De bedrijfsrevisor is een belangrijke speler geworden in het reilen en zeilen van vele bedrijven. Het mag dan wel een obligatoire kost zijn voor velen, maar de bedrijfsrevisor is zo veel meer dan een controleur van de jaarrekening. Het werd mijns inziens tijd dat de bestaande wetgeving voor die bedrijfsrevisor eens aan een grondig nazicht werd onderworpen. Dit gebeurde met de Europese audithervorming en bijgevolg ook een nieuwe Belgische Auditwet.
De nieuwe Auditwet heeft het landschap van die bedrijfsrevisoren compleet veranderd. Zowel voor het beroep van bedrijfsrevisor als voor het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren zijn heel wat wijzigingen doorgevoerd die evenzeer een impact hebben op de praktijk. Zo werd ten eerste een compleet onafhankelijk toezichtsorgaan opgericht dat voortaan het toezicht én de kwaliteitscontroles bewerkstelligt, met name het College van Toezicht op de Bedrijfsrevisoren. Ook in de praktijk bracht deze verandering heel wat teweeg, zeker op vlak van de kwaliteitscontroles. Het was in mijn opzicht de meest opmerkelijke wijziging ingevolge de Auditwet.
Ten tweede veranderde de toegang tot het beroep grondig. De spreiding van de theoretische stage-examens ervaarde men in de praktijk als de meest opvallende wijziging. Daarnaast veranderde de rol van het auditcomité in de benoemingsprocedure van de commissaris, wat een gunstige invloed heeft op de kwaliteit van de bedrijfsrevisorenkantoren, die nu meer in concurrentie treden met elkaar. Ten vierde werd de onafhankelijkheid van de bedrijfsrevisor versterkt via de externe rotatie. Althans, dat was de bedoeling van de wetgever. In de praktijk blijken de meningen over deze externe rotatie echter sterk verdeeld. Voor mij blijft het een complexe materie, zeker op Europees niveau. Tot slot voorzag België in een uitbreiding van de lijst inzake verboden niet-controlediensten, eveneens met het oog op een versterking van de onafhankelijkheid van de revisoren. Hoewel de opinies hierover evenzeer uiteenlopen, ervaart
430 Interview respondent 5. 431 Interview respondent 2. 432 Interview respondent 3.
86 men dit in de praktijk wel degelijk als een versterking van de onafhankelijkheid van de bedrijfsrevisor. Deze wijziging lijkt mij bijgevolg wel een positieve impact te hebben op de onafhankelijkheid van de bedrijfsrevisor, in tegenstelling tot de externe rotatie.
Globaal kan worden gesteld dat de Auditwet wel degelijk een steen heeft verlegd binnen de auditsector. Strikte en strenge regels moeten de perceptie van de buitenwereld naar het beroep toe in een positief daglicht stellen en de kwaliteit van de bedrijfsrevisoren en hun revisorale opdrachten sterk opkrikken. De wetgever is hier met de komst van de nieuwe Auditwet zeker en vast in geslaagd door mijns inziens een strenge tendens te hanteren. De wetgeving is op verschillende vlakken, zoals de externe rotatie en de niet-controlediensten, strenger dan wat de Europese richtlijn voorschrijft. Dit kan enkel een duidelijk signaal geven naar de buitenwereld toe, met name dat de kwaliteit, onafhankelijkheid en integriteit van het beroep sterk verbeterd werden.
Het voorgaande onderzoek kent echter enkele tekortkomingen. Zo werden slechts vijf respondenten geïnterviewd ingevolge het drukke auditseizoen en de situatie rond corona. Idealiter werden de meningen van meer professionals bevraagd. Daarnaast werd niet uitvoerig ingegaan op elk van de aangehaalde aspecten. Een masterproef die bijvoorbeeld enkel het publiek toezicht analyseert is perfect mogelijk, maar dat was niet het opzet van deze masterproef. Bovendien zal dit enkel succesvol onderzocht kunnen worden indien de onderzoeker in nauw verband staat met dit publiek toezicht, wat bij de auteur van deze masterproef niet het geval is.
