HOOFSTUK .. VI..

HOOFSTUK .. VI..

GEVOLGTREKKINGS EN AANBEVELINGS~

1. SAMEVATTING.

(a) (b)

(c) (d) (e)

(~) (~)

Dryfveer tot studie.

Basis van ondersoek.

Metodes van ondersoek.

"1' . . ... gemeen •

. ^, -.•

Besonder.

'_, ':

(i) Differensiasie.

(ii) Baaninde1ing.

(iii) Evaluering.

(iv) Voorligting.

3. AANBEVELINGS.

Inleidend.

(i) Differensiasie.

(ii) Baanindeling.

(iii) Evaluering.

(iv) Voorligting.

· ..

-.

(v) Personeel

voorsiening, toewysing.

4. WOONTLIKE NAVORS!NGSVELDE.

5. BYLAE.,

il

1 Vrae1ys aan leerlinge.

11

2

II

3A

Vraelys aan voorligt.ingonderwysers.

Vrae by onderhoude St. v{ ~ .VII-.· .. ,

!I

3B - Vrae by onderhoude St. VIII •. - ,

·,

II

30 Vrae by onderhoude St. IX - X.

/111 •••••••••

Die vernaams-Ge beweegrede to-G hierdie ondersoek was dat daar oor 'n periode van ses jaar kennis gemaak is met leer- 1inge en o-llers wa t ontevrede en ongelulddg is met die baan- stelsel. Van tyd tot tyd verskyn dae.r in die openbare pers ool( briewe wat die stelsel veroordeGl ej.l selde of ooi t vm 1

•n mens

n aan:pr;ysing daarvan. Omdat die baenstelsel· se implementering reeds in st. VI begin, wat dan die oriente- ringsjaar genoen1 word, is pro beer om die orienterings jaa:p en die gepaardgaande prosedures nader te ontleed en te be- oordeel.

Die basis van die ondersoek was dan ook die eie voor- wetenskaplike ondervinding met die orientering van die st.

VI-leerling met die oog op die baanstelsel en die i:m:plika- sies daarvan. On1 di t aan te vul is daar sover moontlik onderhoude met oDderwysers, leerlinga en studente en hul ouers gevoer ten einde ondervindings en gesigspunte te ver- neem. Hierdie onderhoude het 'n vaste patroon aangeneem en spesifieke vrae is gestel.l). Die gegewens is sorgvuldig aangeteken en bevvaa:r.

:Met behulp van voorligters

ko~legas en die studieleier is 'n vraelys 011gestel vir beantwoording deur leerlinge vanaf st. VI tot st. X aan verskillende slrole in verskillen- de streke la) van Transvaal. Die opse·t van die vraelys was om uit die antwoorde op wetenskaplike wyse die gevolgtrek- kings wat reeds ge-

/112 ..•••••

sy b2s1ag veral in sto VI kry op grand van die orienterings- prosedures. Die st. VI= l:;orling het nog nie genoeg.tyd ge- had nie om georientGerd t3 rae.k ten opsigte van al die nuwe dinga en manse wat vir hom totaal vreomd is. 2 ). Aan die einde van die twoede kwe-rtaal is nog die onc1erwys-3r nog die leer- ling in 'n posisie om te w·3et na watter rigting die leer ling wil en waartoe hy in staat is; die ev!lluering van die leer- ling verg me:Jr tyd en besinning as twee kwartale. (Sien hoofstuk 3) Klasprestasie en I.K.-gegewens alleen skyn ook

onvolledig te w;;;es v:l.r so 'n belangrike baslissing wat die toekoms van die kind b·;;paal. 2 a). Die ondersoek het verder be- vestig dat as 'n baantoewysing eers gedoert is, dit moeilik gaan

om weer te verander. Simon waarsku tereg teGn voorbarige baanindeling. 3). Shiols bekl.;;mtoon dieselfde gosigspunt. 4·).

Die hoo:f en voorligter se aP.nbeveling i.v.m., baan- en vakkouse word m..;:;sal aanvaar., Die verskeidenhoid in vakkeuse is nie

altyd toereikend of moontlik nio. (Vgl. Tabel V).

( ii) VViskunde veroorsaak baie probleme- en is hoof- saaklik a.g.v •.

daarin die beslissende faktor by baanindeling· (68% Tabel Vlg Hfst. V p. 98)

2 •. Vgl .. Hfst. V, p. 102

Voetnoot 10.

2a. Vgl. Co-etze.·e

J.L.

"Opvoedkunc1ige toetsing in Amerikatr, Onderwysblad Deel LXIII

No. 719, Sept.,

59~ p. 171 • 3. Simon

B.: .. Now tronds in English education p. 185- 190..

Ook HfSt. 2, o. 20.

4. Shiels, F.H.: op •. cit.

1 p,. 148, 178, 244.

/114.

Da2cr is beslis 'n ernstige situasie m.b.t. Wiskunda.

