X enen CM

a \

CM

r o

0 )

en

en

Q .

X

0 )

o\ O» CD _Q E 0) > o

OOCU M ÉNT ATI ECENTRUM

VEDERLANDSE POLITIEKE

Waddengas

partijen

Vorige week nam het kabinet het besluit om onder strikte voor­ waarden en met harde garanties naar het gas onder de waddenzee te laten boren. Onherstelbare milieuschade mag niet optreden, stelde het kabinet. En de boringen mogen niet in de waddenzee zelf plaatsvinden, maar schuin vanaf het vasteland. Proefboringen in het gebied zelf staat het kabinet niet toe. Premier Kok legde uit dat zijn kabinet hierin eensgezind is en "keiharde" garanties wil. Minister Jorritsma is optimistisch over het verwezenlijken van die randvoorwaarden en ook minister Pronk - als eerst verantwoordelijke minister voor het milieu natuurlijk de meest voorzichtige - voor­ ziet geen onherroepelijke problemen ontstaan als gevolg van dit besluit.

Het was een van de vele ingewikkelde afweging tussen economie en ecologie. De betrouwbaarheid van de overheid staat daarbij ter discussie. De Nederlandse overheid heeft immers eind jaren zestig aan de NAM eeuwigdurende concessies met eigendoms­ recht verleend om gas te winnen in het Waddengebied. Dit betekent dat de NAM gerech­ tigd is om het gas te gaan winnen, en het gas in eigendom heeft.

Niet toestaan van de winning van Waddenzee-gas is schending van die gemaakte afspra­ ken. Dat leidt zeer waarschijnlijk tot forse schadeclaims. Als die schadeaaims door de rechter worden toegewezen loopt de overheid (en dus de samenleving) mogelijk twee keer financiële schade op. Ten eerste omdat de inkomsten uit het Waddengas niet binnenkomen en ten tweede door de eventuele schadeclaims.

Het ecologische belang van de Waddenzee staat niet ter discussie; niet bij het kabinet, niet bij de VVD. Nationaal en internationaal wordt het gebied erkend als zeer zeldzaam. Economische activiteiten mogen daarom het ecologisch evenwicht niet onherstelbaar aantasten. Het is aan de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) om duidelijk te maken dat de boringen niet leiden tot onherstelbare schade aan de natuur. Met de moderne technologie en de wetenschappelijke inzichten is dat zeer nauwkeurig vast te stellen. Het kabinet is daarover met de NAM in overleg.

In de Tweede Kamer moeten vaak lastige keuzes worden gemaakt. De VVD hecht zeer aan de betrouwbaarheid van de overheid. Het kabinet heeft met haar besluit een goed evenwicht gevonden. PvdA en D66 zijn het niet eens met het kabinetsvoorstel, bleek in het debat. De VVD is van mening dat economie en ecologie met elkaar in balans zijn en dat de overheid zich hiermee betrouwbare partner toont. Volgende week komt het Kabi­ net Kok hierop terug.

Hans Dijkstal

Begroting Onderwijs, Cultuur en

Wetenschappen

VVD-woordvoerder Passtoors toonde zich tevreden over de eerste eigen begroting van minister Hermans van O C en W. Hij prees het kabinet voor het voortvarende investeren in de toekomst door de investeringen in het onderwijs. VVD-woordvoerder Bibi de Vries vroeg onder andere aandacht voor het Hoger Beroeps onderwijs.

R e o rg a n isa tie s

De afgelopen 25 jaar is geen onderwijssoort niet op de schop genomen en ingrijpend gewijzigd. De VVD-woordvoerder consta­ teerde echter dat dit niet betekent dat die structuurveranderingen allemaal goed door­ dacht en gedegen voorbereid waren. Nog steeds worden veranderingen te snel inge­ voerd, zonder voldoende voorbereiding, tijdige her- en bijscholing en beschikbare hulpmiddelen en methodes. Bovendien ontbreekt het soms ook aan tijdig beschik­ bare huisvesting en inrichting. “Het verschil tussen beleidsontwikkeling en -afronding enerzijds en beleidsuitvoering anderzijds blijft groot. En dan zijn achteraf allerlei ad- hoc aanpassingen nodig die vaak op paniek­ voetbal lijken", aldus Passtoors. Hij vroeg de minister hoe het staat met de invoering van het nieuwe Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs (VMBO) en of een extra jaar uitstel gewenst is. Speciaal voor deze groep leerlingen is het wenselijk om vanaf net eerste moment in een stabiele gewij­ zigde leeromgeving te komen.

