Leerlijn elektra
Onderwerp Materiaal Technieken Beeldaspecten
Groep 1-2-3
Aantrekkings kracht
ballonnen blikjes
Statische elektriciteit
-
Bliksem maken 2 ballonnen Statische
elektriciteit -
Groep 4-5-6
Vuurvliegje maken
Wasknijper, kroonsteentje
batterijtje, elektradraad, wol/draad, lichtdiode
Verbinden, schroeven
Vorm en kleur
Energie/stroom opwekken
3 Citroenen, 3 munten van 5 cent, 3 spijkers van gegalvaniseerd staal, 4 elektriciteitsdraden waar het koper uitsteekt, 8
krokodillenklemmen, 1 lichtdiode
Energie opwekken
-
Groep 7-8
Bibberspel IJzerdraad,
stroom, hout, lampjes
Solderen, buigen, boren
-
Elektrospel Triplex of hardboard 20 x 30 cm, 3 stevige stukken papier 20 x 30 cm, 2 latjes 30 cm, koperdraad, splitpennen, 24 per leerling, knoopcel, knijper, led lampje
Solderen, verbinden
-
Groep 1-2-3
Onderwerp Aantrekkingskracht, statische elektriciteit
Duur 20 minuten
Materiaal Ballonnen en blikjes Gereedschappen geen
Techniek geen
Beeldaspecten geen
De les Vraag de kinderen of een blikje kan bewegen zonder dat iets het aanraakt. De meeste zullen ontkennend antwoorden. Vertel dat jullie een proefje gaan doen om te kijken of het wel kan omdat je gehoord hebt dat het wel kan. Op een (gladde) tafel in het midden van de kring staat een leeg blikje frisdrank en een ballon.
Je blaast de ballon op en knoopt hem dicht.
Vraag wat ze denken dat er gebeurd als je de ballon naast het blikje houdt. Er gebeurd niets.
Wrijf met de ballon over je (droge) haar.
Houd de ballon een stukje van het blikje.
Vakgebied techniek
Variaties/differentiaties Met ballon over een wollen trui wrijven en snippers aantrekken Afronding Wat is er gebeurd? Hoe denk je dat dat komt? (De ballon wordt
statisch geladen en trekt daarmee het blikje aan)
Onderwerp Bliksem maken
Duur 20-30 min
Materiaal twee ballonnen, droog haar (zonder gel of wax) of een wollen trui
Gereedschappen -
Techniek -
Beeldaspecten -
De les In navolging van de vorige of juist vooraf de vorige les kun je met twee ballonnen ook laten zien dat je elektriciteit kunt opwekken.
Je maakt het klaslokaal zo donker mogelijk.
Vervolgens wrijf je twee opgeblazen ballonnen over je droge haar of over een wollen trui.
Wat denken de kinderen dat er gebeurd als je nu de ballonnen tegen elkaar houdt?
Doe de ballonnen tegen elkaar (als het goed is zie je een vonk en hoor je geknetter)
Vakgebied techniek
Variaties/differentiaties -
Afronding Wat zag je? Wat hoorde je? Hoe denk je dat dat komt?
Laat de kinderen een tekening maken van bliksem
Groep 4-5-6
Onderwerp Vuurvliegjes
Duur 30-60 minuten
Materiaal Per leerling: wasknijper, kroonsteentje, elektradraad dik en dun, wol/draad, elastiek, diode/led lampje, knoopcel, kralen en stiften.
Gereedschappen Tang en spanningzoeker/kleine schroevendraaier en eventueel striptang
Techniek Schroeven en verbinden
Beeldaspecten Constructie en kleur (camouflage kleuren).
De les Deze les begin je met het laten zien dat een knoopcel maar op één manier werkt. Dat heeft te maken met de polen. De plus en de minkant. Hierin kun je zover gaan als je wilt dit uit te
leggen/te laten zien.
Ook kun je deze les beginnen met te vertellen over vuurvliegjes en daar afbeeldingen van te laten zien.
Het lijfje van de vuurvlieg bestaat uit een wasknijper en een kroonsteentje met vier blokjes.In de bek van de knijper komt op het laatst de knoopcel met daarop de diode.
Je maakt het kroonsteentje met twee elastiekjes vast aan de knijper. De dikke elektradraden zijn de pootjes. Schroef ze in het kroonsteentje vast, net als de vleugels die van dun draad zijn. Tenslotte kan het lijfje nog worden omwikkeld met
(gekleurd) draad en ‘oogjes’ met kralen worden bevestigd op de voelsprieten.
Vakgebied Techniek en beeldende vorming
Variaties/differentiaties • Het vuurvliegje moet overdag niet opvallen in het gebladerte. Welke kleuren krijgt jouw beest?
• Spinnetjes, vliegjes, etc maken
is gemaakt.
Is het geworden wat je dacht? Wat was makkelijk en wat was lastiger? Hoe heb je dat opgelost?
Groep 4-5-6
Onderwerp Energie opwekken
Duur ½ uur tot drie kwartier
Materiaal 3 Citroenen, 3 munten van 5 cent, 3 spijkers van
gegalvaniseerd staal, 4 elektriciteitsdraden waar het koper uitsteekt, 8 krokodillenklemmen, 1 LED-lampje
Gereedschappen mesje
Techniek elektra
Beeldaspecten geen
De les Als wij een stekker in het stopcontact steken of een knopje indrukken komt er stroom uit of gaat een lamp branden. Deze stroom komt van centrales. Maar hoe werkt stroom en kunnen wij het ook zelf opwekken? Zou het kunnen met bijv een citroen?
Steek het koper van de elektriciteitsdraden in het gaatje van de klemmen (8x) en wikkel het koper een stukje omheen. Maak een sneetje in elk citroen waar precies een munt van 5 in past en steek de munten erin. Druk in elke citroen ook een spijker ong. twee cm van de munt vandaan. Zet op elke spijker en munt een klem en verbindt zo alle citroenen met elkaar.
Vervolgens verbind je vanaf de derde citroen de spijker met de ene pin van het led lampje en vanaf de munt van de eerste citroen met de andere pin. Als het goed is gaat het lampje branden.
Vakgebied Techniek
Variaties/differentiaties Gebruik ander fruit of groenten
Afronding Is je experiment gelukt? Hoe kan het dat het lampje brandde/niet brandde?
Groep 7-8
Onderwerp Bibberspel
Duur 120 minuten
Materiaal Kerstlampjes, stroomdraad, batterijtjes, ijzerdraad, hout of doosjes, plakband/tape
Techniek Solderen, buigen, boren
Gereedschappen Buig- en kniptangen, striptangen, boormachine, dun boortje Beeldaspecten Constructie
De les Leerlingen leren wat eerst wat een stroomkring is, zie figuur.
In het bibberspel is de schakelaar vervangen door de spiraal en het draadje dat langs de spiraal moet worden bewogen.
Beide draden van de kerstlampjes strippen. Op de batterij een draad op de + en de – vastmaken met tape (de draden zijn ongeveer 40cm lang).
Een ijzerdraadje gaat naar de lamp, het andere naar het handvat.
Vakgebied Techniek
Afronding Speel het spel. Werkt het? Laat leerlingen uitleggen hoe het werkt. Terugkoppeling van de stroomkring.
Tips en variaties Laat de leerlingen het spel versieren, zo wordt het aantrekkelijker om er mee te spelen. Ze kunnen een thema/onderwerp kiezen.
Leerlingen kunnen de spiraal ook 3 dimensionaal maken De opdracht is ook zonder solderen te doen, verbind de draadjes door in elkaar te draaien en te tapen.
Onderwerp Electro spel
Duur 120 minuten
Materiaal Per leerling: triplex of hardboard 20 x 30 cm, 3 stevige stukken papier 20 x 30 cm, 2 latjes 30 cm, koperdraad, splitpennen, 24 per leerling, knoopcel, plakband, (led) lampje
Techniek Solderen, buigen, boren
Gereedschappen Striptangen/scharen, boortje, boormachine, soldeerbouten en tin
Beeldaspecten Constructie
De les Verdeel het papier in 24 vakken. Een dikke lijn in het midden verdeelt het papier in een linker- en een rechterdeel. Op de linkerkant krijgt elk vakje een letter, en rechts een cijfer. Zet in elk vak een stip. Leg het papier (met enkele extra vellen er onder) op het triplex en boor op elke stip een gat van 4 mm. In elk gat wordt een splitpen gestoken en omgebogen. Aan de achterkant verbinden de leerlingen met een koperdraad een letter met een cijfer; bv. A 11, etc. Solderen of vastdraaien.
Een extra gat boren boven in het triplex voor het led lampje.
Maak 2 draden aan de knoopcel vast met plakband. 1 draad gaan naar de lamp de ander is bedoeld om mee te spelen.
Wanneer de draden via A en 11 verbonden worden hoort het lampje te gaan branden. Het is een circuit door het goede antwoord.
Leerlingen maken vragen en antwoorden, ze weten waar de goede antwoorden moeten komen te staan. Een tekeningetje bij een vraag maakt het spel extra aantrekkelijk.
Vakgebied Techniek en wereldoriëntatie (leerlingen maken een vragenkaart als verwerkingsopdracht).
Afronding Werkt het spel? M.a.w. brandt het lampje bij het goede antwoord? Kan je een kaart van een ander op jouw spel leggen en spelen?
Tips en variaties Leerlingen kunnen ook bij andere vakken kaarten met vragen en antwoorden maken.