Er is binnen deze materie vanzelfsprekend ruimte voor meer onderzoek. Een internationale analyse van de Europese audithervorming kan interessant zijn om te kijken welke positie België inneemt op vlak van strengheid van de wetgeving en kwaliteit van de bedrijfsrevisoren. Daarnaast is er ook de mogelijkheid te onderzoeken waarom steeds minder mensen kiezen voor het beroep van auditor. Dit zal op termijn waarschijnlijk een invloed hebben op het aantal bedrijfsrevisoren, met alle gevolgen van dien. Het betreft alleszins een enorm ruim, maar relevant en interessant topic voor een masterproef, zeker voor toekomstige auditors en/of bedrijfsrevisoren.
87
Tabel 7: Algemene samenvattingstabel.
Wijzigingen in … Vroegere wetgeving Huidige wetgeving
Toegang tot het
beroep (stage)
- Theoretische stage-
examens vóór begin stage
(art. 28 IBR-wet)
- Max. 3 stagiairs per stagemeester
(art. 29, §1 KB van 30 april 2007)
- 7 jaar ervaring vereist voor kortere stageduur (+ uitz.)
(art. 23, §1 KB van 30 april 2007)
- Stagecommissie kon bijkomende taken opleggen indien stagiair niet geslaagd voor bekwaamheidsexamen
(art. 8, 9° KB van 30 april 2007)
- Stagecommissie kon niet overgaan tot opschorting stage, enkel stagemeester en stagiair konden dit
(art. 24, §2 KB van 30 april 2007)
- Tijdelijk verhinderd
bedrijfsrevisor terug actief na opheffing reden van
verhindering
(art. 13 IBR-wet)
- Vereiste weggelaten, theoretische stage- examens nu zowel vóór als tijdens stage
- In de regel 3 stagiairs per stagemeester, echter uitzondering mogelijk: 5 stagiairs per stagemeester
(art. 13 KB van 17 augustus 2018)
- 15 jaar ervaring vereist voor kortere stageduur (geen uitz.)
(art. 22 KB van 17 augustus 2018)
- Stagecommissie kan altijd bijkomende taken
opleggen aan stagiairs
(art. 7, 12° KB van 17 augustus 2018)
- Stagecommissie kan overgaan tot opschorting stage
(art. 23, §3 KB van 17 augustus 2018)
- Tijdelijk verhinderd
bedrijfsrevisor terug actief na slagen voor
mondelinge proef
(art. 47, §2 KB van 17 augustus 2018)
88 - Nieuw: extra praktisch
stage-examen: beroepsethiek en onafhankelijkheid
(art. 28, §2, 9° KB van 17 augustus 2018)
Auditcomité
- Er werd geen specifieke selectieprocedure
voorgeschreven in de wet
- Auditcomité volgt
selectieprocedure van art. 16, derde lid
Auditverordening en is ook verantwoordelijk voor de naleving van die procedure
Rotatie
Externe rotatie
- Externe rotatie bestond niet
Interne rotatie
- Maximale rotatietermijn 6 jaar
(punt 6 IBR-norm van 30 augustus 2007)
- Wachtperiode 2 jaar
(punt 6 IBR-norm van 30 augustus 2007)
Externe rotatie
- Invoering externe rotatie na 9 jaar (verlenging tot maximaal 18 of 24 jaar mogelijk) met
wachtperiode van 6 jaar
(art. 3:61 WVV) Interne rotatie - Idem (art. 22, §3 Auditwet) - Wachtperiode 3 jaar (art. 22, §3 Auditwet)
89 - Toepassingsgebied: OOB’s
(punt 6 IBR-norm van 30 augustus 2007)
- Toepassingsgebied: OOB’s + de belangrijke Belgische en buitenlandse dochtervennootschappen van een Belgische OOB die een geconsolideerde jaarrekening opstelt
(art. 22, §3 Auditwet)
- Nieuw: mechanisme van geleidelijke interne rotatie
(art. 22, §3 Auditwet)
Niet-
controlediensten
- Lijst van 7 verboden niet- controlediensten voor zowel OOB’s als niet-OOB’s
(art. 183ter KB van 30 januari 2001)
- Commissaris & wereldwijd netwerk, in gecontroleerde vennootschap, Belgische & buitenlandse dochters en Belgische moeder
(art. 183ter KB van 30 januari 2001)
- Toegelaten niet-
controlediensten: “one-to- one”-regel (uitz.)
