PR\496019NL.doc PE 331.676
NL NL
EUROPEES PARLEMENT
1999 «
«««
««
««
««
« «
2004
Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid
VOORLOPIGE VERSIE 2003/2124(INI)
12 september 2003
ONTWERPVERSLAG
over het voortgangsverslag inzake Richtlijn 75/442/EEG (kaderrichtlijn afval) (COM(2003) 250 - 2003/2124(INI))
Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid
Rapporteur: Hans Blokland
PE 331.676 2/14 PR\496019NL.doc
NL
PR_INI
PR\496019NL.doc 3/14 PE 331.676
NL
INHOUD
Blz.
PROCEDUREVERLOOP ...4 ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT ...5 TOELICHTING ...
PE 331.676 4/14 PR\496019NL.doc
NL
PROCEDUREVERLOOP
Bij schrijven van 19 mei 2003 deed de Commissie het Parlement haar verslag aan de Raad en het Europees Parlement over de tenuitvoerlegging van communautaire wetgeving inzake afval voor de periode 1998-2000 (COM(2003) 250) toekomen, dat ter informatie werd verwezen naar de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid.
Op 4 september 2003 deelde de Voorzitter van het Parlement mede dat de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid toestemming was verleend tot opstelling van een initiatiefverslag, overeenkomstig artikel 47, lid 2 en artikel 163 van het Reglement, over dit onderwerp.
De commissie benoemde reeds op haar vergadering van 24 maart 2003 Hans Blokland tot rapporteur.
Zij behandelde het ontwerpverslag op haar vergadering(en) van ... .
Op dezelfde/laatstgenoemde vergadering hechtte zij met ... stemmen voor en ... tegen bij ...
onthouding(en)/met algemene stemmen haar goedkeuring aan de ontwerpresolutie.
Bij de stemming waren aanwezig: ... (voorzitter/waarnemend voorzitter), ... (ondervoorzitter), Hans Blokland (rapporteur), ..., ... (verving ...), ... (verving ... overeenkomstig artikel 153, lid 2 van het Reglement), ... en ... .
Het verslag werd ingediend op ... .
PR\496019NL.doc 5/14 PE 331.676
NL
ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT over het voortgangsverslag inzake Richtlijn 75/442/EEG (kaderrichtlijn afval) (COM(2003) 250 - 2003/2124(INI))
Het Europees Parlement,
– gezien het voortgangsverslag over de Kaderrichtlijn afval (COM(2003) 250)1 – gelet op Richtlijn 75/442/EEG van de Raad van 15 juli 1975 over afval2,
– gezien de resolutie van het Europees Parlement van 16 september 19983 over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad inzake de toepassing van de richtlijnen betreffende het afvalbeheer (COM(1997) 23 - C4- 0368/1997),
– gezien de resoluties van het Europees Parlement van 14 november 19964 en de Raad van 24 februari 19975 over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad inzake het afvalstoffenbeleid (COM(1996) 399 - C4-0453/1996),
– gezien besluit nr. 1600/2002/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juli 2002 tot vaststelling van het Zesde Milieuactieprogramma van de Europese Gemeenschap6, met name artikel 8 hiervan,
– gelet op de uitspraken van het Europees Hof van Justitie, met name in de zaken C-203/96, C-209/98, C-418/99, C-419/99, C-228/00 en C-458/00,
– gelet op de artikelen 2 en 6 van het EG-Verdrag, uit hoofde waarvan
milieubeschermingseisen moeten worden opgenomen in het Gemeenschapsbeleid voor de diverse sectoren met als doel een in milieuopzicht duurzame economische ontwikkeling, – gelet op artikel 175 van het EG-verdrag,
– gelet op artikel 47, lid 2 en artikel 163 van zijn Reglement,
– gezien het verslag van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid (A5-0000/2003),
A. overwegende dat alle lidstaten hun verslag te laat hebben ingediend, Portugal en Ierland zelfs meer dan een jaar te laat, overwegende dat vervolgens bij enkele lidstaten, zelfs nadat deze lidstaten hierop door de Europese Commissie waren geattendeerd, belangrijke tekortkomingen aanwezig blijven,
1 PB C ... van ..., blz. ...
2 PB L 194 van 25.7.1975, blz. 47, als gewijzigd bij Richtlijn 91/156/EEG (PB L 78 van 18.3.1991, blz. 32).
3A4-0235/1998: PB C 313 van 12.10.1998, blz. 99.
4PB C 362 van 2.12.1996, blz. 241.
5 PB C 076 van 11.3.1997, blz. 1.
6PB L 242 van 10.09.2002, blz.1.
PE 331.676 6/14 PR\496019NL.doc
NL
B. overwegende dat in artikel 8, lid 1 van het zesde milieuactieprogramma onder andere de volgende doelstellingen zijn opgenomen:
- significante vermindering van de hoeveelheid afval die wordt verwijderd en van de geproduceerde hoeveelheden gevaarlijke afvalstoffen, waarbij een verhoging van de emissie naar lucht, water en bodem wordt voorkomen,
- afval dat voor verwijdering bestemd is, moet zo dicht mogelijk bij de plaats van ontstaan worden verwerkt, voor zover dit niet leidt tot een afname van de efficiëntie van afvalverwerking,
C. overwegende dat volgens artikel 8, lid 2, onderdeel iv van het zesde
milieuactieprogramma de doelstellingen onder andere worden nagestreefd door middel van acties die gericht zijn op het:
- uitwerken of herzien van diverse richtlijnen inzake afval, - duidelijk onderscheiden van wat afval en wat geen afval is,
- ontwikkelen van passende criteria voor de verdere uitwerking van de bijlagen IIA (verwijdering) en IIB (nuttige toepassing) van de kaderrichtlijn betreffende afvalstoffen,
D. overwegende dat de definitie van afvalstof in veel lidstaten niet overeenkomt met de definitie uit artikel 1 van richtlijn 75/442/EEG, terwijl deze verplichting al vanaf 1993 geldt, overwegende dat hierdoor onaanvaardbare verschillen tussen lidstaten bestaan (Italië heeft strijdige definitie, zie uitspraken Europees Hof, Luxemburg heeft de EAC niet omgezet, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk hanteren eveneens een afwijkende
definitie),
E. overwegende dat, mede gezien de uitspraken van het Europees Hof van Justitie inzake de reikwijdte van de definitie van afvalstof, een nieuwe definitie van afvalstof niet tot meer duidelijkheid zal leiden,
F. overwegende dat er ten opzichte van de vorige rapportage wel vooruitgang is geboekt met betrekking tot het opstellen van plannen voor het beheer van afvalstoffen, maar deze plannen in een deel van de Europese Unie nog steeds onbevredigend zijn, overwegende dat in 2002 het Europees Hof van Justitie heeft bevestigd dat Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk geen plannen voor afvalstoffenbeheer ten uitvoer hebben gelegd, G. overwegende dat de meeste lidstaten niet hebben aangegeven wat zij sinds 1997 aan
afvalpreventie en nuttige toepassing hebben gedaan, overwegende dat de gemiddelde hoeveelheid geproduceerd huishoudelijk afval per hoofd van de bevolking in de EU ten opzichte van de vorige verslagperiode (1995-1997) is gestegen van ongeveer 400 kg naar ongeveer 500 kg,
H. overwegende dat de recyclingpercentages voor huishoudelijk afval in de verschillende lidstaten sterk uiteenlopen: vijf lidstaten (Oostenrijk, België, Duitsland, Nederland en Zweden) zitten boven de 40% en vijf lidstaten (Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië en het Verenigd Koninkrijk) zitten onder de 10%,
I. overwegende dat de meest gebruikte verwijderingsmethode van afval nog steeds storten is; voor vijf lidstaten is dit zelfs meer dan 60%, overwegende dat verbranding van afval met terugwinning van energie de tweede verwijderingsmethode is, hoewel verbranding
PR\496019NL.doc 7/14 PE 331.676
NL
van afval in zijn geheel niet wordt toegepast in Ierland en Griekenland,
J. overwegende dat de meeste lidstaten bijna geheel zelf voorzien in de verwijdering van afval,
K. overwegende dat in Griekenland 59,6% van het afval wordt verwijderd op locaties die niet voldoen aan de geldende wetgeving,
L. overwegende dat het Europees Hof van Justitie (C-209/98) bevestigde dat het een lidstaat is toegestaan maatregelen te nemen ten aanzien van het vervoer van afvalstoffen indien het vervoer niet in overeenstemming is met zijn plan voor afvalstoffenbeheer, op
