Lees hier het verslag.

Verslag regionale leergemeenschap Water en Ruimte - Oost Nederland

Tijdens de Leergemeenscha p op 11 maart hebben Martin van Meurs (DP NH en Wa terschap Va llei en Veluwe), Fleur Schilt (provincie Overijssel), Heike van Blom (gemeente Kampen) en Harry Stoffer (provincie Overijssel), een inhoudelijke bijdrage geleverd. Martin van Meurs ging in op het landelijke afweg ingskader voor waterrobuust inrichten. Harry Stoffer lichte vanuit de provinciale rol toe (en stelde de vraag) over hoe de provincie gemeenten wil verleiden om overstromingsrisico’s in bestemmingsplannen mee te nemen. Fleur Schilt en Heike va n Blom presenteerden hoe er op de Kampereilanden met bewoners en bedrijven samen wordt gewerkt met de ‘toolbox’ wa terrobuust inrichten. Een impressieverslag.

Afwegingskader wa terrobuust inrichten

Martin van Meurs opent met een korte inle iding op he t Deltaprogramma als geheel e n het deelprogramma Nieuwbouw e n He rstructurering (DP NH) in he t bijzonder. DP NH heeft ee n duidelijke ambitie. In 2020 willen we (niet alleen overheden) waterrobuust e n klimaatbeste ndig ha ndelen bij het (her)ontwikkelen van onze gebouwde omgeving. In 2050 is de gebouwde omgeving zo goed mogelijk klimaatbeste ndig en waterrobuust ingericht, (her)ontwikkeling leidt dan tot ‘zo weinig als re delijkerwijs mogelijk’ extra risico op schade e n slachtoffe rs. Dit m oet worde n be reikt door waterveiligheidsbe leid mee r ruim telijk te maken en door ruimtelijk beleid mee r wate rrobuus t en klimaatbestendig te maken. De handreiking m oet hier ee n bijdrage aan leveren.

De handre iking moet partijen helpe n om de stappen wete n (stresstest), willen (lokale adaptatiestra tegieën) en werken (borging in lange te rmijn be leid).

Stap 1 in het afwegingskader is het signalere n van gebieden met overstrom ingsgevaar. Hiervan is de zonering op de kaart hiernaast globaal is wee rgegeven. Hier zijn middels kleuren 5 gevarenzones weergegeven, welke corresponde ren met de verticale as in de onders taande tabel. Stap 2 inventariseert de functies die bij waterrobuus t inrichten aandacht vragen, zoals s lachtoffers en schade. Hoe meer potentië le schade of slachtoffe rs, hoe gevaarlijker de situatie kan z ijn.

Willem Heesen (Platform31) opent de bijeenkoms t en benadrukt dat wat er gezegd wordt door een ieder tijdens de bijee nkomst, vertrouwelijk kan zijn. De volgende regionale bijee nkomst is op 23

september 2014. Op 26 juni vindt eerst nog een lande lijke Lee rgemeenschapsdag plaats.

Het afwegingsinstrumentarium kan er a ls volgt uitz ien. Klik op een gebied. Ligt deze in risicoz one 1, dan is wate rrobuust inrichten nie t direct nodig. Voor risicoz one 5 geldt ee n ande re afweging.

Allereers t kan de vraag gesteld worden of de ruimtelijke ontwikkeling nie t op een alternatieve plek kan. Zo nee, dan is he t de vraag welke strategie e n maatregelen worden gekozen en hoe dit bestuurlijk, financieel en maatscha ppelijk te borgen, zoals hieronde r wee rgegeven.

Overstromingsrisico’s in ruimtelijke pla nnen

Het vertrekpunt van Stoffer is het uitvoeringsmodel van de omgevingsvisie van de provincie Overijssel.

Daarmee zijn ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid concreet toepasbaar gemaakt. Ontwikkelingen moe ten voldoen aan gene riek bele id, passen in het ontwikkelingspe rspectief e n worden afgestemd op de lokale gebiedskenme rken.

Waterveiligheid heeft ook een plek in de integrale werkwijze van de omgevingsvisie.

Buite ndijks bij g rote rivie ren is water kader- stellend. Voor wate rbe rgingsgebieden geldt dat nieuwe ontwikkelingen de rol van wateropvang nie t mogen belemmere n.

