Beschrijving van de case

3.2.1 Beschrijving van de innovatie

SMS-alert is een nieuwe waarschuwings- en informatiesysteem van de politie. Via een SMS-bericht op hun mobiele telefoon worden burgers en maatschappelijke organisaties9- (actueel) geïnformeerd over en gemobitiseerd voor allerlei zaken die met veiligheid in de wijk te maken hebben. SMS-alert levert de politie in zeer korte tijd extra oren en ogen op in de wijk. Hierdoor moet de criminaliteit in een wijk dalen en de aanhouding van verdachten stijgen. Bovendien wordt met SMS-alert beoogd de betrokkenheid van burgers bij het politiewerk, de transparantie van het politiewerk en de veiligheidsgevoelens te vergroten en het imago van de politie te verbeteren. SMS-alert kan onder andere ingezet worden bij overvallen, inbraken, diefstal, vermissingen, branden en andere

5 Daarnaast wordt SMS-alert regelmatig gebruikt door politieagenten die ook buiten werktijd graag op de hoogte blijven van de gebeurtenissen in hun wijk.

IV

W C'

c>

25 W O

o

calamiteiten, maar bijvoorbeeld ook voor het verstrekken van preventietips6. Aan het verzenden van een SMS-bericht wordt politie-inzet gekoppeld7.

SMS-alert werkt als volgt: Er komt een melding van een incident binnen via Teleservice (0900-8844) of via de meldkamer (112). De Officier van Dienst (OvD) bekijkt of de melding zich leent voor toepassing van SMS-alert en of er voldoende capaciteit is om een SMS-bericht vergezeld te laten gaan met politie-inzet. De meldkamer stelt een SMS-bericht op en bepaalt in overleg met de OvD de straal rondom de postcode van het incident. Vervolgens krijgen alle personen die zich binnen die straal hebben aangemeld voor SMS-alert een SMS-bericht op hun GSM met gegevens over het incident en een telefoonnummer waar zij hun terugmelding kwijt kunnen. Achteraf krijgen de burgers een SMS-bericht over de afloop van het incident en de rol die SMS-alert daarin heeft gespeeld.

SMS-alert is bedacht door de Til burg se wijkagent Ad Koemans. De vermissing van een kind in zijn wijk, gecombineerd met zijn achtergrond in digitalisering, bracht hem begin 2004 op het idee om via een SMS-bericht in één keer een grote groep mensen in een wijk te informeren over en te mobiliseren voor allerlei veiligheidszaken. Zijn teamchef reageerde enthousiast op het idee en gaf hem de ruimte om een plan van aanpak te ontwikkelen en een provider (T-mobile) en IT-bed rij f (Emexus Group B.V.) te benaderen. Kort daarna besluit de korpsleiding - die ook enthousiast is over het idee voor SMS-alert - een projectteam SMS-alert op te zetten en per l juli 2004 een pilot in de Tilburg se wijk Reeshof te starten. Na een half jaar wordt de pilot geëvalueerd en zal besloten worden of SMS-alert uitgebreid wordt naar de gehele regio Midden- en West-Brabant.

3.2.2 Beschrijving van het diffusie- en adoptiepatroon

SMS-alert is op l juli 2004 als pilot in de Til burg se wijk Reeshof van start gegaan. In januari 2005 wordt de pilot geëvalueerd. Uit deze evaluatie blijkt dat zowel de deelnemende burgers als de politie enthousiast zijn over SMS-alert. Burgers voelen zich veiliger en meer betrokken bij het politiewerk in de wijk en maar liefst 97% van hen vindt dat SMS-alert in andere gebieden, wijken of steden ingezet moet worden. Ook voor de politie is SMS-alert een succes. Het nieuwe waarschuwing s- en communicatiemiddel heeft onder andere bijgedragen aan de opsporing van vermiste kinderen, de aanhouding van inbrekers en het achterhalen van een verdwenen scooter.

Vanuit de politie werd wel de kanttekening geplaatst dat SMS-alert nog onvoldoende werd Ingezet.

Op basis van deze uitkomsten concludeert de korpsleiding dat het project succesvol is en wordt besloten SMS-alert gefaseerd in te voeren in de gehele regio Midden- en West-Brabant.

6 Het korps Midden- en West-Brabant onderscheidt vijf typen SMS-berichten: alarmeren, informeren, N>

betrekken, signaleren en preventie. _

7 Deze inzet van politie is afhankelijk van het type SMS-bericht. .•?>,

O

Regio Midden- en West-Brabant

In november 2005 wordt door korpsbeheerder Vreeman en korpschef Heeres, in aanwezigheid van de burgemeesters van omliggende gemeenten, het startsein voor de uitrol van SMS-alert naar de gehele regio Midden- en West-Brabant gegeven. De uitbreiding start aanvankelijk met het district Tilburg (Tilburg, O i sterwij k, Goirle en Hilvarenbeek), maar half november 2005 wordt SMSalert -naar aanleiding van een reeks brandstichtingen - ook (versneld) ingezet in Loon op Zand en Waalwijk. In de loop van 2006 volgen onder andere Breda, Roosendaal, Moerdijk, Land van Heusden en Altena, Oosterhout en Bergen op Zoom. Het streven is dat begin 2007 de gehele regio is aangesloten op SMS-alert.

