Waterschap Barger-Compascuum 1892 – 1951.
Inv.nr. Titel
1.902 Notulen van stembevoegde ingelanden en van het bestuur 1894 – 10 sept.
1913
1.941 Lijst stembevoegde ingelanden. 1893 – 1909.
1.939 Reglement van het waterschap, 1892, met wijzigingen.
Waterschap het Emmer-Compascuum 1908 – 1938 en 1939 - 1951
Inv.nr. Titel
1.861 Contract nopens de doortrekking van het Stadts Ter-Apeler kanaal naar het Emmer-Compascuum en de inlaat van de daar gelegen venen.
1.863 Concessie aan de stad Groningen verleend tot doortrekking van het kanaal tot
de noordoostelijke grens van het Emmer Compascuum.
Gebruikte afkortingen:
DA Drents Archief
DKM Drentse Kanaalmaatschappij
DVMKM Drentsche Veen en Middenkanaal Maatschappij
DLM Drentsche Landontginningsmaatschappij
GA Regionaal Historisch Centrum Groninger
Archieven
GIS Geografisch Informatie Systeem
HA Archief Hunze en Aa’s
NDVA Nieuwe Drentsch Volksalmanak
SKM Stieltjes Kanaal Maatschappij.
Tg. Toegangsnummer archief
Inv. nr. Inventarisnummer archief
193
Literatuur
A
ANONYMUS (1848), Adres eenige ingezetenen van Assen aan de Edel Groot Achtbare
Heeren Provinciale Staten van Drenthe, betrekkelijk beoordeeling van verzoeken tot concessie van aanleg van kanalen in Drenthe. 1848, Assen.
ANONYMUS (1860 – 1866), Compascuum, 1860 - 1866, Assen.
ANONYMUS (1861), Acte van Scheiding van het Westelijke gedeelte der Veenmarkte van
Noord- en Zuidbarge en een gedeelte van het Oosterveen dier Markte. 1861, Assen
B
BAAS, H., 1995, Dijken door het moeras; leidijken in Drenthe en Westerwolde. In: Historisch-Geografisch Tijdschrift 13. pag. 91 – 100.
BAAS, H., 1997, Het verboden moeras. Leidijken en schansen langs de oostgrens. In: Het
Waardeel, september 1997, nummer 3.
BAZELMANS, J., H. WEERTS & M. VAN DER MEULEN, 2012, Atlas van Nederland in
het Holoceen, Amsterdam.
BEER, C., 1835, Verhandeling over het vervaardigen van een kanaal in de Provincie
Drenthe. Utrecht.
BERENS, J.B., 2012, Barger-Compascuum. Barger-Compascuum.
BERENDSEN , H.J.A., 2008, De vorming van het land. Inleiding in de geologie en
geomorfologie. Assen.
BERENDSEN, H.J.A., 2010, Fysisch-geografisch onderzoek Thema’s en methoden. Assen. BIELEMAN, J., 1987, Boeren op het Drentse zand 1600 – 1910. Een nieuwe visie op de
‘oude’ landbouw. Utrecht.
BONT, C. de, 2008, Vergeten land; ontginning, bewoning en waterbeheer in de
westnederlandse veengebieden (800 – 1350). Wageningen.
BONT, C. de, 2009, Middeleeuws veen en Middeleeuwse veenboeren. In: Grondboor &
Hamer. Nr. 3/4.
BORGMAN, A., 1890, De Hoogvenen van Nederland, Een bijdrage tot de kennis der
geologische ontwikkeling van Neerlands Hoogvenen. Proefschrift RUG. Winsum
BOS, J. & W. FOORTHUIS, 1991, Drentse biografieën 3, Meppel
BOSCH SLABBERS, GRONTMIJ, GFL & W. FOORTHUIS, 2006, Veenatlas, Veenland,
grensoverschrijdend veengebied tussen Hondsrug en Hümmling. Emmen.