(art. 133, §6 W.Venn., vóór Auditwet)
- Lijst van 7 verboden niet- controlediensten voor zowel OOB’s als niet- OOB’s
(art. 3:63, §2 WVV)
+ lijst van 5 verboden niet- controlediensten, enkel voor OOB’s (uitz.)
(art. 5, eerste lid Auditverordening)
- Commissaris & wereldwijd netwerk, in gecontroleerde vennootschap en moeders en dochters in EU (art. 3:63, §1 WVV) - Toegelaten niet- controlediensten: “one-to- one”-regel in niet-OOB’s, “70%”-regel in OOB’s (uitz.) (art. 3:64, §1 en 4 WVV)
90
Publiek toezicht
- De Hoge Raad voor de Economische Beroepen
Normeringsbevoegdheid (art. 18 en 30 IBR-wet)
+ nationale samenwerking (art. 77 IBR-wet)
- De minister die bevoegd is voor Economie
Normeringsbevoegdheid (art. 18 en 30 IBR-wet)
- De procureur-generaal
Toelating & inschrijving revisoren
(art. 9 IBR-wet)
+ kan Tuchtcommissie vatten (art. 59 IBR-wet)
- De Kamer van verwijzing en instaatstelling
Permanente vorming (art. 46 e.v. IBR-wet)
+ kwaliteitscontroles en toezicht
(art. 46 e.v. IBR-wet)
- Het Advies- en controlecomité op de onafhankelijkheid van de commissaris Geen eindverantwoordelijkheid, louter advies verlenen (art. 2, 19° IBR-wet)
- De Hoge Raad voor de Economische Beroepen
Normeringsbevoegdheid (art. 31 Auditwet)
- De minister die bevoegd is voor Economie
Normeringsbevoegdheid (art. 31 Auditwet)
- College van Toezicht op de Bedrijfsrevisoren
Kwaliteitscontroles en toezicht
(art. 32 e.v. Auditwet)
- Raadgevende
vergadering voor het publiek toezicht op het beroep van de
bedrijfsrevisoren
Louter raadgevend (art. 63 Auditwet)
91 - De tuchtinstanties
(Tuchtcommissie en Commissie van Beroep)
Tuchtsancties (art. 58 e.v. IBR-wet)
- Instituut van de Bedrijfsrevisoren
Beroepsorganisatie, geen eindverantwoordelijkheid (zie bovenstaande artikels)
- Sanctiecommissie van de FSMA
Tuchtsancties (art. 59 en art. 88 Auditwet)
- Instituut van de Bedrijfsrevisoren
Beroepsorganisatie, geen eindverantwoordelijkheid (art. 74 e.v. Auditwet)
XII
Bibliografie
Interviews
Respondent 1: Audit Director bij een Big Four-kantoor en bedrijfsrevisor aangesloten bij het Instituut (interview op 4 mei 2020).
Respondent 2: Lid van het Comité van het College (interview op 7 mei 2020).
Respondent 3: Senior Audit Associate bij een Big Four-kantoor en stagiair aan het Instituut (interview op 9 mei 2020).
Respondent 4: Audit Partner bij een middelgroot kantoor en bedrijfsrevisor aangesloten bij het Instituut (interview op 13 mei 2020).
Respondent 5: Audit Director bij een middelgroot kantoor en bedrijfsrevisor aangesloten bij het Instituut (interview op 13 mei 2020).
Wetgeving
Burgerlijk Wetboek.
HOGE RAAD VOOR DE ECONOMISCHE BEROEPEN (HREB), Advies over de externe rotatie
van commissarissen met een opdracht (of meerdere opdrachten) bij OOB, 15 juni 2016,
geraadpleegd via https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/actueel/nieuws/Advies-HREB-15-06-2016- externe-rotatie.pdf.
HOGE RAAD VOOR DE ECONOMISCHE BEROEPEN (HREB), Advies over de evolutie van het
publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, 16 juni 2015, geraadpleegd via http://www.cspe-
hreb.be/ysite/pdf/advies-hreb-16-06-2015-met-bijlagen.pdf.