I

(iii) Dc.ar word bodenkinge verwek oor die aange- loenthcid of die st. VI- en st. VII-laerlinge nie afgeskoep word t.o.v. vakonderwys waEr fundamentGle beginsGls van die vakke vasgele moet word nie. In hiGrdiG vGrbs.nd kan ook ver- wys word na Bode wat aanvoer dat prestasie in 'n vak beslis geaffekteGr word deur goeie of swak onderwys en deur die mid- dele in die skool en huis wat tot dio lGerling se boskikking is. 5 ) (Sien ook Tabel VIII p. lOO)o

(iv) Dit skyn asof daar.a.g.vo baanplasing inhibi- sies em kompleks·o verwek word soos bv. willoosheid, fatalis- me,

.an. solfs ander vorms van afwyking wat

o.ao wangedrag, st·okkiosdraai, wegloop van die skool, in- slui t. 5a). L·eerlinge het di t teen die etikettaring Gn stig- matisering.5b). Hiordie gesigspunt vind steun by 'n hoof van

een van die kliniekskole en ook by 'n skoolsialkundige~ wat in die verb~md genader is ·vir informasie.

(v) Dat leerlinge dit moeilik vind om al die huis- werk te b;;hartit; wat eintlil~ daarop neerkom dat elke vakon-

derwyser sy aandeel eis, val nie te betwyfel nie. 6 ).

(vi) Differensiasie

met sy volle konsekwensie vir die C-baan leerling-, b.aantwoord nie aan die verwae;ting nie,

5. Bode, B. H.: op. cit. ₇ p.33.

5a. Sien Tabel I I I , asook Hfst. v, P•qlt) Voetnoot 8.

5b. Sien p.lTh, f'J..7·

6. Vcil• Tabel XII, p. 104.

/115 •••••••••

want 'n groot persentasie C-bo.an skoolverlat0rs hot 6G3Ji vaste mikpunt on ontvang geen werklike voorberoepsonderrig nie. 7 ).

(vii) Voorligting is 'n noodsaaklike onderdeel van die leer.J;lan dog di t kom skynba.s..r nie tot sy reg nie. 8 ). Leer-

linge betuig self dat hulle Jqag behoeft8 het aan vortrauli~e lei en raadgewing en begeer om iemand by die $kool te he na wie

hulle met al hul problema kan baan

en hierdie problema is le- gio by die hedendaags3 jeugdiges.

(viii) Daar is sekere vakke ten opsigte waarvan die

orientering moeilik plaasvind, veral Wiskunde en 'n derde taal.

Vviskunde en 'n derde taal is heel dikwels verantwoordelik vir 'n baanyerlaging8a).

(ix) Daar kom gevalle van baanveran~ering voor, maar baie min van 'n laer baP.n na 'n hoer baan. Daar is ook min leerlinge wat bereid is om 'n standerd te nerhaal in bv. die A-baan indien hulle 'n B-baan sertifikaat verwerf het in st.

8 of 10. Sb). Voorlic_::;ters h:::Jt in hulle antwoorde le,at blyk dat daar 75'fo korrektheid van baanplasing bestaan? dog nadere besonderhede om hierdie bowering to staaf ko.tl nie gevi:Q.d word nie.

7. Lindsay, F.B. The invisible student ••• etc. '];n {Alex- ander, W.M .. op. cit•yP• 67 - 70, asook hierQ.ie studie Tabel VII. Hfst. V. P• 99.

8. Vgl. Hfst. v _P• 109, Vr. 18 a an voorligters"' 8a .. Vgl. Tabo.J,.le VI en VIII.

8b. Vgl. antwoorde op vr .. 11 van vraelys aan voorligters.

en Tabel IX.

/116~···

2. BEVINDINGE.

(a) Al({emoen.

Die gakompliseerdh·aid van .:lie moderne maatskappy noop ons om te aanvaar dat dia kind wat van die laerskool na die hoerskool gaan, 'n periode moet he waarin hy georientaer kan word ten or:>sigte van 'n vir hom ui tGrs vreem.le omgewing wat betref gebouo, orsanisasie,

vakke,

maats, aktiwiteite binn8 en buite die skool, dinge wat alles meewerk om in die kind 'n gemoeds- en geestestoestand te laat ontstaan wat hom onseker en verward maak ..

Dit is duidelik dat wannJor 'n kind in 'n verwarde, mis- kien ontwrigte toestand vorkoer, hy beswaarlik sy beste sal kan lower ten opsigte v8.n akadem.iase prestasie. Dus sal daar rekening mee gehou moot word in die beoorde1ing van die ·kind se vermoens en prestasies. Gevolglik sal ook die loiding en steun we.t so 'n kind ontvant;, moet c;eskied onder die besef ven sodaniGe moontlikhede en die leiding en steun sal dus moot ge- skied met behulp van gGstand.s.ard.isoerde skolastiese en diag- nostiese toetse ten einde te bG-;;Jaal watter kursus dia geskik- ste sal woes vir die betrokke leerlins en wattJr ·· remedi8rende behandelint; hy moet ontvang. Dio kind se bolange is die be- palende faktor volgGns die reg wat hy hGt op onderwys volgens bekwaamhede, behoeftes Gn aanleg

Be) r~n s oos beklamtoon deur 'n voormalige direktour van onderwys in sy toespraak oor die opvoedkundiGG filosofie van godifferensieerde onderwys nl. dat die doel van onderwys is om die hole kind volGens sy bGsondere behooftes te· ontwikkel. 9).

8c. Sien Hfst. I~ P•3 - 4.

9. VanWyk, l:...H. du P. ; .. r~ Onderwysblad P• 4.

/117

In hierdie ~mpiriese ondersoek het d~t nie geblyk die geval to

nie, Alle moontlike maatre8ls om die kind kor- rek te evalueer word nie aangewend. nie. 9 _a). Baie min of glad geen remedierende behandeling word begee ten einde 'n leerling te rehabilit3er nie. Die ondorsoek gatuig dat hiervan nie veal tereg kom nie. 10 ) Dae,r bestaan dus in die praktyk "n lugle8 ruimte wat die evaluerinc; betref? ten spyte van die :foit dat die Van iJilykv.Jrslag reeds in 1955 toetse vir GValuoring aanbG- veel het. 11 ).

