Frans Schleiden, Piër va Hanne · dbnl

(1)

Frans Schleiden

bron

Frans Schleiden, Piër va Hanne. Joh. Roosenboom, Heerlen [1946]

Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/schl001pier01_01/colofon.php

Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd

zijn.

(2)

[Voorwoord]

Ich draag dit book op an de pastuusj H. en F. Keybets zilliger. Ze hent d'r Piër va Hanne gekand en al de ander hillige drekboere, diej hei besjrève zunt.

Ich draag 't och op an der dreide van 't Krenske, past. Spierts va Terwinsele.

Zonder dat ze 't wete hent diej drei e minnigmaol der sjriever mood gegève väör durch te wirke.

‘Dò mot mieë gesjrève wèëde,’ zate ze, ‘...en gebend’, zate ze.

Wè 't lust en nit sjrieve ka, dat dè zich bent... och väör DER SJRIEVER.

Frans Schleiden, Piër va Hanne

(3)

Veer op inge 'n daag.

't Piërke houw zich 'n geet gôa gèèle. 't Houw nog fosj motte handele. 't Houw de hand opgehouwe en gezaat: ‘Sjang, dè, sjlag i.’ Mè der Sjang va Jennemiekes-huupke woar aateroet gegange: en houw mit der kop gesjot en gezaat: ‘nee, nee.’ Doew waor 't Piërke 'm nao gegange: ‘dè, noe sjlag i’: ‘18 gulde väör de geet’.

‘Lot ze sjtôa.’

‘Nee, dat nit.’

Doew waore ze wir te hoop nò g'ne sjtal i gegange en der Sjang va

Jennemiekes-huupke houw de geet uvver der kop gesjtrèëke. Ze kant 'm sjnak en ze houw ezu erbermlich geblèèkt, es went ze alles hei verstande. 't Waor 't Piërke werm wòade um g'n haos en kietelig i g'n veut. E waor bang wòade en houw gezaat: ‘Vèr zunt alleze-lève ezun gow vrung gewest....’ Mè d'r Sjang va Jennemiekes-huupke how zich dò tège-n-op gezat en gezaat: ‘In der handel besjteet ging vrundsjap, wits-te.’

Doew houw 't Piërke de twintig gulde oet zieng teisj krège en e houw ze d'r Sjang van Jennemiekes-huupke in de hand gelaat, 't waore de litste. Doew waor e naò heem gegange. E gong mit de geet der berg aaf en probeeret de twientig gulde te vergèëte.

E daat: wat is geld? Wat is twientig gulde? 't Geld makt ‘gee miensj geluklich’. E hat doezend maol zie gans vermäöge gegève. Ins gaof e 25 gulde väör e nuj kleed väör de vrouw. E how dat ezu mer gegève es went e - God wit wat - te vertère hei gehad. Mè doew waor e troerig wòade va leed. Ummesj 't waore de litste gewest. 't Is ummer 't zelvige. Noe zunt 't 25 gulde, da 25 cent. 't Zunt ummer de litste, zie gans vermöge. E is gewend nuuks te han. Went e murge op ene tinnef hat gewirkt en nao heem kunt, da gift e alles an de vrouw, an 't Marieke. ‘Hei’ zet e da en lekt e-n-t op 'n deuisj, ongetild. ‘Dao liet 't.’

't Marieke sjwiegt en kupt. 't Kupt alles: broeëd en zeem, en betalt. 't Betalt alles, de belasting, 't broeëd en d'r zeem. Heë zelf, 't Piërke, dinkt a nuuks en geet ezu onbezurgd durch de welt. E kiekt nao 't wèèr en nao de sjtèëre. De

(4)

Luuj zage: dè, dat is e verke.... vrògt ene erme minsj 'm get da drieënt e zich um. 't Zondes i g'ne kaffieë drinkt e enen èëls en rôkt e 'n sigaar va 3 cent. E kiekt zich sjèël op dên inge-n èëls! E is e verke.... zage de luuj. Mer 't Piërke laacht en flut en went e nit flut of laacht, da zingt e. E geet durch g'n durp en rupt ‘hallo’ tège d'r Frens en tège d'r Joeëzep en tège-n-alle luuj. Alling 't Marieke kriet 'm sjtil. Dat plògt 'm en zet: Vèr hent ginge zeem, vèr hent gee broeëd. 't Hat ging èërpel mieë. E hat diej lietanej al ezu dik gehoeëd, dat e bid vrons zet.

‘'t Haat gee broeëd.’

‘Bid vrons.’

‘'t Haat ginge zeem,’

‘Bid vrons.’

Da rost 't Marieke en da geet e mer e weg, nò g'ne kollef i. Da laacht en flut e nit ene gansen daag. Nit umdat e urm is, mer umdat 't Marieke de urmood nit drage kan en dronger liejjt en zich ergert en rost. Da zow e gèèr riek wèëde, ezu wiej de jonge, zieng 3 breurs of wiej d'r nonk d'r Twen va Hanne. Diej zunt riek. Mer wens te urm bis, da kuns te mer zage: ‘Marieke.... Marieke.... ich how dich get hoot.’

Gee antwoàd.

‘Marieke, ich hòal dich get sjlam.’

't Marieke sjwiet. 't Hat èërpel gebròne. Ze zitte a g'ne deuisj en èëte sjwiegentèère en sjuuve de tildere op-ee aa. Dan is 't gedôa! Ze hent nuuks andesj wiej gebrôane èërpel. Mè goddank! Wat gift 't bèëter op de welt es gebrôane èërpel?

‘Marieke.’

't Sjwiet.

Ezu geet 't e minnig maol bei 't Piërke. E minnig maol geet 't ezoëe.

En zieng breur, de jonge zunt riek en d'r nonk is riek, der Twen va Hanne.

Mè noe.... noe kumt e mit e gitje! Marië-Joeëzep nog e weg. ‘E gitje!!’ Ka me botter make van die milk en kiëës? Ins kiekke wat 't zet?

(5)

E kumt d'r berg aaf mit de geet.

‘Marieke. Marieke.’

Noe hoddelt e uvver d'r sjpronk. 't Marieke sjteet in de däör. 't Marieke laacht en sjleet de heng in ee: ‘Ocherm, wat e fie dirke.’

Noe is 't Piërke gruuëtsj. E geet uvver d'r sjpronk nao d'r sjtal. E dujt 't gitje d'r sjtal i. Noe ieësj ziet e, wie kling d'r sjtal is. E dujt 't gitje mit d'r kop tège de daak op, tège de belk van der beiet, wie me zet en e dujt 'r de däör tège der sjtat en 't gitje bugt zich en drieënt zich en blèkt. Da sjteet 't Marieke dao en 't Piërke sjteet nève-n-'m.

Ze sjtunt en hange-n-uvver de onderdäör en ze kiekke en käöre-n 't gitje.

‘Wat tunks dich?’

‘E fiengt.’

Ze kiekke nao d'r sjtats en nao de haore en nao de fieng groeëte gries owwe en nao de oeëre, woeë ze mit hujt. Rieke luuj zowe zage: ze gift ezu en ezu väöl milk.

Dao dinke ze nit aa. 't Piërke dinkt an der heiknip, woeë voor sjteet väör doezend geete en dat voor verbrent vande zon en vergeet. Morjuuts! Wat e voor! En dan nog de grave lants g'n wèèg. Väör doezend geete.

‘Went me alles wus, da heie vèr nog inge gegowwe.’

‘Wat?’

‘'n Geet!’

‘Nog 'n geet? Doe bis gek.’

‘Wat zes te?’

‘Ich zaan, das te gek bis.’

't Marieke gong nò g'n hoes i. Wè kalt mit ene gek? Wè betalt dat? En woeë mot diej stoä?

't Piërke is i g'ne wèèg gòa sjtòa. E is oet g'ne wèèg wir sjnak no g'ne sjtal i kòame.

E rupt: ‘Sjtank op, allè sjtank op!’ Mè de geet blieft lieje en verdrieënt de owwe.

Zow ze krank zieë?

‘Marieke.... de geet....! de geet is krank.’

‘Krank?’ Noe is 't Marieke oet g'n hoes kòäme en noe sjteet 't bei de sjtaldäör. Dao liet de geet. ‘Die geet is krank, doe has mich get gegowwe. Is dat 'n geet? Doe gils os erm!’

(6)

‘Zou vèr d'r dokter laote kòame?’

Bring ze truk.

't Piërke is wir i g'ne wèèg gòa sjtòa. 't Marieke hat i g'n hoes e ketske aagestòke väör 't bild van d'r hillige Sint Joeëzep. Da bent 't Marieke zich. 't Bent zich mer ezoeë, dat ozze Herrgod en d'r hillige Sint Joeëzep, dat ze zowwe helpe, ezu wiej erm luuj 't bitste geholpe kunne wèëde, mit e winneke, mit benao nuuks, mit e sjtuk broeëd.

't Bent zich väör de geet. En went dan in ene goddesnaam die vruid, die geet zal motte sjterve... dan.... in ene goddesnaam.... ze zunt get gewend. E minnig maol hat 't Marieke an 't Piërke gezaat: ‘went vèr d'r gloof nit heie.... wat heie vèr da.’ Mer 't Piërke, dat zet nuuks went 't ezu sprikt, e rauwelt get en gee minsj dè dat versjteet.

't Piërke sjteet in der wèèg. E blieft boete a g'n däör in der wèèg sjtòa! E ka noe nit i gòa! E wus niet wat e zage zow.

Noe komt dò aove a g'n stjtraot der hèèr burgemeester! Der hèèr burgemeester.

Me hoft mer va wiejts de kap af te dòa, da kumt der hèèr burgemeester op dich aa.

Da gift e dich de hand:

‘Gè.... Piërke!’

‘Hèèr burgemeester! Verexcusieërd! Dèr kint nog al ezu van alles. Ich han 'n geet.’

‘Has te 'n geet?’

‘Jao, hèèr burgemeester. Vèr howwe gespaart.’

De hèèr burgemeester is al uvver der sjpronk en nao der sjtal.

‘En fieng wits te.’

‘Ze liet ummer.’

‘'t Haat geete in Amerika en in de Alpe, ezu get....!’ (der hèèr burgemeester wiest hoeëg uvver der sjtal).... ‘die gève milk juus wiej 'n koo. Rieke luuj laote zich diej milk kaome en der kieës wet vöörgesjrèève van de döktesj.’

't Piërke hat de däör van der sjtal toegedäo, sjtil en besjemd. E sjamt zich väör zie gitje. 'M toeëts, wiej der hèèr burgemeester vertillet, dat 't ummer klinger wòad;

(7)

noe is 't nuuks mieë. 't Liet noe deep in 't hui.