INSTITUUT VAN DE BEDRIJFSREVISOREN (IBR), Norm (herzien in 2018) inzake de
toepassing in België van de Internationale controlestandaarden (ISA’s), 10 november 2009,
geraadpleegd via https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/regelgeving-en- publicaties/rechtsleer/normen-en-aanbevelingen/normen/Norm-herzien-in-2018-ISA-
gecoördineerd-goedgekeurd.pdf.
INSTITUUT VAN DE BEDRIJFSREVISOREN (IBR), Normen inzake bepaalde aspecten
verbonden met de onafhankelijkheid van de commissaris, 30 augustus 2007, geraadpleegd via
https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/regelgeving-en-publicaties/rechtsleer/normen-en-
aanbevelingen/normen/7357_Normen-inzake-bepaalde-aspecten-die-verband-houden-met-de- onafhankelijkheid-van-de-commissaris.pdf.
XIII KB 11 november 2019 tot wijziging van het koninklijk besluit van 17 augustus 2018 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor, BS 26 november 2019, 108336.
KB 17 augustus 2018 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor, BS 4 september 2018, 68409.
KB 18 maart 2018 tot opheffing van het koninklijk besluit van 4 april 2003 tot uitvoering van het artikel 133, lid 10, van het Wetboek van vennootschappen en tot oprichting van het advies- en controlecomité op de onafhankelijkheid van de commissaris, BS 26 maart 2018, 29610.
KB 21 april 2007 tot omzetting van bepalingen van de Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad, en houdende intrekking van Richtlijn 84/253/EEG van de Raad, BS 27 april 2007, 22868.
KB 25 december 2016 over de maximale begrotingsgrens en over de dekking van de werkingskosten voor het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, BS 23 januari 2017 (ed. 3), 12546.
KB 28 juni 2019 tot uitvoering van artikel 42, lid 4, van de wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen en houdende diverse bepalingen inzake het vermoeden van erkenning als landbouwonderneming en als sociale onderneming, BS 11 juli 2019, 70076.
KB 29 april 2019 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, BS 30 april 2019, 42246.
KB 3 maart 2011 betreffende de evolutie van de toezichtsarchitectuur voor de financiële sector,
BS 9 maart 2011, 15623.
KB 30 april 2007 betreffende de erkenning van bedrijfsrevisoren en het openbaar register, BS 30 mei 2007 (ed. 2), 29103.
KB 30 april 2007 betreffende de toegang tot het beroep van bedrijfsrevisor en tot opheffing van het koninklijk besluit van 13 oktober 1987 betreffende de stage van de kandidaat- bedrijfsrevisoren, BS 30 mei 2007 (ed. 2), 29096.
KB 30 januari 2001 tot uitvoering van het wetboek van vennootschappen, BS 6 februari 2001, 3008.
Reglement van 18 september 2017 van inwendige orde van de Sanctiecommissie van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, BS 16 oktober 2017, 94004.
XIV Richtl. 2013/34/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen, tot wijziging van Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad, Pb.L 29 juni 2013, afl. 182, 19.
Richtl. 2014/56/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot wijziging van Richtlijn 2006/43/EG betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, Pb.L. 27 mei 2014, afl. 158, 196.
Strafwetboek.
Verord. (EU) nr. 537/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende specifieke eisen voor de wettelijke controles van financiële overzichten van organisaties van openbaar belang en tot intrekking van Besluit 2005/909/EG van de Commissie, Pb.L. 27 mei 2014, afl. 158, 77.
Verslag van de Commissie bij wetsontwerp tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, Parl.St. Kamer 2016-17, nr. 54-2083/003.
Wet 17 december 2008 inzonderheid tot oprichting van een auditcomité in de genoteerde vennootschappen en de financiële ondernemingen, BS 29 december 2008, 68568.
Wet 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten, BS 14 juli 2016, 44219.
Wet 17 maart 2019 betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur, BS 27 maart 2019, 31256.
Wet 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten,
BS 4 september 2002 (ed. 2), 39121.
Wet 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven, BS 27 september 1948, 7768.
Wet 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen, BS 11 mei 1999, 16290. Wet 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, gecoördineerd op 30 april 2007, BS 24 mei 2007, 27957.
