Vraag nr. 194 van 13 juni 2003 van de heer CARL DECALUWE

(1)

Vraag nr. 194 van 13 juni 2003

van de heer CARL DECALUWE

RWZI's – Bodemvervuiling

Vele rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) zijn vervuild met één of meer chemische stoffen. 1. Kan de minister meedelen bij welke RW Z I ' s

bodemvervuiling werd vastgesteld en om welk soort vervulling het dan precies gaat ?

Wat is daarvan de oorzaak ?

Graag opgesplitst per zuiveringsgebied ?

2. Bij welke RWZI's vormt de bodemvervuiling effectief een bedreiging voor leefmilieu, p e r s o-neel of omwonenden, en moet er dus in de toe-komst gesaneerd worden ?

3. Voor wanneer wordt deze sanering gepland ? 4. Hoeveel middelen worden hiervoor vastgelegd ?

Antwoord

1. Als b i j l a g e wordt aangegeven op welke opera-tionele RWZI's reeds een verontreiniging werd v a s t g e s t e l d . De lijst werd geactualiseerd tot 27 juni 2003. Indien in deze tabel vermeld is dat een perceel van een RWZI opgenomen wordt in het register van verontreinigde gronden, wil dat meestal zeggen dat het kadastraal perceel opge-nomen werd in dit register na de beoordeling van het oriënterend bodemonderzoek door OVA M . In de gevallen dat OVAM de studie nog niet heeft geëvalueerd, werd het advies van de bodemsaneringsdeskundige in het verslag van het oriënterend bodemonderzoek vermeld. In de bijlage wordt (worden) per RWZI met een vastgestelde bodemverontreiniging de ver-vuilende chemische parameter(s) opgegeven. Zoals blijkt uit de lijst, gaat het meestal om his-torische verontreiniging. De juiste oorzaak is vaak moeilijk te achterhalen.

Een bodemvervuiling met zware metalen is vaak het gevolg van industriële emissies naar de lucht en staat vaak los van de RW Z I-e x p l o i t a t i e. Vervuiling wordt ook vaak geassocieerd met aangevoerde ophooglagen die gebruikt werden om het perceel bouwklaar te maken. Ook kan soms de lokale geologische ondergrond of de

aanwezigheid van fossiele grondwaterlagen een bepaalde vervuiling verklaren, zoals sommige a r s e e n a a n r i j k i n g e n . Meestal spreekt de bodem-deskundige zich niet of voorzichtig uit over de oorzaak van de vastgestelde bodemvervuiling. In enkele zeldzame gevallen is de vervuiling het rechtstreekse gevolg van een bekende calami-t e i calami-t . Lekken van mazoucalami-tcalami-tanks of hun leidingen zijn hier het beste voorbeeld van. Dergelijke bo-demverontreinigingen werden vastgesteld in N i j l e n ,D e u r n e, Oostende en Zemst. B o d e m v e r-ontreiniging met toeslagstoffen die gebruikt worden in het zuiveringsproces of de slibver-werking zijn nog zeldzamer : bekend is enkel de vervuiling met ijzerchloride in Genk. In Leuven en Mechelen-Noord werden de RWZI's ge-bouwd op een voormalige stortplaats. De uitge-voerde bodemsaneringen waren nodig om de stortplaatsen te saneren, maar staan eigenlijk los van de exploitatie van de RW Z I ' s. H i s t o r i-sche bodemverontreinigingen met PAK's of sol-venten komen eveneens vrij frequent voor

( PAK's : polyvalente koolwaterstoffen - r e d . ).

Ook hier staat de exploitatie van de RWZI los van de vastgestelde verontreiniging ; e v e n t u e e l kan de aanvoer van vervuilde ophooglagen bij de bouw dergelijke vervuiling verklaren.

Bovendien is het verschijnen of het verdwijnen van een bodemvervuiling soms het gevolg van een foute meting door het erkend labo, z o a l s blijkt uit een tweede oriënterend bodemonder-zoek of het beschrijvend bodemonderbodemonder-zoek. O o k blijkt uit het beschrijvend bodemonderzoek soms dat de vervuiling het gevolg is van de on-derstroming met vervuild grondwater afkomstig van een naburig perceel (zoals gebleken is bij de nikkelvervuiling in Hoogstraten).