BRANDS J.J., m.m.v. W.A. CASPARIE & B. TEN VELDE, 1994, Waar eens de boekweit
bloeide. Schetsen uit de geschiedenis van Nieuw-Dordrecht. Noordbroek
BRINK, E., P. BROOD & M. HILLINGA e.a., 2015, 400 jaar Semslinie. Zwolle. BROOD, P., 1991, Belastingheffing in Drenthe1600 – 1822. Meppel
BRONGERS, J.A., 1973, 1833: Reuvens in Drenthe. Een bijdrage tot de geschiedenis van
de Nederlandse archeologie in de eerste helft van de negentiende eeuw. Bussum
BRUIN, J.G. de, 1974, Vroege beoefenaars van de geologie van Nederland. In: Tijdschrift
van de Nederlandse Geologische Vereniging. Grondboor + Hamer. No. 2.
BUISKOOL, H.T., 1950, Zuidoost-Drenthe op weg naar een nieuwe toekomst. Deel I. Assen.
BUISKOOLuiskool, H.T., 1954, Zuidoost-Drenthe op weg naar een nieuwe toekomst.
Deel II. Assen.
BUISKOOL, H.T., 1956, Zuidoost-Drenthe op weg naar een nieuwe toekomst.
Deel III. De zanddorpen. Assen.
BULTE, M.A., H. LADRAK, & G.J. VEDDER, 2013, Op Erica (1863 – 1913). Van
boekweit- en veenkolonie naar moderne dorpsgemeenschap. Raalte.
BUNING, L., 1966a, Het Herenbolwerk. Politieke en Sociale terreinverkenningen in
Drenthe over de periode 1748 – 1888, Assen.
BUNING, L., 1966b, Kanttekeningen bij Het Herenbolwerk, Lezing gehouden in het kader van het Drenthe College op 21 oktober 1966 te Assen.
194
C
CASPARIE W.A., 1972, Bog development in southeastern Drenthe (The Netherlands), Den Haag.
CASPARIE W.A. e.a., 1980, Het veen, natuurlijk en menselijk moeras, Assen. CASPARIE, W.A., W. TONNIS & J. DE VRIES, 2008, De veengroei in het
natuurreservaat Bargerveen. Staatbosbeheer regio Noord.
COERT, G.A., 1984, Drenthe en zijn waterschappen. Meppel.
COERT, G.A., 1991, Stromen en schutten, vaarten en voorden. Geschiedenis van de natte
waterstaat in Drenthe 1291 – 1988. Meppel.
COHEN STUART, L., S. BAKHUYZEN & G. VAN DE DIESEN, 1888, Uitkomsten der
Rijkswaterpassing, ontworpen en aangevangen door J. Cohen: 1875 – 1885.
D
DE STEEKPROEF, Archeologisch Onderzoeks- en Adviesbureau, 2006, Archeologische
Waarden in de Gemeente Emmen. Een Archeologisch en Historisch Bureauonderzoek.
Zuidhorn.
DEURSEN, A. Th. VAN, 1985, De zestiende eeuw, 1522 – 1603. In: Heringa, J., D.P. Blok & M.G. Buist, Geschiedenis van Drenthe. Inclusief annotatie. Meppel.
DIENST GEMEENTEWERKEN EMMEN, 1979, Landschapsonderzoek Emmen,
onderdeel Kultuurhistorie. Emmen.
DIJK, W VAN, E. VAN DIJK & G. BRUINSMA, 1996, Zwartemeer 125 jaar jong, Assen. DIJKSTRA, G.J., S.H. HOEK-BEUGELING e.a, 2015, ’t Verhaal van het Oranjekanaal. Beilen
DOEVE, E, 1983, De laatste dagen van het boerenbolwerk. Het bestuur in kerspelen en buurschappen in Drenthe 1748 – 1795. In: Drentse Historische Studiën VI. Assen. DUPONT, L.M., 1985, Temperature and rainfall variation in a raised bog ecosystem. A
palaeoecological and isotope-geological study. Amsterdam
E
EENIGE INGEZETENEN VAN ASSEN, 1848, Adres van eenige ingezetenen van Assen
aan de Edel Groot Achtbaren Heeren Provinciale Staten van Drenthe, betrekkelijk beoordeling van verzoeken tot concessie van aanleg van kanalen in Drenthe.
