2010
biedt perspectief
Jaarverslag 2016
Juni 2017
Exodus Nederland Morssingel 5
2312 AZ Leiden T 071 516 19 50 M info@exodus.nl I www.exodus.nl Tekst
Exodus Nederland Coördinatie en redactie Marloes Berings Ontwerp en opmaak
First Concept Communications Partners Ltd.
Twitter:
@ExodusNederland FaceBook:
www.facebook.com/ExodusNL
Jaarverslag 2016 Exodus Nederland
3
Inhoud
1. Profiel van de organisatie
...42. Het Exoduswerk
...73. Activiteiten landelijk bureau
... 124. Projecten
... 155. Toezicht, bestuur en medezeggenschap
... 176. Financieel beleid
... 217. Risico inventarisatie
...238. Toekomst
... 249. Begroting 2017
...2510. Jaarrekening 2016
...281. Profiel van de organisatie
De missie, visie en succesbepalende factoren werden vastgesteld in de ALV van 30 juni 2015.
Missie
Exodus staat voor een veilige samenleving waarin mensen een zinvol bestaan kunnen opbouwen en nieuwe kansen kunnen creëren.
Visie
Exodus biedt bewoners en cliënten 4 sleutels tot een zinvol bestaan en om nieuwe kansen te creëren:
1. Wonen: wij werken aan het realiseren van een stabiele woonsituatie 2. Zingeving: wij dragen bij aan het betekenisvol kunnen leven
3. Werken: wij werken aan het realiseren van zinvolle dagbesteding
4. Relaties: wij werken aan het opbouwen en onderhouden van een krachtig netwerk Een belangrijke voorwaarde voor de realisatie van de visie is:
1. Financiën: wij dragen eraan bij dat cliënten hun financiën op orde krijgen en houden
Kernwaarden
• Mensgericht
Medewerkers van Exodus staan naast de ander. We begeleiden ex-gedetineerden en hun familieleden, we behandelen ze niet. Het vertrekpunt is gelijkwaardig
• Behulpzaam
Medewerkers van Exodus zijn behulpzaam naar elkaar en naar de ex-gedetineerden en hun familieleden. Hulp- en informatievragen beantwoorden we eerlijk en transparant. We werken mee, we handelen niet opportunistisch
• Volhardend
Lukt het de eerste keer niet, dan lukt het de tweede keer. Gaat het niet linksom, dan misschien wel rechtsom. Medewerkers van Exodus geven niet op en zijn inventief en innovatief
• Betrokken
Medewerkers van Exodus doen dit werk vanuit betrokkenheid op de ander.
Deze houding verlangt Exodus ook van onze relaties zoals samenwerkingspartners, medewerkers en ex-gedetineerden
Jaarverslag 2016 Exodus Nederland
5
Succesbepalende factoren
Succesbepalende factoren zijn randvoorwaarden om Exodus succesvol naar de toekomst te leiden. De succesbepalende factoren zijn divers van aard. Voor de komende beleidsperiode worden de volgende factoren door het LOM c.q. directieteam als bepalend gezien voor Exodus in perspectief:
1. Kleinschalig organiseren, grootschalig faciliteren 2. Competente bemensing op alle niveau’s 3. Onderscheidende aandacht zingeving 4. Klantgericht en efficiënt servicebureau 5. Strategische PR en fondsenwerving 6. Vernieuwende diensten en concepten
7. Aantoonbare en aansprekende uitstroomresultaten 8. Diversifiëren kostendragers
9. Gezonde bedrijfsvoering 10. Strategisch relatiebeheer
Kengetallen
2016 2015 2014 2013 2012
Aantal huizen einde van het jaar 11 11 11 11 11
Capaciteit
aantal bedden aan het einde van het jaar 244 233 216 237 227
Aanmeldingen
aantal personen 840 652 679 632 856
Plaatsingen
aantal personen 450 462 436 441 472
Bezetting (in nachten)
aantal justitiële nachten 61615 59102 61283 62081 60985
aantal vrijwillige nachten 0 9429 9707 11675 10309
aantal overige nachten 16657
totaal aantal nachten 78273 68531 70990 73756 71294
In% t.o.v. totale capaciteit
justitiële bezetting 69% 84,10% 77,80% 73,30% 72,40%
vrijwillige bezetting 0% 15,90% 12,30% 13,80% 12,20%
bezetting overige plaatsen 19%
totaal 88% 100% 90,10% 87,10% 84,60%
Verdeling naar sekse en leeftijd
vrouwen 11% 13% 13% 13%
mannen 89% 87% 87% 87%
leeftijd vrouw 33,7 36,4 31,5 31,6
leeftijd man 36,4 35 34,9 35,6
Uitstroomgegevens
Positief uitgestroomd 66%
programma afgerond 54% 47% 46% 40%
voortijdig vrijwillig vertrokken 16% 18% 18% 23%
voortijdig gedwongen vertrokken 34% 30% 34% 32% 37%
totaal 100% 100% 99% 96% 100%
Vrijwilligers
aantal nazorgvrijwilligers 343 355 332 296 279
aantal OKD vrijwilligers 153 159 145 173 159
aantal bezoekvrijwilligers 1046 1192 1212 1237 1252
vrijwilligers overig 65 120 101 99 100
totaal 1501 1705 1790 1805 1790
schatting totaal aantal bereikte justitiabelen 10267 9220 7469 5255 5100 Personeel exodus groep
aantal hoofden 250 226 227 237 230
aantal fte 145 132 116 118,6 118,7
Personeel exodus landelijk bureau
aantal hoofden 24 27 27 29 25
aantal fte 23,5 21,3 22,7 22,1 20,04
verzuimcijfer 2,23% 14,70% 11,60% 7,10% 6,90%
Fondsenwerving
percentage kosten fondsenwerving 8% 9% 29% 15% 19%
percentage kosten werving subsidie 1,7% 2% 2,60% 0,70% 0,90%
kosten beheer en administratie besteed aan doelstelling 12% 12% 11% 10% 11%
* Het totaal aantal vrijwilligers is minder dan de optelling omdat sommige vrijwilligers op meerdere vrijwilligersterreinen actief zijn en dan dubbel worden geteld.
Exodus Nederland
7
2. Het Exoduswerk
Opvang in de Exodushuizen
Exodus biedt hulp aan gedetineerden, ex-gedetineerden en hun familieleden. Om deze hulp te kunnen realiseren bieden we verschillende soorten diensten aan. De opvang en ondersteuning van (ex-) gedetineerden in de Exodushuizen door professionals en vrijwilligers is nog steeds de belangrijkste dienst. Op verschillende locaties bieden we steeds vaker ook ambulante dienstverlening. Op deze wijze kunnen we nog beter aan de hulpvraag voldoen en zijn we op diverse gebieden in te zetten voor hulp aan de doelgroep.
Uitstroom resultaten Exodushuizen
De deelnemers aan het Exodusprogramma in de Exodushuizen kunnen op drie verschillende wijzen uitstromen.
Programma afgerond: de deelnemer heeft zijn/haar doelen behaald en het programma op succesvolle wijze afgesloten.
Voortijdig vrijwillig vertrokken: de deelnemer heeft niet alle doelen behaald, maar besluit zelfstandig om het programma te verlaten.
Voortijdig gedwongen vertrokken: de deelnemer heeft de doelen niet behaald en moet het programma gedwongen verlaten vanwege overtreden van de regels.