Indien leerlinge na die B-kursus ged.wing word bloot ter wille van die vakke wat· hulle verl·des, sou das.r de,n gese kan word dat dit doeltreffende differensiasio is tot die baste voordoel van die kind?lla). Indien die beroepsgorigte kom- ponent in die B-kursus en in "n Groter mate in die 0-kursus ontbreok, kan daar nog nio sprako woes van d.oeltrof:fende dif- ferensiasie nie, want daar vind nog nie volledige oksploi- tering van die potonsiaal plaas nie.llb). Tereg se King dat 'n wyer verskeidonheid kursusse aangobied moot word met die oog op "n grotor verskeidenhoid profossies maar met behoud van sentrale of kernbelango. Moerdoelige .,;order as verskillende tipes skole moot voorsien word, m.a.w. werklike komprehensiewe skole. Nie net onclerwys vir persoonlikheicl, gooie.burGerskap

9e. Vgl. Tabel XIII •

10 • Sion Tabel XI, P• 103, asook Tabel XIII. P• 105.

11. VanWyk .t~..H. du P. - Verslag op. cit p. 85, 93.

lla. Vgl. Tabelle VI & X.

llb. Vgl. Tabel VII.

/118 ••

en breer menslikheid, ordentlikheid en wae.rdigheid nie·, maar ook onderwys vir beroepe moet voorsien word, "education for jobs" soos hy dit ste1. 12 ).

Indi<3n die ho3rskoolonderwys vsndag so gekomplise<3rd is en 2,an soveel vereistes mout voldoenl is di t seker nie moont- lik om 'n st. VI = leerling binne 'n ro~artaal of twee reg te beoordeel, te toats en ten volle te laat orienteer nie. Dit is verder no dig om dia st. VI = leer ling V:Jel later as e,an die einde van die tweede kwartas.l in bane te verdeel. Die leerlinge met al hul veelvuldige problema van aanpassing en inpassing behoort rninstens 'n jaar lank doeltreffende voorlig- ting·te ontvang. Dit sal die vqorligter dan in staat stol om

op 'n noukeurige wyse vas te stel watter vorderinb die leerling waarskynlik in· 'n bepaalde vak sal msak wat vir sy op1eiding noodsaakll..k J..·s.l3). D' _J..e l eer J..nge sa l' l c1 an J..n uomogene een- · ~ heidsgroepe sander enige diskriminerende klassifikasie kan ont- luik en georientoJrd raSLk want dae.r Sl=l dan meer tyd wees om intelligente en wetenskaplike advies en leiding te gee aan die leerling3 sowel as aan hulle ouers, mot 'n gevolglika ,sroter mate van suksos mot kursusaanbevelinG•

Die antwoorde van L.:erlinb'e op di:J vraag iov.m. sport

(vr. 15) en antwoorde VRn voorligters laat die gedagte ontstaan dat 'n aspek van die st. VI = leerling se potensiaal wat wel deeglik uitgetoets word, die fisieke is, of te wel die sport-

·,.. l3a)

manpotens:Lc.t.a1. • Die vraag is of daar in ons sko1e nie 'n

12. King, E.J.~ Other schools and ours, p. 111, 220.

13. K.O.D~ Jaa~verslag~ S.G.O., 1947, p. 17 & 62.

l3ao V0l. Tabel XII.

/ll9••o••••••

Dit sal miskien tot die kind se voordeel wees as die Russiese voorbeeld van werk in die "belangstellingsrigting" in beblio- teke, laboratoria, werkswirurels, e•d.m. na skoolure oorweeg word in die plek van 'n deel van die atletiek, voetbal en ander georganiseerde sport, 14 ). "Academic experience is not so much

l5r \ a lucky alternative to work as an alternative kind of work.

· 15a)

Ook die Amerikaner, Douglass; waarsku teen oordrewe sport. ~

Die onderwysdepartement se voorskrifte meld dat st. VII

1

n proefjaar sal wees ten einde leerling en onderwyser die ge- leentheid te gee om vas te stel of die kursusindeling

n suk- ses was al dan nie. Indien dit nou nie 'n sukses was nie, wat dan? Afskuif na

n laer baan is m.aklik, maar wat is die po- sisie met verskuiwing na 'n

baan? Hier sal mos 'n agter- stand wees, t.o.v. die werk wat reeds gedoen is, wat betref hoeveelheid, inhoud en gehalte. Dit bevestig die siens¥zyse dat dit vir die kind miskien beter sal wees om die baanindeling aan die einde van die

te doen in die lig van

1

n jaar se werk, toetsresultate, aanleg, ambisie,

inisiatief, ens., wat dan beter bekend is as aan die end van die tweede kwartaal.

(b) Besonder.

(i) Differens~asie.

Differensiasie is 'n aanvaarde beginsel in die onderwys- beleid van die Transvaalse Onderwysdepartement en word. ook in

14. King, E.J. op. cit., p. 171 Ook volgens bylae 3B vr. 14, onderhoude met st. VIII.

15. King. E.J. op. cit. p. 178.

15a. Douglas H.R. Trends and issues in secondary education·

p .. 64.

