Partijapparaat op volle toeren

•

Zaterdag 20 december 1958 • No. 520

enDEMOCIATIE

Partijapparaat op volle toeren

(Zie pag. 7)

WIJ DURVEN DE STRIJD AAN EN ZIJN GEREED

De "Fakkeldragersdag" heeft succes gehad.

In Utrecht heeft de heer Burger zijn "fakkel" ontstoken en deze ge- worpen naar het buskruit, dat van den beginne af was opgestapeld onder het wankele getimmerte, dat Regeringskasteel heette en waar- over minister-president Drees de directie had te voeren.

Bij de behandeling van de belas- tingontwerpen in de Kamer had het rode vuur de gevaarlijke grond- lading bereikt en het bouwwerk stortte ineen.

Minister Hofstra, die het vuur nog had kunnen doven, door aan het redelijk verlangen van de Ka- mermeerderheid te voldoen, werd door de fakkelwerpers daarin be- let.

Hij mocht niet en hij dééd het niet!

. ^..

Hoe men overigens over de na- oorlogse brede - basis samenwer- king van rechtse partijen en socia- listen mocht hebben gedacht, voor bijna ieder was het in 1956 toch wel duidelijk, dat de coalitie zich- zelf overleefd had.

Zij, die toen andere oplossingen hebben tegengewerkt en de samen- werking met de socialisten als de enige mogelijkheid ook voor na 1956 hebben geproclameerd, heb- ben daarmede wel een grote ver- antwoordelijkheid op zich geno- men.

Wij denken hier met name aan minister Staf, van wie vaststond, dat hij - waarschijnlijk met steun van de heer Tilanus en enkele an- dere christelijk-historische figuren -niets heeft nagelaten om iedere andere mogelijkheid bij voorbaat te ondergraven.

,. *

*

Toen prof. Oud op de Groning- se jaarvergadering van de V.V.D.

in april 1957 het ongezonde van de

Attentie!!! Attentie!!!

In verband met het Kerst- feest is onze radio-uitzen- ding verschoven naar zaterdag 27 december a.s.

over de zender Hilversum I ( 402 m) van 20.20-20.30 uur.

"Luistert naar de stem van de VVD"

politieke situatie scherp belichtte en de gedachte opperde, dat zono- dig een "minderheidskabinet" zon- der socialisten diende te worden ge- vormd, dat, wanneer het met juis- te voorstellen kwam, de steun van de V.V.D. zeker zou verkrijgen, werd hij met gehoon door de par- tijen ter rechterzijde ontvangen.

De heer Tilanus meende zulk een voorstel "niet serieus" te kunnen noemen en dr. Bruins Slot ver- stoutte zich, diezelfde maand op het anti-revolutionaire partijcon- vent te Utrecht "de scherpe tegen- stelling, die prof. Oud ziet tussen de socialistische en de niet-socialis- tische partijen" te kenschetsen als

"een uiterst goedkope wijze van politiek bedrijven".

• • •

Dat was in april 1957. Ruim an- derhalf jaar lang heeft het getob zich voortgezet. De socialisten en de protestants-christelijken kregen bij de Staten- en Raadsverkiezin- gen een formidabele klap te incas- seren. De V.V.D., sedert 1946 reeds voortdurend in de opgaande lijn in stemmen- en zeteltal, kreeg een stoot omhoog.

In de Partij van de Arbeid ont- stond een volledige paniektoe- stand. Bij de rechtse groeperingen vielen de schellen eindelijk van de ogen.

Nog vóór het jaar 1958 defini- tief ten afscheid is gegaan, is de bom gebarsten.

Een voor iedere objectieve bui- tenstaander redelijke eis, door de rechtse partijen en de V.V.D. ge- steld, dat de tijdelijke belasting- verhogingen thans alleen voor 1959 zouden worden verlengd en dat de beslissing voor 1960 pas medio 1959 zou worden genomen, wan- neer het gehele complex van te ne- men maatregelen zou zijn te over- zien, werd door de socialisten ruw- weg van de hand gewezen.

De socialistische en de niet- so- cialistische groeperingen stonden, ondanks de denigrerende uitlating van dr.Bruins Slot van april 1957, voor de zoveelste maal tegenover elkander en dit keer week de Ka- mermeerderheid n i et voor de socialistische druk.

• • •

Hoe de oplossing van de Kabi- netscrisis zal worden, weten wij op het ogenblik, dat wij dit schrij- ven, nog niet.

Het is wederom de heer Oud ge- weest, die thans de enig juiste weg

heeft gewezen: een "rompkabinet", gevormd door de niet-socialistische ministers uit het demissionaire Kabinet, neme de verantwoorde- lijkheid voor Kamerontbinding en vervroegde verkiezingen op zich, om na de uitspraak van de kiezers voor een nieuw Kabinet plaats te maken.

De V.V.D. vreest dit beroep op de kiezers niet. In tegendeel. Zij durft de strijd aan, al is zij er zich van bewust, dat die van de zijde der socialisten met alle middelen van de wanhoop zal worden ge- voerd.

Wat op vergaderingen en door de radio van die zijde in de afgelo- pen week is gepresteerd, laat daar- omtrent geen enkele twijfel be- staan.

Ons volk is echter een nuchtel"

volk, dat zijn gezond verstand niet verliest en de socialistische agita- tie naar waarde weet te schatten.

Verkiezingen nu of verkiezingen in 1960? Wij wachten het kalm, maar vastberaden af.

Wij durven de strijd aan en zijn gereed.

A.W. A.

In verband met de komende feestdagen is het om techni- sche redenen onmogelijk ons blad op zaterdag 27 december a.s. te laten verschijnen. Ons eerstvolgende nummer zal op 3 januari a.s. uitkomen.

Fractie-commando klonk ...

schip verlaten

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (1) D

e fractie van de P.v.d.A. had tegen de beperking van de verlenging volgens mr. Burger bezwaar, omdat alleen wordt gedacht aan beperking van de belasting op het vermogen en de ven- nootschappen, maar niet aan verlichting van lasten voor de minder draagkrach- tigen, die alleen kunnen worden gehol- pen met een loonsverhoging van 5 pro·

cent.