Grafiek Uitstroomresultaten
Exodus streeft naar een percentage van 50% dat het programma positief afrond. Voorgaande jaren werd dit percentage steeds bijna gehaald. De positieve uitstroom is in 2016 gestegen naar 66%. Daarbij moet opgemerkt worden dat deelnemers die het programma vrijwillig verlaten na afloop van hun justitiële titel bij de positieve uitstroom worden gerekend.
Jaarverslag 2016
Het vrijwilligersnetwerk
Eind 2016 zijn er 1501 unieke vrijwilligers actief voor ex-gedetineerden, gedetineerden en hun familieleden, voornamelijk partners en kinderen.
Ook zijn er vrijwilligers die zich inzetten als coördinator, bestuurslid, promotor, vertrouwenspersoon of lid van een bestuurscommissie
De sector Vrijwilligers & Kerkzaken (V&K) van Exodus Nederland stuurt de vrijwilligers aan, ondersteunt hen, bewaakt de kwaliteit en kwantiteit van het werk. Ook onderhoudt V&K de banden met het
justitiepastoraat en de geloofsgemeenschappen in het land en ondersteunt landelijk nieuwe initiatieven op dit gebied en participeert daar regelmatig in.
De sector V&K bestaat eind 2016 uit vier regiocoördinatoren, de landelijk coördinator Ouders, Kinderen en Detentieprogramma (OKD), een projectleider Vrij Verantwoord Vaderschap (VVV) en een vrijwillige kracht die de sector ondersteunt met raad en daad.
De vrijwilligers zijn onder andere actief in de Exodushuizen, als maatje voor een ex-gedetineerde, als bezoek- of kerkvrijwilliger in de Penitentiaire Inrichting (PI) en in het Ouders, Kinderen en Detentieprogramma.
Sinds de oprichting drie jaar geleden van de Re-integratie Centra binnen en buiten de PI zijn
Exodusvrijwilligers actief binnen deze centra. Ze ondersteunen de (ex-)gedetineerden bij het regelen van essentiële praktische zaken om de terugkeer in de samenleving te vereenvoudigen.
Het totaal aantal vrijwilligers is afgelopen jaar afgenomen ten opzichte van de begroting. Dit is grotendeels te verklaren door de sluiting van een aantal PI’s in 2014, 2015 en 2016. In het bijzonder het aantal
bezoekvrijwilligers is afgenomen, zij ondersteunen de activiteiten van de Geestelijk verzorgers in de PI.
Veel vrijwilligers zetten zich in voor gedetineerden tijdens detentie. Daarnaast zijn er ook veel vrijwilligers die actief zijn ten behoeve van ex-gedetineerden, hun partners, kinderen en hun familie.
Een laatste, kleine, groep vrijwilligers zet zich in als bestuurs- of raad van toezicht lid, promotor en vertrouwenspersoon.
In 2016 is het aantal contacten dat onze vrijwilligers hadden wederom toegenomen, dit is mede het gevolg van de inzet van onze vrijwilligers in de RIC’s (Re-integratie Centra).
Dit betekent dat de intensiviteit en effectiviteit van de inzet van onze vrijwilligers is toegenomen omdat een aanzienlijk groter aantal gedetineerden, ex-gedetineerden en relaties is bereikt.
Nazorgnetwerk
In alle vijf regio’s zijn nazorggroepen actief. Het werk van de vrijwilligers ten dienste van de bewoners van een Exodushuis bestaat onder andere uit begeleiding bij activiteiten als sport, koken, bezoek aan instanties, ondersteuning bij sollicitaties en administratieve werkzaamheden. Ook is er regelmatig inbreng van vrijwilligers op de thema-avonden.
Vrijwilligers (maatjes, buddy’s) die buiten de Exodus regio’s actief zijn, ondersteunen (ex-) gedetineerden die geen professionele begeleiding van Exodus ontvangen maar wel een hulpvraag hebben. Steeds meer worden ook de partner en familieleden ondersteund van de (ex-) gedetineerden. Er is steeds meer behoefte aan ondersteuning voor deze groep ‘achterblijvers’.
Met een aantal organisaties (o.a. St. Naaste, St. Next, AA en diverse TBS instellingen) hebben we een convenant afgesloten over de samenwerking op het gebied van ondersteuning, training en begeleiding.
Binnen ons nazorgnetwerk werken vrijwilligers lokaal vaak samen met kerken die aangesloten zijn bij het landelijke netwerk Kerken met Stip. Een Kerk met Stip is een kerk waar kennis is van de
Exodus Nederland
11 problematiek van ex-gedetineerden, waarbinnen meerdere kerkleden getraind zijn in het omgaan met
ex-gedetineerden, en waar men dan ook extra welkom is. Exodus onderhoudt nauwe banden met dit landelijke, oecumenische samenwerkingsverband.
Een intensievere vorm van nazorgwerk is het project Supporter dat in Noord Nederland is opgezet en inmiddels ook een vervolg heeft gekregen in Zuid-Nederland. Vrijwilligers worden opgeleid om een intensievere vorm van ambulante begeleiding te kunnen bieden. Opgeleide vrijwilligers zijn daartoe gediplomeerd en de Supporter-vrijwilligers worden in nauwe samenwerking met de Exodushuizen en in afstemming met gemeenten ingezet om een ondersteunende rol te spelen bij de ambulante begeleiding van zelfstandig wonende ex gedetineerden die doorgaans nog onder vormen van toezicht staan. Medio 2017 wordt dit project geëvalueerd en mogelijk verder uitgerold binnen de andere regio’s.
Bezoekwerk/inzorg
Dit vrijwilligerswerk wordt door de justitiepastor en gevangenispredikant gecoördineerd vaak met een vrijwilliger van Exodus, en gefaciliteerd door Exodus, bijvoorbeeld door werving, training en advisering van de vrijwilligers en hun coördinatoren. De vrijwilligers nemen deel aan gespreksgroepen, bezoeken individuele gedetineerden en ondersteunen het justitiepastoraat bij kerkdiensten en vieringen in de gevangenissen, in Huizen van Bewaring, jeugdinrichtingen, Tbs-klinieken en detentiecentra. Vaak wordt hier ook de basis gelegd voor latere nazorg door lokale vrijwilligers uit het Nazorgnetwerk. Deze vorm van vrijwilligerswerk is formeel verankerd in een convenant tussen de Dienst Geestelijke Verzorging van DJI en Exodus Nederland. In dit convenant liggen de afspraken vast die betrekking hebben op alle vrijwilligers die verbonden zijn aan de protestantse en rooms-katholieke geestelijke verzorging binnen DJI. Incidenteel wordt op locaties overigens ook samengewerkt met geestelijk verzorgers van andere denominaties.
Medio 2016 zou er een tweede Tevredenheidonderzoek (eerste was in 2014) voor de vrijwilligers worden afgenomen. Deze heeft uiteindelijk niet plaatsgevonden.
Ouders, Kinderen en Detentie
Het aantal OKD-activiteiten heeft in 2016 ook een flinke groei gehad. Gelet op de grote veranderingen binnen DJI is dat een hele prestatie. Door de sluiting van een aantal PI’s wordt de reisafstand groter van de vrijwilligers die kinderen begeleiden.
Er is een blijvende en bovenal toenemende vraag van achterblijvers om maatjes die willen ondersteunen bij opvoedingsvraagstukken, of die behoefte hebben aan informatieverstrekking over alles rondom detentie. Ook wordt Exodus advies gevraagd over de begeleiding van kinderen en familieleden in deze situatie. Regelmatig wordt hierover vanuit het OKD-netwerk contact gezocht met het nazorgnetwerk, waarna overdracht van activiteiten plaats kan vinden. Deze vraag heeft in de zomer geleid tot de ontwikkeling van een online forum, waar achterblijvers met elkaar in contact kunnen komen en in besloten, anonieme sfeer ervaringen kunnen uitwisselen.
