't Jenne-Gritje houw geliek: de kontrabas waor alle-ze-lève in de famielige gewest
en went inge-n-'t wool nao-zeuke, da waor ze mesie nog 't eegendom van de famielige.
Ze houwe-n-'t de nonke zilliger dikker huure vertille, dat wiej de harmenei opgericht
waor wòade - in 't jaor 1500 of ezoeë - dat inge van de väöruddesj ze houw betald
en alle-ze-lève besjpeld.
't Jenne-Gritje waor stil wòade en daat nao: Ummesj dao komt nog bei dat 't Piërke
mit 't Marieke waor getrowd en der Servaos hei, doew lang gelè, och gèèr nao 't
Marieke gegange. Mer dat is gekheed en dao sjprikt me nit mieë van. Dat is vergève
en vergeëte. Waal....
motte ze nit floeppe. Dat verdrugt gee pèëd. Bezondesj nit nao ezun bronk. Went der
Servaos - doew in dèn tied - 't Marieke zoog, waor 't wiej mit de kontrabas. Da heie
waal get kapot kunnen howwe, mer e hei väör gee geld van de welt get kunne zage.
Da gong e aater de ander jonge sjtòa en de ander jonge sjtonge väöraa en 't Piërke 't
alderusjte. En wiej dè oet 't Hanebuutje, dè och aatenaa sjtong, tègen 'm zaat: ‘ich
maak 'n wed dat 't Piërke-n-'m kriet,’ houw e zich umgedrieënd en waor e nao heem
gegange. E houw zich 't gewèèr gòa hòale en i gene beuisj houw e ezu mer get
gesjòate, ezu mer durch de tek van de beum. Daonao laog e op 'n èëd, op 't gras i
gene beuisj, bis 't wir sjtil en troerig wòad in zie hats. Dao komt nog bei, dat 't
Jenne-Gritje gèèr inge hei gehad, egaal waffere, en ginge kreg en nit wool han, dat
hèë trowwet; 't zaat dat nit, mè e volt 't. E wos 't zonder dat inge-n-'t 'm hei gezaat.
Noe koeëte ze zage, wat ze woole, mer ze moeëte nit floeppe en bezondesj 't Piërke
nit. Dè moet sjwiegge.
't Jenne-Gritje, dat alles wos, sweg en zaat: ‘Went dat ezu is, dan hòal ich de
kontrabas en da wil ich ins zieë wè ze mich aafnumt en kumt 't väör gerich, da lèêg
ich dao 2000 gulde, väör dè loeës genog is ze os aaf te nème.’ Ezu sjprook 't
Jenne-Gritje en 't gong nao 't Sjtienebepke en hòalet de kontrabas. En wiej 't ze houw,
komt 't mit de kontrabas der berg aaf. 't Droog ze op 'n sjowwer, juus ezu wiej der
Servaos ze droog in de. harmenei. En wiej 't dao komt, sjtong pastoer a g'n vinster
en wiej e-n-t zoog kaome zaat e: ‘Dè, wat noe? dao kumt 't Jenne-Gritje mit de
kontrabas.’ De jongfer Marjoeëzep zoog 't och en leet va sjrik 't èëpelsmitske en d'r
èëpel in der top valle en reep: ‘Hèër 't Jenne-Gritje?.... mit de kontrabas. Gut ins
kwantsies es went dèr sjpatseere gungt der wèèg aaf en umhuurt uch ins.’ Pastoer
sjnappet zich 't bonnet, der sjtek en der fök en gong oet, kwantsies, juus es wiej de
jongfer Marjoeëzep 't 'm houw gezaat. 't Hat i g'n durp dik klinger zake, woeë ene
pastoer mot igriepe es dis. Ene pastoer, dè zie volk kint, griept dan i, kwansies of
nit!
‘Hèër pastoer!’
‘Marië Deus, en gowwen daag, zit dèr dat jongfer Pittie?’
Noe sjamet zich 't Jenne-Gritje. Ummesj pastoer zaat ‘Jongfer Pittie’; andesj zaat
e loeter Jennegritje. 't Jenne-Gritje sjamet zich, mer pastoer sjprook va nuuks. E zaat
nuuks uvver de kontrabas. Da lupt ene minsj väör gek, ezu mit 'n kontrabas en da
nève pastoer. En pastoer vertillet get domme kal. E vertillet van de ouw tant Henne:
‘dèr wit wal de Nèële va g'ne Sjteeneberg, diej is krank, diej is al ene daag of innig
an 't buisje, dat häör 't aod lief krakt.’ En wiej e sjweg, zaat 't Jenne-Gritje: ‘Hèër,
dèr wit wal wat e Zondig is gepassieëd. En da hent vèr mer der las en de troerigheed,
vèr vròluuj. Mer dat zaan ich uch, hèër, dat mot ene fienge zieë, dè os de kontrabas
aafnumt.’ En wiej pastoer häör gezich zaog, dat vlammet en blitzet, zaat e: ‘Ich mot
hei links aaf en ene gowwedaag, Jenne-Gritje.’
En wiej 't Jenne-Gritje heem komt, zat 't de kontrabas in ene hook. Ze sjtong sjeef,
wiej ene verwonde saldaot. Doew krêësj 't Jenne-Gritje lank e-weg. Der Servaos
paavet an de piep en zoegget ze in owweblik lèèg. Doew kloppet e ze oet en sjtoppet
e ze wir op e nujts. Doew brook 't Jenne-Gritje los en zaat: ‘Och pastoer is tègenos!’
‘En wat zaat dè dan?’
‘Jongfer Pittie, zaat e.’