voorwaarde dat het plan in overeenstemming is met de regels van het EG-verdrag en van Richtlijn 75/442/EEG,
M. overwegende dat er verschillende marktcondities bestaan in de Europese Unie, zoals het achterwege blijven van stortverboden in België (Wallonië), Griekenland, Ierland, Italië, Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk en de verschillen in stortbelasting tussen lidstaten, alsmede het ontbreken van stortbelasting in Duitsland, Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje,
N. overwegende dat recente uitspraken van het Europees Hof van Justitie over het
onderscheid tussen verschillende terugwinnings- en eindverwerkingsbehandelingen heeft geleid tot onduidelijkheid over de categorisering van de nuttige toepassing en
verwijdering uit Bijlage II van richtlijn 75/442/EEG,
1. concludeert dat de lidstaten over het algemeen de rapportage aan de Europese Commissie onvoldoende serieus nemen;
2. verzoekt de Europese Commissie procedures op grond van artikel 226 van het EG-verdrag in te leiden tegen de lidstaten die nog steeds belangrijke tekortkomingen in hun
verslaglegging hebben;
3. stelt vast dat door de gebrekkige rapportage van de lidstaten er onvoldoende inzicht is in de mate waarin de kaderrichtlijn voor afval is geïmplementeerd en de beschreven
doelstellingen zijn gehaald;
4. stelt de huidige definitie van afvalstof niet ter discussie; dringt er bij de lidstaten met klem op aan dat zij allen de definitie van afvalstof overeenkomstig artikel 1 van richtlijn
75/442/EEG overnemen in hun nationale wetgeving; zonodig dient de Europese
Commissie gebruik te maken van haar bevoegdheden om de betreffende lidstaten hiertoe te dwingen;
5. dringt er bij de lidstaten op aan dat er alsnog afvalbeheerplannen opgesteld worden, dan wel de huidige afvalbeheerplannen verbeterd worden;
6. constateert dat niet voldaan wordt aan de doelstelling uit het Vijfde milieu-
actieprogramma van de Commissie, te weten stabilisatie van de afvalproductie in 2000 op het niveau van 1985 van 300 kg per hoofd van de bevolking; dringt er bij de lidstaten sterk
PE 331.676 8/14 PR\496019NL.doc
NL
op aan dat er veel grotere inspanningen nodig zijn om afvalpreventie en –vermindering te bewerkstelligen;
7. dringt er bij Griekenland op aan dat er direct wordt gestopt met illegale dumping van afval; dringt er bij de Europese Commissie op aan dat zij optimaal gebruik maakt van haar bevoegdheden om dit te bewerkstelligen;
8. verzoekt de Commissie om maatregelen voor te stellen die de lidstaten in staat stellen om zelfvoorzienend te blijven inzake de verwerking van afval, waarbij het nabijheidbeginsel adequaat wordt toegepast;
9. is van mening dat alle lidstaten moeten voorzien in voldoende verbrandingscapaciteit voor huishoudelijk afval, waarbij energie wordt teruggewonnen;
10. roept de lidstaten op om, voor zover er een open markt is voor afvalmanagement in de Europese Gemeenschap, verstoringen veroorzaakt door incomplete implementatie van EU-richtlijnen uit de weg te ruimen;
11. verzoekt de Europese Commissie om er over te waken dat de afvalrichtlijnen zodanig worden geïmplementeerd dat oneerlijke concurrentie wordt voorkomen, zodat er een gelijk speelveld ontstaat voor de markt van terugwinning c.q. eindverwerking van afval;
12. verzoekt de Commissie om duidelijke voorwaarden te formuleren voor het kwalificeren van verbranding van afval als nuttige toepassing, waarbij de volgende zaken van belang zijn:
· calorische waarde van het te verbranden afval,
· emissies van schadelijke stoffen naar lucht, water en bodem,
· gescheiden afvalstromen,
· energie-efficiëntie van de (mee)verbrandingsinstallatie,
· vermogen om organische componenten te vernietigen,
· vermogen om anorganische componenten te concentreren c.q. volume drastisch te verkleinen,
· geen gevaarlijke stoffen in eindproduct bij meeverbranding;
13. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan ....
