Bijlagen: Bijlage 9
Pagina 6: advertenties voor ‘het begin’ van Opzij, een ander boek en een vacature voor telefonische advertentie-verkoper m/v.
Pagina 7:
14. Op de pagina staat een strip.
18. Het is een grote illustratie, bestaande uit 13 tekeningen. 19. zwart-wit
20. De strip heet moeders. Een (dikke) vrouw zit op een stoel en ze vraagt haar man haar teennagels te knippen omdat ze er zelf niet bij kan. Ze fantaseert dat de man haar ‘slaaf’ is, zij de bijenkoningin. Dan trapt ze hem per ongeluk in zijn oog en hij schreeuwt
‘godverdomme’. ‘Heb ik je pij gedaan?’ vraagt ze? Pagina 8/9/10/11/12/13/14:
14. Het artikel is verdeeld over zeven pagina’s. Pagina 8 bestaat helemaal uit tekst (verdeeld over 3 kolommen). Pagina 9 bestaat uit tekst en een kleine illustratie (1/4e pagina). Pagina 10 bestaat uit tekst en een grote illustratie (2/3e van de pagina). Pagina 11 bestaat helemaal uit tekst (in 3 kolommen). Pagina 12 bestaat helemaal uit tekst (3 kolommen) met midden onderin een kader (grijs gekleurd). Pagina 13 bestaat voor de helft uit tekst, voor de helft uit een illustratie met een tekstje ernaast. Pagina 14 bestaat nog uit 3 kolommen tekst. Een derde van de pagina wordt ingenomen door advertenties.
18. 3 illustraties 19. zwart-wit
20. De eerste illustratie laat een meisje zien onder de douche. Ze heeft een douchemuts op en houdt haar handen voor haar lichaam. Een man (vader) staat achter het douchegordijn in zijn badjas dat hij opzij duwt. Zijn schaduw in het gordijn is die van een wolf.
De tweede illustratie laat een meisje slapend in bed zien op haar zij. Een man (vader) kijkt op haar neer. Hij is gekleed in pak, de helft van zijn gezicht is zwart door de schaduw. Zijn schaduw op de wand is die van een wolf.
De derde illustratie laat een jong meisje van voren zien. Ze heeft een pony en kijkt verschrikt naar achteren. Achter haar zitten haar vader en moeder, die een arm om haar man heeft heengeslagen. Vader heeft een masker met zijn gezicht vast, zijn hoofd is dat van een wolf. Pagina 15:
14. Er staan twee artikelen op pagina 15. Het bovenste artikel neemt 2/3 van de pagina in, in 3 tekstkolommen. Het onderste artikel is klein en bestaat uit twee tekstkolommen.
15. Er staan twee foto’s op deze pagina. 16. Zwart-wit
17. Op de kleine foto rechts bovenin staat het binnenhof afgebeeld, met de tekst ‘binnenhof’ Onderin zijn twee kleine pasfoto’s te zien van Annemarie Grewel en Dian van Leeuwen. Beide vrouwen glimlachen.
Pagina 16/17/18:
14. Het artikel is verspreid over 3 pagina’s. Beetje tekst op pagina 16, met een hele grote foto erboven. Pagina 17 heeft tekst verdeeld over 3 kolommen, rechtsbovenin een
middelgrote foto. Op pagina 18 staat tekst, rechtsonderin een groot kader. In de middelste kolom bovenin is een kleine foto geplaatst.
16. zwart-wit
17. Op pagina 16 staat een hele grote foto, over 3/4e van de pagina. Cathy Ubels is hierop te zien, zittend in de tweede kamer. Achter haar zitten een aantal mensen. Voor haar ligt papier, ze heeft een per in haar hand en ze kijkt naar voren met een serieuze blik.
Op de foto op pagina 17 loopt Cathy Ubels de Tweede Kamer uit. Ze heeft een mantelpak aan en kijkt naar de formulieren in haar hand. Achter haar zitten en staan nog een aantal kamerleden.
Op de foto op pagina 18 staat Cathy Ubels op het spreekgestoelte van de kamer. Ze heeft haar handen om de spreekgestoelte gevouwen en kijkt naar de tekst voor haar. Ze spreekt in de microfoon. Even verderop staat een man te kijken. Op heb balkon zit een groep mensen die naar Cathy kijkt.
Pagina 19/20/21/22: Nou Wij! Meidenpagina
14. Er staan twee brieven op pagina 19, 4 op pagina 20, twee op pagina 22. Op pagina 22 staat nog 1 kolom van de laatste brief in de linkerkolom. Op de rest van de pagina staan drie advertenties.
15. Er staat een kleine foto op pagina 21. 16. zwart-wit
17. Het is een hele kleine foto van de omslag van Kwameid, een blad voor en door meiden. 18. Er staat een grote illustratie op pagina 19. Er staat een kleine illustratie op pagina 20. 19. zwart-wit, en er wordt gebruik gemaakt van geel.
20. Op de illustratie op pagina 19 staan twee meisjes (en profil) afgebeeld. Het linkermeisje staat en schildert de haren van het rechtermeisje. De trui van het meisje is geen en de kleur in het haar ook. De titel ‘meidenpagina’ is ook geel gekleurd.
De illustratie op pagina 20 is een poppetje op skeelers die naar links rijdt. Pagina 23: Korte Metten
14. een artikel op de pagina. De tekst is verdeeld over twee kolommen. 18. Er staat een illustratie op de pagina rechts bovenin
19. zwart-wit
20. Op de tekening ligt een man op de grond en ze kust het been van een man. Hij staat met zijn voet op haar rug en zijn handen over elkaar. De vrouw heeft een gezicht, de man niet. Pagina 24/25/26/27/28/29/30:
14. Twee thema-artikelen zijn over zeven pagina’s verdeeld. Op pagina 24 staat alleen tekst verdeeld over 3 kolommen. Bovenin in het midden staat een grafiek. Op pagina 25 staat een foto die 1/3e van de pagina inneemt. Op pagina 26 staat alleen tekst. Op de helft begint het nieuwe artikel. Op pagina 27 staat tekst in 3 kolommen, 1/3e van de pagina wordt ingenomen door een foto. Op pagina 28 staat tekst in 3 kolommen, rechts bovenin staat een middelgrote foto. Op pagina 29 staat tekst in 3 kolommen. 1/3e neemt een foto in. Op pagina 30 staan nog twee kolommen tekst. De rechterkolom is een advertentie.
15. 1 foto op 25, 1 op 27, 1 op 29, 1 op 30, 1 op 31. 16. zwart-wit
17. Op de foto op pagina 25 staat een vrouw die werkt met computers. Ze is van achteren gefotografeerd, het een dikke trui aan en typt iets op een toetsenbord. In de rest van de kamer staan allerlei elektrische apparaten.
Op de foto op pagina 27 staan twee vrouwen. Ze zijn werknemers in de vrouwendrukkerij. Ze dragen allebei een overall aan en houden samen een a4-tje vast waar ze serieus naar kijken. Op de achtergrond is veel papier te zien. Op de foto op pagina 28 is een vrouw te zien (Petra Vervloet). Ze staatin het midden van de huiskamer, een jong meisje zit achter haar op de bank met haar handen over elkaar. De vrouw kijkt de camera in en glimlacht een beetje. Op de foto op pagina 29 zit Bessie Schadee, van de Narwal. Het is een wazig foto, ze zit op een trap en glimlacht en kijkt naar links. Ze heeft een ruiten rok aan en een dikke bonten jas. Pagina 31:
14. 1 artikel op de pagina. Tekst verdeeld over 3 kolommen. 15. Er staat 1 foto op de pagina.
16. zwart-wit, een kader rechts bovenin is geel gekleurd.