/120

diG ander provinsies van die Republi.ek van S .},.. as boginsel aanvaar. Dit kan ook nL:; andors waes nie, want die diver- sitzit in die menslike aanlec en belangstolling maak dit noodsaaklik dat onderwys gedifferonsieord sal wees tGn einde te voldoen aan die eis van valle gele0nth.::dd tot volkome ontwikkeling van olke kind se aanleg en ~otensiaal.

Tot op die huidige het diffarensiasie vir Transvaalse skolG in werklikhGid ·bostaan uit dio indelinb van leerlinge in bane op grand van hullG I .K. en klaspreststsi.:;l5b) en

die verdere voorsiGning van sokGre vakkcuses wa.t bopaal word deur die grootte van die skoal, personeelvoorsiening en be- skikbaarheid van personGel om sekerc vakke te doseer en ak- '

komodasie van klasse. Van die "beroopsgerigte komponente"

van die B- en C-baankursus kon· nie Vdel gevind word ni0. Die klem het weens gebrek aan fasiliteite - en dit sluit vakkeusc en personeelvoorsiening in - geval op baanindeling as sodanig en nie op voorsiening van ondorwysfasiliteite volgons aanleg en behoeftes van individuele leerlinge nie. Die sg •. kom- prehensiewe skoal kon nog nie tot volwaardige werklikheid kom nie hoofsaaklik as gevolg van die afwesigheid van 'n dui- delik geformuleorde nasionale onderwysbeleid met die gepaard- gaande besef dat finansiale belegging in die ondorwys 'n lang- termynbelegging is wat nie onmiddelike diwidende lewer wat in rand en sente berokon kan word nie. S.A. het nag nie, soos

Rusland, besef dat ttnot only icleology and patriotism but shoer industrial realism make loaders of the country

s enterprises

15b. Vgl •. Tabelle XIII & XIVo

/121 ••••••••.

realize that education is an inve$tment that can never be skim- ped, "16} •

Differensiasie sa~ oers qari 'n voldonge feit word as daar ook vi~ die C-baanleerling voorsieninG Gemaak word met 'n min- der a.kademiesc;erigte kursus wa2.rin ui tvoering gGg,3e kan word aan die vooropbestelde beleid van mJer pragmatistiese onderwys want soos Sotzin dit stel: "more people possess manipulative ability than those who p:t~·ossess abstract or social abili ty 1117 ).

(_Sien ook :rabel VII~)

Met differensiasie as 'n ^boginse~ in die onderwysbeleid is geen fout te vind nie, maar me-t die praktiose implemen:te.- ring van die beginse:j.. kal), nie volledig akkoord gG[;a.an lijord nie.

(ii) Baanind~ling:

Baanindeling is bevind 'n direkte uitvloeisel te woes van die boginsel van differensiasie in die onderwys. Dit is 'n gerieflike prosedure in die implementering van gedifferen- sieerde onderwys, hoewel ni3 die enigste nie. Nieteenstaande dit die T.O.D~ se beleid is dat dit te alle tye vtr enige leer- ling moontlik moot woes om 'n baanverandering na bo of na onder te maak, word hiordie bae-nverandering na 'n hoer vlak selde aa!lGetref, na die laer vlak van bv. A-baEtn na B-baan hQel dik- wels, veral na die hal:fja,~rli.lcse eksamenuitsls.a bakend is,

(sien Tabol IX).

16. King, E.J.: op. cit. ^p. 183.

17. Sotzin, H.A~: The necessity for a new type of secondary school, Oali:tornj.a:g_~_ou:r_g.§-1_. oJ__§.eg_gndar;y: Education, Vol. 30, No. 4, Apr. 1955, p. 2~1 •

• /122 ••••••••

' • 0 : • ~ • • • ~ .t '

gevolg is van swak prestasie veral in een of twee vakke.l?a), Daa4 bestaan twyfel of dit in die beste belang van die kind is dat baanindeling "nie later as aan die einde van die tweede kwartaal in st. VI

moet geskied nie. · Daar is nie 'n ooglopBnde rede waarom hierdie baanindeling nie aan die ein- ..

... de van die orienterings jaar kan geskied nie. Daar is dan baie meer besonderhede omtrent die kind beskikbaar t.o.v.

vermoens, prestasie, aanleg, belangstelling, ambisie, psigo- logieset sosiologiese en pedagogiese pro"bleme, dia.gnostie- se en remedierende maatreels, d~e gevolglike gekompliseerd- heid van baanverandering word gevolglik baie kleiner. Ped- ley se tereg: "there is wisdom in delaying selection1118 )

Dit is verder bevind dat die vroee baanindeling in st.VI by somrnige leerlinge in die :B-baan maar veral in die C-l)aan

'n gees van onverskilligheid verwek. 18a). In hierdie C- baangroep word diegene aangetref wat glad nie in verhouding met hulle vermoens presteer nie. In 'n paar gevalle-stu-

dies wat onderneem is, is deurgaans gevind dat daar sosio- ekonomiese, huislike of derglike probleme bestaan

By

1

n paar was selfs 'n gesindheid van verbittering en/of roe- keloosheid teenwoordig. (Tabeliii), en was die indeling in die C-baan

n laaste strooi. 'n Ander opvallende verskynsel onder dieselfde

17a. Vgl. T.abelle VI en VIII p. 98 & p. 100, 18.' Pedley, R .. op. cit., p. 14.

18a. Vgl •. T abel III, p. 91.