B a sisv o rm in g

Nu de Basisvorming niet aan de verwachting blijkt te voldoen, moet niet alleen met een beschuldigende vinger gewezen worden naar onvoldoende inhoudelijke en didacti­ sche aanpassingen van het onderwijs. Ook moeten ae doelstellingen en verwachtingen van de wetgever aan ae orde worden gesteld. De VVD bepleit al jaren dat het

Vervolg op pagina 2

e x p r e s s e

32 9

Vervolg van pag. 1, begroting O CW

Voorbereidend Beroeps Onderwijs meer ruimte moet krijgen voor prak­ tijkgerichte vakken om zo ook aantrekkelijker te worden en beter aan te sluiten op vervolgonderwijs en arbeidsmarkt. Het eigen karakter van het beroepsonderwijs als volwaardige onderwijssoort moet meer worden benadrukt, in plaats van aansluiting te zoeken bij het algemeen voortge­ zet onderwijs. Een knip in de basis­ vorming en daarbij behorende aanpassing van vakken, aantal vakken en kerndoelen zal meer aansluiten bij dit eigen karakter. Leerlingen zullen zich meer thuis voelen in dit onderwijs, beter preste­ ren en minder voortijdig de school verlaten. Passtoors: "Bij schoolkeuze moet voorop staan welke mogelijkhe­ den een kind heeft en waar het zich het lekkerste in zijn vel zal voelen. Uitdaging is goed, maar te hoog inzetten geeft frustraties".

Back to B a sics

De VVD-woordvoerder uitte zijn verontrusting over de, uit recent onderzoek gebleken, grote achter­ standen van allochtonen in taal en rekenen en de teruglopende

reken-E

restaties in het basisonderwijs. In et basisonderwijs moet meer priori­ teit worden toegekend aan de basis: taal en rekenen, Ook op de lerare­ nopleiding moeten deze vakken meer aandachtkrijgen. "Beheersing van taal en rekenen is absoluut noodzake­ lijk voor later schoolsucces en maat­ schappelijk functioneren", aldus de VVD-woordvoerder.

"Hiervoor is het nodig om heldere doelstellingen te formuleren. Het huidige pakket kerndoelen, dat aangeeft welke doelstellingen scholen moeten behalen, is te omvangrijk, wollig en vaag en zadelt de scholen met een onhaalbare last op", hield Passtoors de minister voor. De Onderwijsraad heeft in plaats daarvan heldere leerstandaarden voorgesteld voor taal en rekenen. De VVD-fractie vindt dit een uitstekend voorstel. Ook in het onderwijsachterstanden­ beleid moeten heldere keuzes gemaakt worden. De 800 miljoen die er nu aan besteed worden leveren geen tastbaar resultaat op. Dat is niet acceptabel. Daarom moet beheersing van de Nederlandse taal de centrale doelstelling van het achterstandenbe­ leid worden. De VVD wil dat de afspraak in het regeerakkoord om het landelijk beleidskader zo te verande­ ren dat taal de eerste prioriteit wordt, op korte termijn wordt uitgevoerd en heeft hiervoor een motie ingediend. Opvallend is dat de PvdA deze breed- gedragen motie niet steunt. In dit beleidskader moeten ook toetsbare doelstellingen worden opgenomen. Ook hierbij kunnen de leerstandaar­ den van de Onderwijsraad een

belangrijke rol vervullen.

Het onderwijsbeleid van de regering Blair in Engeland staat al langer in het teken van "back to the basics"; meer prioriteit aan de kernvakken taal en rekenen. Uit de uitslagen van de "Standard assessment tests" (de Engelse CITO-toets) blijkt dat aan­ zienlijk meer leerlingen de standaar­ den in de Engelse taal (+5% ) en reke­ nen (+10% ) hebben behaald dan vorig jaar. De VVD beveelt deze aansprekende resultaten van harte onder de aandacht van de Nederlandse staatssecretaris van Onderwijs aan.

M o d e rn ise rin g leraren bero ep

Voor de bestrijding van de lerarente­ korten is het absoluut noodzakelijk dat de onderwijsarbeidsmarkt beter gaat functioneren en het beroep meer aanzien krijgt. Modern personeelsbe­ leid met competentieloon voor lera­ ren die zich positief onderscheiden en een flexibele rechtspositie moeten realiteit worden. In de CA O zijn afspraken gemaakt over de uitwer­ king van deze broodnodige hervor­ mingen. De VVD-fractie vindt dat het tempo van het overleg van de vakbonden en de werkgevers over de hervormingen veel te laag ligt. De lerarentekorten laten geen vertragin­ gen meer toe.

