G E M E E N T E B E U N I N G E N
Gemeenteraad Beuningen
Datum Kenmerk Kenmerkcode Uw contact Telefoon Onderwerp
2 5 AUG 2016
UI 16.07621
A n d r é Goudriaan 14 024
Nadere toelichting op verordening maatschappelijke ondersteuning
Geachte raad,
Op 12 j u l i j l . heeft u w Raad gesproken over het voorstel tot het vaststellen v a n de Herziene verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Beuningen 2016 (hierna: de verordening).
Tijdens de behandeling v a n dit voorstel rees de vraag of het juridisch toegestaan is om een korting op de te betalen bijdrage in de kosten voor de algemene voorziening (hierna: een korting)
inkomensafhankelijk te maken. Deze vraag is voorgelegd aan twee onafhankelijke en externe juristen. De V N G is eveneens om advies gevraagd, zij het dat ze voor het antwoord verwees naar de op 20 j u l i j l . gepubliceerde ledenbrief. V i a deze brief informeren we u over de uitkomsten en geven we als college een reflectie daarop.
A c h t e r g r o n d v a n h e t r a a d s v o o r s t e l
Het raadsvoorstel tot vaststelling v a n de verordening vindt zijn achtergrond onder andere in het besluit dat u w Raad op 14 j u l i 2015 over de hulp bij het huishouden (hierna: H H ) genomen heeft.
Besloten is onder meer het volgende:
1. de H H 1 vanaf 1 j u n i 2016 als algemene voorziening voor eenvoudig schoonmaakwerk aan te bieden;
2. voor inwoners die door de algemene voorziening niet adequaat gecompenseerd worden, een vangnet te creëren, waarbij het college opdracht krijgt de voorwaarden daarvoor nader uit te werken;
3. de H H binnen het budget uit te voeren dat het Rijk daarvoor ter beschikking stelt.
Sindsdien kenmerkten onze activiteiten zich door het vertalen v a n dit besluit naar de uitvoeringspraktijk. Zo hebben we met het oog op voorlichting a a n onze inwoners en het
voorkomen v a n schrijnende gevallen met alle H H 1 - c l i ë n t e n een gesprek gevoerd e n is een openbare aanbesteding gehouden om de algemene voorziening i n Beuningen daadwerkelijk gestalte te geven.
Vooral het derde beslispunt leidt tot spanning: toenemende aandacht voor de f i n a n c i ë l e
beheersbaarheid doen de juridische risico's toenemen e n vice versa. De uitspraken v a n de Centrale
POSTADRES: GEMEENTE BEUNINGEN, POSTBUS 1 4 , 6 6 4 0 A A BEUNINGEN BEZOEKADRES: VAN HEEMSTRAWEG 4 6 , 6 6 4 1 A E BEUNINGEN TELEFOON: 14 024, TELEFAX: 0 2 4 - 6 7 7 8 0 7 8
E-MAIL: GEMEENTE@BEUNINGEN.NL, INTERNET: WWW.BEUNINGEN.NL IBAN: N L 5 5 B N G H 0 2 8 5 0 0 1 0 78, B I C : B N G H N L 2 G
G E M E E N T E Į&tSk B E U N I N G E N
R a a d v a n Beroep (hierna: C R v B ) v o r m e n d a a r o m een natuurlijk m o m e n t o m het HH-beleid o p n i e u w tegen het licht te houden.
J u r i d i s c h e a d v i e z e n
Als college hebben w e twee onafhankelijke j u r i s t e n o m een zienswijze. De adviezen vindt u als bijlage bij het raadsvoorstel gevoegd.
Advies Hans van Rooij
D e conclusie die H a n s v a n Rooij trekt (zie bijlage 4 bij het raadsvoorstel), luidt als volgt:
"Ten a a n z i e n v a n de vraag of e e n korting op de bijdrage i n de kosten v a n e e n algemene voorziening inkomensafhankelijk m a g zijn, geven n o c h de w e t n o c h de parlementaire geschiedenis e e n expliciet e n eenduidig antwoord. M a a r uit de parlementaire geschiedenis k a n mijns inziens w e l (indirect) w o r d e n afgeleid dat de korting op de bijdrage i n de kosten inkomensafhankelijk m a g zijn. Dit w o r d t bevestigd door het ministerie v a n V W S i n recente contacten met gemeenten n a a r aanleiding v a n de uitspraken v a n de C R v B v a n 18 m e i 2016."
D e z e conclusie geldt als onderbouwing voor het standpunt dat het voorgestelde concept v a n de verordening, dat immers e e n inkomensafhankelijke korting kent, z i c h beweegt b i n n e n de kaders v a n de w e t e n jurisprudentie.