‘Da laot 'm mer gewèëde. Mè dat zaan ich dich, went e tège mich jongfer Pittie
hei gezaat, dan hei ich hèër Mullendesj opgekaat en ezoeë. En went nog ins inge
zelève uvver d'r durpel kumt väör 'n ierelidskaat, dan vluugt e de däör oet. Dat ze
mer gunt. Pastoer väöraa. Vèr hant ginge nuuëdig. Ich bedank mich och van der
Boerenbond.’
't Jenne-Gritje, dat zich de litste traon aafvèget en nog get mit de naas sjnoevvet,
zaat: ‘Doe bis gek, dao hols te nuuks mit oet, dao hat zelève ginge get nut verdind.
Wiej mieë das te dich bedanks, des te mieë laache ze. En 't Piërke’....
‘Dè vale.’
Noe sjwegte ze allebei. Der Servaos kreg zich de kontrabas op ene sjoeët en kèëk
ze nao. Ze waor wiej ene kromme miensj, lingelaam en gebaoge. E bloos ins dri en
't waor es went ze hostet. Doew zoot e ze wir in der hook.
Dèn ovvend waor der Servaos mit sjwoer gedanke nao ge bid gegange. E houw
lang wakker gelège en gefanta-zieët. E ergeret zich uvver 't Piërke. Dan daat e an 't
Marieke. Dan an de kontrabas en an pastoer en went en an pastoer daat, ergeret zich
't mitste. Ezu veel e i sjlaop en in zienge droom laachet e en sjloog e de kontrabas,
dat ze ezu plat waor wiej e sjwègelduske, woeë inge-n op gezèëte hat. Mer de naate
zunt lank. En 't waor mit d'r Servaos es mit de naojaors-sjturm. Alles kunt oetgesjoeft
en lit nao en 't murges sjtunt de sjtraole van de zon wiej en roeë fakkel a g'n himmel.
Och dè murge waor de zon vreug op. Ze waor zich an 't weisje en worp de sjtraole
wiej water um zich heen en och op 't gezich van der Servaos luuëtet de zon. E houw
wir mood en daat: ‘'t Geet och zonder de harmenei, ezu wiej 't gegange hat zonder
't Marieke. 't Geet och zonder pastoer. En dao kunt ene andere tied.’ E zaat an 't
Jenne-Gritje: ‘Ich han tied, ich gòan mit nao g'n kirk.’
I g'n kirk waor 't nog duuster, bezondesj gans aatenaa in der hook woeë der Servaos
ummer zoot. E houw diej plaatsj wal nit gepacht, mer dat waor ezu alle-ze-lève
gewest. E zoot tège de moer en nève der hillige Sint Antonius. En went me ezu jaor
in jaor oet nèvenee hat gezèëte, da hat me zich kinne gelieëd. Me makt zich bekand
en ezoeë. Noe zunt kirkhillige raar luuj. Me ka zage wat me wilt. Ze hent winnig kal,
of bèëter.... ze zage gaar nuuks. Ze sjtunt ummer ève sjtief väör zich oet te kieke.
Mer 't is toch es went ze sjpreuke.
‘Ene gowwe murge, hillige.’
‘Och ezoeë.’
‘Dèr zit al vreug wakker.’
‘Ich sjlaop noeëts.’
‘Ich kan och sjlèët sjlaope.’
‘Dat bis te eeges sjood.’
‘Wablif?’
‘Doe gees verlòare.’
‘Hillige.... ich gèèf uch e ketske.’
‘Dat hulp dich neet.’
‘Da zal ich 't mer laote.’
‘Nee, sjtèëk mer aa.’
Der Servaos hôalet de buuësj oet en zoeët e dubbeltje. Doew betalet e 't ketske en
sjtook 't op. Doew veel ene goote sjien lants der hillige-n op en dao komt en glans
op zie gezich, en der hillige zaat: ‘Dat hof ich dich nit te zage, Servaos, doe wits dat
ève good wiej ich, doe drugs ene haas tège-n 't Piërke en went dat ezu durch geet,
da kins te dich, i kot, zelver nit mieë en bis te i sjtaot 'n ganse famielige ongeluklich
te make. Dao zunt 'r diej ene haas drooge juus wie-s-doe en diej zunt mit mòad en
doeëdsjlaag nô g'n hil i gegange.’
D'r Servaos loestert en zet: ‘Mit pastoer a la bonheur! Mè mit 't Piërke....’
‘Da gank.’
Der Servaos sjteet op.
‘Gank dich biechte.’
Der Servaos sjtroevelt lants g'n benk. E geet op ene biechsjtool aa, mè went e aove
i g'n kirk is, dinkt e: wat zowwe de luuj wal zage. E offert e ketske en kieërt um en
geet de kirk oet.
De zon is op. Ze hat de haore pielgraad nao g'n loeët i gekemd. Alles laacht. I g'ne
beuisj krieënt ene voos ene haan nao. E mingt dat de hoonder dat gleuve. E is verkowd
en zie gekrieëns is valsj. Der Servaos is ene sjtreuper. E loestert en grieëmelt. E hat
dè voos dizze zaomer e minnig maol gezieë. Ins sjtong e mit de flint a g'ne beuisj. E
houw twei sjtond gesjtande en gewaat. Doew zaog e-n-'t sjnuutske, alling mer de
naas en de naaslòaker, diej sjnoevete in der wink en hop.... waor der voos der berg
op en nao de hoonder. E hei 'm kunne sjieëte, mer 't waor ene kameraad, wiej e nog
ze-lève ginge houw gezieë, groeët wiej ene woof en mit e fie wies kweske an der
sjtoets. Doew sjtong der Servaos dò en däöret nit. Mè
In document
Frans Schleiden, Piër va Hanne · dbnl
(pagina 40-45)