RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
Stichting Peuterspeelzaal Bambini
Plaats : Ouderkerk aan den IJssel
LRKP nummer : 654674589
Onderzoeksnummer : 289943
Datum onderzoek : 28 oktober 2016 Datum vaststelling : 20 december 2016
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 11
REACTIE VAN DE HOUDER . . . 12
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 13
INHOUDSOPGAVE
Op 28 oktober 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal Bambini onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het
Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve).
Bambini is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse
rapportage "De staat van het onderwijs".
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie
◦ Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden
◦ Het pedagogisch klimaat
◦ Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij:
• Documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd;
• enkele groepsobservaties zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de groep;
• gesprekken met de locatieleiding, ouders en pedagogisch medewerkers/
zorgcoördinator zijn gevoerd.
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Toezichtkader
vroegschoolse educatie, maart 2014. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de volgende aspecten op orde is, te weten condities, kwaliteit van de uitvoering van vve en de doorgaande lijn.
Daarnaast zijn meerdere verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: ouders, ontwikkeling begeleiding en zorg en de kwaliteitszorg.
Totaalbeeld
Peuterspeelzaal Bambini is de enige speelzaal van de Stichting Peuterspeelzaal Bambini. De stichting heeft een vrijwillig bestuur dat gevormd wordt door ouders. De peuterspeelzaal is landelijk gelegen met uitzicht over de weilanden.
De pedagogisch medewerkers van Bambini zijn verantwoordelijk voor alle interne en externe contacten, het beleid en alle activiteiten gedurende de dag.
Hoewel beide pedagogisch medewerkers hard werken en van alles doen lukt het nog niet om de voorschool optimaal in te richten. Het ouderbeleid, het
organiseren van vve-activiteiten voor ouders, de speelzaal taaluitlokkend inrichten, de planmatige zorg en begeleiding, de kwaliteitszorg en de
doorgaande lijn van voor- naar vroegschool zijn als verbeterpunten aangemerkt door de inspectie.
Toelichting
Condities
Er is een recent GGD rapport beschikbaar. Het is de peuterspeelzaal Bambini gelukt de meeste condities te realiseren en om de taalontwikkeling van alle peuters te stimuleren. Alleen indicator A5.4 is nog in ontwikkeling, omdat één pedagogisch medewerker nog in opleiding is voor het vve-programma. De andere medewerker is gecertificeerd. Er is een opleidingsplan om de kwaliteit van de kennis en vaardigheden van beide pedagogisch medewerkers op peil te houden.
Ouders
Bij dit aspect zijn de indicatoren over het informeren van ouders (B2 en B6) en de intake (B3) voldoende. Verbeterpunten zijn het ouderbeleid (B1), het organiseren van vve-activiteiten (B4) en de participatie van ouders aan de vve- activiteiten (B5).
De pedagogisch medewerkers informeren de ouders over de aspecten van de voorschool. Zo krijgen de ouders informatie over de veiligheid in de
BEVINDINGEN
2
peuterspeelzaal, het pedagogisch beleid en wat er van ouders wordt verwacht.
De informatie over vve en Bambini is toegankelijk voor de ouders.
Het ouderbeleid (B1) is een verbeterpunt, omdat Bambini nog geen ouderbeleid heeft dat specifiek gericht is op de ouders van de doelgroeppeuters. De
pedagogisch medewerkers zijn wel op de hoogte of de ouders wel of niet werken, maar een heldere analyse van de kenmerken van de ouderpopulatie is niet gemaakt. Dit is wel een voorwaarde voor het ouderbeleid in het kader van vve.
Het organiseren van vve-activiteiten (B4) en het stimuleren van de participatie van ouders aan de vve-activiteiten (B5) zijn verbeterpunten. Bambini
organiseert nog geen structurele activiteiten voor de ouders om thuis te oefenen met hun kind(eren). Hierdoor is participatie van ouders aan vve-activiteiten moeilijk te bepalen. Voor Bambini is het lastig om vve-activiteiten voor de ouders te organiseren, omdat de ouders werken en de peuterspeelzaal gebruiken voor de opvang van hun kind(eren). Dat geldt ook voor de kleine groep, doelgroeppeuters.