ELERIE, J.N.H., 1989a, ‘Het natuurlijk milieu.’ In: Gerding, M.A.W. (red.) Geschiedenis
van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Meppel
ELERIE, J.N.H., 1989b, ‘Het veengebied tot 1850’ In: Gerding, M.A.W. (red.); Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Meppel
ENK, K. VAN DEN, 1984, Klazienaveen 100 jaar. Klazienaveen. F
GIFFEN, VAN, A.E., 1948, De vóórhistorische begraafplaats op ‘de Hankenberg’of ‘Hankenbossien’ bij Ercia. In: Nieuwe Drentsche Volksalmanak, pag. 111 – 131. Assen G
GANS, W. de, 2007, Quarterny. In: Wong, Th.E., Batjes, D.A.J. & Jager, J. de (edit.), Geology of the Netherlands. Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. GERDING, M.A.W. (red.), 1989, Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Meppel GERDING, M.A.W., 1992, ‘De mythe van de veenarbeid. Het ontstaan van het negatieve beeld van het veenarbeidersleven’. In: Vries, de Boudien, (red.), 1992, De kracht der
zwakken. Studies over arbeid en arbeidersbeweging in het verleden. Opstellen
aangeboden aan Theo van Tijn bij zijn afscheid als hoogleraar Economische en Sociale Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Amsterdam
GERDING, M.A.W., 1995, Vier eeuwen turfwinning. De verveningen in Groningen,
195 GERDING, M.A.W., E.H. KARELl & G.E. DE VRIES (red.), 1997, Van Turfstrooisel tot
actieve kool. De ontwikkeling van de veenverwerkende industrie. Zwolle
GREVELINK, A., 1848, Ontwerp tot oprigting eener Kanaalmaatschappij tot verbinding
van de Zuiderzee met de Eems in verband met de veenaanleg. Assen.
H
HAER, D VAN DER, 1989, ‘Het veengebied tot 1850’ In Gerding, M.A.W. (red.); Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Meppel
HAVERKAMP, M., 2010, ‘Vor der Natur – zur Kulturlandschaft – die liche Entwickelung des südlichen Bourtanger Moores’, In: Haverkamp e.a. Kulturlandschaftsmerkmale und Spuren der Industriekultur. Bramsche.
HERINGA, J., 1982, De Buurschap en haar marke. Drentse Historische Studiën V, Assen. HERINGA, J., 1985, Zelfstandig gewest in de Republiek 1603 – 1748. In: Heringa, J., D.P. Blok & M.G. Buist, Geschiedenis van Drenthe. Inclusief annotatie. Meppel. HERINRICHTINGSCOMMMISSIE OOST-GRONINGEN EN GRONINGS-DRENTSE VEENKOLONIËN, 1985, In: Sectoradvies cultuurhistorie voor het deelgebied Emmen. Assen.
HIDDING, M., J. KOLEN & Th. SPEK, 2001, De biografie van het landschap. Ontwerp voor een inter- en multidisciplinaire benadering van de landschapsgeschiedenis en het cultuurhistorische erfgoed. In: Bloemers, J.H.F. et al. (red.), Bodemarchief in Behoud en
Ontwikkeling. De conceptuele grondslagen. pag. 7 – 109, Den Haag.
HIDDINGH, C., 1864, Ontwerp van kanalisatie der Weerdinger-veenen. Arnhem HOEJENBOS-DE HOOG, H.G.E., 2015, Het Oranjekanaal, een unieke waterweg. In: Fragmenten uit de geschiedenis van de voormalige gemeente Westerbork. Nummer 15-3. HOEK, S. VAN DER, 1979, ‘Door den vreemd’ling met eerbied te naderen’ Tijdbeeld van
een veenkolonie. Groningen.
HOEK, S. VAN DER, 1985, Tweelingdorp aan de Vaart: 125 jaar Nieuw-Amsterdam/
Veenoord. Nieuw- Amsterdam/Veenoord.
HOLTHE TOT ECHTEN, A.W. van, 1848, Ontwerp tot optigting eener
schappij tot verbinding van de Zuiderzee met de Eems, in verband met veenaanleg en onder medewerking der Provincie Drenthe. Assen
HOLTHE TOT ECHTEN, A.W. van, 1862, Gemeente Emmen. Assen.
HOLTHE TOT ECHTEN, A.W. van, 1871, Drentsche kanalen door den schrijver der
Gemeente Emmen. Assen.
HOLTHE TOT ECHTEN, H.G. van, 1887, Eenige opmerkingen over de concessie tot
vervening in de provincie Drenthe. Leiden.
HOUWINK, R. HZ., 1910, Het Hoogveen, zijn ontstaan en verdwijnen in de Provincie Drenthe. In: Nieuwe Drentsche Volksalmanak 1911. pag. 159 – 194.
J
JONGE VAN ELLEMEET, B.M. DE, 1920, Geschiedkundige Atlas van Nederland. De
marken van Drenthe Groningen Overijssel en Gelderland. Den Haag.
JONGE, L.K. DE, De N.V. Drentsche Kanaal Maatschappij. Provinciale Waterstaat Drenthe.
JONGMANS, T. et. al., 2013, Landschappen van Nederland. Geologie, bodem en
landgebruik. Wageningen.
K
KEUNING, H.J., 1933, De Groninger Veenkoloniën een sociaal-geografische studie. Fototechnische herdrukuitgave uit 1989 van de dissertatie, Groningen.
KLIJN, J., GEBR. GOEDKOOP, A.A. VISSER & P. LANGEVELD, 1852, Plan tot
oprigting eener Drentsche Veen- en Kanaal-Maatschappij. Den Haag.
KNEGT, B.G.H.M., 1989, De turfindustrie. In: Gerding e.a., Geschiedenis van Emmen en
196
KNIPHORST, C.L., 1872, Geschiedkundig overzicht van de verveeningen in Drenthe. Assen.
KOMMERS PZ, A. 1847, De ontworpene kanalisatie van Drenthe uit het ware oogpunt
beschouwd en in hare waarde geschetst. Groningen.
KOMMERS PZ, A. 1849, Geschiedenis en toelichting van twee ontwerpen tot
aanleg in Drenthe en verbinding van de Zuiderzee met de Eems. Assen.
L
LEEUW, G. DE, nb, Rondom de Heerenhof. Historische balans van Emmen een stad vol
dorpen in het jaar 2000. Beilen.
LIER, J. van, 1795, Tegenwoordige Staat van Drenthe. Amsterdam.
LORIE, J., 1895, Iets over de Hoogvenen in Drenthe. In: Nieuwe Drentsche Volksalmanak
1895. pag. 82 – 97.
M
MAATSCHAP HET EMMER-ERFSCHEIDEN, 1897, 1e Acte van Scheiding, 2e Plan van
Scheiding en Indeeling, 3e Plan van Aanleg, 4e Concessie tot Verveening. Emmen
MASSOP, H.Th.C. & W.C. KNOL, 2005, Historisch Waterbeheer. Een kwantitatieve
benadering van historische watersystemen: definities en voorbeelden (Alterra-rapport
1145). Wageningen.
MENSINGH, B.J., 2009, Toen kinderen nog op straat speelden. Fragmenten uit de
geschiedenis van Emmen en omgeving. Beilen.
MINDERHOUD, H.D., 1980, Schoonebeek, de eeuwen door. Schoonebeek MULDER, G.J.A., 1909, Iets over de venen in Drenthe. In: Nieuwe Drentsche
Volksalmanak 1910. pag. 91 – 101. Assen.
N
NEEFJES, J. O. BRINKKEMPER & L. JEHEE red., 2011, Cultuurhistorische Atlas van
de Vecht. Biografie van Nederlands grootste kleine rivier. Zwolle.
NIJBOER, E.B. z.j., De geschiedenis van de Drentsche – Veen – en – Midden – Kanaal
– Maatschappij (1852 – 1872). Scriptie MO-geschiedenis. Zwolle.
N.N, 1837, Verdeeling van gemeene gronden in Drenthe. In: Drentsche Volksalmanak. 1837 pag. 175 – 182.
O
OLWIG K.R., 1996, Recovering the substantive nature of landscape. In: Annals of the
Association of America Geographers 86, 4, pag. 630 – 653.
P
PEERBOLTE, G.H. red., 1976, Drenthe in de kaart gekeken. Grepen uit de geschiedenis
van veen, water en wegen. Meppel.
PIERIK, H.J., E.P.H. BREGMAN & K.M.COHEN, 2010, An integrated approach to
reconstruct the Saalien glaciation in the Netherlands and Northwest Germany. Utrecht.
PLAS, C. VAN DER, 2006, De 20e penning in Emmer-Erfscheidenveen. Ontstaan, wering
en opheffing van een bijzonder erfpachtrecht. Leens
R
RAVEN, R., 2010, Transformatie van een moeras. Landschapsbiografie van het
Bargerveen. Staatsbosbeheer Regio Noord.