Jaarverslag 2016
3. Activiteiten landelijk bureau
Het landelijk bureau verricht ondersteunende taken voor de vereniging, in het gezamenlijk belang van alle leden en van het vrijwilligerswerk. Deze zijn vastgelegd op 29 december 2016 vastgelegd in het huishoudelijk reglement van de vereniging, te weten:
• ondersteuning bij verkrijging van opdrachten tot dienstverlening, het sluiten van
zorgovereenkomsten en/of het verkrijgen van opdrachten tot leveringen – via aanbesteding, inbesteding of anderszins, direct of indirect – van de overheid, instellingen, de Vereniging zelf of andere partijen (“Opdrachten”);
• public relations, promotie en reclame op landelijk niveau;
• het houden van contact met overheden, instellingen, derde partijen, lobbywerk, deelnemen in overleggen, contactgroepen e.d. op landelijk niveau;
• toezicht houden op naleving door de leden van wet- en regelgeving, governanceregels en -codes en zorgcodes, naleving van overeenkomsten e.d. (“compliance”);
• toezien op en bevorderen van best practices bij de leden;
• opleiding en training van personeel van de leden;
• het in stand houden en administratief ondersteunen van een gemeenschappelijke ondernemingsraad;
• het in stand houden en administratief ondersteunen van een gemeenschappelijke cliëntenraad.
Personeel en Organisatie
Personeel
Het aantal medewerkers in 2016 op landelijk niveau is 250 personen. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2015 en heeft te maken met aantal kleine contracten met oproepkrachten in de regio’s.
Het aantal medewerkers op het verenigingsbureau is 24 personen.
Verzuim
Het verzuimpercentage op het verenigingsbureau bedroeg in 2016 een gemiddeld percentage van 2,23%.
Ten opzichte van 2015 is het verzuim in 2016 flink gedaald met ruim 12,47%.
De intensieve samenwerking met de bedrijfsarts en de preventieve interventies heeft bijgedragen aan de daling van het verzuimpercentage.
CAO en arbeidsvoorwaarden De belangrijkste CAO-afspraken in 2016;
Het loopbaanbudget (LBB) om duurzame inzetbaarheid van medewerkers in de
branche Welzijn & Maatschappelijke dienstverlening te versterken. Een structurele stijging van het loopbaanbedrag met 0,5% (tot 1,5%).
De invoering van het Individueel keuzebudget (IKB)
Vanaf 1 januari 2016 ging het individueel keuzebudget (IKB) van start. Het IKB bestaat uit een geldbedrag dat is opgebouwd uit de vakantietoeslag, eindejaarsuitkering, 0,1% extra, de waarde van het bovenwettelijk verlof op basis van salaris, vakantietoeslag en eindejaarsuitkering en de tegemoetkoming ziektekostenverzekering. Dit geldbedrag kan bijvoorbeeld worden uitgekeerd, omgezet in verlof, een combinatie daarvan of besteed worden aan opleiding. Werknemer en werkgever maken hierover samen afspraken.
Exodus Nederland
13 Voorts is in de nieuwe CAO afgesproken een loonstijging van 1% per 1 juni 2016 en een
transitievergoeding die op termijn voor alle werknemers in de sector geldt in geval van ontslag.
Automatisering
In 2016 zin er veel ontwikkelingen in gang gezet op het gebied van ICT. Er is hard gewerkt om het elektronisch facturen via Regas (cliëntvolgsysteem) voor Dforzo en de iWMO mogelijk te maken. De ontwikkeling van nieuwe managementrapportages zijn ook in gang gezet.
Verder is er een nieuw systeem ingevoerd om eenvoudiger roosters voor de begeleiders te kunnen maken. Ook is het computernetwerk vernieuwd tegen lagere kosten en hogere snelheid.
Fondsenwerving
Beleid
Naast een welzijnsorganisatie wil Exodus ook een fondsenwervende organisatie zijn. Voor het begeleiden van (ex-)gedetineerden is draagvlak in de samenleving essentieel.
Exodus is houder van het CBF-keurmerk en heeft de ANBI-status. Voor de kosten van fondsenwerving houdt Exodus zich aan de richtlijnen van de VFI.
Voor de ontwikkeling van de organisatie en de start van nieuwe projecten zoekt Exodus ook steun bij vermogensfondsen. Met ongeveer twintig fondsen heeft Exodus al een decennium lang een goede samenwerkingsrelatie.
Vanaf eind 2014 is er een cofinancieringsrelatie opgebouwd met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), het Oranje Fonds en de drie andere vrijwilligersorganisaties Gevangenenzorg Nederland, BONJO en Humanitas (4VO). Uitgangspunt voor de cofinanciering zijn tien speerpunten die ervoor moeten zorgen dat we met meer vrijwilligers meer (ex-)gedetineerden bereiken. In 2016 liep de cofinanciering af. De 4VO, Oranje Fonds en DJI zijn met elkaar in gesprek om te bezien hoe de cofinanciering geprolongeerd kan worden.
Corporate communicatie
Een van de doelstellingen van Exodus is het creëren van breed maatschappelijk draagvlak voor de nazorg aan (ex-)gedetineerden. Om deze voorlichting en bewustwording te realiseren, communiceert Exodus op verschillende manieren met de belanghebbenden.
Website
In juni 2016 kwam de vernieuwde website van Exodus gereed. Met deze website beogen we meer beeld en beleving in de zichtbaarheid van ons werk te brengen. Naast een website heeft Exodus een Facebook pagina die door 408 personen wordt gevolgd. Een aantal van 487 personen volgt het twitter account van Exodus. De bedrijfspagina van Exodus op Linkedin heeft 1137 volgers.
Nieuwsbrief Exodus info
Met de nieuwsbrief wil Exodus voornamelijk haar donateurs informeren en betrekken bij de organisatie.
De Exodus info verschijnt drie keer per jaar en wordt verzonden aan 15.000 personen. De redactie bestaat uit vrijwilligers met een professionele achtergrond op het gebied van redactie en journalistiek en medewerkers van Exodus Nederland. Bij de nieuwsbrief wordt altijd een brief met (vrijblijvende) acceptgiro verzonden en een machtigingskaart. In 2016 verscheen de laatste Exodus info in print. Vanaf 2017 gaat de nieuwsbrief digitaal verzonden worden.
Jaarverslag 2016
Promotors
Vier vrijwillige promotors zijn voor Exodus actief op diverse evenementen om voorlichting te geven over het Exoduswerk.
De promotors vertegenwoordigden Exodus bij diverse evenementen om het publiek bewust te maken van de problematiek van re-integrerende ex-gedetineerden.
Interne Communicatie
Exodus communiceert intern met verschillende belanghebbenden. Voornamelijk met medewerkers, vrijwilligers en deelnemers aan het Exodusprogramma. De communicatiemiddelen die gebruikt worden zijn:
Het intranet
Voor alle betaalde medewerkers van Exodus is er het intranet, waar een activiteitenagenda, het
kwaliteitshandboek en diverse downloadbare materialen te vinden zijn. In 2016 is een aanzet gemaakt om het intranet te vernieuwen en meer toepasbaar te maken op de behoeften en wensen van de gebruikers.
De e-nieuwsbrief voor vrijwilligers
De vrijwilligers van Exodus ontvangen om de maand een e-nieuwsbrief met bijdragen van vrijwilligers over hun ervaringen met de ondersteuning aan gedetineerden, ex-gedetineerden en hun familieleden.