Het is volgens de VVD onverant­ woordelijk dat in deze tijden van tekorten de vakbonden de mogelijk­ heid blokkeren om leraren de keuze te laten om tegen betaling meer dan 36 uur te werken. Wél juicht de VVD- fractie het toe dat de vakbonden CNV en AOB het tijdens de CAO - onderhandelingen nog fel afgewezen competentieloon nu wél accepteren. De VVD wil deze mentaliteitsveran­ dering stimuleren door binnen het extra oudget dat voor leraren is uitgetrokken tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, extra middelen uit te trekken voor compe­ tentieloon. Daarnaast wil de VVD belemmeringen die bestaan voor het aantrekken van vutters, 65-pussers, uitzendkrachten en wachtgelders laten wegnemen.

M anagem ent

Van onderwijsinstellingen mag nu en in de toekomst worden verwacht dat zij bereid en in staat zijn voortvarend, creatief en verantwoord inhoud te kunnen gevan aan hun onderwijs- en maatschappelijke taak. Dat betekent dan wel dat vooral het management voldoende mogelijkheden in tijd en gereedschap moet hebben om deze taak te kunnen vervullen. De VVD- woorvoerder drong erop aan dat er extra gelden ter beschikking komen de versterking van de positie van de schoolleiders in het basisonderwijs. Deels kan dit gevonden worden in de tijdens de Algemene Beschouwingen gevraagde extra gelden (30 miljoen) en

voor een ander deel bij de CAO-onder- handelingen met de vakcentrales. De allesomvattende en uitputtende regelgeving, waaraan het onderwijs­ veld gewend was, moet op de helling. Dit zal zowel op het departe­ ment als bij de scholen ontwennings­ verschijnselen geven. Een intensieve deregulering is voorwaarde om zelf verantwoordelijkheid te kunnen dragen. De overheid dient zich te beperken tot het vaststellen van de algemene wettelijke kaders, de nood- zaxelijke randvoorwaarden, financie­ ring en de deugdelijkheids- en kwali­ teitseisen. De scholen en instellingen moeten verantwoording afleggen over het gebruik van middelen én de resultaten.

H o ger Beroeps O n d e rw ijs

VVD-woordvoerder Bibi de Vries vroeg aandacht voor het tekort aan hoger opgeleiden. De VVD maakt zien hierover zorgen. De oplossing moet niet alleen gezocht worden in het verhogen van het rendement van het hoger onderwijs, maar ook in het laten doorstromen van leerlingen uit het MBO naar het HBO. Daarnaast zou de instroom van vrouwen en allochtonen gestimuleerd kunnen worden. Deze groepen zouden meer bij het hoger onderwijs moeten worden betrokken.

F in a n cië le p o sitie H B O -in s te llin g e n

De VVD constateert dat de HBO- opleidingen tot op heden steeds een kwaliteitsstijging nebben doorge­ maakt. Dit in tegenstelling tot berich­ ten in de media. Dit neemt niet weg dat de financiële positie van de instel­ lingen in het algemeen nijpend is. Zo zijn er berichten dat maar liefst 29 instellingen in de rode cijfers zitten. Zij vroeg minister Hermans om een analyse van de gegevens, zodat op basis van feiten een debat gevoerd kan worden.

M astersgraad

De VVD-fractie is voorstander van het verlenen van mastersgraad door Nederlandse HBO-instellingen, zodat studenten daarvoor niet naar het buitenland hoeven. Een voorwaarde daarbij is echter wel dat de grens tussen HBO en W O niet vervaagd. De universiteiten zijn verantwoorde­ lijk voor het echte wetenschappelijke onderwijs. De VVD-woordvoerder vroeg de minister een reactie op het voorstel om de invoeringen van master of philosophy graad nader te onderzoeken. Hiermee kan een variant worden gecreëerd waardoor aandacht wordt besteed aan een onderzoeksgerichte opleiding. Meer informatie:

' P C C P 329

Illegale bewoning

Tijdens een algemeen overleg met de minister van Justitie en de staatssecretaris van VROM heeft VVD- woordvoerder Pieter Hofstra aangedrongen op een daadkrachtig beleid inzake het illegaal bewonen van woningen.

Situ atie

Het dossier ille­ gale bewoning sleept al jaren. In juli 1996 heeft de VVD dit onderwerp al voor de eerste keer aan de orde gesteld middels schriftelijke vragen. Bij illegale bewo­ ning gaat het om bewoning van een huurhuis door mensen aan wie dat huurhuis niet is toegewezen. Er is vaak sprake van lucratieve onderhuur en sleutelgeld. In de vier grote steden wordt vijf a tien procent van de huur­ woningen illegaal bewoond. Ook buiten deze steden komt het voor en daar wordt het aantal onderschat. Deze malafide bewoning ontrekt veel goedkope woningen aan de voorraad en leidt tot circa nonderdvijftig miljoen zwarte omzet.

