Akkerbouwbedrijf van de familie Huijts

Bedrijfsgegevens

Het akkerbouwbedrijf van Norbert Huijts ligt aan de noordkant van Voerendaal, ongeveer 5 km ten westen van Heerlen (Limburg). Het grondgebied van 45,5 ha wordt aan drie zijden begrensd door beken. Het omvat drie naast elkaar gelegen kavels, en twee kleinere kavels. Grondsoort is löss met, in de laagten, humushou- dend beekslib. Het oppervlak is glooiend en bevindt zich op 75-90 meter NAP. De grond is in pacht. Het bedrijf is sinds 2001 in omschakeling naar biologisch. Levende bodem

Opbouw van een goede bodemstructuur

Het tegengaan van erosie is een belangrijke aanleiding voor het type bodembeheer op het bedrijf van Norbert Huijts. Niet-kerende grondbewerking is hierbij een cen- trale keuze. Vanuit deze keuze is een heel scala aan maatregelen gericht op het opbouwen van een goede bodemstructuur met bijbehorend bodemleven. Niet kerende grondbewerking

Door het niet-ploegen blijven de gewasresten in de bovenste grondlaag liggen. De organische stof van onder andere de oogstresten, maken de grondbrokken klein en afgerond. Door de woeler wordt de grond belucht maar niet fijn gemaakt. De be- doeling is een permanente luchtige structuur van brokken en gangen die niet inge- drukt worden bij bewerkingen. Hierdoor kan regenwater wegzakken in plaats van afstromen en wordt het bodemleven bevorderd.

Voor de niet-kerende grondbewerking wordt een woeler gebruikt. Het apparaat heeft vier beitels van elk 60 cm breed. Deze beitels maken de grond los. Achter de beitels bevindt zich een pennenfrees. Daarachter zit weer een cilinder. De beitels of woelers kunnen aanvankelijk op ploegdiepte worden afgesteld (ca. 30 cm). Naar- mate de structuuropbouw vordert kunnen ze hoger worden afgesteld. Norbert woelt momenteel al zijn land op 20 cm diepte. De bewerking stelt wel eisen aan het ver- mogen van de tractor (vanaf 125 pk).

Lage bandenspanning

Bij het verder klaarmaken van zijn land rijdt Norbert met lage bandenspanning (0,5 - 0,8 atmosfeer). Het aantal bewerkingen is, mede met oog op de structuur, aan een maximum gebonden (bijv. het twee keer eggen in bieten). Omdat het bouwplan nog in ontwikkeling is i.v.m. de omschakeling, is nog onduidelijk hoe vaste rijsporen kunnen worden toegepast.

Aanvoer organische stof

Extra aanvoer van organische stof in de bouwvoor wordt gerealiseerd door een tweejarige gras-klaver kunstweide en door groenbemesters. Norbert teelt gele mosterd die ook door zijn diepe beworteling bijdraagt aan structuurverbetering. Andere bronnen van organische stof zijn het verhakseld stro en stro in stalmest. Ook probeert Norbert meer organische mest toe te passen. Momenteel gebruikt hij mest van een geitenboer in omschakeling en drijfmest van biologische melkveebe- drijven.

Gezonde planten Bouwplan

Voor de omschakeling was de rotatie 1 op 5, namelijk: tarwe, gerst, aardappelen, suikerbiet en witlofpennen op basis van Milieukeur. Nu heeft het bedrijf een zesjari- ge vruchtwisseling waarin twee jaren kunstweide (gras-klaver). In de vier overige blokken worden aardappelen, biologische suikerbieten, maïs, tarwe, spelt, kool, uien en gerst verbouwd. Na granen wordt een groenbemester (gele mosterd) ge- teeld.

Onkruiden

Door de ontwikkeling waarin het bedrijf verkeert is het nog niet duidelijk hoe de onkruiden zich zullen gaan gedragen. In het veld zagen we vrij veel vogelmuur in tarwe en kunstweide. Op het perceel met maïs in 2002 vreesde Norbert de opkomst van knopkruid.

Plagen

In de tijd dat het bouwplan krap was (1 op 3) zijn er problemen geweest met aal- tjes in bieten ('valplekken'). In aardappelen was onlangs schade door aardrupsen. In de geplande koolteelt zijn plagen wel te verwachten, bijv. rupsen. Ook wildscha- de is te verwachten (bijv. door duiven).

Gewas- en raskeuze

Bij de keuze van gewassen en van rassen laat Norbert zich leiden door de resisten- tie en de afzetmogelijkheden. Voor de (geplande) kool- en uienteelt kan hij daarom verschillende rassen kiezen. In aardappelen zou aantasting door coloradokever een aanleiding kunnen zijn om verschillende rassen te telen.

Natuurlijke omgeving

Voor het bedrijf is een natuurplan gemaakt in het project Eko natuur 2001 (Biologi- ca/Daphnia).

Norbert doet sinds 1999 mee aan het akkerrandenproject van de Mergellandcorpo- ratie. In verschillende perceelsranden zaait hij, voor 1 april, een bloemenmengsel van o.a. phacelia, alexandrijnse klaver, klaproos en korenbloem. De rand wordt niet bemest en bespoten.

Aan de buitenranden grenst het bedrijf aan houtige elementen en ook kruidachtige begroeiingen (bijv. schouwpaden). Het fietspad dat over de centrale kavel loopt heeft smalle bermen met paardebloem en witte klaver. De meeste van deze half- natuurlijke begroeiingen liggen buiten het bedrijf. Norbert zou graag binnen zijn bedrijf meer biotopen willen hebben, bijvoorbeeld in de vorm van struiken of hagen die natuurlijke vijanden aantrekken.

Achtergrond

Norbert is een boerenzoon. Hij is opgegroeid in Voerendaal. Zijn vrouw komt uit het nabij gelegen Stokhem. Het ouderlijk bedrijf lag op een andere plaats. In 1970 begon hij het bedrijf op de huidige plaats; het was toen nog gemengd. In de jaren tachtig had hij een 'gangbaar' 1 op 3 bouwplan waarin suikerbiet en ook aardappe- len belangrijke salderende gewassen waren. In 1990 nam hij deel aan het vierjari- ge innovatieproject ‘geïntegreerde akkerbouw’ dat geleid werd door de DLV en het PV in Lelystad. Deze periode met intensieve discussie en begeleiding waren zeer inspirerend en leerzaam voor Norbert. Hij verminderde zijn bestrijdingsmiddelenge- bruik en vergrootte de organische stof toevoer. Het bouwplan werd verruimd naar 1 op 4. In het graanblok werd ook witlof geteeld.

100

Zijn betrokkenheid en kennis van de streek brachten hem ook in verbinding met het initiatief van de Mergellandcorporatie waarin hij een voortrekkersrol vervult. Het bezigzijn met milieu, erosiepreventie, landschap en natuur bracht hem ertoe om zijn bedrijf verder te ontwikkelen naar biologisch. Het suikerbietenquotum is niet meer geheel inpasbaar in de nieuwe opzet en heeft hij nu elders onderge- bracht.

Visie

'Biodiversiteit' is mooie term voor alles waar je mee bezig bent op je bedrijf. Norberts ervaring is: "het evenwicht is zoek". Toen hij aan de slag ging binnen het innovatieproject geïntegreerde akkerbouw realiseerde hij zich op indringend wijze dat er kennis verloren is gegaan. Hij verwoordt zijn streven onder andere met: "je moet een ecosysteem voor het gewas opzetten".