PR\496019NL.doc 9/14 PE 331.676
NL
TOELICHTING 1. Rapportage van de lidstaten
Het verslag, opgesteld overeenkomstig artikel 5 van Richtlijn 91/692/EEG1, van de Europese Commissie informeert ons over de tenuitvoerlegging van de wetgeving inzake afvalstoffen voor het tijdvak 1998 tot en met 2000, in het bijzonder de tenuitvoerlegging van Richtlijn 75/442/EEG betreffende afvalstoffen. Het verslag is hoofdzakelijk gebaseerd op de informatie die is ontvangen van de lidstaten; als zodanig hangt de inhoud ervan in grote mate af van de volledigheid, kwaliteit en nauwkeurigheid van de nationale bijdragen.
Overeenkomstig Richtlijn 91/692/EEG moesten de lidstaten hun verslagen voor 30 september 2001 indienen. De verslagen van Oostenrijk, Duitsland, Denemarken, Spanje, Finland,
Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Zweden, Nederland en het Verenigd Koninkrijk werden aangeleverd tussen november 2001 en februari 2002. Verslagen van de drie Belgische gewesten werden aangeleverd tussen april en september 2002. Portugal diende zijn verslagen in oktober 2002 in. Ierland diende zijn verslag in het kader van Richtlijn 94/62/EG in januari 2003 in.
Een eerste beoordeling van de verslagen van de lidstaten door de Commissie bracht een aantal hiaten en/of gevallen van inconsistentie aan het licht, waarop de betrokken lidstaten werden geattendeerd. Enkele van hen verschaften aanvullende informatie. Voor de verslagen waarin belangrijke tekortkomingen aanwezig blijven, dient de Europese Commissie procedures in te leiden op grond van artikel 226 van het EG-verdrag.
Uit bovenstaande blijkt dat de lidstaten over het algemeen de rapportage aan de Europese Commissie onvoldoende serieus nemen. Door de gebrekkige rapportage van de lidstaten is er onvoldoende inzicht in de mate waarin de kaderrichtlijn voor afval is geïmplementeerd en de beschreven doelstellingen zijn gehaald.
2. Bepalingen van Richtlijn 75/442/EEG
Richtlijn 75/442/EEG vormt het wettelijke kader voor het communautair beleid inzake afvalstoffenbeheer. Deze richtlijn is in 1977 van kracht geworden en is nadien gewijzigd bij Richtlijn 91/156/EEG teneinde rekening te houden met de richtsnoeren van de communautaire strategie voor afvalstoffenbeheer in 1989. Bij de actualisering van de strategie van 30 juli 19962 werden de voornaamste elementen bevestigd en aangepast aan de vereisten voor de volgende vijf jaar.
De voornaamste bepalingen van Richtlijn 75/442/EEG, als gewijzigd, betreffen:
- de definitie van afvalstoffen, verder uitgewerkt in de Europese afvalcatalogus (EAC), die is vastgesteld bij Beschikking 94/3/EG3 van de Commissie, en andere terminologie op het gebied van afvalstoffenbeheer (artikel 1);
- de hiërarchie van de principes van het afvalstoffenbeheer: preventie, nuttige toepassing, veilige verwijdering van afval (artikelen 3 en 4);