't Piërke hat de kap nog i g'n heng en razelt en sjtamelt: zow ich es ze nog good wet.... Op der heiknip...?

Der hèèr burgemeester hift zich op 'n tieëne - en sjokkelt zich op 'n hakke en humt en verdriënt de owwe en zet: Es burgemeester.... gèèf ich dich.... verlof... 't Piërke hat de kap nog i g'n heng, went der hèër burgemeester al onde - n aa is, onde in der berg. En wiej dao der Joeëzep va gne tilvet komt, hei 't Piërke 'm geër alles vertilt....

Mè dat is ene grielecher, dè. E lit 'm gòa. Mer wiej e lants waor, reep e ‘Joeëzep.’

Wat is 't?

Nuuks.... ene gowwe-n daag.

En der Joeëzep gong mit de flattesjup op 'n sjowwer der berg aaf en grielaachet.

En wiej der Frens komt - dè va g'ne Tinnef - zaat 't Piërke:

‘Ich han.... ich hei.... ich houw mich 'n geet wille gèèle....!’

‘Ich weet dich ing.’

‘Ich han al ing.’

‘Da has te ging mieë nuuëdig en domit gong dè lompe kèël der wèèg aaf. Wat gift dè um 'n geet?

Dè hat twientig keu.

Mè noe komt der hèër lieërer. Dat is der insigste minsj i g'n durp mit dè me kalle kan. E hat alle-ze-lève väör d'r boeresjtand gewirkt, litse gegève, raod oetdild en dè is vroeë went en klinge man ka helpe.

‘Hèër lieërer!’

‘Piërke.’

‘Ich han 'n geet en diej let zich der gansen daag!’

Ze gunt d'r sjtal i en wiej ze de däör opdunt, kiekke ze zich allebei aa. 't Piërke ka gee wòad mieë zage. E sjlikt en rupt: ‘Marie, Marieke!’ E hilt zich an der däöresjtil vas, ummesj de geet hat gelamd: drei girmkere. 't Marieke kumt en zinkt in de knee.

't Razelt en beft en is bleek en hilt zich och an d'r däöresjtiel vas.

‘Hèër lieërer.’

Der hèër lieërer zet: Dat is fosj, wit 'r, dat kumt nit gidder daag väör. Dat mot 'n hilsje gow geet zièë!

(8)

En noe sjtonge diej twei doa en weisjete zich mit der sjolk en der roeë sjnuutesplak de owwe-n-aaf en zaate: Hèër lieërer, vèr urm luuj en da... drei... en vèr daate, dat ze krank wuur gewest en noe... diej erm ouw priej.

Ze zunt, wiej der hèër lieërer voet waor, nao g'n hoes i gegange. Ze gonge väör te èëte, mè ze koeëte nit, juus es wiej, lang gelè, wiej ze getrouwd zunt wòade en ze oet g'n kirk waore kòmme.... en juus es wiej doew, wiej der vadder zilliger gesjtorve waor.... en och es wiej doew, wiej d'r Hane Sjeng e besjlaag houw krège. Noe zoote ze dao en waore ze op eemaol riek en ze zate:

‘Wat dunt vèr noe?’

‘D'r sjtal is te kling.’

‘Vèr zitte ze i g'n gow kamer.’

‘Wat wille vèr andesj dòa.’

‘Ich han 't dich ummer gezaat,’ zaat 't Marieke, ‘mè dèr mansluuj gluft dat nit. Ich han dat va mie modder zilliger alle-ze-lève gehoeèd: dat inge zich mer an 't gebed hilt en ezoeë. Da ka kòame wat wilt. En noe kumt os 't geluk nao en 't is ezu groeët, dat vèr ging plaatsj mieë hent.’

't Piërke is opgestande en had zich 't Marieke ig'n erm gepak en is wille gòa danse, mer 't Marieke hat 'm um g'n oere gehowwe, dat e zich de naas vashilt en 'm de traone i g'n owwe sjtunt en noe laache ze allebei en gunt ze zich get èëte. Ze sjnieë broeëd aaf en sjmiere d'r zeem ezu dik es went e niet opkuuët en noe zunt ze vergèëte, dat ze erm zunt en ze zage:

‘Has te dat sjwat gezieë?’

‘En dat gevlekt?’

‘En dat klingt?’

't Sjengske is oet g'n sjoeël kòame. Um gowwer te kunne loope hat e zich de klompe oetgedòa en noe sjteet e bei d'r sjtal op de klompe en op de sjting wie op 'n trom te klabattere. E sjleet zich i g'n heng en sjpringt en trukt zich de boks op en sjpringt en klabattert en kratst zich in de haore en klatsjt wir i g'n heng!

‘D'r jong is gek.’

‘Jong, huur op.’

‘Mam, mam, mam.’

(9)

Wiej 't ovvend waon sjtong d'r mond aove aate ene appelboom en e rikket zich, um druvver hèr te kieke en dao zaog e durch en rits nao g'n sjtal i. E zaog de drei girmkere en de ouw. 't Sjwat loog mit 't sjnuutske in d'r baat van de ouw. Dao waor 't werm.

't Gevlekt dujjet de naas in d'r kwispel van d'r sjtats. Dao waor 't och werm. En 't klingt loog tussje-bei. Dao waor 't 't wermste. Der mond kèëk och nò de vinster. Mè de sjleeg waore toe. Ze waore nò ge bid. Mè ze koeëte nit sjlaope, ezu wiej alle rieke luuj, diej an hunne riekdom dinke en prakkezeere. Mè 't is dan och allerhand: veer geete op inge-n daag.

(10)

Voor väör de geete.

Op der heiknip sjtong voor. Mer 't waor roeëd verbrand van de zon. Doew zaat 't Piërke: ‘Ich goan nò g'n sjtraot.’ Dao woeënete zieng breur: d'r Klös, d'r Sjeng en d'r Frens. Drei eeveldige: diej waore nit getrowd.

Wiej 't Piërke gong, daate: ze hent hui. Went ze 't mer gève....! Der Klös hat zie vit vieë verkòad. Wat zowwe ze mit al dat hui? 't Zunt de sjlimste nit, de jonge. ‘Kom mer i’ zulle ze zage, ‘kom mer i’, doe kuns hui han.

't Piërke zal n vertille van de gitjere. Me zow zage, wiej ze plaatjs hent i g'n'e stal.

Ze kroepe onde de ouw durch, lège zich op 'r went ze sjlupt en temtereer-n 'r daag en naat.

Went ich noe mer hui ka krieje!

't Piërke geet de pòat i onde i g'n sjtraot. ‘Hallo.’ Ze zulle wel a ge werk zië. Diej sjravele wiej erm luuj. ‘Hallo.’ D'r Klös is i g'ne kosjtal.

't Piërke zet: Ich han mich 'n geet gegowwe. Ze hat drei girmkere. D'r Klös kiekt nò 't wèèr. Da zet e:...‘woeë 't ganse durp mit laacht....’ En da: wat voorste ze?....

onnuuëzele minsj... Noe laacht d'r Klös. E kriet zich de sjup en wirkt durch. Vraog da mer hui, went inge-n ezu kalt en laacht.

't Piërke sjteet nog dao. Noe kumt der Sjeng oet g'ne pedsjtal en dè rupt: ‘Aha....

dat is fie en dao has te och ozze geetekoopman.... kom in!’

't Piërke is roeëd wòade va sjemde, mer e lit zich nuuks aagòa en geet i. E geet a g'n deusj zitte en kriet zich de siedoeng, nit väör te lèze, mer um rujig te kunne dinke en dreume. Lang gelè, doew waor e hej kink i g'n hoes. En hei hej motte blieve. Da wuur 't good gewest. Mer noe is 't nit good. E hadt getrowd. En dat is verkieëd. Doew houw d'r Klös 'm gezaat: Doe mos weete, was te dees. Doe has 't hej good. Doe kuns bei os blieve. Ich wanschouw dich. Dat medje makt dich gek. 't Wet dich ruië. Mè dao waor in dèn tied nuuks aa te dòa. 't Piërke leep nao 't Marieke en doezend däöne hage heie-n 'm nit tège kunne houwe en e trowwet 'm.

(11)

En wiej de hochsied waor gehowwe wàode bei 't Marieke i ge veldje, waore der Klös, der Sjeng en d'r Frens op 't fes. Tège hunne zin! Väör han genog te doà. Ze houwe-n 't murgens al ene konjak motte drinke. 't Noones houwe ze gèëte en i g'n nòdenoon houwe ze vlaam gehad mit öf en proemme en kroesjèle en ludderkes vlaam. Ze gonge tege 'n oer of zes nao heem. Ze moste gòa milke. Daonao zoote ze bei-ee a g'n deuisj en waore meu en sjwegte. Ezu meu waore ze lang nit gewest, och nit i g'ne òstied went ze wirke van 't murgens veer bis 't ovves tieën. Ze zoote dao nò de hochsied, ezu wiej de kròa i g'ne wingter zitte op g'n tek. Da zitte de kròa nèvenee en

haof-bevròare van de kouw en sjèël van d'r honger. Ze hent zich urges op ene mestum get bloeëd gesjard en dat vrèëte. Daonao zitte ze mit kremp i g'ne maag en kniepe ze de owwe toe, ze zitte mit hun bloeëte veut in d'r sjnieë, dè vas gevròare-n-is an de tek. Hunne maag is sjwoer wiej ene sjtee. Da krieje ze kremp i ge lief en rikke ze d'r inge poeët nao d'r andere oet der bevròare sjneë uvver d'r tak heen väör zich oet.

Ezu houwe de jonge dao gezèëte, wiej ze 't ovves um zes oer truk waore koame va de hochsied.

‘Mak de däör toe, 't trikt.’

D'r Frens houw de däör toe geworpe. 't Waor 'n es went ze krank wuure gewest en ze sjoederete van de kouw.

‘Wat hent ze us gevoord?’

Ze zunt nit väöl gewend, de jonge. Ze ëëte broeëd en sjpek en sjpek en broeëd, ene gebakken èërpel en get moos. Dat is ummer 't eegeste. Aove hingt 't sjpek an d'r balk. Da kriet d'r Klös zich 't broeëdmits en da rikt e mit de twei heng nao 't sjpek en da sjniet e en wringt e 't mits d'r durch. Dao liet 't. Dat is sjpek. Dat is waar. Da wits te wats 't is. Mè noe: ‘wat hent ze us gevoord?’

‘Mak de däör toe, 't trikt.’