Wet 29 juni 2016 houdende diverse bepalingen inzake Economie, BS 6 juli 2016, 41701.
Wet 7 december 2016 tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, BS 13 december 2016 (ed. 2), 84812.
Wetboek van Economisch Recht.
XV Wetboek van Vennootschappen.
Wetsontwerp tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren,
Parl.St. Kamer 2016-17, nr. 54-2083/001.
Rechtsleer
Tijdschriften
BIHAIN, M., DE POORTER, I., DE WOLF, M., FOLIE, S. en DUPONT, T., “Speciaal nummer gewijd aan de implementatie in België van de Europese audithervorming”, TAA 2016, 1-57. BYTTEBIER, K. en FELTKAMP, R., “Controle op de vennootschap door de bedrijfsrevisor”, RW 2003-04, 1575-1596.
DELMOTTE, B., “De Wettelijke beperking van de aansprakelijkheid van de bedrijfsrevisoren”,
DAOR 2006/4, nr. 80, 321-347.
TRIEST, A.-C., “De patronaatsverklaring: Vergelijking met het Franse en Nederlandse recht en de Common Law”, Jura Falc. Jg. 40, 2003-04, nr. 4, 817–854.
Boeken
AERTS, K., Taken en aansprakelijkheden van commissarissen en bedrijfsrevisoren, Gent, Larcier, 2002, 199 p.
BRULOOT, D., DE CORTE, R. en DE GROOTE, B., Privaatrecht in hoofdlijnen volume 2, Antwerpen, Intersentia, 2017, 538 p.
DE NAUW, A., Inleiding tot het algemeen strafrecht, Brugge, Die Keure, 2010, 236 p. DUERINCKX, K., Aansprakelijkheidsrecht: een overzicht, Antwerpen, Maklu, 2012, 100 p. IAB, BIBF en IBR (eds.), De nieuwe aansprakelijkheidsregeling voor economische beroepen:
“Rechtspersonen en natuurlijke personen”, Antwerpen, Intersentia, 2012, 125 p.
ICCI (ed.), Europese audithervorming en implementatie ervan in België, Antwerpen, Maklu, 2017, 184 p.
ICCI (ed.), Gerechtelijke en buitengerechtelijke opdrachten van de bedrijfsrevisor, Antwerpen, Maklu, 2016, 223 p.
ICCI (ed.), Organisaties van Openbaar Belang (genoteerde vennootschappen, banken,
verzekeringen) en financiële transparanties, Antwerpen, Maklu, 2011, 217 p.
XVI Andere publicaties
Accountancy Europe, Definition of public interest entities in Europe, Brussel, 2019, 14 p., geraadpleegd via https://www.accountancyeurope.eu/wp-content/uploads/171130-Publication- Definition-of-Public-Interest-Entities-in-Europe-published-version-2.pdf.
Accountancy Europe, Member States’ implementation of new EU audit rules, Brussel, 2018, 17 p., geraadpleegd via https://www.accountancyeurope.eu/wp-content/uploads/Audit-policy- implementation-state-of-play_April-2018-1.pdf.
Accountancy Europe, Organisation of the Public Oversight of the Audit Profession in Europe, Brussel, 2018, 85 p., geraadpleegd via https://www.accountancyeurope.eu/wp- content/uploads/180601_Organisation-of-the-Public-Oversight-of-the-Audit-Profession-2018- survey-update.pdf.
CEAOB, website geraadpleegd via https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/banking- and-finance/financial-reforms-and-their-progress/regulatory-process-financial-services/expert- groups-comitology-and-other-committees/committee-european-auditing-oversight-bodies_en. CTR, Jaarverslag 2017, Brussel, CTR, 2018, 67 p., geraadpleegd via https://www.fsma.be/sites/default/files/public/content/CTRCSR/nl_ctr_2017.pdf.
CTR, Jaarverslag 2018, Brussel, CTR, 2019, 63 p., geraadpleegd via https://www.fsma.be/sites/default/files/public/content/CTRCSR/nl_ctr_2018.pdf.
DESMET, L., “KPMG moet geen schadevergoeding in zaak Lernout en Hauspie”, De Morgen, 23 maart 2017.