1 PB L 377 van 23.12.1991, blz. 48.
2 COM(1996) 399 van 30.7.1996.
3 PB L 5 van 7.1.1994, blz. 15.
PE 331.676 10/14 PR\496019NL.doc
NL
- het principe van nabijheid en zelfverzorging met betrekking tot afval dat definitief wordt verwijderd en de instelling van een geïntegreerd net van verwijderingsinstallaties, rekening houdend met de beste beschikbare technologie op een wijze die een hoog beschermingsniveau voor het milieu waarborgt (artikel 5)
- de verplichting voor de lidstaten om plannen voor het beheer van afvalstoffen op te stellen, die van essentieel belang zijn voor de verwezenlijking van dit beleid (artikel 7);
- vergunning voor inrichtingen en ondernemingen die verwijderingshandelingen en handelingen voor nuttige toepassing verrichten (artikelen 9 en 10);
- het beginsel “de vervuiler betaalt” (artikel 15);
- vereisten inzake het opstellen van verslagen (artikel 16).
3. Definitie van “afvalstof” en de Europese Afvalcatalogus (artikel 1, onder a)
Krachtens Richtlijn 75/442/EEG wordt onder “afvalstof” verstaan: elke stof of elk voorwerp behorende tot de in bijlage I genoemde categorieën waarvan de houder zich ontdoet,
voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen (artikel 1, onder a). De Commissie heeft maatregelen genomen om op grond van artikel 1, onder a), de zogenaamde Europese
Afvalcatalogus (EAC) vorm te geven. Deze is nu in geconsolideerde vorm vastgelegd bij Beschikking 2000/532/EG van de Commissie, als gewijzigd.
Het voorgaande verslag over de tenuitvoerlegging gedurende 1995-1997 maakte melding van het feit dat er talrijke verschillen tussen de lidstaten bestonden wat betreft de omzetting van de algemene definitie van "afvalstof", als genoemd in artikel 1, onder a), in nationale wetgeving.
Het is duidelijk dat een correcte implementatie van de definitie van afvalstof van essentieel belang is om te waarborgen dat de lidstaten hun verplichtingen op het gebied van afvalbeheer krachtens Richtlijn 75/442/EEG en daarmee samenhangende wetgeving op het gebied van afvalstoffen correct ten uitvoer leggen1. Dit is met name noodzakelijk om te waarborgen dat er een gemeenschappelijk niveau van milieubescherming geldt voor de gehele Gemeenschap en dat de werking van de interne markt niet wordt ondermijnd.
De Commissie is van mening dat een aantal lidstaten (Oostenrijk, Italië, Luxemburg, Verenigd Koninkrijk) sinds het vorige verslag over de tenuitvoerlegging voor de periode 1995-1997 nog steeds de definitie van afvalstoffen niet correct heeft omgezet in nationaal recht. Met name wat de definitie van gevaarlijke afvalstoffen betreft, is de situatie sinds het laatste verslag verbeterd, maar er blijken nog steeds enkele lidstaten te zijn die niet alle elementen van deze definitie volledig hebben omgezet.
In Italië voorziet het decreet dat Richtlijn 75/442/EEG heeft omgezet in nationale wetgeving in interpretatiecriteria voor de term "ontdoen". Kort gezegd komt het erop neer dat
afvalstoffen geen afvalstoffen zijn als er op enig moment sprake is van hergebruik van de genoemde stoffen. Bepaalde materialen (zoals onbehandeld metaal- en houtafval) worden hiermee buiten de werkingssfeer van de Italiaanse afvalstoffenwetgeving gesteld, terwijl deze gewoon onder de communautaire definitie van afvalstoffen vallen. Uw rapporteur is evenals de Europese Commissie van mening dat dit Italiaanse decreet onverenigbaar is met de
1 In dit verband moet worden opgemerkt dat het Europees Hof van Justitie, in zijn arrest in de gevoegde zaken C- 418/99 en C-419/99 (ARCO Chemie Nederland en anderen) in het bijzonder heeft gesteld dat de vraag of er inderdaad sprake is van een afvalstof in de zin van de richtlijn, moet worden beoordeeld met inachtneming van alle omstandigheden, waarbij rekening moet worden gehouden met de doelstelling van Richtlijn 75/442/EEG en ervoor moet worden gewaakt dat geen afbreuk wordt gedaan aan de doeltreffendheid daarvan.