Ze houwe in d'r gouwe gemolke en 't vieë gevoeëd en waore d'r inge nao de'r ander, zonder get te zage, nao ge bid gegange. Ze waore ermzillig en meu. Mè i g'n naat waor d'r Klös opgestande. E waor nò g'ne kollef i gegange. Dao sjtong d'r mond aate ge bakkes

(12)

groeët en rond en blank wie va koeëper gesjoerd. Der Sjeng waor 'm nao kaome en nao d'r Sjeng komt d'r Frens. Ze houwe motte laache va ieëlend. Doew houwe ze zich get kaffe opgesjot, sjwat wiej de naat en heet wiej vuur. Dat houw 'n good gedòa.

Daonao houwe ze gòa wirke ... 't nats urn drei oer. Ezu waor t'n gegange wiej ze de hochsied houwe gevierd van d'r Piër en 't Marieke. Ze houwe dat nit vergèëte.

Noe zoote ze i g'n hoes en houw dè zich 'n geet gegowwe. Dè hat 't wied braat.

Noe mus d'r vadder nog lève.

't Piërke sjprook nit uvver 't huj. E zaat: ‘noe mot ich gòa.’ E sjtong op en gong bis an de däör. Mèr e koeët ezu nit voet gòa en zaat: ‘Allà dan en hòt uch good’. Mer wiej e de klink vas houw, veel 'm i, dat e nog get zage moeët en e zaat: ‘Hòs mot inge-n a g'n doop kòame. 't Is dienge toer Klös, doe zuls mich dat doch zieëker nit weegere.’ Doew zaat d'r Klös: ‘Blief nog get.... en wiej is 't? Has te och get väör de geete. Doe kuus get huj han. 't Is ieëlend dit jaor. De weie zunt roeëd verbrand Ich han nog al get van de binnede.’

E paar daag daonao voeëd 't Pieërke i. D'r Mirkes Frens houw 'm d'r ponny geliënd en noe voeëd e i. Wiej ene groeëte boer. E klatsjet mit de sjmik en da hoeëd 't Marieke 'm kòame.

Wiej ene groeëte boer.

E houw 't vauwere motte voetbreëke e e houw truukop-huu durch der aalpool motte hèèrvare. E voeëd durch d'r aalpool väör lants g'ne sjpronk väör de hoesdäör durch, truuk-op-huu en e zoot 't wègeltje tège de öäverdin op.

‘Huu! Morjuuts!’ E houw de kaar ezu fosj truuk gezat, dat de belk van de leememoer krakete. 't Marieke zoot op der beied en 't kèëk en laachet.

‘Wie ene groeëte boer!’

Noe sjtong 't Piërke aove op 't wègeltje en e worp 't hui nò g'ne äöverdin op, nò g'ne beied i. Mè vròluuj zunt vròluuj. Wat wilt me dao a dòa! Doew is 't ongeluk gepassieët. Ene sjrei en 't waor gesjit. De belk waore nuuks gewend en brooke en de äöverdin veel i. Ze hent

(13)

geroope en gesjreid. Ze hent 't hui voetgebermd en de belk uvvergebròake. Mit akse sjlooge ze ze kapot en vonte 't Marieke en laat-n 'm op ene mestum op 't hui. 't Laog wiej doeëd. Ze hent 'm nò ge bid i braat. Ze reepe-n 'm, mè 't gaof gee antwòad. Doew is d'r Mirkes Frens nò pastoer geloope en nò d'r dokter en nò de jonge i gèn sjtraot.

Pastoer kompt sjnak, och d'r hèër dokter kompt. De jonge waore a ge werk. Der Klös waor op-ene beied. Der Mirkes Frens reep:

‘Klös!’

‘Wat is 't?’

‘Bei 't Piërke is de äöverdin i' gevalle! En 't Marieke mit!’

‘Is 't doeëd?’

‘Ich weet 't nit.’

‘Onnuuëzel luuj!’

Doew is d'r Mirkes Frens nò g'ne kosjtal i gegange en hat 't an der Sjeng gezaat, mè dè zaat: ‘Ich weet 't al, ich han 't dich huure roope.’

Doew is e i g'n hoes 't an der Frens gòà vertille, dè mit d'r brul op de siedoeng zoot te lèze en dè kreg zich d'r brul va g'n naas en kèëk-'m aa en zoot zich d'r brul wir op en loos en zaat: Allewiel mot inge väör-zichtig zieë.

Ich lèès de siedoeng alle daag va väör bis aate en van aate bis väör. Ich kan dich daova vertille. Nuuks wiej ongelukke, get andesj wie dat, was doe vertils. Hej: dao sjteet van inge, dè onde ene vrachauto is kòame.... ram doeëd. - Wits-te.... ezun äöverdin! Dat zunt eeke-belk mesjie.... hè? Vuure is bèëter. Diej beuge. Hent ze och i g'n koel. Ich kin dat. Eeke dat beugt nit, dat brikt. Doew këëk e de vinster oet, nò 't wèèr en e gapet en zaat: Ich gòan mich get èëte. Ich han noch ginge kaffe. gedronke.

Doew gong de Mirkes Frens, mè wiej de klokke loewete, donge de jonge de patsj aaf en bènete zich. Ze zate: ‘Is dat väör ene doeë? Gank ins Frens en da dees te wats te kuns en woeë vèr behulpzaam kunne zieë, dao paks te aa en da zes te: de

komplemente en ezoeë.’

Der Frens gong en wiej e dao komt gong der hèër dok-

(14)

ter väör 'm 't erfke op. A ge vouwere sjtong 't Piërke. E razelet wiej e rit en sjoederet wiej ene tak.

‘Is ze doeëd?’

‘Nee, de wiesvrouw is dao. Vadder onzer, onze Vader.’

E sjot zich, 't Piërke, es went 't vroor. E laat zich uvver 't vouwere en hong dao wiej ene loemel. D'r Frens sjtong nève-n-m en vlooket. Der Frens dè ze-lève nit vlokt, dè vlooket noet.

‘Millioene’ zaat e. E wool 't Piërke mood gève en noe vlooket-e en zaat: ‘millioene, milliaar,’ zaat e. E wos nit wat e zage zow en zaat: ‘Has te 't hui voetgebermd?’

‘'t Hui?’

‘In der geetesjtal?’

‘De geete....!’ 't Piërke houw in al de ieëlend de geete vergèëte. Mit ene sjprunk waor e uvver d'r mestum. E rèët d'r geetesjtal op. ‘Goddank.’ De belk waore nit durchgebroake. De geet laog mit d'r kop onder ene balk.

Ze hoove. De belk krakete. Ze rèëte de geete d'r onder oet. De urm deere blèèkete van angs. Doew zaat d'r Frens: ‘Kom ich nèèm ze mit. Da zunt ze verzurgd. Went alles good is, bring ich ze dich truk.’ En noe gong d'r Frens dao mit de geete. E waor vroeë, dat e get kos dòa. E houw va doezende ongelukke gelèze. Hej waor ee, dat e mitmaket. In de siedoeng zunt ze nit ezu erg. Dao sjtunt ze mer besjrève. Mè hej is 't èënsj. E gong mit de geete, en d'r Klös en d'r Sjeng sjtonge a g'n pòat en diej zaate:

Da komt mer i allenei.... komt i en ze leete de gitjere de pòat i kòame en 't erfke op en dònge ze nò g'ne sjtal i. Ummesj, went d'r vadder zilliger nog lèvet, dan heie-n och ezu gedòa en gezaat: komt i, komt mer in allenei.

Der hèër dokter waor bei 't Marieke.

Der hèër dokter is kompabel, wit 'r. Dat is ene minsj! Bezondesj went 't zich geet op lève en doeëd. En hej gong 't zich op lève en doeëd. 't Gong ezoeë: 't Kink wòad gebòare, gezond en waal en 't waor e junkske en d'r dokter zaat: Piërke.... ‘morjuuts’

en e sjloog 'm op 'n sjowwer en zaat: ‘noe is alles good.’ 't Piërke sjtong dao en wiej d'r hèër dokter 'm op 'n sjowwer houw

(15)

gehowwe, waor e i g'n knee gezonke. Mer e waor sjnak opgestande. E houw get i g'n kèèl en e green en zaat: Marië joeëzep, hèër dokter. Doew komt pastoer en dè zaat: wat is hej? en wiej ze 'm alles vertild howwe, gong dè mit d'r hèër dokter nao heem. 't Piërke sjtong alling a g'n däör, op ene mestum, en kèèk nao d'r beied en nao d'r sjtal en nao 't hoes en nao de loeët. E zoog dat alles nog 't zelvige waor en dat e nuuks houw verlòare. E houw nog alles: de vrouw en ezoeë.... en de klinge en dè geete, goddank. E houw nog alles en e danket ozze Hergod, dè 'm wer get rieker houw gemakt, waal op 'n raar maneer - lot ver zage - mè toch rieker mit dè klinge en wiej e i komt en de wiesvrouw zaat: et uch get, zaat e: da zal ich mich mer get èëte. Mèr e vergoot te èëte en zoot mer an de piep te trikke en te dinke, wiej gauw get koamen is en wiej gauw me alles verleeze kan, de vrouw en de kinger en 't hoes en d'r beied en de geete. Doew oot 't Piërke zich e sjtuk broeëd en get sjpek en 'n botteram mit zeem. E oot e zoeë mer en i gedanke, zonder te wete wat e doog.

(16)

De usjte hillige Kommenioen.

Wiej 't noe ezu wied waor, dat 't Sjengske de usjte hillige kommenioen zow doà, zaat 't Piërke tegen-n 't jungske: da moste.... mer braaf zieë en ezoeë.

't Sjengske kèëk mit zieng groeëte kristal-klaor owwe nao d'r pap, dè väör 'm zoot en d'r vinger ophoof en de winkbrowwe houw opgetrokke en nog väöl mieë zage wool. Mè dat is mit de hillige kommenioen en ezoeë es wie mit väöl ander zake: me wit 't wal, mer me kan 't nit zage. Dat is waoväöi 't Piërke alle-ze-lève tège pastoer hat opgezieë dè wit 't nit alling mer e sjprikt dr'uvver wiej ene andere uvver belle-fleure, sèremieë en bottersoje.

't Piërke zet. da mos te dich mer good bène....

‘Dat vèr riek wèëde, pap?’

‘Dat och.’

‘Nee dat nit, {problem}pt 't Marieke. ‘Vèr hoove nit riek te wèëde. Doe zots 't kink get lieëre.’

Noe sjamt 't Pieërke zich, ummusj dat hei e nit motte zage. Me mot es me erm is kontint zieë. Wè riek wilt wèëde, dè is van dèn owwenblik aaf onkontint en

ongluk-klich. Mer.... wie 't jungske-n 't nit hoeëd, zaat 't Marieke: ‘E mot nuj sjoon han en 'n nuj montoer, die gèle ver.’

