Hoofdstuk 5: Conclusie 5.1 Centrale vraag
5.4 Aanbeveling meest doeltreffende maatregel en suggestie vervolgonderzoek
Bij de afweging van de naar mijn mening meest doeltreffende maatregel weeg ik een aantal zaken af. Allereerst moet het een realistisch en haalbaar alternatief zijn. Voorts
44 moet het nu of in de nabije toekomst kunnen worden ingevoerd. Ik ben er tijdens het schrijven van deze scriptie achter gekomen dat de politiek een grote rol vervuld in de strijd tegen de vermogensongelijkheid. Indien de (meeste) politieke partijenniet achter een bepaalde wetswijziging staan is de kans dat de wetgeving wordt doorgevoerd erg klein. Het verhogen van de belastingtarieven in de Successiewet lijkt mij moeilijk te verwezenlijken, aangezien er veel weerstand tegen is, vooral op politiek niveau. Ook het aanpassen van de BOR lijkt mij om deze reden lastig. Daarnaast hebben veel politieke partijen een verschillende mening over de eigenwoningregeling. De
eigenwoningregeling is door de jaren heen al deels aangepast, door het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek en het afschaffen van de Wet Hillen. Een radicale verandering in de eigenwoningregeling is daarom minder noodzakelijk. Over de
vermogensrendementsheffing daarentegen denken bijna alle partijen hetzelfde. Bijna elke politieke partij wil een vermogensrendementsheffing die het daadwerkelijk behaalde rendement belast. Daarom ben ik van mening dat een wijziging van de vermogensrendementsheffing er het eerst aankomt in de nabije toekomst. Aangezien het belasten van het daadwerkelijk behaalde rendement veel administratieve
complicaties met zich mee brengt, is mijn voorstel om op korte termijn de box E. 1 heffing aan te houden. De box E. 1 heffing is rechtvaardig en blijft makkelijk hanteerbaar door de forfaitaire heffing en de realistische normheffing. Als het op de lange termijn mogelijk is om het daadwerkelijk behaalde rendement te belasten, moet mijns inziens overgestapt worden op een vermogenswinstbelasting of vermogensaanwasbelasting. Mijn suggestie als vervolgonderzoek is daarom om te kijken of het verwezenlijken van een vermogenswinstbelasting of vermogensaanwasbelasting in de nabije toekomst mogelijk is. Er zal moeten worden gekeken of het instellen van deze belastingen de moeite waard zijn. Dus geen hoge administratieve kosten en lasten en een juiste werking van de informatievoorzieningen.
45
Bibliografie (Vak)literatuur
Bavel, van 2014
B.J.P. van Bavel, Vermogensongelijkheid in Nederland: De vergeten dimensie, Utrecht: University 2014, p. 79-99
Bavinck, WFR 2006/879
C.B. Bavinck, Voorstel voor overheveling van de eigenwoning naar box 3, WFR 2006/879 Boelhouwer 2001
P. J. Boelhouwer, ‘Koopprijsontwikkeling en de fiscale behandeling van het eigen huis’. Delft: OTB. Boonen 2015
A. Boonen, Vermogen maakt verschil- de verdeling van vermogen en de gevolgen ervan, De Burcht 6, p. 19-48
Bovenberg & Stevens, …, p. 149
A.L. Bovenberg & L.G.M. Stevens, Het fiscale stelsel van de toekomst: eenvoud, neutraliteit en