RENES, J., 1982, Typologieën van bewonings- en perceelsvormen. Een overzicht van
bestaand werk in Nederland en buurlanden. Reeks Landschapsstudies 1. Wageningen.
REUVEKAMP, T., 2011, Het verleden verlicht. 650 jaar wel en wee van de inwoners van
197 RIJKSWATERSTAAT, ALGEMENE DIENST, 1965, Beschrijving van de Provincie
Drenthe. Behorende bij de waterkaart. Den Haag.
RIJKSWATERSTAAT, ADVIESDIENST GEO-INFORMATIE EN ICT, 2003, Een nieuwe
NAP-publicatie. Feiten en achtergronden. Delft
SCHAIK, J., 1969, De economische betekenis van de turfwinning in Nederland (I). In: Economisch - Historisch Jaarboek. Deel 32, Den Haag.
SCHAIK, J., 1971, De economische betekenis van de turfwinning in Nederland (II). In: Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek. Deel 33, Den Haag.
SCHROOR, M.& J. MEIJERING, 2007, Golden Raand, Landschappen van Groningen.
Assen
SEMMELINK, J., 1975 ca., Over de marke van Noord- en Zuidbarge. Assen
SPEK, Th., 2004, Het Drentse esdorpenlandschap. Een historisch-geografische studie.
Utrecht.
STEENHUIS, G, 2010, ‘Verdwenen bewoning aan de Duitse grens tussen Zwartemeer en Bargercompascuum.’ In: Kroniek. Tijdschrift Historische Vereniging Zuidoost-Drenthe.
Beilen.
STEENHUIS G., 2013, Land op de schop. Van De Doorsnee tot Krommewijk. Over de
vervening van Emmer-Compascuum (-zuid), Barger-Compascuum en Noord. Emmen.
STEMFOORT, H.L., 1847, Handboek voor Veengraverij en Landontginning in de Hooge
Veenen, en al wat daartoe behoort. Gorcum Assen.
STICHTING VOOR BODEMKARTERING (Stiboka), 1978, Bodemkaart van
land Schaal 1:50.000. Toelichting bij kaartbladen 17 West Emmen 17 Oost Emmen,
Wageningen.
STICHTING VOOR BODEMKARTERING (Stiboka), 1980, Bodemkaart van Nederland
Schaal 1:50.000. Toelichting bij kaartbladen 13 Winschoten, 18 Ter Apel en 23 Schoonebeek, Wageningen.
STICHTING VOOR BODEMKARTERING (Stiboka), 1989, Bodemkaart van Nederland
Schaal 1:50.000. Toelichting bij kaartbladen 22 Coevorden Oost en 22 Coevorden West,
Wageningen.
STOL, T., 1992, De veenkolonie Veenendaal. Turfwinning en waterstaat in het zuiden van
de Gelderse vallei, 1546 - 1653. Utrecht
STOL, T., 2010, Het turfwinningslandschap. In: Het Nederlandse landschap. Een
historisch-geografische benadering. Utrecht
STREEFKERK, J.G. & W.A. CASPARIE, 1979, De hydrologie van hoogveensystemen.
Uitgangspunten voor het beheer. Staatsbosbeheer Utrecht.
STUIJVENBERG, J.H. VAN (red.), 1977, De economische geschiedenis van Nederland. Groningen.
T
TAMMINGA, M., 1983, Kanaalaanleg in Zuidoost-Drenthe 1850 – 1894. Niet bliceerde scriptie Geschiedenis RUG.
TAMMINGA, M., 1989, ‘De ontsluiting van het veengebied’. In: Gerding e.a; Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Amsterdam
TIMMER, K. & G. DE VRIES, 2011, 400 jaar venen rondom Emmen, Stichting 400 jaar Veenkoloniën i.s.m. Profiel Bedum.
U en V
UILENBERG, J., 1901, De Heerendijk. In: Nieuwe Drentsche Volksalmanak. 1901, pag. 80 – 86.
VEEN, H. VAN DER, 2011, Veenkoloniën – Strepen aan het water. Stichting 400 jaar Veenkoloniën i.s.m. Profiel Bedum.