PR\496019NL.doc 11/14 PE 331.676
NL
jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie.
Ondanks recente wijzigingen in binnenlandse kaderwetgeving lopen er ook procedures wegens schending van het Gemeenschapsrecht tegen Oostenrijk met betrekking tot de onjuiste omzetting van de communautaire definitie van afvalstoffen, met name ten aanzien van de omzetting van de EAC.1 Voorts is in §5 van de Oostenrijkse Wet afvalstoffenbeheer 20022 de veronderstelling opgenomen dat bepaalde reststoffen die in afvalstoffen te vinden zijn (Altstoffe3) niet langer afvalstoffen blijven wanneer deze reststoffen of elementen van het materiaal rechtstreeks worden gebruikt ter vervanging van producten die worden verkregen uit primaire grondstoffen. Het is staande jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie dat het feit dat afvalstoffen gebruikt kunnen worden als vervanging van producten, op zichzelf niet betekent dat de afvalstoffen kunnen worden uitgezonderd van de definitie van
afvalstoffen in het kader van Richtlijn 75/44/EEG. Daarentegen dient het gebruik van
afvalstoffen te worden beoordeeld op grond van de vraag of dit in overeenstemming is met de eisen op het gebied van een adequaat afvalstoffenbeheer, zoals die zijn omschreven in
Richtlijn 75/442/EEG en aanverwante wetgeving betreffende afvalstoffen.
Sinds het voorgaande verslag over de tenuitvoerlegging in 1995-1997 is het duidelijk dat een aantal lidstaten de definitie van afvalstoffen nog steeds niet correct in nationale wetgeving heeft omgezet. De uiterste datum voor omzetting was 1 april 1993. Kennelijk wordt geprobeerd om op deze manier onder de eisen op het gebied van een adequaat
afvalstoffenbeheer, zoals die zijn omschreven in Richtlijn 75/442/EEG en aanverwante wetgeving betreffende afvalstoffen, uit te komen.
Het is echter niet nodig om de definitie van afvalstoffen te wijzigen. Hoewel deze definitie vaak tot discussies heeft geleid, is er na verschillende uitspraken van het Europese Hof van Justitie voldoende duidelijkheid gegeven over de reikwijdte ervan. Een nieuwe definitie zal weer nieuwe discussies opleveren, met als gevolg weer nieuwe uitspraken van het Europese Hof van Justitie over de juiste interpretatie.
4. Preventie en Recycling van afvalstoffen (artikel 3 en 4)
Het succes van de afvalstoffenrecycling loopt nog steeds sterk uiteen wanneer de lidstaten met elkaar worden vergeleken, iets wat al werd opgemerkt in het vorige verslag over de
tenuitvoerlegging in de periode 1995-1997. Het gemiddelde recyclingpercentage is toegenomen, maar een aantal lidstaten behaalt nog steeds relatief lage of bescheiden recyclingpercentages van huishoudelijk afval. Ondanks een dalende tendens blijft een
aanzienlijk aantal lidstaten sterk afhankelijk van storting als middel om huishoudelijk afval te verwijderen. Voor vijf lidstaten is dit zelfs meer dan 60%. Enkele lidstaten hebben een hoog verbrandingspercentage, maar zelfs al geschiedt dit met terugwinning van energie (waarvoor verschillende criteria worden gebruikt op nationaal niveau), is verbranding over het algemeen een slechtere optie dan andere alternatieven voor afvalbehandeling die zich hoger in de afvalhiërarchie bevinden, zoals hergebruik en recycling van materiaal.
1 Zaak aanhangig bij het Europees Hof van Justitie C-194/01 Commissie/Oostenrijk.
2 Te weten de Wet afvalstoffenbeheer (Abfallwirtschaftsgesetz 2002, BGBl I van 16 juli 2002, nr. 102, op blz. 989).
3 Onder 'Altstoffe' vallen volgens de definitie in §2(4), lid 1, van de Wet afvalstoffenbeheer 2002 afvalstoffen die zijn gescheiden van ander afval of stoffen die zijn verkregen door middel van een afvalbehandeling om de stoffen een handeling voor nuttige toepassing te laten ondergaan.
PE 331.676 12/14 PR\496019NL.doc
NL
Toekomstige en recente wetgevingsinitiatieven inzake verpakkingsafval1, afgedankte voertuigen2 en elektrisch en elektronisch afval3 zijn gericht op bijzonder hoge
recyclingpercentages en het gescheiden inzamelen van afval bij de bron als
verwerkingsmiddelen. Het is te verwachten dat deze richtlijnen zullen resulteren in betere resultaten inzake recycling van afvalstoffen.
5. Zelfvoorziening afvalverwerking (artikel 5)
Over het geheel genomen rapporteerden de meeste lidstaten dat zij een hoge mate van
zelfverzorging ten aanzien van de verwijdering van afval hadden bereikt (ongeveer 99%), wat in wezen een herbevestiging is van de situatie die is beschreven in het voorgaande verslag over de tenuitvoerlegging voor de periode 1995-1997. Inzake Griekenland speelt er wel het volgende probleem:
Griekenland deelde mee dat het geen maatregelen heeft genomen om te voldoen aan artikel 5, lid 1. Dergelijke maatregelen zijn opgenomen in de herziene versie van de Griekse
afvalstoffenstrategie uit 2002, die gericht is op geïntegreerd beheer op regionale basis. Zonder nadere bijzonderheden te verstrekken, bevestigde Griekenland dat er te dien einde
samenwerking bestaat tussen Griekenland en andere lidstaten wat betreft grensoverschrijdend vervoer van zowel gevaarlijk als niet-gevaarlijk afval voor nuttige toepassing of verwijdering.
Griekenland deelde mee dat dit geschiedt in de vorm van samenwerking tussen
ondernemingen die werkzaam zijn op het gebied van afvalstoffenbeheer, afhankelijk van de toestemming van de bevoegde instanties4. Als antwoord op de vraag over de mate van zelfverzorging op het gebied van de verwijdering van afval, deelde Griekenland mee dat 31,7% van het huishoudelijk afval wordt verwijderd op zogenaamde 'hygiënische afvalstortplaatsen', terwijl 59,6% wordt verwijderd op locaties in Griekenland die niet voldoen aan de voorwaarden die worden gesteld in de geldende wetgeving. Griekenland deelde mee dat respectievelijk 8% en 0,7% van dergelijk afval wordt gerecycleerd en gecomposteerd.
6. Afvalbeheerplannen (artikel 7) en export van afval
Gedurende de periode 1997-2000 heeft de Commissie juridische procedures ingeleid tegen verschillende lidstaten die geen plannen voor afvalstoffenbeheer hadden ingevoerd. Voor het einde van die periode hadden de meeste lidstaten plannen opgesteld. De problemen met Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië duren voort. De lidstaten hebben enkele regelingen met elkaar getroffen voor aspecten van de planning van afvalstoffenbeheer, met name voor gebieden aan beide zijden van een landsgrens. Het is opvallend dat ondanks de zelfvoorziening inzake de afvalverwerking er toch veel grensoverschrijdende transporten van
1 COM(2001) 729 def. Voorstel van de Commissie voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 94/62/EG betreffende verpakking en verpakkingsafval.
2 Richtlijn 2000/53/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende afgedankte voertuigen, PB L 269 van 21.10.2000, blz. 34.
3 COM(2000) 347 def. Voorstel van de Commissie voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Het voorstel werd onlangs op 16-19.12.2002 goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement (nog niet gepubliceerd in het Publicatieblad).
(Voor nadere bijzonderheden zie http://www.europa.eu.int/prelex/apcnet.cfm?CL=en).
4 Verordening (EEG) nr. 259/93 van de Raad betreffende toezicht en controle op de overbrenging van afvalstoffen binnen, naar en uit de Europese Gemeenschap, als gewijzigd (PB L 30 van 6.2.1993, blz. 1).
PR\496019NL.doc 13/14 PE 331.676
NL
afval plaatsvinden. De aard van het onderlinge verband tussen lokale/nationale planning van afvalstoffenbeheer en de eisen van de interne markt blijft aanleiding geven tot een aantal juridische kwesties.
