Beantwoording van de hoofdvraag

In deze scriptie heb ik de crowdfundingscampagnes van Vlijmscherp, Dwaesj, The Promise en Johnny in detail bestudeerd. Dankzij het analyseren van de structuur van de

campagnefilmpjes, het moment waarop de geefvraag wordt gesteld en het ondernemerschap dat de makers vertonen, hoop ik de hoofdvraag te kunnen beantwoorden:

Hoe presenteren muzikanten zichzelf, hun ondernemerschap en hun kunstenaarschap wanneer zij hun geefvraag formuleren via de crowdfundingsfilmpjes van Voordekunst aan het grote publiek?

De rol van ‘het product’

De manier waarop de muzikanten zichzelf presenteren in hun campagnes, is van cruciaal belang; zij staan immers voor de uitdagende taak om een product te ‘verkopen’ dat nog gerealiseerd moet worden. Zij hebben daarnaast nog nooit de rol van producent op zich hoeven nemen, waardoor ze door het construeren van een campagne voor het eerst werden geconfronteerd met de vraag hoe ze hun kunstenaarschap willen overbrengen aan het publiek. Dat product is de muziek die de muzikanten willen uitbrengen, en zou daarom de kern moeten vormen van de video.

Narratief

Wat echter opvalt, is dat de muziek vaak een minder grote rol speelt in de video’s dan het narratief over hun werk en hun kunstenaarschap. De muziek kan juist hun talent bewijzen en de emotionele connotaties leveren die de waarde van het project onderstrepen. De boodschap dat de muzikant tot een bepaalde subcultuur behoort of om bepaalde redenen de steun van de gever verdient, speelt veelal een grotere rol dan de muziek zelf.

Branding

De muzikanten proberen in dat narratief een brand tot stand te brengen die positieve

connotaties teweeg brengt bij het publiek. Dit kan bijvoorbeeld door associaties te creëren met bepaalde muzikale grootheden, de ambities van de band te verduidelijken of door de kijker bij voorbaat te bedanken voor de steun. Zij kunnen in hun betoog aangeven dat zij hun werk op waarde schatten: het project zelf bijvoorbeeld ‘ambitieus’, ‘uniek’ of ‘speciaal’ noemen indiceert dat de muzikanten bepaalde eigenschappen in hun werk zien die voor hem/haar aanduiden dat dit het waard is om gerealiseerd te worden. Soms wordt zelfs niet zozeer de waarde van het te crowdfunden project, maar van cultuur als geheel aangehaald; op die

94 manier wordt eerder de urgentie voor het collectief geaccentueerd dan voor de individuele maker.

Lichaamstaal

De onervarenheid van de makers in hun rol als producent van een campagne komt terug in hun lichaamstaal: deze is veelal ongemakkelijk, en soms is er weinig oogcontact. Hieruit blijkt dat de positie van marketeer van hun eigen werk niet natuurlijk is voor de jonge muzikanten. Een serieuze, professionele houding lijkt de norm, maar de spanning wordt bij wijlen doorbroken door beelden van optredens of een blooper-intermezzo. De lichaamstaal kan daarentegen ook expressief zijn, met uitgebreide handgebaren en doordringende gezichtsuitdrukkingen: expressiviteit kan de passie en het enthousiasme van de maker overbrengen, wat belangrijk is voor de beïnvloeding van de emoties van de kijker. Ook wanneer de muzikanten hun instrument bespelen en de uit te brengen muziek opvoeren (en dus in hun element zijn), kan duidelijk passie worden waargenomen.

Geefvraag

Wanneer de makers de geefvraag stellen, maken zij duidelijk waarom het noodzakelijk is dat zij steun ontvangen en, bovendien, waarom juist zíj de steun verdienen. Dit proces noem ik ‘zelfselectie’: de muzikanten verkiezen als het ware hun eigen werk boven dat van anderen. Met name de potentiële gevers die nog niet bekend zijn met de muzikanten en hun werk, moeten zich op dit moment aangesproken voelen. Er vindt hier vaak een toonomslag plaats: waar de toon eerder misschien ludieker of onbezonnener was, is vragen om steun een serieuze zaak waarbij de maker zich direct richt tot de gever (‘jij/u kunt ons helpen!’). De maker is zich hier bewust van zijn/haar afhankelijkheid van de gever.

Urgentie

De noodzaak (of urgentie) van de donatie moet daarnaast duidelijk worden: sommigen stellen de geefvraag al aan het begin van de video, anderen komen later ter zake nadat ze de band en het product nader geïntroduceerd hebben. Een vroeg gestelde geefvraag benadrukt urgentie, maar een adequate kennismaking met het narratief (bijv. de totstandkoming) en de brand van de band creëert verbinding tussen gever en maker: een intieme online relatie met een online

following. Door aan het publiek te verduidelijken dat de realisatie van het project een ‘droom

is die uitkomt’, doen de makers een beroep op de sympathie van de kijker.

Werkzaamheid

95 bijdrage: wanneer de kostenposten van een project worden benoemd in de campagne, kan de gever een inschatting maken wat zijn/haar bijdrage toevoegt. Ook door nadruk te leggen op het gemak van het maken van een donatie, kan de maker obstakels wegnemen en de rationele overwegingen van de kijker positief beïnvloeden.

Toegankelijkheid

De makers laten soms kansen liggen om hun boodschap toegankelijk te maken voor een breed publiek: door af te bakenen op wiens steun zij rekenen of zichzelf duidelijk te categoriseren voor een specifieke doelgroep, voelen sommige gevers zich mogelijk niet aangesproken. Aan de andere kant geldt het tegenovergestelde voor de gevers die wél tot de doelgroep behoren; het is daarmee raadzaam dat de makers bij zichzelf afwegen wat de meest rendabele optie is voor hun campagne.

Tegenprestaties

De muzikanten zijn zich daarnaast sterk bewust van hun afhankelijke positie wanneer zij vragen om geld: zij maken allen hun dankbaarheid voelbaar via tegenprestaties, waarmee de wederkerigheid van de steun geadresseerd wordt en nabijheid tot de maker zich kan

voltrekken. Het afhankelijkheidsgevoel wordt hiermee geneutraliseerd. Sommigen geven aan dat een tegenprestatie ‘niet meer dan logisch’ is, terwijl anderen meer lijken te doen wat van hen ‘verwacht’ wordt. Wellicht heerst er een zekere onvrede met het voor-wat-hoort-wat- sentiment van crowdfundings; een sentiment dat lijkt te impliceren dat de intrinsieke waarde van cultuur niet voldoende is.

Ondernemerschap

Ondernemerschap kan in de campagnes worden gesignaleerd aan de hand van verschillende aspecten. Door via een overtuigende zelfselectie de individuele logica van de gevers te beïnvloeden, kunnen de muzikanten inspelen op hun persoonlijke voorkeur. De

tegenprestaties kunnen daarnaast een verhalende functie hebben ter ondersteuning van het narratief en op zeer creatieve en individuele wijze worden vormgegeven, zodat de campagne origineler en kleurrijker wordt. Sommigen deelden bijvoorbeeld de tegenprestaties in met toepasselijke namen (‘geefkringen’), waar anderen slechts de inhoud van de tegenprestatie noemden als titel. Deze verhalende en creatieve functie lijkt ook de voornaamste rol van de tegenprestaties te zijn; de meeste gevers hebben besloten om onbaatzuchtig te doneren (zonder een tegenprestatie te ontvangen).

96 vormgeving van de campagne: zij weten met de middelen die het medium van een

crowdfundingscampagne hen tot beschikking stelt, gevers te overtuigen (en dan vooral degenen die nog niet bekend zijn met de maker/het project) om bij te dragen. Een voorbeeld hiervan is het publiek het gevoel geven de muzikanten te kennen, evenals het formuleren van een duidelijke en urgente geefvraag. De creativiteit van de content die zij laten zien, zowel inhoudelijk (de woordkeuze, de muziek van de nieuwe EP) als qua vormgeving (editing, stijl) kan eveneens het ondernemerschap van de muzikanten kracht bijzetten. Wanneer de

muzikanten mensen aan zich weten te binden, zoals bijvoorbeeld door een gedeeld sentiment omtrent (het behoud van) de Limburgse cultuur, hebben zij hun kunstenaarschap op adequate wijze gedemonstreerd.

Prikkelende tegenprestaties - die hierboven al eerder aan de orde zijn gekomen - zoals het schrijven van een crossover-arrangement met een melodie die de gever instuurt, getuigen eveneens van ondernemerschap. Co-creatie is een uitzonderlijk en kostbaar goed; de

autonomie van de kunstenaar komt onder druk te staan, maar biedt daarnaast ook een gedeeld gevoel van waarde, dat de gever verbindt aan het project. Ook wanneer de maker andere getalenteerde muzikanten heeft weten te overtuigen om deel te nemen aan dit project (en dit laat zien in de campagne), laat hij/zij zien initiatiefrijk te zijn.

Door ondernemerschap te tonen en hun kunstenaarschap te profileren, kunnen de muzikanten hun zelfselectie in de crowdfundingscampagne tot uiting brengen. Wanneer zij dit op adequate wijze doen, kunnen zij erin slagen om een online identiteit te creëren die bij een breed publiek resoneert en velen aan hen bindt.