Uitwerkingen interviews
Interview 1: 4 mannen uit Uganda
Hoeveel contact heb je met Nederlanders en hoe ervaar je dit?
Het contact dat we hebben met Nederlanders is tot nu toe voornamelijk positief. Vooral met de mensen die naar het AZC toe komen.
Wat we merken is dat een Nederlander niet uit zichzelf hulp aanbiedt. Ook al ziet hij dat je hulp nodig hebt, bijna altijd zal hij wachten totdat jij een hulpvraag stelt.
Veel Nederlanders stellen veel vragen en vertellen weinig over zichzelf. Een manier om dit te voorkomen is het stellen van tegenvragen of juist veel vragen stellen een de betreffende Nederlander.
Is de taal een probleem in de communicatie?
Met oudere mensen is het contact soms lastig vanwege het taalprobleem. Aan de andere kant zijn de wat oudere mensen wel opener en vriendelijker dan de
meeste tieners of jongeren die we tegenkomen. Tieners of jongeren zijn vaak onvriendelijk en niet open. We hebben het idee dat tieners ons niet zo snel vertrouwen. We zouden het juist wel fijn vinden om meer jongeren te ontmoeten, ook voor het leren van de taal.
Heb je het idee dat je vriendschap kunt sluiten met de mensen die je tegenkomt en met de mensen die je hier op het AZC ontmoet?
Bij de meeste contacten die we hebben merken we dat het geen vriendschap is. Mensen geven hun 06-nummer niet uit zichzelf. En als je er naar vraagt zeggen ze vaak dat dit privé is. We zijn een persoon tegengekomen die wel uit zichzelf haar telefoonnummer gaf en ons gelijk uitnodigde bij haar huis en aanbood om te helpen als we hulp nodig hadden. De meeste mensen creëren toch een beetje afstand.
Bij mensen die we buiten het AZC ontmoeten merken we vaak wantrouwen tegenover ons. Maar bij de mensen die op het AZC komen hebben we dit idee niet.
Wat was je beeld over Nederlanders/Europeanen voordat je naar Nederland kwam, en is dit beeld veranderd.
Vanuit ons land, Uganda, hadden we wel over Europa en Nederland gehoord. Nederland komt met name aan de orde in de geschiedenislessen. We leerden over de apartheid en andere zaken uit Nederland. Dat maakte het beeld dat we van Nederland hadden niet positief. Pas toen we hier kwamen en in contact kwamen met goede Nederlandse mensen kwamen we erachter dat er ook veel goede mensen zijn hier, en dat Nederland een goed land is.
Een van de vier mannen is Islamitisch, ik stel hem de volgende vraag
Jij bent islamitisch. Heb je ook het idee dat de Nederlanders die hier komen je willen bekeren?
Ja, dat idee heb ik wel.
En wat vind je daarvan?
Ik heb er geen moeite mee, en vind het niet vervelend.
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
55
Wat me opvalt, vooral op televisie, is dat mensen half naakt gekleed zijn hier. Dat is in Uganda ondenkbaar.
Hoe er in Nederland wordt omgegaan met relaties is anders dan in Uganda. Mensen zoenen hier op straat, en zelfs in de kerk is overduidelijk zichtbaar wie er bij elkaar horen. En homoseksuele relaties zijn hier geaccepteerd.
Kun je tips of opmerkingen geven voor mensen die in contact willen komen met vluchtelingen?
- Een vluchteling is een mens. Zie hem niet anders, en neem tijd om elkaar te leren kennen.
- Leer mensen of je eigen cultuur. Wees eerlijk, en vertel wat ze in Nederland wel of niet kunnen doen. Wees sterk.
- Als je ziet dat iemand hulp nodig heeft, wacht dan niet tot hij of zij het vraagt maar vraag zelf of je hulp kunt bieden.
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
56
Interview 2: Man uit Somalie
Heb je veel contact met Nederlanders, en hoe ervaar je dit?
Toen ik nog in het AZC woonde had ik veel contact met de mensen die daar altijd kwamen. Het is erg goed om met hen in contact te zijn. Ze openen wegen voor ons. We kunnen zien wat zij doen en daarvan leren.
Nu woon ik in mijn eigen huis en heb ik nog steeds met verschillende mensen contact. Sommige mensen komen me bezoeken en bij een Nederlandse familie ben ik altijd welkom, ik voel me daar thuis. Dit vind ik erg fijn.
Kun je vertellen hoe je eerste contact verliep met Nederlanders?
Het eerste contact verliep voor mij goed. De mensen die naar het AZC kwamen stelden me veel vragen en leerden me hoe het leven hier is.
Ze stellen veel vragen over het geloof, wat ik geloof en vertellen ook wat zij geloven.
Bij sommige mensen vond ik dat ze teveel doorvroegen. Ik wilde liever geen antwoord geven, maar deed dit toch maar omdat ik niet onbeleefd wilde zijn.
Kun je voorbeelden noemen van dingen die mis zijn gegaan in het contact?
Niet wat betreft de mensen die op het AZC kwamen vanuit de kerken. Buiten het AZC heb ik soms wel discriminatie gezien en dat zie ik soms nog. Maar de
mensen die op het AZC kwamen waren allemaal erg vriendelijk en goed voor ons.
Heb je het idee dat je vriendschap kunt sluiten met mensen die je kwamen bezoeken?
Met sommige mensen kon ik wel vriendschap sluiten. Ik heb er nu nog steeds contacten aan over gehouden. Mensen die me komen bezoeken, of waar ik samen mee voetbal.
Wat verwachte je van Nederlanders die langskwamen in het AZC? Al vrij snel wisten wij dat de ‘blanke mensen’ elke donderdagavond
langskwamen. Hier gingen we naar uit zien. We vonden het erg fijn dat ze aanwezig waren om ons te entertainen. Ze organiseerden verschillende activiteiten en hiermee haalden ze ons even uit de stress.
Ik wist wel dat deze mensen een andere religie hadden dan ik. Maar ik zag dat het goede mensen waren. Ik heb niet zozeer gemerkt dat mensen mij wilden bekeren. Wel dat ze vragen stellen om mijn geloof en de verschillen.
Voor mij zou het geen probleem zijn als mensen mij zouden vragen om christen te worden. Ik zou het niet kunnen, want ik ben moslim. Maar vragen hiernaar is geen probleem voor mij.
Wat zou je willen dat Nederlanders die naar de AZC komen (anders) zouden doen?
Soms voelde ik me ongemakkelijk omdat oudere mensen naar het AZC kwamen om ons te helpen. Ik was er erg blij mee, maar ik zou ook graag hen willen helpen. Soms was ik op zoek naar mensen die ik ook eens zou kunnen helpen. Als je iemand hebt kun je zelf ook hulp krijgen.
Sommige mensen nodigden mij uit in hun huis. Dat vind ik fijn. Maar daarbij moeten ze wel rekening houden met het feit dat ik geen bier drink of
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
57
varkensvlees eet. Ik vind het moeilijk om dat zo direct aan ze te vertellen. Dat probeer ik op een indirecte manier te doen.
Met kerst hebben ze voor ons een maaltijd georganiseerd en een kledingmarkt gehad. Dit was erg goed voor de mensen die dit nodig hadden.
Welke tips heb je voor mensen die in contact komen met vluchtelingen (Somalische)
- Moslims eten geen varkensvlees en drinken geen bier. Houdt hier rekening mee.
- Somalische mensen houden niet van honden.
- Voor Somalische mensen, en wellicht ook vanuit andere landen, is direct taalgebruik erg onbeleefd. De meeste mensen weten dat het bij de Nederlandse cultuur wel gebruikelijk is. Maar het zou toch goed zijn om hier in het contact rekening mee te houden.
- Nederland is een vrij land. Probeer niet mensen te pushen om zich te bekeren tot welke godsdienst dan ook.
- Houdt rekening met de kleding
- Bezoek mensen regelmatig en help ze waar je kunt
- Het leven in een AZC is erg hard. De vrijwilligers gaven ons iets. We zagen elke keer uit naar hun komst, dit heeft ons enorm geholpen.
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
58
Interview 3: Turk-Koerdische familie
Hebt u op dit moment contact met Nederlands, en hoe ervaart u dit? Wij zijn in contact met een aantal mensen uit Kampen. Er zijn twee gezinnen waarmee we contact hebben. Mensen komen ons bezoeken en mijn vrouw gaat soms naar hen toe. Dit is gemiddeld wel zeker 1 keer in de week. Verder komt Mustafa hier vaak langs. Soms 1 keer in de week, soms wel 3 keer in de week. Ik vind het erg fijn als mensen mij komen bezoeken. Iedereen is van harte welkom in onze bungalow. Het is gezellig om met anderen te praten. En het is fijn om in een andere situatie te zijn, als mensen ons uitnodigen bij hun huis. Ik vind het ook fijn om Nederlands te kunnen leren, ze helpen me erg met de taal.
Kunt u voorbeelden geven van dingen die zijn misgegaan in het contact? We hebben eigenlijk nooit slechte ervaringen gehad met mensen die ons
kwamen bezoeken of ons uitnodigden in hun huis.
Merkt u ook verschil in de omgang met Nederlanders waarmee u contact hebt of mensen die u op straat of in de winkel tegenkomt?
Als ik op straat of in de winkel mensen tegenkom merk ik dat ze een beetje afstand nemen als ze horen dat je van een AZC komt. Mensen van het AZC hebben een slechte naam. Men kijkt niet naar waar je vandaan komt of wie je bent, maar alleen naar het feit dat je asielzoeker bent. Ze zijn wantrouwig. Als mensen de moeite nemen om ons te leren kennen dan kunnen ze zien dat we goede mensen zijn.
Yussuf geeft een aantal voorbeelden van vervelende dingen die hij heeft meegemaakt in aanraking met Nederlanders. Daarin noemt hij ook iets over een kerk waar hij wel eens is geweest. Ik kan opmaken dat hij zelf islamitisch is.
U bent zelf islamitisch. Maar vertelde dat u wel eens naar de kerk was geweest. Kunt u daar wat meer over vertellen.
Ja, ik ben moslim. Maar voor mij is het geen probleem. Moslim, christen, atheïst, ik praat met iedereen. Het gaat voor mij om hoe de mensen zijn, of ze een goed hart hebben. Ik ben moslim, maar ik ben geen extremist. Ik denk dat fanatiek (lees: extremistisch) zijn niet goed is, in geen een godsdienst.
Tot een paar weken geleden ging ik altijd met Mustafa mee naar de kerk. Hij nodigde mij altijd uit, en het was goed en gezellig. Maar ik ben niet meer gegaan doordat ik iets hoorde waar ik een beetje boos over was. De spreker was aan het vertellen over een bomaanslag in Egypte op een christelijke kerk. En vertelde daarbij iets negatief over moslims. Ik weet niet zo goed of hij echt negatief was of dat ik het verkeerd begrepen heb, maar sindsdien ben ik niet meer gegaan.
Heb je tips of advies voor wat mensen kunnen doen of beter niet kunnen doen in contact met vluchtelingen?
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
59
Interview 4: 3 mannen, afkomstig uit Zimbabwe en Kameroen
Heb je op dit moment veel contact met Nederlanders, en hoe ervaar je dit?
We hebben alle drie wel veel contact met Nederlanders. We hebben een baan of vrienden gemaakt met een aantal families. Dit contact bevalt er goed.
* Toen ik net in Nederland was, was ik erg blij om nieuwe mensen te ontmoeten. Ik wilde graag mensen leren kennen en de taal leren. Veel mensen waren
vriendelijk voor me, maar soms merkte ik ook wel dat mensen geen contact met mij wilden. Misschien omdat ik zwart ben. Ik speel voetbal, en merkte vooral in het begin bij de teamleden dat er mensen bij zaten die negatief waren over ons. ** Toen wij voor het eerst voetbal speelden merkten we dat een aantal jongens slechte dingen over ons zeiden. We konden ze niet verstaan natuurlijk, maar ik het gedrag werd dit duidelijk. Mensen behandelen ons soms alsof we dom zijn, misschien omdat we zwart zijn of omdat we uit Afrika komen.
Merk je ook verschil tussen de mensen die je ontmoet heb in het AZC en mensen daarbuiten?
** Ik had niet zoveel contact met de mensen die op donderdagavond naar het AZC kwamen. Wel ging ik altijd op zondag mee naar de kerk. Maar ik heb wel eens een praatje gemaakt met wat mensen. Daarbij had ik wel eens mijn twijfels over de oprechtheid van de mensen die er waren. Soms had ik het idee dat mensen aanwezig waren omdat ze nieuwsgierig waren naar hoe wij leven. Of dat ze komen omdat ze wat goeds willen doen. Maar niet omdat ze echt contact met ons willen of geïnteresseerd in ons zijn.
*** Ik had ook niet zoveel contact met de meeste mensen die langskwamen. Soms maakte ik een praatje. Maar ik had wel eens het idee dat mensen
vervolgens in het Nederlands over mij gingen praten met anderen. Het stoorde me vooral heel erg dat mensen gelijk willen weten waarom ik hier in Nederland ben gekomen. Als ik goed contact met je hebt dan mag je mij dat vragen maar niet als we net, of nog niet eens, kennis hebben gemaakt.
Wat me op is gevallen is dat mensen wel naar ons toe komen maar ze je niet gauw uitnodigen in hun huis. Het lijkt alsof ze ons toch niet vertrouwen.
Er waren echt wel goede mensen bij die erg goed voor ons waren, maar dat idee hadden we niet bij iedereen.
* Toen ik de mensen in het AZC ontmoette kende ik de mentaliteit van hen nog niet echt. Ik was blij dat mensen met mij wilden praten, en gaf antwoord waar ik kon. Op de vraag van mensen waarom ik in Nederland was gaf ik als antwoord dat het persoonlijk is. Ik vond het wel fijn dan mensen het begrijpen als ik dit zeg, ze vragen niet verder.
We hebben geen bezoek gehad van Nederlanders op onze kamer of in onze caravan. Dit zouden we zeker wel op prijs stellen. Iedereen is altijd van harte welkom.
Heb je advies of tips voor mensen die in contact willen komen met vluchtelingen?
- Wees oprecht. Als je komt omdat je alleen wilt weten hoe ons leven eruit ziet, of alleen omdat je denkt dat het je plicht is dan kun je beter niet komen. Maar als je oprecht geïnteresseerd bent dan ben je van harte welkom bij de meeste mensen.
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
60
- Probeer de persoon waarmee je praat te leren kennen. Stel vragen over het leven of hoe hij het leven ziet. Vraag niet naar de reden van de komst naar Nederland voordat je goed contact hebt!
- Als je namens de kerk komt, en met als doel om te evangeliseren of met
mensen in gesprek te komen over het geloof praat hier dan ook over. Niet alleen maar vragen of mensen mee willen naar de kerk, maar met ze praten over de bijbel en wat erin staat.
- Sluit vriendschap met mensen. Ga niet alleen maar bij mensen langs maar nodig ze ook bij jou thuis uit.
- Hou rekening met het feit dat onze omstandigheden niet altijd goed zijn. Dit kan er soms voor zorgen dat we niet in een goede stemming zijn of dat we teveel zorgen hebben.
Afstudeerproject Cora Blok – Herziening Cursus Kerk & Vluchteling - Stichting Gave
61
Interview 5: Vrouw uit Kameroen
Hebt u op dit moment veel contact met Nederlanders, en hoe ervaart u dit?
Ik heb weinig contact met Nederlanders. Op woensdagavond heb ik Nederlandse les, en op zondag zijn er mensen die me ophalen voor de kerk en weer naar huis brengen. Ik vind het fijn dat er mensen zijn die tijd vrij maken om ons naar de kerk te brengen en Nederlands te leren.
Zou u graag willen dat mensen u bezoeken?
Als iemand zomaar aan zou kloppen en me zou bezoeken dan zou ik dat niet heel fijn vinden. Maar als er mensen zijn die ik bijvoorbeeld in de kerk al een paar keer heb ontmoet zou ik het wel fijn vinden.
Theresa verteld dat het op de weg vanaf en naar het AZC waar ze woont regelmatig gebeurd dat er auto’s stoppen en vrouwen, of ook wel mannen, oneerbare verzoeken worden gedaan. Dit maakt haar wat wantrouwig tegenover mensen die ze niet kent.
Kunt u voorbeelden noemen van dingen die mis zijn gegaan of die u niet prettig vindt?
Wat ik eerder vertelde over die auto’s vind ik niet fijn natuurlijk.
Ook vind ik het niet prettig als mensen me gelijk allemaal vragen gaan stellen, over waarom ik hier ben etc.
Wat verwachte u van mensen die je tegenkomt in de kerk of in de les? Soms zou ik wel verwachten dat we meer contact zouden kunnen krijgen, maar dat gebeurd niet. Bij de mensen die me halen en brengen naar de kerk heb ik het idee dat ze hier ook niet op uit zijn. Ze doen gewoon hun plicht, en hoeven geen verder contact.
Wat zou u willen dat Nederlanders zouden doen, om in contact te komen? Ik zou het fijn vinden als ik andere vrouwen kan ontmoeten. Ook Nederlandse vrouwen. Zodat we van elkaar kunnen leren over elkaars cultuur en leven. Dat we niet dezelfde taal spreken is geen probleem voor mij, ik zou het juist vinden om zo ook de taal te kunnen leren.
Welke tips kunt u geven voor mensen om contact te krijgen met vluchtelingen?
- Leer elkaar kennen, elkaar cultuur.
- Wees in ieder geval oprecht. Fouten kunnen gebeuren, ook in communicatie etc. Maar we merken dat iemand echt oprecht is nemen wij dat mensen niet kwalijk.