De verkiezingen en de strijd
voor democratie en vrijheid
Het is te verwachten, dat de regeringspartijen en de "konink-·
lijke oppositie" van Sdh.outen tot Oud in de komende maanden meer dan ooit de nadruk zullen leggen op de door de commu- nisten bedreigde "geestelijke vrijheid", teneinde de netelige discussie over de toenemende sociale noden van de massa der
beV~olking te ontlopen. '
Zij volgen daarbij slechts ihet richtsnoer, dat in Washington.
werd uitgewerkt, waar men volgens !hen, die zeggen, dat het Marshall-plan "onpolitiek" is, meer en meer afwijkt van het oorspronkelijke zuiver economische herstelplan voor West- Europa en dit geheel ondergeschikt maakt aan het politieke doel, n.l. de onderdrukking van de avbeidersbeweging in West- Europa. Dit streven, om de doeleinden van de reactie meer en meer te camoufleren door gebazel over bedreigde geestelijke waarden, !heeft De Maasbode onlangs reeds de verzuchting in de pen gegeven, dat het Marshall..plan juist door het op de voorgrond stellen van de politieke doeleinden gecompromitteerd dreigt te worden.
Vanzelfsprekend is deze uitlating op zichzelf reeds huiohel- acth.tig, aangezien het plan van Washington nooit anders is geweest, dan met behulp van de materiële machtspositie van Wallstreet Europa aan zich te onderwerpen.
Het kenmerkende bij deze afleidingsmanoeuvre is evenwel het feit, dat juist achter het geestelijke ·gordijn de plannen tot beknotting van de geestelijke vrijheid der werkers, tot uitholling van de democratische rechten vastere vormen aannemen. Men moet hierbij niet uit i1:et oog verliezen, dat het initiatief alweer van Amerika uitging. In het aangezicht van de "mogelijkheid van het spoedige uitbreken 'Van een economische crisis met haar verwoestende gevqlgen, begon de Amerikaanse reactie reeds verleden jaar maatregelen te nemen, die geschikt warèn om de aanvalskracth.t van de vakbeweging in dat land te onder- mijnen. Typerend hiervoor is de Taft-Hartley-wet, die elke staker bij wijze van spreken aan ihet gevaar van langdurige gevangetPss.traf blootstelt. Typerend :hiervoor is ook de bepaling in dezelfde wet (die juist nu door de rechtbanken op haar grondwettelijkheid wordt getoetst), dat alle vakhonden een verklaring moeten· afleggen, waaruit iblijkt, dat zij zichzelf van
145
communistsche invloeden hebben gezuiverd. De bedoeling .is duidelijk. Immers, de communistisdhe :vakbondsbestuurders zijn de meest strijdbare leiders, zij zijn dus ook in staat aan een loonactie of een actie ter verdediging :van de lonen de nodige stootkracht te :verlenen. Juist dit geval legt duidelijk de wer- kelijke betekenis van de hysterische anti-communistische cam- pagne bloot, die zo gewillig door de rechtse sociaal-democratische leiders hier te lande werd overgenomen. Het verband tussen de strijd der reactie tegen de communisten en tegen de arbeiders- klasse in het algemeen is hier immers zo sprekend, dat zij geen nadere toelichting behoeft.
De rechtse sociaal-democratische leiders, die b.v. in Amster- dam het a:ftr·eden van de communistische wethouders lb.ebben geëist, iijken p!'ecies op de naïeve man, die een zwetende dood- graver te hulp !roomt, zonder te begrijpen, dat de zwetende zwoeger juist bezig is het graf te delven, waarin hij de eerst- genoemde wil doen verdwijnen~ Natuurlijk zijn zij ook weer niet zó naïef, om de eenvoudige reden, dat zij hopen zich zo verdienstelijk te maken, dat zij tenslotte toch aan het vonnis zullen ontkomen.
lDeze lieden hebben een ingeboren afkeer voor de lessen der geschiedenis. Zij hebben ook een ingeboren afkeer voor de wijsheden van de meesters van het socialisme. "Democratie", schreef Lenin, "is een vorm van de Staat, een van zijn varie- teiten.)' Lenin schreef ook: "De democratie is van buitenge- woon groot belang in dé ibevrijdingsstrijd van de ar.beidersklasse tegen de kapitalisten."
Men kan deze uitspraak vanuit verschillende gezichtspunten bekijken. In de eerste plaats bedoelde Lenin daarmede te zeggen, dat de arbeidersbeweging verplicht is, juist in het belang van de bevordering van haar einddoel, het socialisme, als de kam- pioen van de verdediging en uitbreiding der burgerlijke demo- cratie op te treden.
In de tweede plaats zal een socialist zich altijd de vraag voor- leggen, of een bepaalde maatregel van de wetgevende macht bevorderlijk is voor de versterking van de arbeidersbeweging of niet en dientengevolge zijn !houding bepalen.
In de derde plaats zal hij zich •er altijd ván bewust zijn, dat de strijd voor het sociali<Sme onverbrekelijk verbonden is met de strijd voor een hogere vorm van democratie. Onder die hogere vorm wordt dan verstaan de aanvulling van de :formele, politieke democratie door de economisohe, socia1e democratie.
Dit ten eerste. Vervolgens zal men de ·lessen der geschiedenis
niet uit het oog mogen verliezen. Een typerend vool'lbeeld voor
de gevolgen van de anti-communistische campagne levert onge-
twijfeld het !Duitsland van de Weimar-republiek op. Wij gaan
daarbij de hardnekkige weigering van de toenmalige sociaal-
democratische leiders· in Duitsland, om met de communisten samen te werken met stilzwijgen voorbij. Wij hebben hier meer het oog op het ihèle stel maatregelen, afgekondigd door de verschillende Duitse coalitie-regeringen, die tot doel hadden de bewegingsvrijheid van de col:nmunisten te belemmeren; zoals de vertbodsbepalingen van bepaalde communistische publicaties, het, verbod van bepaalde communistische organisaties, die hun hoogtepunt vonden in de door sociaal--democraten geleide poli- tionele schietpartijen op arbeiders.
Deze hele ontwikkeling vond haar ibekron:ing in de beruchte zitting van de reeds vertrapte Duitse Rijksdag in Juni 1933, waar de sociaal-democraten hun zegen gaven aan IHitler's pro- gramma ·en daarmede hun doodvonnis definitief ondertekenden.
Op hen is zeer zeker van toepass4lg, wat hun voorganger / Bebel in 1910 zeide: "Wanneer * als socia:al~democraat", aldus verklaarde hij toen op t:en · congres te Maagdenburg, "een coalitie met burgerlijke partijen sluit, dan wed ik duizend tegen één, dat niet de sociaal--democraten, maar de burgerlijke partijen de winnaars, en wij de verliezers zullen zijn."
Bebel bedoelde met het woord "sociaal-democraten" natuur- lijk de atbeidersbeweg4lg in het algemeen, hij dacht niet aan de enge bélangen van een corrupte partij-bureaucratie.
Zijn stelling behoeft, gezien de latere ervaringen, bovendien twee gewichtige aanvullingen. De socialisten zullen in een coalitie-regering de verliezers zijn, aldus zouden wij zijn stelling willen uitbreiden, indien zij de coalitie niet met het vastberaden . besluit aangaan, juist in de regering de principes van het socialisme hoog te houden en · hun posities te gebruiken ter bevordering van die principes. 'Zij zullen ·verder de verliezers zijn, indien zij afstand doen van de massa-actie en van een ondersteuning van hun posities in Q.e coalitie door de massale mobilisering van de gehele arbeidersbeweging. Gedurende hun deelname in de coalitie-regering hebben de Franse communisten volgens deze principes gehandeld en zij hebben daarmede grote voordelen voor'' de we:tlters bereikt.
Volgens dezelfde principes hebben de communisten en linkse sociaal-democraten in landen als Tsjechoslowakije, Hongarije, Bulgarije en Roemenië gehandeld.
Maar niet zo de leiders van d~ P.v.d.A. Op hen zijn de woorden van Bebel ten volle van toepassing. De machtspositie in de coalitie hebben zij willens en wetens vergooid. Op geen enkel tijdstip gedurende de afgelopen drie jaar hebben zij er gebruik van gemaakt. Zij hadden het besluit over de troepen- zendingen, die ihet begin van de koloniale oorlog waren, in September 1946 kunnen verhinderen. Zij hadden de schande van de 20ste Juli kunnen voorkomen, indien zij ibereid waren geweest samen met de communisten de massa der anti-imperia- listen in ons land te mobiliSeren.
147
Door het volle gewicht van de negenendertig Kamerzetels der P.v.d.A en der Cammumsten in de waagschaal te werpen, - verbonden met een massale mobilisering van de wetkers in het ·
gehe1e land, had de loon- en prijspolitiek van de reactie ten voordele van de werkers gekeerd kunnen worden, er hadden hui'zen gebouwd kunnen worden inplaats van kazernes, de ouden van dagen ihadden een behoorlijke pensioenregeling kunnen krijgen, de heffing ineens op de grote vermogens was geen paskwil geworden, de nationalisatie van de mijnen was werke- . lijkheid geworden, ·de zuivering ihad tot een werkelijke be- straffing van de oorlogsmisdadigerS en collaborateurs kunnen worden. . . . in het kort, de na-oorlogse ontwikkeling in ons land had een geheel andere loop genomen, indien de waarschuwing van Bebel in acht was genomen, en indien de Nederlandse sociaal--democratie niet op de katholieke reactie en op Marshall, maar op samenwerking en regeringscoalitie met de communisten had gekoerst.
Voorwaarde daarvoor was nàtuurlijk geweest, dat zij zich van haar rechtse leiders had ontdaan, zoals dat nu ook in Tsjechoslowakije is gebeurd.
Maar omdat deze rechtse leiders zich - terwille 'Van de coalitie - met huid en haar ihebben O'Vergegeven aan de reactie, heeft dezelfde coalitie ntets dan nadelen voor de werkende bevolking in ons land opgeleverd. Zij hebben de democratie niet gebruikt ter bevordering van het socialisme, maar misbruikt ten voordele van de bezitters.
Het zou overigens onjuist zijn de coalitie tussen de P.v.d.A.
en K.V.P. als een coalitie zonder meer te ibeschouwen. Het gaat hier veeleer om een ordinair bondgenootschap tussen de P.v.d.A.-leiders en de reactie.
*
Evenals de activiteit van het on-Amerikaanse, comité en de Taft-Hartley-wet rechtstreeks gericht zijn tegen de belangen van de Amerikaanse arbei.dersbeweging, zo is ook de poging in Nederland om communisten uit openbare ambten te verdrijven niets anders dan het drijven der reactie om haar posities te versterken. In het geval van de Amsterdamse en Rotterdamse wethouders spreekt dit te meer, waar men destijds de reactie in de colleges van B. en W. gehaald iheeft, ·onder het voor- wendsel, dat dit college 4e gehele samenstelling van de Ge- meenteraad, dat het de wil der kiezers direct moet weer- spiegelen en niet mag zijn een afspiegeling van de parlementaire meerderheid in de Raad. Daarmede !heeft men in Amsterdam de katholieken en A.R. het College binnengeloodst, hoewel er een meerderheid van P.v.d.A. en cOmmunisten was. Thans J,.eeft men het omgekeerde beweerd, n.f. dat de Gemeenteraad als
•
zodanig en niet de kiezers de samenstelling van B. en W. moeten bepalen.
