Analyse op shotniveau

beeld te laten verschijnen. Hierbij maakt SchoolTV-weekjournaal gebruik van de beelden die het NOS Jeugdjournaal ook heeft uitgezonden.

5.3 Analyse op shotniveau

Gruwelijke of hevig geëmotioneerde beelden

Uiteraard heeft de politie geen beelden van het vermoorde meisje vrijgegeven, waardoor er geen gruwelijke beelden zijn uitgezonden. Wel brengen de uitzendingen over Milly Boele geëmotioneerde mensen in beeld (zie ‘emoties en camerapositie’), waardoor kijkers ook geëmotioneerd kunnen raken. Maar ook hier vallen de beelden erg mee, omdat het geen hevig geëmotioneerde mensen zijn. Directe nabestaanden komen niet in beeld, waardoor we alleen de emoties van mensen uit de buurt zien, die minder heftig zijn.

Emoties en camerapositie

Tot aan de cruciale uitzending waarin blijkt dat Milly is vermoord (protocol 4), brengt het NOS Jeugdjournaal geen geëmotioneerde mensen in beeld. In protocol 4 en 7 (zelfde onderwerp) was die reden er des te meer. De NOS brengt interviews met kinderen, maar ook een volwassen man en een oudere jongen, die in sommige gevallen zichtbaar moeite hebben met het onderwerp. De wat oudere geïnterviewde jongen – van ongeveer 15 jaar – kijkt bijzonder verdrietig in protocol 4 shot 02:38-02:45 (figuur 5.9) en van de jongere kinderen kijkt vooral het meisje uit shot 05:37-05:43 protocol 4 en 03:06-03:13 protocol 7 (figuur 5.10) erg verdrietig, waarbij ze ook een snik in haar stem heeft. De geïnterviewden zijn allemaal gefilmd in shots tot maximaal borsthoogte, waardoor de gezichten en hun emoties goed zichtbaar zijn.

Figuur 5.9: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010 Figuur 5.10: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010

De geïnterviewden tonen verdriet, empathie met Milly en haar familie, maar vooral ook onbegrip over de situatie. Het meisje van figuur 5.10 is kan bijvoorbeeld niet bevatten dat iets dergelijks in har

- 51 - wijk is gebeurd. De woorden van de geïnterviewden versterken het beeld van hun emoties.

Ook worden veel emoties getoond van niet-geïnterviewde mensen. Ouders, soms zelf huilend, omhelzen hun (huilende) kinderen en zo troosten ze elkaar. Wat zij uitstralen is puur

verdriet. Voorbeelden hiervan zijn uit protocol 4: 05:28-05:30 (figuur 5.11), 07:41-07:45 (figuur 5.12), 10:04-10:07 (figuur 5.13) en 10:24-10:30 (figuur 5.14). Meestal zien we de mensen volledig in beeld, dus van wat verderaf, zodat de emoties wel zichtbaar zijn, maar niet te dichtbij komen. Soms zijn ze ook op de rug gefilmd, zodat we alleen de omhelzing en het troost zoeken zien.

Figuur 5.11: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010 Figuur 5.12: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010

Figuur 5.13: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010 Figuur 5.14: NOS Jeugdjournaal 17/03/2010

Dezelfde troostzoekende emoties zijn goed zichtbaar in twee shots tijdens de uitzendingen over de begrafenis, protocol 6 en 8, waar overigens geen kinderen sprekend in beeld komen. Dit zijn de shots 01:22-01:24 en 01:59-02:01 uit protocol 6 (figuren 5.15 en 5.16). Beide zijn genoeg ingezoomd om de emoties duidelijk te kunnen zien.