Landelijke vrijwilligersdag
Op 6 november vond de jaarlijkse Landelijke Vrijwilligersdag plaats met als thema ‘Jouw Kracht’.
Dagvoorzitter was Klaas Drupsteen. Inhoudelijke bijdragen kwamen van mevrouw Holly Haylock, trainster Krachtwerk methodiek en Toon Walravens, directeur Walravens Zorgadvies. De muzikale omlijsting werd verzorgd door Maarten Peters en Margriet Eshuijs.
Extranet voor vrijwilligers
In 2016 zijn we verder gegaan met inventariseren hoe we het extranet voor vrijwilligers kunnen vormgeven. Er ligt een blauwdruk, het extranet zal naar verwachting in 2017 operationeel zijn.
Exodus Nederland
15
4. Projecten
Met hulp van vermogensfondsen en de cofinanciering vanuit Veiligheid en Justitie is Exodus bezig met de uitvoer van een aantal projecten die een looptijd hebben van een aantal jaar. Daarnaast organiseerde Exodus een aantal evenementen om voorlichting en bewustwording te creëren rondom Exodus gerelateerde thema’s.
Vernieuwing methodiek
Begin 2016 kwam het methodiekschrift en de handreiking voor begeleiding van (ex-)gedetineerden gereed. De handreiking is een concrete uitwerking van de vernieuwde Exodusmethodiek en beschrijft de houding en uitvoering van Exodusmedewerkers in hun contacten met deelnemers, verwanten en andere betrokkenen. Vanaf april 2016 kon met de vernieuwde methodiek worden gewerkt. Dit jaar stond in het teken van trainen van krachtcoaches, begeleiders en vrijwilligers om de vernieuwde methodiek succesvol toe te kunnen passen. Bij de deelnemers is de nieuwe aanpak goed gevallen.
Vrij Verantwoord Vaderschap
December 2014 is het project Vrij Verantwoord Vaderschap gestart. Het project heeft een looptijd van drie jaar en zal eind december worden afgerond om hopelijk op structurele wijze verder door vrijwilligers te worden uitgevoerd. Aan het einde van het tweede projectjaar is de ondersteunende fondsen om meer financiering gevraagd omdat de beoogde afname van de uren van de projectcoördinator te vroeg kwam. In het tweede projectjaar waren we in acht PI’s actief, hebben we met 18 vrijwilligers 58 vaders in het project gehad.
Exodusconcert
Shirma Rouse en band verzorgden de achtste editie van het Exodusconcert voor de vrouwen van PI Nieuwersluis. Het winnende gedicht ‘Jezus
lijdt in triplex’ van gedetineerde Frank J. won en werd door Shirma op muziek gezet en muzikaal ten gehore gebracht. Het Exodusconcert
werd op Tweede Paasdag uitgezonden op Radio 5 bij KRO-NCRV programma Volgspot gepresenteerd door Hijlco Span.
Anne Frank in Zutphen
De reizende tentoonstelling ‘Laat me mezelf zijn – Het levensverhaal van Anne Frank’ streek eind oktober neer in de gevangenis in Zutphen. Dit is de zevende inrichting waar de tentoonstelling van de Anne Frank Stichting te zien is. Deze tentoonstelling is een samenwerking tussen de Dienst Geestelijke Verzorging, Exodus en de Anne Frank Stichting.
Het doel is om gedetineerden aan te zetten tot nadenken over omgaan met diversiteit. Vier
gedetineerden werden opgeleid tot gids van de tentoonstelling. Bij de opening leidden zij de bezoekers rond en in de twee weken dat de tentoonstelling er is, leiden zij staf, medegedetineerden en
schoolkinderen rond.
Jaarverslag 2016
Projecten cofinanciering
In februari kon met financiering van Justitie en het Oranje Fonds een junior projectmedewerker worden aangenomen. Op deze wijze kon uitvoering worden gegeven aan de plannen van Exodus om nieuwe projecten te ontwikkelen die, met hulp van vrijwilligers, ex-gedetineerden nog beter ondersteunen bij hun re-integratie in de samenleving. Dit leidde tot het project Exodus Connect en het Achterblijvers project. Exodus Connect richt zich op de betrokkenheid van bedrijven bij Exodus en bij het arbeidsproces van re-integrerende ex-gedetineerden. Het project Achterblijvers richt zich op de problematiek van familieleden die achterblijven als een ouder/partner/kind gedetineerd raakt. Samen met de doelgroep ontwikkelde Exodus een project om deze doelgroep te kunnen ondersteunen. Beide projectplannen zijn gereed gekomen en worden bij vervolg financiering uitgevoerd.
Exodus Nederland
17
5. Toezicht, bestuur en medezeggenschap
Exodus Nederland is een vereniging van regionale Exodusstichtingen.
Op 31 december 2016 zijn er acht stichtingen aangesloten bij de vereniging.
Op 1 januari 2016 fuseerden de stichtingen Zuid-Holland Zuid en Zuid-Holland West tot de stichting Exodus Zuid-Holland. Op 1 januari 2017 fuseerden de stichtingen Alkmaar en Amsterdam tot de stichting Exodus Noord-Holland. Venlo, Heerlen en Zuid-Limburg fuseerden op die datum tot de stichting
Exodus Zuid-Nederland. Vanaf 1 januari 2017 is de transitie naar de nieuwe organisatie afgerond. Op 29 december 2016 werden de statuten en het huishoudelijk reglement van de vereniging vastgesteld. Vanaf 2017 zijn de aangesloten stichtingen de volgende:
Exodus Zuid-Holland Exodus Noord-Holland
Exodus Noord en Oost Nederland Exodus Midden Nederland
Exodus Zuid-Nederland
Vanaf 1 januari 2016 zijn de directeur-bestuurders van de vijf regio’s benoemd.
De Algemene Leden Vergadering (ALV)
Het hoogste orgaan van de vereniging is de ALV. Alle leden hebben hierin één stem.
De ALV benoemt en ontslaat de leden van het bestuur, stelt de begroting en de jaarstukken vast en bepaalt daarmee het beleid.
Het bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken binnen de vereniging en in de werkorganisatie. De leiding daarvan is gedelegeerd aan de directeur.
De ALV kwam in 2016 drie keer bij een en nam de volgende besluiten:
• Vaststellen begroting 2016 van de vereniging;
• Vaststellen protocol ‘Projecten met landelijke dekking’;
• Vaststellen persprotocol;
• Instemmen met voordrachten voor leden van de Raad van Toezicht en leden van het bestuur;
• Vaststellen twee protocollen: Standaardisatie tekst ‘verantwoordelijkheden’ in het handboek, goedkeuring landelijke protocollen t.b.v. het landelijk handboek;
• Instemmen met het voorstel om de ‘interne (her)verdeling onder- en/of overproductie budget DForZo 2015’ ook van kracht te laten zijn voor het jaar 2016;
• Vaststellen statuten vereniging
• Vaststellen huishoudelijk reglement vereniging
• Vaststellen begroting en jaarplan 2017
• Vaststellen besluit ‘IFZO ambulante uren: inrichting en verdeling regio’s ‘
Jaarverslag 2016
Het bestuur
Het bestuur van de vereniging kwam in 2015 elf keer bij elkaar. Het bestuur bestond op 31 december 2016 uit zes personen.
• Fred Venus (voorzitter)
• Dik Toet (secretaris)
• Roel de Bruijn
• Fred Ruiten
In 2016 werd afscheid genomen van de bestuursleden Johan Dreesens, Abe Veenstra, Annemarie Kruimer, Jan Broer en Marius Braamse.