17. De foto is klein. Er staat een vrouw op, Anne Stijkel, in een beschermingspak,
handschoenen aan heeft, een muts op en een mondkapje voor de mond. Ze kijkt naar het werk dat ze aan het doen is.
Pagina 32/33/34/34: OPZIJ krant
14. Op pagina 32 staan 3 artikelen. Op pagina 33 staan 4 artikelen. Op pagina 34 staan 2 artikelen, eentje loopt door op de volgende pagina. Op pagina 35 staan 2 artikelen. 15. Er staat een middelgrote foto op 32, 1 kleine foto op 33, een kleine foto op 35. 16. zwart-wit
17. Op de eerste foto staat een vrouw die strijkles krijgt op de huishoudschool. Ze staat achter de strijkplank, en strijkt een overhemd. Ze kijkt naar het werk. Achter haar hangen kledingstukken over haakjes.
Op de foto op 33 staat een pasfoto van Nel van Tongeren. Ze glimlacht half naar de camera. Op de foto op 35 staan 2 vrouwen en een man (op griekse vrouwendag). De linkse vrouw heeft traditionele klederdracht aan en heeft een emmer water in haar hand. Zij en de rechtervrouw (ook traditionele klederdracht) houden een man vast om water overheen te gooien. Hij lacht.
18. 1 illustratie op 33, 1 illustratie op 34 19. zwart-wit
20. De illustratie op pagina 33 is een plaatje uit een reclamefolder. Erop staat een
bouwvakker met een boor in zijn hand. Naast hem staat een vrouw in een korte broek en een strak hemdje met gereedschap in haar hand. De man heeft zij hand op haar schouder en denkt: huren, da’s uiterst attractief.
De illustratie op pagina 34: staat wonder woman afgebeeld. Ze heeft een kort korset aan, hoge laarzen, en haar haar wappert in de wind.
Pagina 36/37:
14. Het artikel is verdeeld over twee pagina’s. Op de linkerpagina staat tekst, verdeeld over twee kolommen. Op rechterpagina staat ook tekst, verdeeld over twee kolommen. Op 2/3e van de pagina staat een illustratie. (titel op pagina 36 is ook in geel getoond).
18. Er staat 1 illustratie op pagina 37. 19. zwart-wit en geel.
20. De illustratie is een pot gevuld met iets vloeibaars, die tegen een trap breekt. Op de trap staan twee voeten. Het vloeibare gaat over rand.
Pagina 38/39/40/41/42:
14. Het artikel is verdeeld over vijf pagina’s. Op pagina 38 staat alleen tekst, verdeeld over 3 kolommen. Op pagina 3 staat op 1/3e een foto. Op pagina 40 staat alleen tekst, 2/3e is een kader. Op pagina 41 staat een foto die de helft van de pagina inneemt. Op pagina 42 staat een foto op 1/4e van de pagina.
15. Op 39 1 foto, op 41 1 foto, op 42 1 foto. 16. zwart-wit
17. Op de foto op 39 staan twee vrouwen. De linkervrouw is diep gebogen over papier en ze schrijft. Ze glimlacht naar beneden. De rechtervrouw kijkt naar de linkervrouw, glimlacht en heeft een pen in haar hand. (zij geeft les aan de andere vrouw).
Op de foto op 41 zitten 12 vrouwen in een kring gebogen over papier. Ze dragen allemaal een hoofddoek. In het midden zit een vrouw die kijkt naar links, naar een aantal leerlingen.. Ze geeft de dames les. Zij draagt geen hoofddoek en draagt een bril.
Op de foto 42 staat een vrouw gekleed in een kanten jurk met een haarband in. Ze heeft haar handen achter haar rug. Voor haar liggen allerlei sieraden en achter haar hangen jurken (die ze zelf heeft gemaakt).
Pagina 43:
14. Op pagina 14 staat 1 artikel. De tekst is over 3 kolommen verdeeld. 18. Op de pagina staat rechtsbovenin een kleine illustratie.
