Fig. 1.1 Core Strategy Deloitte. (Deloitte Global Review, 2005)

(1)

Fig. 1.1 Core Strategy Deloitte. (Deloitte Global

Review, 2005)

1.1 Inleiding

Om een goed beeld te krijgen van de organisatie vanuit waar het onderzoek gedaan wordt zal er in dit hoofdstuk aandacht besteedt worden aan de opbouw en inrichting van Deloitte. In paragraaf tweede zal er aandacht besteedt worden aan Deloitte Global. De derde paragraaf zal zich vooral richten op de organisatie van Deloitte in Nederland. In de vierde paragraaf zal vervolgens de afdeling waar vanuit het onderzoek gedaan zal worden besproken.

1.2 Deloitte Corporate Strategy

De visie van Deloitte is om erkent te worden als ’s werelds beste binnen de velden waar Deloitte actief is. Om deze visie te kunnen bewerkstelligen is er een strategie opgesteld die bestaat uit vijf “pijlers”.

Organisatie: Deloitte Touche Tomatsu (DTT) helpt om de lokale Deloitte organisaties om hun kwaliteit en positie binnen de markt zo goed als mogelijk te benutten. Het kan zijn dat er hierbij afscheid genomen wordt van een aantal “member firms”. Dit zal als resultaat hebben dat Deloitte in 2010 uit een kleiner aantal organisaties bestaat.

Structuur: Op dit moment is het het beste om de verenigingsstructuur te handhaven. Wanneer wettelijke omstandigheden ervoor zorgen dat het beter is om de structuur te veranderen zal de structuur veranderen. Business portfolio: De huidige markten die door Deloitte worden bedient zullen door Deloitte gehandhaafd blijven in de toekomst. Het is belangrijk om binnen deze markten zo winstgevend als mogelijk te opereren zonder hierbij de risico’s uit het oog te verliezen.

Geographic footprint: Doordat de regio’s China en India steeds belangrijker worden is het voor Deloitte belangrijk om voor 2010 binnen deze regio’s één van de marktleiders te zijn. Ook andere opkomende markten worden sterk “gemonitored” op significante kansen.

World Class: Deloitte streeft er naar om als

“World Class” gezien te worden in alle markten waarbinnen Deloitte ervoor kiest actief te zijn.

1.3 Deloitte Global

Deloitte Touche Tohmatsu (DTT) is een organisatie die wereldwijd diensten aanbied. In meer dan 150 landen is Deloitte vertegenwoordigt. In totaal werken er ongeveer 120.000 duizend mensen bij Deloitte. Deloitte mag zich rekenen tot één van de grote vier (“big four”) financiële dienstverleners van de wereld. Deloitte kent vier expertisegebieden. Binnen elke “memberfirm” zijn deze vier gebieden vertegenwoordigt. Deze vier gebieden zijn:

(2)

Fig. 1.2 Aantal personeelsleden per business unit (Deloitte global review, 2005)

Fig. 1.3 Nieuwe matrixstructuur Deloitte (jaarverslag Deloitte, 2006)

Audit: Dit is de belangrijkste pijler binnen Deloitte. Hier worden de jaarrekeningen van de klanten gecontroleerd. Audit is en blijft als gevolg van de vele schandalen rondom grote organisaties en de invoering van wetgeving als Sarbanes Oxley en IFRS zeer belangrijk voor Deloitte.

Tax: De Business Unit tax voorziet haar klanten van advies op het gebied van belastingen.

Consulting: Dit is de Business Unit die de klanten van Deloitte van advies voorziet. De business unit advies kan zich

toespitsen op een groot aantal gebieden als strategie, technologie, innovatie en samenwerking.

Financial Advisory Services (FAS): Binnen FAS zijn een vijftal verschillende disciplines vertegenwoordigt: corporate finance advisory, forensic and dispute services, mergers and

acquisitions, reorganization services en valuation. FAS maakt de afgelopen jaren een enorme sterke groei door. Toch blijft het binnen Deloitte de kleinste business unit.

Deloitte laat jaar op jaar sterke cijfers zien. In 2004 bedroeg de winst US$ 16,4 miljard. In 2005 is de winst gestegen met 10,9 procent naar US$ 18,2 miljard. (Deloitte Annual Review, 2005). Deloitte behaald deze groei door de sterk verbeterende economie. Ook behaalt ze omzetgroei door zich uit te breiden in sterk opkomende landen als China en India.

1.4 Deloitte Nederland

Deloitte Nederland is ontstaan na een grote reeks van fusies. De laatste grote uitbreiding heeft plaats gevonden in 2002 toen Arthur Andersen zich vervoegde bij Deloitte. Vanaf dit moment is Deloitte naast marktleider in het midden- en kleinbedrijf en de public sector ook in de markt voor grote multinationale cliënten één van de grootste accountants- en adviesorganisaties. (Website Deloitte, 2006).

Alle Deloitte organisaties over de gehele wereld hebben zoveel als mogelijk dezelfde structuur. Ook in Nederland is Deloitte opgedeeld in verschillende business units. In Nederland zijn er, in tegenstelling tot het internationale model van Deloitte, vijf business units actief binnen Deloitte.

Door de, sinds oudsher, sterke positie van Deloitte in het MKB is er voor deze specifieke markt een aparte business unit. Voor een grafische weergave van de organisatiestructuur wordt verwezen naar bijlage één.

Gedurende het jaar 2006 is er bij Deloitte in Nederland een nieuwe organisatiestructuur geïntroduceerd. Deze nieuwe matrixstructuur zorgt ervoor dat Deloitte de markt beter kan bedienen. De expertise die binnen Deloitte, binnen de vijf verschillende business units aanwezig is, wordt op deze manier gebundeld in zogenaamde industry groups. Deze industry groups kunnen specifieke industrieën voorzien van een totaalpakket aan diensten op het gebied van accountancy, belastingadvies, consultancy en Financial advisory services.

(3)

Na een aantal jaren van omzet- en winstdalingen heeft Deloitte het afgelopen (gebroken) boekjaar haar omzet en winst weer zien toenemen. De omzet over het boekjaar 2005/2006 bedroeg € 697.493 miljoen. De winst over het boekjaar 2005/2006 bedroeg € 99.317 miljoen.

1.5 Deloitte Accountants Amsterdam / Assurance nationale markt Amsterdam

De business unit Deloitte Accountants is opgedeeld in een tweetal groepen. De groep core audit bedient “grote” klanten. U kunt hierbij denken aan grote beursgenoteerde ondernemingen. Ook besloten

vennootschappen met een omzet vanaf ongeveer € 500 miljoen per jaar worden door deze groep bedient.

De groep Assurance nationale markt bedient alle klanten die volgens de wet verplicht zijn hun jaarrekening te laten controleren. De organisaties die bedient worden zijn in de regel grote BV’s, woningcorporaties, grote stichtingen en grote verenigingen. De groep Assurance nationale markt is verdeeld over een aantal locaties in Nederland. Amsterdam is één van deze locaties. Binnen de locatie Amsterdam zijn ongeveer zestig personen werkzaam. Deze afdeling verricht boekenonderzoek bij klanten en geeft hier in veel gevallen een accountantsverklaring bij af.