't Piërke trok an de piep en laachet. E hei gèèr gevrot: ‘has te geld?’ Mer e sjweg.

Ummesj dat is mit de vròluuj e wonder dink. Doe gifs 'n geld en da hanteere ze, ze gelde en dunt en da dinks te: ‘zowe ze nog get han?’ Da bis te bang, dat ze nuuks mieë hent. Noe hent ze zieëker nuuks mieë en dan op eemaol hent ze alles.

‘'n Montoer en sjoon? Dat is fie.’

Lot ze hanteere en sjwieg.

‘Vèr bakke och get vlaam.’

‘Ich how dich get fagke!....’

't Piërke gong oet. 't Waor 'm te ing i g'n hoes. E waor wie e kink. E hei wille sjpringe en laache. E sjtong bei de fagke en tillet ze. ‘Dao kuns te drei maol kirmes va howwe.’ 't Piërke droog 'n vruid i zie hats en in d'r kop en in zie gans lief, dat 't 'm te mechtig wòad.

(17)

E begon te zinge.... ezu mer get, egaal wat, get zonder wäöëd, get troerigs, wat e eminnig maol heem nève houw huure zinge bei de nienesje: van ene saldoot urges alling op ene wèèg.... en ezoeë. Mer dat waor nit wat 't zieë moeët en doew zong e oet g'n kirk der alleluja, dè alleluja .... wienieë zinge ze dem? - E zong 'm nog ins en loesteret zelver nao wat e zong ‘d'r alleluja van 't Zottesjdes väör Posje’. Alleluja, alleluja, alleluja - went i g'n kirk alles vol vruid is. Dè alleluja, dem ze 't usjte hent gezonge - dink ich - wiej ze vol leed waore en juus de traone howwe aafgeweisje bei 't graaf van ozzen Hergod en.... noe op eemaol, waor e opgesjtande, alleluja, alleluja, alleluja. E hat dat i g'ne kop van ene mond gelè.

‘Marieke, zulle vèr de jonge ilade?’

‘Dat liet a dich.’

‘Ow wat!’

‘Dan zal ich zelver gòa.’

't Marieke gong nit te dik nao g'n durp i nao de jonge. 't Hei väör good get dikker motte gòa.

‘Da zulle vèr der vadder en de modder och ilade.’

‘En d'r nonk Twen va Hanne.’

't Marieke hei 'm noe kunne vraoge wat 't wool. Wen 't hei gezaat: ‘Piër, gank nao Paries,’.... e hei 't gedòa.

D'r Piër reep 't Sjengkske noe gidder murge op: ‘doe mos opsjtòa, menke...‘doe mos nò g'n kirk gòa.’ En da gong e zelver mit. E kèëk da nao 't wèèr en went e sjwatte wolke zaog kòame a g'n himmel, daat e: ‘went 't dèn daag mer good is.’

Nao de hillige mees, houw pastoeër nog get kristelier. E vroog de kinger allenei.

Da zaat e:: noe zag mer ins: wè is in de hillige hostie? Wè is in de hillige kommenioen? Wè kunt da bei dich? Dink ins nao.

Ze kèëke mit de groeëte klaor owwe nô aove gans hoeëg nô g'n kirk i en daate nao. Dao waore-t-er och die der kop houwe gebaoge mit de kin op de bros.

Allenei daate ze nao.

‘Wè is dat, went ich va g'n elter aafkom mit dè goote kilk, dè groeëte goote kilk en dèr zit a g'n kommenioenbank?’

(18)

't Piërke is bang wòade. Num ins aa dat e-n-t Sjengske vrògt - mariëdeus - en dat dè nuuks zèët.

‘Sjenkske doe.’

't Piërke is in de bank, opgesjtande en hat zich in de hugde gerieët urn te zieë.

‘Sjengske doe - zag doe 't mer, wè is in de hillige hostie?’

't Sjengske waor opgesjtande. Dao sjtong 't fie rèët. 't How de häörkere aate uvver 't kregske gekemd en uvver de uurkere. Wat zet 't?

't Zet: ozze Hergod, hèër pastoer.

‘Good junske. Hat dèr 't gehoeëd, wat 't Sjengske hat gezaat? Zag 't nog ins menke!’

‘Ozze Herrgod, hèër pastoer.’

Aha.... e hat 't gekand. E hat 't gezaat: ezu vrei en .... klaor van de bros! 't Piërke aate in de bank is opgesjtande. E geet oet. E lupt. E lupt e-weg. Ene pastoer ka väöl vraoge. Went e nog ins get vraoget en went-e n-t nit kuuët. 't Piërke lupt oet. Dat hat e gekand. E kint 't. Went pastoer get vraoget, wat e nit kuuët, wuur al zieng vruid bedorve.

En heem zet e an 't Marieke:: Pastoeër.... dè vraoget d'r jong, mè d'r jong dè sjtong dao en ezoeë zonder zich te bedinke zaat e-n-t.

't Piërke sjteet i g'n hoes en noe ieësj vult e wiej zie hats klopt van angs en wiej e razelt.

't Zottesjdes houwe de luuj de wèèg gekèërd, de hage gesjnuid en de vane oetgehange. Mè dào gong ene valsje wink durch de kanadasse en dè wink fladderet in de vane, dat de sjtekke d'r van beugete. De wolke voeëte lants g'ne himmel en sjtrèëke wied-e-weg noeteref krek uvver de hugde en uvver de beum. ‘God gèèf, dat 't murge nit rent.’

‘Bèèn dich mer menke.’

't Piërke houw i ge bid gelège mit groeëte owwe. Klaor wakker houw e geloestert nao 't sjtoeve va der wink. Doew waor e i sjlaop gevalle. En boete - in g'n naat - broezet d'r wink durch de tek van de beum en sjtoevet e tège de vinstere van de hoezer. Da zunt de pèëd onrujig in d'r sjtal en sjlunt op de klauwede op 'n èëd. In ezun naat bedoer ich wè onderwèèg is i sjtorm en rèèn. Ene min-

(19)

nige dè dan durchnaat en mit natte veut zich d'r doeëd holt op e lief.

't Murgens waor 't Piërke op eemaol klaor wakker. Houw inge geklopt? Of waor dat 't sjtoeve van d'r wink en 't klabattere van d'r rèèn.

‘Vrouw, 't rent.’

Went 't rent, dan is 't fes a nuuks. Mit de bronk en went 't kirmes is of och noe ezoeë, da mot 't zon zieë, goote zon op de wiesse klidjere van de medjere en op de vroeë gezichter van de kinger.

Gans verdrislich sjtong 't Piërke-n op. Dao liet de gow montoer, d'r broeds-ansog en der hoeëge-n hood. Alles liet gereed, mer 't is dich allelee väör 't aa te dòa. En dao komt och nog 't Sjengske grienentère de kamer op.

‘Wat is 't? Waoväör griens te, bis te krank? Sjprèëk!’

‘Gedronke!’

‘Doe maogs nit drinke. Wat has te?’

‘Gedronke!’

‘Gedronke?.... Hat dè gedronke! Dè hat gedronke! Vrouw, d'r jong hat gedronke, noe is 't ganse fes a nuuks. Wat noe?’

Went dich ezu get uvverkumt, da bis te wakker, ezu wakker wie-s-te te midde op der daag selève nit bis gewest.

‘Gank nao pastoer en da zes te-t 'm.’

't Piërke vergoot zich te bène. E vergoot zich te weisje. E sjnappet zich de ouw montoer, der rok, 't ves, de kap en de klompe en waor de trappen aaf. E leep der berg op, dat 'm d'r aom in de longspiepe joenket en e sjellet an de pasterei es went urges ene brand wuur oetgebròake. Pastoer, dè juus waor opgesjtande en zich sjtong de sjèëre, sjnèët zich ene ratsj onder g'n naas va sjrik, dat 'm 't blood nô g'n ne mond i leep. E reep: ich kaom, en wie e-n-t Piërke zaog dè dao sjtong te razele, zaat-e: mè, mè.... wat is 't, is get gepassieët. Doew zaat 't Piërke:.... D'r jong, hèër pastoer.... dè domme kluut.... dè hat gedronke. Mè pastoer laachet en zaat: Doe wits Piërke .... dat maog nit, mer ene pastoer ka väöl en huuj kan ich get mieë.... laot 'm mer mitgòa.

(20)

‘Mitgòa.... mit de andere.... mit de hillige kommenioen?.... kan dat, hèër pastoer?’

‘Jao, dat kan.’

‘Ao.... en dan is dat in òader?.... en da zit der och bedankt, wit 'r hèër pastoer.’

Doew klabatteret 't Piërke wir d'r berg aaf....

Pastoer.... nee dè: Went vèr pastoer nit heie.

Went dat bei d'r ouwe hèër Hilligers wuur gepassieëd - andesj och ene hilsje man - dan hei dè gezaat: Nuuks daova, da mot dèr mer bèëter oppasse, e geet nit mit. Och, der Hilligers waor good, mieë wie good, dao is nuuks op te zage, op dè Hèër, God bewaar mich, dat ich get zage zow van ene geesliche. Mer dat is ezoeë, der inge Hèër is der andere nit.

't Marieke houw 't jungske de traone en de naas mit der sjolk aafgeweisje en 'm aagedoà. Noe sjtong e dao en 't Piërke sjtong väör 'm en zaat: 't Is merkwurdig, vèr zunt urm, mè os hat melève nuuks gefelt en went get moeët zieë, egaal wat, da waor 't dao, da houwe vèr 't.

En noe gonge ze alle drei nao g'n kirk. Ze gonge sjtaats en sjtäödig gebronke, der jong väörop mit 't nuj montuurke, de nuj sjuntjere, 't nuj petsjke en de häörkere fie gekemd nao alle zieje, uvver de uurkere en aat-n-oet en 't Marieke en 't Piërke komte nao, 't Piërke mit de broedsmontoer, die 'm al get krap waor wòade en gesjpannen i g'n ruk en in 't kruuts. Mer dat is egaal. Ezun montoer en och d'r hoeëge hood, diej drugt me op ezuunen daag nit väör zie plezeer. Dat is väör de sjtäödigheed. Dat is väör 't fes en 't Marieke houw 't sjwat zieje kleed aan en 't houw 't opgehève va g'n èëd en 't droog ene groeëte-n hood mit vèère. Dat alles drooge ze mit 't Sjengske nao g'n kirk i en dao waor 't loeter feierlichheed en alles waor fes en zank en moziek. De kinger woate op 'n pasterei aafgehold. Pastoer zènet 'n mit d'r wiewatesjkwas en de kinger druugete zich 't wiewater oet 't gezich en noe begon de harmenei en diej sjpèëlet ene marsj van oet de bronk en wiej de klokke loewete gong de luuj 't hats op. Ze heie kunnen kriesje van vruid, bezondesj wens te inge d'r bei has wiej 't Piërke en 't Marieke. En dao kos te

(21)

ze ins hèr kiekke, dè hovvet nit truk te sjtòa, väör ginge.

De hillige kommenioen! Pastoer geet mit de bitste paramente nô g'n elter. Der wierook sjtiegt landsem en sjtil nao aove väör g'n elter op. Pastoer zingt. E wet aod aa. Huuj is e ouwer wiej andesj. Ene minnige hat 'n traon in de owwe en weisjt ze voet. Ze sjnoeve en sjnuute de naze en me vult, dat 't wie e wonder geet durch de hatser van de luuj. De kinger hent alles ezu fie gebend. Ginge intsige dè zich verdaolt.

Ze gunt mit de köpkere gebaoge en de hendjère gevouwe an dis ziej nô de

kommenioenbank en kaome an de ander wir truk. De luuj rikke zich in de benk nao aove en nao links en nao rets. 't Is wiej e bild wat ze zint, e bild, dat landsem opgeet en wir toe, en 't is gedòa en verbei. Jiddes jaor 't zelvige. Jiddes jaor andesj. -

't Piërke houw nao de hillige mis 't jungske a g'n hand en gong nao heem. E zaat:

‘Menke...., noe bis te riek.’ 't Sjengske kèëk 'm aa mit zieng klaor groeëte kingerowwe en e kèëk wir väör zich, es went e-n-t begrèëp.

A g'n deuisj zoote de nonke, d'r nonk Klös, d'r nonk Frens en d'r nonk Sjang. Dao zoot och d'r owwe nonk Twen va Hanne. De ganse familige waor dao. Och diej oet ge veldje. I den usjtem waore ze sjtil en oote ze. De jonge houwe 't Piërke alle ze leve nit vergève, dat e getrowd waor en ezoeë. Noe volte ze dat es 'n eeveldigheed.

't Is gek ezu te dinke. Wat is fienger in de welt es ezu fes. Ze sjamete zich en heie - in den usjtem - leever heem wille zieë. Mè wiej ze gèëte houwe en zich 'n sigaar houwe aagesjtòake, wòad gekald en gelaacht en vruiète zich, dat ze hei waore.

Sjpieëder zow 't Sjengske alles van 'n erve. Ezu daate ze en wiej 't ovvend wòad gonge ze nô heem. Ze zaate:.... 't waor sjun.... wurklich.... 't koeët os bevalle. Ezu get is ummer sjun. E daobei daate ze mieë es ze koeëte zage.

(22)

Pastoer vertilt van Erica en Campanula.

Ze zunt noe groeët de kinkere. Ze motte noe väöl mieë lieëre en pastoer vertilt van Erica en Campanula.

Dao waore i g'n himmel twei ingelkere, zet e. Ze waore gans kling en houwe twei ganse kling vläögelkere. Ze heisjete Erica en Campanula.

Wiej 't fes van de Modder Goddes zow wèëde kòame, zate ze tègenee: ‘Wits-te,’

zat ze, ‘vèr vleege-n-aavesj nô de welt.’

Ze kèëke zich 'n owweblik aa en hun ugskere wòate groeët en vroeë en ze laachete en ze zate:.... ‘vèr vleege nô de welt.... en sjtruie bloome lants g'n wèèg en de mitste en de sjuntste dao, woeë ze zal gòa.... de Modder Goddes.... Murge op 't fes.’

Noe sjtonge ze a g'n vinster - i gen himmel - en wiej 't ginge zoog, trokke ze de vinster op, mè diej piepet en ze versjrikkete zich en wiej 't ginge zoog.... en wiej 't ginge houw gehoeëd, sjpronge ze nô gen vinsterbank op en de loeët i. Ze leete zich valle en veele mit oetgesjtrikde vläögelkere op der wink. Ze zonke landsem en deep.

Doew laachete ze en ze tiervelete in de rungde, al flotter en flotter in de rungde, wiej ene dop; ummer deeper en deeper nô de welt. Ze heele plutslich i en vlooge rond i gans wiej bäög uvver de wolke en uvver de welt. Dô sjtong op ene berg ene tòan en e kirkske. Ze zooge-n-t en ze gonge lieje op 'n wolk. Ze looge dô in der dons van de wolk wiej in e bid en ze laachete, de ingelkere, Erica en Campanula.

‘Kiek dao,’ zaat Erica....‘vèr vleege uvver die hoezer dao.... en uvver de velder....

nô gene beuisj.’

Doew vlooge ze.... Erica en Campanula.

Ze vlooge mit hun vläögelkere uvver de hoezer en uvver de velder.... nao gene beuisj.

Noe heele ze halt baove beum. Ze zonke durch de beum en durch de tek en juus noch effe baove g'n èëd heele ze zich op, trokke de klidjere get nao aove en zoote de sjuntere um nuuks sjrao te make, mit de sjpitse gans väör-

(23)

zichtig op g'n èëd. - Noe sjtonge ze i g'ne drek. De klattere van der drek waore va g'n èëd opgesjpronge en ze kèëke zich aa.... Ze bezaoge zich de klidjere en kèëke zich aa.... es went ze heie wille kriesje.... de ingelkere Erica en Campanula.... En wiej ze rondkèëke, zooge ze ies en water en de kouw sjoedderet 'n durch de wiesse klidjere bis op e lief.... de urm ingelkere.... Erica en Campanula.

Ze zate: ‘'t Is wingter en de bloome sjlaope.’

‘Wits te,’ zaat Erica.... ‘went de zon oetkumpt, da wedde ze wakker.... ze wedde da wakker - de bloome ....went de zon oetkumpt.’

Ze wadete en kèëke en kèëke nô de zon en wiej diej oetkompt, sjnappete ze de goote zonnesjtraole en heve daomit op de bloome.

Mè de bloome klonke wie kristal en blefte sjtief en hel. En Erica reep: ‘I ge veld....

dô i ge veld.’ Noe vlooge ze durch de tek en uvver de beum nô ge veld. Mer i gene wingter is 't in de velder kaal en kaod. En doew dèn daag, bloos der nordwink sjerp en wild. Dè wink komt aagesjtoeve wild en sjerp en ze wôate opgeworpe i gen loeët.

Ze koeëte zich nit howwe, de ingelkere Erica en Campanula en vlooge durch gen loeët en uvver de dille en uvver de hoezer en uvver de kirk bis op 'n wolk.

Dô looge ze noe en krèësje, de ingelkere Erica en Campanula, hoeëg in de loeët en op 'n wolk. Campanula, diej 't ötste waor, kèëk op en zaat: ‘Ver gunt nô heem,’

en Erica zaat 't nao: nô heem, nô aove, nô gen himmel hoeëg, aove uvver de weld.

Landsem vlooge ze. 't Gong nô aove. Landsem mit hun vläögelkere vlooge ze....

Erica en Campanula.... En 't waor kaod.... ezu kaod. Mè ze vlooge en razelete en bibberete. En ze vlooge ummer hoeëger en wiej ze intelich an gen himmel komte, waor de vinster toe. De vinster waor noe toe. Ze waor gesjlòate. Ene groeëte ingel houw de vinster va g'n himmel toegedòa. 't Waor jò kaod, noe i gene wingter en....

dò zoote ze op gen vinsterbank, de ingelkere.... Erica en Campanula.

Ze zate: ‘Erica, klop.’ Mer Erica däöret nit. Doew

(24)

kloppet 't andert ingelke, Campanula. Ze kèëke nô gen himmel i en wadete. Mer 't waor ginge dè 't hoeëd. Doew kloppete ze allebei. Ze reepe en kloppete en sjlooge op de roete. Ze kloppete en reepe en 't komt ene groeëte-n ingel en dè zaat: Erica en Campanula? En e zaat: Erica en Campanula! Hèë pakket ze bei de vläögelkere en braat ze nô Sint Pietrus. ‘Sint Pietrus,’ zaat e, ‘hei, diej twei,’ zoeë zaat e en e vertillet 'm alles van de ingelkere Erica en Campanula. Ze däörete nit op te kiekke en ze sjamete zich. Der hillige Sint Pietrus zaat: ‘Noe bring ze nô ge bid, ze razele van de kou.’ Dè groeëte ingel droog ze op 'n erm. Hèë laat ze in 't bidje en e blef sjtòa bis dat ze sjleepe, Erica en Campanula.

En wiej dè groeëte-n ingel 't an de andere zaat, doew zate diej: ‘Och jòa.... 't is jô 't Fes ....e Modder Goddes-fes. Vèr gunt! Vèr gunt noe nò de welt en make-n alles wies en sjun, noe in der wingter.... väör 't fes.’

Ze donge zich der himmel op.... de groeëte pòat en honderd ingele broezete op hun vläögele durch g'n loeët i groeëte bäög en drefte al de wolke väör zich oet.

Groeëte wolke waore dat en vol van sjnieë.

Noe sjneiet 't. 't Sjneiet op de welt. Der sjnei veel op de hoezer, op de kirk en op de beum. En wiej de luuj 't murgens wakker wòate en dat zooge, reepe ze: ‘'t Hat gesjneit, wiej sjun is 't huuj.... de gans welt is wies.... huuj op 't fes.’

Maria houw zich i g'n himmel e zieje kleed en och ene zieje sjluier aagedao. Ze droog 'n goote kroeën mit fonkelende diamante. De himmelpòat sjtong op. Maria gong mit doezend ingele-n oet.... gans feierlich gong ze, en landsem gong ze.... uvver de wolke, wiej uvver marmere trappe gong ze, de trappe-n aaf, gans landsem nô de welt. Maria gong gans landsem nô de welt mit doezend ingele. Doew loewete de klokke. De klokke loewete in alle durpe op de welt.

Maria gong va durp nò durp en uvveral wô klokke loewete en lit waor i gen kirke en woeë der urgel sjpèëlet en de luuj gegange waore durch der sjnei.... noe dizze murge op 't Modder-Goddes-fes.

(25)

Dè murge waore, dat 't ginge zoog, gans sjtil, de ingelkere hun naogevlòage, Erica en Campanula. - Ze vlooge hei en dò! Mè noe....! Noe reepe ze: Erica 'n kirk! Hei in der beuisj! E gans kling kirkske in der beuisj en zonder lit.

Ze sjtonge in der beuisj en kèëke nô 't kirkske, e gans kling kirkske in der beuisj.

Ze trokke an de däör. Diej gong nit op.

‘Vèr klumme lants gen moer en nò de vinster i.’

Campanula sjtong lants de moer en Erica klummet op! En wiej 't in de vinster waor, doew trok 't och Campanula de hugde-n-i. Ze kròape durch de vinster en roetsjete en sjpronge-n aaf.

Noe sjtonge ze in 't kirkske, e kaod kling duuster kirkske. Ze sjtonge dao en kèëke....

Erica en Campanula. Ze makete de ketsen aa. Ze wrefte gauw d'r stup weg va gen elter en de sjpinnegewebber. Ze late in de sakristei de bitste paramente-n oet en zoot-n och der kilk gereed.

Doew loewete ze, ze loewete.... Erica en Campanula, ze trokke-n an 't zeel en loewete. De luuj diej bei der beuisj en in de dille woeënete, diej hoeëte dat en loesterete nô de klokke van 't kapeltje in der beuisj. De luuj.... diej trokke de mentel aan en komte. Ze komte flot mit dikke mentel mit pilse-n en mit moeffe nò 't kapeltje heen. Ze gonge flot. De kinger leepe. Ze sjpronge durch der sjnei en leepe durch der beuisj.

Wat zooge ze? Ze zooge nò 't kapeltje-n-i. Ze rikkete zich en sjtonge-n op de tieëne bei de däör en kèëke. Dò zooge ze Maria op der klinge-n elter sjtoà. Maria waor ezu sjun. Ze houw e zieje kleed en och ene goote mantel aa. Ze droog 'n kroeën mit fonkelende diamante. Doew beugete de luuj de köp en gonge-n-i, gans does, gans does en sjtil en beugete de köp. Ze kneiete en zoote in de benk.... de luuj!

Ene ouwe hèër pastoer, gans onbekind hei in de sjtrieëk, mit wiese haore en razel in de heng, komt oet gen sakriestei.

Doew zoot der urgel i. De hillige mis begon. De ingele deenete en zonge in de hillige mis. De kinger en de luuj,

(26)

de jonge en de medjere, ze bènete en zonge mit: Kyrie eleyson, Christe eleyson, Kyrie eleyson. Ze zonge-n Ave ....ave ....ave Maria.... En op d'r urgel sjpèëlete de ingelkere Erica en Campanula.

En nao de hillige mis, doew gong Maria oet en och de ingele gonge-n oet. De ketse waore oet-gebrand en gonge-n oet.

De luuj, die zoote nog gans sjtil te kieke i gen kirk.... en gonge-n oet.

Ene ouwe man is kòàme en dè sjref dit alles in e groeët dik book. De luuj, diej lèze dat nog huutsegendaags van 't kapeltje in der beuisj, dao woeë Maria zelver waor.

(27)

Os kat.

Pastoer houw op 't fes van zienge patruunder, der hillige Sint Dominicus, 't ovves sjpieë zieng drei vrung oetgelaote. Diej gonge i g'n duuster-naat nao heem en leete op 'n pasterei 'n ganse kamer vol piepesjwaam en in 't hats van pastoer ene

gemuuteliche laach.

Pastoer gong sjlaope. E sjtrikket zich i ge bid van 't ee bred bis 't andert lank-oet, laachet nog ins duchtig en sjleep al benetère-n-i.

't Fes waor oet! Mer nit väör de kat. Diej waor wiej ze 't gebròads i g'n kuche houw geròake, de ouw wil natoer wir meester wòade. Ze houw zich e putje lants g'n naas gehouwe en gezaat: Aha dat kumt good. Doew waor ze uvver hage en sjtruuk gesjpronge en houw zich i g'n durp der kater van der kuster gòa besjtille, dat e kòame zouw, dizzen ôavend. En dè komt. Mer e houw de katte benao van 't gans durp mitbraat: sjwatte en wiesse, roeëdbonte en gèèle, grieze en voesse. Truda, de kat va pastoer, zoot aove op 't muurke, kèëk zich dat kattesjpil ins aa en begon van erger te sjproeze en te sjproetze. Ze zaat: ‘Diej motte weg; alling diej van de kirkmeestere kunnen blieve.’ En wiej de andere nit wolte, veele diej van de kirkmeestere uvver de andere heen en 't waor in e momint aate op 't höfke e gejanks es went de hil wuur wòade loosgelaote.

Pastoer waor in-ins klaor wakker. 't Sjloog op ene kirktòan middernaat. Pastoer trok de vinster op en reep: ‘Wè is dao?’

Wiej 't sjtil waor en gee antwôad komt, daat e dat e gedromd houw. E loog nog gèt te loestere, mer hoeëd nuuks es 't sjtoeve van der wink en 't krake van de belk.

Mer wiej e benao i sjlaop wool valle, gong 'm 'ne sjtieëk durch de teng es went 'm inge dri hei gesjtòake mit 'n zuul. Da wes te wakker, wies te 't durch der daag mesjie se-lève nit bis en noe wos pastoer, dat e zich en kouw en 'n sjrikkeliche tandpien op e lief houw gehold.

Aate op 't höfke houwe de katte hun St. Domminicusfes. Ze krakete de hoonder- en haze-knökskere

¹⁾

va pastoer en woste va waalmood nit waffer gezichter es ze

1) hazenknookjes;

(28)

zowwe sjnieë. En Truda zaat:... ‘went dèr nog nit genog 'n hat en went dèr e richtig kattefes wilt belève, dan mot dèr mit uvver g'n daak en nao d'r beied op baove d'r sjtal. Dao zit de kloek met vittien jong kuukskere.’ Um 'n alles duudelik te make, sjnakket ze mit de tong, zoot enne hoeëge ruk. hoof haöre sjnauts

²⁾

en knotteret ezu wiej ze dat pastoer ezu minnigmaol houw huure doa 't Zottesjdes-ovves

³⁾

aate op 't höfke, went e op en aaf gong en de prèdig sjtoedeeret. De ander katte kèëke en loesterete andechtig en wiej ze alles woste, waore ze mit ene sjprunk alle zes aove op de moer. Truda väörop! Ze kèëk nog ins nao de vinster va pastoer en wiej alles sjtil waor, gong 't nao gen daak op van der sjtal. De andere komte väörzichtig d'r hinger.

⁴⁾

't Waor mer ene sjprunk, da waore ze op g'n daak.

Baove d'r sjtal, op 'n husjtel,

⁵⁾

zoot de kloek mit de kuukskere. Truda trok 'n pan op ziej en loot zich valle. Ze veel in 't huj nève de kloek. Truda kant de kloek. Ze waore gevrung. Ze houwe zich e minnigmaol getroffe op 't höfke va pastoer. Doew .... in den usjtem houw de kloek wal ins de vläögele gesjpreid en de vèère-n opgezat.

Noe.... waor dat andesj, ezu wiej onder famielige en van 't zelvige hoes. De kloek waor in häöre-n usjte sjlaop en vervieret zich. Mè ze vervieret zich nog mieë wiej aove-n oet g'n daak de ing kat nao de ander komt gevalle. Truda zaat: ‘Ze heie de kuukskere va pastoer ins gèër gezieë. Ze heie-n-t-i g'n durp vertild, dat pastoer de fiengste kuukskere houw en noe wuure ze mer kòame en noe wuure ze hei.’

De kloek zoot midde tussje de katte en kèëk nao de owwe, diej um 'r hèr glinsterete en luuëtete wiej ene zilvere roeëzekrans en 't waot väör de kling kuukskere get nujts en ze kèëke tussje de vläögele durch en zaat-n-'t tègenee en noe zoote ze allenei te kiekke nao de kattenowwe, diej fie greun en roeëd luuetete in der duuster van de naat. Der kater, dè aate de kloek zoot, komt mit de owwe kotter bei, dong de moel op en houw e kuukske te pakke. 't Urm dirke houw ginge tied mieë um te sjreie. Diej van d'r kirkmeester Mertens dong 't zelvige.

2) snor;

3) 's Zaterdagsavonds;

4) achterna;

5) hooizolder;

(29)

Truda zoot väör de kloek en zoot ene hoeëge ruk en sjpon, väör de kloek en de kuukskere te verammuzeere.

Noe gonge wir twei kuukskere aat-n-uvver.

De andere zooote mer zonder bezei te kieke. Diej van d'r kirkmeester Sjrievesj pakket zich och ee. Alles houw good gegange, bis dat diej oet g'ne Tilvet zich verpakket en in plaatsj van e kuukske der poeët van de kloek vashouw. De kloek sjtoevet de hug-n-i bis a g'n panne.

In dè toemmel sjnappet zich nog gidderinge ee of twei kuukskere - nao venant wat e kriege koeët en noe waore de katte lants g'n daak en e weg. Op 't höfke krakete ze de kuukskere wiej näöët

⁶⁾

en zoote nog get nao te kate en laache uvver de domheed van de kloek.

Tège twei oer bedankete ze zich an Truda, diej ezu good houw gezurgd en gonge ze durch g'n weie nô heem. Onderwèèg kèëke ze nog hei en dao ins in ene sjtroek nô mussje of ander ongesiefer en ze laate zich heem in de sjuur mit 'n volle maag in 't sjtruuë uvveree.

Pastoer leet 'n voose-val

⁷⁾

zitte op 't höfke. De boere zate: ‘Hèër, dat deed ginge voos.... dat is ene vuurder.’

't Leed wòad nog groeëter, umdat Truda, de kat va pastoer, nuuks vroot. Ze wool nit vrèëte en loog der ganse lebendigen daag te sjlaope onder g'n forneus. Ze krèg van de jongfer Marjoeëzep milk geprizentieëd mit besjuutte en e putje van 'n hoon, get, wat ezu gaar ene kranke èëte kan, mer ze gebieret nit d'r heen. E paar daag sjpieëder komt de kat va g'ne Tilvet ins sjpikkeleere; ze zoot aove op 't muurke va pastoer. De jongfer Marjoeëzep zaat: ‘Hèër, ich han 'n wil kat gezieë.’

Wiej pastoer komt, waor diej van g'ne Tilvet aate de hoezer in en e-weg. Pastoer zaat: ‘Ich zal d'r kuster vraoge, dat e ze sjuut.’

De jongfer Marjoeëzep zaat: ‘Der kuster?’ Ze minget: of dè 't wal zow doä? 't Waor i g'n durp bekand, dat der kuster der litste zondig 'n ampul i sjerver houw laote valle en pastoer houw nog al lank en breed dao mit 'm uvver geredenieëd. Der kuster waor och nit bevròare gewest en houw antwoàd gegève. Mè wiej pastoer um vroog um diej wil kat te sjieëte, waor d'r kuster wirklich

6) vossenval;

7) noten;

(30)

vroeë en wiej e op de pasterei komt mit zienge flobeèr, zoot pastoer zich mit kamille 't retse bakke

⁸⁾

te bieëne en da vingt 't ee wòadj 't andert - nao ezun ruze zow me nog nit good weete, wiej aa te vange. Mè noe waor alles sjnak in òader.

‘'t Is 'n sjwatte kat mit wiesse putjere.’

‘Mit wiesse putjère, hèër pastoer?’

‘Jao.’

Der kuster zoot zich aate g'n haag mit 't gewèèer tège de knee en wiej e dao ezu zoot, bènet e zich e vadder onzer tot d'r hillige Sint Hubertus. Dè hillige hat mesjie wal ze-lève ging katte gesjòate, mer hèë is giddemvals der patruunder van de jacht.

En 't waor väör der kuster 'n wiechtige zaak. En.... dao komt de kat! Ze komt aove uvver 't muurke. Ze rikket zich, zoot ene poekel, rikket zich nog ins en begon wiej ene trekmonika te janke. Ze blinselet mit de owwe nao aove tège-n 't lit en nao de daak. Ze wool sjpringe mer der kuster sjòat en dao veel ze wiej ene zak van 't muurke op 'n èëd. Ze waor midde in 't hats getroffe.

‘Der hillige Sint Hubertus is der patruunder van de jacht....!’

Dao loog ze, de lenkde lank en oetgesjtrikt. Der kuster zènet zich drei maol aateree.

Noe reep e: ‘Jongfer Marjoeëzep, komt ins oet!’

De jongfer Marjoeëzep komt en kèëk en sjtong wiej ene paol en ze wòad bleek wiej der doeëd; ze reep:: ‘Pastoer .... os kat.... Truda!’

Der kuster waor 't es went 'm huure en zieë vergong. Pastoer komt oetgeloope mit der kamilledook en de sjtuutse aove um der kop. Mer e drieënet zich sjnak wir um en gong i. De jongfer Marjoeëzep en der kuster bekèëke zich der inge der andere.

De kèëke ze wir nao de kat. Doew zat der kuster: ‘Is dat uur kat?’.... en e zaat och:

‘Mot ich noe wade bis de ander kunt?’ Mè pastoer reep oet g'ne zaal: ‘D'r kunt gòa....

- gut mer.’ Der kuster gong.

Ze hent i g'n durp van alles vertild: ‘'t Geet nit mieë... van wège die kat.’ Och zaate ze: ‘Dat hat dè espres

8) wangen.

(31)

gedòa.’ Mer dat is allemaol gelaoge. Woeër is, dat de jongfer Marjoeëzep der usjte tied vermageret en gebukt gong lants g'n sjtraot. - 't Is noe evvel wir bèëter en dao is 'n nuj kat kaome op de pasterei. Oet Angora zage ze. Diej kat geet nit oet en hilt zich a ging-n op. Dat is och 't alderbitste en da kumt och ging ruze i g'n durp.

(32)

'n Sjrikkeliche Bronk.

't Murges, wiej 't Piërke kaffe houw gedronke en de tas en der telder van zich aaf houw gesjaove, zaat e: ‘Noe de piep!’

E volt i g'n teisj en kreg ze zich. E rollet der buul toebak los en sjtoppet. Doew kèëk e durch g'n vinster uvver d'r kollef heen nao de zon, diej häör goodgèèl lit durch de canadasse valle leet en al de canadasse sjtonge en luuëtete en blujete wiej groeëte fieng bloome-boekette. En wè - wiej 't Piërke - wit, dat ozze Hergod dat rangieët en regelieët, dem geet 't hats op en dem sjwilt de zieël va vruid. 't Piërke sjtong en kèëk en reep: ‘Marieke, morjuuts, de welt i vuur en vlam!’ Noe heel 'n 't nit mieë oet i g'n hoes. E gong de däör oet. E klabatteret uvver der sjpronk en greiet der weëg i. E gong pèère plukke. Dè va g'ne Tinnef houw 'm gevrogd. Dè hat doezende kilos pèère. En wat e geld! 't Piërke gong d'r wèèg aaf en paavet an de piep. Op-ene Tinnef kreg e zich de leier

¹⁾

op 'n sjowwer. 'n Pèèreleier is sjwoer en lank. Wens te ze drugs, sjwiept ze op en aaf, aate en väör. Diej riet dich, wens te nit oppaas, i g'n knee. 't Piërke sjteet bekand es ene ervare plukker. I g'n wei let e zich de leier ieësj op 'n èëd. Da sjnapt e ze aove vas en hift e ze bis uvver d'r kop. Dè va g'n Tinnef sjteet onde d'rop. Da geet 't Piërke mit de heng d'r lants aaf en hilt e ze. De leier sjtiegt en sjwiept nô g'n loeët i hoeëger en hoeëger. 't Piërke wet roeëd bis i g'n nak en de peeze sjpanne-'m wiej kòade i g'n haos. De leier sjteet. E hilt ze vas. E huft ze en drugt ze d'r boom i.

E lupt truk en vurwats, vurwats en truk, noe lit e ze in d'r boom valle, wiej e mets durch de bek en sjwikt e ze in 't valle-n um.

E is ene ervare plukker. In 't klumme probieët ene ervare plukker de leier. E klumt ieesj landsem en bedechtig en vult of ze hilt. Went ze hilt, da lupt e wiej 'n kat de leier op, bis aove in der boom.

Dat wilt gekand zieë. Wè 't nit kint, is te beklage. Ene minnige hat zich zelève dao mit vergèëte. Dem van 't

1) vwal (voile) sluier;

(33)

Jennegritje is de leier meester wòade. E houw ze opgehaove en doew heel e ze nit en komt ze durch de loeët gezoese uvver 'm heen. E brook der nak en de leier sjprong kapot.

Dè van der Mirkes Twen is mit leier en al durch de tek aafkòame. E hat zich nog kunne sjnappe en wiej e tussje himmel en èëd hong, waor e wies en blao wiej ene doeë, van angs.

En wens te dat zies, wiej ervare plukkesj, ezu wiej 't Piërke of dè van g'ne Tinnef in der boom hange, mit ing hand en ee bee op de leier en wiej ze zich rikke en dunt en ezoeë.... da zes te, ze riskeeren hun lève.

‘Der riskeert ur lève.’

Ze laache.

‘Zut mer verzichtig.’

Ze sjwiege.

Ze hange in de beum en vergèëte, dat ze plukke. 't Haat beum en pèère woeë ze hun lève bei riskeere. Mè dat is ezoeë, dat is 'n gewende. Ze plukke en loestere nao 't krake van de tek. Ze kinne dat. Ze weete wat 'n tak drage kan.

't Is sjtil in de weie. Ezu wiej 't sjtil is 't zondes i g'n kirk, went de luuj gebaoge lieje uvver de benk en uvver hun gebed. Ze hent nog mieë leed mit hun gebed es mit de pèère. Ze vorwirke mit de gedanke hin en hèr en bringe ze honderd maol oet de weie en oet de velder en van 't vieë hei truk väör zich op de bank i g'n kirk um noe winnestens an nuuks andesj mieë te dinke es an hun urm zieël en an ozzen Hergod en ezoeë. Hei in de wei, went ze plukke, zunt ze nog sjtiller wiej i g'n kirk. Ozze Hergod hat de beum dòa blujje en 't freut dòa riepe. -Noe kiek: Gods herlichheed in 't goot en 't greun en 't gèèl van de beum en in d'r gesjmak van 't freut. Went de ketse brèëne i g'n kirk en 't lit sjpelt in 't goot van de hillige en d'r wierook walmt lants g'n elter op, da kunne ze zich bène zonder book of get. Da zaage ze: ‘morjuuts nog e weg’; da sjtunt ze rèët um bèëter te kunne zieë en rikke ze zich uvver de andere heen.

Ezu zunt ze och in de weie en in de velder. Went ze pèère plukke....

(34)

of went de blaar verkleure of went de zon opgeet.... of went 't sjneit of went de sjturm gesjtoeve kòame.... morjuuts nog e weg. Hun lève is e gebed en ozze Hergod hilt van de boere en van 't land woeë ze lève en e zent ze mit freut en vruchte in de weie en op 't veld.

Noe wèëde de boere riek. Ze hent 't freut verkòad. Ze zitte-n 't Zondes nao de hoeëmes i g'ne kaffe bei 't Stiene-bepke mit de heng i g'n teisj en 'n sigaar i g'ne mond väör ene bittere mit soeker en da zage ze zich wat de pèère koste: 23 cent. Da laache ze. Mè dat is och alles wat ze hent, wirke en e bietsjke vruid. Nao de vesper wirke ze wir i g'n sjtel en onder de keu.

Dit jaor waor 't andesj. Dao waor 'n onrow en 'n on-kontintigheed onder de luuj.

Ze zate: ‘Vèr gunt te grong. Wat hent vèr an pèère en eppel, wat an 't freut en an 't geld. Vèr gunt te grong. De hage zunt nit gesjòare. Ze hent ene baad wiej ene wille minsj en de brieëme waase durch de hage-n op. De hoezer zunt nit gewiest en d'r leem brokkelt van de moere-n aaf. 't Durp verzowt. 't Durp vergeet in ermood en onnuttigheed. De bronk is nit oetgegange! Daova kumt dat.’ Pastoer houw gezaat:

‘Ze geet nit oet.’ Wiej e dat houw gezaat, houwe ze i g'n kirk gezèëte en zich aa-gekèëke en gezaat: ‘Wat zet e.... geet ze nit oet?’ Ze drooge dat leed es 'n sjtraof.

Gidderinge hat zieng sjtraof verdind.... Mer 't durp vergong.

't Piërke en dè van g'ne Tinnef plòate de pèère en ze daate allebei an 't zelvige, an de bronk. Dè va g'ne Tinnef zaat: ‘Ich ming went mer ins inge nao pastoer wuur gegange en hei gezaat: ‘Hèër.... en ezoeë,’ ich maak en wed, Piërke, da heie vèr gebronkt en da bronkete vèr noe nog, went mer ins inge gung en mit 'm sjpreuk.’

't Piërke heel 't nit mieë oet in der boom en zaat: ‘Ich goân.’ E gong de leier aaf en nao pastoer. E zaat: ‘Jongfer Marjoeëzep, zow ich der hèër pastoer nit konne sjprèëke .... is der hèër nit hei?’

‘Gut mer i g'ne kollef.’

‘Danke och, jongfer Marjoeëzep.’

Pastoer houw zich i g'ne kollef get sjpòar gezat en

(35)

vèget zich, wiej-e-n 't Piërke zoog kaome, mit de hand en der pòatsjtek de sjweet oet 't gezich en reep: ‘Aha, dao krieg ich hulp!’, mer 't Piërke zaat: ‘Ich waor ins kòame, hèër, va wège de bronk. De luuj hent ging-n aad. 't Lupt alles verkieëd. 't Durp vergeet.

Kiekt mer nao de hoezer. Dèr hat zelver de hage nit gesjòare. Vèr motte-n-os sjame i Lutterendal.’

Pastoer dè zie volk versjteet, houw 't Piërke bis in de zieël gekèëke. Ezu is och de zièël van 't volk. Ze zunt wie kinger. Ze hent nit krège wat 'n toekumpt. Ze zage:

‘Dat is alle-ze-lève gewest.’ Pastoer kiekt uvver de berg en 't is es went e drumt. E loestert nit mieë nao 't Piërke, dè van alles vertilt van da harmenei en der zankverein, van de hoezer en van de hage. Pastoer kiekt wied-e-weg. E kiekt in de zieël van de luuj. Ezu zunt ze. Ze zage: ‘'t Waor väör of nao de bronk.’ Geet de bronk nit oet, da sjturft 't durp. Dan is 't es went de zon, diej in de kanadasse sjient, plutslich aater-n wolk i geet. Dan zunt de kanadasse vaal en doeëd. De vruid is e-weg.

‘Piërke,’ zet pastoer, ‘vèr bronke.’

Pastoer hat 't gezonge: ‘vèr bronke.’ En 't Piërke lupt nao g'n durp i en zingt 't nao:

vèr bronke. En de luuj zinge 't mit: vèr bronke.

Noe hent ze de pèère vergèëte. Dè va g'ne Tinnef zoot nog in de beum en plôat, mè wiej 't Piërke nit trukkomt, gong e van onrow nao g'n durp. Dao reepe ze: vèr bronke. Ze zaate: 't Piërke zaat: ‘ich zaat, hèër, zaat ich, ich kom va wège de bronk.

Ich zaat, zow vèr nit kunne bronke. Doew zaat pastoer nuuks en ich wòad bang, ich hei kunne kriesje; ich zaat van de harmenei, diej melève nit oetgeet es um de bronk en van der gezank en van de sjutterei, diej fieng nuj sjtriepe lants de bokse hent en pastoer sjweg en doew zaat e: vèr bronke. E zaat nog allerhand, mer dat han ich vergèëte. Ich zaat: adieë en ezoeë en bin gegange zonder get te zage.’

Ze vergoote de pèère en gonge de hoezer wiesse en sjwetse en de hage sjèère.

Went me de pèère gluft, kan me zich an 't plukke houwe.

‘Vèr bronke.’

(36)

Lot de pèère mer hange. Me ka nit loeter pèère plukke. Dat begint mit de presentpèère.

Dan kaome de wienpèère, de krèèze, de sèèrmeie, de bummerkes, de leegeponge, de doebel flippe, de beur hardi, de bonne Louise, de kalbas de la rèèn. Wiej de litanej van alle hillige. Lot ze hange!

‘Vèr bronke.’

I g'ne ungertied zoot der Servaos va ge huuske a g'ne beuisj en bloos de kontrebas:

floep, floep, floep, floep, floep, floep, floep. Bis 'm d'r aom oetgong. Da weisjete zich mit d'r mow lants g'ne mond en drienete de träöt, went ze brodelet, 't underjte aove um ze lèèg te laote loope. Mè da vong er wir aa: floep, floep, floep, floep, floep .floep, floep. D'r beuisj hat ene echo en dè floep-floept mit. In de häöle zitte de knientjere; hun hats klopt en ze sjtunt en doeëds angs oet. Der Servaos dinkt a nuuks en floept 't noeëteblad van aove bis onde lèèg. 't Is werm. E hat de kontrabas op der sjoeët gelaat en vilt i sjloop en drumt. De sjwatbonte hat aater 'm gestande en nao de moziek geloestert en is och van de wermde en de moziek i sjlaop gevalle. Och de sjwatbonte sjlupt en drumt. Der Servaos drumt van de bronk: Ze kòame lants g'ne beuisj, van de hugde-n-aaf, durch der sjlont. Ins kieke wiej dat geet. Zunt ze gek?

Aha: dao has te-'t. Dè hingt mit de vaan in ene heselder-sjtroek. En dao: Laot de baor neer. De hillige Sint Anna vilt um. Ze vilt in ene däöne-sjtroek. Ezele. Is dat 'n bronk?

gut e weg! Waat ich help! Ich pak d'r himmel! Marië-Joeëzep der himmel sjleet um.

Hot 'm vas! Dao has te-'t. Dao is gee houwe mieë aa. Ze loope mit d'r himmel en valle. Wao is pastoer? Is pastoer nit d'r bei? Alles bugt en krakt. Der Servaos pakt d'r himmel aa. E zit in 't berg-aaf-goà de veut i g'n èëd en hilt der himmel mit twei heng vas. De luuj blieve sjtòa, deep in der sjlont. Ze hent zich in de hesseldertek en in de däöën vasgevare.

Ezu drumt der Servaos.

Och de sjwatbonte aater 'm drumt. Ze drumt van 'n soekerkaroeët tussje de ander karoeëte i ge veld en 't hats van de sjwatbonte zingt wiej der Servaos zieng kontrabas va vruid um de soekerkaroeët en de sjwatbonte

(37)

likt. Ze likt der Servaos lants g'n oeëre en de Servaos wet wakker en de sjwatbonte sjrikt en sjpringt en biest lants g'ne beuisj. D'r Servaos sjteet en kiekt. Da laacht e en sjut e mit d'r kop. E kiekt nao d'r beuisj en nao de hesseldersjtruuk en nao der sjlont.

Dan is e vroeë dat 't mer ene droom waor gewest en geet e mit de kontrabas nao heem.

Mè wiej 't ovvend waor, väör de bronk waor 't durp wiej e bruudje. 't Bruudje hat 't wies klidje geweisje en i vuikere gesjtreëke. 't Hat krulkere i g'n haore en um g'n haor. 't Bruudje laacht va vruid. Doew loewwete de klokke en de luuj sjtonge sjtil te loestere. De mansluuj donge de kapp-n-aaf. 't Waor i g'n durp ezu feierlich wie in g'n kirk. Vèr zunt gereed väör de bronk, ozzen Hergod kan der rondgank houwe. E kan zich de hage en de hoezer bekieke. Vèr zunt gereed!

De klokke loewwete. En wied rontelum in de velder en i de ander durpe loesterete ze en da zaate ze: ‘Dao loewe de klokke en 't is bronk en kirmes i Lutterendal. Da mot v'r gòa kiekke; diej hent alle ze lève 'n fieng bronk, diej van Lutterendal.’

Mer 't wòad 'n sjrikkeliche bronk. I g'n naat sjtoevet en zuud-west-wink van uvver de velder, uvver de hugdes. E sjtoevet uvver 't durp heen, uvver de kanadasse, hoeëg nô g'n loeët i en sjloog da neer mit geweld wiej mit doezend hamere op de hoezer.

De hoezer krakete en zuuëtete. 't Boezet tège de pàote en der wink urgelet lants de sjtraote en durch de haol wèèg. De pèëd sjlooge van on-row mit de puuëd in de sjtel.

En va de beum vloog 't litste loover i g'n loeët en wied-e-weg. 't Wòad 'n lestige bronk. Mer ze trok oet. Pastoer houw bei gidder vaan diei man gezat. Dè va g'ne Tilvet, dè väörwietsige wool nit geholpe zieë, hèë wool 't alling dòa, mer dat is gee pèère plukke en wiej e de vaan i g'n loeët hoof, gong ze wiej ene sjottelsplak in der wink. Mer.... e hool ze! Mil-lioene! E hool ze! Dè kéël! Dat is fosj! Went dè wilt!

Has te melève dem zieng erm gezieë. 't Is es went e danset mit de vaan, vurwats en truk.

En 't zelvige waor 't mit dem va ge Kroet-huuske! Och

(38)

ene eeveldige! Mè de twei andere, diej nève-n-'m leepe moeëte ze sjnappe en ze heele ze mit drei man. Dat is de vaan van de broedersjaf van der Alderhilligste Roeëze-krans. Diej hat ene vanesjtek wiej ene baipaol en diej drugt gee minsj alling, in ezunne sjtorm.

De ingelkere komte gevleege. De juffrouw Nèëlesse zat ze zich in òader. Mer der wink sjtoevet ze wiej doevve wir durch-ee. Diej de baor drooge van Sint Anna en de hillige Modder Goddes waore de intsige diej landsem wiej ene perpendikel, sjrit väör sjrit väöraa komte, de köp gebaoge tège der wink. Mè die gonge mit zesse en mit drei en drei aateree. - 't Sjlimste waor 't mit d'r himmel. Ze houwe de sjowere d'r tège gezat en ezu dujjete en drooge-ze 'm-m. De paramente va pastoer, de koerkap en 't velum fladderete wie vläögele en de luuj bènete heftig tège d'r wink. Der wink sjtoevet heftiger wiej 't gebed van de luuj. Mer nog heftiger wiej der wink sjpèëlet de harmenei, de insigste kièèr van 't jaor. Ze heele de instrumente vas wiej en plog en blooze. Ze zunt get gewend: va jonks op aa gunt ze durch der mergelklei en der sjwoere mergel sjniejt van-ee op der plog en krolt zich uvver 't kooter wiej e blad en let zich neer durch 't geweld en de kraf van der plog, dem ze houwe en leie berg op en berg aaf.

Dat kunne ze allemaol. En ezu gunt ze en sjpèële: der Servaos mit de kontrabas, dè van 't Jennehuupke mit de dikke trom, dè oet g'ne Keenet mit de bombardon en alle-nei gunt ze ezoeë, de ganse bronk.

't Waor 'n sjrikkeliche bronk; mè wiej ze i g'n kirk truk waore en pastoer 't Te Deum zong en d'r Salve regina, zoote ze aate i g'n kirk in de benk en hoeëte nuuks mieë.

Ezu zitte ze och i g'ne ostied, nao ene sjwoere daag a g'n deuisj en sjwiege. Nao de bronk gonge ze bei 't Sjtienebepke en och dao zoote ze en sjwegte. Mè wiej ter innige begonne te floeppe op d'r Servaos en zaate dat e valsj hei geblaoze, krèg dè zich de kontrabas en sjwong ze uvver d'r kop de hugde-n-i ensjloog ze op 'n deuisj tussje de glazer dat ze joenket en kraket.

Der ganse paveljong waor umgebaoge, gebasjte, ge-