H uu rsub sidiew et

Het kabinet heeft de voorwaarden van de Huursubsidiewet in relatie met de Koppelingswet verruimd. De huidige regeling sluit namelijk niet

alleen illegalen uit, maar ook recht­ matig in ons land verblijvende vreem­ delingen met bepaalde statussen. De VVD stemt in met deze verruiming. Hierdoor worden alleen illegalen en bewoners met niet rechtmatige medebewoners van subsidie uitgeslo­ ten. Nu ook andere groepen in aanmerking komen voor de subsidie zal dit het illegaal huren door deze groepen ontmoedigen.

W erkgroep Zw art

Een werkgroep - genoemd naar haar voorzitter - heeft al in 1998 een advies over deze problematiek uitge­ bracht. Deze werkgroep heeft onder andere de volgende aanbevelingen gedaan:

• Onder voorwaarden van privacy koppelen en updaten van bestan­ den van onder andere de • persoonsregistratie (WPR) • gemeentelijke basisadministratie

persoonsgegevens (GBA) • Corporaties moeten over GBA

kunnen beschikken, dit vergt veelal een gemeentelijke verordening.

• Er moeten in het driehoeksoverleg afspraken gemaakt worden over de strafrechteTijke aanpak.

• De kwaliteit van het GBA moet worden verhoogd. Dit kan geschie­ den door interactie met de gebrui­ kers en door te eisen dat relevante huisvestingsinformatie wordt ver­ strekt bij de opname in het systeem • De corporaties zouden moeten

worden aangewezen als buiten­ gemeentelijke afnemers, hetgeen voorkomt dat gegevens worden geblokkeerd.

• De opsporing zou op dezelfde wijze en met dezelfde bevoegdheden dienen te geschieden als bij het opsporen van sociale fraude. • Via rechtsvordering zouden winsten

uit illegale verhuur ongedaan gemaakt moeten kunnen worden. • De huurbescherming zou bij illegale

onderhuur geschrapt moeten worden.

De VVD-woordvoerder bepleitte een invoering implementatie van deze voorstellen. Staatssecretaris Remkes zegde medio 2000 een nader stap­ penplan met harde maatregelen te zullen presenteren.

Meer informatie: Pieter Hofstra, tel. 070 318 28 86

Pieter Hofstra

VVD tegen baggerstortlokatie IJ meer

VVD-woordvoerder Jan Hendrik Klein Molekamp heeft er bij staats­ secretaris De Vries (Verkeer en Waterstaat) op aangedrongen geen baggerstortdepot in het IJmeer te realiseren. De provincie Noord Holland dient een andere lokatie dan het IJmeer te vinden voor de opslag van vervuilde bagger.

Tijdens een algemeen overleg deze week pleitte Klein Molekamp voor meer hergebruik van baggerslib. De hergebruiksmogelijkheden komen tot op neden moeilijk van de grond omdat het storten van bagger vrijge­ steld is van afvalstoffenheffing. Deze vrijstelling eindigt in de periode tussen 1 januari 2000 en 1 januari 2002.

De VVD stelt voor deze vrijstelling al per 1 januari 2001 op te heffen. Een taak voor het bedrijfsleven is om vervolgens meer hergebruiksmoge­ lijkheden te initiëren. Op die manier is er minder stortcapaciteit noodzake­ lijk. Klein Molekamp sprak tevens over de gevolgen van het vernat- tingsbeleid. In enkele gemeenten, waaronder Eindhoven, hebben woon­ wijken wateroverlast door deze

vernattingsprojekten. Dooreen lacune in de wet wenden waterschap, povincie en gemeente elke verant­ woordelijkheid af. De VVD-woord­ voerder is van mening dat dit niet kan en dat zo snel mogelijk een oplossing moeten worden gevonden. De burger mag immers niet het

slachtoffer worden van vernattings­ projekten in Nederland.

Meer informatie:

Jan Hendrik Klein Molekamp, tel. 070 318 28 84

Standpunt VVD-fractie over

kleinere asielzoekerscentra

In algemene zin is de VVD-fractie van mening dat de opvang van asielzoekers evenredig over het land moet worden verdeeld en dat bij het bepalen van de grootte van de asielzoekerscentra rekening moet worden gehouden met ae grootte van de nabij gelegen woon­ kernen).

