3.3.1 Analyse van twitterpatronen
Nadat alle tweets zijn gearchiveerd in de datasets is vervolgens de analyse op macroniveau uitgevoerd. In deze analyse is allereerst gekeken naar de patronen van tweets en de mogelijke interactie. Het doel van deze analyse is te achterhalen of politici ook in interactie treden met andere twitteraars, of dat ze alleen maar ongerichte tweets plaatsen. Daarvoor is eerst een oriënterende analyse uitgevoerd om te bepalen welke patronen allemaal mogelijk zijn in Twitter. Deze patronen worden in dit onderzoek twitterpatronen genoemd. Er blijken in totaal vijftien twitterpatronen mogelijk te zijn. Deze patronen zijn onderverdeeld in vier categorieën. Die categorieën zijn uitvoerig besproken in paragraaf 2.3.4.3. In bijlage III worden alle vijftien twitterpatronen schematisch en visueel weergegeven. Ter herinnering is een beschrijving van de categorieën opgenomen in tabel 3.2.
Onbeantwoorde tweet Een twitterpatroon zonder beurtwisselingen. De politicus plaatst een tweet, maar reageert niet op mogelijke reacties.
Beantwoorde tweet Een twitterpatroon van twee beurtwisselingen. Een politicus plaatst een tweet. Een andere twitteraar reageert op deze tweet, waar vervolgens weer de politicus op reageert.
Reactie Een twitterpatroon van één beurt. De tweet die de politicus plaatst is een reactie op een andere tweet.
Conversatie Een twitterpatroon waarbij twitteraars drie of meerdere keren van beurt wisselen.
POLITIEKE TWITTER DISCOURSE – METHODE VAN ONDERZOEK
Wanneer een twitteraar reageert op een andere twitteraar wordt er van beurt gewisseld. In dit onderzoek wordt dan van interactie gesproken. In Twitter is interactie te herkennen aan het apenstaartje (@). Daarmee laat de twitteraar zien op wie de tweet gericht is. Bij
onbeantwoorde tweets is geen sprake van interactie. Bij beantwoorde tweets, reacties en
conversaties is dat wel het geval. Ter verduidelijking is in figuur 3.1 een gedeelte
weergegeven van de dataset. In de figuur is te zien dat de eerste tweet niet meegeteld wordt. Er is hier sprake van een retweet. Omdat retweets niet door de twitteraar zelf geschreven zijn, worden ze verder niet geanalyseerd of meegeteld. Ze zijn echter wel in de dataset opgenomen om het aantal retweets zichtbaar te maken.
Figuur 3.1: voorbeeld dataset macroanalyse (1)
In figuur 3.1 wordt vanaf tweet 001 een twitterpatroon zichtbaar. De politicus plaatst eerst een eigen tweet. Daar wordt vervolgens op gereageerd door een andere twitteraar. Vervolgens reageert de politicus bij tweet 002 daar weer op. Er is hier sprake van een
beantwoorde tweet. Aan de hand van de coderingstabel van twitterpatronen (bijlage III) zijn
alle tweets op een kwantitatieve wijze, en met behulp van het statistische programma SPSS gecodeerd, om alle twitterpatronen van de politici zichtbaar te maken en te kunnen vergelijken. Bij de analyse hoort de volgende deelvraag:
Welke twitterpatronen zijn zichtbaar in het twittergedrag van Nederlandse politici en zijn er onderling verschillen zichtbaar?
3.3.2 Analyse van doelgroepen
Vervolgens is in de analyse op macroniveau onderzocht met wie de politici in interactie treden. Om dit te kunnen bepalen moet er uiteraard wel sprake zijn van interactie. De politicus moet dus op andere twitteraars reageren. Wanneer een tweet niet op een specifiek persoon is gericht wordt gesproken van een ongerichte tweet. Het doel van deze analyse is te achterhalen met wie de politicus in interactie treedt, in het bijzonder, of de politicus ook
POLITIEKE TWITTER DISCOURSE – METHODE VAN ONDERZOEK
met de gewone burger twittert, of dat vooral interactie plaatsvindt met bijvoorbeeld partijgenoten. Om te bepalen met wie de politicus in interactie treedt zijn de gebruikersprofielen (zie § 2.3.4.2) en de tweets van de gebruiker geanalyseerd, lettende op de kenmerken van de persoon. Op basis van oriënterende analyses zijn tien doelgroepen gecodeerd. Deze doelgroepen staan beschreven in tabel 3.3. Ter verduidelijking is in figuur 3.2 een voorbeeld te zien van het gebruikersprofiel dat hoort bij de doelgroep journalist.
1. Niet gericht Niet gericht op een specifiek persoon.
2. Burger Een persoon zonder zichtbare politieke functie of affiniteit. Het is ook geen journalist, instantie/organisatie of bekend persoon.
3. Burger met dezelfde politieke voorkeur
Een persoon met dezelfde politieke voorkeur als de politicus, die niet actief lid is bij de partij
4. Burger met andere politieke voorkeur
Een persoon met een andere politieke voorkeur dan de politicus, die niet actief lid is bij een politieke partij
5. Lid van dezelfde partij Een partijgenoot van de politicus, die een actieve politieke functie heeft. 6. Lid van een andere
politieke partij
Een lid van een andere politiek partij, die een actieve politieke functie heeft. 7. Bekend persoon Een bekend persoon van tv, radio etc. zonder zichtbare politieke affiniteit. 8. Organisatie/instantie Geen individu, maar een bepaalde organisatie of instantie.
9. Journalist Een persoon die beroepsmatig als journalist werkt voor landelijke of regionale pers.
10. Onbekend In het gebruikersprofiel of tweets wordt niet zichtbaar tot welke doelgroep de persoon behoort.
Tabel 3.3: categorieën doelgroepen
De categorieën zijn uitgebreid beschreven met voorbeelden in bijlage IV. In figuur 3.1 is in de laatste kolom te zien hoe de doelgroepen zijn weergegeven in de dataset. Aan de hand van de coderingstabel zijn, net als bij de twitterpatronenanalyse, op kwantitatieve wijze tweets gecodeerd om de keuze van doelgroepen zichtbaar te maken. De analyse moet een antwoord geven op de volgende deelvraag:
Op welke personen zijn de tweets van de Nederlandse politici gericht en zijn er onderling verschillen zichtbaar?
3.3.3 Analyse van politieke discourse
Als laatste is in de analyse op macroniveau het onderwerp van gesprek in de tweet beoordeeld. Specifiek is gekeken of de tweet gaat over politiek inhoudelijke onderwerpen. Daarvoor wordt de definitie van politieke discourse op Twitter gehanteerd zoals beschreven in paragraaf 2.4.4. Politieke discourse wordt daar beschreven als: taaluitingen op Twitter
over politiek inhoudelijke onderwerpen gedaan door actoren die een politieke functie bekleden.
POLITIEKE TWITTER DISCOURSE – METHODE VAN ONDERZOEK
Het doel van de analyse is te achterhalen of de politici Twitter voornamelijk beroepshalve gebruiken of dat ook veel off-topic onderwerpen besproken worden. Ter verduidelijking is een gedeelte van de dataset opgenomen in figuur 3.3. Tweet 595 is een voorbeeld van politieke discourse. De politicus laat namelijk een politiek inhoudelijke tweet zien, die gaat over de verwantschap met een bepaalde politieke partij. In tweet 596 is geen sprake van politieke discourse. De politicus tweet off-topic over een voetbalclub. In tweet 596 is ook te zien op welke tweet de politicus reageert. Dat is van belang om de context van de tweet te begrijpen. Zonder de tweet ‘gefeliciteerd met Twente’ is namelijk niet te bepalen waarover de politicus praat. In de analyse zijn alle 1000 tweets beoordeeld op de aanwezigheid van politieke discourse. Met de analyse moet een antwoord worden gegeven op de volgende deelvraag:
In welke mate is er sprake van politieke discourse in de tweets van de Nederlandse politici en zijn er onderling verschillen zichtbaar?
3.4 ANALYSE OP MICRONIVEAU