Advies Schulinck
O o k a a n de juridische helpdesk v a n S c h u l i n c k is de v r a a g gesteld of e e n korting
inkomensafhankelijk m a g zijn. E n k e l e fragmenten uit dit antwoord l u i d e n als volgt (zie bijlage 5 bij het raadsvoorstel):
"Uit artikel 2.1.4 lid 2 onderdeel a W m o 2 0 1 5 k a n echter niet w o r d e n opgemaakt dat het i n k o m e n e e n criterium is op grond w a a r v a n het college een korting op de eigen bijdrage voor e e n algemene voorziening k a n toekennen. I n d i e n i n de praktijk de door de
staatssecretaris als voorbeeld genoemde kortingspas i n de regel enkel w o r d t toegekend a a n personen met een laag i n k o m e n , d a n speelt het i n k o m e n indirect toch e e n rol bij het a l d a n niet toekennen v a n een korting op de bijdrage in de kosten voor algemene voorzieningen.
Indien echter de veilige w e g w o r d t b e w a n d e l d d a n is a a n te r a d e n o m bij e e n korting op de eigen bijdrage niet a a n te sluiten bij inkomensgrenzen.
Mijns inziens speelt i n casu het i n k o m e n nog steeds een rol en is er w e l sprake v a n e e n inkomensafhankelijke bijdrage, w a n t diegene met een laag i n k o m e n hoeven m i n d e r bijdrage te betalen."
H o e w e l dit antwoord niet expliciet stelt dat e e n inkomensafhankelijke korting niet toegestaan is, staaft het w e l het idee dat het voorgestelde concept v a n de verordening i n j u r i d i s c h opzicht e e n risico i n zich bergt. E e n meer risicomijdende koers z o u de afbakening v a n de doelgroepen niet afhankelijk m a k e n v a n inkomensgrenzen.
Reactie VNG
De V N G heeft op 2 0 j u l i j l . e e n n i e u w e ledenbrief gestuurd n a a r aanleiding v a n de stand v a n z a k e n r o n d o m de hulp bij het huishouden (zie bijlage 6 bij het raadsvoorstel). Hieronder volgen enkele aspecten uit de ledenbrief die relevant zijn voor inrichting v a n de H H in Beuningen.
Inkomensafhankelijke korting op de bijdrage in de kosten voor algemene voorziening?
I n de ledenbrief heeft de V N G zich onder m e e r gebogen over de mogelijkheid o m een
2
G E M E E N T E L E U N I N G E N
inkomensafhankelijke korting vast te stellen. I n dat kader stelt de V N G (op p. 8 v a n de ledenbrief) het volgende:
"Een andere aanpak zou kunnen zijn dat de gemeente werkt met een vaste eigen bijdrage die geldt voor iedere cliënt, en vervolgens een korting daarop vaststelt voor verschillende inkomensgroepen. Voor het bepalen v a n de hoogte van de kostprijzen v a n de algemene voorziening zou kunnen worden aangesloten bij de normen van het NIBUD. Wanneer de cliënt voldoet a a n een kortingsregel wordt een korting gegeven op de eigen bijdrage. De eigen bijdrage en de kortingsregeling voor deze bijdrage voor (bepaalde) inkomensgroepen moet expliciet in de verordening worden opgenomen."
Dit is het model zoals in de verordening voorgesteld wordt: een vaste eigen bijdrage (zijnde de kostprijs v a n een uur H H ) en drie inkomensgroepen die in aanmerking komen voor een korting.
Nog een citaat uit de VNG-ledenbrief (p.9): "De eigen bijdrage voor de algemene voorziening is voor alle gebruikers in principe gelijk, de gemeente mag voor bepaalde (inkomens) groepen een korting op de eigen bijdrage toepassen." Deze uitspraak steunt de aanpak zoals in de Wmo-verordening beschreven staat.
Interpretatie en conclusie van het college
Zowel uit de formulering v a n de juridische adviezen als uit de ledenbrief v a n de V N G blijkt dat ondanks de uitspraken v a n de C R v B onzekerheden blijven bestaan, w a t zich vertaalt in een
blijvende behoefte a a n aanvullende jurisprudentie. Hoewel dit tot voorzichtigheid noopt en tot een meer afwachtende houding zou kunnen leiden, is é é n ding w e l duidelijk: de bezuiniging op de H H blijft onverminderd v a n toepassing en dwingt tot het maken van keuzes.
Gegeven de situatie n u stellen we als college voor o m de verordening vast te stellen conform het voorstel zoals u w Raad dat eerder heeft ontvangen. De VNG-ledenbrief en het juridische advies van Hans van Rooij geven ons aanleiding om ons op het standpunt te stellen dat een
inkomensafhankelijke korting binnen de kaders v a n de wet en jurisprudentie vallen. Zwaarwegend is voor ons ook de parlementaire behandeling die immers aanleiding geeft tot het idee van een inkomensafhankelijke korting.
Als college zijn w e ons bewust dat deze koers een juridisch risico i n zich bergt. O m slechts twee risico's te benoemen: de C R v B heeft nog geen uitspraak gedaan over de vraag w a t als redelijke bijdrage gevraagd mag worden. Bovendien vraagt de rechter v a n gemeenten, bovenop de algemene bijdrage die redelijk dient te zijn, ook nog een individuele afweging om per concreet geval te bezien of de bijdrage w e l te betalen is. Dit laatste doen we in Beuningen door de f i n a n c i ë l e positie van een bezwaarmaker te vergelijken met de kosten die een gemiddelde Nederlander volgens de NIBUD- normen heeft. O p die manier kan in beeld gebracht worden of een bijdrage in een individueel geval als redelijk bestempeld k a n worden. Het zal nog moeten blijken in hoeverre een rechter deze werkwijze goedkeurt.
Z o r g v u l d i g h e i d
Als college hechten w e aan een zo zorgvuldig mogelijke aanpak. Als de algemene voorziening onredelijke gevolgen heeft, doen w e daar iets aan. W e houden rekening met schrijnende gevallen.
3
G E M E E N T E B E U N I N G E N
Verder zullen we als college nauwlettend de ontwikkelingen rondom de H H in de gaten houden.
Waar nodig, zullen w e met een aanvullend voorstel komen als ontwikkelingen in wet- en regelgeving of i n jurisprudentie aanleiding geven tot een herijking v a n het beleid.
W i j z i g i n g e n i n h e t v o o r s t e l
Het raadsvoorstel is iets gewijzigd ten opzichte v a n het voorstel dat op 12 j u l i besproken is. De wijzigingen zijn v e t gemarkeerd, zodat sneller duidelijk is welke veranderingen doorgevoerd zijn.
De belangrijkste wijziging betreft de datum inwerkingtreding v a n de nieuwe verordening.
Oorspronkelijk was het voorstel die met terugwerkende kracht op 1 j u n i 2 0 1 6 te stellen. Inmiddels stellen we als college voor o m de verordening i n werking te laten treden op de dag na
bekendmaking. Argumenten hiervoor zijn:
1. Voor het innen v a n de bijdrage bestaat geen rechtsgrond, zolang de verordening niet is aangepast. De verordening kan pas 20 september a.s. vastgesteld worden. Het met
terugwerkende kracht een bijdrage opleggen zou als belastend, benadelend besluit voor een inwoner gezien kunnen worden en zo aanleiding kunnen geven tot bezwaren;
2. C l i ë n t e n hebben behoefte a a n duidelijkheid en hebben ons diverse keren de vraag gesteld of het HH-beleid nog toegestaan is. Het bleek in het kader v a n een zorgvuldige, consistente en juiste voorlichting a a n inwoners beter om de inning v a n de bijdrage pas in werking te laten treden nadat de verordening is vastgesteld.
Verder zijn, zoals gedeeltelijk in onderdeel i v a n de opsomming op p.2 v a n het raadsvoorstel ook al bedoeld, enkele redactionele aanpassingen doorgevoerd. Het betreft concreet:
1. De omschrijving v a n de doelgroepen (art. 13a lid 4) is iets verduidelijkt.
2. Artikel 13 v a n de verordening zoals die op 1 maart j l . is vastgesteld, bevatte enkele
bepalingen w a a r i n bevoegdheden aan het college gedelegeerd werden. De C R v B oordeelde dat dit niet mocht en daarom is artikel 13 aangepast. Daarmee kiezen we voor de juridische veilige w e g door bepaalde delegatie-bepalingen uit de verordening te halen en een nieuw artikel 13a i n de verordening op te nemen, zodat delegatie aan het college niet meer nodig is, omdat de verordening zelf de regels bevat.
We hopen dat u w Raad voldoende informatie heeft o m een verantwoorde en weloverwogen keuze te kunnen maken.
Met vriendelijke groet, burgemeester e n wethouders e m e ë s t e r e n wethouders
yanne ^ocke D v à n n e rocken
U burgemeester
aretari
J
sei :retaris
ŭ-7
4