Scheiding tussen socialisten en niet-socialisten • De tiideliike belastingverhogingen • Beperking van de verlenging tot een iaar (i.p.v. twee iaar) deed minister Hotstra ontslag vragen· Socia·

listische ministers volgden hem • Prof. mr. P.

J.

Oud: .. onaan·

vaardbaar" niet van de minister. maar van PvdA-fractie. Dat gaat helemaal om buiten het pro- bleem voor hoelang de belastingverho- ging moet worden verlengd, antwoordde prof. Oud op de verkiezingsredevoering van mr. Burger. De minister geeft zelf toe, dat het niet is te voorzien hoe het in 1960 zal zijn. Vandaar de beperking.

E

en amendement van de vastr> com- missie voor de financiën in de Tweede Kamer. ondertekend door leden van de K.V.P., A.R., C.H. en V.V.D. (mr.

H. F. van Leeuwen). welk amendement ten doel had de verlenging van de tijde- lijke belastingverhogingen te beperken tot één jaar (in plaats van twee, zoals minister Hofstra wenste), is 11 decem- ber oorzaak geworden van een kabinets- crisis.

Het amendement werd aangenomen met 88 tegen 55 stemmen. Alleen de P.v.d.A. en de communisten stemden te- gen. Omdat minister Hofstra tevoren al had verklaard, dat hij bij aanneming van het amendement de verantwoordelijk- heid voor het beleid niet langer zou kun- nen dragen, verzocht hij schorsing van de beraadslagingen en de volgende dag vroeg hij aan de Koningin om ontslag als minister van Financiën.

Ook minister-president dr. Drees en de andere socialistische ministers Samkal- clen, Suurhof! en Vondeling en de socia- listische staatssecretarissen vroegen

•ntslag.

De negen niet-socialistische ministers waren het er niet mee eens gewt>est aan het amendement de kabinetskwestie te verbinden. Zij vroegen daarom aan de Koningin geen ontslag, maar stelden hun portefeuilles ,.ter beschikking", zodat toch een complete kabinetscrisis Is ont-

IS taan.

* " *

H

et amendement betekende een be- perking. hoewel minister Hofstra voor 1959 volledig zijn zin zou krijgen, maar er was vooraf. eveneens met 88 tegen 55 stemmen. een motie-Romme aangenomen, waarin de regering werd uitgenodigd de Kamer t ij d i g in de ge- legenheid te stellen te beslissen of ook voor 1960 de verlenging nodig zou zijn.

Wanneer volgend jaar het advies van de S.E.R. bekend is over de huur- en melksubsidies, zo redeneerde prof. Rom- me (K.V.P.), en op grond daarvan in een breed kader financieel-economisch- sociale maatregelen moeten worden ge- nomen, kan de situatie voor 1960 beter worden beoordeeld omdat men dan meer weet.

Aan het beperkende amendement was dus een positieve motie toegevoegd door de vastlegging, dat tijdig over 1960 zou moeten worden gepraat. In combinatie waren amendement en motie bepaald re- delijk, :maar minister Hofstra vond de toenadering toch niet positief genoeg.

Hij wilde zekerheid ook voor 1960.

* *

D

e altijd zachtmoedige dr. Tilanus (C.H.) deed verzoeningspogingen.

Waarom, zo vroeg hij, komt de minister niet aan het gemotiveerde, redelijke ver- langen van de Kamer tegemoet?

Ik kan ook vragen, antwoordde minis- ter Hofstra, waarom geeft de Kamer niet toe tegenover mijn redelijke argu- menten?

Van weerskanten bleek er dus geen neiging tot toenadering, maar de heer Tilanus gaf zijn verzoeningspoging niet op. In tweede termijn zei hij:

Er worden de minister voor 1959 geen gelden onthouden en geen uitgaven op- gedrongen. De Kamer Is bereid tot over- leg voor 1960, Als bet niet onredelijk is wat de Kamer vraagt, ligt het in de lijn van een democraat zich daarbij neer te leggen. Ga. als redelijke mensen rond de tafel zitten. Dan moet bet toch mogelijk zijn een uitweg te vinden.

Nee, hield minister Hofstra vol, ik heb zakelijke motleven die voor mij doorslag- gevend zijn. Ik kan geen verantwoor- delijkheid dragen zonder redelijke zeker- heid voor 1960.

S

chuilt er achter de bezwaren van de minister iets anders? Had de heer Tilanus ook gevraagd als een be- zorgde vader, die z~in mokkende zoon aanspoort te zeggen wat er aan schort.

Natuurlijk kreeg hij geen antwoord.

Maar dat gaf prof. Oud, die er niet van houdt ergens omheen te draaien aan- leiding te zeggen waar het op sto'nd.

Wij hebben niet te maken met een vrije beslissing van de regering, zei hij.

De regering staat onder druk van de P.v.d.A.-fractie, In feite komt het on·

aanvaardbaar niet van de minister, maar van de P.v.d.A.-fractie! Zakelijk rechtvaardigt het geschilpunt het "on- aanvaardbaar" niet.

Prof. Mr. OUD

regering onder socialistische druk

De heer Burger verzweeg, dat ook aan de orde was de verlenging (en de beper- king van de verlenging) van de verhoog- de benzinebelasting, die wordt d.oorbere- kend in de prijzen, de verhoogde omzet- belasting op sigaretten, motorrijwielen, televisie-toestellen. artikelen die zich nogal in de populariteit van de arbei- ders mogen verheugen.

Juist daarom werd het onjuist gevon- den reeds nu te beslissen. dat de ver- hoogde omzetbelasting ook in 1960 nog zal gelden.

* *

..

Maar minister Hofstra hield vol. Hij wilde alle belastingverhogingen twee jaar verlengen. Hij nam het de heer Lucas kwalijk, dat deze had gezegd, dat de minister van Financiën niet zo licht moet denken over belastingheffing en voor elk bedrag aan inkomsten maar hard moet vechten.

Wij zuchten de laatste maanden onder het slechte humeur van mr. Burger door de voor hem teleurstellende verkiezings·

uitslagen. Als de Kamer biervoor uit de weg zou gaan, zou de fractie van de P.v.d.A. ons land gaan regeren.

Als Kamer en regering aldus tegen- over elkaar staan. zei minister Hofstra, komt de basis van bet onderling ver- trouwen te ontbreken. Het moment ia gekomen, dat ik tegen dergelijke voort- durende oppositie .,nee" moet zeggen.

Bij aanvaarding van het amendement tot beperking van de tijdsduur van de belastingverhogingen, zal ik de verant- woordelijkheld voor het beleid niet meer kunnen dragen. Ik zal de consequentie trekken (en dus aftreden).

Er behoort echter een zelfstandige re- gering te staan tegenover een zelfstan- dige volksvertegenwoordiging. Als dat niet zo is. waarschuwde prof. Oud, krij- gen we hier toestanden zoals in Frank-

r~ik.

•

Deze Burger

zit, tussen miljoenen melige medeburgers stil aan de kant van de weg, met dat lusteloze gevoel van verlatenheid, van eenzaamheid, van ver- loren zijn in 't vaderhuis-zonder-va<ier. Eerlijk is eerlijk: het valt niet mee zo plotseling voor het feit gesteld te zijn van leven-zonder-Drees.

Wat moet dat nu?

.,Ik heb de plaatjes gezien, door nijvere kiekjesgrafen op de trappen van Huis ten Bosch geschoten. Al die heren weer, die door fraaie adjudanten uitgeleide worden gedaan en het Bosch in gestuurd.

Ik heb alle stukjes van alle speculatiemannetjes in alle kranten maar niet gelezen, want wat heb ik aan die theoretische spitsheden: een ka- bi net moet ik hebben; een vader aan de helmstok om de vaart van mijn scheepje veilig te weten in de stormen. gierend over de levenszee.

Het is dwaas, doch menselijk, dunkt mij, vrienden, dat ik tàch een beetje verdrietig er om ben - vlinders fladderend in de bolle buik - dat meneer Hotstra er niet mee1· is. Een man, die zó geregeld met de collecteschaal op uw levenspad verschijnt wordt toch een vertrouwde figuur en ge mist hem wanneer hij in de mist verdwenen is.

Het meeste meelij heb ik met de heren Van Aartsen en Staf-employé Van der Veen. Die hebben maar zó kort van de hoogheid geproefd. ~au­

welijks zegt iedereen "ha, die excellentie" tegen je, of ze zeggen allemaal weer meneer ..•

U moet dit soort aangelegenheden niet alleen uit de politieke ooghoek gadeslaan; er zitten aangrijpende menselijke kantjes aan óók.

Het is een verwarrende zaak met zó veel aspecten, dat ik er warme handen van k1·ijg en er ligt een buisje slaappillen op mijn nachtkastje.

Wat zou er nu gaan gebeuren?

Het meest-voor-de-hand liggend ,lijkt mij een kabinet van journalisten, want di e weten altijd precies wat er aan schort en hoe het moet. Dat betvijzen zij iedere dag zwart op wit.

Hoe dan ook . . . . als er maar spoedig een eind aan de crisis komt.

Nu heb ik het gevoel in mijn spiemaakte dondertje rillend in het natte gras op de berm van de weg te zitten.

Dag, lieve juffrouw Klompé, een handkusje van

20 DECEHBER 1968- PAG. I

Alvorens er over bet am!'ndement wordt gestemd, is het gewenst. dat de Kamer precies weet wat de poli I iLke ge·

volgen zullen zijn, merkte prof. Oud op, die informeerde of het "onaa"nvaard- baar" gold voor alle leden van h<'t ltabi- net. Nu moest dr. Drees op<'" kaart spelen.

• • _"'

D

^e minister-president antwoordde, dat het kabinet het eent~temmig uitermate wenselijk achtte. dat <Ie ver- lenging geldt voor twee jaar OfHlat een vaste financiële grondslag wnnlt ver- kregen.

Deze eenstemmigheid bestaat niet over de noodzaak of bij de aannemim~ van het amendement de kabinetskweRtie moet worden gesteld. Het gaat niet alleen om het heengaan van minister Hofstra. Ook de andere socialistische ministers zullen niet aanblijven. Gezien de geschiedenis en de samenstelling, raakt dit de gehele basis van het kabinet.

Daarmee wist prof. Oud geno1•g.

Als de socialistische ministers hun ont- slag vragen, zei hij, is de grondslag van bet kabinet verdwenen en e<'ll nieuwe formateur noodzakelijk. Het bezwaar voor een onmiddellijk nieuw kabinet is, dat het slechts een goed jaar voor zich heeft, vol verkiezingsrumoer, een sfeer die ongeschikt is voor rustig werk. Daarom zijn spoedige verkiezingen nodig.

De beste oplossing is, dat de niet-socia- listische ministers aanblijven als romp- kabinet, dat aan de koningin de voor- dracht doet tot Kamerontbinding met ver- vroegde verkiezingen. Dat rompkabinet zou dan niet demissionnair zijn en na de verkiezingen zijn portefeuilles ter beschik-

king moeten stellen.

• _* •

D

eze verstandige en praktische goede raad heeft prof. Romroe er!! kwalijk genomen. Dat is niet redelijk, maar wel begrijpelijk, want de groeiende VVD wordt erg lastig voor prof. Romme, die vasthoudt aan samenwerking met de PvdA (zij het niet tot elke prijs), terwijl prof.

Oud met zijn sterk toenemende aanhang prof. Romroe juist voorhoudt in het be-- lang van een gezonde politieke ontwikke.

ling nu eens duidelijk de sch!'idslijn te trekken tussen socialisten en n i <'i -socia- listen.

Dat wil de heer Romme niet. Hij is bang dat een deel van de katholieke arbeiders dan overloopt naar de PvdA. Daarom wil hij de onzuivere politieke verhoudingen handhaven en blijven modderen met de socialisten. Daarom durft hij niet samen te

werken met een sterke VVD, die hij ten onrechte altijd voorstelt als een werkge- verspartij, een partij van beter gesitueer-

Dr. TILANUS verzoeningspoging

den zonder sociaal gevoel, alsof de VVD in de jaren na de oorlog niet voortdurend heeft getoond alle begrip te hebben voor moderne sociale politiek.

Die moderne sociale politiek is geen mo.

nopolie van de PvdA, maar het gaat er om of de Nederlandse politiek onder de druk van de PvdA steeds verder moet worden voortgedreven op de weg van socialisatie.

Allerlei ingrijpen en leiding van de overheid is in de moderne samenleving onvermijdelijk geworden, maar het gaat er om of men dat ziet als doel, zoals de PvdA.

Wanneer men dit doel duidelijk afwijst en door te breken met de PvdA duidelijk maakt, dat men geen stap verder wenst te zetten op de socialistische weg, dan komt er opklaring in ons politieke leven.

Prof. Romme zal moeten kiezen onder invloed van de groeiende VVD. Daarom moet hij prof. Oud zwart maken, afbreuk doen aan de VVD om dan t.z.t. met een verzwakte PvdA weer te kunnen samen- werken.

Maar prof. Oud heeft bij voorbaat dui- delijk verklaard, dat de KVP, AR en CH in de huidige situatie maar de verant- woordelijkheid moeten dragen voor de in 1956 hernieuwde samenwerking met de (Vervolg op pag. 4, onderaan)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 20 DECEMBER 1958- PAG. S

~

1111111 m ltlltlllltttnttttttmttlltttllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllll 1

:~

lllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll ru

1111111~

- ' §

= _{- - -} STEUNT NU EN MET I(RACHT ⁱ _{- - -}

- -

§

U hebt bemerkt, dat er leven is gekomen an de Neder- U kunt Uw plaatselijke afdeling voorzien van een extra ::::

=

landse politieke brouwerij! bijdrage. ~

- -

::: Nu de PvdA het rumoer heeft ontketend, is een opge- U kunt deelnemen aan de VVD-actie, in 1957 opgezet en

=:

;;;;; wekte politieke strijd te verwachten. tot vandaag getrouw door honderden voortdu-

=

=

De VVD zal daaraan met overtuiging deelnemen - te- rend gesteund, om door een periodieke automa-

=

- tische giro-overschrijving de centrale kas der VVD -

=-

meer nu gebleken is dat zij met haar kritiek op de Rege- te verster en. Deze gemak elijke wa1ze van bij-k k

ä

§

rings-combinatie, welke in 1956 bijeen geknutseld werd, dragen moge U van harte worden aanbevolen.

S

5 volkomen gelijk heeft gehad. Het secretariaat der VVD, te 's-Gravenhage, Ko-

S

=

In de a.s. strijd mengt zij zich onbesmet en onvervaard, ninginnegracht 61, verstrekt U op aanvrage gaar-

§

;;;;; gesteund door de zo bijzonder moedgevende verkiezings- ne alle gewenste inlichtingen.

§

- -

;;;;; uitslagen van dit jaar en voortgestuwd door het verheu- U kunt, wanneer U behoort tot hen die voor de Inkomsten-

§

::: gend enthousiasme van de duizenden jongeren die de moed belasting in de hogere klasse worden aangesla-

5

=

hebben het openlijk voor de liberale beginselen te willen gen, de VVD bij notariële akte of blijkens enige :E : opnemen. Bij het aanbinden van deze strijd voor het welzijn andere schriftelijke verklaring, voor enkele jaren

§

- achtereen begiftigen met een schenking, waar- -

=

van ons land monstert de VVD haar wapentuig. Zij mag door U jaarlijks zeer aanzienliik meer aan de libe-

2

zich verheugen in het bezit van overtuigde afgevaardigden rale zaak kunt bijdragen dan U zonder deze schrif-

§

=

in de vertegenwoordigende lichamen en over een ervaren telijke vorm zoudt (kunnen} doen. §

- -

=

leiding. Zij beschikt over belangrijke deskundigen in haar

§

midden, bekwaam tot het uitwerken van haar programma Zoudt U deze weg willen begaan, dan dient U de VVD

2

- in bijzondere mate, wanneer U de daartoe nodige maat- -

=_

en tot het uitdragen van haar beginselen in woord en regelen (met Uw notaris} vóór 31 december van dit iaar

~-

geschrift. zoudt willen treffen en Uw gift voor dit jaar v66r dezelfde

::: Maar - nog steeds zijn de geldmiddelen van de VVD datum zoudt willen overmaken. Het eerste belastingvoor-

5

te bescheiden om buitengewone politieke gebeurtenissen, deel geniet U dan over het belastingjaar 1958.

§

=

b.v. vervroegde verkiezingen, het hoofd te bieden. Wil de Het secretariaat der Partij zendt U op aanvrage gaarne

=

5 VVD · d _an eze perao e wer e •1 · d k l""k me vo e rac t 11 k ht voor e d nadere bijzonderheden toe.

:=

__

=

zaak van het liberalisme kunnen staan, dan zal haar kas

S T E U N T N U E N M E T K ft A C H T :

5 moeten worden versterkt. Dit kan, wanneer allen, die hun :E

- -

=

steun willen geven aan onze Partij, zich daartoe een bij- U maakt het Uw Partij dan mogelijk zich thans volledig

=

S

zonder vrijwillig offer getroosten. te laten gelden.

Ei

§

Nu wordt U gevraagd daartoe mede te werken. ...." Mr. W. H. FOCKEMA ANDREAE

2

- ^-

f.itUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlJIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiU 1'111111~

Jhr. mr. A. Feith burgemeester van Voorburg

Onze geestverwant jhr. mr. A. Feith, burgemeester van Coevorden, is bij Ko·

ninklijk Besluit met ingang van 1 januari 1959 benoemd tot burgemeester van de gemeente Voorburg.

Over zijn levensloop schreef naar aan- leiding van deze benoeming "Het Vader- land":

Jhr. mr. A. Feith werd op 16 september 1916 in 's-Gravenhage geboren en is thans dus 42 jaar oud. Hij is gehuwd met jkvr.

Quarles van Ufford en heeft vier kinderen.

Na zijn meestertitel te hebben verkre- gen was jhr. Feith enige tijd werkzaam op de gemeentesecretarieën van Voor- hout, Warmond en Leiderdorp. Direct na de oorlog was hij korte tijd waarnemend griffier bij de Haagse arrondissements- rechtbank en bovendien verbonden aan de juridische afdeling van het Militair Gezag.

Op 26 november 1946 werd jhr. Feith geïnstalleerd als burgemeester van de kleine Drentse gemeente Zweeloo, waar hij de naar Meppel vertrokken mr. A.

Kleijn opvolgde. Hij nam in Zweeloo te- vens de functie van gemeentesecretaris waar.

De benoeming tot burgemeester van Coevorden volgde op 1 maart 1949, zodat jhr. Feith zijn huidige ambt reeds bijna tien jaar vervult.

De nieuwe burgemeester van Voorburg is lid van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Nu de V.V.D. in Voorburg de grootste partij is geworden, heeft de Kroon het blijkbaar op zijn plaats geacht voor de anti-revolutionaire dr. J. W. No- teboom een liberale opvolger te benoe- men.

Jhr. Feith heeft zich in verscheidene functies verdienstelijk gemaakt voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, hij is lid van het dagelijks bestuur van de Algemene Nederlandse Vereniging voor Vreemdelingenverkeer en voorzitter van de Vereniging voor Astmabestrijding.

* * _*

In Coevorden, aldus verder "Het Va- derland", is men algemeen van opinie:

"Jhr. Feith is een goede· burgemeester en het spijt ons, dat hij weggaat!

Hij heeft metterdaad getoond, hart te hebben voor zijn gemeente".

Om te beginnen heeft hij de woning- bouw geweldig bevorderd, zodat Coevor- den inderdaad de indruk wekt van eerst kort geleden te zijn gebouwd. Het eeuwenoude vestingstadje bezit nog. maar héél wenig uit het verleden, alleen de gracht (naar het roemruchte voorbeeld van Naarden) is nog grotendeels aanwe- zig en er is nog een mooie oude kruis- kerk.

Maar nieuwbouw overal! Het "Plan Binnenvree" getuigt op bepaald indruk- wekkende wijze van nieuw leven, maar aan alle kanten ziet men complexen, die een zeer modern Coevorden vormen.

Burgemeester Feith heeft voorts ook zeer veel energie besteed aan een betere stadsriolering, annex zuiveringsinstalla- tie. Ondanks de bestedingsbeperking is dit plan, waarmee anderhalf miljoen was gemoeid, doorgezet. En ten derde mag hij trots zijn op zijn met succes bekroon- de bemoeiingen inzake de grote uitbrei- ding van het ziekenhuis. "Ik heb er ge- luk mee gehad!" zegt de heer Feith zelf bescheiden, maar anderen zeggen: "W ij hebben geluk gehad - .",.,t deze burge- meester!"

Dat blijkt voorts ook uit het nieuwe sportpark, dat grote voetbalvelden om- vat, een indrukwekkende tribune, een zéér royale zweminrichting, terwijl ver- der een atletiek-hal in aanbouw is. Maar het beste van al heeft de heer Feith on- voltooid moet laten: een betere verbin-

ding met de Duitse grens.

Dat zit zo: vlak over de grens ligt een uitgestrekte streek, die men "de Graaf- schap" noemt en wier bevolking zeer ge- regeld komt winkelen in Coevorden. In de oorlog en kort daarna is dat natuurlijk totaal verlopen, maar thans komen deze klanten weer druk opzetten. Maar er is geen behoorlijke toegangsweg.

Hardenberg en Emmen proberen nu de- ze Duitse cliëntèle af te snoepen, maar Coevorden heeft een heel groot en goed winkelcentrum voor een plaats van nog geen volle tienduizend inwoners en het wenst de klandizie te behouden. Burge- meester Feith nu, was hard aan het vech·

ten voor een betere verbindingsweg.

Wellicht is het allerbeste, dat hij voor Coevorden heeft gedaan, het dempen van de haven midden in het stadscentrum en deze ruimte bestemmen voór parkeer- terrein. Daardoor zal Coevorden nog lan- ge tijd de drukte aankunnen.

"Ik zat hier zeer naar mijn zin!" zei de heer Feith ons en dat dit wederkerig is, wordt alléén al bewezen door de om- standigheid, dat in Coevorden al jaren- lang een der mooiste straten Burgemees- ter Feithsingel heet. Voorburg kan er waarschijnlijk óók wel een gebruiken.

Landhouw en Domeinbeheer

TE WEINIG AGRARISCHE INVLOED .Bij de begroting van Financiën is een oud probleem ter sprake gekomen: wie zal het beheer hebben over de domein- gronden, de minister van Landbouw, Vis- serij en Voedselvoorziening of de minis- ter van Financiën?

Op het ogenblik is de situatie zo, dat de minister van Financiën eigenlijk de grootste grondeigenaar in Nederland is, d.w.z. hij beheert voor de Staat een zeer grote oppervlakte cultuurgrond, de zgn.

domeingronden. Hij treedt dus op als ver- pachter der domeingronden.

Het is een oude wens van de georgani- seerde landbouw, dat het beheer van de- ze gronden zou worden overgebracht naar de minister van Landbouw, een wens, die volkomen begrijpelijk is en die in het algemeen ook door de V.V.D. wordt ge- steund.

De verhouding tussen verpachter en pachter is niet zo, dat de verpachter met zijn pachters geen andere relatie heeft, dan dat hij de pacht op gezette tijden incasseert en zich verder niet interes- seert voor de uitkomsten van het bedrijf en de bedrijfsvoering zelve.

De verhouding is heel wat gecompli- ceerder en vraagt ook van de verpachter een grondige agrarische kennis en voor- al agrarisch begrip. De klacht van jaren her is, dat in het domeinbeheer te weinig agrarische invloed bestaat.

Bij het debat in de Tweede Kamer is sterk naar voren gekomen, dat een sa- menbrengen van het beheer van deze gronden met het overheidslichaam - dat

wil dus zeggen het departement van Landbouw bepaalt de pachtpolitiek, de structuurpolitiek en de prijspolitiek - niet gewenst is. Het is niet juist - aldus de critici - dat eenzelfde instantie het pachtniveau bepaalt, invloed heeft op de structuurontwikkeling van de landbouw en tegelijkertijd op de stoel van de eige•

naar zit, die de invloeden van die poli- tiek ondergaat.

De Tweede Kamer heeft toen een mo•

tie aangenomen, ingediend door het lid van de K.V.P., de heer Engelbertink, waarin de regering wordt uitgenodigd, alvorens een definitieve beslissing te ne- men, de Kamer met een nota in te lich•

ten. De motie werd aangenomen met steun van de V.V.D.-fractie.

Dat wil niet zeggen, dat zij, die vóór de motie stemden, tegen de overgang van het domeinbeheer van Financiën naar Landbouw op zichzelf bezwaren hadden, doch men wilde de beslissing nemen met kennis van de volledige omstandigheden en motieven. Vooral wilde men weten, wat de minister denkt te gaan doen met de kleine bedrijven.

De domeingronden in handen van de minister van Landbouw, zou deze be- windsman een scherpe gelegenheid kun- nen bieden om structuurpolitiek te voe- ren op zijn eigen wijze.

De Kamermeerderheid vertrouwde blijkbaar de - nu. afgetreden - socialis- tische minister een dergelijke vergaande mogelijkheid niet toe, kennende o.m. zijn geringe sympathie voor het kleine be- drijf.

Onze partijgenoot, de heer Den Hartog, dacht hier iets anders over. Hij stemde dan ook tegen de motie-Engelbertink. Hij ging ervan uit, dat hij geen nadere ge- gevens behoefde om te weten, dat het wenselijk was, dat de domeingronden overgingen naar Landbouw.

Dat wil niet zeggen, dat hij zo bij·

zonder gesticht was over de plannen tot structuurbeleid van minister Vondeling.

De heer Den Hartog meende echter, dat een minister niet onbeperkt aan blijft en dat een nieuwe minister een nieuw be- leid betekent.

De feiten hebben op dit punt wel een onverwachte keer genomen.

F. v. :D.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I I)

Buitenlands debat in Tweede Kamer • Felle kritiek van drs.

Korthals op Amerika • Krachtig verzet tegen nationalisatie in Indonesië • De heer Ritmeester: maak haast met inpolderingen • De heer Visser: Schaf dure draadomroep af.

B

ij de vele tientallen onderwe:pen, die vorige week bij de begrotmgs- behandeling van buitenlandse zaken in de Tweede Kamer aan de orde zijn geweest, hebben vooral twee vraagstukken sterk de aandacht getrokken, die nog steeds een grote weerslag hebben op onze bin- nenlandse politiek: Indonesië en Nieuw- Guinea.

Onze geestverwant drs. Korthals gaf daarbij uiting aan zijn diepe bezorgdheid over de Indonesische bevolking, die slecht bestuurd wordt en economisch steeds .verder achterop raakt. Op een verpauperiseerde bevolking zal het com- munisme gemakkelijk vat hebben. Wat de regeerders daar vooral ten aanzien van de Nederlanders hebben gedaan, schreit ten hemel.

Individuele mensen is het bestaan on- mogelijk gemaakt. Grote economische belangen in Indonesië zijn genationali- seerd, zonder dat er over vergoeding wordt gesproken. De VVD is van oordeel, dat daartegen met de grootste kracht verzet moet worden aangetekend.

De houding der Amerikanen ten aan- zien van Indonesië vond drs. Korthals eenvoudig onbegrijpelijk. Wij hebben het een paar jaar geleden meegemaakt, dat, terwijl Nederlanders in Indonesië on- schuldig in gevangenissen zaten, Soekar- na met zeer veel pracht en praal in Washington werd ontvangen en dat hem het eredoctoraat in de rechten werd toe- gekend, in verband met de "magnifieke rechtsstaat", die er in Indonesië zou zijn.

Thans, nu weer honderden miljoenen ean ons zijn ontnomen en terwijl duizen- den van onze landgenoten het bestaan in Indonesië onmogelijk is gemaakt, zijn de Ameri-kanen er toe gekomen wapens aan Indonesië te leveren. Dit is niet alleen een veronachtzaming van onze belangen, maar ook van onze gevoelens. Jarenlang heb ik reeds gewezen op het vertreden van onze gevoelens door de Amerikanen.

Zij zijn fiks bezig, aldus drs. Korthals, onze sympathie te verspelen.

Allerminst kon het de liberale woord- voerder geruststellen, dat in de wapen- leveringsovereenkomst is bepaald, dat deze wapens niet zullen worden mis- bruikt voor directe of indirecte agressie tegen Nederlands Nieuw-Guinea. Het is immers vaak genoeg gebleken, dat Indo- nesië overeenkomsten beschouwt als een vodje papier. De wapenleveringen zorgen er trouwens wel voor, dat er andere wa-

(Vervolg van pag. 2)

PvdA en dat de kiezers zich zo spoedig mogelijk moeten kunnen uitspreken over het trekken van de scheidslijn tussen so- eialisten en niet-socialisten.

* * *

D

e behandeling van de belastingont- werpen is natuurlijk maar de aan- leiding geweest tot het uitbreken van de reeds lang dreigende kabinetscrisis. Op 30 _ oktober j.l. heeft mr. Burger zich los ge-

maakt van het regeringsprogram om de _ handen vrij te krijgen voor het voeren van oppositie teneinde verloren aanhang terug te winnen.

Toch is het nog wel interessant aandacht te schenken aan hetgeen onze financiële specialist, mr. H. F. van Leeuwen, in de avondvergadering van 8 december heeft gezegd over het probleem van de ver- lenging met één of met twee jaar.

Hij zei over de bezwaren te kunnen heenstappen, mits de verlenging zou wor.

den beperkt tot het jaar 1959. Hiermee was uitgedrukt, dat hij wel bezwaren had te- gen de belastingverhogingen, doch hij wilde daar niet over uitweiden.

De heer Van Leeuwen volstond met te zeggen, dat hij het systeem van het uitpik·

ken van enkele belasingen om daarop de last van de verhoogde uitgaven te doen drukken, geen bevredigend systeem vond.

Indien wij een behoorlijk uitgebalan- ceerd systeem van belastingen hadden, dan zou het de voorkeur verdienen, indien bepaalde omstandigheden dit nodig zou- den maken met het oog op de positie van de schatkist, alle belastingen bij wijze van opcenten met een gelijk percentage te ver- hogen.

Niet alleen zou dit billijker zijn en auto.

matisch leiden tot een evenwichtige ver- deling, maar bovenal zou dit de kosten- gevoeligheid bij de regeringsinstanties, in de Kamer en bij het grote publiek meer opwekken.

Deze kostengevoeligheid is een onmisba- re voorwaarde voor de besnoeiïng van de staatsuitgaven. Voorzover men leeft in de zalige droom, dat uitgaven kunnen WOl'•

VISSER

• . . . te hoge telefoontarieven pens vrij komen, die tegen Nieuw- Guinea kunnen worden gebruikt.

Dat minister Luns het in feite eens was met drs. Korthals, bleek wel uit zijn me- dedeling, dat hij tegenover de Ameri- kaanse minister Dulles zijn bezorgdheid heeft uitgesproken over de mogelijkheid van Indonesische agressie tegen Nieuw- Guinea. Een lichtpuntje is echter, dat de Verenigde Staten volgens de minister meer begrip hebben gekregen voor onze positie in de Pacific, waardoor ten aan- zien van Nieuw-Guinea de standpunten van Nederland en Amerika veel dichter bij elkaar zijn gekomen.

• •

•

D

e mislukking met de motie van de socialistische fractievoorzitter mr.

Burger tijdens de algemene politieke be- schouwingen, heeft de PvdA-fractie er niet van weerhouden om ook tijdens dit debat een pleidooi te houden voor de ge- dachte van een trusteeship voor Nieuw- Guinea.

Ook nu weer is dit denkbeeld afgesto- ten op het eensgezinde "neen" der overige

den opgevoerd zonder consequenties voor de inkomstenkant van het budget, zal er van bezuiniging nauwelijks iets terecht- komen.

....

E

en versterking van de lopende in- komsten voor een behoorlijk even- wicht in de staatsfinanciën voor 1959 is nodig. De positie is immers zo, dat bijna het totaal van de buitengewone uitgaven door leningen zal worden gedekt en dat er zelfs een tekort op de gewone dienst zou zijn zonder baten uit de belastingverho-

ging. •

Wij verkeren in een opgaande conjunc- tuurlijn en uit dezen hoofde zou een de- ficitfinanciering voor lopende uitgaven ongewenst zij.n. Een andere vraag is ech- ter of de keuze van de belastingen die zijn verhoogd en waarvan de verhoging wordt bestendigd, de meest juiste is.

Juist daarom heb ik groot bezwaar, al- dus de heer Van Leeuwen, toe te stemmen in verhogingen, die zich over meer jaren uitstrekken. Dit bezwaar heb ik ook, zei hij (met 'n herinnering aan de socialisti- sche fakkeldragersdag) omdat mijn fakkel niet zoveellicht geeft, dat ik nu al vooruit kan zien wat voor 1960 en tot ver in 1961 (het nadruppelen van de belastingverho- gingen) het beste zal zijn.

Ik weet niet hoe de conjunctuur zich zal ontwikkelen en in welke mate de belas- tingopbrengsten zullen binnenvloeien.

Vandaar dat ik mijn medewerking wil verlenen, doch niet verder dan voor belas- tingen die reiken tot eind 1959. Zij druppe- len trouwens in 1960 nog belangrijk na.

De redelijkheid van de heer Van Leeu- wen heeft minister Hofstra en de andere socialistische ministers niet kunnen weer.

houden ontslag te vragen. De PvdA- fractie, die oppositie wil, liet geen andere keus. ,

Het is zeer de vraag of de PvdA in de oppositie inderdaad sympathie zal winnen.

Het is mogelijk, dat reeds aanwezige in- terne spanningen in de partij nog toene- men en verdere splitsing ontstaat.

De VVD ziet de verkiezingen met ver- trouwen tegemoet. V. v. D.

democratische groeperingen. De socialist De Kadt liet echter weten, dat zijn partij deze kwestie bij de komende verkiezin- gen in de politieke strijd zal brengen.

Drs. Korthals herhaalde nog eens, dat wij ten aanzien van Nieuw-Guinea grote verantwoordelijkheden hebben met vèr- strekkende financiële consequenties, die zwaar op ons drukken en waar wij wei- nig baten tegenover kunnen verwachten.

Wij oefenen die taak daar niet uit ten eigen bate, maar mede in het belang der westerse wereld als geheel. Daarom heb- ben de westerse staten de plicht naast ons te staan en ons in de gelegenheid te stellen onze taak in Nieuw-Guinea onge- stoord te vervullen. Met open oog voor alle ontwikkelingen, vooral ook interna- tionaal, zal Nederland er goed aan doen, de grootste spoed te betrachten om zijn taak snel tot een goed einde te brengen.

• • •

E

en beL:mgrijk gedeelte van zijn rede wijdde drs. Korthals aan de com- munistische dreiging, niet alleen de mili- taire, maar ook de economische. Wij krijgen in de toekomst een aanval op het economische front.

De gehele Atlantische gemeenschap zal een tegenoffensief moeten ondernemen.

Meer hulp aan minder ontwikkelde lan- den is daarbij beslist nodig. Wanneer die landen aan hun lot worden overgelaten, betekent dat voortzetting van hun ar- moede met een grote kans, dat zij in de armen van de communisten worden ge- dreven. Onze hulp moet niet bestaan in aalmoezen of giften, maar zij moet een werkelijke bijstand zijn om het econo- mische leven te versterken. Dit is be- halve een politiek, ook een economisch belang, omdat het voor het westen van grote betekenis is, indien zich in die staten nieuwe koopkracht kan ontwik- kelen.

• • •

M

eer begrip bepleitte de heer Kort- hals voor de neutraliteitswil van een aantal landen in het oosten. Wij ver- geten wel eens te gemakkelijk, dat onze eigen neutraliteitspolitiek nog niet zo lang achter ons ligt.

Wij moeten begrijpen, dat de begrippen democratie en vrijheid bij die volken heel anders liggen dan bij ons, omdat zij de vrijheid en democratie nooit hebben gekend, zoals wij die kennen. Eveneens dienen wij er begrip voor te hebben, dat die landen aan h;,t economisch systeem van het westen niet altijd de beste her- inneringen hebben. Die volkeren hebben genoeg aan hun eigen zorgen en de li- berale woordvoerder kan ook wel be- grijpen, dat zij neutraal willen zijn. Daar- om mogen wij niet vasthouden aan de redenering: Wie niet voor mij is, is te- gen mij.

De heer Korthals wilde hiermee ook duidelijk maken, dat wij over de sym- pathie, die in de wereld ten aanzien van ons bestaat, niet al te somber behoeven te zijn.

• •

•

MINISTER VAN AARTSEN

• . . . kom pas kijken ....

W

at de Europese problematiek be- treft, staat de heer Korthals zeer positief op het standpunt, dat met alle kracht moet worden gestreefd naar een vrijhandelszone. Daarin ligt immers de mogelijkheid onze oude handelsrelaties aan te houden.

Voor de Franse moeilijkheden had hij volledig begrip, maar hij vond overigens, dat Frankrijk zich in de EEG reeds een zeer schone positie heeft verworven. Men moet daarom maar niet al te veel spre- ken over de grote offers, die Frankrijk op zich heeft genomen. Waaruit blijkt het begrip, dat Frankrijk heeft voor onze moeilijkheden? vroeg drs. Korthals.

De liberale woordvoerder stelde zich hiermee lijnrecht tegenover de socialis- tische jhr. mr. Van der Goes van Naters, die de regering verweet onder de beko- ring van Engeland te zijn gekomen en geen oog te hebben voor de grootheid van Frankrijk.

20 DECEMBER 1958- PAG. 4

Octrooi Nr. 82075

De boekhouding voor uw· afdeling is een

BALI-KOMPAS

Prijs f 7.50. Verkrijgba:u· bij M. BAKKER, Penningmees i,,,.

afdeling Eelde, Groningerwt>g 54, Eelde. Postgiro nr. 977542

en in de kantoorboekhandel.

T

ot besluit van het buitenlands debat nam de Kamer een motie aan - ook door de heer Korthals ond<'t·tekend - die de regering vroeg mee te werken aan een zo spoedig mogelijke evacuatie van oude en zieke vluchtelingen van Europese afkomst, die in Hongkong ver- blijven. Hiervoor zou een vlieg1uig met een behoorlijke accommodatie ter be- schikking van de Hoge Commissaris voor de vluchtelingen moet worden gesteld.

Bovendien gaf de motie de reg-ering in overweging voor dit doel een emigran- tenschip op terugreis uit- Australië of Nieuw-Zeeland ter beschikking te stel- len. Alleen de communisten stPmden te- gen de motie.

•

• •

D

e liberaal Ritmeester heeft de pas opgetreden minister van verkeer en waterstaat, mr. Van Aart.sen, bij de behandeling van de begroting van het Zuiderzeefonds met klem van redenen onder de ogen gebracht, dat er l>ij de in- poldering van het IJsseJmeer doorgetast n1oet worden.

Door de enorme stadsuitht·l'idingen moeten lanäbouw en veeteelt zich steeds verplaatsen. Maar daarvoor is In nd nodig en dat kan alleen door inpoldef"ing ver- kregen worden. Begrijpelijk, dat de heer Ritmeester het maar moeilijk kon ver- werken, dat de inpolderingen door geld- gebrek vertraagd moeten wordl'n.

Onbegrijpelijk vond hij het, dat, hoe- wel de regering altijd de inpoldC'ring van de Markerwaard heeft willen laten voor- gaan boven die van Zuidelijk Flevoland, nu misschien toch laatstgenoemde polder de voorrang zal krijgen.

Een bijzonder onaangenaam aspect hierbij is, dat het rapport van de Com- missie Beperking Visvergunningen 1955 er overeenkomstig de plannen van uit is gegaan, dat het zuidelijk deel van het IJsseJmeer omstreeks 1960/1962 van het overige deel zou worden gescheiden. Een andere situatie zal wellicht een andere afvloeiingsregeling noodzakelijk maken, hetgeen beslist onzekerheid en schade voor de belanghebbende visset·s zal mee- brengen.

De heer Ritmeester betreurde dit uitermate. Minister Van Aartsen gaf de heer Ritmeester toe, dat het van groot belang is, dat de betrokkenen langzamer- hand weten, waar zij aan toe zijn en ver- zekerde hem, dat het niet de bedoeling is deze zaak op de lange baan te schuiven.

. . .

B

ij het debat over de PTT-begroting rekende onze geestverwant Visser minister Van Aartsen voor, dat de ta- riefsverhogingen bij de posterijen in 1957 sterk overdreven zijn geweest. Er is dat jaar immers een winst behaald van 17.1 miljoen gulden, terwijl de tarlcfsverho- gingen 38 miljoen gulden hebben opge- bracht. Dus had men met de helft der verhoging kunnen volstaan om een slui- tende exploitatie te krijgen.

Het is duidelijk, zei de heer Visser, dat het onder die omstandigheden beslist niet noodzakelijk was de telefoontaril'ven met ingang van 1 juli 1958 te verhogen. Wij mogen vooral niet uit het oog verliezen, dat het overgrote deel van al deze ver- hogingen door het bedrijfsleven moesten worden opgevangen in een periode, waar- in de regering op bestedingsbeperking aandrong. Een periode dus, waarin het bedrijfsleven zijn omzet zag teruglopen.

Voor de zoveelste maal tijdens het PTT-debat klonk ook nu weer uit de liberale hoek het advies: Ruim de draad- omroep op. Ernstig keurde de heer Vis- ser het af; dat er bijna twee miljoen gul- den op de begroting wordt uitgetrokken om kabels aan te leggen en te vernieu- wen, alsmede om colporteurs aan het werk te houden. En dat, terwijl in goed anderhalf jaar het aantal abonnees met omstreeks 30.000 is teruggelopen.

Minister Van Aartsen hield zich tegen- over deze kritiek - die gedeeld werd door de KVP-woordvoerder dr. Lucas - op de vlakte. Nu hij nog zo kort in functie was, kon hij over de draadomroep nog geen definitief oordeel geven, zei hij.

En wat die winst van 17.1 miljoen gulden betreft? Het is een beetje mee- gevallen, zei de minister, maar het had ook gemakkelijk anders uit kunnen ko- men.

DenE.