Als Bambini een activiteit organiseert, komen de ouders wel. Dat is gebleken bij de laatste ouderavond, die volgens Bambini, druk is bezocht. Tijdens deze avond hebben de ouders voorlichting gekregen over het peutervolgsysteem en is er gekeken naar een film die de medewerkers hadden gemaakt van de
speelmomenten van de peuters. Verder hebben de pedagogisch medewerkers de gewoonte om de ouders bij het brengen en halen van de peuters bij te praten en hun tips te geven over vve.
Kwaliteit van de uitvoering van vve
Peuterspeelzaal Bambini werkt met een erkend vve-programma. De thema’s zijn uitgewerkt en gepland. Ook zijn er boeken, tekeningen en plaatjes van het thema in de speelzaal. De planning van de activiteiten voorziet in taal-, rekenen- motorische- en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De medewerkers volgen de richtlijnen van het vve-programma, dat in moeilijkheid opklimt.
De kwaliteit van het pedagogisch klimaat voldoet aan de gestelde
kwaliteitseisen. De voorwaarden hiervoor zijn gunstig. Er is een ordelijke, rustige en ontspannen sfeer in de groep en een goed contact tussen de pedagogisch medewerkers en de peuters. Ze hanteren heldere gedragsregels, gaan respectvol om met de peuters en ze stimuleren de sociale vaardigheden van de peuters. De peuters worden veelvuldig gestimuleerd zelfstandig taakjes uit te voeren.
De inrichting van de ruimte (C2.5) is een verbeterpunt. De speelzaal is in onvoldoende mate uitdagend en spel- en taaluitlokkend ingericht. Er ontbreken materialen voor de ontluikende en beginnende geletterdheid, zoals een
letterhoek, lettermuur, themawoorden op ooghoogte en etikettering van de voorwerpen in de speelzaal. Ook zijn er nog geen hoeken ingericht om te lezen, te ontdekken en bijvoorbeeld voor de computer. De pedagogisch medewerkers erkennen dat de inrichting voor de taalontwikkeling van de peuters in het algemeen en de doelgroeppeuters in het bijzonder aandacht verdient.
Het educatief handelen is voldoende. De pedagogisch medewerkers vullen elkaar aan. Ze voeren gesprekjes met peuters, spelen mee en verrijken het spel waar dat dreigt stil te vallen. Ook de meer verzorgende taken worden als
vanzelfsprekend wisselend uitgevoerd. De pedagogisch medewerkers luisteren naar de kinderen en gaan serieus in op spontane reacties en zijn daarom constant in gesprek met de kinderen. Er is echter ook ruimte om het educatief handelen verder te versterken. Zo kan er meer rekening worden gehouden met de verschillen in ontwikkelingsniveau tussen de kinderen. Dit betekent dat bij de uitvoer van activiteiten er een duidelijk verschil zichtbaar is tussen de
activiteiten van de jongere peuters (2,5 jaar) en de peuters die al bijna naar de basisschool gaan. Dit is nu niet het geval. Bij indicator 3.7 zijn verbeteringen daarom wenselijk.
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
De pedagogisch medewerkers volgen de ontwikkeling van de peuters met een volgsysteem. Naar aanleiding van het gesprek met de pedagogisch medewerkers en de besproken documenten is duidelijk dat de brede ontwikkeling van de peuters systematisch wordt gevolgd. Op Bambini krijgen alle kinderen die achterblijven in hun ontwikkeling gerichte zorg. Zo hebben de pedagogisch medewerkers middels zelfstudie gebarentaal geleerd om te communiceren met de peuters bij wie de taalontwikkeling stagneert. De peuters reageren hier zeer enthousiast op en proberen met woord en gebaar te communiceren. Ouders zijn ook blij met de zorg van de pedagogisch medewerkers. De zorg die de peuters krijgen wordt altijd met de ouders besproken.
Ondanks de goede zorgen in de praktijk constateert de inspectie dat de pedagogisch medewerkers de zorg niet planmatig uitvoeren (D1.2). Het is belangrijk om de zorg te plannen door aan te geven waarom de peuter zorg nodig heeft en wat er wanneer bereikt moet zijn. Ook bij de evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg (D1.3) zijn verbeteringen wenselijk, omdat de
effecten van de aangeboden begeleiding en zorg niet systematisch in kaart worden gebracht.