De Raad van Toezicht bestond in 2016 uit drie personen.
• Marianne Luyer
• Jacco Groeneveld
• Vincent Eversdijk
In 2016 werd afscheid genomen van de Raad van Toezichtleden Jan Eerbeek, Thom Kalb, Marie-José Janssen en Han Roeten.
Het lidmaatschap van de Raad van Toezicht en het lidmaatschap van het bestuur is onbezoldigd. Alleen werkelijk gemaakte reis- en verblijfkosten worden vergoed.
Het bestuur draagt de dagelijkse leiding van de vereniging en het bureau, inclusief de medewerkers van de sector Vrijwilligers & Kerkzaken, op aan de directeur Jan van Gils.
De directiefuncties worden bezoldigd conform de CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening.
Overzicht nevenfuncties (betaald en onbetaald) van Raad van Toezicht, bestuur en directie
Jan van Gils - Geen
Fred Venus - Lid RvT H3O, Stichting voor Peuterwerk - Lid RvT Stichting Hans Petri school - Voorzitter bestuur RTV Dordrecht
Roel de Bruijn - Lid Raad van Toezicht Jeugd Bescherming Regio Amsterdam - Lid en penningmeester bestuur van de VBZ (Vereniging Voor Beter
Zorg)
- Lid en Penningmeester Stichting Kinderboederijen - Lid bestuur Stichting ben Sajet, Academische Werkplaats
Zorgvernieuwing
Fred Ruiten - Directeur bij Fimai BV (betaald)
- Voorzitter Raad van Toezicht CSG Jan Arentsz - Lid Raad van Toezicht Van der Meij College Alkmaar - Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Forte Kinderopvang - Voorzitter Raad van Toezicht Kinderopvang Beemster - Penningmeester ChristenUnie
- Vice-voorzitter/penningmeester Stichting 180 - Voorzitter Stichting Hart voor Heerhugowaard
Dik Toet - Bestuurslid inloophuis psychiatrie/informatiepunt GGZ Holland Rijnland
Exodus Nederland
19 Marianne Luyer - Voorzitter RvT CNV Connectief
- Voorzitter Raad van Advies Espeq - Plv lid Raad van Europa
- Lid Statenfractie CDA Flevoland (betaald) - Lid Bestuur Steenkampfonds CDA
Jacco Groeneveld - Regiodirecteur Reclassering Nederland (betaald) - Lid Raad van Toezicht Gevangenismuseum te Veenhuizen
- Lid Adviescommissie Kennisinstituut Sociale Innovatie Hogeschool Utrecht
- Lid Raad van Inspiratie Stichting Life Goals - Lid Bestuur Rotary Haarzuylens
Vincent Eversdijk - Partner bij BDO Advisory BV (betaald)
Verantwoordingsverklaring
Vanuit het keurmerk van het Centraal Bureau voor de Fondsenwerving is vastgesteld dat het bestuur jaarlijks een verantwoordingsverklaring opstelt. In de verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording af over de principes van goed bestuur:
• Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren;
• Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen;
• Optimaliseer de omgang met belanghebbenden.
Toezicht houden, besturen en uitvoeren
De verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in de statuten van de vereniging. De statuten zijn opgesteld conform de eisen van het CBF, de wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) en de Governancecode van de sector Welzijn en Maatschappelijk Dienstverlening, model Toezichthoudend bestuur. In de inleiding op dit hoofdstuk worden de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden beschreven van de Algemene Ledenvergadering, het bestuur en de directeur.
Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen
In het jaarplan wordt de beleidslijn uitgezet. De stafmedewerkers van het verenigingsbureau hebben regelmatig overleg met de directeur om de voortgang van het werk te bespreken. Ongeveer ééns per maand, tijdens de bestuursvergadering, informeert de directeur het bestuur over de voortgang. In 2016 kon Exodus aan de slag met de ontwikkeling van een meer jaren strategie met behulp van de A3 systematiek door een gift van een vermogensfonds.
Optimaliseer de omgang met belanghebbenden
Verschillende belanghebbenden zijn essentieel om ons werk te kunnen doen. Namelijk de leden van de vereniging, de verwijzers, de vrijwilligers en de deelnemers aan het Exodusprogramma. Met onze nieuwsbrieven, voorlichtingsmateriaal, mailings en de website informeren we onze belanghebbenden. Onze klachtenprocedure draagt zorg voor de mogelijkheid verbeteringen aan te geven of een klacht kenbaar te maken.
Vertrouwenspersonen en klachtencommissie
Voor medewerkers, deelnemers en vrijwilligers heeft Exodus vrijwillige vertrouwenspersonen die direct te benaderen zijn als de situatie daar om vraagt. In totaal zijn er vijf klachten ontvangen van ofwel medewerkers/deelnemers/vrijwilligers/donateurs bij het secretariaat van de klachtencommissie.
Jaarverslag 2016
Bij geen van deze klachten werd een vertrouwenspersoon ingeschakeld. Conform de procedure zijn de klachten in behandeling genomen en is naar een oplossing gezocht.
De vertrouwenspersonen zijn:
• Hanneke Atsma
• Ron Vermeulen
• Ellen Timmermans De klachtencommissie bestaat uit:
• Joke de Jong, voorzitter
• Anton van Kempen
• Marianne Kooijmans
• Roland van der Kamp
• Frank Bekkink
Medezeggenschap
De Gemeenschappelijke Ondernemingsraad (GemOR)
In 2016 bestond de GemOR uit de volgende gekozen leden:
• Roselyne van der Heul, regio Zuid-Holland, voorzitter
• Lisa von Hebel, regio Noord en Oost Nederland, vice-voorzitter
• Marloes Berings, het verenigingsbureau, secretaris
• Geraldien Ganseman, regio Noord-Holland, lid
• Karin Goosen, regio Zuid-Nederland, lid
• Tine de Vries, regio Midden Nederland, lid
Op landelijk niveau is de medezeggenschap vorm gegeven in een Gemeenschappelijke OR, op regionaal niveau in Onderdeelcommissies.
In september droeg Geraldien Ganseman haar verantwoordelijkheden over aan haar collega Suzanne Spruit, vanwege het vertrek naar een andere baan. Tine de Vries droeg vanwege ziekte haar werkzaamheden over aan haar collega Govert van der Velden.
In 2016 ontving de GemOR diverse advies en instemmingsaanvragen vanuit het bestuur. De leden volgden een vervolg training bij bureau Stavoor om hun rol en taak in de medezeggenschap goed vorm te kunnen geven. Met het bestuur voerden we vier keer een overlegvergadering. De GemOR vergaderde tien keer.
De onderdeelscommissie
De onderdeelscommissie (OC) van het verenigingsbureau bestaat uit:
• Winie Hanekamp
• Marloes Berings
Er is ruimte voor drie personen in de OC, er dus één vacature. Eind 2016 werd gestart met de voorbereidingen voor de verkiezing van een derde lid. In 2017 kon er, na een verkiezingsronde, een nieuw lid worden geïnstalleerd. Verder maakte de OC kennis met het nieuwe bestuur, adviseerde over de toepassing van het Individueel Keuzebudget en adviseerde bij de benoeming van de directeur.
Kwaliteitsbeleid
Exodus is een ISO gecertificeerde organisatie. In 2016 voerde het Keurmerkinstituut een periodieke controle uit die een verlenging van de certificering opleverde.
Exodus Nederland
21
6. Financieel beleid
Beleid met betrekking tot fondsen en reserves
De bestemmingsreserves worden vastgesteld door het bestuur van de individuele stichtingen, rekening houdend met toekomstige risico’s en beleidsdoelstellingen.
Alle Exodus stichtingen en de vereniging Exodus Nederland hebben de intentie om een minimaal weerstandsvermogen (continuïteitsreserve) te hebben van een half jaar van de begrote salariskosten.
In 2016 heeft een aantal stichtingen dit doel niet bereikt. De resultaten over 2016 zijn negatief. Bij de stichtingen is gekozen voor het vormen van een aantal nieuwe bestemmingsreserves.
Financiële positie
Financieel gezien is het jaar 2016 beter verlopen dan verwacht. Ondanks dat het resultaat negatief is, is dit wel beter dan begroot. Organisatie breed is een verlies gerealiseerd van 256.000 euro voor bestemming van het resultaat. De afgelopen jaren zijn, met uitzondering van het boekjaar 2015, moeizaam verlopen voor de gehele organisatie. Met de vorming van vijf regio’s is een belangrijke stap gezet om verder te werken aan een gezonde financiële basis voor de gehele organisatie. Desondanks blijft de organisatie voor grote uitdagingen staan. Het verbreden van het financiële draagvlak krijgt in 2017 wederom een hoge prioriteit.
Ratio’s
2016 Begroting
2016 2015 Begroting
2015 Totaal bestedingen aan doelstelling
ten opzichte van de totale baten 91,1% 92,9% 82,7% 91,2%
Totaal bestedingen aan doelstelling
ten opzichte van de totale lasten. 89,3% 90,1% 88,7% 88,1%
2016 Begroting
2016 2015 Begroting
2015
Percentage kosten fondswerving 8% 8% 9% 35%
Percentage kosten werving subsidie 1,7% 1,5% 2,1% 2,1%
Kosten beheer en administratie
besteed aan de doelstelling 11% 10% 12% 12%
Toelichting
Het percentage kosten fondsenwerving is licht gedaald ten opzichte van 2015. Ondanks dat de kosten al een aantal jaren een dalende trend laten zien, blijven de opbrengsten stijgen. Na een stijging van 7% in het boekjaar 2015 zijn de opbrengsten in 2016 met 6% gestegen tot 425.000 euro.
Jaarverslag 2016
Het percentage kosten beheer en administratie besteed aan de doelstelling is in 2016 gedaald ten opzichte van het vorige boekjaar. De norm van het bestuur voor de kosten van beheer en administratie wordt vastgesteld met de begroting en was voor 2016 10%.
Samenvatting van de lasten ( in procenten)
2016 Begroting
2016 2015 Begroting
2015
Totaal besteed aan doelstelling 89,3% 90,1% 88,7% 88,1%
Totaal werving baten 0,7% 0,7% 0,8% 1,6%
Kosten beheer en administratie 10,0% 9,2% 10,5% 10,3%
Toelichting
Het percentage van de lasten besteed aan de doelstelling is licht gestegen. Noodzakelijke aanpassingen door gewijzigde wet- en regelgeving alsmede de nieuwe wijze van declareren bij het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft hieraan bijgedragen.
De kosten voor beheer en administratie laten een beperkte daling zien. Het beleid om minder gebruik te maken van externe medewerkers is hier zichtbaar in geworden.
Exodus Nederland
23
7. Risico inventarisatie
Analyse en maatregelen met betrekking tot de risico’s bezien vanuit kwaliteit, bedrijfsvoering en de markt, komen aan de orde in het managementoverleg. Jaarlijks wordt de managementreview gemaakt om de instrumenten van het kwaliteitssysteem te evalueren.
• Beheersing risico’s financiële instrumenten (beleggingsbeleid)
Exodus heeft te maken met schommelingen in de inkomsten uit fondsenwerving, subsidies en de inkooprelatie met justitie.
Om een goede liquiditeitspositie te behouden is de werkwijze als volgt:
• Subsidies worden zoveel mogelijk via voorschotten opgevraagd;
• Meevallende inkomsten worden niet vertaald in extra uitgaven maar worden gebruikt om het eigen vermogen te versterken.
Het beleid is al enige jaren om overtollige gelden, voor zover daarvan sprake is, via deposito’s of bankrekeningen weg te zetten bij Nederlandse banken. Exodus belegt niet in aandelen, obligaties of onroerend goed.
Onderstaande risico’s zijn die risico’s waarbij is geduid dat er actie op nodig is.
• Het risico dat door veranderde marktomstandigheden de baten uit fondsenwerving en subsidies lager uitvallen.
Dit risico heeft de aandacht en biedt ook kansen. Exodus is blijvend bezig om zich in de markt te positioneren. Fondsen zijn een belangrijke inkomstenbron ter financiering van in eigen beheer ontwikkelde projecten. Belangrijke projecten die ons helpen bij ondersteuning van onze (potentiële) deelnemers zowel binnen als buiten Exodus. Door ons meer zichtbaar te maken kunnen risico’s omgebogen worden in kansen voor de toekomst.
• Het risico dat door marktwerking een ongunstige marktpositie ontstaat ten opzichte van andere zorgaanbieders.
Exodus is een belangrijke en betrouwbare speler in de markt. Veranderende omstandigheden bij onze contractpartner DForZo hebben onze grote aandacht. In de afgelopen jaren is de positie voor Exodus veranderd van een subsidierelatie naar een inkooprelatie. Focus is op de toekomst waarbij in het verleden gemaakte afspraken niet vanzelfsprekend meer garanties bieden voor dezelfde toekomst. De beheersmaatregelen op dit risico zijn breed ingezet. Het toekomstbehendig maken van de organisatie (dienstverlening, medewerkers, innovatie), het meer bekend maken van onze expertise en onderbouwde methodiek, de minimale kostprijs voor de dienstverlening en het verhogen en intensiveren van de samenwerkingsverbanden om samen sterker op te trekken bij grote aanbestedingen. De werkprocessen zijn in 2016 sterk verbeterd waardoor maandelijks en per kwartaal analyses gemaakt kunnen wordt om tijdig bij te sturen waar nodig.
• Het risico dat de benodigde informatie niet tijdig, onvolledig, onjuist aansluit bij de informatiebehoefte.
Jaarverslag 2016
De informatie voorziening binnen Exodus loopt goed maar kan nog steeds beter. De informatie die nodig is om het werk goed te doen is, zeker voor de sleutelfiguren, bereikbaar en op orde. Uiteraard blijft dit een punt van voortdurende aandacht, juist ook vanwege de vele verschillende en toenemende verantwoording en administraties. De kwaliteit van gegevens en informatie uitwisseling tussen het verenigingsbureau en de regio’s zal ook in 2017 hoge prioriteit krijgen. We leggen de lat hoog voor ons zelf en hieruit voortvloeiend zal in 2017 nog een verbeterslag gemaakt moeten worden. Voor 2017 verwachten we daar verdere positieve ontwikkelingen. De planning & control cyclus is één van de instrumenten om hier vorm aan te geven.
8. Toekomst
De nabije toekomst zien wij positief tegemoet. Afgelopen jaren zijn moeilijk geweest voor Exodus. Er hebben veel veranderingen plaatsgevonden binnen de organisatie. Belangrijke stappen om te werken aan een stabiele en financieel gezonde organisatie die klaar is voor de toekomst.
We richten ons in 2017 onder andere op de volgende punten uit ons jaarplan:
• Tevreden en betrokken Vrijwilligers
• Leden die onze toegevoegde waarde waarderen
• Krachtige medewerker
• Veilige werkomgeving
• Onderscheidend imago
• Innovatie en differentiatie in producten (doelgroepen)
• Betrouwbare managementinformatie
• Financieel gezond
Exodus Nederland
25
9. Geconsolideerde begroting 2017
BEDRIJFSOPBRENGSTEN:
Opbrengsten zorgprestaties 6.992.580
Subsidies 2.659.600
Overige bedrijfsopbrengsten Subsidiesz 1.659.404
Som der bedrijfsopbrengsten 11.311.584
BEDRIJFSLASTEN:
Personeelskosten 8.227.952
Afschrijvingen op materiële vaste activa 166.389
Overige bedrijfskosten 2.979.381
Som der bedrijfslasten 11.373.722
BEDRIJFSRESULTAAT -62.138
Financiële baten en lasten -7.650
RESULTAAT BOEKJAAR -69.788
Jaarverslag 2016
10. Jaarrekening 2016
De cijfers opgenomen in de balans per 31 december 2016 en in het exploitatieoverzicht over 2016 zijn ontleend aan de jaarrekening van vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland. De jaarrekening is in overeenstemming met Richtlijn 650 (fondsenwervende instellingen) van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Bij de jaarrekening 2016 van vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland is door With Accountants een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven. Over de geconsolideerde cijfers werd geen verklaring afgegeven.
Een uitgebreide jaarrekening is op te vragen bij Exodus Nederland of te downloaden vanaf de website:
www.exodus.nl.
Geconsolideerde balans
Na resultaatbestemming
2016 2015
e e
Activa
Materiële vaste activa 1.451.356 1.258.729
Financiële vaste activa 0 0
Totaal vaste activa 1.451.356 1.258.729
Voorraden 2.040 2.040
Vorderingen 871.649 3.174.004
Liquide middelen 4.742.392 3.013.736
Totaal vlottende activa 5.616.081 6.189.780
Totaal Activa 7.067.437 7.448.509
Passiva
Reserves en fondsen
Continuïteitsreserves 2.255.996 3.012.508
Bestemmingsreserves 581.360 633.378
Overige reserves 1.558.998 1.059.224
Totaal reserves 4.396.354 4.705.110
Bestemmingsfondsen 146.620 84.428
Totaal eigen vermogen 4.542.974 4.789.538
Langlopende schulden 278.725 321.033
Kortlopende schulden 2.245.738 2.337.938
Totaal Passiva 7.067.437 7.448.509
Exodus Nederland
29
Geconsolideerde exploitatierekening
2016 Begroting
2016 2015
Baten
Baten uit eigen fondsenwerving 423.712 402.800 400.447
Baten uit acties van derden 0 0 0
Opbrengst inkooprelatie 7.508.785 6.513.853 8.102.438
Subsidies van overheden en dergelijke 2.689.555 2.941.747 2.607.112
Overige baten 882.458 727.264 1.071.053
Rentebaten 11.215 16.600 21.084
Som der baten 11.515.725 10.602.264 12.202.134
Lasten
Bestedingen aan doelstelling
Exodushuizen 9.818.621 9.161.661 9.312.974
Vrijwilligers en Kerkzaken 579.601 597.815 673.051
Voorlichting en bewustwording 94.913 91.989 105.320
Totaal besteed aan doelstelling 10.493.135 9.851.465 10.091.344
Werving baten
Kosten eigen fondsenwerving 31.996 31.229 37.499
Kosten verkrijgen subsidies 46.461 44.875 53.744
Totaal werving baten 78.457 76.104 91.243
Kosten beheer en administratie 1.172.648 1.005.253 1.189.099
Som van de lasten 11.744.240 10.932.822 11.371.686
Resultaat boekjaar -228.515 -330.558 830.448 Het resultaat is toegevoegd of onttrokken aan:
Toevoeging continuïteitsreserve -11.675 0 0
Onttrekking continuïteitsreserve 195.658 0 44.371
Toevoeging bestemmingsreserve -355.081 0 -349.156
Onttrekking bestemmingsreserve 407.094 162.859 73.086
Toevoeging bestemmingsfonds -91.958 0 -3.000
Onttrekking bestemmingsfonds 29.766 0 3.317
Mutatie algemene reserve (saldo) -54.711 -167.699 599.066
Jaarverslag 2016
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
De groep
In de consolidatie zijn de volgende stichtingen en vereniging opgenomen:
Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland Met als leden:
Stichting Exodus Noord-Holland
Stichting Exodus Noord en Oost Nederland Stichting Exodus Midden Nederland
Stichting Exodus Zuid-Holland Stichting Exodus Zuid-Nederland
De landelijke sector Vrijwilligers & Kerkzaken (V&K) maakt tevens deel uit van de vereniging, van waaruit landelijk alle vrijwilligersactiviteiten van Exodus worden georganiseerd en gecoördineerd.
Waar in dit stuk gesproken wordt over Exodus wordt bedoeld Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland met al haar individuele leden.
Exodus Nederland
31
Analyse van het geconsolideerde resultaat
Het boekjaar sluit met een negatief resultaat. De opbrengsten zijn hoger dan begroot. Dit wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een hoger dan verwachte opbrengst uit het inkoopcontract met DForZo. De opbrengsten uit gesloten contracten met Gemeenten, lokale partners en overige instellingen zijn in lijn met het boekjaar 2015. Er was wel hiervoor een hoger bedrag begroot.
De gecontracteerde inkoopafspraken met het ministerie van Veiligheid en Justitie zijn gemaximeerd.
Exodus heeft op dit moment meer capaciteit dan door de Directie Forensische Zorg (DForZo) van de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie wordt ingekocht. Voor een deel van de resterende capaciteit worden inkoopcontracten gesloten met gemeenten en andere instellingen.
Daarnaast blijft Exodus streven naar vergroting van inkomsten uit andere bronnen zoals uit fondswerving.
De inkoopcontracten die gesloten worden met gemeenten en overige instellingen zijn in de loop van afgelopen paar jaar een belangrijke bijdrage gaan leveren aan de totale opbrengsten van de groep. Tegelijkertijd nemen als gevolg hiervan ook de administratieve lasten en verplichtingen toe.
Daarbij speelt een belangrijke rol dat in de inkoopcontracten en subsidies, vaak verschillende verantwoordingsverplichtingen opgenomen zijn.
De ontvangen subsidie voor het vrijwilligerswerk is gelijk aan het voorgaande jaar. Met deze subsidie kan de sector V&K en de meer dan 1.700 vrijwilligers zich inzetten voor gedetineerden tijdens detentie en ex-gedetineerden, hun partners, kinderen en hun familie.
De baten uit eigen fondsenwerving zijn gestegen ten opzichte van vorig jaar. De stijging is voor een belangrijk deel het gevolg van een grotere bekendheid van het werk van Exodus.
De kosten zijn hoger dan begroot. De stijging van de besteding aan de doelstelling is volledig te verklaren door de gestegen baten uit het inkoopcontract met DForZo. De kosten beheer en administratie laten een kleine daling zien ten opzicht van het vorige boekjaar.
Per saldo laten zowel de baten als de kosten een stijging zien ten opzichte van de begroting. Het negatieve gerealiseerde resultaat over 2016 echter is wel beter dan begroot.
Jaarverslag 2016
Balans per 31 December 2016
(na resultaatbestemming)
31-12-2016 31-12-2015
e e
Activa
Materiële vaste activa 44.190 41.733
Totaal vaste activa 44.190 41.733
Voorraden 2.040 2.040
Vorderingen 937.704 2.982.122
Liquide middelen 211.163 261.807
Totaal vlottende activa 1.150.907 3.245.969
Totaal Activa 1.195.098 3.287.702
Passiva
Algemene reserves 101.215 135.916
Bestemmingsreserves 24.734 46.796
Bestemmingsfondsen 0 14.118
Totaal eigen vermogen 125.949 196.830
Kortlopende schulden 1.069.148 3.090.871
Totaal Passiva 1.195.098 3.287.702
Exodus Nederland
33
Exploitatierekening over 2016
Exploitatie Begroting Exploitatie
2016 2016 2015
BEDRIJFSOPBRENGSTEN: e e e
Opbrengsten zorgprestaties 7.489.248 6.784.728 8.237.111
Doorbetaalde opbrengsten zorgprestaties -6.136.852 -5.563.477 -6.755.516
Subsidies 883.055 1.047.567 868.622
Overige bedrijfsopbrengsten 241.976 230.000 393.683
Som der bedrijfsopbrengsten 2.477.427 2.498.818 2.743.900
BEDRIJFSLASTEN:
Personeelskosten 1.408.021 1.283.914 1.417.138
Afschrijvingen op materiële vaste activa 16.315 22.450 37.301
Overige bedrijfskosten 1.115.712 1.199.317 1.256.569
Som der bedrijfslasten 2.540.048 2.505.681 2.711.008
BEDRIJFSRESULTAAT -62.621 -6.863 32.892
Financiële baten en lasten -8.260 500 2.986
RESULTAAT BOEKJAAR -70.881 -6.363 35.878
RESULTAATBESTEMMING:
Toevoeging bestemmingsreserve 0 0 0
Onttrekking bestemmingsreserve -32.880 0 -11.586
Toevoeging bestemmingsfonds 0 0 0
Onttrekking bestemmingsfonds -3.300 0 0
Mutatie algemene reserve (saldo) -34.700 -6.363 47.465
Nadelig Nadelig Voordelig
Jaarverslag 2016
Kasstroomoverzicht
2016 2015
e e e e
Kasstroom uit operationele activiteiten
Bedrijfsresultaat -62.621 32.892
Aanpassingen voor:
-
Afschrijvingen (inclusief boekresultaat verkoop materiële vaste activa)16.315 34.646
16.315 34.646
Veranderingen in vlottende middelen:
- voorraden 0 32
- vorderingen 2.044.418 -1.650.491
- kortlopende schulden -2.021.723 1.070.7255
22.695 -579.734
Kasstroom uit bedrijfsoperaties -23.611 -512.196
Ontvangen interest 1.726 6.408
Betaalde interest -9.986 -43
-8.260 6.365
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten -31.871 -505.381
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Investeringen materiële vaste activa -18.772 -2.078
Desinvesteringen materiële vaste activa 0 15.949
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -18.772 13.871
Mutatie geldmiddelen -50.643 -491.160
Aansluiting geldmiddelen
2016 2015
Stand per 1 januari 261.806 753.766
Mutatie geldmiddelen -50.643 -491.960
Stand per 31 december 211.163 261.806
Exodus Nederland
35
Toelichting
Exodusorganisatie
Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland, statutair gevestigd te Leiden (Morssingel 5), is onderdeel van de Exodusorganisatie (kortweg aangeduid als Exodus). Exodus bestaat uit verschillende leden die werken vanuit dezelfde missie en visie. Alle Exodus Stichtingen zijn lid van Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland.
Activiteiten
De vereniging heeft ten doel:
1. Het optimaliseren van de kansen van (ex-)gedetineerden op een geslaagde terugkeer in de samenleving in Nederland door:
• dienstbaar en ondersteunend zijn aan haar leden, die als doelstelling hebben de resocialisatie van (ex-)gedetineerden, op het gebied van kwaliteitswaarborging, kwaliteitsontwikkeling, financieel beheer en fondsenwerving, methodiekvorming en onderlinge communicatie tussen de leden;
• aansturend, initiërend en faciliterend bezig zijn met vrijwilligersgroepen binnen en buiten de Penitentiaire Inrichtingen en de huizen van de leden, als dan niet met betrekking tot nazorg aan (ex-)gedetineerden;
• het betrekken van en samenwerken met relevante partners, waaronder kerken,
geloofsgemeenschappen, justitie(pastoraat), reclasseringsorganisaties, bij de nazorg aan (ex-) gedetineerden;
• de ontwikkeling van nieuwe Exodusprojecten;
• het ingaan op nieuwe beleidsontwikkelingen;
• het verwerven van subsidies ten behoeve van de leden; en voorts hetgeen met een en ander in de ruimste zin van het woord verband houdt.
2. De vereniging draagt zorg voor een adequate medezeggenschapsstructuur ten behoeve van het overleg met en de vertegenwoordiging van de in de vereniging en de bij haar aangesloten stichtingen werkzame personen. De instelling, samenstelling en bevoegdheden hiervan worden, voor zover niet in deze statuten voorzien, bij reglement geregeld.
3. De vereniging kan, op een wijze als in het huishoudelijk reglement te voorziening, voor de leden taken uitvoeren.
4. De vereniging en haar leden laten zich bij de uitvoering van haar doelstelling leiden door de bijbelse boodschap van gerechtigheid en heelmaking, temidden van de pluriformiteit van de samenleving.
5. De vereniging kent regio’s vast te stellen en aan te wijzen door het bestuur na voorafgaande goedkeuring van de leden.
6. De vereniging beoogt niet het maken van winst en dient het algemeen belang.
Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving RJ 655 en Titel 9 BW 2.
Jaarverslag 2016
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Grondslagen WNT
Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de stichting zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd.
Grondslagen van waardering van activa en passiva
Activa en passiva
De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva is de verkrijgingsprijs- of de vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs.
Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.
De afschrijvingstermijnen van materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief.
De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur.
De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd:
• Verbouwing: 10%
• Inventaris: 20%
• Installaties: 20%
• Automatisering: 33,3%
• Vervoermiddelen: 20%
• Overige materiële activa: 33,3%
Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze in mindering gebracht op de investeringen.
Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen.
Financiële instrumenten
Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Er is geen sprake van afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Voor de waardering van de financiële instrumenten wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen van de individuele jaarrekeningposten.
Voorraden
Voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden.
Jaarverslag 2016 Exodus Nederland
37
Vorderingen
De eerste waardering van vorderingen is tegen reële waarde. De vervolgwaardering van vorderingen is tegen geamortiseerde kostprijs. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid.
Liquide middelen
Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Schulden
De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde).
Grondslagen van resultaatbepaling
Algemeen
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen.
De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Opbrengsten
De opbrengsten uit dienstverlening worden verantwoord naar rato van de verrichte prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum en in verhouding tot in totaal te verrichten diensten (onder de voorwaarde dat het resultaat betrouwbaar kan worden geschat).
De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegerekend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord.
Personele kosten
Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers respectievelijk de belastingautoriteit.
Pensioenregeling
Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland.
De verplichtingen, die voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de
‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland betaalt hiervoor premies waarvan de helft door de werkgever wordt betaald en de helft door de werknemer.
De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het
pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat.
Per 1 januari 2015 gelden nieuwe regels voor pensioenfondsen. Daarbij behoort ook een nieuwe berekening van de dekkingsgraad. De ‘nieuwe’ dekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf dekkingsgraden. Door een gemiddelde te gebruiken, zal de dekkingsgraad nu minder sterk schommelen. In december 2015 bedroeg de dekkingsgraad 97%. Het vereiste niveau van de dekkingsgraad is 127%. Het pensioenfonds verwacht volgens het herstelplan binnen 12 jaar hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies.
Afschrijvingslasten
Deze bepalen we op basis van de lineaire afschrijvingen die plaatsvinden op basis van de verwachte economische levensduur en eventuele restwaarde.
Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode.