Stoffer presentee rt onde rscheid tussen twee soorten gebieden in Overijssel, a) die langzaam en ondie p overstromen bij een dijkdoorbraak en b) gebie den die snel e n diep onder water lope n. Voor beide gebieden geldt da t

waterveiligheid op de lange term ijn m oet worde n gewaarborgd. Een overstrom ingsrisicoparagraaf in de gemeentelijke bestemm ingsplanne n moet inz icht genere ren in de risico’s en mogelijke maatregelen en voorzieningen die moeten worden getroffen. Voor ‘a’ geldt dat bij nie uwe grootschalige ruimte lijke ontwikkelingen risico’s in kaart moeten worden gebracht. Voor ‘b’ geldt dat e r geen nieuwe be bouwing mogelijk is, tenz ij e r een zwaa rwegend maatschappelijk belang geldt. Dit m oet goed gemotiveerd worden, en ook moet in be ide soorte n gebiede n worden aangegeven hoe vorm wordt gegeven aan risicoreductie. In de presentatie is in 4 s tappen (quickscan, risicoinventarisatie, geschikthe idsbeoorde ling en ‘schrijven

OverstromingsRisicoPa ragraaf (ORP)’) aangegeven hoe dan kan worden gewerkt. Dit is uitgewerkt in een Handreiking. In het voorbeeld over het Van der Valk hotel in Zwolle is de afweging te volgen, evenals meekoppelmogelijkhede n (ontwikkelingen die in eers te instantie nie t ten diens te van ruimtelijke adaptatie worden genomen, maar die wel bijdragen een klimaatrobuus theid).

Waterrobuust inrichten Kampereilanden

Hoe op de Kampe reilanden om te gaan met waterveiligheid is beschreven in de ‘Voorkeursrichting waterveiligheid Kampe reilande n’. Dit is opgesteld door Wate rschap Groot Salland in samenwerking me t

provincie Overijssel, gemeente Kampen, gemeente Zwartewate rland e n de veiligheidsregio IJsselland. Op de

Kampereilanden lopen rondom he t concept meerlaagsveiligheid een aantal proje cten, welke in de afbeelding hie rnaast zijn weergegeven. Laag 1: project 1, verbetering van de dijken waa r nodig. Laag 2: proje ct 2, voorlichting over overs trom ingsrisico, maar ook over wate rbestendig bouwen. Laag 3:

proje ct 3, he t maken van een calamiteite nplan en informatievoorziening bij hoogwater en evacuatie. Er vindt voor de borging van waterveiligheid uit-wisseling plaats tussen deze drie lagen.

Deels is deze mee rlaagsveiligheid vanuit vroeger al aanwezig in he t gebied. Voor de aanleg van de Afsluitdijk liep he t gebied regelmatig onder, waardoor de boerde rije n van voor 1932 op te rpen s taan. Waterbeste ndig bouwen en meerlaagsveiligheid he bben e xtra positieve effecten. Een belangrijke is bewustwording bij bewoners over de overstrom ingsrisico’s.

Gouden tips

Gedure nde de discuss ies tijdens de presentaties en subsessies in de middag zijn door de Leergemeenschap een aantal gouden tips gedestilleerd.

 Gebruik de wate rparagraaf goed! Het waterschap kan hie r goed advies op maat geven. Denk als waterschap mee met initiatieven. ‘Weet dat wanneer je hier op deze manier bouwt, de pa rkeerkelder onderloopt/je moe ilijk een verzekering z ult krijgen’. Op deze manie r maak je ontwikkelaars en gemeenten bewus t van de risico’s en zijn ze ook bere id om in preventie/adaptatie te investeren.

 Risicoperce ptie is he t belang rijkst! Neem initiatieven om dit te s timule ren. Dit kan bijvoorbeeld door in de ruimte zichtbaar te maken wat ris ico’s kunnen zijn (NAP peil op gevels wee rgeven?).

 De gemeente moet naast wate r, meer belangen afwegen. Het waterschap heeft één belang. Dit kan soms frustrere nd zijn, maar kan voor waters chap goed zijn om het wate rbelang te koppe len met de andere gemeentelijke bela ngen. Verdiep je in belangen van de ande r en biedt op basis daarvan zaken aan die ze al doen of die verste rken wat ze zelf al willen. Iets hoger bouwe n is goe d voor

zichtbaarheid, maar ook handig tegen natte voeten. Wate r om het gebouw is mooi, maar bergt ook neerslag. Meekoppelen!

 Bereidheid om integraal te investe ren (koppe len be langen en financiën generee rt ook comm itment).

 Zelfredzaamheid laten ‘voelen’ met bijvoorbeeld serious gaming: men is dan ook zelf verantwoordelijk en kan zelf met initiatieven komen om de zelfre dzaamheid te vergroten met bijvoorbee ld

zonnepanele n.

De volgende Regionale Lee rgemeenschap Wate r & Ruim te Oost is op 23 september. Voorafgaand is op 26 juni centraal in Nederland een Landelijke Lee rgemeenschapsbijeenkomst. Hie r wordt u zee r binnenkort van op de hoogte gesteld!