8 STARTNOTITIE BINNENLANDSE ZAKEN
8.1 Beleidsprioriteit «Grote Steden- en integratiebeleid»
8.1.1 Vraagstelling
De Tweede Kamer vraagt ten aanzien van de beleidsprioriteit GSI gegevens over:
• de doelmatigheid van de annuïteitenconstructie leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie;
• de doelmatigheid van het naast elkaar bestaan van een fonds leefbaarheid en de annuïteitenconstructie met ongeveer dezelfde doelen;
• een totaalbeeld van de prestatie-afspraken die worden gemaakt als gemeenten een subsidie voor leefbaarheid krijgen (uit het fonds of de annuïteitenconstructie) en van de realisatie van die afspraken;
• de mate waarin steden buiten de G25 gebruik maken van het budget.
8.1.2 Het beleidsveld
8.1.2.1 Algemene beschrijving
Van rijkszijde wordt in de jaren 1999–2002 ten behoeve van het beleids-cluster «Vitaliteit steden» f 930 miljoen beschikbaar gesteld. Daarnaast wordt verwacht dat nog extra middelen uit het regeerakkoord bij steden terecht zullen komen (voor onderwijs, veiligheid, zorg, bestrijding van werkloosheid, sport en cultuur, en voor infrastructuur en economische structuurversterking). Zo zullen voor het thema veiligheid extra middelen beschikbaar komen voor bestrijding van het geweld onder jeugdigen, sanctiecapaciteit en uitbreiding sterkte politiekorpsen (een niet nader gespecificeerd deel van f 750 miljoen in de periode 1999–2002).
De doelgroep van het beleid zijn de vier grote steden (G4), 21 andere nader genoemde steden (G21) en nog 5 andere (inmiddels ook nader benoemde) steden met een vergelijkbare deelproblematiek.
Bij het GSI-beleid zijn nagenoeg alle ministeries betrokken.
De minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid is mede verantwoor-delijk voor de uitwerking van de genoemde intensiveringen uit het Regeerakkoord. De Tweede Kamer beperkt haar beleidsprioriteit tot de gelden op de begroting van het Ministerie van BZK.
8.1.2.2 Financieel belang
Het totale financieel belang van het GSI-beleid bedraagt tot 2010 circa f 4 800 miljoen. Van rijkszijde wordt in de jaren 1999–2002 ten behoeve van het beleidscluster «Vitaliteit steden» f 930 miljoen beschikbaar gesteld. Op artikel 02.12 van de begroting van BZK staat voor 1999 f 24 miljoen geraamd voor programma-uitgaven voor:
• leefbaarheid/veiligheid/stadseconomie in 19 grote steden (f 230 miljoen voor de periode 1996–2018)1;
• doorvertaling daarvan naar de G6 (f 3 miljoen);
• monitoring en uitvoeringskosten (f 1 miljoen).
8.1.2.3 Concreetheid en meetbaarheid doelstellingen
Voor het GSB zijn in 1995 doelstellingen geformuleerd in een bestuurs-convenant tussen regering en grote steden. Daarbij zou sprake moeten zijn van kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen in termen van meetbare prestaties. In de afzonderlijke convenanten voor de G4-steden en de G15-steden worden de beoogde resultaten en de te nemen
1In de begroting 1999 wordt aangegeven dat sprake is van 23 annuïteiten van f 120 mln gulden per jaar. De totale uitgaven bedragen f 230 mln. Echter 23 annuïteiten van f 120 mln is in totaal f 460 mln.
maatregelen uitgewerkt voor drie centrale beleidsthema’s, namelijk (1) werken en onderwijs, (2) veiligheid) en (3) leefbaarheid en zorg.
De huidige convenanten lopen in 1999 af. Voor de zomer van 1999 zijn nieuwe afspraken nodig. Daarbij zullen de steden individuele meerjarige visies moeten opstellen, die de basis gaan vormen voor convenanten per stad.
Specifiek voor het begrotingsartikel 02.12 geldt het volgende. De doelstellingen van dit begrotingsartikel zijn:
• verbetering van de leefomgeving;
• toename van de veiligheid in de wijk en van veiligheidsgevoelens van burgers;
• vergroten van betrokkenheid van burgers;
• bevorderen van harmonieus samenleven van de verschillende groepen;
• in stand houden en verbeteren van bedrijvigheid in de buurt.
De doelstellingen zoals geformuleerd in art. 02.12 zijn ruim, niet concreet en niet direct meetbaar. Ze zijn niet geformuleerd op het niveau van beleidsprestaties, maar op het niveau van maatschappelijke effecten. Dat maakt het moeilijk om te beoordelen wat precies de bijdrage van
afzonderlijke maatregelen is geweest aan het realiseren van de doelstel-lingen.
In de convenanten zijn de doelstellingen voor onder andere veiligheid en leefbaarheid nader uitgewerkt. De mate van meetbaarheid is verschillend.
Bij het aspect veiligheid zijn bijvoorbeeld duidelijke indicatoren en ijkpunten geformuleerd (zoals voor het aantal HALT-afdoeningen, dat met 10% zou moeten toenemen). Bij het aspect leefbaarheid is dat in mindere mate het geval; er worden wel indicatoren genoemd, maar geen meetbare ijkpunten (hoeveel verbetering is gewenst).
8.1.3 Gevraagde gegevens
8.1.3.1 Soort gegevens en afdekking beleidsterrein De Tweede Kamer vraagt de volgende gegevens:
• Uitgaven:
– de mate waarin (5) steden buiten de G25 gebruik maken van het budget.
v Prestaties:
– een totaalbeeld van de prestatie-afspraken die worden gemaakt als gemeenten een subsidie voor leefbaarheid krijgen (uit het fonds of de annuïteitenconstructie) en van de realisatie van die afspraken.
Daarnaast wordt een tweetal efficiëntievragen gesteld:
– doelmatigheid van de annuïteitenconstructie leefbaarheid/veilig-heid/stadseconomie;
– doelmatigheid van het naast elkaar bestaan van een fonds leefbaarheid en de annuïteitenconstructie met ongeveer dezelfde doelen.
De vragen over de doelmatigheid van de annuïteitenconstructie en van het naast elkaar bestaan van een fonds leefbaarheid bij het Ministerie van Financiën en de annuïteitenconstructie zijn meer begrotingstechnisch van aard.
Gekozen is voor het aggregatieniveau van de gemeente.
Dit zal een grote hoeveelheid informatie op detailniveau opleveren maar zal waarschijnlijk weinig inzicht bieden in de relatie tussen beleidsdoelen, prestaties en uitgaven. Om dit inzicht te krijgen is een verdere operationa-lisering van de doelstellingen ten aanzien van leefbaarheid en veiligheid nodig, gecombineerd met de ontwikkeling van normen en kengetallen.
Het financieel belang van het begrotingsartikel bij het Ministerie van BZK is zeer gering ten opzichte van de totale geplande uitgaven van het GSI-beleid. Om te komen tot een koppeling tussen beleidsdoelen, prestaties en uitgaven vergt een grotere mate van concretisering van de (tussen)doelen.
8.1.3.2 Haalbaarheid gevraagde gegevens
Het departement is voor de gegevens afhankelijk van gegevens van derden (namelijk de betrokken steden). Een werkgroep onderzoek en monitoring zal komen met een voorstel voor de monitoring van de uitvoering van de stedelijke plannen. Voorts zal een systeem van zelfevaluatie en externe visitatie worden ingesteld.
De maatschappelijke effecten worden bijgehouden in de reeds bestaande monitor GSB, waarin een aantal aspecten van leefbaarheid worden bijgehouden.
Het ministerie wil op grond van het systeem van zelfevaluatie/visitatie/
monitoring verslag gaan doen over voortgang van de activiteiten inclusief financieel verloop.
8.1.4 Overzicht aandachtspunten
Onderstaande tabel geeft de belangrijkste aspecten van de analyse weer en vermeldt of er sprake is van een direct aandachtspunt. In de startnotitie is in de corresponderende paragraaf meer informatie over het
aandachtspunt opgenomen en zijn eventueel aanbevelingen geformu-leerd.
Aandachtspunten
Doelen/doelstellingen Doelen/doelstellingen
Concreetheid/meetbaarheid X
Koppeling begrotingsartikelen o
Departementsoverstijgend n.v.t.
Overige n.v.t.
Gevraagde gegevens
Vraag betreft geen prestaties o
Afdekking beleidsveld X
Overige n.v.t.
Aanwezigheid informatie
Jaarlijkse oplevering nb
Afhankelijkheid derden X
Betrouwbaarheid nb
Aansluiting aanwezige kengetallen nb
Overige n.v.t.
X aandachtspunt
o geen direct aandachtspunt
n.v.t. niet van toepassing
nb niet bekend