Federatie Vrije Beroepen, Wat is een vrij beroep?, geraadpleegd via www.federatievrijeberoepen.be/viewobj.jsp?id=347786.
FSMA, Nuttige links, geraadpleegd via https://www.fsma.be/nl/nuttige-links.
FSMA, Opdrachten van het College, geraadpleegd via www.fsma.be/nl/opdrachten-van-het- college.
FSMA, Voorstellingsbrochure FSMA, Brussel, FSMA, 44 p., geraadpleegd via https://www.fsma.be/nl/voorstellingsbrochure.
FSMA, Wat is de FSMA?, geraadpleegd via https://www.fsma.be/nl/wat-de-fsma.
HAEMERS, F., Deontologie en de boekhouder-fiscalist BIBF, 2016, 108 p., geraadpleegd via http://www.bibf.be/uploads/documents/Syllabus_2016.pdf.
HREB, De bevoegdheden van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen, geraadpleegd via www.cspe-hreb.be/de-bevoegdheden-van-de-hoge-raad-voor-de-economische-beroepen.php.
XVII HREB, Evoluties van de Hoge Raad, geraadpleegd via www.cspe-hreb.be/evoluties-van-de- hoge-raad.php.
IBR, Contractuele opdrachten, geraadpleegd via www.ibr-ire.be/nl/ons- beroep/opdrachten/contractuele-opdrachten.
IBR, De bedrijfsrevisor: een vertrouwenspartner voor iedereen, Brussel, IBR, 8 p., geraadpleegd
via https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/regelgeving-en-
publicaties/publicaties/brochures/Algemeen/De-bedrijfsrevisor-vertrouwenspartner-voor- iedereen-NL-web-DEF.pdf.
IBR, Het beroep van bedrijfsrevisor, Brussel, IBR, 2010, 15 p., geraadpleegd via https://ibr- ire.be/nl/regelgeving-en-publicaties/publicaties/boeken-en-brochures.
IBR, Jaarrapport 2019, Brussel, IBR, 2020, geraadpleegd via https://2019.jaarrapportibr.be. IBR, Kamer stemt nieuw wetgevend kader voor de organisatie van en het publiek toezicht op de
bedrijfsrevisoren, Brussel, IBR, 2016, 2 p., geraadpleegd via https://doc.ibr- ire.be/nl/Documents/actueel/persberichten/Persbericht-audithervorming-NED-def.pdf.
IBR, Kernbegrippen van het beroep, geraadpleegd via https://ibr-ire.be/nl/ons- beroep/kernbegrippen.
IBR, Missie & opdrachten, geraadpleegd via https://ibr-ire.be/nl/het-instituut/werking/missie- opdrachten.
IBR, Norm van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren voor permanente vorming, Brussel, IBR, 2007, 6 p., geraadpleegd via https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/events/over-de-permanente- vorming/Norm_vorming_NED_DEF.pdf.
IBR, Normen inzake de kwaliteitscontrole van 2002, Brussel, IBR, 2002, 7 p., geraadpleegd via https://doc.ibr-ire.be/nl/Documents/regelgeving-en-
publicaties/rechtsleer/mededelingen/7833_Thans-van-kracht-zijnde-Normen-inzake-de- kwaliteitscontrole-van-8-november-2002.pdf.
IBR, Ons beroep, geraadpleegd via https://www.ibr-ire.be/nl/ons-beroep.
IBR, Onze verplichtingen en verantwoordelijkheden, geraadpleegd via www.ibr-ire.be/nl/ons- beroep/verplichtingen-verantwoordelijkheden.
IBR, Wet van 7 december 2016 tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de
bedrijfsrevisoren, Brussel, IBR, 2016, 133 p., geraadpleegd via https://doc.ibr-
ire.be/nl/Documents/actueel/laatste-nieuws-audithervorming/27-03-2017-Slides- audithervorming-DEF.pdf.
IBR, Wettelijke occasionele opdrachten, geraadpleegd via www.ibr-ire.be/nl/ons- beroep/opdrachten/wettelijke-occasionele-opdrachten.
XVIII IBR, Wettelijke permanente opdrachten, geraadpleegd via www.ibr-ire.be/nl/ons- beroep/opdrachten/wettelijke-permanente-opdrachten.
XIX