1.6 Samenvatting

Deloitte is een wereldwijd opererende organisatie met vestigingen in meer dan 150 landen. Deloitte heeft meer dan 120.000 werknemers in dienst. Deloitte Nederland bestaat uit vijf business units: Audit, Tax, Consultancy, Financial Advisory Services en MKB A&A. Deloitte heeft de visie om gezien te worden als de beste dienstverlener binnen haar branche. Er zijn een vijftal strategische pijlers opgesteld om dit doel te kunnen nastreven. Deloitte Accountants is opgedeeld in twee groepen, Core Audit voor de zeer grote ondernemingen, de groep Assurance Nationale Markt bedient het “midden” van de markt.

(4)

Bijlage 2: Transcripties van interviews met experts

Om de het ontwerp in hoofdstuk vier te kunnen valideren zijn er een aantal interviews afgenomen met personen die als experts op het gebied van XBRL aangemerkt kunnen worden. De volgende personen zijn ten behoeve van de validatie van Hoofdstuk vier geïnterviewd:

1. Dhr. D. van den Ende 2. Dhr. D. Manschot RA 3. Dhr. J. Pasmooij RA RE RO

De transcripties van de interviews zijn in deze bijlage opgenomen.

Onderstaand de vragen die tijdens de interviews aan de experts zijn gesteld: Vragenlijst behorende bij interviews ter validatie onderzoek

Inleidende vragen

1. In hoeverre ligt de invoering en acceptatie van XBRL in Nederland op schema?

2. Welke maatregelen kunnen er door welke partijen genomen worden om de acceptatie van XBRL in Nederland sneller te laten verlopen?

Basel II – Globaal

3. Op welke manier kan XBRL van toegevoegde waarde zijn bij de uitvoering van de taken die door het Basel-akkoord worden opgelegd?

Basel II – Pilaar één

4. Op welke manier kan XBRL de inschatting van de risico’s in kredietportefeuilles efficiënter en effectiever laten verlopen?

5. Welke producten zullen moeten worden ontwikkeld om met behulp van XBRL risicoanalyses op kredietportefeuilles uit te kunnen voeren?

6. Welke eisen zullen banken stellen aan deze producten? Acceptatie van XBRL als standaard in Nederland

7. In welke mate zullen banken, door het gebruiken van XBRL bij de uitvoering van risicoanalyses, de acceptatie van XBRL in Nederland kunnen stimuleren?

(5)

Transcriptie interview: Dhr. D. van den Ende Datum: 10-05-2007

Tijd: 14:30u

Aanwezig: Dave van den Ende & Jan-Jaap Kuijs Achtergrond Dhr. D. van den Ende

Dhr. van den Ende is verbonden aan Deloitte Consultants. Uit hoofde van zijn functie verstrekt hij organisaties van advies. Deze adviezen richten zich met name op het automatiseren en standaardiseren van informatiestromen. Verder is Dhr. van den Ende hoofd van het vaktechnisch bureau van Deloitte Consulting. Dhr. van den Ende is in het verleden betrokken geweest bij het eerste XBRL-project in Nederland. Bij deze opdracht is aan hem gevraagd om de uitwisseling van informatie tussen de

waterschappen en de gemeentes te standaardiseren en te vergemakkelijken. Dit project is inmiddels naar tevredenheid van alle partijen afgerond. Als gevolg van zijn kennis van XBRL is Dhr. van den Ende van het XBRL leadershipteam in Nederland. Ook is hij sinds kort lid van het wereldwijde XBRL

leadershipteam van Deloitte Global. Inleidende vragen

8. In hoeverre ligt de invoering en acceptatie van XBRL in Nederland op schema?

Dhr. van den Ende geeft aan dat volgens hem de standaard er staat. De standaard is goed te gebruiken. Het daadwerkelijke gebruik van XBRL en de Nederlandse Taxonomie blijft wat hem betreft achter bij de verwachting. Toch is Dhr. van den Ende niet zo heel negatief als de mensen om hem heen. Hij ziet vooral op international vlak XBRL langzaam van de grond komen. Ook zijn de banken bezig met het vormen van een strategie met betrekking tot XBRL. Er gebeurd zowel internationaal als nationaal wel degelijk wat met XBRL.

Dhr. van den Ende geeft aan dat hij verwacht dat de acceptatie al sneller zal gaan verlopen. Hij neemt aan dat XBRL uiteindelijk de geaccepteerde standaard zal gaan worden. Grote (inter)nationale partijen zijn er niet voor niets meebezig. Ook wordt Dhr. van den Ende steeds vaker gevraagd over zijn mening en visie met betrekking tot XBRL. XBRL komt er, de vraag is alleen wanneer XBRL als standaard zal arriveren.

9. Welke maatregelen kunnen er door welke partijen genomen worden om de acceptatie van XBRL in Nederland sneller te laten verlopen?

Dhr. van den Ende ziet een aantal partijen in Nederland die invloed zouden kunnen uitoefenen op de acceptatie van XBRL in Nederland.

a. De overheid: Volgens Dhr. van den Ende zou de overheid nog veel meer invloed kunnen uitoefenen op de acceptatie van XBRL in Nederland. Hij geeft aan dat in Frankrijk bijvoorbeeld de acceptatie van XBRL veel voorspoediger verloopt omdat de overheid daar het gebruik van XBRL veel meer afdwingt. Ook de SEC in de Verenigde Staten heeft veel succes met hun “voluntary filing program”. Dhr. van den Ende schat in dat de politieke wil er niet is in Nederland om de acceptatie van XBRL meer af te gaan dwingen. De overheid zal beter duidelijk moeten maken wat de voordelen voor organisaties kunnen zijn. Ook zal de overheid doormiddel van voordelen voor organisaties de acceptatie van XBRL kunnen bevorderen.

b. Banken: Banken zouden XBRL kunnen gaan gebruiken om hun informatieketen efficiënter in te richten. Belangrijk is wel volgens Dhr. van den Ende dat banken de voordelen die ze behalen aan de hand van XBRL voor een deel terug geven aan hun klanten.

c. Samenval: Er is op dit moment een wetsvoorstel in ontwikkeling onder de naam “samenval”. Wanneer dit wetsvoorstel aangenomen wordt (Dhr. van den Ende schat

(6)

deze kans erg hoog in) wordt het voor middelgrote en kleine organisatie mogelijk om alleen een fiscale jaarrekening aan te leveren bij allerlei instanties. Deze fiscale jaarrekening bevat veel minder informatie dan de huidige commerciële jaarrekening. Door het wegvallen van deze informatie zal er een aparte informatiebehoefte ontstaan bij allerlei instanties. XBRL zou in samenwerking met de Nederlandse Taxonomie deze informatiebehoefte kunnen gaan vervullen.

d. Intern: Dhr. van den Ende ziet ook grote kansen voor XBRL voor de interne organisatie van ondernemingen. Grote multinationale organisaties die allerlei verschillende

informatiesystemen gebruiken zouden doormiddel van XBRL gemakkelijker en efficiënter met elkaar kunnen gaan communiceren.

Basel II – Globaal

10. Op welke manier kan XBRL van toegevoegde waarde zijn bij de uitvoering van de taken die door het Basel-akkoord worden opgelegd?