Over de inbedding van de peuterspeelzaal in een bredere zorgketen constateert de inspectie het volgende. Peuterspeelzaal Bambini heeft te weinig middelen en menskracht om de externe zorg voor peuters te organiseren. Ook lukt het niet om de ontwikkeling van de kinderen met externe zorg bij te houden. Bambini heeft daarom afspraken gemaakt met het consultatiebureau. De ouders informeren de pedagogisch medewerkers over de externe zorg, maar wat dat betekent voor de zorg op peuterspelzaal Bambini is niet helder vastgelegd.
Kwaliteitszorg
Hoewel de vve-coördinatie binnen de peuterspeelzaal Bambini is geregeld, is de kwaliteitszorg als geheel een ontwikkelpunt. Zo is het nog niet gelukt om de kwaliteit van vve en de opbrengsten van alle kinderen in kaart te brengen.
Hierdoor is niet duidelijk wat de sterke en zwakke kanten van vve op peuterspeelzaal Bambini zijn en waaraan planmatig gewerkt moet worden.
Resultaatbepaling van vve is noodzakelijk om te weten of het aanbod van het vve-programma effecten heeft op de ontwikkeling van de peuters in het algemeen en de taalontwikkeling van doelgroeppeuters in het bijzonder.
Doorgaande lijn
Op Bambini is de vve-coördinatie wel geregeld. Eén van pedagogisch
medewerkers onderhoudt de contacten met de basisscholen. Op het moment dat duidelijk is naar welke basisschool het kind is gegaan, volgt er een warme overdracht. Verder constateert de inspectie dat de samenwerking tussen voor- en vroegschool wordt bemoeilijkt, omdat de vierjarigen van peuterspeelzaal Bambini naar verschillende basisscholen in de omgeving gaan. De inspectie heeft daarom de indicatoren F4, F5, F6 en F7 niet beoordeeld.
Het realiseren van een doorgaande lijn is van groot belang voor een optimale uitvoering en een optimaal effect van vve. Zo is het voor de doorgaande lijn van de zorg en begeleiding van belang dat de kinddossiers worden overgedragen aan de basisscholen waar de peuters naar toe gaan. Tevens is het belangrijk dat op peuterspeelzaal Bambini informatie aanwezig is over de omringende
basisscholen en welke programma's daar worden gebruikt.
Opbrengsten
De inspectie heeft de opbrengsten niet beoordeeld, omdat er geen afspraken met de gemeente Ouderkerk aan den IJssel hierover zijn gemaakt.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op peuterspeelzaal Bambini gedeeltelijk op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie meerdere tekortkomingen kent.
CONCLUSIE
3
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op peuterspeelzaal Bambini. Daarnaast heeft de inspectie
Bambini gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden.
Hieronder geeft de houder haar reactie:
We hebben uw concept rapport vve-onderzoek betreft onze peuterspeelzaal Bambini in goede orde ontvangen. Hierbij ontvangt u van ons een beknopte reactie op de bevindingen die in het rapport naar voren komen.
Onze reactie richt zich op één punt. Peuterspeelzaal Bambini is een kleine organisatie die werkt met een bestuur dat bestaat uit vrijwilligers. Ook onze vve- groep is klein en bevat 6 vve plaatsen, met momenteel maar 2 vve doelgroep kinderen die daar gebruik van maken. Hierdoor beschikken wij niet over voldoende mensen en middelen om aan alle vve criteria te voldoen. Een logisch gevolg daarvan is dat we achterlopen op bepaalde punten.
Aangezien we in 2017 volop aan de slag moeten gaan met de Harmonisatie die is opgelegd vanuit het Rijk, zijn wij voorsorterend daarop in gesprek gegaan met een partij die diverse taken van ons gaat overnemen. Wij hopen dat als we zijn aangesloten bij deze organisatie, we een inhaalslag kunnen maken, wellicht met behulp van diverse disciplines zoals een zorg coördinator en logopedist,
waardoor we wel aan alle vve criteria kunnen voldoen.
REACTIE VAN DE HOUDER
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende.
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
Condities 1 2 3 4
•
•
• Voldoende vve-tijd
• Kwaliteit pedagogisch medewerkers
•
•
•
• A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)
A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan
Ouders 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
•
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
•
•
•
•
•
•
• C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten
met de kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
•
•
•
• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
•
•
• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding
en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de
ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4
•
•
•
•
• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-
verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
Doorgaande lijn 1 2 3 4
•
•
• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht
