3 e Concept
3 e Concept
Inhoud
Voorwoord Wethouder Jan Berkhoff ... 3
1. Inleiding ... 4
2. Stand van Zaken 2017... 6
2.1. Stichting Basisbibliotheek Noord Veluwe ... 6
2.2. Cultuurplein Noord Veluwe ... 6
2.3. Amateurkunst ... 7
2.4. Cultuureducatie ... 8
2.5. Media ... 8
2.6. Galeries en Ateliers ... 9
2.7. Podiumkunsten ... 9
2.8. Cultureel Erfgoed ... 9
2.9. Kunst in de openbare ruimte ... 11
3. Ontwikkelingen ... 12
3.1. Landelijk ... 12
3.2. Provinciaal ... 12
3.3. Lokaal en regionaal ... 13
4. Uitvoeringsprogramma ... 14
4.1 Toelichting ... 20
3 e Concept
Voorwoord Wethouder Jan Berkhoff (Voorlopig)
Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur 2018-2021. Een uitvoeringsprogramma en niet, zoals de vorige, een kadernota. Het verschil tussen een kadernota en een
uitvoeringsprogramma is dat in het uitvoeringsprogramma geen beleidskaders zijn opgenomen zoals dat in de kadernota wel het geval was. Het uitvoeringsprogramma is gebaseerd op beleidskaders die al eerder zijn vastgesteld en zijn opgenomen in het Collegeprogramma en in de Kadernota sociaal domein.
Bij het samenstellen van dit uitvoeringsprogramma is burgerparticipatie toegepast. Als het uitvoeringsprogramma is vastgesteld hebben ruim zestig mensen meegedacht en meegepraat over het resultaat. Deze
burgerparticipatie heeft een toegevoegde waarde gehad op de inhoud van het uitvoeringsprogramma. Helaas hebben we in dit proces geen draagvlak kunnen vinden voor een aantal onderdelen in het uitvoeringsprogramma.
In een democratisch proces kan het gebeuren dat je het niet over alle onderdelen eens bent. Maar dat dit uitvoeringsprogramma met de grootste zorgvuldigheid en transparantie is vastgesteld staat vast.
In dit uitvoeringsprogramma hebben we zorgvuldig de verbinding gemaakt tussen de bestaande situatie, de maatschappelijke ontwikkelingen, het reeds vastgestelde beleid en de input die we mochten ontvangen tijdens de burgerparticipatie.
En, hoewel niet alle wensen zijn vervuld, hebben we gezamenlijk richting gegeven aan de ontwikkeling van kunst en cultuur in de gemeente Heerde, in elk geval voor de komende jaren.
Mijn dank wil ik dan ook uitspreken aan iedereen die zich heeft ingezet bij de totstandkoming van dit programma!
Jan Berkhoff,
Wethouder kunst en cultuur
3 e Concept
1. Inleiding
Kunst en cultuur bieden mens en maatschappij mogelijkheden om zich te ontplooien. Kunst– en cultuuronderwijs geeft kinderen en jongeren kennis mee over kunst, media en erfgoed. De kunstvakken in het bijzonder hebben een functie in het stimuleren van creativiteit en het
ontwikkelen van creatieve vaardigheden. Creativiteit en innovatie zijn voorwaarden voor de verdere groei van onze kennissamenleving. Kunst en cultuur bieden mensen ook plezier en een manier om aan hun leven zinvolle invulling te geven. 7,3 miljoen Nederlanders doen in hun vrije tijd aan
amateurkunst. En uit de monitor amateurkunst blijkt dat rond de één miljoen vrijwilligers zich actief inzet voor de (amateur)kunsten. Ook in de erfgoedsector zijn vele vrijwilligers actief. Kunst en cultuur verbinden en hebben een
socialiserende functie. Met de
verbeeldingskracht van cultuur kunnen oude patronen worden doorbroken en nieuwe relaties worden gesmeed. Door kunst en cultuur samen te beleven en te beoefenen, deel je ervaringen, leer je elkaar kennen en ontwikkel je een gemeenschappelijk
referentiekader. Kunst en cultuur houden ook een spiegel voor en reflecteren op
ontwikkelingen in de samenleving. Kunst en cultuur spelen een belangrijke rol in het vormen en ontwikkelen van onze identiteit en imago en kan ook bijdragen aan trots.
Kunst en cultuur zijn een trekpleister voor toerisme. Van buitenlandse toeristen typeert 11% het verblijf in Nederland als
cultuurvakantie en noemt 8% museumbezoek als belangrijkste activiteit. De aanwezigheid van erfgoed trekt toeristen: uit onderzoek blijkt dat historische binnensteden en de aanwezigheid van werelderfgoed belangrijke redenen voor toeristen zijn om een stad of land te bezoeken.
Uitgangspunten Kunst en Cultuur Bij het opstellen van het
Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur heeft de gemeente Heerde zoveel mogelijk ingezet op inspraak van de inwoners van de gemeente Heerde. Elke inwoner die dat wilde kon deelnemen aan de gesprekken. Hierdoor hebben we gezamenlijk richting gegeven aan de ontwikkeling van kunst en cultuur in de gemeente Heerde. De rol van de gemeente Heerde in dit proces is kaderstellend en faciliterend. Kaderstellend door de inhoud van dit programma te baseren op bestaand beleid en faciliterend door mensen uit te nodigen deel te nemen aan de gesprekken.
De kaders zijn in een eerder stadium vastgelegd in het Collegeprogramma en de Kadernota Sociaal Domein. Daarnaast hebben we gekeken welke ontwikkelingen er zijn in het sociaal domein en op gebied van kunst en cultuur.
Burgerparticipatie – Het Proces
Dit beleidsstuk is tot stand gekomen met behulp van een aantal inwoners van de gemeente Heerde. Wij hebben alle inwoners van de gemeente Heerde uitgenodigd om hun mening te geven over het ontwikkelen van kunst en cultuur in de gemeente Heerde. Dit hebben we als volgt gedaan: We hebben alle bij ons bekende verenigingen en instellingen actief benaderd en we hebben een oproep gedaan aan inwoners van de gemeente Heerde via De Schaapskooi en Social Media. De mensen die hierop hebben gereageerd hebben eerst per mail een aantal vragen ontvangen.
Degene die de antwoorden niet op tijd hebben aangeleverd zijn telefonisch benaderd met de vraag om alsnog de antwoorden in te leveren. Ook de scholen hebben we benaderd via de
Cultuurmakelaar omdat we ook de mening van de kinderen erg belangrijk vinden. Hierop hebben we enkele reacties ontvangen.
Tijdens een bijeenkomst die we hebben georganiseerd om een presentatie te geven van de ontvangen antwoorden, zijn we met elkaar in gesprek gegaan over wat er in de samenleving leeft op gebied van Kunst en Cultuur. Ook de gemeenteraad was goed vertegenwoordigd en had een constructieve bijdrage. Met behulp van bestaand beleid en de input van deze inwoners is het eerste concept geschreven. Deze is voorgelegd aan een Klankbordgroep en een Meeleesgroep.
De reacties van de Klankbordgroep en de Meeleesgroep zijn verwerkt in de nota. Daarna is het tweede concept nogmaals voorgelegd aan de Klankbordgroep en de Meeleesgroep. De laatste ontwikkelingen zijn uitgewerkt in een discussienota en nogmaals voorgelegd aan de klankbordgroep, de meeleesgroep en het algemeen bestuur van het Platform Kunst en Cultuur. Hierna is de discussienota voorgelegd aan de raad.
3 e Concept
Wij (de gemeente Heerde) hebben in dit proces vooral de verbinding gezocht tussen de bestaande situatie, de kaders in het bestaande beleid, de maatschappelijke ontwikkelingen en de wensen die tijdens de burgerparticipatie naar voren kwamen.
Wij vinden dat Kunst- en Cultuurinstellingen de ruimte moeten hebben om projecten en
evenementen te ontwikkelen. Dat stimuleren we met beleid, subsidies en faciliteiten. De
speerpunten zijn, dat we vorm geven aan een inclusieve samenleving waarin iedereen moet kunnen meedoen en kinderen in het bijzonder.
Ook krijgen de instellingen die zich inzetten voor Kunst en Cultuur via dit programma meer ruimte.
Ruimte om zelf te bepalen hoe ze vorm willen geven aan Kunst en Cultuur. Hierdoor maken we zoveel mogelijk gebruik van de kracht van de samenleving. Door subsidies toe te passen op basis van prestatieafspraken denken we dit te stimuleren. Andere beleidsregels vindt u in het hoofdstuk Uitvoeringsprogramma in dit document.
Tijdens de gesprekken in het kader van de burgerparticipatie werd duidelijk dat alle partijen samenwerking belangrijk vinden. Ook het
versterken van de Culturele Markt Heerde1, het versterken van de Heerder identiteit en de rol van het Platform Kunst en Cultuur werden regelmatig genoemd. Wij hebben deze onderwerpen
verweven in het beschreven uitvoeringsprogramma.
Wij versterken de participatiesamenleving in de gemeente Heerde door iedereen de mogelijkheid te bieden actief of passief deel te nemen aan Kunst en Cultuur in onze mooie gemeente.
Over dit uitvoeringsprogramma
Voor u ligt het concept uitvoeringsprogramma Kunst & Cultuur. Een uitvoeringsprogramma. Wat is het verschil met de vorige kadernota? Het verschil is dat de kaders voor het sociale domein met ingang van 2017 in een separate nota zijn opgenomen: de Kadernota Sociaal Domein. Daar waar tijdens het ontwikkelen van beleid nieuwe kaders ontstaan zullen deze worden opgenomen in genoemde kadernota.
In hoofdstuk 2 wordt de huidige stand van zaken beschreven zoals die is in 2017 en in hoofdstuk 3 de meest relevante ontwikkelingen. In hoofdstuk 4 is het uitvoeringsprogramma beschreven zoals we dat willen uitvoeren vanaf 2018. In bijlage 1 wordt een overzicht gegeven van de
subsidiemogelijkheden die er zijn op het gebied van Kunst en Cultuur. In bijlage 2 worden voorbeeldberekeningen gegeven van de subsidieplafonds. In bijlage 3 is een samenvatting
opgenomen van de consequenties van dit uitvoeringsprogramma per onderwerp. In bijlage 4 is het gewijzigde aanvraagformulier voor culturele evenementensubsidies opgenomen. De gewijzigde subsidieregels vindt u in bijlage 5.
In dit document wordt soms via voetnoten verwezen naar andere (bron)documenten. Wij verwijzen u naar deze brondocumenten als u meer informatie wenst over betreffend onderwerp.
De uitkomsten van de burgerparticipatie en delen van de kaders zijn in dit document in aparte tekstblokken opgenomen.
1 De Culturele Uitmarkt Heerde ondergaat een naamsverandering. Vanaf 2018 wordt de naam Culturele Markt Heerde.
Beleid - Collegeprogramma
Wij streven naar een samenleving met gelijkwaardige mogelijkheden voor een ieder; dus een samenleving waaraan iedereen op gelijkwaardige wijze kan deelnemen. De komende jaren ligt de nadruk op de overgang van het oude naar het nieuwe systeem, de transitie. De eigen kracht van mensen en hun omgeving moeten bevorderd en benut worden. Participatie in de samenleving en het benutten van de kracht van de samenleving in zijn geheel vormen een rode draad in de uitvoering van de decentralisaties.3 e Concept
2. Stand van Zaken 2017
In dit hoofdstuk wordt de stand van zaken beschreven zoals die is in 2017. De subsidiebedragen die in dit hoofdstuk worden vermeld zijn de bedragen die in 2017 zijn uitgekeerd.
2.1. Stichting Basisbibliotheek Noord Veluwe
De Stichting Basisbibliotheek Noord-Veluwe verzorgt de bibliotheekvoorziening van vijf gemeenten op de Noord-Veluwe. Naast de gemeente Heerde zijn dat de gemeenten Elburg, Epe, Hattem en Oldebroek. Sinds juni 2007 is De Bibliotheek Noord-Veluwe een gecertificeerde bibliotheek.
Bibliotheekmedewerkers verstrekken advies en informatie. Ook worden projecten, activiteiten en (nieuwe) diensten ontwikkeld op het gebied van
informatie, educatie, cultuur en recreatie.
Overige aandachtsgebieden zijn onder meer digitale wereld, educatie voor jeugd en
volwassenen, laaggeletterdheid en marketing.
Verder is er lokaal aandacht voor de
voorschoolse educatie en worden projecten als Voorleesexpress, Klik & Tik en Taal voor het leven uitgerold.
Samen met de andere deelnemende gemeenten stelt de gemeente Heerde elke vier jaar een regionale beleidsnotitie op; in deze notitie worden de regionale kaders opgenomen.
De Bibliotheek Noord Veluwe heeft een
vestiging in de kern Heerde en een vestiging in de kern Wapenveld.
Bibliotheek Noord Veluwe wordt door elke gemeente in proportie gesubsidieerd. Vanuit de gemeente Heerde ontving de bibliotheek in 2017 een subsidie van: € 271.948 voor bibliotheekwerk en voor taalondersteuning € 13.600. Met de bibliotheek wordt jaarlijks een prestatieovereenkomst afgesloten.
2.2. Cultuurplein Noord Veluwe
Cultuurplein Noord Veluwe is een
kunstencentrum voor cultuureducatie in de gemeente Heerde en Epe. Zij biedt jong en oud een plek waar talenten kunnen worden ontdekt
en gedeeld. Niet alleen op de verschillende leslocaties in de gemeenten Epe en Heerde. Ook buitenshuis - op o.a. scholen, bij (zorg)instellingen, voor bedrijven - biedt zij kunst- en
cultuurprogramma's op maat aan. Het Cultuurplein bouwt aan een levendig en dynamisch cultureel klimaat in de gemeente Heerde. Dit doet het Cultuurplein samen met partners uit verschillende branches zoals bijvoorbeeld het onderwijs, verenigingen, zorg, welzijn, toerisme, bedrijven, etc.
Het Cultuurplein Noord Veluwe is een regionale samenwerking tussen de gemeente Heerde en de gemeente Epe en wordt door beide gemeenten in proportie gesubsidieerd. Vanuit de gemeente Heerde ontving het Cultuurplein in 2017 een subsidie van: € 195.950. Met het Cultuurplein wordt jaarlijks een prestatieovereenkomst afgesloten.
Burgerparticipatie - Stand van zaken
Ondanks dat er wel wat te verbeteren valt, zijn de deelnemers aan de burgerparticipatie van de gemeente Heerde van mening dat Kunst en Cultuur goed op de kaart staan in de gemeente Heerde.
De Atelierdagen en de atelierroute worden gewaardeerd. Het in 2017 vormgegeven evenement “Het Mysterie van het verdwenen geluid” wordt als een goed evenement gezien vanwege de organisatie, het initiatief en het succes. De Culturele Uitmarkt wordt hooglijk gewaardeerd evenals de faciliteiten van De Heerd. Het Cultuuronderwijs is goed geregeld en ook de bibliotheek en Fanfares werden als zeer positief benoemd.
Dit hoofdstuk is wat langer geworden dan gepland en hiermee ook de omvang van het uitvoeringsprogramma. Dit heeft te maken dat verschillende partijen zich graag wilden herkennen in de tekst.
Sommige partijen hebben zelf tekst aangedragen en andere hebben gevraagd om meer aandacht te besteden aan bepaalde
onderwerpen.
3 e Concept
2.2.1. Cultuurmakelaardij
Cultuurmakelaardij is een afdeling binnen het Cultuurplein. De Cultuurmakelaar adviseert de scholen binnen de gemeenten Heerde en Epe en andere gemeenten op de Noord Veluwe om cultuureducatie in het schoolprogramma te verstevigen, zowel in het basis- als in het voortgezet onderwijs.
Uitgangspunt daarbij is dat de school een passend cultuuraanbod ontvangt dat gebaseerd is op de educatieve doelen en dat een culturele instelling in die vraag kan voorzien. Daarnaast ondersteunt de Cultuurmakelaar scholen bij het formuleren van de vraag (cultuurbeleid, doelstellingen en cultuurprogramma) en de culturele instelling bij het formuleren van een aanbod. Ook biedt de Cultuurmakelaar de scholen een cultureel jaarprogramma aan. In dat jaarprogramma worden concrete cultuuractiviteiten aangeboden aan de scholen, die de scholen af kunnen nemen.
Het doel van cultuurmakelaardij is het verankeren en het verhogen van de kwaliteit van
cultuureducatie in het onderwijs, om de blik van kinderen en jongeren te verruimen en bij te dragen aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dit doen de Cultuurmakelaars door:
- Adviseren over en organiseren van cultuureducatieve programma’s en lessen voor primair- en voortgezet onderwijs gebaseerd op de behoeften en educatieve doelen van de school;
- Deskundigheidsbevordering; trainen van leerkrachten op scholen die daardoor inhoudelijk deskundig worden op het gebied van cultuureducatie;
- Ondersteunen van culturele verenigingen in het vertalen van onderwijsdoelen naar concrete lessen voor het onderwijs;
- Het bevorderen van kennismaking met actieve kunst en cultuurbeoefening en beleving, in alle kunstdisciplines;
- Het uitvoeren van landelijke en provinciale projecten op scholen om cultuureducatie in het onderwijs aan te jagen en uiteindelijk te borgen. Voorbeelden van deze projecten zijn Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK), Schijnwerpers op de Veluwe, Muziekimpuls etc.
De Gemeente Heerde droeg in 2017 voor een bedrag van € 22.845,- bij aan de werkzaamheden van de cultuurmakelaar.
2.3. Amateurkunst
De gemeente Heerde bestaat uit de dorpskernen Wapenveld, Vorchten, Veessen en Heerde en beschikt over een rijk palet aan amateurkunstbeoefening:
zangverenigingen/koren;
orkesten;
muziekverenigingen;
toneelverenigingen;
fotoclub.
2.3.1. Amateurkunst in Wapenveld
Wapenveld ligt tussen de rivier de IJssel en de bossen en de heidevelden van de Veluwe. De
bijnaam van een Wapenvelder is 'padde'. Er doen verschillende verhalen de ronde over de herkomst van die bijnaam, die vroeger als geuzennaam werd gebruikt. De Wapenvelder draagt de bijnaam met trots, hetgeen ook terug te zien is aan de grote bronzen pad die in het dorp staat. Een ander bronzen beeld dat de aandacht trekt is die van de papiermaker. Meer informatie over kunst in de openbare ruimte vindt u verderop in dit programma. Op het gebied van Cultuur is de
Oranjevereniging Maxima, het gospelkoor Shine & Testify en de Chr. Gem. Zangvereniging Lofstem actief in Wapenveld. Daarnaast kent Wapenveld nog een aantal jaarlijkse activiteiten als het
hooifeest in augustus, het zomerfeest in juni en de Padd’ndag in september. Het Vrieze’s Erfgoed, Erve IJzerman, het gemaal Pouwel Bakhuis en het fraterhuis St. Hieronymus zijn cultuurhistorisch gezien waardevolle plaatsen.
2.3.2. Amateurkunst Vorchten
Een kleine, hechte gemeenschap, oude boerderijen en erven en een bijzondere oude kerk typeren het dorpje Vorchten, gelegen tussen Heerde en Veessen. Vorchten is de kleinste van de vier
3 e Concept
dorpskernen van gemeente Heerde. In Vorchten zijn de Oranjevereniging Veessen, Vorchten en Marle en het Poppenspe(e)lmuseum actief op gebied van Kunst en Cultuur.
2.3.3. Amateurkunst Veessen
Veessen maakte samen met Marle, Vorchten en Wapenveld in 2006 deel uit van het gebied dat op de nominatie stond om als mooiste plekje van Nederland verkozen te worden en behaalde een 3e plaats! Veessen ligt prachtig aan een grote meander van de IJssel. In Veessen zijn de
Oranjevereniging Veessen, Vorchten en Marle en de Muziekvereniging VIVO actief op gebied van Kunst en Cultuur.
2.3.4. Amateurkunst Heerde
Heerde is, als grootste van deze vier dorpskernen de naamgever van de gemeente. Het
dorpscentrum bevindt zich, zoals bij vele grotere en kleinere dorpen, rondom de grote kerk. De karakteristieke kerktoren is al van ver te zien, ongeacht uit welke richting een bezoeker komt aangereden. Wie goed ter been is en de vele traptreden kan beklimmen, heeft vanaf de 69 meter hoge toren een prachtig uitzicht over de gemeente Heerde. In Heerde zijn de zangkoren Music 4 All, Arioso, De Lofzang, kinderkoor De Herghesangertjes, Oranjevereniging Heerde en de
muziekverenigingen Soli Deo Gloria en Koninklijk Fanfarekorps Wilhelmina actief.
2.3.5. Subsidies amateurkunst 2017
De volgende koren ontvingen in 2017 een waarderingssubsidie van € 450,- per jaar: Music 4 all (Heerder Mannenkoor), Chr. Gemengd Koor Zingt de Heer Heerde, Gemengd koor Arioso, Chr.
Mannenkoor De Lofzang, Gospelkoor Shine and Testify, Kinderkoor De Herghesangertjes en Chr.
Gem. Zangvereniging Lofstem.
De volgende muziekverenigingen ontvangen een basissubsidie vrijwilligersorganisaties van € 250,- en daarnaast een subsidie van € 5.000,- per jaar voor HAFA-activiteiten: VIVO Veessen, Koninklijk Fanfarekorps Wilhelmina en Chr. Muziekvereniging Soli Deo Gloria. Het seniorenorkest in Heerde, de toneelvereniging en de fotoclub ontvangen geen subsidie.
2.4. Cultuureducatie
De beleidsdoelstelling van de subsidie aan het Cultuurplein is: Het bieden van kunst- en cultuureducatie aan alle kinderen en jongeren van 4 tot 21 jaar uit de gemeente Heerde.
Een beleidsdoelstelling van de subsidie aan de muziekverenigingen is onder andere: Stimuleren van actieve deelname aan cultuur voor iedereen in het algemeen, maar voor mensen die nu niet
vanzelfsprekend meedoen in het bijzonder met daarbij speciale aandacht voor jongeren.
Activiteiten:
Cultuurplein en haar cultuurmakelaars, maar ook de muziekverenigingen, geven cultuureducatie in de samenleving van de gemeente Heerde een stevige plek. Het Cultuurplein en de Cultuurmakelaars doen dit zowel in het primair- als voortgezet onderwijs, als daarbuiten met andere partners. Dit doen zij onder andere door het geven van advies en het verzorgen van cultuureducatie in zoveel mogelijk kunstdisciplines (muziek, dans, theater, beeldend, erfgoed, etc.), gebaseerd op de vraag in de samenleving.
Naast het aanbod van het Cultuurplein kunnen kinderen ook muziekles volgen bij Soli Deo Gloria, Koninklijk Fanfarekorps Wilhelmina in Heerde en bij VIVO in Veessen.
2.5. Media
De Stichting Lokale Omroep Heerde/Radio 794 is de lokale omroep in de gemeente Heerde. Radio 794 verzorgt radioprogramma's gedurende zeven dagen per week. In samenwerking met RTV Hattem vinden TV uitzendingen plaats.
Radio 794 wordt gesubsidieerd door de gemeente Heerde en de gemeente Epe. De beide
gemeenteraden hebben in 2014 besloten om de Stichting Lokale Omroep Heerde (Radio 794) aan te
3 e Concept
wijzen als lokale publieke media-instelling in de gemeenten Heerde en Epe. Dit conform de eis in de Mediawet. Radio 794 ontving in 2017 van de gemeente Heerde een subsidiebedrag van € 5.100,-
2.6. Galeries en Ateliers
In de gemeente Heerde zijn verschillende galeries en ateliers gevestigd. Er is een concentratie in de kern Veessen en in het buurtschap Hoorn. Er wordt door de gemeente geen subsidie verstrekt aan galeries of ateliers. Wel nemen ateliers in de gemeente Heerde twee dagen deel aan de jaarlijkse kunstroute op de Veluwe die door de Stichting Open Atelierdagen wordt georganiseerd. De galeries organiseren de open atelierdagen en een kunstexpositie.
2.7. Podiumkunsten
Voor het opzetten van een theaterprogramma in de Heerd was in 2017 een subsidiebedrag van € 6.050,- beschikbaar. Vereniging Het Dorpshuis verzorgt op dit moment het programma. Het JAZZ- festival werd in 2017 met een bedrag van € 1.500,- gesubsidieerd.
2.8. Cultureel Erfgoed
2.8.1. Erfgoed als identiteit
Ons erfgoed toont ons wie we zijn en waar we vandaan komen. Het verbindt én onderscheidt ons van anderen. Elke streek kent zijn eigen gebruiken, gewoonten en verhalen, maar ook zijn eigen cultuur, bouwstijlen en natuur. Deze verzameling van cultureel erfgoed geeft ons identiteit. Een identiteit die, bepaald door de gebouwde monumenten en archeologie, maar ook door onze cultuurlandschappen en landgoederen, een hele belangrijke rol speelt in onze leefomgeving.
In tijden waarin veel mensen naar de steden trekken is het voor authentieke gebieden belangrijk om deze lokale identiteit te bewaken, te versterken en verder uit te dragen.2 De Heerdense identiteit is van grote invloed op de aantrekkelijkheid van de omgeving waarin geleefd, gewoond, gewerkt en gerecreëerd wordt. Daarom is het van belang om zorgvuldig met deze identiteit om te gaan. De zorg voor ons cultureel erfgoed is om deze reden een belangrijk speerpunt in de gemeente Heerde.
De gemeente kent 32 rijksmonumenten en 35 gemeentelijke monumenten. Deze monumenten zijn vaak in particulier bezit, maar zijn van waarde voor de hele gemeenschap en de bezoekers van de gemeente. Om deze reden hecht de gemeente er waarde aan dat de eigenaren van deze
monumenten ondersteund worden in het onderhoud en instandhouding van deze monumenten. Dit gebeurt door middel van ondersteuning op het gebied van kennis, maar in de gemeente is er ook beperkte financiële ondersteuning van monumenteneigenaren.
Wat doen we nu:
Een jaarlijkse informatieavond voor monumenteneigenaren
Elk jaar organiseert de gemeente Heerde een bijeenkomst waarin de laatste stand van zaken op het gebied van monumenten aan de orde komt. Het is een avond waar eigenaren elkaar kunnen treffen en ervaringen kunnen uitwisselen en waar belangrijke thema’s als bijvoorbeeld duurzaamheid en instandhouding van monumenten aan de orde komen.
Open monumentendag
De gemeente Heerde doet actief mee met Open Monumentendag. Bepaalde monumenten worden dan opengesteld en deze worden ook beschreven in een speciaal voor deze dag uitgegeven boekje.
Instandhoudingssubsidie
De gemeente Heerde heeft een subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten met een jaarlijks budget bedoeld als tegemoetkoming in de meerkosten die eigenaren maken voor de instandhouding van hun monument. Er zijn subsidiemogelijkheden voor het onderhoud, maar ook voor de
restauratie van het gemeentelijke monument.
2 Cittaslow omschrijving – website gemeente Heerde
3 e Concept
Concept principeaanvraag
De gemeente Heerde vindt het belangrijk dat de Heerdense monumenten functioneel blijven en goed gebruikt kunnen worden zonder dat de monumentale waarde hierin een remmende factor hoeft te zijn. Om deze reden is het mogelijk om in een vroeg stadium met een beleidsmedewerker Erfgoed in contact te komen voor een informeel gesprek voordat de formele trajecten zijn gestart, waar samen de mogelijkheden van de nieuwe ontwikkeling besproken worden.
Archeologie
De gemeente is verplicht om rekening te houden met de archeologische waarden binnen de gemeentegrens. Om deze reden is er een archeologische verwachtingskaart opgesteld en is archeologie opgenomen in bestemmingsplannen. De gemeente wordt op het vlak van archeologie bijgestaan door een archeoloog.
2.8.2. Musea en erfgoed in Heerde
De Heerder Historische Vereniging ontving in 2017 een subsidiebedrag voor vrijwilligersactiviteiten van € 250,- per jaar en daarnaast een genormeerd subsidiebedrag in de kosten van huisvesting en activiteiten van € 8.150,-. Het gemeentelijk archief wordt afzonderlijk gefinancierd samen met de gemeenten Epe en Hattem. In Epe is het centrale archief voor de drie gemeenten geopend. De gemeente heeft een bescheiden kunstcollectie in eigendom. Deze is verzekerd. In Heerde is een dialectkring actief, evenals twee kringen van oude ambachten (mandvlechten en weven). Deze kringen ontvangen geen subsidie. De gemeente Heerde kent een tweetal musea. Het
Poppenspe(e)lmuseum in Vorchten en de tentoonstellingsruimte in Villa Jacoba van de Heerder Historische Vereniging. Het Poppenspe(e)lmuseum ontvangt geen subsidie.
2.8.3. Cultuur en Erfgoedpact
Cultuur en erfgoed geven identiteit aan een samenleving en betekenis aan het leven. Ze verbinden ons met de maatschappij waarin we leven en bieden bouwstenen om verschillen tussen mensen te overbruggen. Schijnwerpers op de Noord-Veluwe is een samenwerkingsverband tussen negen gemeenten: Putten, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Elburg, Oldebroek, Hattem, Heerde en Epe. Het project wordt gerealiseerd in het kader van het Cultuur- en Erfgoedpact van de provincie Gelderland.
In de gemeente Heerde hebben de verschillende projecten zoals bijvoorbeeld het Moderne
Devotiefestival, de Cultuurroute en de het Veluws Muziekspektakel, een financiële bijdrage gehad.
Ook het ontwikkelen van erfgoedleerlijnen en cultuureducatie via de cultuurmakelaar zijn door Erfgoedpact financieel ondersteund.
De gemeente Heerde investeert jaarlijks € 3.350 en 100 ambtelijke uren in het Cultuur en Erfgoedpact.
3 e Concept
2.9. Kunst in de openbare ruimte
Op verschillende plaatsen in onze gemeente staat beeldende kunst.
Aan het Heerderstrand staat De Ontmoeting, het is gemaakt van beton door Frans Goldhagen en is geplaatst in 2012. De 60 sculpturen: een man, een vrouw en een man en vrouw met kind lijken in een bijzonder lijnenspel een verhaal te vertellen.
Aan de Merelweg in Wapenveld staat ter hoogte van
huisnummer 100 een granieten beeld van een hardwerkende vrouw in Veluwse klederdracht. Het kunstwerk, genaamd Altijd vooruit, is gemaakt door Wapenvelder G.J. Rorije en in juli 2001 overgedragen aan het gemeentebestuur.
In Wapenveld staat ook het beeldje De dorsende boer. Dit beeld is te vinden in de H.G.D. Cramerstraat, nabij de Rabobank. De
“dorsende boer” werd de gemeente Heerde aangeboden door de hernieuwde Rabobank-Wapenveld in april 1983.
Op het kruispunt van een aantal Hessenwegen, de Eperweg, Dorpsstraat, Elburgerweg en de Hagestraat, is het Bronzen kunstwerk De Hessenman, de handelsman, te vinden.
Kunstenaar: G.A. Overeem - Jaar van plaatsing 1975
Het beeld De Padde staat in het Van Durenplantsoen aan de Klapperdijk in Wapenveld, tussen de Zevenakkersweg en de W.H. van der Pollstraat. Kunstenaar: H. Baijens
Het bronzen beeldwerk De papiermaaker stelt een papiermaker voor uit het begin van de Berghuizer Papierfabriek (omstreeks 1711). De Berghuizer Papierfabriek (BPF) was een papierfabriek gevestigd te Wapenveld nabij de buurtschap Berghuizen. ‘De papiermaaker’ is in maart 2009 geplaatst in het dorpscentrum van Wapenveld, op de hoek van de Klapperdijk. Kunstenaar: H.D. Janzen. Jaar van plaatsing: 2009
Midden in het dorp Heerde, op de Brink staat De Schaapherder. Kunstenaar: H. Baijens. Jaar van plaatsing: 1987.
De Carroussel is een kunstwerk dat bestaat uit 4 paarden, die onder andere staan voor Veessen, Vorchten, Wapenveld en Heerde, maar ook voor de 4 windrichtingen van waaruit nieuwe bewoners naar de wijk zouden komen. Het staat op de rotonde Eperweg. Kunstenaar: Marijke Abels. Jaar van plaatsing: Maart 2009
3 e Concept
3. Ontwikkelingen 3.1. Landelijk
In Nederland heeft zich de afgelopen tien jaar een belangrijke transformatie voltrokken in de relatie tussen kunst en samenleving Cultuur nieuwe stijl3. Daar is een lang traject van pionieren aan voorafgegaan en daar zal naar verwachting een lang traject van bestendiging op volgen.
Co-creatie heeft de toekomst. In community arts hebben kunstenaars ontdekt dat samen creëren met burgers een goede vorm is.
Minister Bussemaker vraagt in haar brief:
“Cultuur verbindt: een ruime blik op
cultuurbeleid”4 aandacht voor onder andere de verbinding tussen cultuur en andere domeinen.
Voorbeelden in haar brief laten zien hoe muziek, cultureel erfgoed en beeldende kunst worden ingezet voor ontspanning, persoonlijke
ontwikkeling en zingeving. Er wordt een beroep gedaan op de cultuursector om bij te dragen aan de inrichting van een herkenbare en
inspirerende omgeving voor kwetsbare mensen in de samenleving. De gekozen voorbeelden laten de verschillende relaties zien tussen welzijn, zorg en cultuur: het belang van het bevorderen van sociale cohesie neemt toe. Het gaat in brede zin niet alleen om passieve, maar ook om actieve cultuurbeoefening. Fysieke of sociale beperkingen moeten zo min mogelijk een belemmering vormen om kunst te beoefenen.
Ook kunst maken is een manier om je te uiten en om andere mensen te ontmoeten. Cultuur kan worden ingezet om mensen naar een betaalde baan te begeleiden. De literatuur legt een andere verbinding tussen cultuur en
onderwijs. Leesvaardigheid is de basis voor alle schoolprestaties en van steeds groter belang in de kennismaatschappij die Nederland meer en meer is geworden.
3.2. Provinciaal
5De provincie vindt het belangrijk dat de inwoners en bezoekers van Gelderland de mogelijkheid hebben om cultuur en erfgoed te beleven en ervan te genieten. Dit betekent niet dat concerten, musea en festivals gratis toegankelijk moeten zijn, maar dat er voldoende betaalbaar aanbod is. De provincie Gelderland faciliteert dat er in alle regio’s initiatieven ontplooid kunnen worden. Zij stuurt hier niet actief op, de ambities van de regio zelf zijn bepalend.
3 Bron: Cultuur nieuwe stijl – een voorproefje, praktijkboek community arts en nieuwe cultuurfuncties van Sikko Cleveringa, 2012
4 Kamerbrief van Minister Jet Bussemaker, 8 juli 2014
5 Bron: Cultureel Erfgoed 2017-2020; beleef het mee
Beleid – Kadernota sociaal Domein
Een kanteling is ingezet om mensen met een beperking volwaardig lid van onze maatschappij te laten zijn. Kantelen staat voor in gesprek gaan met de burger om, ondanks beperkingen, mee te blijven doen in de samenleving. De zelfredzaamheid wordt bevorderd door deze burger en zijn omgeving in de eigen kracht te zetten. De gemeente wil naast de zelfredzaamheid de komende vier jaar de
samenredzaamheid bevorderen. Samenredzaamheid is het toenemende bewustzijn dat men gezamenlijk verder komt.
Kwaliteit
De kern van de zaak is burgers zodanig te faciliteren en ondersteunen dat zij ‘meedoen naar vermogen’. Dat ‘meedoen’
is een essentie van levenskwaliteit. De leidende principes uit de wetten helpen deze kwaliteit voor burgers mogelijk te maken.
3 e Concept
3.3. Lokaal en regionaal
3.3.1. De bibliotheek
De bibliotheekwet, voluit Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob), is op 1 januari 2015 van kracht geworden. De wet stelt opnieuw vast wat het doel is van de openbare bibliotheek, namelijk het geven van publieke toegang tot informatie en cultuur. Ook zijn in de wet de vijf functies van de bibliotheek geformuleerd:
ter beschikking stellen van kennis en informatie;
bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie;
bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur;
organiseren van ontmoeting en debat;
laten kennis maken met kunst en cultuur.
De toetsing van de functies vindt plaats aan de hand van certificeringseisen. De wet geeft aan te streven naar een sluitend netwerk van
bibliotheekvoorzieningen.
3.3.2. De Lokale omroep
Lokale omroep - Landelijk6
De sector van de lokale omroepen staat aan de vooravond van een aantal ingrijpende wijzigingen.
De kapstok voor alle maatregelen en
veranderingen is gelegen in de Mediawet, namelijk in de missionaire opdracht van het realiseren van een “lokaal toereikend media-aanbod”. In de definitie en interpretatie daarvan zit de sleutel naar een waardevolle toekomst.
Er spelen drie dimensies een rol bij het bepalen van een lokaal toereikend media-aanbod: het productaanbod, de kwaliteit van de omroep en de effectiviteit en efficiency van de exploitatie.
Het productaanbod heeft betrekking op de criteria waaraan de content moet voldoen en welke kanalen de lokale publieke omroep tenminste moet gebruiken om de content te ontsluiten. De tweede dimensie betreft kwaliteit. Op welke wijze kan kwaliteit worden gemeten? Maar belangrijker nog: hoe kan kwaliteit structureel worden geborgd? Daartoe wordt de bedrijfsvoering en de
journalistiek gekwalificeerd7.
De derde dimensie, de exploitatie, heeft betrekking op de Mediawet en het Gemeentefonds in hoofdlijnen en een normering voor een vaste basisbekostiging evenals een efficiënte en marktgerichte samenwerking.
Lokaal: Gemeente Heerde en Radio 794
De Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) heeft een voorstel gedaan voor een indeling van de nieuwe Streekomroepen. De gemeente Heerde is toegetreden tot de streek “De nieuwe Hanze”. De Nieuwe Hanze bestaat uit de gemeenten Elburg, Epe, Hattem, Heerde, Kampen, Oldebroek, Olst-Wijhe, Raalte en Zwolle.
Radio 794 behoorde in 2014 tot de oprichters van de vereniging Regionaal Media Centrum De nieuwe Hanze.
6 Bron: Strategisch plan NLPO, 2016
7 Zie ook:Vernieuwingsconvenant Gemeenten-Lokale Omroepen 2015-2018
Burgerparticipatie - ontwikkelingen
De belangrijkste ontwikkelingen die tijdens de besprekingen aan de orde kwamen voor gemeente Heerde zijn de volgende:
Er is een afname van het aantal vrijwilligers. Het ledenbestand vergrijst waardoor dit ook een zorg is. Er is verminderde
belangstelling voor Kunst en Cultuur terwijl er ook partijen zijn die zeggen dat de behoefte aan Kunst en Cultuur toeneemt.
Men ziet ontwikkelingen op gebied van social media toenemen en er is een behoefte aan vernieuwing.
Tot slot is er een grote behoefte aan meer samenwerking.
3 e Concept
4. Uitvoeringsprogramma
In dit hoofdstuk hebben wij het
uitvoeringsprogramma opgenomen zoals we dat vanaf 2018 willen uitvoeren. Voor dit
uitvoeringsprogramma hanteert de gemeente Heerde een aantal beleidsnotities waarin reeds bestaand beleid is opgenomen:
a. Het Collegeprogramma b. Kadernota Sociaal domein
In aparte tekstblokken vindt u de belangrijkste onderwerpen uit bovenstaande beleidsnotities. Voor de volledige teksten verwijzen we u naar de
betreffende beleidsnotitie. In onderstaande tekst is het beleid op hoofdlijnen uitgewerkt. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt een aantal onderwerpen meer toegelicht. In bijlage 2 Voorbeeldberekening worden de financiële consequenties in beeld gebracht. Bijlage 3 geeft een samenvatting weer per onderwerp.
1. Ontwikkelen van Kunst en Cultuurbeleid
Met dit uitvoeringsprogramma geeft de gemeente Heerde vorm aan kunst en cultuurbeleid. Dat doen wij niet als overheid maar door samen met de inwoners die daar interesse in hebben. Precies zoals het ook tijdens een van de bijeenkomsten van de
burgerparticipatie is gesteld door een van de aanwezigen: “de gemeente Heerde is verantwoordelijk voor het beleid, maar niet voor de inhoud van kunst en cultuur”.
2. Instellingen dienen niet louter afhankelijk te zijn van overheidssubsidies De uitdaging voor culturele instellingen is om vanuit hun eigen positie, kracht en
verantwoordelijkheden nieuwe initiatieven te ontwikkelen en kansen te creëren en te benutten.
Wij geven hier vorm aan door van iedere subsidie-aanvrager te verwachten dat zij bij de subsidieaanvraag duidelijk vermelden dat een substantieel bedrag van de begroting uit andere fondsen wordt betaald.
Subsidies lager dan € 500,- worden niet uitgekeerd. We gaan ervan uit dat een bedrag van € 500,- door verenigingen zelf bijeen is te brengen. Daarnaast biedt dit uitvoeringsprogramma8 voldoende mogelijkheden voor het verkrijgen van incidentele activiteitensubsidies. Subsidies lager dan € 500,- zijn wel mogelijk vanuit het budget Incidentele Subsidies Kunst en Cultuur9. Deze kunnen worden aangevraagd via het Platform Kunst en Cultuur. In de Toelichting aan het eind van dit hoofdstuk leest u hier meer over.
8 Zie hiervoor het beleid dat in deze nota is beschreven voor prestatieafspraken en de evenwichtige verdeling van subsidies voor sport en cultuur
9 Het Evenementenbudget krijgt een andere naam: Incidentele subsidies kunst & Cultuur. In de toelichting leest u hier meer over.
Beleid – Kadernota sociaal Domein
Sport en verenigingsleven
Sport en vooral het verenigingsleven in zijn algemeen, wordt vanuit het sociale domein gezien als een belangrijk middel om te participeren in de maatschappij. Een vereniging is een
ontmoetingsplek die zorgt voor sociale binding en participatie.
Verenigingen vervullen een spilfunctie. Binnen verenigingen zijn veel persoonlijke contacten. Er zijn mensen actief van
verschillende generaties, specialismen en achtergronden. De gemeente vindt dat ze een belangrijke verbindende rol vervullen en een waardevolle partner zijn voor het sociaal domein. Denk daarbij aan hun signalerende vermogen en hun mogelijkheid om burgers een zinvolle (dag)besteding te kunnen bieden..
3 e Concept
3. De gemeente vervult een regierol in het stimuleren van kunst en cultuur Op verschillende manieren geeft de gemeente invulling aan deze regierol. Door beleid te maken, subsidies te verstrekken en te faciliteren in ambtelijke capaciteit en vergaderruimte voor
bijvoorbeeld het Platform Kunst en Cultuur, denkt de gemeente Heerde een goede regierol te vervullen in het stimuleren van kunst en cultuur. Ook het aansluiten bij lokale en/of regionale initiatieven kan bij de regierol horen van de gemeente Heerde. Denk hierbij aan deelname aan het Cultuur- en erfgoedpact en de IJsselbiënnale. Daar waar de gemeente Heerde vindt dat een initiatief iets toevoegt aan de doelstellingen en het beleid,
kan de gemeente Heerde regie nemen. De regierol strekt zich niet uit naar de activiteiten van de amateurverenigingen. De
amateurverenigingen hebben volledig zelf de regie, zolang zij de subsidie maar inzetten waarvoor het bedoeld is. Bij de professionele instellingen is dat anders, via een
uitvoeringsovereenkomst worden afspraken gemaakt over de te leveren prestaties.
4. Prioriteit ligt bij de jeugd
Cultuur geeft kinderen een basis mee, die verder reikt dan de cultuur op zich: het verder durven kijken dan wat je ziet, het bewustmaken van eigen voorkeuren, het leren kritisch te denken, creatief te zijn, openheid, leergierigheid, doorzettingsvermogen, experimenteerdrang, respect, durf, nieuwsgierigheid, verwondering.
Cultuur verrijkt kinderen, maakt hen sterker.
Een voorbeeld van een manier om kinderen in de jeugdzorg en bijvoorbeeld jonge vluchtelingen te inspireren is zoals het in Breda gebeurd. De Cultuurkantine maakt koppels van kunstenaars en kinderen. Even los van regels en procedures, kunnen ze in samenwerking met de kunstenaars kind zijn. Door kunst te maken krijgen kinderen de ruimte om hun verhaal te vertellen en te laten zien wie ze zijn. Zo wordt kunst ingezet voor empowerment(zelfredzaamheid) van kinderen die zich in een achterstandspositie bevinden. Het bevordert op positieve wijze hun interactie met de maatschappij en hun verdere ontwikkeling.
Door het Cultuurplein Noord Veluwe te
subsidiëren gaat een fors deel van de subsidies naar het opleiden van jeugd op gebied van kunst en cultuur.
De cultuurmakelaar wordt deels door de rijksoverheid gesubsidieerd en deels door de gemeente Heerde. Doordat deze rijksbijdrage structureel is kan ook de komende jaren de cultuurmakelaar worden ingezet.
Kinderen en jongeren onder de 18 jaar kunnen gratis lid worden van de bibliotheek.
Via aanpalend armoedebeleid heeft de gemeente Heerde in 2017 een overeenkomst voor vier jaar afgesloten met het Jeugdcultuurfonds waardoor kinderen in armoedesituaties kunnen deelnemen aan cultuuractiviteiten.
Beleid - Kadernota sociaal Domein
De rol van de gemeente:Als er veranderingen in de samenleving plaatsvinden, betekent dit dat je als gemeente mee moet veranderen. We zien dat de rol van de gemeente binnen het sociaal domein verandert. De gemeente gaat op een andere manier participeren. De Raad van openbaar bestuur heeft in 2012 een overheidsparticipatietrap geïntroduceerd.
Op deze participatietrap worden de instrumenten in beeld gebracht die de gemeente kan inzetten: reguleren door wet- en regelgeving, regisseren, stimuleren faciliteren en loslaten.
“De wereld verandert in een leefwereld waarin burgers zelf weten wat goed is en waar de gemeente slechts hoeft te begrijpen wat die burger wil. Het regisseren is voorbij, vanaf nu gaat het om
stimuleren en faciliteren.” Kaderdocument Sociaal Domein 2017- 2020.
De gemeente wil omgevingsbewust en ondernemend werken en dit ook stimuleren bij de externe partners en burgers. In de
uitvoeringsplannen worden de randvoorwaarden nader uitgewerkt.
Uitgangspunt is dat het bijdraagt aan de samenhang binnen het sociaal domein.
Als het om kwetsbare groepen gaat kan de gemeente een regisserende of regulerende rol innemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan burgers die grote problemen hebben in het dagelijks leven of de buurt, door een verslaving, problematiek op het gebied van
verstandelijke beperkingen en/of psychiatrie of gewoon omdat men door omstandigheden in een isolement terecht is gekomen.
3 e Concept
5. Subsidies uitsluitend op basis van meetbare prestatieafspraken10
Dit zijn subsidies voor activiteiten die bijdragen aan de realisatie van gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Een vorm voor het verkrijgen van een dergelijke subsidie is deelname aan de Culturele Markt Heerde, deelname aan samenwerking via het Platform Kunst en Cultuur en deelname aan de samenstelling van een gezamenlijke cultuuragenda. Deze onderwerpen worden als
voorwaarden opgenomen in de subsidieregelingen.
Een andere vorm van subsidies op basis van prestaties is de participatiesubsidie. Dit is een nieuwe vorm van subsidie die de amateurverenigingen, maar ook de professionele instellingen, kunnen aanvragen wanneer zij actieve- of passieve deelname mogelijk maken voor mensen met een afstand tot de maatschappij. Hiermee geven we vorm aan een inclusieve samenleving door verbinding te maken tussen integratie en participatie in relatie tot Kunst en Cultuur.
Met de bibliotheek en het Cultuurplein worden jaarlijks prestatieafspraken gemaakt die worden vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomsten.
6. Er moet een evenwichtige verhouding komen in de subsidies tussen sport en kunst en cultuur (muziek-,
zangverenigingen)
“Overweging evenwichtige verhouding11
Zowel kunst en cultuur, maar vooral ook sport is een middel dat in de beleidslijn van de gemeente Heerde steeds vaker ingezet wordt binnen het sociaal domein, ter stimulering van onder andere de volksgezondheid, participatie en samenredzaamheid. Op basis van de huidige verhouding van beschikbare financiële middelen, constateren we dat het mogelijk is om zowel voor kunst en cultuur als sport een groot bereik te realiseren. Dit is mede te danken aan de verenigingscultuur waar in Heerde sprake van is. Dit draagt bij aan ons advies om de verdeling van middelen aan te houden zoals deze nu is. Daarbij geldt ook voor zowel sport als kunst en cultuur in het collegeprogramma dat er speciale aandacht voor jeugd moet zijn. Binnen de huidige verdeling is daar sprake van.”
Op basis van bovenstaande tekst stellen we vast dat de verhouding tussen de subsidies van sport en kunst en cultuur niet wijzigt.
In de sportnota is vastgelegd dat instellingen een subsidie ontvangen van € 25,- per jeugdlid (tot 18 jaar). Dit zal ook voor cultuur worden toegepast. Ter voorbereiding worden de subsidieregelingen van de zangverenigingen en de muziekverenigingen gesplitst in twee aparte subsidieregelingen.
10 Zie hiervoor de uitwerking in bijlage 1 Toelichting.
11 Bron: Discussienota herziening subsidiebeleid en heroverweging subsidies, behandeld in de commissie Samenleving op 20 februari 2017 en 13 maart 2017. Het advies van de commissie was: De subsidieregeling gemeente Heerde voor subsidiejaar 2018 vast te stellen conform bijlage 1.
Beleid - Collegeprogramma
Kunst en cultuur is een belangrijk onderdeel van de maatschappij en hoort bij de ontwikkeling van de jeugd.
Richtinggevende afspraken:
a. Het ontwikkelen van kunst- en cultuurbeleid.
b. De cultuursector moet meer op eigen benen komen te staan en zich voor haar financiering meer dan nu richten op bezoekers, donateurs en sponsoren.
c. De gemeente moet een regierol vervullen in het stimuleren van kunst en cultuur.
d. Prioriteit ligt bij de jeugd.
e. subsidies uitsluitend op basis van meetbare prestatieafspraken.
f. Er moet een evenwichtige verhouding komen in de subsidies tussen sport en kunst en cultuur.
3 e Concept
Deze regel houdt in dat bij de subsidieaanvraag het aantal leden, jonger dan 18 jaar die inwoner zijn van de gemeente Heerde, wordt opgegeven. Er wordt echter nooit meer subsidie uitbetaald dan het
totaalbedrag van de subsidieregeling. Is er onvoldoende subsidie aanwezig binnen de subsidieregeling dan zal het bedrag van € 25,- evenredig naar beneden worden bijgesteld. Is er na toepassing van deze jeugdsubsidie nog budget beschikbaar binnen de subsidieregeling dan zal dit overige bedrag in gelijke delen worden verdeeld onder de verenigingen. Als een partij op basis van deze regel meer subsidie zou kunnen ontvangen dan men nodig heeft, zal er niet meer worden uitbetaald dan wat men nodig heeft. Deze regel geldt alleen voor de muziek- en zangverenigingen.
7. Gemeente wil een regiorol vervullen in het stimuleren van kunst en cultuur
In de Bibliotheek Noord Veluwe en het Cultuurplein Noord Veluwe werkt de gemeente Heerde al samen met andere gemeenten, zo ook bij de lokale
omroep. In dat kader viel ook de deelname aan de IJsselbiënnale. Ook zal de gemeente Heerde de komende jaren deelnemen aan het Cultuur en Erfgoedpact. In 2017 wordt een nieuw plan ontwikkeld door het Cultuur en Erfgoedpact.
Ambtelijk zal in de regio worden besproken of er mogelijkheden zijn voor regionale afstemming en samenwerking.
8. Kunst en Cultuur moeten Heerde op de Kaart zetten
Er zijn verschillende initiatieven die de gemeente Heerde op de kaart zetten. Naast alle mooie
cultuurorganisaties en kunstuitingen beschikken we over een prachtige theaterzaal. Ook de
atelierdagen, de atelierroute, IJsseltheaterfietstocht en de IJsselbiënnale dragen daaraan bij.
Daarnaast is de Culturele Markt Heerde een lokaal evenement waarvan we willen dat er ook meer mensen van buitenaf komen.
Om die reden willen we dat de meeste
subsidieontvangende partijen gaan deelnemen aan de Culturele Markt Heerde, om leden en fondsen te werven maar vooral om hun culturele bijdrage te leveren.
Het is van belang dat cultuur hier een verbinding legt met toerisme. Het is wenselijk dat Wij zijn Heerde onderdeel uitmaakt van het Platform Kunst en Cultuur. De stichting Wij zijn Heerde wil de kernen Heerde, Veessen, Vorchten en Wapenveld op de kaart te zetten. De gemeente Heerde zal een verbindende rol innemen tussen Wij zijn Heerde en het Platform Kunst en Cultuur. Het resultaat hiervan is dat er een goede interactie is tussen de beide partijen.
Beleid – Kadernota sociaal Domein
Er is een beweging in onze maatschappij dat jongeren bewuster worden van hun emotionele leefwereld. Het bevorderen en bewust maken van jongeren wordt veelal gedaan door
expressieve projecten. Kunst en culturele activiteiten spelen hier een belangrijke rol in. Daarnaast draagt kunst bij aan de talentontwikkeling bij kinderen/jongeren. Culturele projecten kunnen gebruikt worden bij begripsvorming van
kinderen/jongeren voor andere culturen en hun opvattingen. Bij subsidieverstrekking zullen prestatie-indicatoren opgenomen worden om aandacht voor expressie, talentontwikkeling en begripsvorming van kinderen te bevorderen.
De nota Kunst & Cultuur Heerde 2009-2017 heeft drie doelen die voornamelijk liggen op het gebied van het stimuleren van deelname aan cultuur, om Heerde op de kaart te zetten en om het culturele aanbod te verbeteren door samenwerking.
Kunst en cultuur in georganiseerde vorm vormen net als het verenigingsleven een belangrijke rol in het kader van sociale binding en maatschappelijk participatie. Culturele en creatieve activiteiten zorgen voor veel persoonlijke contacten en verbindt mensen en culturen met elkaar. Er zijn mensen actief van verschillende generaties, specialismen en achtergronden. In het subsidieprogramma voor kunst en cultuur zal naast het stimuleren van kunst en cultuur ook deze sociale component een prominentere plaats krijgen. De gemeente wil door kunst en cultuurprogramma’s een verbinding leggen tussen de integratie en participatie. Ook zijn er ontwikkelingen waarbij mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt baat hebben bij een culturele activiteit. Zowel passief als actief. De gemeente wil onderzoeken of en op welke wijze deze mogelijkheden gebruikt kunnen worden.
3 e Concept
9. Evenementen Stimuleren
Via het Platform Kunst en Cultuur en het budget waarover het PKC het college adviseert blijft de gemeente Heerde het organiseren van evenementen stimuleren. Ook vanuit het Cultuur en Erfgoedpact worden evenementen gestimuleerd.
10. Kunst en Cultuur moet de Heerder identiteit versterken
Tijdens de burgerparticipatie kwam het verzoek om een dag in te stellen waarop de Heerder identiteit wordt versterkt, bijvoorbeeld door de deelname van allerlei koren. Wij anticiperen hierop door de Culturele Markt Heerde te versterken. De meeste instellingen (zie
toelichting) die subsidie ontvangt is verplicht om deel te nemen. Hierdoor kan de Heerder
identiteit worden versterkt in een evenement.
11. De samenwerking moet meer vorm krijgen
Een uitdrukkelijke wens tijdens de
burgerparticipatie was dat de samenwerking tussen culturele partijen meer vorm moet krijgen. Wij sluiten hierbij aan en trekken het nog wat breder: Wij stimuleren ook vormen van samenwerking tussen culturele en niet-culturele partijen.
De meeste partijen(zie toelichting) die subsidie ontvangen zijn verplicht deel te nemen aan het overleg van het PKC, dat hiervoor de juiste vorm zal ontwikkelen. De gemeente Heerde zal dit faciliteren.
Naast deelname aan het PKC dienen ook alle partijen actief mee te werken aan een centrale cultuuragenda. Aanmelden bij Wij zijn Heerde alleen is onvoldoende: er dient afstemming te zijn via het PKC.
12. Meer verantwoordelijkheid voor het Platform Kunst en Cultuur (PKC)
Er wordt meer gevraagd van het PKC. Het PKC heeft de vrijheid om hiervoor een vorm te vinden en deze af te stemmen met de gemeente. Wij zullen dit ondersteunen en faciliteren.
Het PKC kan tevens als adviesorgaan optreden om gevraagd en ongevraagd advies te geven aan het college en aan de gemeenteraad. Hiermee sluiten we aan bij de burgerparticipatie.
Het is belangrijk dat samenwerking wordt gezocht ook buiten de grenzen van Kunst en Cultuur. Het is daarom van belang dat er nauwe contacten zijn tussen het PKC en andere organisaties als de ondernemersvereniging, de bedrijvencontactgroep en Wij zijn Heerde. De gemeente Heerde stimuleert deze samenwerking en verwacht ook van het PKC dat zij actie onderneemt om deze samenwerking vorm te geven. Tijdens de bijeenkomsten in het kader van dit uitvoeringsprogramma kwam aan de orde dat de informatie, die wordt verstrekt tijdens de vergaderingen van het
Algemeen Bestuur van het PKC, niet terecht komt bij de verenigingen. De gemeente Heerde vraagt het PKC dan ook om na te denken over een vorm waar deze communicatie en informatievoorziening
Burgerparticipatie - Beleid
Dat Burgerparticipatie zin heeft moge duidelijk zijn via deze nota.
Bij diverse bestaande beleidsregels is geluisterd naar de wensen van de aanwezige inwoners van de gemeente Heerde.
Eén van die punten is de samenwerking die tot stand moet komen, maar ook de wens om de Heerder identiteit te versterken en de Culturele Markt Heerde. We hebben gesproken over het toepassen van subsidies op basis van prestatieafspraken en meer
verantwoordelijkheden voor het Platform Kunst en Cultuur. Ook is iedereen het over de rol van de gemeente eens: de gemeente maakt beleid, maar bemoeit zich niet met de inhoud van de culturele activiteiten.
De leden van de gemeenteraad gaven aan dat ze behoefte hebben aan een adviesorgaan op gebied van kunst en cultuur. Een bijdrage van de cultuurinstellingen aan de participatiemaatschappij wordt breed gedragen. Deze onderwerpen zijn in het cultuurprogramma verwerkt.
Uiteindelijk was er een goed inzicht in wat er leeft in de Heerder gemeenschap. Vanzelfsprekend levert zo’n proces ook verschillen van inzicht en van meningen op die aan de raad zijn voorgelegd.
3 e Concept
optimaal is. Professionele organisaties als bibliotheek en Cultuurplein zullen deelnemen aan het overleg van het Algemeen Bestuur van het PKC.
Ook de Cultuurmakelaar dient regelmatig aan te schuiven voor het verstrekken van informatie en het leggen van verbindingen. In de eerste drie maanden van elk jaar zal het PKC een korte evaluatie over het vorige jaar aanleveren aan het college. Vaste onderdelen hiervan zijn een
overzicht van de evenementen en een presentielijst van de bijeenkomsten.
13. Bibliotheek Noord Veluwe en Cultuurplein Noord Veluwe
Het beleid ten aanzien van de bibliotheek en het Cultuurplein wordt voortgezet. Er zullen jaarlijkse prestatieovereenkomsten worden gemaakt
waarin 10% van de bestaande subsidie variabel is en alleen wordt uitgekeerd als de omschreven prestatie is geleverd.
14. Lokale omroep
De subsidie van Radio 794 wordt verhoogd naar
€ 8.964,-1213. Hiermee komen we tegemoet aan het verzoek van Radio 794 om het bedrag dat in het gemeentefonds wordt gestort aan subsidie uit te keren. Dit staat los van het
accommodatiebeleid dat separaat wordt uitgevoerd.
15. Evenementensubsidies/Incidentele Subsidies Kunst en Cultuur14
Alle subsidies voor kunst en cultuur die niet worden uitgekeerd zullen worden overgeheveld naar het budget van Incidentele subsidies Kunst en Cultuur. Op deze wijze blijft het budget behouden voor kunst en cultuur.
16. Subsidies Oranjeverenigingen
De subsidies van de Oranjeverenigingen worden deels vastgesteld op basis van een vaste- en deels op basis van een variabele component. 25% van het totaalbedrag van de subsidieregeling wordt verdeeld op basis van het ledenaantal.
17. Erfgoed en de toekomst
In voorbereiding op de komst van de Omgevingswet, verwacht in 2020, is de gemeente Heerde zich aan het heroriënteren op haar instrumentarium en haar algehele omgevingsbeleid. De gemeente zal de komende jaren hard werken aan het bepalen van kernkwaliteiten en de ambitie en visie voor de toekomst. Om te kunnen bepalen waar je heen gaat, zal je eerst moeten begrijpen waar je vandaan komt en om deze reden wordt er een cultuurhistorische waardenkaart samengesteld, waarin
belangrijke cultuurhistorische waarden zijn opgenomen. Hierbij valt te denken aan belangrijke en cultuurhistorische waardevolle structuren, landschappen en bebouwing. Deze kaart zal als inspiratie kunnen dienen bij het maken van een Omgevingsvisie of het Omgevingsplan.
Tot de komst van de Omgevingswet is de gemeente voornemens om de bestaande ondersteuning van eigenaren van monumenten op financieel en kennisvlak te behouden en waar mogelijk uit te breiden. Dit ook in nauwe samenwerking met de provincie Gelderland en de Heerder Historischer Vereniging.
12 Bron: Bedragen voor lokale omroep in gemeentefonds stand van zaken juni 2016; vng; € 1,19 per huishouden
13 Bron: Demografische kerncijfers per gemeente 2015; cbs; Heerde: 7533 huishoudens
14 Het Evenementenbudget krijgt een andere naam: Incidentele subsidies kunst & Cultuur. In de toelichting leest u hier meer over.
Beleid – Kadernota sociaal Domein
Burgerparticipatie
Burgerparticipatie gaat om burgerkracht. De gemeente ziet zichzelf als gastheer. Ze omarmt initiatieven en moedigt deze aan. We geven ruimte voor ontwikkelingen. De komende vier jaar wordt een klimaat gecreëerd om met minder regels het resultaat te behalen. De opgave is dan om meer toe te gaan naar het sturen vanuit doelstellingen en maatschappelijke effecten. Het ontwikkelen van nieuw beleid gaat in samenspraak met belangenorganisaties en de ASD (Adviesorgaan Sociaal Domein, voorheen Wmo adviesraad). Ook burgerplatformen zullen hierbij ingezet worden.
3 e Concept
4.1 Toelichting
Evenementenbudget wordt budget Incidentele subsidies Kunst & Cultuur
Het evenementenbudget krijgt een andere naam en een breder doel: Het budget gaat heten
Incidentele subsidies Kunst en Cultuur. Het Platform Kunst en Cultuur (PKC) zal hierover het college adviseren zoals dat gebruikelijk is. Ook het college kan initiatief nemen door het PKC te vragen voor het inzetten van deze Incidentele subsidie voor kunst en cultuur in de brede zin. Dit kan kunst zijn in de openbare ruimte, maar ook nieuwe initiatieven waarin de subsidieregels niet voorzien.
Wanneer aan het einde van het jaar budget overblijft zal dit worden meegenomen naar het volgende jaar. Dit gedurende de gehele periode van het Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur tot en met 2021. Wanneer aan het eind van 2021 nog budget over is vloeit dit terug naar de algemene middelen van de gemeente.
Prestatieafspraken
Er zijn drie algemene prestaties die voor alle subsidieontvangers (behoudens enkele uitzonderingen) gelden:
a. Alle subsidieontvangers uit de subsidieregeling Kunst, Cultuur en Media (behalve de Oranjeverenigingen, de bibliotheek en het Jazzfestival) moeten een bijdrage leveren aan de Culturele Markt Heerde. Bij de burgerparticipatie is naar voren gekomen dat we het belangrijk vinden dat de Heerder cultuur wordt versterkt en dat we het versterken van de Culturele Markt Heerde belangrijk vinden.
b. Alle subsidieontvangers uit de subsidieregeling Kunst, Cultuur en Media (behalve de Oranjeverenigingen, en het Jazzfestival) maken deel uit van de overlegstructuur van het Platform Kunst & Cultuur. De gemeente Heerde zal dit faciliteren en het is aan het PKC om hier invulling aan te geven.
c. Alle subsidieontvangers dragen bij aan de samenstelling van een goede cultuuragenda. Ook hier zal het PKC vorm aan geven.
Wanneer partijen deze prestaties niet leveren komen ze niet in aanmerking voor subsidie. Deze prestaties worden opgenomen in de subsidieregel. Deze regel geldt niet voor Radio 794 omdat dit een wettelijk geregelde subsidie is. Wel juichen we toe als ook Radio 794 deelneemt aan deze activiteiten.
Verder geldt voor elke instelling (zowel de amateurinstellingen als de professionele organisaties) dat ze een Participatiesubsidie15 kunnen aanvragen uit het budget Incidentele Subsidies Kunst & Cultuur voor het betrekken van groepen met een afstand tot de maatschappij. Om dit te kunnen organiseren zal een aantal zaken geregeld worden, zoals onderstaand vermeld:
Overheveling subsidies naar het budget Incidentele subsidies Kunst & Cultuur
Van elke subsidieregeling (behalve van de media16 en de evenementensubsidie) wordt jaarlijks 10%
met een maximum van € 1.000,- en een minimum van € 50,- per vereniging/instelling,
overgeheveld naar het budget van de Incidentele subsidies kunst en cultuur. Deze actie lijkt een verlaging van de subsidies in te houden. Dit is het echter niet. De subsidie blijft beschikbaar voor kunst en cultuur en verenigingen en instellingen kunnen subsidies aanvragen voor evenementen volgens de regels van het PKC.
Het Algemeen Bestuur van het PKC adviseert het college over de subsidieaanvragen die toegekend kunnen worden uit het budget Incidentele subsidies Kunst & Cultuur.
De overheveling van de subsidies komt stapsgewijs tot stand, 2018 is een overgangsjaar en vanaf 2019 tot en met 2021 wordt elk jaar een hoger percentage overgeheveld vanuit elke
subsidieregeling. Vanuit de subsidieregelingen van de bibliotheek en het Cultuurplein wordt een vast bedrag overgeheveld. Het schema ziet er als volgt uit:
15 Een Participatiesubsidie is een subsidie voor een activiteit of evenement ten behoeve van een inclusieve samenleving: De activiteit of het evenement is gericht op inwoners van de gemeente Heerde met een afstand tot de maatschappij.
16 Mediafinanciering is een wettelijke taak van de gemeente
3 e Concept
2018: subsidieregeling 2017 van kracht
2019: -2,5% bibliotheek en Cultuurplein € -250,- 2020: -6% bibliotheek en Cultuurplein € -500,- 2021: -10% bibliotheek en Cultuurplein € -1.000,-
In bijlage 3 voorbeeldberekening subsidies kunst en cultuur is een voorbeeldberekening opgenomen.
Met deze regel versterken we de samenwerking tussen de verschillende partijen.
Aanvullende prestatie Lokale omroep
De gemeente Heerde heeft hiervoor de afspraak met Radio 794 gemaakt dat Radio 794 zorg dient te dragen voor een kwalitatief goede uitzending van de raadsvergadering per radio tot 23:00 uur.
De gemeente wil door kunst en cultuurprogramma’s een verbinding leggen tussen integratie en participatie
Dit onderwerp is voor een deel al beschreven bij het beleidspunt prestatieafspraken. Uit het budget Incidentele subsidies kunst en cultuur kunnen amateurverenigingen en professionele instellingen een bijdrage vragen wanneer zij actieve- of passieve deelname mogelijk maken voor mensen met een afstand tot de maatschappij. Wie zijn dat dan? We vinden het antwoord in het document
“Kwetsbare groepen in een inclusieve samenleving” uitgegeven door het Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten (2015):
Dit is een algemeen landelijk overzicht en opgenomen ter indicatie. Als in Heerde andere kwetsbare groepen zijn waarvoor cultuurinstellingen willen optreden kan men met het PKC in overleg treden voor een subsidieaanvraag.
Spreiding is belangrijk bij het toekennen van deze subsidie. Spreiding in doelgroepen die betrokken worden bij de optredens maar ook spreiding in subsidieontvangers. Het Platform Kunst en Cultuur zal dit bewaken. Het is belangrijk dat er afstemming plaatsvindt via de centrale cultuuragenda. De achterliggende bedoeling van deze subsidie is dat meerdere partijen hiervoor in aanmerking komen.
De gemeente juicht hier een vorm van community arts toe. Hierbij kunnen mensen ook actief deelnemen in de vorming van kunst.
Wij stellen voor dat het PKC het college adviseert een standaard participatiesubsidie toe te kennen van € 250,- per activiteit gericht op een doelgroep uit gemeente Heerde met een afstand tot de samenleving. Voor deze subsidie hoeft er geen samenwerking plaats te vinden met een andere
cultuurinstelling. Ook hoeft voor deze subsidie geen financiële onderbouwing te worden aangeleverd.
Wel is nodig dat de activiteiten op het gebied van de inclusieve samenleving op een vraaggerichte wijze is georganiseerd. Dit houdt in, dat er afstemming is met de doelgroep en/of de zorginstelling en dat deze positief is over de organisatie van het evenement.
Het PKC is vrij om andere bedragen te adviseren wanneer men daar aanleiding toe ziet. Voor standaard evenementensubsidies geldt de eis van de samenwerking wel.
Bijna een derde van de bevolking (29,2%) is kwetsbaar vanwege een relatief lage mate van betekenisvolle participatie en relatief lage kwaliteit van bestaan. Daarvan verkeert ruim een kwart in een zorgwekkende situatie. Het gaat per saldo om ruim 1,1 miljoen Nederlanders.
Wie behoren veelal tot ‘zorgwekkenden’ (als subset van het type ‘kwetsbaren’)?
1. Personen met een meervoudige beperking of uitdaging op het vlak van taal/cultuur, geestelijke gesteldheid, uitsluiting en inkomen (i.c. niet-westerse allochtonen: 80% van deze groep);
2. Sociaal-geïsoleerden en personen die sociale uitsluiting ondervinden (69%);
3. Personen met een samengestelde en/of zware beperking op basis van o.m. gezondheid en fysiek functioneren (62%);
4. Verweduwde 75-plussers (52%);
5. Overbelaste mantelzorgers (23%).
3 e Concept
Ook kan er gedacht worden om een gezamenlijke service op te zetten zodat mensen gehaald kunnen worden en om een kunstactiviteit bij te wonen.
Als dit op een goede basis wordt opgezet kan het PKC besluiten om hiervoor een bijdrage te leveren.
Het budget van de Incidentele subsidies kunst en cultuur is ontschot. De gemeente wil een extra mogelijkheid bieden om subsidies aan te vragen maar gaat hierin niet sturen.