19. zwart-wit
20. Op de illustratie staat een vrouw in haar badjas die vermoeid (met zwarte wallen) in haar medicijnenkastje kijkt. In haar handen heeft ze verschillende medicijnpotjes vast.
Pagina 44/45/46:
14. Het artikel is over 3 pagina’s verdeeld. Op pagina 44 staat tekst verdeeld over 3
kolommen met een foto over 1/3e van de pagina. Op pagina 45 staat tekst over 3 kolommen met een kleine foto rechts bovenin. Op pagina 46 staat nog tekst over twee kolommen, met in de middelste kolom een kleine foto. De rechterkolom is een advertentie voor een boek. 15. Op iedere pagina staat een foto.
16. zwart-wit
17. Op de foto op 44 staat Gynaecoloog Kloosterman. Hij zit op een stoel in pak, zijn handen in elkaar en hij glimlacht naar de camera. Boven hem staat ‘elke taxichauffeur kan een bevalling doen’. Onder hem: gynaecoloog Kloosterman neemt na 25 jaar afscheid als hoogleraar in Amsterdam.
Op de foto op 45 staat het gezicht van Kloosterman. Hij kijkt in de camera, maar glimlacht niet. (‘natuurlijke geboorte valt niet te verbeteren’). Op de foto 46 staat ook het hoofd van kloosterman. Hij kijkt recht in de camera en glimlacht met zijn mond dicht. ‘Van mijn patiënten heb ik het meest geleerd.’
Pagina 47: Zijn opzijtjes – contactadvertenties. Pagina 48/49/50:
14. Het artikel is verdeeld over 3 pagina’s. Op pagina 48 staat alleen tekst, verdeeld over 3 kolommen. Op pagina 49 staat een grote (3/4e) foto. Op 50 staat tekst over 3 kolommen, een middelgrote foto rechtsboven en een kleine advertentie rechts onderin.
15. Op 49 1, op 50 1 16. zwart-wit
17. Op de foto op 49 is Agaath Witteman regisseur te zien. Ze draagt een pak, en wijst naar links. Ze kijkt serieus, alsof ze iets gaat zeggen. Op de foto op 50 staat ook Agaath
Witteman. Ze zit in een pak tegen de piano aan. Ze heeft iets in haar handen, kijkt naar links en glimlacht.
Pagina 51:
14. 1 artikel. Tekst over 4 kolommen, twee kleine foto’s rechts bovenin. 15. 2
16. zwart-wit
17. Op de kleinste foto staat een portret van Frida Kahlo. Ze lacht niet. Op de rechterfoto staat een schilderij van Kahlo, de gebroken zuil. Er is een vrouw te zien met een
doorlopende wenkbrouw, haar voorkant ligt open en haar ‘spine’ is te zien. Haar lichaam wordt bij elkaar gehouden door een wit harnas met spijkers.
Pagina 52/53 – fotopagina’s:
14. op twee pagina’s zijn zes foto’s te zien. 15. 1 op 52, 5 op 53.
16. zwart-wit
17. Op de eerste foto zien we de bestuurster van een bus van achteren. Op de tweede foto staat een vrouw plaatjes te draaien voor de ziekenomroep. Ze kijkt naar haar draaitafel en steekt haar hand naar achteren op. Op de derde foto zijn twee telefonerende dames te zien. Op de vierde foto twee dames aan het werk in het bos. Op de vijfde foto zit een vrouw aan tafel met papier en een schaar. Achter haar staat ‘lay-out’. Op de zesde foto staat een vrouw
met boodschappentassen in haar hand, een oude man staat links van haar. (allemaal bezig, niet direct – glimlachend – in de camera kijken).
Boeken/film/agenda/strip.
De strip is in kleur. (truus escortservice – boutique truus en truus loodgietersbedrijf). 1983 – 1/inhoud: (komen soms nog spellingsfoutjes voor)
Artikel 1: (Artikel over trauma’s!)