De argumentatie doet er overigens minder toe, het komt op het doel aan. Vanuit het standpunt der arbeidersbeweging is de houding van de P.v.d.A.-leiders een sprekend voorbeeld van de schade, die de ontkenning van Lenin's stelling teweeg brengt, n.l. dat de burgerlijke democratie onder alle omstandigheden in het belang van de strijg verdedigd ·dient te worden.
Wat voor de "provinciale" aanvallen op de democratie en de rechten der werkers geldt (waartoe wij ook de toenemende gevallen V'an ·zaalafdrijving, verboden van openbare bijeenkom- · sten, enz. rekenen), dat geldt natuurlijk in sterker mate nog voor de vanuit Amerika geleide campagne tot beknotting van de wbeidersheweging in West-Europa, tot aantasting van de nationale vrijheid en tot vernietiging van onze nationale zelf- stapdigheid.
Vanuit' dit gezichtspunt moet men de passages ~ordelen in het verkiezingsprogram der Communistische Partij, die ge- wijd zijn aan deze vraagstukken.
Het krachtige optreden van de Amsterdamse communisten was ongetwijfeld een streep door de rekening der reactie.
Kenmerkend is het feit, dat men tot nu toe geen poging heeft gedaan, om het spel van Amsterdam en Rotterdam te herhalen in gebieden als de Zaanstreek ·en Noord-Groningen. De reden voor deze terughoudendheid is eenvoudig, dat men aldaar in de heersende verhoudingen niet de moed heeft gehad de Amsterdamse r~actie na te bootsen.
Dit onderstreept slechts de juistheid van de stelling, dat het 1belang van de democratie en van de vrijheden der arbeiders-
beweging gediend .is door een krachtige en onvermoeide strijd der Communistische Partij '"oor haar posities in het openbare leven en haar bewegingsvrijheid. Maar in dit vastberaden op- treden ligt tegelijk ook de sleutel voor een communistische over- winning in _de komende verkiezingsstrijd.
F. BARUCH.
149
.
Veel praten, weinig doen
Er zitten twee ministers in de regering, waar de iboeren veel mee te maken hebben, ManSholt en Lieftinck, beiden uit de Partij, die de leuze: "Niet praten, maar doen" in haar verkiezingsstrijd voert. En wanneer wij de boeren stuk voor stuk vragen: "Wat hebben deze ministers voor jullie gedaan?"
dan zullen zij het volgende antwoorden:
Lieftinck li'eeft ·eerst ons bedrijfskapitaaltje geblokkeerd en ons daarna zulke zware belastingen opgelegd, dat wij deze uit ons ·bedrijf niet kunnen opbrengen, omdat Mansholt de prijzen van onze producten te laag heeft vastgesteld. Onze grond is in de bezetting .uitgeput, en inplaats van dat. wij nu onze reserve konden gebruiken om hem weer vruchtbaar te maken, om de bedrijfsgebouwen te herstellen en machines en werktuigen aan te schaffen, haalt Lieftinck ook onze centen weg.
Mansholt heeft de kleine hoeren veel beloofd, maar in de practijk is er niets van terechtgekomen. Daarom wol'dt de ver- kiezingsleuze van de P.v.d.A. door de lboer.en, tuinder/i en land- al'lbeiders met verontwaardiging ontvangen. Immers, aan de vruchten kent men de .boom: Een Partij, die een minister van Landbouw in de rege!'ing brengt, die veel belooft, maar weinig geeft, kan nu wel met een mooie leuze komen, maar wat hebben wij er aan, wanneer hij in de practijk het tegenovergestelde toepast?
Nog sterker dan voor de oorlog zien wij een kleine groep van ondernemers, die enorme winsten maken, terwijl er in Nederland volgens de landbouw-boekhoudspecialist Vondeling uit de P.v.d.A.
alwee:r duizenden boeren zijn, wier inkomen ver ibeneden de
f 1000.- per jaar is gedaald. Er zijn veeboeren in de Friese wouden op een bedrijf van 20 ha., die moeten leven van f 800.- per jaar, ·en boeren in Brabant en Limburg, die een inkomen genieten, dat ver beneden het loon van een •landarbeider ligt, terwijl ook dit loon al yeel te laag is.
"Bevordering van lonende prijzen voor boer en tuinder", stond in het urgentieprogram van de PN.d.A. van 1946. Deze leuze had minister Mansholt kunnen verwezenlijken, wanneer hij het niet bij "praten" had gelaten. Het Landbouw Economisch Instituut had toch reeds iiJ. zijn laatste rapport vastgesteld, dat de jaarprij.s van de melk minstens 21 cent per liter moest zijn om het veebedrijf lone1:1d te maken. Maar minister Mansholt vindt 18 cent per liter wel voldoende voor de boeren.
Sinds 1946 werden de bedrijfsonkosten voor het kleine bedrijf
in de landbouw steeds hoger. De prijzen van de agrariscile
producten werden met medewerking van minister Mansholt veel
te laag vastgesteld, terwijl de zandbedrijv:en, die over 1945 nog
150
een overbruggingssteun van 60 millioen gulden ontvingen, omdat hun uitgeputte grond zonder voldoende mest niets opleverde, deze steun in 1946 werd onthouden.
In 1947 kwam de regering Deel-Mansholt met een troonrede, waarin de kleine iboer.en en tuinders geheel over het . !hoofd werden gezien. 'Alleen werd er gesproken over een bevordering van de rationalisatie in de landbouw, waarvoor een ~jarenplan
werd opgesteld, dat aan de· Staten Generaal zou worden aan- geboden. Tot op iheden is het eChter bij praten gebleven, ·en ook wanneer het uitgevoerd zou worden, zou deze rationalisatie uitsluitend ten goede komen aan de grote 'boeren.
Tegenwoordig worden echter de plannen voor Nederland in Amerika. gemaakt. Het staat wel vast, dat het plan-Mansholt het veld moet ruimen voor het plan-MarshalL Naarmate de bijzonder- heden van het Marshall-plan bekend gemaakt worden iblijkt steeds meer, dat ook de boeren gedwongen worden om hun productieplan te regelen zoals de Amerikanen het voorschrijven.
Het is bekend, dat de landbouwproductie, om weer het peil van voor de oorlog te bereiken, in de eerste plaats kunstmest nodig heeft om de grond vruchtbaar te maken, in de tweede plaats veevoeder om de veredelingsproductie te verhogen, en in de derde plaats landbouwmachines om de grond !beter te bewerken.
Vanzelfsprekend hadden de 16 landen van !Europa deze zaken op hün verlanglijstje gezet. Maar de Amerikan·en zijn aan het schrappen gegaan en zij hebben er op aangedrongen, dat Europa terugkeert tot de primitieve· landbouw van voor 1900, d.w.z.
meer landbouwgewassen en minder veredelingsproducten van de veeteelt. Dit betekent een ramp voor .de Nederlandse vee- boeren. De Nederlandse landbouw gaat bij een verdere in!krimping van het veredelingsproces in de veeteelt, zonder de export van zuivelproducten onherroepelijk te gronde.
. Amerika wil ook op dit gebied Europa als concurrent uit- schakelen. Enkele cijfers uit "Landbouw Wereldnieuws" tonen dit duidelijk aan.
UITVOER VAN KAAS, GECOND. MELK EN MELKPOEDER
/
(in % v. d. wereld export) "' 1938 1946
KAAS:
Nederland 24 % 0.7%
Ver. Staten 0.4% 31.3%
GECOND. MELK:
Nederland 59.7% 1.9%
Ver. Sta~en 10.2% . 85.7%
MELKPOEDER:
Nederland 51.7% nihil Ver. Staten 16.1% 882%
151
Het is begrijpelijk, dat dezelfde landbouwbla.den, die aan- -vankelijk weinig commentaar op het Marshall-plan leverden,
zich nu bezorgd maken over de toekomst van de Nederlandse 1and:bouw.
En toch -:- ondanks deze sombere vooruitzichten - verdedigt de P.v.d.A. dit Amerikaanse plan door dik en dun, terwijl van .eigen initiatief om v~rbetering in de landbouw te brengen niets
.is ov«J"gebleven. ' ·
*
Vlak na de bevrijding i> de gehele staf van de Landbouw- voorlichtingsdienst in actie gekomen om naar wegen te zoeken, .die het proble•em van de kleine boer.en bevredigend konden .oplossen. Twee bekende figuren in de landbouwwere1d, Groene-
veld en 't Hart, werkten een plan uit, waarin de verbeteringen -werden aangegeven, die noodzakelijk waren om de landbouw tot meer welvaart te :brengen. In dit plan werd de mogelijkheid aangetoond om op korte termijn ons cultuurland met 200.000
·ha. uit te breiden door ontginning van woeste grond, inpoldering, enz. Door meer gebruik te maken van kunstmest kan de weide- en voederbouw met 80% worden verhoogd. Door toepassmg van moderne methoden kan de veestapel opgevoerd worden tot 4.2 millioen, terwijl de vergrote veestapel en de uitbreiding van de voederbouw een verhoging van de varkensteelt tot 2 milHoen .stuks mogelijk maakt, waardoor de vlees- en vetvoorziening gegarandeerd zouden worden. En ondanks de vergrote veestapel zou door de opvoering van de bodemproductie met 35% de invoer van graan en veevoer niet verhoogd behoeven te worden.
Dit grootse plan werd echter niet eens gepubliceerd, om de .eenvoudige reden, dat de· regering door het Marshall-plan ge-
dwongen werd om haar eigen plannen in haar archieven op te
·bergen. Aan deze politiek, die de onherroepelijke ondergang van de Nederlandse veredelingsproductie inhoudt, werkt de P.v.d.A. en baar landbouwminister mee, onder de leuze "niet praten, maar doen". Amerika geeft de grote tarweboeren .nog een ka.nS van bestaan, maar voor de !lest wordt het ihard werken, armoelijden en ondergaan. Aan het hoofd van deze kleine groep rijke land-
·oouwers blijft Mansholt als grote boer de scepter ·zwaaien. Het bloed kruipt nu eenmaal waar het met gaan kan.
Wij kunnen de welvaart in ons eigen land slechts op1bouwen wanneer wij gebruikmaken van onze ·eigen hulpbronnen. De boeren en tuinders, die voor 70% bestaan uit kleinbedrijf, hebben
·hierbij een belangrijke ro] te vervuilen. Wanneer door een ibetere
grondverdeling de kleine bedrijven ve1,groot worden tot lonende
gezinsbedrijven, wanneer de nieuw~gewonnen gronden gebruikt
worden voor het stichten van bedrijven van 8 à 10 ha., inplaats
60 ha., dan zal door tie energie van de harde werk,ers de landbouw
tot meer welvaart gebracht kunnen worden.
Er is in de landbouw, en vooral in de Oost-Europese landen, een grote behoefte aan geketmd zaai- ·en pootgoed en veredelings- producten. Daarom moeten wij onze exportmogelijkheden minder
in het Westen, waar Amerika de markt gaat beheersen, en meer in het Oosten zoeken. Andere West-Europese landen zijn ons daarin al voorgegaan door het afsluiten van goede handelsover- eenkomsten.
Een ander belangrijk punt van ons verkiezingsprogram voor de landbouw is lonende productieprijzen, met een toereikende compensatietoeslag en overbruggingssteun voor de kleine be- .drijven. Een enorme uitbreiding van de afzet op de binnenlandse
markt kan bereikt worden door de verhoging van de koopkracht van het werkende volk, ten koste rvan de winsten van de grote -ondernemers.
Het beleid van de huidige regering brengt de kleine boeren en de middenstand aan de rand wvan de afgrond. En wanneer aan dit belangrijke gedeelte van ons volk de bestaansmogelijkheden ontnomen zijn, biedt deze regering slechts de emigratie als enige oplossing, zonàer dat zij het nodig vindt zich om het verdere lot van de emigranten te bekommèren. Een Engelse boer, die . op de grootscheepse beloften van de immigrat~e-autoriteiten van Canada is ingegaan, schreef in de "Daily Express" het volgende:
"De grootste schok, die ilc in Canada kreeg, was bij de ont-
de~king, dat dit Dominion niet alleen zijn best doet om immi- granten aan te lokken, maar net zo hard ·zijn best moet doen, om zijn eigen mensen ervan af te houden naar de Verenigde Staten te emigreren. Voor elke tien personen, die naar Canada gaan, verhuizen negen naar de V.S. Tussen 1851 en 1941 trokken 6.700.000 naar Canada, maar 6.300.000 verlieten het land.''
Wat voor Engeland geldt, geldt ook voor ons: Onze boeren zijn niet geholpen met emigratie, maar alleen door een welvarende landbouw in het eigen land.
C. BORST.
F All.LISSEMENTEN
Uit de statistiek van de faillissementen blijkt, dat de regeringspolitiek -over de afgelopen jaren voor de middenstanders funest is geweest.
Het aantal faillissementen steeg van 168 in 1945 op 828 in 1946 en in .1947 tot 910!
Alleen in de Warenhandel steeg het aantal van 98 in 1946 tot 255 in .het afgelopen jaar.
153 '
Woningnood in Nederland
Indien er één gebied is, waar de regeringspolitiek tot een volledig fiasco heeft geleid, dan is dat ongetwijfeld het gebied van de bestrijding van de woningnood.
Om in een kort bestek een indruk te geven van de tegenwoor- dige toestand op het gebied van de woningnood en van de toestand, die als gevolg van deze regeringspolitiek voor de naaste toekomst verwacht mag wo11den, moeten wij uitgaan van de volgende punten:
1. de behoefte aan woningen vóór 1940;
2. ihet verlies aan woonruimte gedurende de periode 1940 /1945;
3. de behoefte aan woningen aan het einde van de oorlog.
Ten aall'Zi:en van: ons eerste punt kunnen wij vaststellen, dat de woonruimte ook vóór 1940 geenszins voldoende was. Weil had de toenmalige regering te verstaan gegeven, dat de omstandig- heden op woninggebied door haar zo gunstig geacht werden, dat zij ;enig initiatief ten deze van overheidszijde overbodig achtte.
Hoewel toen een groot aantal woningen le·eg stonden was dit aantal echter niet over-compleet: het was voor een belangrijk ge- deelte te wijten aan onder.-consumptie. Want het aantal van de eengezinswoningen, die door twee gezinnen bewoond werden, en van de talrijke woningen, die ~e\itelijk. deze naam onwaardlig , waren, moet daarbij in mindering worden gebracht. In verband.
hiermee kan men rustig aannemen, dat er ook in 1940 een tekort van duizenden woningen bestond.
Gedurende de oorlog zijn 510.000 woningen vernield of be- schadigd, waarvan 82.000 totaal ·vernield, terwijl de slijtage van het overgebleven deel voortdurend toenam. Bij de bevrijding was ihet woningtekort in Nederland dan ook gestegen tot een cijfer van.· 3177.000.
De groeiende behoefte. aan woningen na de bevrijding werd ' sterk beïnvloed door de gezinssplitsing, die gedurende de oorlog een sterke beperking onderging ~ar die zich nu met volle kracht doorzette. Terwijl men aan kan nemen, dat een normale bevol- kingsaanwas een toename van het aantal woningen met 3:2.000 per jaar vereist, moet men de toenemende \behoefte gedurende de -eerste jaren na de bevrijding veel hoger schatten.
Gedurende 1945 werden echter dn ihet geheeU. geen :nlieuwe woningen afgeleverd. In 1946 werden er plannen opgesteld 'VOO'l"
de bouw van 12.500 woningen, maar er kwamen slech~ 4000
woningen gereed. In 1947 werd een bouwplan opgesteld voor
28.000 woningen en ihet totale aa:ntal woningen, dat aan het einde
van 1947 sinds 1!l45 gereed was gekomen, kan men op 20.000
•
schatten. Dit betekent een- achteruitgang van het aantal woningen ten opzichte van de behoefte met meer dan 50.000.
In Januari 1948 waren 35.000 woningen in aanbouw. Voor elke woning, die in de loop van 1948 gereed komt, kan met de bouw van een nieuwe woning begonnen worden. Dat wil dus volgens het bouwprogram-1948 van minister in 't Veld zeggen, dat in 1948 ten hoogste 3'5.000 woningen in aanbouw kunnen worden genomen. Maar dit maximum zal zeker niet !bereikt wol'den. Wij kunnen veilig aannemen, da.t er van deze 35.000 woningen ten
!hoogste 25.000 in de loop van 1948 gereed zullen komen, hetgeen dus tot gevolg heeft, dat het aanwezige tekort nogmaals met 10.000 woningen wordt verhoogd. Een eenvoudige rekensom leert ons nu, dat het totale tekort aan het einde van 1948 ruim 430.000 woningen zal bedragen.
Wil men dit tekort in tien jaren inlopen, dan zullen er jaar- lijks ongeveer 80.000 woningen gereed moeten komen. Zelfs wanneer men dit aantal over 20 jaren zou willen verdelen is het huidige productiepeil volkomen onvoldoende. Zolang het produc- tiepeil in de woningbou{v niet met tenminste 40% wordt' ver- hoogd :is van een inhalen 'Van de achterstand geen sprake. Pas het bereiken van het productiepeil van 1934/1940, met 40.000 woningen per jaar, zou een eerste stap in deze richting zijn.
*
Welke mogelijkheden zijn er nu om het productiepeil zodanig op te voeren, dat het gereedkomen van 40.000, resp. 80.000 wo- ningen per jaar bereikt wordt?
De mogelijkheden zijn er zeker; in elk geval om het productie~
peil eerst op 40.000 te brengen en het langzamerilland op te voeren tot 80.000. Maar niet door het beleid van de huidige re- gering. Want om deze verhoging te bereiken moeten wij van twee dingen zeker rûjn: voldoende materialen en voldoende al'beidskrachten.
Het verkrijgen van voldoende materialen is een kwestie van politieke aard, a:l wol'dt dit doocr de rege:dng anders voorgesteld.
Het bestaande gebrek aan materiaal kan opgeheven worden door het !beschikbaar ~tellen •van voldoende kapitaal, maar het de- partement van Wederopbouw en Volkshuisvesting heeft -ten deze geen ·enkele ·2lelfstandigheid, daar het hiervoor volkomen afhan- kelijk is van het departement van Financiën enerzijds •Em het departement 'Van Economische Zaken aan de andere kant. Het Vrije Volk schreef op 14 Mei 194'7:
"Het oorspronkelijk voor 1947 011-tworpen bouwplan is door minister N eher kort na zijn ambtsaanvaarding ingetrokken en wij menen, dat dit een daad van vers(andig beleid was. Zij geeft dui- delijk 1blijk van de wil van deze minister geen beloftèn te doen, die door buiten zijn wil liggende factoren misschien niet zouden kun- nen. worden ingelost."
155
•
Het blad van de P.v.d.A. vergeet er echter bij te vermelden, dat deze "buiten 'Zijn wil liggende factoren" bepaald werden door de coalitie-regering K.V.P.-P.v.d.A. En wat de verhouding tot het departement van Oorlog en Marine betreft: ih.ier is de zaak eenvoudig een kwestie van de verdediging van de kapitalistische winstbelangen ten koste van het levenspeil. der Nederlandse werkers. Dit blijkt du~delijk uit het feit, dat een verhoging van de begroting voor leger en vloot met tientallen millioenen worot toegestaan, te~wijl men rekening houdt met een verlaging van de financiering voor bouwwerken in 1948 met 500/o. Indien het ruim 1Yz milliard, dat per jaar aan ons volk onttrokken wordt om het Indonesische avontuur te financieren, voor worringbouw kon worden aangewend, ZOl.J. het productiepeil tot zeiker 80.000 woningen per jaar kunnen worden opgevoerd.
Tenslotte nog de ~vraag of er inderdaad vdldoende arbeids- krachten aanwezig zijn. Toen in de periode 19'39/1940 jaarlijks.
40.000 worringen gebouwd werden waren zeker 300/o van de wer- . kers in het bouwbedrijf werkeloos, terwijl ook het werkende
deel voortdurend met tijdelijke werkelMsiheid te kampen had.
De verliespost van niet-aangewende arbeidskrachten in die tijd kan men veilig stellen op 50%. iDe mogelijkheden voor de woning-·
bouw, wat de arbeidskrachten :betreft, lagen· dus 500/o hoger dan het bereikte resultaat, d.w.z. met het beschikbare aantal arbei- ders konden 60.000< won:ingen rper jaar wo:r1den gebouwd. Dit eist echter alweer een kapitaalsinvestering van plusminus 600 millioen gulden, of ongeveer de helft van het bedrag, dat voor- de koloniale oorlogsvoering wordt misbruikt.
Indien wij een regering ihadden, die wel"kelijk de belangen van he.t 'V'olk
1dient, dan zou de woningnood binnen 10 à 15 jaar tot het verleden behoren. Zoals ihet echter thans gaat zakken wij steeds dieper in het moeras van de woningellende, met alle sociale, hygiënische en culturele wantoestanden, die hiervan voor- de arbeidersklasse het gevolg zijn.
L. SEEGERS.
RECTIFICATIE
De bijdrage "Het Manifest" van Theun de Vries 'in ons Februari-nummer was ontleend aan zijn boek ,,Een spook waart door Europa", dat in de loop
van dit jaar zal verschijnen. ·.
Moesoeh-of temen
of vijand
vriend
,,Als de partijen die de regering dragen, aanspraak maken op een redelijk aandeel bij de uitvoering dier politiek,
• dan ligt dat in de lijn der dingen. Maar als er een streven zou zijn om de PartiJ van de Arbeid uit alle posities te dringen die de politiek van vrede en samenwerking waar- borgen, dan zou wiJken voor een dergelijke aandrang tegen de hoogste belangen van het Nederlandse volk in- gaan."
(Paraat, 30 Mei 1947.)
"De aflossing en de vermindering van de Nederlandse troepen • zal met kracht ter hand worden genomen en als dan eindelijk het eind van de lange en moeilijke weg bereikt 'Zal 'Zijn, is er reden om te ihopen op een nieuwe, betere en hechtere samen- werking tot heil van Indonesië en Nederland".
Deze volzin, bestemd voor de vêrkie'zingspropaganda van de P.v.d.A., is ~te vinden in een ovel"zicht van het Vrije Volk van 14 April jl. Er aan voorafgegaan was een andere volzin, die
luidde: _
"Het mislukken van de grootse poging om het conflict langs vreedzame weg op te lossen, was een nederlaag, maar de stand- vastigheid, waarmee de regering tegenover de bijna onweerstaan- ibare drang en de ~duidelijke bedoeling van sterke machten· in, de militaire actie heeft beperkt, wees erop, dat zij door deze nederlaag niet wenste te worden meegesleept in een 'Volkomen mislukking van haar werk".
Het Vrije Volk, dat de nederlaag van het regeringsbeleid inmke Indonesië moest erk,ennen, specu'leert op het optimisme, dat de mens eigen is en dus ook zijn lezerspubliek: wellicht blijft de belofte op troepenvermindering en het einde 1 van een lange en moeilijke weg langer in de !hoofden nasoezen dan de erkenning van de nederlaag. Maar het Vrije V:olk maakte de fout van alle
va~banque-spelers: de realiteit van de nederlaag is altijd sterker van uitwerking dan welke speculatie ook. En de werkelijkheid is, dat op dezelfde Woensdag van de maand April, waarop het Vrije Volk zijn lezers een nieuwe belofte deed, een duizend- koppige menigte in Djokja de Nederlandse delegatie het Merdeka ioedonderde.
Dit duizendvoudige Merdeka ontmaskerde de regeringsver- klaring van 17 maanden eerder - in December 1946 - toen àe P.v.d.A.-minister Jonkman in de Tweede Kamer verklaarde:
" .... dat de vernieuwing van de samenwerking van de Ne- derlandse en Indonesische volkeren en andere bevolkingsgroepen
157
van Nederlands-Indië op de eerste plaats de instemming van de vertegenwoordigers der Indonesische volkeren behoeft".
Wij hpbben de vier woorden op de eerste plaats , onderstreept, omdat er op de eerste plaats in Indonesië met scherp geschoten is én omdat toen reeds de Malinogebieden met kunst- en vlieg- werk te voorschijn waren getoverd, terwijl de "vertegenwoordi- gers" op dezelf.de wijze uit de toverhoed van Beel waren gekomen, maar de bevolking lijdelijk mocht toezien of. . . . uitgeroeid werd, zoals 1n Zuid-Celebes.
Het optimisme' van de mensen is nooit zo fantastisch, dat het de koude feiten van oorlog, doden en gewonden, . jarenlange dienétplicht en nationale armoede kan bedekken, ook niet wan- neer jonkheer Van de Goes van Naters met het berucht geworden
gemak, waarmede hij steevast zijn enornûteiten tver~opt, IJ. 7 maanden geleden •de reeds .genoemde rege'.r'iJlgs~erkla:ring "de belangrijkste bestuursdaad" noemde, "die ooit in ons Koninikrijk
" is verricht". ·
Het weerzinwekkende verraad van de leiders van de P.v.d.A. *
aan de beginselen van de socia:listische arbeidersbeweging in~e
de pramijk van het recht van ·elk volk op zelfstandigheid, inzake de practijk om orde op zaken te stellen volgens eig·en wensen, zonder enige vreemde of buitenlandse inmenging, wordt duide- lijker, naarmate de ontwikkeling der gebeurtenissen rondom de verhouding Nederland-Indonesië helderder in de herinnering wordt teruggeroepen.
Nog aan het einde van 1946 stelde prof. Logemann, die daarna steeds meer op de achtergrond werd geschoven tot hij helemaal zweeg, in de Tweede Kamer. vàst, dat de Indonesiërs - en niet de Nederlanders! - de oude rechtsorde, dat is de koloniale ver- houding te gronde deden gaan.
Dit is voldoende voor iedere socialist om daar practisch naar te handelen, ook voor de sociaal-democraat, die door de gebeur- tenissen overvallen werd, omdat hij de maatschappelijke ont- wikkeling niet consequent marxistisch kon doorschouwen. Maar hij heeft te handelen, indien hij met ·de feiten geconfronteero wordt.
Deihandelwijze van de P.v.d.A., nadat haar toenmalige woord- voerder het besliSsende feit van het voortbij zijn van de oude, van de koloniale orde had vastgesteld, tekende haar beginselloos- heid, !haar dubbelzinnigheid en haar verraad.
Het kernpunt van een socia:listische politiek, onvoorwaal'delijk en conseqent gevoerd door de communisten, werd éénmaal aan- geroerd door Logeman, toen hij op 16 December 1946 in de .volksvertegenwoordiging· zeide:
"Ik raa!k hier aan de fundamentele betekenis van de revolutie,
die geheel Indonesië- niet alleen maar het gebied der republiek
of de aanhangers der republiek - doortr·ekt. Zij uit Zich niet
alleen in een fonnele opstand tegen het Nederlands-Indisch ge~
zag, zij tast ook de fudonesische sociale orde ·zelf aan".
Maai Logemann heeft de r~Nolutie gelaten voor wat ze was;
ih.em zat het kapitalistische zadel van de oude Nederlandse kolo- niale knol gemakkelijker. Hij hielp mee de, door hem vastgestelde, voo:rlbije koloniale orde weer in te voeren m lb.et Indonesië, dat van de revolutie doortrokken was van Noord ·tot Zuid, van Oost tot West.
Prof. Logemann heeft ni.miner voor zichzelf gesproken; hij was *
de woordvoel:'der van de P.v.d.A. in de '1\veede Kamer. Namens de P.v.d.A. ·verklaarde hij:
"Indien men de wezenlijke betekenis der feiten aldus mJag
waarderen - en iki stip slechts. aan hoe de gang der gebeurtenis- sen in geheel Azië zijn weerslag heeft in Indonesië en deze visie bevestigt - dan schijnt de conclusie gewettigd, dat een poging om met wapengeweld aan de revolutie ee:Q. einde te maken ze- delijk en practiscih verwerpelijk is. Zedelijk, omdat hier menselijke waarden om el'kenning vragen, die wij tot onze eigen menselijke waardigheid onmiskenbaar rekenen en welken wij te laat en te aal"Zelend uit eigen aandrift in ·Indonesië erkenning gaven.
Practisch, omdat zegevierend geweld de mogelijkheden voor een nieuwe gezagslegitimatie grondig zou verstoren en de vernietigde oude orde niet meer te ·voorschijn zou kunnen roepen".
Deze schone uitspraken waren voor de goêgemeente; intussen werkte de regering met haar P.v.d.A,.-ministers haar plan de campagne uit, daarbij uitgaande van de onophoudelijke stroom van dienstplicht1gen naar Indonesië om de bom te doen · ibarsten te middernacht van 20 op 21 Juli 1947, Javatijd.
Grover dan de professor had de jonkheer ihet wapen van de demagogie •gezwaaid, toen hijr bij de beihandeling van de wijziging van art. ,192 van de Grondwet, die de uitzending van troepen naar Indonesië een "wettelijke basis" moest geven, zeide:
"Het (d.i. de wijiziging van ·art. 192) is uit een oogpunt van democratie dus zeer aanvaardbaar, en over iets anders gaat het op het ogenblik eigenlijk niet. [)it betekent dus, dat de Kamer als een rem zal kunnen werken tegen verder gaande militaire plannen, waartegen nu die rem niet bestaat".
En verder:
"Mijn politieke vrienden en ik zullen dan ook vóór dit wets- ontwerp stemm'en. Wij weten welke consequentie dat inhoudt, n.l.
deze, dat in Indonesië allen, die hopen op een geheel nieuwe rechtsorde, nu gerust zullen zijn, omdat wij hiervóór stemmen.
Van deze verantwoordelijkheid· zijn wij ons terdege bewust en juist daarom is het onze plicht, en wij zullen die ook verV-ullen, om er 'VOOr te blijven waken, dat er geen dingen meer in Indonesië gebeuren, die zelfs maar de schijn zouden kunnen hebben van de klok terug te zetten".
159
,i.
''De P.v.d.A. is daarbij en daarna met haar volle zwaarte aan de:
wijzers gaan hangen, opdat ze ni~et vooruit, maar achteruit zouden.
draaien. Sindsdien zijn landstreken bezet, havens en velibindings-·
wegen. Sindsdien wevden de belangrijkste in- en uitgangen vanc Java en Sumatra voor de Republiek afgesnoerd. Sindsdien is.
de nationale beweging in de bezette gebieden bloedig onderdrukt,.
werden schijn-regeringen op poten gezet, marionetten-staten in.
het leven geroepen en het economische :teven ontwricht. Sindsdien•
was er de massa-moord op 'Zuid-Celebes en de dodentrein van' Bondowoso. Sindsdien was er Mod'jokerto en de Pasoendan- comedie. Sindsdien . was er 20 Juli en duizenden doden, ver- minkten en krankzinnigen. Sindsdien kostte de oorlog drie mi'l- lioen per dag en sindsdien was er de toenemende greep varu Amerika op Indonesië.
Sindsdien was er alles, dat kenmerkend is voor het roofzuch- tige imperialisme, waarbij de P.v.d.A. de verraderlijke rol van de goedprater heeft gespeeld, opdat de rooftocht op de Republiek:
met haar actieve hulp met des te meer succes kon plaats hebben.
Zo is de realiteit en geen verkiezingsbelofte van "het gaat beter met Indonesië" zal de massa der werkers gevoelloos kUIIUllen maken voor deze dolkstoot in de rug.
Wanneer we tenslotte de jongste regeringsverklaring in Januari *
van dit jaar ver,8elijken met de eerste uiteenzetting na de be- vrijding, dan is zij een bevestiging van de koloniale koers, die·
de K.V.P . ..:P.v.d.A.-regerin,g is gevaren, ondanks de drie wapen- stilstanden in twee jaren tijds, die altijd weer door geweld moes-·
ten en moeten worden opgevolgd, omdat niet samenwerken op·
de basis van vrijwilligheid richtsnoer was en is, maar overheersing;
van Nederland.
De 'jongste regeringsverklaring is 'een fataal sluitstuk van_ een fatale politiek. De regering kwam met een nieuw program - · het zoveelste! - waarbij punt 1 van de basis-'OVereenkomst van.
Linggadjati, d.i. het facto gezag van de Republiek over Java, Su- matra en Madoera is weggelaten. Maar dit punt was de erü.ge reeële waarde van de Linggadjati-dvereenkomst en dit wordt thans, in 1948, vervangen door de eis van de regering, dat zij het gezag over iheel Indonesië, met inbegrip van de dichtbevolkte gebi:eden van de Republiek, verlangt.
Dit is wat de P.v.d.A. haar kiezers thans werkelijk te bieden heeft. Haar verkiezingsprogram van .1946 had nog ihet beginsel voor de oplossing van ihet Indonesische probleem: vrijwilligheid en gelijkwaardigheid in de samenwel'king met de Indonesische
vol~eren. ("Erkenning van het zelfbeschikkingsrecht der bevol-
king van de overzeese gebiedsdelen. Voor de naaste toekomst,
ter liquidatie van de koloniale verhoudingen, het snel tot stand
brengen, in vrijwillige samenwerking, ener staatkundige hervor-
ming, op de grondslag van zelfregering van de 9!elen van het
'•-.