Korps Rotterdam-Rijnmond (early adopter)

Het succes van SMS-alert heeft de belangstelling gewekt van andere politiekorpsen, zowel in Nederland als in het buitenland (bijvoorbeeld de VS, Australië en Polen). Eén van deze korpsen is het korps Rotterdam-Rijnmond (RR). Via Raad van Hoofdcommissarissen, Korpsbeheerdersberaad, portefeuillehouder W ij k po l i tie (is tevens Districtschef) en Innovatiemakelaar neemt korps Rotterdam-Rijnmond (RR) in najaar van 2004 kennis van de SMS-alert proef in de Til burg se wijk Reeshof en in februari 2005 van de evaluatie van de proef.

Maart 2005: Hoofden Wijkpolitie van korps RR stellen werkgroep in die uit moet testen in hoeverre SMS-alert ook toegepast kan worden in regio Rotterdam-Rijnmond. District 9 (Fe ije noord -Rid derster) als pilotgebied. Projectleider ingesteld en projectplan SMS-alert (business case) geschreven. Pilot van februari 2006 tot augustus 2006. Doel: realiseren van een grotere betrokkenheid van de bewoners bij de veiligheid in de eigen buurt / werkplek en een betere samenwerking met de lokale politie. Doelgroepenbenadering (beperkte, herkenbare en gemotiveerde doelgroep die namens de buurtagent van informatie op maat wordt voorzien) (later Tilburgs model): buurtbewoners deelgemeente Beverwaard en doelgroepen: deelnemers buurtpreventie Bolnes (gemeente Ridderkerk), markt kooplui Afrikaanderplein, ondernemers winkelcentrum Oude Watering. Wijkagent is de spil; SMS-berichten op zijn naam verstuurd. Bij succes uitgerold naar andere districten korps RR. Zelf contact gezocht met MWB en convenant gesloten (o.a. bezoek gebracht, in contact gebracht met provider, sjablonen en protocollen gekregen. Verwachting is dat te zijner tijd SMS-alert in de hele regio wordt uitgerold.

Overige korpsen

Ook vanuit de andere korpsen is er interesse voor SMS-alert. Diverse korpsen (bijvoorbeeld Brabant Zuid-Oost, Limburg-Noord, Frysland, Zeeland, het KLPD en de zeehavenpolitie) hebben informatie over SMS-alert opgevraagd bij de projectleider van SMS-alert in MWB. Andere korpsen (bijvoorbeeld Zaanstreek-Waterland, Flevoland, Brabant-Noord, Amsterdam-Amstelland, Noord-en Oost-Gelderland, Gelderland-Zuid Noord-en Zuid-Holland-Zuid) zijn al eNoord-en stap verder Noord-en zijn momenteel bezig de definitieve besluitvorming over de invoering van SMS-alert voor te bereiden.

Veel korpsen wachten eerst de resultaten van de proeven in MWB en RR af. De innovatie zit nog in het begin van het diffusie- en adoptieproces. De respondenten verwachten dat SMS-alert te zijner tijd helemaal binnen de politie-organlsatie wordt ingebed.

r-J Co O

ai

S

De rol van gemeenten

Ook gemeenten spelen een belangrijke rol in deze case, bijvoorbeeld omdat de belangstelling voor SMS-alert of de behoefte aan invoering vanuit het korps kan komen, maar ook vanuit een gemeente (bijvoorbeeld in Al m e re en Zuid-Oost Gelderland).

Een ander belangrijk punt is de relatie tussen korpsen en gemeenten. De unit of adoption in deze case zijn de politiekorpsen (en niet de gemeenten): de politiekorpsen beslissen of ze SMS-alert wel of niet in willen voeren. Een politiekorps bestaat uit een aantal districten; onder deze districten vallen diverse gemeenten. SMS-alert is een innovatie (communicatiemiddel) van de politie en als de politie besluit dit middel in een bepaalde regio of in een bepaald district in te zetten doen alle gemeenten binnen die regio of dat district "automatisch" mee. Echter, de korpsen willen wel graag dat de gemeenten SMS-alert steunen en gaan daarom wel met een gemeente in overleg voordat deze op SMS-alert aan wordt gesloten. Deze gemeenten kunnen dan beslissen in hoeverre ze de invoering van SMS-alert (actief) willen ondersteunen. Zo ondersteunen de gemeenten Goirie, H i l va re n be e k, Oisterwijk en Tilburg het project onder meer door het beschikbaar stellen van communicatiemiddelen om deelnemers te werven. De korpsen vinden deze medewerking ook erg belangrijk, omdat bijvoorbeeld blijkt dat in plaatsen waar door de gemeente een bewonersbrief is verspreid het aantal aanmeldingen van burgers voor SMS-alert aanzienlijk hoger ligt. Uit de gesprekken met de respondenten en het documentenonderzoek blijkt overigens dat er tot op heden geen gemeenten zijn die tegen de invoering van SMS-alert zijn.

Integendeel, diverse gemeenten drongen toen SMS-alert nog in de p i lotfase zat al aan op invoering in hun eigen gemeente. De gemeenten geven allen aan dat ze "wegens doorslaand succes in Tilburg en omgeving" SMS-alert graag ook in de eigen gemeente in willen voeren.

Gemeenten zijn enthousiast over het project omdat het de veiligheid in de wijken en de betrokkenheid van de bewoners met het politiewerk vergroot (en dit leidt tot draagvlak en legitmiteit). Anders gezegd, gemeenten kunnen met SMS-alert "scoren". Veiligheid staat bovendien hoog op de lokale (en landelijke) politieke agenda van veel gemeenten. Zo sluit SMS-alert in Tilburg naadloos aan op de aanbevelingen van de commissie Fijnaut voor de bestrijding van de sociale onveiligheid.