21. Dochter- en zusterverkrachting: een trauma voor je hele leven (machtsmisbruik binnen de veiligheid van het eigen gezin).
22. Boo van Maris en Jose Rijnaarts 23. Interview
24. Gezondheid (seksueel misbruik).
25. Vrouwen van de Werkgroep Tegen Seksuele Kindermishandeling binnen het Gezin hebben ervaringen en gedachten over incest op een rij gezet. Definiëren, het taboe
doorbreken om erover te praten, persoonlijke verhalen, het recht van vaders, wat een goede manier is met misbruik bij jonge meisjes om te gaan (oplossingen),
26. Voor de helft persoonlijk: de vrouwen vertellen zelf hun verhaal (met gefingeerde namen):
‘Dit gebeurde toen ik een jaar of twaalf was. Overmatige belangstelling voor mijn doen en laten en mijn lichaam had mijn vader altijd al. Zijn belangstelling voor mijn lichaam uitte hij subtiel en stiekem. Bijvoorbeeld ‘uitkledende blikken’, gluren, het altijd proberen binnen te komen als ik onder de douche stond, me uitkleedde of als ik lag te slapen.’
‘Ik was twaalf jaar oud. Het heeft tot mijn negentiende geduurd. Ik lag in bed toen mijn vader binnenkwam. Ik weet niet meer precies van hij vertelde. Hij zat in ieder geval in mijn broekje met zijn hand. Het deed pijn. Ik weet nog dat ik hem vroeg wat hij deed. Hij zei dat iedere vader dat met zijn dochter deed.’
Voor de helft zakelijk: over justitiele en hulpverlenerskant en hoe die uit ontwetendheid nog zoveel vergissingen begaan die voor meisjes en vrouwen vaak funest zijn (persoonlijke kant meer benadrukt).
‘Sexuele handelingen met personen beneden de 16 jaar zijn strafbaar. […] Minderjarige onder de 16 kunnen niet zelf een klacht indienen, maar zijn daarvoor […] bijna in alle gevallen afhankelijk van hun vader.
27. n.v.t. (roldoorbrekend omdat een taboe wordt doorbroken)
28. Voornamelijk vanuit de ‘ik’-persoon. Iedereen vertelt over de eigen ervaringen – geen betrekking op bepaalde grotere groepen. Hij is vaak vader of broer.
Veel in derde persoon, beschrijvend:
‘Uit zichzelf vertellen meisjes meestal niet dat zij door hun vader of broer worden misbruikt, uit angst niet geloofd te worden uit loyaliteit tegenover de moeder of het hele gezin, uit angst voor de vader/broer, of uit schaamte.’
29.
Negatief: over hun vader, vaak de reactie van hun moeder, hunzelf, hulpverleners, mannen: ‘Als zij al de moed opbrengen tegen iemand iets te zeggen, krijgen zij vaak zulke nare reacties, dat het taboe op het praten hierover nog wordt versterkt.’
‘Mijn moeder heeft het altijd ontkend, ondanks het feit dat mijn vader ervoor in de gevangenis heeft gezeten. ‘Kinderen hebben nu eenmaal een levendige fantasie’ zei ze altijd.’
‘Ik herinner me gevoelens van walging, onmacht, intense verlatenheid en diepe haat’. ‘Mannen hebben in onze maatschappij macht over vrouwen. Vaders hebben macht binnen het gezin, omdat de andere gezinsleden in verreweg de meeste gevallen economisch en voor een deel ook emotioneel van hem afhankelijk zijn.
Neutraal als wettelijke kant uiteen wordt gezet. Hierbij worden wel de nadelen voor het slachtoffer achter elkaar gezet (ook negatief). Maar vaak een afgewogen beeld over de werkelijke sitautie.
30. Informeren (actie: verder lezen).
Artikel 2:
21. Annelien verliest ‘gevecht’ over homofielen 22. Cisca Dresselhuys
23. Nieuwsanalyse/achtergrondartikel 24. Politiek
25. Het artikel gaat over het besluit van minister-president Lubbers en zijn collega’s van Binnenlandse Zaken, Justitie en Sociale Zaken dat een sollicitant verplicht is te vertellen of hij of zij homoseksueel is en waarom een eventueel huwelijk misgelopen is.
26. Zakelijk: De tekst is voornamelijk in derde persoon en zakelijk. Er wordt wel een
voorbeeld gegeven van iemand die door de gang van zaken wordt benadeeld, maar niet bij naam benoemd:
‘Zoals bekend is een homofiele maatschappelijk werker, die al zeer ver gevorderd was in een solliciatie-procedure bij het Hof, alsnog geweigerd, toen bekend werd dat hij homofiel was’. 27. Roldoorbrekend, omdat er een aantal vrouwelijke politici worden genoemd die vragen stellen aan het kabinet:
‘Vrijwel onmiddellijk hebben Ineke Haas en Ien Dales daarop nieuwe vragen gesteld, aangezien zij verontwaardigd waren over de antwoorden van de regering, die op allerlei punten lijnrecht ingaan tegen het wetsontwerp voor de anti-discriminatie-wet’
‘Van wie wij dergelijke vreemde antwoorden ook verwacht mochten hebben, in ieder geval niet van Annelies Kappeyne. Zij heeft zich immers herhaaldelijk duidelijk uitgesproken tegen discriminatie van homofielen. En nu zijn er mede namens haar, dergelijke tot discriminatie oproepende antwoorden gegeven’.
28. Voornamelijk derde persoon: ‘hij, zij, de kamerleden, de minister’. 1 keer gebruik gemaakt van wij, maar slaat op schrijfster.
29. Negatief over het kabinet en hun besluit.
‘Daarbij lijkt de regering zich volstrekt niet gerealiseerd te hebben, dat met deze antwoorden in de hand, een EO-achtig schoolhoofd weer de mogelijkheid heeft een homofiele sollicitant te weigeren. Dit is volkomen in strijd met het voorontwerp voor de anti-discriminatiewet, waar in de artikelen 22 en 23 nu juist staat dat het niet toegestaan is bij sollicitaties en het
aangaan van arbeidsovereenkomsten onderscheid te maken op grond van homofilie. 30. Informeren
Artikel 3:
22. Marscha van Noesel 23. Interview
24. Politiek
25. Een interview met Cathy Ubels, fractieleider voor de Evangelische Volspartij. Er wordt besproken hoe ze in de politiek terecht is gekomen, haar CDA-tijd, EVP-tijd en kernwapens. 26. Persoonlijk – het verhaal word verteld vanuit Cathy Ubels.
‘Cathy groeide in Amsterdam op in een onderwijzersgezin met vijf kinderen. Na de ulo, hbs, en een secretaresseopleiding kwam ze op een kantoor terecht, maar liet dat werk al snel liggen voor haar studie, sociologie..’
27. Roldoorbrekend. Cathy is een vrouw in de politiek. Eerder was ze huisvrouw, ze praat er ook over, maar wijst dat uiteindelijk af.
‘Ik vind het echt jammer, dat ik niet eerder de kans heb gehad. Natuurlijk, ik vond het ook wel fijn, lekker veillig in je eigen huis. Je kunt je lekker onderdompelen in je eigen gezelligheid. Ik kan het nu niet meer. […] Het gevolg is wel, dat ik nu bij mijn vriendinnen van toen een vreemde eend in de bijt ben. Je vervreemdt van elkaar.
28. Veel vanuit ‘ik’, vanuit eigen ervaring gesproken. Niet publiek direct aangesproken. ‘Daar geloof ik in. Als je geen hoop meer hebt, dan ben je verloren. Maar als er crisis is, dan worden mensen creatief. Steeds meer vrouwen krijgen nu oog voor specifieke
vrouwenproblemen, zoals de bijstandvrouwen.’
29. Voornamelijk negatief over het dragen van het gezin en CDA, kernbewapening: