Conclusie en aanbevelingen
3 Doelgroepspecifieke aanbevelingen
3.1 Aanbevelingen voor de praktijk
Investeer in expertiseontwikkeling op het vlak van rechtenverkenning en het uitkeringsstatuut
Er wordt vastgesteld dat de expertise op het vlak van rechten en het uitkeringsstatuut erg versnipperd is.
Op het vlak van de rechten wordt per kernactor een andere focus gelegd. Het inschatten van het geschikte uitkeringsstatuut blijkt daarnaast voor alle kernpartners een moeilijke opgave. Het is cruciaal voor het slagen van het GBO dat expertise-uitwisseling plaatsvindt zodat de kernpartners elkaars aanbod beter leren kennen en kunnen benutten. Ook kan er zo meer expertise worden opgebouwd op het vlak van rechten en het uitkeringsstatuut. Er is een waaier aan mogelijkheden om hierin te investeren: overlegmomenten, trainingen, workshops, meedraaien op elkaars werkvloer…
3.2 Aanbevelingen voor het beleid
Vereenvoudig de complexiteit omtrent het uitkeringsstatuut
De vorige aanbeveling heeft pas kans van slagen wanneer de complexiteit omtrent het uitkeringsstatuut wordt vereenvoudigd. Onthaalmedewerkers bevinden zich op een spanningsveld tussen twee perspec-tieven:
1. Welk statuut past het best bij de situatie en problematiek van de cliënt?
2. Welk statuut is het financieel voordeligst voor de cliënt?
Dit spanningsveld is nefast voor de praktijk: het is zeer moeilijk voor onthaalmedewerkers om cliënten een ander stelsel aan te raden wanneer dit financieel minder voordelig is voor hen, zeker gezien de doelgroep
Conclusie en aanbevelingen
Voorzie een passende plaats voor de doelgroep binnen de Sociale Zekerheid
Los van de complexiteit van de uitkeringsstelsels wordt geconstateerd dat de doelgroep van personen met een advies niet-toeleidbaar niet past binnen het werkloosheidsstatuut aangezien ze door hun gezondheids-problemen niet activeerbaar zijn naar werk. Het advies niet-toeleidbaar schort de degressiviteit van de werkloosheidsuitkering echter niet op. Hoewel de gezondheidstoestand van de ondervraagden niet goed is, wordt hun gezondheid als onvoldoende ‘slecht’ beoordeeld om de grens van 66% arbeidsongeschiktheid te halen, alleszins volgens de huidige criteria die door de controlearts gehanteerd worden. Het is cruciaal dat op beleidsvlak wordt uitgeklaard hoe het advies niet-toeleidbaar zich verhoudt ten opzichte van arbeidsongeschiktheid. Dit onderzoek is te beperkt om een eenduidige oplossing voor te stellen, maar maakt wel duidelijk dat een fundamenteel debat nodig is over het statuut van deze personen. Ook in het huidig Vlaams regeerakkoord wordt dit erkend.
Maak een warme overdracht mogelijk
Een warme overdracht tussen de domeinen werk en welzijn is een belangrijke succesfactor. Momenteel worden cliënten naar het GBO doorverwezen door de VDAB, het GBO ontvangt de cliëntgegevens via een aanmeldingsformulier. Een warmere overdracht kan bestaan uit een gezamenlijke introductie door een VDAB- en GBO-medewerker. Dergelijke overdracht kan meer vertrouwen bij de doelgroep teweegbrengen, kan zorgen voor een minder grote drempel naar het GBO en kan ertoe bijdragen dat het doel van het GBO duidelijker is voor de cliënt.
Anderzijds pleiten onthaalmedewerkers voor een warmere overdracht met meer gegevensdeling dan momenteel in de regelgeving is vastgelegd. Concretere info over de vraag van de cliënt kan zorgen voor aanknopingspunten voor de onthaalmedewerker waardoor beter kan worden ingespeeld op de situatie van de cliënt. Twee pistes zijn mogelijk: het uitbreiden van de overeenkomst tussen de VDAB en het GBO zodat meer gegevensdeling mogelijk wordt of het zoeken en bedenken van methodieken om met de beperkte gegevensdeling aan de slag te gaan. Deze pistes dienen goed te worden overwogen, gezien de mogelijkse verregaande gevolgen van meer gegevensdeling tussen de domeinen werk en welzijn.
Investeer in personeel en middelen
Het GBO brengt een niet te onderschatten caseload met zich mee voor zowel onthaalmedewerkers als VDAB-medewerkers. Er moet bijgevolg geïnvesteerd worden in voldoende personeel en middelen. Zowel GBO- als VDAB-medewerkers voelen de extra werkdruk die het GBO met zich meebrengt. Zo wordt vastgesteld dat VDAB-medewerkers herevaluaties moeten uitstellen wegens tijdsgebrek. Ook het organiseren van huisbezoeken in het kader van outreachend werken of het ontwikkelen van initiatieven in het kader van expertise-opbouw… vraagt middelen. Om de kwaliteit van de dienst- en hulpverlening niet in het gedrang te brengen, moeten bijgevolg voldoende middelen worden vrijgemaakt zodat de doelstellingen van het GBO ten volle kunnen gerealiseerd worden.
Referentielijst
Andersson, B. (2013). Finding ways to the hard to reach—considerations on the content and concept of outreach work. European Journal of Social Work, 16(2), 171-186.
Askim, J., Fimreite, A., Moseley, A., & Pedersen, L.H. (2011). One-stop shops for social welfare: the adaptation of an organizational form in three countries. Public Administration, 89(4), 1451-1468.
Boost, D., Elloukmani, S., Hermans, K., & Raeymaeckers, P. (2018). Een beschrijvend en evaluerend onderzoek naar het Geïntegreerd Breed Onthaal. Leuven: SWVG.
Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. (2018). Projectoproep Geïntegreerd Breed Onthaal 2018:
onthaaltraject voor mensen met een advies niet toeleidbaar. Geraadpleegd op 21 maart, 2019, via https://www.departementwvg.be/projectoproep-niet-toeleidbaren
Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. (z.j.). Arbeidsmatige activiteiten. Geraadpleegd op 4 april, 2019, via https://www.departementwvg.be/arbeidsmatige-activiteiten
Dhondt, S., Hermans, K., Molema, H., Boermans, S., van der Klauw, D., & Vrijhoef, H. JM. (2017).
Mechanisms of integrated care in Flanders: A bottom-up perspective. International Journal of Care Coordination, 20(3), 87-97.
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg. (z.j.). Volledige werkloosheid.
Geraadpleegd op 27 november, 2019, via http://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=740
Federale overheidsdienst Volksgezondheid. (2016). Internationale Classificatie van het Menselijke Functioneren (ICF). Geraadpleegd op 20 maart, 2019, via https://www.health.belgium.be/nl/terminologie-en-codestelsels-icf
Federale Regering. (1991). Koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheids-reglementering. Brussel: Federale Regering
Federale Regering. (2015). Koninklijk besluit tot wijziging van artikelen 56 en 58 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en tot invoeging van artikelen 36/1 tot 36/11, 56/1 tot 56/6 en 58/1 tot 58/12 in hetzelfde besluit. Brussel: Federale Regering.
Federale regering. (2019). Koninklijk besluit tot wijziging van de artikelen 27, 51, 52bis, 58, 58/3 en 63 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en tot invoeging van de artikelen 36sexies, 63bis en 124bis in hetzelfde besluit. Brussel: Federale Regering.
Gailly, L. (2015). Einde inschakelingsuitkering in cijfers. Brussel: VDAB
Plasman, R., Hafsatou, D., Pacolet, J., De Coninck, A., De Wispelaere, F., Perl, F., Vos, F., Alves, J., Vanwynsberghe, L., Decuman, S. (2016). Statistisch rapport arbeidsongeschiktheid 2014. Brussel/Leuven:
Dulbea – ULB/HIVA-KUleuven/RIZIV.
Leutz, W. N. (1999). Five laws for integrating medical and social services: lessons from the United States and the United Kingdom. The Milbank Quarterly, 77(1), 77–110.
Kenis, P. N., & Provan, K. G. (2008). Het network-governance-perspectief. In T. Wentink (Red.), Business Performance Management. Sturen op prestatie en resultaat (pp. 296-312). Boom Academic.
OECD. (2015). Integrating social services for vulnerable groups: bridging sectors for better service delivery.
Paris: OECD Publishing.
Raeymaeckers, P. (2016). A specialist’s perspective on the value of generalist practise: A qualitative network analysis. Journal of social work, 1468017316644693.
Sannen, L., Degavre, F., Steenssens, K., Demeyer, B., & Van Regenmortel, T. (2007). Leven (z) onder leefloon.
Deel 2. Methodiekboek bij onderbescherming: proactief handelen vanuit het OCMW. Leuven: HIVA.
Scheerens, C., de Maeseneer, J. & de Sutter, A. (2017). Naar een geïntegreerd registratie- en classificatiesysteem in de gezondheids- en welzijnssector? Leuven: SWVG.
Schepers, W., & Nicaise, I. (2017). Werklozen tussen wal en schip: welke sociale bescherming en welke diensten voor de moeilijkst inzetbare werklozen? Leuven: HIVA.
Startpunt voor werk en sociale economie. (z.j.). Arbeidszorg. Geraadpleegd op 25 maart, 2019, via https://www.werk.be/beleidsthemas/sociale-economie-en-tewerkstelling/arbeidszorg
Steenssens, K., Sannen, L., Ory, G., & Nicaise, I. (2008). W²: werk- en welzijnstrajecten op maat: een totaalconcept. Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.
Steenssens, K., Demeyer, B, & Van Regenmortel, T. (2009). Conceptnota empowerment en activering in armoedesituaties. Leuven: Katholieke Universiteit Leuven.
Steunpunt Mens en Samenleving vzw. (2018). Inspiratiekader onthaaltrajecten voor mensen met een VDAB-advies niet toeleidbaar. Geraadpleegd op 4 april, 2019, via https://www.departementwvg.be/sites/default/
files/media/inspiratiekader_gbo_nt_def.pdf
Tonkens, E. H. (2008). De bal bij de burger: burgerschap en publieke moraal in een pluriforme, dynamische samenleving. Amsterdam: Amsterdam University Press.
van den Oord, S., Cambré, B. & Kenis, P. (2017). Doelgerichte organisatienetwerken als dienstverlenende productiesystemen in de chronische zorg in Vlaanderen. In G. Van Hootegem & E. Dessers (red.), Onbezorgd: naar een geïntegreerd gezondheidssysteem (pp. 83-107). Leuven: Acco.
Van Hootegem, G. & Dessers, E. (2017). Onbezorgd: naar een geïntegreerd gezondheidssysteem. Leuven:
Acco.
Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. (z.j.). Indicering door OCMW-partners.
Geraadpleegd op 20 maart, 2019, via https://www.vdab.be/sociale-economie/indicering
Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. (2011). Paper 6: Bewegingen tussen werkloosheid, werk en inactiviteit. Geraadpleegd op 6 maart, 2019, via https://www.vdab.be/sites/web/
files/doc/trends/VDABpaper_nr6.pdf
Referentielijst
Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. (2019a). Draaiboek casemanager werk.
Geraadpleegd op 25 maart, 2019, via https://www.vdab.be/cvs/activeringsprojecten
Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. (2019b). Werkloosheidsbericht.
Geraadpleegd op 4 april, 2019, via https://www.vdab.be/sites/web/files/doc/trends/werkloosheids bericht_maart_2019.pdf
Vlaamse Overheid. (2004). Decreet tot oprichting van het publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap "Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding ". Brussel:
Vlaamse Gemeenschap.
Vlaamse Overheid. (2006). Samen voor meer banen: een Vlaams meerbanenplan. Geraadpleegd op 25 maart, 2019, via https://www.serv.be/serv/publicatie/samen-meer-banen-vlaams-meerbanenplan Vlaamse Overheid. (2008). Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de professionele integratie van personen met een arbeidshandicap. Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2011). Conceptnota: van arbeidszorg naar een nieuw geïntegreerd beleidskader: W².
Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2013). Decreet betreffende maatwerk bij collectieve inschakeling. Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2014). Decreet houdende de werk- en zorgtrajecten. Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2015). Conceptnota: een geïntegreerd breed onthaal. Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2018a). Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het lokaal sociaal beleid. Brussel:
Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2018b). Decreet betreffende het lokaal sociaal beleid. Brussel: Vlaamse Overheid.
Vlaamse Overheid. (2018c). Uitvoering decreet werk- en zorgtrajecten. Geraadpleegd op 4 april, 2019, via https://www.departementwvg.be/sites/default/files/media/20180614_info_PPT_werk_zorg_v2.pdf Vlaamse Overheid. (z.j.). Arbeidszorg. Geraadpleegd op 25 maart, 2019, via https://www.socialeeconomie.
be/arbeidszorg
Vlaams Parlement. (2018). Schriftelijke vraag: Personen met een arbeidshandicap - Herintegratie op de arbeidsmarkt (2). Geraadpleegd op 11 maart, 2019, via http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1409904