De Directeur-Generaal van de Waterstaat was verantwoordelijk voor het onder- houd van bestaande werken. Hij kreeg de opdracht een plan op te stellen voor de algemene fysieke verbetering van de gesteldheid van het Rijk. Het moest zowel de binnenwateren als de zeewerken, de bruggen en de wegen betreffen. De Directeur- Generaal van de Waterstaat werkte rechtstreeks samen met de Minister van Binnen- landse Zaken, op wiens begroting de waterstaat stond.
Volgens een decreet van 20 januari 1807 bestond de organisatie uit een directeur- generaal, bijgestaan door een Raad van Administratie over de Waterstaat. Deze raad bestond uit vijf leden (administrateurs), een secretaris-generaal en een inspecteur- generaal. Onder de laatste ressorteerden inspecteurs en landmeters volgens een ver- deling in districten voor de rivieren en voor de zeehavens en zeegaten. De Minister van Binnenlandse Zaken kon desgewenst de Raad van Administratie bijeenroepen en was dan voorzitter. Voor het overige vergaderde de raad onder voorzitterschap van de directeur-generaal. Besluiten werden er bij meerderheid van stemmen geno- men. Bij staking van de stemmen gaf die van de voorzitter de doorslag. De inspec- teur-generaal was geen lid van de raad, maar kon wel door de directeur-generaal ter vergadering worden geroepen. De leden van de raad konden door de directeur- generaal met commissies worden belast. De begroting voor de waterstaat en voor- drachten in vacatures werden ingediend bij de Minister van Binnenlandse Zaken en ter goedkeuring voorgelegd aan de Koning.
Wetgeving
1806 november 20 nr. 13 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: oprichting van Di- rectoraten-Generaal van Dijken, Bruggen en Wegen, van de Posterijen voor brieven en paarden, en van Kunsten en Wetenschappen (de volledige tekst van dit Besluit in 2.01.01.07 nr. 10 ongefolieerd).
1807 januari 20 nr. 10 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: instelling van een Algemene Administratie over de Waterstaat; ontbinding van de Commissie van Superintendentie van de Water- staat (2.01.01.07 nr. 551 Groene Index 1807 p. 29; de vol- ledige tekst van dit besluit in 2.01.01.07 nr. 14 ongefoli- eerd).
1807 januari 20 nr. 11 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: vaststelling van een generaal reglement van de waterstaat (2.01.01.07 nr. 551 Groene Index 1807 p. 29; de volledige tekst in 2.01.01.07 nr. 14 ongefolieerd; Boogaard, Wetten waterstaat, p. 34). 1808 januari 24 nr. 1 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: het Directoraat-
Generaal van de Waterstaat wordt per 1 februari 1808 on- afhankelijk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, met een Raad van Administratie op dezelfde voet als in 1807 (2.01.01.07 nr. 553 Groene Index 1808 p. 35).
1808 december 28 nr. 4 Koninklijk besluit Lodewijk Napoleon: het Directoraat- Generaal van de Waterstaat wordt per 1 januari 1809 verenigd met het Ministerie van Binnenlandse Zaken (2.01.01.07 nr. 553 Groene Index 1808 p. 1139; Boogaard, Wetten waterstaat, p. 47).
Archieven
1) Archief van de Directeur-Generaal van de Waterstaat, 1807-1808. Nationaal Ar- chief. Den Haag. 2.01.13. Digitaal raadpleegbaar.
Zoekmiddelen: indices op de notulen. Voor de zoekmiddelen zie ook Bijlage 1, nr. 7, 8.
Besluiten: minuut notulen 2 februari 1807 - 31 december 1808.
Correspondentie: Uitgaande en ingekomen brieven zijn opgenomen in de reeks mi- nuut notulen.
Geheim: Secrete notulen in 2.01.13 245 samen met die van het ministerie van Water- staat, lopend van maart 1807 tot december 1810.
Diversen: Slechts één afzonderlijk dossier met inspectierapporten. Volgens de inven- taris hebben ook registers van uitgaande brieven bestaan (bijvoorbeeld notulen 5 maart 1807 nr. 46) maar deze ontbreken in het archief.