draagkracht, ….., p. 149
Breemans 2010
R. Breemans, SUCCESSIEWET 1956 Herziening successiewet 2010,
http://home.hccnet.nl/m.breemans/sw2010_herziening_2010.pdf
Dijk, van, Vastgoed Fiscaal & Civiel 2017/3
A. Van Dijk, ‘Afschaffing Hillen-regeling eigen woning’, Vastgoed Fiscaal & Civiel, 2017/3, afl. 6, p. 1.
Dool, van den, WFR 2010/758, p. 763
R.P. van den Dool, De fiscale positie van de eigen woning, WFR 2010/758, p. 763 Dusarduijn 2012
S. M. H. Dusarduijn, De fiscale geschiedenis van Nederland in vogelvlucht. In Inleiding
belastingheffing ondernemingen en particulieren (p. 7-19). Den Haag: Sdu fiscale & financiële
uitgevers
Ewijk, van e.a., ESB 2006, p. 293-295
E. van Wijk, B. Jacobs & R. de Mooij, ‘Doelmatigheidswinst van minder hypotheekrenteaftrek’, ESB 2006, pp. 293-295.
Gribnau 2013, NTFR 2013/444
J.L.M. Gribnau, Respect voor het recht: de koninklijke weg, NTFR 2013/444, afl. 10 Haan, de, FED 2009/81
A. de Haan, De bedrijfsopvolgingsregeling: stimulering of grondversmalling?, FED 2009/81 Hwan & Vries, de, MAB 2015/89, p. 446-451
D. Hwan & J. de Vries, De invloed van de fiscale wetgeving op de vermogensongelijkheid in
46
Jacobs, ESB 2017/102, p. 416-419
B. Jacobs, Fundamentele herziening van belasting op Kapitaalinkomen, ESB 2017/102, p. 416- 419
Jacobs, S&D 2015/72, p.
B. Jacobs,’Hoe moet kapitaalinkomen worden belast?*’, S&D 2015/72, afl. 3., p. Jacobs 2008
B. Jacobs, De prijs van gelijkheid (oratie Rotterdam Erasmus Universiteit), Amsterdam: uitgeverij Prometheus
Koning e.a., CPB 2006, pp. 80-88
M. Koning, C. van Wijk, M. Lever & R. de Mooij, ‘Economische effecten van aanpassing fiscale
behandeling eigen woning’, CPB 2006, p. 80-88
Kooiman & Lejour 2016
T. Kooiman & A. Lejour, Vermogensongelijkheid in Nederland, 2006 – 2013, CPB 2016, p. 3-7 Kooiman 2016
W.R. Kooiman, ‘Uyt saecke des doots. Het belastbare feit van de erfbelasting begrepen, hervormd
en toegepast’ (diss. Leiden University), p. 46-72
Kromhout & Oving, Historisch Nieuwsblad 2008/7,
B. Kromhout & R. Oving, ‘Geschiedenis van de hypotheekrenteaftrek’, Historisch Nieuwsblad, 2008/7, https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/10741/geschiedenis-van-de-
hypotheekrenteaftrek.html
Maagt, de e.a., Ethiek Instituut 2017/3, p. 5-14
S. de Maagt & I. Robeyns, ‘Overerving en erbelasting: een ethische analyse’, Ethiek Instituut 2017, afl. 3, p. 5-14
Nieuwenhuizen e.a., PWC 2014, p. 2-9
J. Nieuwenhuizen, R. de Lange-Snijders & D. Slabbers, Bedrijfsopvolgingsregelingen zijn
noodzakelijk, december 2014, https://www.pwc.nl/nl/assets/documents/pwc-
bedrijfsopvolgingsregelingen-zijn-noodzakelijk.pdf, p. 2-9 Overduin, Maandblad Belasting Beschouwingen
C. Overduin, Aandachtspunten voor de nieuwe box 3: de hoogste tijd voor variant E?, Maandblad
belasting beschouwingen 2017/11
Piketty 2014
T. Piketty, Kapitaal in de 21ste eeuw, Amsterdam: De Bezige Bij 2014, p. 395-509
Reus, de, WFR 2018/47
M.M. de Reus, De toekomst van box 3, WFR 2018/47 Stevens, WFR 2015/1172
S. Stevens, De voorgestelde aanpassingen in Box 3 en de eigen woning, WFR 2015/1172. Stevens 2015
L.G.M. Stevens, Elementair belastingrecht 2015-2016, Deventer: Wolters Kluwer Nederland B.V., p. 4-7
47
Stevens, ESB 2011, p. 100
L.G.M. Stevens, ‘Naar een nieuw eigenwoningregime’, ESB 2005, afl. 4455, p. 100. Wijtvliet 2014
L.W.D. Wijtvliet, Vermogensbelasting: over gif, ongelijkheid en blind geloof in de heilzame werking
van belastingen (doctoraatsthesis Tilburg), 2014, p. 930-940
Wilterdink 1994
N. Wilterdink, Lange-termijnontwikkelingen in de Nederlandse vermogensverhoudingen, In: H. Flap en M.H.D. van Leeuwen (red.) Op lange termijn. Verklaringen van
trends in de geschiedenis van samenlevingen. Hilversum: Verloren Rapporten CBS 2014 CBS, Welvaart in Nederland 2014, pp. 64-75 CBS 2016 CBS, Welvaart in Nederland 2016, p. 88-107 OESO 2011
OESO, Divided We Stand: Why Inequality Keeps Rising, Parijs: Oeso 2011. Rijksoverheid 2016
Rijksoverheid, Rapport werkgroep Fiscaliteit 2016,
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/07/06/rapport-werkgroep- fiscaliteit
Studiegroep duurzame groei 2016
Studiegroep Duurzame groei, Rapport Werkgroep Woningmarkt, Rijksoverheid 2016, https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/07/06/rapport-werkgroep- woningmarkt
Werkgroep Wonen 2010
De werkgroep Wonen, Brede heroverwegingen 4. Wonen, Rijksoverheid 2010, https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2010/04/01/4-wonen Kamerstukken Kamerstukken II 2016/15 ,34302, 3, p. 9-10 Aanhangsel Handelingen II 2017/05, 9 Aanhangsel Handelingen II 2017/14, 301 Overige literatuur Belastingdienst 2017
Belastingdienst, Erf- en schenkbelasting en de bedrijfsopvolgingsregeling, juni 2017,
https://download.belastingdienst.nl/belastingdienst/docs/erf_schenkbel_bedropvolgingsreg_2 017_suc0351z71fd.pdf
48
CBS 2015
CBS, De Parade van Pen vermogensverdeling in 2014, 15 december 2015 https://www.cbs.nl/nl- nl/nieuws/2015/51/parade-van-pen-de-vermogensverdeling-in-2014
CBS 2017
CBS, Stijging Huizenprijzen verkleint vermogensongelijkheid in 2015, 8 februari 2017, https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2017/06/stijging-huizenprijzen-verkleint- vermogensongelijkheid-in-2015
CPB 2010
CPB, Hervorming van het Nederlandse woonbeleid, april 2017,
https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/hervorming-van-het- nederlandse-woonbeleid.pdf
Goud, Navigator
N. Goud, ‘Vrijstellingen schenk- en erfbelasting’, https://www.navigator.nl/topic/1020 Haegens, Volkskrant 2018
K. Haegens, CBS: niet armere oudere maar juist welgestelde heeft last van afschaffing ‘wet Hillen’,
de Volkskrant 2018, https://www.volkskrant.nl/economie/cbs-niet-armere-oudere-maar-juist-
welgestelde-heeft-last-van-afschaffing-wet-hillen-~bc202137/ Kort, de, FD 2014
H. de kort, Middel dat Piketty aanreikt is erger dan de kwaal, FD 2014,
https://fd.nl/frontpage/Print/krant/Pagina/Opinie/1085011/middel-dat-piketty-aanreikt-is- erger-dan-de-kwaal
Mocks, CPB 2006
D. Mocks, Hervorming fiscale behandeling eigen woning, CPB 2006,
https://www.cpb.nl/persbericht/329087/hervorming-fiscale-behandeling-eigen-woning
NOS 2017
NOS, Hypotheekrenteaftrek wordt versneld afgebouwd, 5 oktober 2017,
https://nos.nl/artikel/2196425-hypotheekrenteaftrek-wordt-versneld-afgebouwd.html Volkskrant 2011
Progressieve belasting bracht ons geen eerlijkheid, de Volkskrant 2011
Wijtvliet 2014
L.W.D. Wijtvliet, Waar Piketty omvraagt is een betere inkomstenbelasting,
http://www.mejudice.nl/artikelen/detail/waar-piketty-om-vraagt-is-een-betere- inkomstenbelasting
Witteman, de Volkskrant 2018
J. Witteman, Erfbelasting is helemaal niet doodzonde en past bij het ‘liberale idee van gelijke
startkansen’, de Volkskrant 2018, https://www.volkskrant.nl/economie/erfbelasting-is-