/123 •••••••

kursuscroep was dat d,'J.ar dour hierdie laerlinge voorkeur gegae word aan sekore vakke omdat clio onderwyser van daardie vak die kind moer simpatiek en begrypend cesind is.

Dit is dourgaans bovind dat voral die atleties aangeleg- c1e learlinge totaal onvoldoende tyd vir skoolwerk kry as g"e- volg van 'n oormaat sportaktiwitoit waaxaan hulle moot dael- neem, soms solfs onder druk. Die moorderheid st. VI = leer- lingo en hulla OUJrS wat bewus is van wat aangaan, 5etuig Van 'n oorbelaaide skoolpro6ram. 18 b).

(iii) EvaluerinEg

Evaluering van die st. VI = loerling met die 000 op baan- indoling vind plaas hoofsaaklik op grond van I.K. en eksamen- prestasio (Tabel XIII & XIV). Soos reods aangotoon is 'n to- tale afwesit:;heid van ander tootsprosedures gevind behalwe met die ui ts ondering van· . ..:;en skool. V·Jorligters het hiordi o be- vinding bovostic. Hierdie prosedurG is natuurlik anders as wat die·T.O.D. verlang en voorskryf., .nl. clat dit op grand van verstandspeil

prestasie

v0reistos vir vakke en kursusso on

ouer- en luerlinr..:;kouse en aanleg

moet g0skied. Van diagno- seronde en remedi3le mae,.tre8ls op die stadium van dio baaninde- ling hot·nog nie ie0s terog g..:;kom nie. Dio ooglopendste oor- saak hiervan is r..:;eds aangodui as gebrek aan tyd en ·p0rsonee1- voorsiening.

In die Van WykvGrslag (1955) is 'n aanbevelinc.; gemaak dat daar ,;estandaardisoGrde toetso antwerp en s2.amgestel moot word mot clio oo~ ^op gebruik by die baanindeling 1 ?)maar op die hui-

18b. Vgl. Tabel XII P• +04.

19. VanWyk A.H. du P.: VGrslag op. cit.,p. 85 &_p. 93 bylao 1.

/124 •••••••••

c1i

;e is di t nog nio boskikbaar nie.. Die gebruik van ae,nleg- tootse in hierc1io verband worcl ook op dio huidiga, dour di-G_

Wat die ouor- on loerlingkauso b0trof

is bovind dat die ouer oor die algomoen inval met die aanbGveling van die skoal ( T.?~bal V)? hoewel govalle t"sovinc1 is waar die ouer on leGrling

Is die B-baankanc1idaat wat met die Skooleincieksam•3n ses onder- skoidiUGS bohaal, worklik 'n B-baanlJerlinJ en bohoort hy nie die A-kursus te gevolg hot nio? Ook Pedley siteor gevalle soos

d . bl 96 . . l · L d.' . k 1. 20 ) rlG op · S. gonoem ln SG:CGrO on· onse S

e. .•

foncle Gvaluorin:; mot diJ nodigo opvolGmetodes .ma;:; sulke c;ovalle van foutiow-e b3 .wrdoling voorkom hot. Hi or 6.Jl:1 die waarskuwing van Shiolsg- prematuro strean1iTI3 crystalliz-Js individual dif- feroncos so that it is vory difficult to redress wrong allo- cations of a pupil to a c Grtain typo of education': 21 ). HL:;r-

dio v0rskynsol dui woor op die G:Jvaar verbonde aan oorhaastige baanplas:lnc;.

(iv) Voorli";ting~

Voorligting op dio huicli(se is nio alloen ontoorGikond nio, maar ook onbovredigend, hoofsaaklik to wyte aan gebrek aan

tyd, afwosighoid van doeclik ondorlecde voorligters -Jn die ba- sis van porsonoelvoorsiening. As Govolg van diosolfdo oorsako

20. Pedley, R.~ 09. cit.

7 ^p. 114.

21. Shiels, F.H~~ op. cit. 7p. 148, 178 en 224.

/125 •••••••.•

worc1 die opsporin,::; on b~hancleling van ondorprostoordors, af'- wykin::;s, leat-ontwnkors on e,"([br problJ_;mgJvalle f'oitlik on- moontlik ,:;;omaA,k. Die ui tGrste g.Jvallo word na skoolsL31Kun-

dit;as v0rwys m ·;: r voli:sGns informolG g;:;s .;:>rokkG mGt hullG is hulle rooa.s oorl2.ai mGt w0rk en kan nio nltyd onmicl.c1ellilw aandag gee en/of hulp VJrlJGn nie.

Va·J. huisbJs oak deur voorlit;brs kom clc:,t=tr w0 3ns dieselfde oorsP..ke weinic toro:~· Hiord.io, C:'..Spek van voorliGtinc om die sosio-ekon9miasG on milieu-a:...:~torc;rond te bestudJGr verG ui t die aar::l van die sr.:>.ak bai·3 tyd en kosta.

Dikwels is £Z..3Vinrl dat V

JOrligtinGonderwysers ook nor_; vak- ordGrwys mo0t :::S..3G on selfs m0t bui toskoolse aktiwi tei te bGhulp- saam moGt wo.:.;s. DiG onclorvvys.;rs wat ond.Gr di(3 moc:lilikb om- standi(;hGdG un boonop mot goon of woinig oplGi Jing toL~ 'n po- si tiewo bydrno. tot voorlic~tin~~ lewGr, VGrdio:;.'l alle .lof' en dank.

Die bGlo.nc;rikheid van voorlit;ting gec1urende die oriente- '.

rint:;s j gar on dio knaonde behoef'to :iearaan dour 'n v0rtrouens- p0rsoon met die nodit_;G porsoonlikhoic1 en insig word dour diG moosto van die loorlinge wnt ondorvra is en/ of vre.elysto bG- antwoord hot,,. baie duid.elik ~.smc;0dui. Dow:;la~ · beklemtoon die nooc1saP,klikhoid van _. voorli,~~ti:r10 op elko terr..,in van clio lGwe van

. .

elke lo0rlir1t;. 22 ). Lloyd toon aan dat in Japan voorligting ge- coo word .binne sowol as buite die inrigtings vir ho8r onder-

')!

wys en dat :-lit as absoluut noodsaaklik boskou word. ² 3)

22. Douglas. H.R.~ op. cit. p. 63- 64.

23. Lloyd, W.J?.~ Student couns0ling in Japan, p. 14 & 26.

/126 •••••••.

3. AANEEVELINGS • Inleidend.

Dit is beslis nie moeilik om fout te vind met enige onderwysstelsel nie. Dit was egter nie die opset met bier- die verhandeling om net fout te vind nie, maar eerder om die aandag te vestig op

n paar leemtes wat tydens die studie en ondersoek gevind is. Die aanbevelings wat hier in alle beslreidenheid gedoen word, is dan ook, "be;reken. .. om knel- en stryd- punte in die implementering van die orien-

tasiebeginsel in die st. VI - leerling se onderwys te probeer verwyder.

As uitgangspunt vir hierdie aanbevelings sal dit nie

onvanpas wees om te dink aan wat Gunter in die verband se nie, nl. dat die skool wat hom ^op algemeen vormende onderw;)Ts toe- le, sy bydrae moet maak tot die liggaamlike, verstandelike, sedelike, estetiese

sosiale en godsdienstige ontwikkeling van die kind en verantwoordelik is vir die opvoeding van die "helenkind. 24) _•

(i) Differensiasie.

Hierdie,vir ons in Transvaal,moderne vereiste vir 'n on- derwysbeleid, vereis nie net differensiasie t.o.v. die leer- ling se bekwaamheid, potensiaal en belangstelling nie maar

ook die fasiliteite om die onderwys volgens hierdie behoef- tes te voorsien. 25 ). Akademiese sowel as beroepsonderwys- fasiliteite sal by elke hoerskool moet bestaan. Konserwa- tiewe basisse vir personeelvoorsiening en vakkeuse sal her- sien moet word. Onder-

24. Gunter, C.FoG. nAspekte van die Teoretiese Opvoed- kunde11. p. 94.

25. Reeds in 1920 in Detroit

V.S.A. toegepas- T.O.D.

Onderwysbulletin,Vol. V no. 2, Junie 1960

p. 1091.

/l27.

wys is 'n .:_-;rOI)~ sgak en vorois 'n groat sioning. Di t sal mee- bring c1at daar onmidc1ellik voorsiening gome.ak sal moot word vir die daarstolling van omvattende fasiliteito ten einda die nasionale on1orwysboleid onder sentrale behoer (Ondorwyswet 1967) tot vollo verwosenliking te l~.at kom.

Differensiasie sal ontdoen moJt woos van enige stigma- tis 0rende vorz:;elyking

dorhalwe sal c1i t no dig w.:;es om te dif- forensio0r op grand van prestasio in vorskillonde vakkombi- nasios. Indian daar te vroog tusson kursuss~ in die ho8rskool

/

gedifferensioer

dit die vergelyking van die potonsiaal en behooftes v;::.n die leer lingo.

Godiff.JrensieGrde ondorwys vorg goc1ifferensieor·d-e leer- planne mGt ceclifforensiGerdo moting

inhoud en omvanc~ m0t 'n

dui~lelik opg.:.:stelcle idGaal wat moot lei .na ^{' l l .} b.:;reikbarG eind- punt. Hier word ()Ok on voral aan die C-kursuslJerlinge r;edink.

Vir hullo sal oru:.!liddellik voorsiening gemaak moot word. Die huiclige Hoor Te

3nies.:; skoolkursus is nie rlio aangeW3Se oplos- sine; nLJ, va,nwe0 sy toolatingsverclistes en lGerplan. Boonop

is die aantal Hoor Tegniese Skole hopoloos ontoeroikond)v.:;ral as in godagtG gohou worcl dio tokort aan tegnioso vakmanno wat ons land reeds boloof on ons is noc maar op die drumpel van die togni0so b "'lY'Y'"rl·

:·h

'l.

rl 25a)

Dio vorlias aan mannokrac as ge- vole van clio toosto.,nd verg ornsti,:s0 aandag.

25a. Vglo Hfst .. V

p .. 98.vr. 7 on Tabol VII

9• 99.

/128.

\

1. BRaninde1ing moet d.io govo1g woos van dei3g1ike voorboroic1inc;, voorligting on toetsing gof'und..;or op clio bet;in- sol ven genoogsamo tyd. vir ontwikkGling, psigiJs on opvooc1- kuniig. Daar kan gorus in godagte gehou word die statistioke in c1ie Van 1f!ykvorsleg Wc:tarin aangetoon word dat loerlinge met 'n I.K. van 100 on mindor wat ·tot matriok vorder

62.5% suk- ses het. 26 )"

2. BaanindelinG mo :1t nio die id.ee van waterc1igte kompar·tomontering vasle nie, taw ens waar dif'ferensiasie roods gesien word op grond van prostasie in verskillendo vakkombina- sies, word c1it 'n essansi8le bei:;rip by baanindeling. Kruis- croeperinc in vakko kan die potensiaal ten volle aktivJer.

3. Basnindeline:s moot ·.rekening hou. mot vorskillo in tempo van leer on

sal voorsiening

moet word vir tempo· van promovoring.·

4. Bui(Ssaamheic1 mbot ·,n basiose uitgangspunt w.Jes by enigo groopering on fisieso

intellJktuelo, emosionole on sosiolocL:so bohoef'tes van 01lre inJividu moJt oorwoog word in

• !

c1ie groeporinc; van so 'n leerling. DB~ar moot gewEak word t.Jen oorhaastige of voorbarige baanplasing. · .. Toreg ws,arsku Simon cl.at elke loerlinG ,:;eloenthoic;t c;o,::;oe moot word om to wys wRar- toe hy in st8.Rt is on aem watter oiso hy kan voldoo:P. m:Jt diG nodic;o l,Jidint:;

motivJ.ring. an romocliaronde b..;;handeling. Die kind moot nL: to-3.:-solaat word om onder ·te gaan a.c. v· ... die in-

26. VanWyk A.H. du P.: o-p. cit. P• 117 .•

I

/129 •••••••••

tree van frustrasio en vorvoling nie. 2 7).

5. In Clio baanindoling moot die belang van die kind altyd vooropgostel on die boslissando faktor woos.

6. In die orient..:;rin,s-s j aar moot daar gawaak word teen 'n t;§; groot verskeidenheid eksamengerigte vakke wat ver- warrend kan inw:3rk op die st. VI = lJorlin;; en boonop to wyd is, met c::;Jpe.nrdgaando vorlies aan diepto.

7• Die benaming orionteringsjaar word eintlik ge- loonstraf deur 'n htanindeling reeds aan die <.:dnde van die twoede kwartaal en nog

aan die .einde van die oerste kwartaal, soos by enkele skole. Daar skyn nie genoeg belangriko redes te.

w.:;es waarom be_anincleling nie e.an die einde van dio orientorings- jaar kan plaasvind nie~ en h3rsieninc van die boleid in die vorbF.md word stork

Di t is towens op grand van die voora.fgaan::le

dat baaninc1elinrs lied's op die iz!roegste aan die eindo van die st. VI - jaar moot plaasvind. Dit val stork te botwyfol of dit recv..:;rdig is teenoor die leerlingo wat nio onder die b3gaafdes sortoor nie, om na aen of twoe of solfs vier ~Nartalo~ geetikottoer to vvord as B- of C-baan.

8. In die lig van die noodsaakliko orientering t.o~v.

vakke on vakkouse is di t vansolfsprekend dat die bokvvaarrste onderwys ers ws,t in perman0nte ho0danigheicl ondGrwys gee 'n sine qua non by die st. VI ondorwys is.

(iii) ~uerin,[p

Evaluering van die loorling ten eindG te kan b2sluit oor

27. Simon~ B. ^g Now trends in Eni~1ish education p. 185 - 190.

/13Q••••oo•••

hand

( 1) Vlotonskaplik opgostolde on GGStanc1aarc1isoordo toots e wat die 0erste macl in d.ie loop van diG twoodo kw!lrtaal gogea word on wat WJ:Jr in aP~nt;epaste vorm in diG vierde IDNartaal gogoe word. Voorb·JoldG van sodanigo tootsa is die van Porter on

. . 28) Cattell. . .•

·· ( 2) Hiordie toetse onder ( 1) genoem moet gepam;d ^ge~an met die nodi[;e diagnost.iose- en ramoclierende nasorg.

^..

(3) Waarneming, voorligting in al sy fasotto en o.ri8ntering t.o.v. psi6ologieso, fisiese, pGdagogiase en sosiologiose be- hooftes moot te alle tye deol uitmaak van dio st. VI = ^leer-

ling so orienteringsproses ten einde evaluering so akkuraat moontlik to kan doen. Die work moGt in st. VII voortgesit word.

(4) Dio nodige aanlegtootso moot )Ok in die loop van die jaar gegoe

on verdere belangstellingstootse kan beslis in st VII en sto VIII jaar weer gogoo word.

(5) 'n Duidolike opname van elko loerling so sosio-ekonomiese Gn huisliko miliou is noodsaaklik vir clio ovaluorings- en

!

orient0ringsprosos. Hi0rvoor is o.a. "n vollediggohoue kumu- latiowo rokord nodig soos Lichter ook aanbevGel. 28 a).

Indian hierdio prosoduro govolg word,sal aan die T.O.D. se

instruks·i.e van geloo:nthoid vir "n waarnomingstydperk uitvoering gocoe wo:t;"d on dan sal die Geloonthoid tot kursusvarandering

28. Savage R.D.~ Measuring childrori.vs abilities.

l

28a. L:i-chter et&al~ 1 ^{op. cit., ;P• 16-+}

/13loooooo•••

praktiose waardo kry. 2 9). Ryping,. onc1orwys on opvo;jding voral geduren1o dio pubortoitsjaro plaas 'n besondere aksent op som- mige loorlinco so :::.anloc;kwali tei to. 30 )

( iv) Voqr_,ligti!_!G_~

V')orligtint; is so 'n bolcmgrike en noodsaakliko komponont van die hoorskoolkurrtkulump soos roods aangetoon~ dat die owerhaid gorus sondor versuim moot toesion dat:

(1) Gonoog r.:;okwalifisoerole en erv2,re voorligtingonderwysors

bes~ikbaar

gestel word sodat elke ho8rskool op grand van sy be- hoeftos genooc; ondorwysers op dio personoel kan he, (die hui- dige voorsieningsbasis is nog to konserwatief).

( 2) So 'n voorlir:;tor moot onthof woos van enigo ander vakon•

derwys en/of naskoolse aktiwiteite.

(3) Voorligters moot in die posisio gestel word om die ouers van c1ie lJerlinge te kan besoek en daarvoor moot vervoer vor- skaf word.

(4) Dio orientoringsj~ur is so bolangrik met die ooc op voor- lic;tincs- em diverse tootse on romedioronde maatreels d.at :laar mo·3r tyd tot dic voorligtingon:lerNysor so b;;skikking gestel be.hoort te word.

(5) Die suksos van differensiasie.

baanindeling, evaluoring en selfs van c1io ondorwys as soc1anig is in 'n baie groat mate clirek owerodig ean ceslaac;d.o voorligtiws, en (lit geld beslis ook vir latore suksosvollo boroepskouse.

29. T.O.D. Omsendbrief Nr. 102 van 1965.

30. Vi:!.n--Gelc1er, L.: Onts.rorin; on oorrectio, p. 39~ Vgle.

V~? WykverslaG p. 33~ 75.

/132.•o•••o••

( 6) Die voorligter sal ui t die aard van sy veelvuldige pligte onthe:f moet vvord van blote administratiewe werk d.wvs. rekor- dering en kartering van elke leerling, dog aangesien alle ge- gewens omtrent 'n leerling noodsaaklik is vir doeltref:fende

voorligting en leiding, sal volledige rekords aartgele moet word.

Hierdie rekords moet begin word as die leerlinge tot die laer- skool toetree en moet volledig bygehou word deur 'n sposiale klerk - nie deur die voorligter nie!

\,1\lanneer daar dus volwaardige di:fferensiasie in die onder- wysbeleid is~ sal dit moontlik wees dat die kind met die nodige

en doeltreffejlde voorligting en gevolglike evaluering

in die rigting kan ontwikkel wat nie net vir hom nie, maar vir die ge- meenskap waarin hy verkaer

tot die grootste voordeel kan strek.

Die nuttige burger wat inpas in die besondere plek waarvoor hy in die sameh3wing best em is~ moet tog die beste kans tot vol-

ledige ontwikkeling hei Dit dien beklemtoon te word dat baan- indeling beslis nie di:fferensiasie is nie.

(v) ~soneel - voorsiening

toewysing.

Al die voorligers wa.t geraadpleeg is en/of vraelyste beant- woord het

het onomwonde verklaar dat hulle nie al die werk ver-

bonde aan voorligting kan behartig nie. Dit is absoluut on- moontlik vir een persoon om die standerd sesse en standerd sewes voor te ligg te adviseer en hulle met al hulle probleme van aan-

passing op opvoedkundige, sosiologiese en psigologiese terrein van raad te bedien. Die basis waarop onderlegd.e voorligters voorsien moet word

moet drasties hersien word. Boonop kan die voorligter se gespesialiseerde kennis bater benut word as om re- kordering en kartering te behartig.

Soos reeds aangedui is dit noodsaaklik dat die standard ses-

ser moet beskik oor die dienste van 'n vakonderwyser met onder- .

vinding en insig,deur wie hy werklik gelei en geinspireer kan

word tot suksesvolle orienteri·ng.

4 .. ^{M66H~LIRE ..} _____

NAVORSINGSVELDE. __

__

Uit die studie het dit geblyk dat daar sekere sake is wat ernstige aandag aan gegee kan word en waaroor seker met vrug navorsing gedoen kan word. So is daar bv.

(a) die relatiewe bydrae van sport en die tyd daaraan gewy

in verhouding tot die orientering van die st. VI - leerling;

(b) die leerplamLe vir st. VI veral met die oog op hoeveel- heid skoolwerk en tuiswerk t.o.v. elke vak;

(c) die noodsaaklikheid vir -beroe:psgerigte k~rsusse vir die C-baanleerlinge vir sowel meisies as seuns;

(d) die voorsiening van toereikende tegniese en handelsvak-

... --

ke vir die B-baanleerlinge wat daarom vra;

(e) die hersiening van C-baanleerlinge se leer:planne vir die vormende vakke wat betref die inhoud, omvang en nuttig- heidsas:pek9 en ook met die oog op sosiologiese, :psigologiese en politiese oorwegings. In l.g. verband word veral gedink aan die behoefte vir geskoolde plaas- en algemene arbeiders, huisbediendes, tuiniers~ e.d.m. met die oog op die lands- beleid van afsonderlike ontwikkeling.

(f) die dringende behoefte aan gestandaardiseerde evalue- ringstoetse en aanlegtoetse met die oog op die valle ver- wesenliking van gedifferensieerde onderwys;

(g) die voorsiening van beroe:psgerigte kom:ponente in die leerplanne vir die B-baanleerlinge vir meisies sowel as vir seuns veral n1et die oog op die dringende landsbehoefte aan tegnici;

(h) die vraagstuk van tempo van promovering.

/134 ...••..