2) Collectie Conrad (Brunings) Nationaal Archief. Den Haag. 2.21.005.27. Nog niet digitaal raadpleegbaar.
In deze collectie van later tijd papieren van Brunings.
Literatuur
– Boogaard, J.F., Wetten, decreten, besluiten en tractaten op de waterstaat in Nederland, met aantekeningen. ‘s-Gravenhage, 1858.
– Bonder, H., De archieven van Inspecteurs en Commissies van de Waterstaat in Neder- land vóór 1850. Den Haag, 1952.
– Bosch, A. en W. van der Ham, Twee eeuwen Rijkswaterstaat, 1798-1998. Zaltbom- mel, 1998.
– Bosch, A., Om de macht over het water. De nationale waterstaatsdienst tussen staat en samenleving, 1798-1849. Zaltbommel, 2000.
– Ven, G.P. van de, “Lodewijk Napoleon en de waterstaat” in: J. Hallebeek en A.J.B. Sirks, Nederland in Franse schaduw. Recht en bestuur in het Koninkrijk Holland
(1806-1810) (Hilversum, 2006) p. 125-146.
– Bosch, A., “Naar eenheid en eenvoud. De oprichting en ontwikkeling van de Rijkswaterstaat 1798-1815” in: Waterstaat XIX (1998) p. 43-53.
Amortisatiekas
Actief van 12 mei 1807 tot 31 december 1810.
De amortisatiekas beschikte over het effectenbezit van het opgeheven Mortificatie- fonds en een jaarlijkse subsidie. Ter vermindering van de staatsschuld werden effec- ten ten laste van het Koninkrijk ingekocht, die daarna door de Nationale Rekenka- mer zouden worden gemortificeerd. De Amortisatiekas was een zelfstandige instel- ling, die niet viel onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën.
De directie van de Amortisatiekas bestond uit zes commissarissen, jaarlijks te benoemen door de Koning. Aan hen werd de president van het Wetgevend Lichaam toegevoegd voor de periode dat dit college in sessie was. De bijeenkomsten van de commissarissen vonden plaats in Den Haag, maar drie van hen moesten permanent in Amsterdam zetelen. Deze laatsten kochten de effecten aan. Op 4 november 1809 werd besloten dat de directeur-generaal van de publieke schuld tevens lid zou zijn van de directie van de Amortisatiekas. Het fonds had een door de Koning benoemde secretaris en mocht naar keuze employés benoemen tot een maximumbedrag.
Wetgeving
1807 mei 12 nr. 33 Koninklijk decreet Lodewijk Napoleon: opheffing van het Fonds van Mortificatie, inrichting van een Kas van Morti- ficatie, benoeming van de commissarissen en de secretaris (2.01.01.07 nr. 551 Groene Index 1807 p. 545, 615; de vol- ledige tekst van de Decreten in 2.010.01.07 nr. 21 ongefoli- eerd).
1810 juli 9 Keizerlijk decreet: Alle publieke ambtenaren worden ge- continueerd voor het jaar 1810. Exhibitum 12 juli 1810 nr. 1 bij de Provisionele Raad van Regentschap (2.01.01.07 nr. 557 Groene Index 1810 p. 341. Niet opgenomen in Bulletin des Lois).
Archieven
1) Archief van de amortisatiekas en het Nationaal mortificatiefonds 1801-1810.
Nationaal Archief. Den Haag. 2.01.21.
Voor de beschrijving van dit archief zie hoofdstuk 2, onder Agent van Financiën.
2) Collectie Canneman. Nationaal Archief. Den Haag. 2.21.005.03 Nog niet digitaal raadpleegbaar.
Literatuur
– Leeuwen-Canneman, M. van, Een vriendschap in het teken van ‘s lands financiën. Briefwisseling tussen Elias Canneman en Isaac Jan Alexander Gogel, 1799-1813. Den Haag, 2009.
– Pfeil, T., ‘Tot redding van het vaderland’. Het primaat van de Nederlandse overheidsfi- nanciën in de Bataafs-Franse tijd 1795-1810. Amsterdam, 1998.