(2)

Tu r n h o u t , N i j l e n , M o l , L e u v e n , Z e m s t , G e n k , Overpelt en Av e l g e m , liet Aquafin al een be-schrijvend bodemonderzoek uitvoeren. I n G e n k ,S i n t-Truiden en Kortemark loopt nog een beschrijvend bodemonderzoek. Voor Genk is dit dus al een tweede beschrijvend onderzoek. Voor twaalf installaties moet eveneens een be-schrijvend bodemonderzoek opgemaakt wor-d e n . Het gaat om percelen met historische bo-d e m v e r o n t r e i n i g i n g. Dit gelbo-dt voor bo-de RW Z I ' s van Nerem, Z o n h o v e n , L o m m e l , E r t v e l d e, H a-r e l b e k e, B i l z e n , G e e l , Te s s e n d e a-r l o, I t e g e m , B e a- r-l a r e, Duffer-l en Burcht. Recenter-lijk gaven oriën-terende bodemonderzoeken aan dat er ook een beschrijvend bodemonderzoek moet gebeuren op de RWZI's van Oostende, Sint-Niklaas en Malle.

3. Op de RWZI's van Nijlen, Av e l g e m . D e u r n e, Mechelen en Leuven gaf het beschrijvend bode-monderzoek ook effectief aanleiding tot een bo-d e m s a n e r i n g s p r o j e c t . In bo-de anbo-dere gevallen werd tijdens het beschrijvend bodemonderzoek vastgesteld dat het ging om historische veront-reiniging die geen bedreiging vormde, was de verontreiniging afkomstig van het naburige per-ceel (de nikkelverontreiniging in Hoogstraten) of werd er geen ernstige vervuiling meer vastge-steld (in Overpelt).

Voor de RWZI Avelgem werd in het oriënte-rend bodemonderzoek een historische vervui-ling met stookolie, ftalaat en polyaromatische koolwaterstoffen in de grond vastgesteld en met de zware metalen zink, n i k k e l , l o o d , k o p e r, chroom en ammonium in het grondwater. D e vervuiling met zware metalen werd tijdens het beschrijvend bodemonderzoek niet meer terug-g e v o n d e n . De vervuilinterug-g met minerale olie werd afgeperkt en bleek een ernstige bedreiging te v o r m e n . In de loop van 1997-1998, tijdens de bouwwerken van de installatie, werd hier dan ook een bodemsaneringsproject uitgevoerd. D e verontreinigde zones werden afgegraven. E e n studie nadien wees uit dat de saneringswerken voldoende effect hebben gehad.

Op de RWZI Deurne werd tijdens het oriënte-rend bodemonderzoek een bodemvervuiling met minerale olie vastgesteld evenals een grondwatervervuiling met arseen, l o o d ,z i n k ,m

i-nerale olie en benzeen. Aquafin werd door OVAM aangemaand een bodemsaneringspro-ject uit te voeren voor de verontreiniging met l o o d , benzeen en minerale olie. Het beschrij-vend bodemonderzoek is inmiddels uitgevoerd. De sanering wordt nu gecombineerd met de re-novatiewerken aan de installatie. De vervuilde grond wordt afgegraven. De RWZI's van Leu-ven en Mechelen werden destijds gebouwd op een stortplaats. Ook hier werden de renovatie-werken gecombineerd met de sanering van de s t o r t p l a a t s. In Mechelen werd het stortmateriaal op twee hopen herschikt. Het werd geïsoleerd van de ondergrond en afgedekt met een folie. De hopen zijn goed zichtbaar vanop de E19. D e sanering van Leuven verliep redelijk analoog. Zowel in Leuven als in Mechelen zijn de wer-ken inmiddels afgerond.

Op de RWZI Nijlen bleek het grondwater ver-ontreinigd te zijn met zink, n i k k e l , minerale olie, benzeen en xyleen en werd het saneringsproject door OVAM conform verklaard.

4. Als het gaat om een vastgestelde nieuwe bo-d e m v e r o n t r e i n i g i n g, moet bo-de sanering onmibo-d- onmid-dellijk plaatsvinden. Als het echter een histori-sche bodemverontreiniging betreft, kan over-eenkomstig het bodemsaneringsdecreet ge-wacht worden op een aanmaning van OVA M . Voor dergelijke gevallen werd voorlopig nog geen planning van de saneringen opgesteld, evenmin werden hiervoor de middelen vastge-legd.

Aquafin combineert waar mogelijk de bodem-s a n e r i n g, die bodem-start met de uitvoering van een be-schrijvend bodemonderzoek, met de uitvoering van renovatiewerken aan de RWZI's.

(3)

Bijlage

RWZI Opname in het register van verontreinigde gronden (in register) en noodzaak van een beschrijvend bodemonderzoek (in register +BBO)

Wulpen in register : historische As-verontreiniging in grondwater

Ieper in register : historische Ni-verontreiniging in het grondwater en een verontreini-ging met benzo(a)pyreen, f e n a n t r e e n , f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , benzo(k)fluoranteen, indeno(1,2,3-c,d)pyreen van de grond

Woumen in register : historische verontreiniging met fenantreen in de grond en As in het grondwater

Lo-Reninge in register : historische verontreiniging met Ni in het grondwater, v e r o n t r e i n i g i n g van fenantreen en Ni van de grond

Harelbeke in register : historische verontreiniging met benzo(b)fluoranteen, b e n z o ( a ) p y r e e n en verhoogde pH in de grond en As en verhoogde pH in het grondwater/in regis-ter + BBO : Pb in de grond

Oostende in register + BBO : Zn in de grond en benzeen, minerale olie, c h l o r i d e n , N a , K , C a ,M g, verhoogde geleidbaarheid en sulfaat in het grondwater/in register : m i n e rale olie, f e n a n t r e e n , C d ,C r, C u ,P b, n a f t a n l e e n ,b e n z o ( a ) a n t r a c e e n ,b e n z o ( b ) f l u o -r a n t e e n , benzo(k)fluo-ranteen en indeno(1,2,3-c,d)py-reen in de g-rond en As in het grondwater

Jabbeke in register : historische verontreiniging As in grondwater Heist in register : historische verontreiniging As in grondwater

Brugge in register + BBO : gemengde verontreiniging met minerale oliën in de grond en historische verontreiniging met As in het grondwater (+ verhoogde pH) ; B B O uitgevoerd, geen saneringsproject nodig

Knokke in register : historische verontreiniging met fenantreen, f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n ,i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen en Zn in de grond en As in het grondwater en nieuwe verontreiniging met fenantreen, benzo(b)fluoranteen, benzo(a)pyreen, indeno(123-c,d)pyreen in de grond

Gent in register : historische verontreiniging met fenantreen, f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n ,i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c, d ) p y r e e n ,C d , C r, C u , Pb en Zn in de grond en As, Ni, Zn in het grondwater

Zelzate in register : historische verontreiniging met Ni in het grondwater en fenantreen, f l u o r a n t e e n ,b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen in de grond

Aalter in register : historische verontreiniging van Ni in het grondwater

(4)

Aalst in register : historische verontreiniging van fenantreen, b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen in de grond/As in het grondwater en nieuwe verontreiniging fenantreen in de grond

Ninove in register : historische verontreiniging met fenantreen en benzo(a)pyreen en Pb van de grond/As en Ni in het grondwater

Geraardsbergen in register : historische verontreiniging van As in het grondwater

Berlare in register + BBO : historische verontreiniging van As in het grondwater Lokeren in register : historische verontreiniging van As en Zn in het grondwater

Sinaai in register : gemengde lichte verontreiniging van minerale oliën, C u , Zn en nafta-leen in de grond en van Cd, Pb en Ni in het grondwater

Sint-Niklaas in register + BBO : nieuwe verontreiniging met minerale oliën in de grond en ver-hoogde pH van het grondwater/in register : historische verontreiniging van Ni en As in het grondwater

Hamme in register : verontreiniging met benzo(a)pyreen, f e n a n t r e e n ,b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n en indeno(1,2,3-c,d)pyreen in de grond/historische verontreiniging met As in het grondwater

Mechelen-Noord in register + BBO : historische grondwaterverontreiniging met A s, ammoniak en kjeldahlstikstof/in register : minerale olie in grond en Ni, C l , s u l f a t e n , N a ,K , Mg ; bodemsanering uitgevoerd

Duffel in register : historische verontreiniging met As in het grondwater, v e r o n t r e i n i g i n g van A s, C d , P b, b e n z o ( a ) p y r e e n , f e n a n t r e e n ,b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( k ) f l u o -ranteen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen van de grond/in register + BBO : hoger pH Walem in register : historische verontreiniging met Cr in het grondwater

Hove in register : historische verontreiniging met Ni in het grondwater Boechout in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Aartselaar in register : vervuiling met Cd, C r, b e n z o ( a ) p y r e e n , f e n a n t r e e n , f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n ,i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen van de grond en historische veront-reiniging van As in het grondwater