In de zaak-Kopenhagen1 heeft het EHJ duidelijkheid gegeven inzake grensoverschrijdend vervoer van afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing. Het is een lidstaat toegestaan maatregelen te nemen ten aanzien van het vervoer van afvalstoffen indien het vervoer niet in overeenstemming is met zijn plan voor afvalstoffenbeheer, op voorwaarde dat het plan in overeenstemming is met de regels van het EG-verdrag en van Richtlijn 75/442/EEG.
Sinds het einde van de jaren 1990 heeft de Commissie inbreukprocedures ingeleid tegen een aantal lidstaten die stappen hebben genomen om uitvoer van afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing te voorkomen of beperken2. Twee zaken waarin recentelijk uitspraken zijn gedaan, zijn van belang om te vermelden. Volgens de uitspraak van het Europees Hof van Justitie (EHJ) in de zaak C-458/00 betreffende Luxemburg is de verbranding van
huishoudelijk afval in een verbrandingsoven geen nuttige toepassing, maar verwijdering, ook als er energie wordt teruggewonnen. Volgens de uitspraak van het EHJ in de zaak C-228/00 betreffende Duitsland is meeverbranding van afval in een cementoven wel terugwinning.
Probleem bij deze hele discussie is dat terugwinning van afval nog niet wil zeggen dat dit betekent dat het milieuhygiënisch beter is. Het is daarom noodzakelijk om duidelijke criteria te ontwikkelen voor nuttige toepassing. In de toelichting van het Commissievoorstel inzake de overbrenging van afvalstoffen wordt dit probleem onderkend (COM(2003) 379, blz. 16, onder punt 6 van afdeling 4.2.4) door onder andere op te merken dat er “slechts weinig milieueisen gesteld worden aan handelingen die tot nuttig gebruik leiden”. Er is echter nog helemaal geen zicht op een oplossing voor dit probleem, behalve dat de Commissie met voorstellen zal komen in het kader van de thematische strategie voor recycling.
De conclusie op dit moment kan evenwel al zijn dat de Europese wetgeving op twee belangrijke punten aangepast zou moeten worden:
· emissienormen van schadelijke stoffen naar lucht en water dienen voor verbranding, meeverbranding en andere processen waarbij gasvormige emissies ontstaan gelijk te zijn
· voor nuttige toepassing van afval dienen aanvullende voorwaarden geformuleerd te worden, zodanig dat de milieu-effecten een prominente rol spelen
7. Eindconclusie
Ondanks positieve resultaten kan de vooruitgang die werd geboekt bij de uitvoering van de communautaire afvalstoffenwetgeving nog niet als bevredigend worden beschouwd. Het aantal inbreukprocedures weerspiegelt de huidige stand van zaken. Er dienen daarom aanzienlijke inspanningen te worden verricht voor de volledige tenuitvoerlegging van de Richtlijn 75/442/EEG en daarmee ook andere richtlijnen betreffende afvalstoffen, waarbij de aandacht met name dient uit te gaan naar de hiërarchie van de principes van
afvalstoffenbeheer.
1 Zaak C-209/98 FFAD/Kobenhavens Kommune [2000] Jurispr. I-3743.
2 Zaken momenteel aanhangig bij het EHJ: C-113/02 Commissie/Nederland, C-228/00 Commissie/Duitsland en C-458/00 Commissie/Luxemburg.
PE 331.676 14/14 PR\496019NL.doc
NL
De verwachting is dat de vaststelling van de geconsolideerde Europese Afvalcatalogus en de vaststelling van de nieuwe Verordening betreffende afvalstoffenstatistieken tot verbeteringen zullen leiden. Voorts moeten toekomstige en recente wetgevingsinitiatieven op het gebied van afvalstoffenbeheer, in het bijzonder betreffende verpakkingsafval, autowrakken en elektrisch en elektronisch afval, bijdragen tot de verbetering van de situatie op het gebied van de preventie, nuttige toepassing en recycling van afvalstoffen.