- 52 - Figuur 5.15: NOS Jeugdjournaal 24/03/2010 Figuur 5.16: NOS Jeugdjournaal 24/03/2010

Geluid

Omdat er niet echt hevig geëmotioneerde mensen in beeld komen, is het geluidseffect minder belangrijk. De makers van beide journaals hebben ook geen dramatische muziek gebruikt om bepaalde emoties juist te versterken. Bij de geïnterviewden is het originele geluid te horen wat vooral bestaat uit wind en geroezemoes van de mensen om hen heen. Een keer hoor je wel een luide snik, dit is bij shot 05:37-05:43 van protocol 4 (zelfde als shot 03:06-03:13 van protocol 7). Samen met het beeld van het geëmotioneerde meisje is dit een emotioneel shot wat kinderen kan raken. Een ander indrukwekkend geluid zijn de kerkklokken tijdens de uitzendingen over de begrafenis van Milly. Vrijwel de gehele uitzendingen (protocollen 6 en 8) hoor je deze originele geluiden op de achtergrond, met hier en daar zelfs versterkte stukjes.

Herhaling van beeld

Het NOS Jeugdjournaal maakt veelvuldig gebruik van herhaling van beeld. Zo zien we in de eerste twee protocollen Milly’s wijk, haar huizenblok en haar straatnaambord in beeld. En ook protocol 3 brengt dezelfde beelden van haar wijk, inzoomend op het huis waar Milly woonde, met daarbij haar paarse fiets als bekend beeld. Ook het Amber Alert is een veel gebruikt shot door de makers van het NOS Jeugdjournaal (protocol 1, 2, 3 en 4). Vanaf het moment dat bekend is dat Milly is vermoord, zijn bloemen en kaarsjes veelvuldig terugkerende beelden, zij het soms in een iets ander shot. En

meerdere protocollen staan in het teken van de onderzoekende politie, via dezelfde shots (in het donker) van de afgezette woonwijk, politiemannen, wachtende mensen langs de kant van de weg en een omheining waar we net overheen mogen spieken. En natuurlijk is de foto van Milly een vaak herhaald beeld. Protocol 6 valt in dit geheel uit de toon, omdat deze uitzending niet eerdere beelden herhaalt, maar zich volledig op de begrafenis focust.

Maar naast herhaling voegt het NOS Jeugdjournaal ook elke uitzending nieuw materiaal toe wat voortkomt uit de nieuwe kennis rondom de zaak. Een volgende uitzending grijpt dan vaak weer

- 53 - terug naar dit beeld, omdat ze allemaal een kleine samenvatting van het gebeurde geven.

Soms geeft een uitzending een eerder getoond beeld uit dezelfde uitzending, maar dan in- of juist uitgezoomd. In de uitzendingen zelf is geen exacte herhaling van beeld, met daarop één

uitzondering in protocol 4. In deze uitzending wordt twee keer dezelfde jongen opgevoerd (in de shots 00:45-00:49/00:49-00:55 en 05:44-05:50). Door het al grote aantal geïnterviewden in deze uitzending lijkt dit wat overbodig.

SchoolTV-weekjournaal maakt vrijwel geen gebruik van herhalingen, omdat de tweede keer dat dit kinderjournaal het onderwerp brengt volledig in het teken van de begrafenis staat. Eenmaal herhaalt de eerste uitzending (protocol 7) de setting waarbij de afgezette woningen in het donker, met de rondlopende politiemannen, te zien zijn. Verder lijken beide uitzendingen uniek beeld te bevatten. Maar wie ook de afleveringen van het NOS Jeugdjournaal heeft gezien, heeft wel een continue herkenning bij het beeld. SchoolTV blijkt geen eigen materiaal geschoten te hebben in Dordrecht, maar volledig te hebben geput uit beelden van de NOS. De geïnterviewde kinderen die zij opvoeren, praten dan ook in de microfoon van de NOS. Ook de beelden van de woonwijk, de politiemannen in het donker, de website over Milly en de huilende vader die zijn dochter omhelst, zijn beelden die we eerder bij het NOS Jeugdjournaal hebben gezien. Eigen toevoegingen bij deze beelden zijn de shots in de studio en een tekening van de bovenkant van de woonwijk, met daarin de huizen van Milly en de dader ingekleurd.