Sint-Amands in register : verontreiniging met benzo(a)pyreen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen in de grond

Burcht in register : verontreiniging met Cd en Zn in de grond/ in register + BBO : h i s t o r i -sche verontreiniging met Hg in het grondwater

Antwerpen-Zuid in register : As in het grondwater/in register + BBO : verontreiniging met Cu en benzo(a)pyreen in de grond/Zn in het grondwater (uiteenlopende pH-waarden) ; geen saneringsproject nodig na het BBO

Bornem in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Deurne in register + BBO : minerale olie in de grond en minerale olie, b e n z e e n ,A s, P b, Z n in het grondwater

Merksem in register : historische verontreiniging van minerale olie, f e n a n t r e e n , f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( k ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n , i n d o ( 1 , 2 , 3 c, d ) p y -reen, lood en zink in de grond en van arseen in het grondwater

(5)

Schoten in register : historische verontreiniging met fenantreen, b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , benzo(a)pyreen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen in de grond/As en Ni in het grondwater Schilde in register : overschrijding van benzo(a)pyreen, fluoranteen en indeno(1,2,3c, d ) p y

-reen en de grond/historische verontreiniging van As in het grondwater Hoogstraten in register (na BBO) : historische verontreiniging van fenantreen in de grond Meer in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Ravels in register : As in het grondwater

Turnhout in register : historische verontreiniging met Pb, Zn en benzo(a)pyreen in de grond en historische verontreiniging met Zn, Ni en As in het grondwater/in register + BBO : nieuwe verontreiniging met minerale oliën in het grondwater

Zondereigen in register : historische verontreiniging met Cr, Zn en aanwezigheid van Hg in grondwater

Nijlen in register : As en Ni in het grondwater ; in register + BBO : minerale olie, Z n , b e n z e e n , fenantreen en xyleen in het grondwater en de bodem ; BBO uitgevoerd, saneringsproject confrom verklaard

Essen in register : historische verontreiniging met Ni en As in het grondwater Grobbendonk in register : historische verontreiniging met Zn in de grond

Kalmthout in register : historische verontreiniging met Zn in het grondwater/lichte verontrei-niging met fenantreen in de grond

Malle in register + BBO : lage pH, hoge geleidbaarheden, A s, P b, Z n , Cd in het grondwa-ter (gemengde verontreiniging)

Pulderbos in register : fenantreen in de grond

Viersel in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Zoersel in register : historische verontreiniging van As, Zn en xyleen in het grondwater Mol in register : historische verontreiniging met Cd en Zn in de grond/historische

ver-ontreiniging met As, Cd, Ni en Zn in het grondwater na uitvoering van een BBO Dessel in register : historische verontreiniging met Zn in het grondwater

Geel in register + BBO : historische verontreiniging met benzo(a)pyreen in de grond/ Zn in het grondwater

Retie in register : historische verontreiniging met As in het grondwater en lichte verontreiniging met fenantreen, b e n z o ( a ) p y r e e n , f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , i n -deno(1,2,3-c,d)pyreen in de grond

Tessenderlo in register + B B O : historische verontreiniging met Ni in het grondwater en de grond/register : Pb in het grondwater

Westerlo in register : historische verontreiniging met As in de grond en Pb en Zn in het grondwater/verhoogde pH in het grondwater

Morkhoven in register : zeer lichte verontreiniging met minerale olie, A s, N i , Cr in de grond/ Pb, As in het grondwater

Herentals in register : zeer lichte (gemengde) verontreiniging met minerale olie, n a f t a l e e n , fenantreen, As, Cr, Ni in de grond/Pb in het grondwater

(6)

Itegem in register + BBO : historische verontreiniging met benzo(a)pyreen in de grond en minerale oliën in het grondwater

Lichtaart in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Beerse in register : lichte verontreiniging met Cd, b e n z o ( a ) p y r e e n ,f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen in de grond/historische verontreiniging met As en Zn in het grondwater

Leuven in register : historische vervuiling grondwater met sulfaten, n i t r i e t e n , K , C a , k j e l -d a l h s t i k s t o f, TO C, B Z V, CZV en ammoniak/bo-demsanering van -de voormalige stortplaats uitgevoerd

Tienen in register : historische verontreiniging met Hg, f e n a n t r e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , benzo(a)pyreen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen in de grond

Zemst in register + BBO : historische verontreiniging met minerale olie, E OX , n a f t a l e e n en fenantreen in de grond/As en minerale olie in het grondwater

Beersel in register : historische verontreiniging met benzo(a)pyreen, f e n a n t r e e n ,b e n z o ( a ) a n t r a c e e n , c h r y s e e n ,b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n ,b e n z o ( k ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( g, h , i ) p e r y -leen en indeno(1,2,3-c,d)pyreen, Cd, Pb en Zn van de grond

Halle in register : historische verontreiniging met As in het grondwater Lanaken in register : lichte verontreiniging met Zn in de grond

Maasmechelen in register : verontreiniging met benzo(a)pyreen en fenantreen in de grond Eisden in register : lichte verontreiniging met benzo(a)pyreen in de grond

Nerem (Borgloon) in register + BBO : historische verontreiniging met Cu, Z n , P b, b e n z o ( a ) p y r e e n , b e n z o ( k ) f l u o r a n t e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c, d ) p y r e e n , f e n a n t r e e n ,f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( g,h,i)peryleen en minerale olie in de grond/Pb en Zn in het grondwater

Sint-Truiden in register : historische verontreiniging met As/register + BBO : nieuwe verontrei-niging met minerale oliën en tolueen in het grondwater

Heusden in register : historische verontreiniging met As in grond en grondwater Beverlo in register : historische verontreiniging met As in de grond en het grondwater Zonhoven in register + BBO : historische verontreiniging As het grondwater/in register : A s

in de bodem

Hasselt in register : historische verontreiniging met A s, f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( k ) f l u o r a n t e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen en benzo(a)-pyreen in de grond/Zn en Cd in het grondwater

Bree in register : lichte verontreiniging met Ni en naftaleen in de grond/Cu, Zn en Ni in het grondwater

Bocholt in register : lichte verontreiniging met Zn in het grondwater Neeroeteren in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Overpelt in register + BBO : historische verontreiniging met Cr in het grondwater/in regis-ter : historische verontreiniging met Zn en As in het grondwaregis-ter

Lommel in register + BBO : minerale olie in de grond en Zn in het grondwater/in register : historische verontreiniging met Cd in het grondwater

(7)

Maldegem in register : historische verontreiniging met As in het grondwater Tielt in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Nevele in register : historische verontreiniging met As in het grondwater en Pb in de grond Dilsen in register : historische verontreiniging met Ni en As in het grondwater

Stekene in register : historische verontreiniging met Zn in het grondwater Riemst in register : gemengde verontreiniging met Zn in de grond

Houthalen-Centrum in register : historische verontreiniging met Zn en As in het grondwater/lichte ver-ontreiniging met As, benzo(a)pyreen en fenantreen in de grond

Evergem in register : historische verontreiniging met Zn in het grondwater Huldenberg in register : historische verontreiniging met As in het grondwater

Ertvelde in register + BBO : Ni in het grondwater/in register : historische verontreiniging met fenantreen in de grond/As in het grondwater

Helkijn in register : historische verontreiniging met As in het grondwater en fenantreen in de grond

Arendonk in register : historische verontreiniging met As, Ni, Zn in het grondwater Waregem in register : historische verontreiniging met Zn en As in het grondwater Boom in register : historischer vervuiling met As in het grondwater

Bilzen in register + BBO : historische verontreiniging met A s, C d , Ni en Zn in het grond-water

Diest in register : historische verontreiniging met As en Ni in het grondwater Wimmertingen in register : historische verontreiniging met As en Zn in het grondwater

Lier in register : historische verontreiniging met Pb, f e n a n t r e e n ,f l u o r a n t e e n ,b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n ,b e n z o ( a ) p y r e e n , i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c, d ) p y r e e n , minerale oliën in de grond/ Ni in het grondwater

Avelgem in register : historische verontreiniging met fenantreen, f l u o r a n t e e n , b e n z o ( b ) f l u o r a n t e e n , b e n z o ( a ) p y r e e n ,i n d e n o ( 1 , 2 , 3 - c,d)pyreen in de grond/Zn en ammoni-um in het grondwater na een uitgevoerde bodemsanering

Aarschot in register : lichte verontreiniging met As in de grond

Liedekerke in register : historische verontreiniging met As in het grondwater Berlaar in register : historische verontreiniging met fenantreen in de grond

Wichelen in register : historische verontreiniging van het grondwater met As en Ni en met fenantreen, Cd, Cr in de grond