VEENAANLEG en indeeling van het oostelijke gedeelte der Markte van Noord- en Zuidbarge, 1867. Gratema Assen
198
VELDHUIS, T., 2011, Nederzettings- en ontginningsgeschiedenis van Vredewold in
het Westerkwartier van de provincie Groningen (ca 700 – ca 1500 AD). Masterscriptie
Rijksuniversiteit Groningen.
VENEMA, 1855, De hooge veenen en het veenbranden. Haarlem.
VERSFELT, H. J., 2003, De Hottinger-atlas van Noord- en Oost-Nederland 1773 – 1794. Groningen.
VISSCHER, J., 1931, Das Hochmoor von Südost-Drenthe, geomorfologisch betrachtet.
Utrecht.
VISSCHER, J., 1940, Emmen en Zuidoost-Drenthe. Een geografische monografie. Utrecht. VISSCHER, J., 1949, Veenvorming, Noordduijn’s Wetenschappelijke Reeks, No 33. VISSCHER W., 1997, Rond de Runde. Turf, kunstmest en elektriciteit. Montfoort. VISSCHER, W., 2001, Bumaveen – Nieuw Amsterdam – Veenoord. Geschiedenissen van
het Tweelingdorp. Gouda.
VISSCHER, 2005a, De Z.O. Drentse venen als verdedigingsmiddel. In: Kroniek.
Tijdschrift Historische Vereniging Zuidoost-Drenthe. Beilen.
VISSCHER, W, 2005b, Het Barger-Compas en de Deventer Veenmaatschappij. In: Kroniek. Tijdschrift Historische Vereniging Zuidoost-Drenthe. Beilen.
VISSCHER, W, 2009, ‘Historische sporen in het landschap. Een scheidingssloot als grensscheiding tussen Emmen en Barge.’ In: Kroniek. Tijdschrift Historische Vereniging
Zuidoost-Drenthe. Beilen.
VISSCHER, W., 2013, Erica Centraal. 150 jaar temidden van heide en veen. Amsterdam
VRIES, G.E. DE & H.T. WATERBOLK, 2005, 200 jaar Veenkoloniën van Borger en
Odoorn. Stichting 400 jaar Veenkoloniën i.s.m. Profiel Bedum.
W
WATERBOLK, H.T., 1985, Archeologie. In: Heringa, J., D.P. Blok & M.G. Buist, Geschiedenis van Drenthe. Inclusief annotatie. Meppel.
WITHAAR, J., 2008, Angelslo. Van prehistorische nederzetting tot nieuwbouwwijk. Beilen. WIJNTERP, P., 1993, De eerste nauwkeurigheidswaterpassing van Nederland (1875
– 1885). Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat Delft.
WORST, D., 2012, Agrarische veenontginningen in oostelijk Opsterland (900 – 1700 AD).
Een interdisciplinair onderzoek naar de natuurlijke landschapsopbouw, de nederzetting- en ontginningsgeschiedenis en het agrarische landgebruik langs de boven- en middenloop van het Koningsdiep. Elsloo.
Z
ZAGWIJN, W.H., 1986, Nederland in het Holoceen. Haarlem; ‘s-Gravenhage.
ZOMER, J., 2016, Middeleeuwse veenontginningen in het getijdenbekken van de Hunze.
Een interdisciplinair landschapshistorisch onderzoek naar de paleogeografie, ontginning en waterhuishouding (ca. 800 – ca. 1500). Dissertatie Rijksuniversiteit
199
Websites:
http://docs.qgis.org http://geschiedenisenkunst.com http://klazienaveen24.nl http://nieuw-amsterdam.dorpshistorie.nl http://pro.arcgis.com http://webhelp.esri.com https://nl.wikipedia.org www.achterdebreedesloot.nl www.ahn.nl www.alledrenten.nl www.bodemdata.nl www.dbnl.org www.debutenpost.nl www.delpher.nl www.digilegger.kadaster.nl www.dinoloket.nl www.drentsarchief.nl www.drenlias.nl www.encyclopediedrenthe.nl www.geheugenvandrenthe.nl www.geologievannederland.nl www.greetsgenealogie.nl www.histoforum.nl www.historisch-emmen.nl www.historischekringerica.nl www.kanalenenwegen.nl www. kwaad.net/NAP-niveau.htm www.let.leidenuniv.nl/history/res/stat/html www.noordbarge.info www.static_panoramio.com www.stambomen-zodrenthe.nl www.suytberghe.nl www.wtkg.org200