Beeldvorming van Milly

Al op itemniveau is aangegeven dat de programmamakers ervoor hebben gekozen zoveel mogelijk te laten zien van dit nieuwsfeit, dat zich dichtbij heeft afgespeeld. Hierbij zijn allerlei beelden uit de directe woonomgeving van Milly getoond, zoals haar straat, huis en school. De herhaaldelijk

getoonde beelden van de paarse fiets insinueren ook dat dit om Milly’s fiets gaat, wat de afstand tot Milly’s omgeving nog meer verkleint en kinderen een blik in haar leefwereldje geeft.

Ook woorden over Milly door geïnterviewden zetten een beeld van Milly neer. Zo zegt de directeur van haar school in protocol 1: “..dat je het je niet voor kunt stellen dat een meisje van twaalf jaar, gewoon een leuk meisje waar niks mee aan de hand is, dat dat plotseling verdwenen is”. Een buurmeisje zegt in protocol 4: “Ik woonde zeg maar daar en ik speelde vroeger altijd met haar in de buurt. Ze was een heel lief meisje”. De directeur van Milly’s oude basisschool geeft in datzelfde protocol aan hoe Milly kon zijn: “Vorige week dinsdag kwam ze nog haar rapportcijfers laten zien aan een aantal leerkrachten. Dus dat is wel heel confronterend als je hoort dat ze een dag erna

verdwenen is”. Uit deze verschillende woorden is op te maken dat Milly een leuk en geliefd meisje was.

- 54 - Een meer uitvoerig beeld van Milly krijgen de kijkers van beide kinderjournaals niet, omdat de camera’s niet dichter bij haar naaste omgeving (kunnen) komen. Zo komen er geen beste vriendinnetjes van Milly in beeld en ook de naaste familie is niet te zien. Kinderen krijgen hierdoor ook geen uitgebreid beeld van haar naasten, dat ook een meer gedetailleerd beeld van haarzelf had kunnen creëren. De enige uitzondering hierop zijn de uitzendingen van de begrafenis (protocollen 6 en 8). Beide journaals brengen het shot dat de kist van Milly door zes jongens naar de lijkauto wordt getild en vervolgens erin wordt geschoven. De verwachting is dat deze zes jongens haar naasten waren. Op hun gezichten is geen hevige emotie af te lezen. Opvallend is dat SchoolTV-weekjournaal in het shot hieraan voorafgaand ook het stukje toont waarbij de kist uit de kerk wordt gedragen. Hierbij is de familie van Milly te zien, die achter de kist aanloopt. Vooraan lopen een gearmde man en vrouw: waarschijnlijk Milly’s ouders. Het shot is van veraf genomen, waardoor de gezichten niet goed te lezen zijn, maar wel is het duidelijk dat de mensen uit de stoet niet hevig aan het huilen zijn.

Concluderend

Bovenstaande analyse geeft een overzicht van de wijze waarop zowel het NOS Jeugdjournaal als SchoolTV-weekjournaal de bekende geruststellingtechnieken hebben toegepast in de uitzendingen rondom de zaak Milly Boele. Tabel 5.3 geeft een groot aantal onderwerpen uit deze analyse rondom de uitzendingen weer.

Tabel 5.3: analyse uitzendingen

Programmaniveau Itemniveau Shotniveau

Item- lengte Sand-wich Experts Kinder- persp. Reac- ties Taal- gebruik Beeld- gebruik

Freq. Emotie Herha- ling P1 Gem. + + - - + + - - - P2 Gem. + + - + + +/- + - + P3 Gem. + + - - + + - - + P4 Lang - + + + + + + ++ ++ P5 Langer +/- - + - + + - + + P6 Gem. + - - - + + - + - P7 Lang - + + - + + + ++ -/++ P8 Kort - - - - + + - + -/++

De geruststellingtechnieken, aangetoond door Marijn de Vries, komen inderdaad ruimschoots in de uitzendingen van het NOS Jeugdjournaal naar voren. De sandwichformule, het opvoeren van experts