Dhr. van den Ende vraagt zich af of het XBRL-formaat het enige formaat is dat geschikt is. Het

uitwisselen van informatie tussen banken en hun klanten kan ook op een andere manier vorm gegeven worden.

Toch ziet Dhr. van den Ende het voordeel van XBRL wel in. Dit omdat in Nederland veel partijen bezig zijn met dit bestandsformaat. Softwareleveranciers zijn rapportagemodules aan het ontwikkelen en ook versschillende overheidsorganen accepteren rapportages op het XBRL-formaat. XBRL heeft een voorsprong ten opzichte van haar concurrenten en zou daarom een geschikt bestandsformaat voor banken zijn.

Ook de aanvraag van krediet zal gemakkelijker gaan verlopen voor alle potentiële klanten van banken. Dhr. van den Ende denkt dat het monitoren van klanten alleen zin heeft voor klanten vanaf een bepaalde omvang. De kosten voor het monitoren van kleine klanten wegen niet op tegen de potentiële voordelen die deze monitoring zou kunnen gaan opleveren.

Basel II – Pilaar één

11. Op welke manier kan XBRL de inschatting van de risico’s in kredietportefeuilles efficiënter en effectiever laten verlopen?

XBRL maakt de keten waardoor de informatie loopt van de aanleverende organisaties naar de bank toe een stuk efficiënter. XBRL maakt het ook interessant om klanten waar nu geen uitgebreide risicoanalyse op uitgevoerd wordt, nu wel mee te nemen in de risicoanalyse. XBRL zorgt er dus voor het proces van risicoanalyse efficiënter kan verlopen. Tegelijkertijd zorgt XBRL er ook voor dat door deze efficiëntie meer klanten meegenomen kunnen worden in de risicoanalyse. XBRL levert dus een meer accurate risicoscore op voor banken.

12. Welke producten zullen moeten worden ontwikkeld om met behulp van XBRL risicoanalyses op kredietportefeuilles uit te kunnen voeren?

Infrastructuur: Dhr. van den Ende trekt de vergelijking met het project bij de waterschappen. Er zal een infrastructuur ontwikkeld moeten worden die de informatiestroom mogelijk maakt. Dhr. van den Ende ziet voor zich dat de informatiebehoefte van banken wordt toegevoegd aan de Nederlandse Taxonomie. Organisaties lezen deze taxonomie in en verzenden hun gegevens op het XBRL-formaat naar de bank. Belangrijk hierbij is dat banken een bepaalde vorm van zekerheid kunnen ontlenen aan deze gegevens. Accountantsorganisaties zullen hierbij dus een rol kunnen gaan spelen. Accountantsorganisaties zullen dus aan het document dat de organisaties verstuurd een digitale handtekening moeten toevoegen. Vervolgens controleert de bank of het document voldoet aan alle eisen die door haar gesteld worden. Wanneer het document voldoet aan alle eisen kan de bank het document opslaan in een grote database. Het informatiesysteem kan deze informatie vervolgens gebruiken om de daadwerkelijke risico’s te berekenen. Ook de rapportage van deze gegevens zou vervolgens weer op het XBRL-formaat gecommuniceerd kunnen worden binnen en buiten de bank.

(7)

XBRL: Dhr. van den Ende geeft aan dat hij zich ook kan voorstellen dat een andere standaard dan XBRL gebruikt kan worden hiervoor. Banken kunnen dus om XBRL heen.

Dhr. van den Ende heeft in samenwerking met ING al een pilot-project opgezet waarin het bovenstaande concept getest wordt. Dit project wordt door ING opgezet om intern de beslissingsbevoegden te

overtuigen van de mogelijkheden van XBRL.

Taxonomie: Dhr. van den Ende geeft aan dat hij verwacht dat banken niet zelf een taxonomie gaan bouwen. Banken zouden de Nederlandse Taxonomie moeten gebruiken. Banken kunnen hun eisen toevoegen aan de huidige taxonomie.

13. Welke eisen zullen banken stellen aan deze producten?

Banken zullen van hun klanten vragen om een stuk zekerheid te leveren bij de door hen aangeleverde informatie. De accountant lijkt de aangewezen persoon om deze zekerheid te gaan leveren.

Acceptatie van XBRL als standaard in Nederland

14. In welke mate zullen banken, door het gebruiken van XBRL bij de uitvoering van risicoanalyses, de acceptatie van XBRL in Nederland kunnen stimuleren?

Tijdens de pilot bij ING is duidelijk geworden dat XBRL veel lastenverlichting kan opleveren voor ING. Het is voor Dhr. van den Ende niet duidelijk of banken er binnen afzienbare tijd meebezig zullen gaan. Bepaalde afdelingen binnen banken zien zeker de voordelen. Vooralsnog is het nodig voor banken om eerst intern overtuigd te raken van de mogelijkheden die XBRL biedt.

Volgens Dhr. van den Ende kan de adoptie van XBRL door banken zeker de aanvaarding van de standaard versnellen. Wel is het belangrijk om niet alleen naar banken en XBRL te kijken. De bij vraag twee genoemde partijen en mogelijkheden zouden ook goed kunnen zorgen voor een versnelde acceptatie van XBRL in Nederland.

(8)

Transcriptie interview: Dhr. D. Manschot RA Datum: 8-05-2007

Tijd: 12:30u

Aanwezig: Dhr. D. Manschot & Jan-Jaap Kuijs Achtergrond Dhr. D. Manschot

Dhr. Manschot is werkzaam bij Deloitte accountants in Rotterdam. Hij is verbonden aan de vaktechnische afdeling van Deloitte Nederland. Uit hoofde van deze functie brengt hij nieuwe vaktechnische

ontwikkelingen in kaart en bepaald wat de impact van deze regelgeving zal zijn op Deloitte. Ook is hij actief betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe regelgeving en het onderhoud ervan. Dhr. Manschot is onder andere lid van de vaktechnische staf van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ). Verder is Dhr. Manschot deeltijd verbonden aan de vakgroep accountancy van de Universiteit van Amsterdam. Dhr. Manschot is tevens lid van het XBRL leadershipteam van Deloitte Nederland. Dit team brengt de

ontwikkelingen op het gebied van XBRL in kaart en bepaald de impact van deze ontwikkeling op Deloitte. Tevens vertegenwoordigt Dhr. Manschot Deloitte binnen het Nederlands Taxonomie Project.

Inleidende vragen

Dhr. Manschot geeft aan dat volgens hem de acceptatie van XBRL in Nederland absoluut niet op schema ligt. Binnen het Nederlands Taxonomie project (NPT) denkt men hier overigens heel anders over. Dhr. Manschot geeft aan dat hij denkt dat het NTP en de beide ministeries dit om politieke redenen niet willen toegeven. Hij geeft aan dat een aantal ontvangende partijen (Belastingdienst, KvK en CBS) eigenlijk helemaal nog niet klaar zijn om de gegevens die aangeleverd worden op het XBRL-formaat goed te verwerken.

De partijen die op dit moment hun gegevens op XBRL-formaat met behulp van de Nederlandse Taxonomie zijn volgens Dhr. Manschot op één hand te tellen. Dhr. Manschot verwacht dat pas vanaf 2008 wat meer organisaties in samenwerking met hun accountant hun gegevens op XBRL-formaat zullen gaan aanleveren. De aantallen zullen ook in 2008 nog klein zijn.

Op dit moment zijn er voor accountantskantoren geen voordelen te erkennen op het gebied van XBRL. Dhr. Manschot vind het dan ook niet raar dat deze accountants een lage prioriteit geven aan XBRL en het NTP. Accountantskantoren blijven betrokken bij het NTP om mee te kunnen praten en om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen.

Er zijn eigenlijk alleen voordelen te ontdekken voor de ontvangende partijen. De aanleverende partijen moeten het doen met veel kleinere voordelen. Deze voordelen wegen wellicht niet op tegen de moeite die gestoken wordt in de omschakeling op XBRL.

Deloitte is op dit moment niet bereid om tijd en geld te stoppen in de promotie van XBRL. Op dit moment is er voor Deloitte accountants geen geld te verdienen aan XBRL. De consultantstak bij Deloitte zouden er wellicht wel geld aan kunnen verdienen.

Deloitte is op dit moment bezig met het “monitoren” van de ontwikkelingen op het gebied van Deloitte. Deze ontwikkelingen worden intern bekend gemaakt. De werknemers van Deloitte worden getraind om aan klanten uit te kunnen leggen aan klanten wat XBRL is. De werknemers wordt op dit moment aangeraden om de klanten negatief te adviseren op het gebied van het gebruik van XBRL in de communicatie naar partijen als de belastingdienst en KvK.

(9)

Dhr. Manschot geeft aan dat hij waar het gaat om de acceptatie van XBRL een taak weggelegd ziet voor de bancaire sector. Hij denkt dat de bancaire sector ermee aan de slag moet gaan omdat er voor de banken, in tegenstelling tot accountantsorganisaties, kostenvoordelen zijn te behalen.

Op dit moment is het verwerken van de aangeleverde gegevens voor banken een enorme omslachtige procedure. Zelfs zo omslachtig dat alleen klanten vanaf een bepaald formaat ingevoerd worden in het systeem voor risicoanalyse. Kleinere klanten krijgen een vaste risicoscore toegewezen. Dit betekend dat er geen goed beeld is van de daadwerkelijke risico’s binnen deze groep. De risico’s zouden wel eens veel hoger of veel lager kunnen zijn. Dit zorgt ervoor dat ook de voorziening voor slechte leningen wel eens te hoog of te laag zou kunnen zien. Dit betekend dus dat er een kans bestaat dat er fouten in de balans van de bank zouden kunnen staan.

Klanten van banken zouden volgens Dhr. Manschot de afweging moeten tussen of één keer per jaar de jaarrekening op papier inleveren bij de bank of meerdere keren per jaar financiële gegevens op het XBRL-formaat aan te leveren bij de bank. Afweging hierbij is wat kost het de organisatie extra om gegevens meerdere keren per jaar elektronisch in te leveren bij de bank en wat voor korting op het rentepercentage levert mij dit op per jaar. De risico’s voor de banken wordt lager en dit neemt ook kostenvoordelen met zich mee. Er zijn dus twee voordelen voor banken. De eerste is lagere

administratieve lasten. De tweede is dat de kosten lager worden voor banken doordat de risico’s beter kunnen worden vastgesteld. Dhr. Manschot dat als gevolg hiervan de banken kunnen voldoen met het inbouwen van een lagere marge dan ze nu doen.

XBRL zou het proces van informatieverzameling kunnen vergemakkelijken en meer kostenefficiënt kunnen maken. De manier waarop de risico’s berekend worden zal niet veranderen. Alleen de input voor deze berekeningen wordt gemakkelijker vergaart. Wat wel een impact zou kunnen hebben op de scores die voortkomen uit risicoberekeningen is wanneer ook kleine ondernemingen meegenomen worden in de berekeningen. Op dit moment gebeurd dit nog niet omdat de kosten voor het vergaren van informatie van deze klanten gewoonweg te hoog zijn. Een tweede factor die impact zou kunnen hebben op de

risicoscore is de frequentie waarmee de gegevens aangeleverd zouden gaan worden.

XBRL op zichzelf zou geen invloed mogen hebben op de vaststelling van het risicoprofiel. Op dit moment zou namelijk op basis van de papieren jaarrekening de risicoscore vastgesteld moeten worden. Omwille van efficiency gebeurd dit alleen voor de toplaag van klanten. XBRL zou dus eigenlijk alleen een impact mogen hebben op de efficiëntie van het proces dat leid tot het vaststellen van een risicoscore. XBRL zou geen invloed mogen hebben op de uiteindelijke accuratesse van deze risicoscore.

Dhr. Manschot geeft aan dat banken om zekerheid zullen vragen bij de aangeleverde gegevens. Accountants zullen hierbij een rol kunnen spelen. Dhr. Manschot ziet alleen accountantskantoren als de aangewezen instantie hiervoor. Dhr. Manschot geeft wel aan dat wanneer er controlewerkzaamheden uitgevoerd moet worden dat het alleen interessant zou zijn voor grote ondernemingen die flinke bedragen aan rentekosten kunnen gaan uitsparen. Voor kleine klanten zou het niet kostenefficiënt zijn om

meerdere keren per jaar een verklaring te leveren bij de aangeleverde informatie. De kosten van de controle kunnen wel gedrukt worden door minder zekerheid te verstrekken dan bij de huidige

accountantscontrole wordt geleverd. Het risico voor de accountant is in deze lager en derhalve kunnen de werkzaamheden van de accountant ook verkleint worden. Minder werkzaamheden zorgt voor lagere kosten op het gebied van de accountantscontrole.

(10)

Betrouwbaarheid van informatie: Dhr. Manschot kan alleen een oordeel geven over het stuk zekerheid dat banken zullen vragen. Banken zullen gaan aangeven waar de accountant haar controle op zal moeten richten. Zo kan de accountant met een bepaalde focus te werk gaan. Controles die niet van belang zijn voor de bank worden niet uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat de kosten van de controle naar beneden gaan. Lagere kosten zorgen ervoor dat het periodiek op XBRL-formaat van gegevens aan banken voor meer organisaties interessant wordt. Het break-even point wordt naarmate de kosten van de accountant lager worden sneller bereikt. Betrouwbaarheid van de informatie is dus heel erg belangrijk. Meer informatie: Dhr. Manschot geeft aan dat hij verwacht dat banken door de komst van XBRL niet alleen vaker informatie gaan opvragen maar ook meer informatie gaan opvragen. Belangrijk hierbij is dat alleen informatie opgevraagd wordt die van belang is voor de risicoanalyse. Wanneer banken informatie gaan opvragen die wel interessant voor bijvoorbeeld commerciële doeleinden maar niet voor het bepalen van het risico dat de klant met zich meebrengt wordt het punt bereikt waarop bijvoorbeeld de beheerder van de Nederlandse Taxonomie zou moeten ingrijpen. Verder kan teveel en te vaak informatie voor veel volatiliteit opleveren. Dhr. Manschot vraagt zich af of dit een wenselijke situatie is.

Infrastructuur: Dhr. Manschot geeft aan dat hij verwacht dat banken hun informatiesystemen en hun infrastructuur zullen moeten aanpassen om deze manier van aanleveren en verwerken te kunnen faciliteren.

Continue informatie-uitwisseling: Voor banken zou het zelfs interessant kunnen zijn om bijvoorbeeld bij handelsondernemingen constant inzicht te hebben in de verkopen en inkopen. Wanneer de accountant de systemen waar deze informatie uitkomt heeft gecontroleerd zou op deze informatie gestuurd kunnen worden door de bank. XBRL is bij uitstek een geschikt medium om deze informatie mee te verzenden naar de bank.

7. In welke mate zullen banken, door het gebruiken van XBRL bij de uitvoering van risicoanalyses, de acceptatie van XBRL in Nederland kunnen stimuleren?

De klant moet de voordelen die het de bank oplevert ook voor een deel terug krijgen van de bank. Alleen als aan deze voorwaarde wordt voldaan zal de acceptatie van XBRL in Nederland versnelt kunnen worden. Zowel de banken als haar klanten moeten de voordelen zien en “voelen” volgens Dhr. Manschot. Dhr. Manschot vind het belangrijk dat andere partijen dan de overheid zich ermee gaan bemoeien. Gebeurd dit niet dan zal de acceptatie heel langzaam verlopen. Dit zorgt er vervolgens weer voor dat de administratieve lastenverlichting voor zowel de ondernemers in het algemeen en de ontvangende instanties maar heel langzaam echt “voelbaar” zal gaan worden.

Dhr. Manschot oppert om bijvoorbeeld de belastingdienst hierbij in te schakelen. De belastingdienst zou organisaties die aanleveren op XBRL-formaat moeten gaan belonen. Dhr. Manschot ziet hier overigens wel juridische problemen. De overheid zou deze problemen moet oplossen. Het bovenstaande zou de acceptatie van XBRL kunnen versnellen.

Dhr. Manschot geeft aan dat er een partij moet komen (of banken of bijvoorbeeld de belastingdienst) die aan de aanleverende partijen een duidelijk voordeel kan geven. Gebeurd dit niet en blijven alle partijen afwachten dan zou de acceptatie van XBRL wel eens heel erg langzaam en moeizaam kunnen gaan verlopen.

(11)

Transcriptie interview: Dhr. J. Pasmooij RA RE RO Datum: 3-05-2007

Tijd: 15:00u

Aanwezig: Dhr. J. Pasmooij & Jan-Jaap Kuijs Achtergrond Dhr. J. Pasmooij

Dhr. Pasmooij vervult sinds maart 2001 bij het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants de functie van Manager ICT Knowledge Center. In dit kader is hij ondermeer nauw betrokken bij

(inter)nationale ontwikkelingen op het terrein van Assurance Services en vormen van elektronische informatie-uitwisseling en Business Reporting. De afgelopen jaren heeft hij deel uitgemaakt van verschillende commissies, werken studiegroepen binnen het NIVRA en de NOREA en heeft hij verschillende vaktechnische publicaties op zijn naam staan. Dhr. Pasmooij combineert zijn baan bij het NIVRA met zijn deeltijdaanstelling bij de Erasmus Universiteit Rotterdam. Daarnaast is hij voorzitter van XBRL Nederland en lid van het International Steering Committee van XBRL International.

Inleidende vragen

Op dit moment ligt het standaardisatieproces redelijk op schema. XBRL doorloopt een traditionele cycle. Meneer Pasmooij geeft aan dat de acceptatie van XBRL in Nederland achterloopt op de verwachting. Dhr. Pasmooij geeft aan dat het feit dat de acceptatie achterloopt geen bedreiging vormt voor het standaardisatieproces.

De overheid probeert onder het mom van lastenverlichting voor organisaties de standaard op de kaart te zetten. Het is zaak voor de overheid om de standaard en de manier van communicatie tussen de verschillende grote partijen op orde te brengen.

Probleem bij de acceptatie van deze standaard is dat niet alle stakeholders precies weten wat ze met deze standaard aan moeten. Niet alle partijen hebben intern al een strategie op orde met betrekking tot XBRL. Het is dus afwachten op het moment dat een grote partij de standaard gaat oppakken. Andere stakeholders zullen op dat moment niet achter willen blijven en zullen dan volgen. Dit geldt voor zowel de financiële sector als accountantsorganisaties.

Het is niet heel goed vast te stellen of de acceptatie van XBRL op dit moment langzaam verloopt. Een vergelijking met de invoering van andere standaarden zou hier op z’n plaats zijn.

Er zijn een aantal partijen te onderscheiden die de acceptatie van XBRL kunnen gaan versnellen. Overheid: De overheid kan op een tweetal manieren de acceptatie van XBRL versnellen. Ze kan het inleveren van financiële gegevens op het XBRL-formaat afdwingen. Dit wordt bereikt door wetgeving te ontwikkelen. Op dit moment wordt deze optie door de overheid als onwenselijk gezien.

Een tweede mogelijkheid is om partijen te verleiden tot het gebruik van XBRL. Deze strategie wordt op dit moment gevolgd door de overheid. Organisaties worden dus niet verplicht om XBRL te gebruiken. Organisaties kunnen, volgens de overheid, hun administratieve lasten terug brengen door op het XBRL-formaat en met behulp van de Nederlandse Taxonomie hun gegevens aan de opvragende partijen aan te leveren. Bij de strategie van verleiden is de steun van twee partijen essentieel te noemen. De eerste partij is de accountant. De accountantsorganisaties nemen deel aan het NTP en hebben daartoe een

convenant ondertekend. Feitelijk werken accountantsorganisaties niet goed mee. Dit wordt volgens Dhr. Pasmooij veroorzaakt doordat van accountantsorganisaties wordt verwacht dat ze XBRL ondersteunen en de kostenvoordelen als gevolg van XBRL direct zullen doorgeven aan hun klanten. Accountants dienen dus wel te investeren in XBRL maar kunnen deze investeringen moeilijk terug verdienen omdat ze

(12)

deze niet mogen doorberekenen aan de klant. Accountants vervullen derhalve geen voortrekkersrol binnen het NTP. De tweede partij wordt gevormd door softwareleveranciers. Ook voor

softwareleveranciers is het niet duidelijk hoe zij de investeringen die ze moeten doen om hun software klaar te maken voor XBRL kunnen terug verdienen. Er wordt van softwareleveranciers verwacht dat ze hun software klaar maken voor XBRL. Doormiddel van een update die onder het afgesloten

onderhoudscontract valt kan de XBRL-functionaliteit worden toegevoegd aan de bestaande software. Softwareleveranciers kunnen die niets “extra” verdienen door XBRL te gaan ondersteunen binnen hun software. Op termijn kan het niet ondersteunen van XBRL zorgen voor het verlies van klanten. Op de korte termijn speelt dit probleem nog niet als gevolg van de, op dit moment, slechte acceptatie van XBRL. De overheid wordt dus geconfronteerd met twee partijen die veel invloed zouden kunnen uitoefenen op het gebruik van XBRL en de Nederlandse Taxonomie. Het is voor accountants en softwareleveranciers niet duidelijk welke voordelen het bevorderen van het gebruik van XBRL hen zou opleveren. Dhr. Pasmooij is dan ook niet verrast dat accountants en softwareleveranciers geen absolute prioriteit geven aan de promotie en implementatie van XBRL.

Banken: Een tweede partij die invloed zou kunnen uitoefenen op de acceptatie van XBRL in Nederland is volgens Dhr. Pasmooij de bancaire sector. Banken kunnen hun kredietverstrekkingsproces stroomlijnen door van klanten te vragen om op een elektronische manier hun financiële gegevens aan te leveren. Vervolgens kan de bank door periodiek op een elektronische manier financiële gegevens op te vragen bij haar klanten een goed risicoprofiel maken van haar gehele portefeuille met vreemd vermogen. Het XBRL-formaat in combinatie met een goede en breed gedragen taxonomie kan voor banken en haar klanten kostenvoordelen gaan opleveren.

Belastingdienst: De belastingdienst en in mindere mate de Kamer van Koophandel en het CBS zijn gebaat bij de acceptatie van XBRL. De belastingdienst zou invloed kunnen uitoefenen door organisaties die aangifte doen met behulp van het XBRL-formaat en de Nederlandse Taxonomie een korting kunnen geven op de door de organisatie te betalen belasting. Dhr. Pasmooij ziet bij deze optie een aantal juridische bezwaren. Dhr. Pasmooij vraagt zich af of het geven van een dergelijk voordeel niet voor rechtsongelijkheid zou zorgen.

Vooralsnog ziet Dhr. Pasmooij de overheid en de bancaire sector als de meest invloedrijke partijen. Deze twee partijen kunnen veel invloed uitoefenen op de acceptatie van XBRL in Nederland. De beide partijen zouden door samen te werken de acceptatie echt op gang kunnen krijgen.

De toegevoegde waarde van XBRL bij banken richt zich vooral op het gebied van efficiencyvoordelen. Doordat vanuit elk informatiesysteem gegevens geëxporteerd kunnen worden naar de systemen van banken wordt de gehele keten gestandaardiseerd. Een aantal stappen in het huidige proces kunnen dan ook geschrapt worden. Volgens Dhr. Pasmooij zijn de voordelen grofweg in te delen onder drie noemers:

a. Verhoogde efficiency: De aangeleverde gegevens kunnen automatisch ingevoerd worden in de systemen van de banken. Dit zorgt ervoor dat afdelingen die als taak hebben om de gegevens uit de papieren verslagen in te voeren in de informatiesystemen overbodig worden.

b. Betere vaststelling risico’s: Banken kunnen beter sturen op de aangeleverde informatie waardoor de risico’s die de situatie van een bepaalde klant met zich meebrengen goed in kaart gebracht kunnen worden. Tweede voordeel is dat er vaker informatie opgevraagd kan gaan worden bij de klanten van banken aangezien het voor de klant heel gemakkelijk is om de benodigde data te genereren en te verzenden.

c. Rapportage door banken aan buitenwereld: Banken kunnen doormiddel van het XBRL-formaat gemakkelijk gaan communiceren met bijvoorbeeld toezichthouders of

(13)

Meneer Pasmooij geeft aan dat banken op dit moment zich langzaam bewust beginnen te worden van het feit dat XBRL in de toekomst voor grote voordelen kan gaan zorgen. Banken geven op dit moment geen prioriteit aan XBRL.

Banken worden volgens Dhr. Pasmooij op dit moment met heel erg veel regelgeving geconfronteerd. Rabobank en ING hebben onderzoek gedaan naar de effecten van XBRL. Uit deze onderzoeken komt naar voren dat XBRL grote kostenbesparingen met zich mee kan gaan brengen. Andere banken hebben intern nog niet nagedacht over de effecten die XBRL zou kunnen hebben. Banken hebben op dit moment veel aandacht nodig om hun pijlen te richten op Basel II. De vraag is of ze op tijd compliant zullen zijn voor 1 januari 2008.

Verder is het zo dat de bancaire sector in Nederland door een kleine groep van zeer machtige banken wordt beheerst. Eigenlijk is er volgens Dhr. Pasmooij sprake van een kartel in Nederland. Dit zorgt voor een sector die niet snel innoveert. Alle banken kijken naar elkaar. Banken kijken op dit moment nog niet naar XBRL omdat er voor een individuele bank geen winst is te behalen ten opzichte van andere banken. XBRL is te breed in de markt gezet waardoor een individuele bank niet meer voordeel uit een vroege implementatie kan halen dan andere banken. Verder willen banken niet het signaal uitzenden naar hun klanten toe dat ze nog efficiënter zouden kunnen werken. Banken vinden dit een verkeerd signaal. Banken zijn niet bereid om hun klanten te belonen voor het elektronisch aanleveren van gegevens. Mede hierdoor is bijvoorbeeld Rabobank geenszins bereid om het onderzoeksrapport dat grote

kostenbesparingen voorspelt vrij te geven aan de buitenwereld.

Tijdens de gesprekken die Dhr. Pasmooij heeft met banken krijgt hij het gevoel dat banken een zeer afwachtende houding innemen. De banken wachten liever af totdat XBRL momentum begint te krijgen. De afdelingen binnen banken die over kredietrisico gaan zien de voordelen van XBRL wel in.

Binnen banken liggen een tweetal grote kansen voor XBRL. Aan de ene kant kunnen banken met behulp van XBRL gemakkelijker gaan communiceren met de toezichthouders. Doormiddel van de Corep en Finrep taxonomie. Wat in Nederland de acceptatie van XBRL bemoeilijkt is dat de Nederlandse Bank een eigen systeem heeft ontwikkeld voor de communicatie met banken. Dit systeem is niet compatibel met XBRL. Binnen DNB bestaat als gevolg van dit zelf ontwikkelde systeem een bepaalde weerstand tegen het gebruik van XBRL voor de uitwisseling van gegevens tussen DNB en banken. DNB kan echter niet ontkomen aan de invoering van XBRL doordat de communicatie als gevolg van Basel II afgedwongen gaat worden. Als gevolg van deze verplichting wordt er een Europese taxonomie (Corep en Finrep) ontwikkeld om aan de verplichtingen uit hoofde van de tweede pilaar van Basel II te voldoen. De acceptatie van XBRL zal hier niet veel baat bij hebben aangezien de communicatie tussen banken en toezichthouders een voor de buitenwereld redelijk onzichtbaar proces is. Ook gaat het hier om een redelijk beperkte groep van gebruikers.

De tweede manier waarop XBRL binnen banken kan worden toegepast is bij het managen van het kredietrisico. Hier ziet Dhr. Pasmooij de grootste voordelen van XBRL. Zowel voor de acceptatie van de standaard zelf als voor de banken en haar klanten.

XBRL kan ervoor zorgen dat de informatie aan de hand waarvan banken hun risico inschatten tijdiger aangeleverd kan gaan worden. Op dit moment komen jaarverslagen voor banken vaak erg laat. Er is dan ook moeilijk te sturen op de informatie die in deze jaarverslagen staat vermeldt. Het risicoprofiel van de totale uitstaande portefeuille kan dan ook niet altijd even accuraat vastgesteld worden.

Doordat XBRL banken in staat stelt om tijdig informatie te ontvangen van haar klanten op een

kostenefficiënte manier wordt de inschatting van de risico’s in de kredietportefeuille voor banken een stuk gemakkelijker. Zelfs zo gemakkelijk dat het ook daadwerkelijk aantrekkelijk wordt om op een meer regelmatige basis gegevens te ontvangen van klanten. Dit zorgt vervolgens weer voor een nog meer accurate inschatting van het totale risicoprofiel.

(14)

Dhr. Pasmooij geeft aan dat het aanvragen van krediet voor klanten een stuk gemakkelijker en sneller zou kunnen gaan verlopen met de komst van XBRL. Klanten voorzien de bank van een elektronische set van gegevens. Deze gegevens worden zonder tussenkomst van personen ingeladen in het

informatiesysteem van de bank. Het informatiesysteem geeft vervolgens op basis van de gegevens een advies uit. Dit advies geeft aan of het verstandig is om met de klant in zee te gaan. Op basis van de risicoscore die het systeem berekend kan het gewenste rentepercentage bepaald worden.

Zekerheid: Banken hebben aan de Dhr. Pasmooij aangegeven dat ze graag een stuk zekerheid zouden ontvangen bij de door de klant aangeleverde informatie. Accountantsorganisaties zijn de aangewezen partijen voor deze assurance. Meneer Pasmooij noemt een “samenstelplusverklaring”. Het is voor accountants en haar klanten niet mogelijk om elke keer wanneer de bank om gegevens vraagt een volledige accountantscontrole uit te voeren. Er zal dus een nieuw product ontwikkeld moeten worden door accountants.

Banken ontlenen op dit moment schijnzekerheid aan de jaarrekeningen die met een samenstelverklaring worden aangeleverd. De gegevens uit deze jaarrekeningen worden vervolgens overgenomen in het informatiesysteem. Met de banken moet worden afgesproken bij welke specifieke gegevens assurance belangrijk is. De accountantsorganisaties kunnen vervolgens hun controle alleen op deze gegevens in de jaarrekening richten. Bij welke gegevens banken assurance nodig hebben is nog niet bekend. Banken kunnen die informatiebehoefte zelf nog niet goed vormgegeven.

Ook de belastingdienst kan baat hebben bij deze nieuwe vorm van assurance. Op het gebied van de loonaangifte door organisaties zou de belastingdienst graag assurance ontvangen. De belastingdienst zou graag zien dat accountantsorganisaties deze assurance gaat leveren. De belastingdienst kan zich vervolgens richten op het controleren van het MKB. Controle op deze groep is de afgelopen jaren achtergebleven.

Rating: Een andere ontwikkeling is dat accountants in de toekomst klanten van “ratings” kunnen gaan voorzien. Deze rating plaatst de organisatie binnen een bepaalde groep die een vaststaand risicoprofiel vertegenwoordigt.

Binnen het bovenstaande zijn er eigenlijk drie taken weggelegd voor accountantsorganisaties. a. Accountants gaan assurance leveren aan banken.

b. Accountants gaan assurance leveren aan de belastingdienst.

c. Accountants geven de gecontroleerde organisatie op basis van hun uitgevoerde werkzaamheden een “rating”.

Infrastructuur: Dhr Pasmooij geeft aan dat banken een infrastructuur moeten opbouwen die het inleveren van elektronische informatie op het XBRL-formaat kan faciliteren. Dhr. Pasmooij is op dit gebied geen expert.

Taxonomie: Banken geven aan welke informatie ze graag zouden willen ontvangen. Deze

informatiebehoefte wordt vervolgens verwerkt in de Nederlandse Taxonomie (NTP). Dhr. Pasmooij vind het erg belangrijk dat de gegevens die banken graag zouden willen ontvangen onderdeel worden van de Nederlandse Taxonomie. Zo ontstaat er geen “wildgroei” aan taxonomieën in Nederland. Tegelijkertijd worden organisaties beken gemaakt met de andere mogelijkheden die deze taxonomie te bieden heeft. Klanten kunnen vervolgens met behulp van hun informatiesysteem een speciaal voor de bank

samengestelde set van data samenstellen. Deze set van informatie wordt vervolgens in elektronische vorm op het XBRL-formaat opgestuurd aan de bank.

(15)

Zekerheid: Dhr. Pasmooij geeft aan dat banken aan accountants zullen vragen om de opgestuurde data te controleren. Hoe invulling gegeven moet worden aan deze controle blijft op dit moment onzeker. Banken kunnen dit op dit moment nog aangeven omdat banken zelf nog geen duidelijk beeld hebben bij de ontwikkelen rondom XBRL.

Dhr. Pasmooij geeft aan dat hij iets mist in mijn verhaal dat wel erg belangrijk kan zijn voor banken. Er is op dit moment wetgeving in ontwikkeling die kleine en middelgrote organisaties toestaat om alleen nog maar een fiscale jaarrekening in te leveren bij de belastingdienst en de Kamer van Koophandel. Deze wetgeving heet Samenval. Banken ontvangen van deze partijen in de toekomst geen

bedrijfseconomische jaarrekening meer. Een Bedrijfeconomische jaarrekening bevat veel meer informatie. Banken zullen deze informatie dus op een andere manier moet gaan bemachtigen. Deze wetgeving zou de Nederlandse Taxonomie en de acceptatie van XBRL aanzienlijk kunnen helpen. Dhr. Pasmooij denkt dat er door Basel II en samenval een aanvullende informatiebehoefte zal ontstaan bij banken. XBRL en de Nederlandse Taxonomie kunnen gaan voorzien in deze informatiebehoefte. Dhr. Pasmooij geeft aan dat banken slecht op de hoogte zijn van deze nieuwe wetgeving. Er bestaat dan ook nog geen idee bij de banken over hoe ze het wegvallen van de bedrijfseconomische jaarrekening en de informatie die hier in zit kunnen gaan opvangen.

7. In welke mate zullen banken, door het gebruiken van XBRL bij de uitvoering van risicoanalyses, de acceptatie van XBRL in Nederland kunnen stimuleren

Meneer Pasmooij verwacht dat er een bank komt die zijn informatiesystemen goed heeft ingericht. Deze bank kan ervoor zorgen dat de markt voor vreemd vermogen open gebroken wordt. Deze bank heeft zijn systemen zo ingericht dat organisaties hun gegevens op XBRL-formaat inleveren. De systemen van bank bepalen het risicoprofiel en geven op basis van dit profiel een offerte af aan de klant. Meneer Pasmooij trekt hier de vergelijking met de ontwikkelingen op de hypotheekmarkt voor particulieren.

Banken kunnen de acceptatie van XBRL sterk stimuleren door het kostenvoordeel dat ze behalen door op XBRL-formaat gegevens te ontvangen van hun klanten, voor een deel door te geven aan hun klanten. Klanten worden hierdoor beloond voor het aanleveren van hun financiële informatie op het XBRL-formaat.

Banken worden op dit moment bewust van de voordelen die XBRL zou kunnen gaan bieden in de toekomst. Dit proces verloopt op dit moment erg langzaam. Veel onzekerheden omringen op dit moment het mogelijk gebruik van XBRL door banken. Banken worden geconfronteerd met ontzettend veel regelgeving. XBRL heeft op dit moment geen prioriteit. Meneer Pasmooij vraagt zich af of banken op dit moment de voordelen die XBRL kan gaan bieden wel op hun waarde weten in te schatten.

Verder zijn er nog andere problemen op het gebied van XBRL. Er is nog een aantal onduidelijkheden ten aanzien van de Nederlandse Taxonomie. Op dit moment is nog niet goed duidelijk hoe in de toekomst de authenticiteit van de elektronisch aangeleverde gegevens vastgesteld kan gaan worden. Ook

softwareleveranciers zullen het voor hun klanten makkelijk moeten maken om met XBRL aan de slag gaan. Op dit moment is XBRL te onbekend en heerst er “koudwatervrees” ten aanzien van XBRL bij een groot aantal betrokken en essentiële partijen. Gezien de bovenstaande problemen nemen banken vooralsnog een afwachtende houding in. Volgens meneer Pasmooij zouden banken juist nu moeten laten weten aan de overheid dat ze de voordelen zien van XBRL. Banken zouden een aantal eisen moeten stellen aan de standaard en aan de Nederlandse taxonomie. Zo stimuleren de banken de acceptatie van XBRL en geven ze een signaal af dat er vertrouwen is en dat XBRL in de toekomst grote voordelen zou kunnen opleveren.

Aan de golf en druk van standaardisatie is niet te ontkomen. Mocht XBRL als standaard niet geaccepteerd worden dan zal er een andere standaard voor in de plaats komen. De tendens van standaardisering van de keten is volgens Dhr. Pasmooij moeilijk tegen te houden.

(16)

Bijlage 3: Continue gegevensuitwisseling

In deze bijlage wordt uitgelegd wat continue gegevensuitwisseling precies is en welke rol hierbij is weggelegd voor XBRL.

Het gebruik van elektronische standaarden voor de uitwisseling van gegevens zorgt er voor dat de omgeving van organisaties steeds vaker en sneller op de hoogte gesteld kan worden van belangrijke cijfers en indicatoren.

Op basis van financiële kerncijfers en indicatoren kunnen stakeholders beslissingen nemen. Het maken van goede en tijdige beslissingen wordt voor een deel bepaald door de kwaliteit van de data en het bestaan van online en real-time informatie. (Rezaee et. al., 2001). Hoe tijdiger de data voorhanden is, hoe beter de beslissingen die op basis van deze data gemaakt kunnen worden.

Om continue gegevensuitwisseling tussen belanghebbenden goed te laten verlopen, zal deze gegevensuitwisseling aan een aantal eisen moeten voldoen:

1. Tijdigheid: De gegevens dienen tijdig gecommuniceerd te worden. Dit betekend dat

ondernemingen alle informatie die voorhanden is zo snel als mogelijk zullen moeten verwerken in het informatiesysteem.

2. Juistheid: De gecommuniceerde gegevens moeten juist zijn. Doordat de gegevens continue gecommuniceerd worden en naar aanleiding van deze gegevens beslissingen worden genomen door stakeholders is het belangrijk dat de ontvangers van de informatie met een redelijke mate van zekerheid er vanuit moeten kunnen gaan dat de gegevens juist zijn.

3. Standaard manier van communiceren: Eén uniforme manier van communiceren van gegevens is benodigd. Wanneer een stakeholder, bijvoorbeeld een bank, van zeer veel partijen constant informatie aangereikt krijgt is het belangrijk dat deze gegevens geautomatiseerd verwerkt kunnen worden. Dit vereist dus een standaardformaat, bijvoorbeeld XBRL, waarop de financiële

gegevens aangeleverd worden Tijdigheid

Op dit moment komen financiële gegevens van beursgenoteerde organisaties nog maar een beperkt aantal keren per jaar beschikbaar. In veel gevallen zijn deze gegevens dan ook niet erg bruikbaar voor investeerders omdat deze informatie niet erg tijdig is. (Woodroof & Searcy, 2001). Financiële gegevens van niet beursgenoteerde organisaties komen in de regel maar één keer per jaar beschikbaar. Voor alle organisaties geldt dat in de regel maar één keer per jaar de juistheid van de financiële situatie en prestaties van een onderneming kunnen worden vastgesteld omdat er maar één keer per jaar een accountantsverklaring wordt verstrekt.

Om het probleem van het niet tijdig beschikbaar zijn van informatie te verhelpen zou een constante of zeer frequente publicatie van belangrijke gegevens uitkomst kunnen bieden. Zo kunnen bijvoorbeeld investeerders altijd beschikken over de meest relevante informatie. Om frequent te kunnen publiceren zal een hiertoe ingericht informatiesysteem voorhanden moeten zijn. Organisaties zullen een “real-time accounting system” (RTA) moeten implementeren om deze frequente of continue gegevensuitwisseling te kunnen faciliteren. Bij een “real-time accounting system” is bijna alle financiële informatie elektronisch beschikbaar. (Rezaee et. al., 2001).

Juistheid

Naast tijdigheid is de juistheid van de verstrekte gegevens erg belangrijk. Beslissingen worden op basis van de tijdige informatie snel genomen. Deze beslissingen kunnen verstrekkende gevolgen hebben. De ontvangers van de informatie moeten dus kunnen vertrouwen op de juistheid van gegevens. Hier is een rol weggelegd voor accountantsorganisaties. Accountantsorganisaties zullen de juistheid van de gegevens constant moeten bevestigen doormiddel van een doorlopende accountantsverklaring. De manier van werken van zowel de interne als de externe accountant zal hierdoor sterk moeten

(17)

veranderen. De vraag naar meer betrouwbare, relevante en tijdige beslisinformatie gaat zorgen voor vraag naar een continue accountantscontrole. Accountantsorganisaties zullen zich op deze vraag vanuit de markt moeten voorbereiden. (Rezaee et. al., 2001). Rezaee stelt dus dat de betrouwbaarheid van de gegevens, in tegenstelling tot de huidige situatie, voorafgaand aan de constante publicatie van deze gegevens gewaarborgd moeten worden. Dit wordt bereikt door informatiesystemen op een goede manier te ontwerpen en te onderhouden.

Standaard manier van communiceren

Het is niet gemakkelijk om een systeem te implementeren dat continue vanuit organisaties de relevante financiële data ophaalt en deze direct in een compacte vorm distribueert aan de omgeving. Eén van de voordelen van XBRL is nu juist dat het de toegang tot belangrijke data, zowel binnen organisaties die bijvoorbeeld veel verschillende werkmaatschappijen hebben als extern kan vergemakkelijken. (Bergeron, 2003:97). Investeerders, analisten en potentiële (individuele) investeerders kunnen doormiddel van netwerktechniek constant in verbinding staan met de organisaties waarin ze geïnteresseerd zijn of belangen in hebben.

Nut van constante gegevensuitwisseling

Er is een groot aantal toepassingen te bedenken voor continue gegevensuitwisseling in combinatie met XBRL. Banken zouden bijvoorbeeld constant de financiële positie van ondernemingen aan wie ze (vreemd) vermogen heeft verschaft door een dergelijk systeem kunnen monitoren. Zo kan scherp in de gaten gehouden worden of de organisatie aan wie vreemd vermogen is verschaft nog wel aan allerlei liquiditeitseisen voldoet die zijn overeengekomen met de bank. Wanneer een bepaalde grens wordt overschreden kan het informatiesysteem van de bank deze overschrijding melden en kan de bank passende maatregelen nemen om het verschafte vermogen veilig te stellen. In hoofdstuk vier zal op deze vorm van monitoring door banken dieper in gegaan worden.