Het probleem is echter niet dat er te weinig asielzoekerscentra zijn of dat er te weinig draagvlak is voor de opvang van asielzoekers. Het

robleem is dat er te veel asielzoe- ers naar Nederland komen, van wie het grootste deel vervolgens na een moeizame procedure het land weer moet verlaten. De capaciteit en de kwaliteit van de opvang in Nederland is zelfs een van de oorzaken van het feit dat er meer asielzoekers naar Nederland komen dan naar andere vergelijkbare landen.

e x p r e s s e

3 2 9

Jan Dirk Blaauw

Spreekpunten Jan Dirk Blaauw

debat gasboringen in de Waddenzee

Tijdens het spoeddebat met de regering over het winnen van aardgas in de Waddenzee. Heeft VVD-woordvoerder Jan Dirk Blaauw de volgende inbreng gele­ verd tijdens de eerste termijn.

1. Nederland is een mooi land. Je beseft dat als je het doorkruist te voet, op de fiets of met trein of auto. De variatie is immens en ligt vaak om de hoek. Leg Overijssel maar naast Noord-Holland Noord. 2. Nederland is voor een groot deel gemaakt land. En

daarbij maakten wij gebruik van alle mogelijkheden, zeer zeker ook onze bodemschatten.

3. Ook de Wadden en de Waddenzee zijn een onderdeel van ons mooie land. Hoe prachtig die Wadden zijn kun je pas goed constateren als je er geweest bent. Maar het moet gezegd, naast de grilligheid van de natuur zie je ook duidelijk de invloed van de mensen­ hand.

4. We moeten met hart en verstand omgaan met ons land, en uiteraard ook zo met de Waddenzee. Duurzaam behoud gaat ons zeker boven duurzame verstoring, maar wel met verstand. Dit leidt tot een aantal constateringen.

a. Eind jaren zestig zijn eeuwigdurende concessies uitgegeven met betrekking tot het Waddengas. Dit is vastgelegd in een KB en impliciet ook geac­ cordeerd door de Tweede Kamer. Voor de VVD geldt dat de overheid staat voor haar handteke­ ning, dat de overheid betrouwbaar moet zijn. Daarover rijst overigens al genoeg twijfel in de Nederlandse samenleving. Is de juridische positie van bijvoorbeeld de NAM niet ijzersterk? Is de landsadvocaat hierover geconsulteerd? b. Uitgaande van de juridische positie, hoe groot

kunnen de schadeclaims en nog verder gaande totale financiële en materiële schade zijn die de staat krijgt te verwerken:

• reeds gemaakte kosten NAM;

• gederfde verwachte inkomsten voor de NAM; • gederfde verwachte inkomsten voor de Staat; • kosten extra import van gas.

Gaat dit niet in de miljarden lopen? Gisteren is er langdurig overleg tussen het kabinet en de NAM. Kan de minister nader uiteenzetten wat daar over tafel is gekomen?

c. De regering, de samenleving, maar zeker niet te vergeten minister Pronk willen een schoner milieu. Hij wil elektriciteitsproductie middels kolen vervan­ gen door aardgas. Maar dan is minder uit de eigen bodem halen daarmee in tegenspraak!

5. De brief van de regering komt halfweg tegemoet aan de gerezen problemen. Onder strikte voorwaarden wordt toestemming verleend om gas te winnen op de locaties Paesens, Moddergat en Lauwersoog. Tevens worden proefboringen mogelijk voor Ballum en de Ballonplaat, voor de locaties Ameland en

Rottermeroog 1, waarbij zicht geboden wordt op een winningsvergunning in de toekomst. Om welke volu­ mina gaat het op deze vijf locaties? Welk percentage is dat van het geprognosticeerde waddengas?

6. Het probleem en de factor van grote angst voor verstoring van de waddenzee is bodemdaling. Vroeger was het de vogelpopulatie, vervuiling door ongelukjes, verjagen van ae zeehonden en horizon- vervuiling. Ergens is de erkenning gerezen dat dit beheersbare problemen zijn. En in het kielzog van de discussie over bodemdaling en schade op het land in Groningen en Friesland is het probleem van mogelijke bodemdaling en dus verstoring van de ecologische structuur in de Waddenzee naar voren gebracht. Over bodemdalingen is al veel gezegd en geschreven, het debat inzake de mijnwet zal daar zeker mede over gaan. De VVD-fractie is tot op heden tot de conclusie gekomen dat bodemdaling per gebied verschillen vertoont om diverse redenen. De tijdsduur van dit debatje belemmert mij om daar in detail op in te gaan. Voor de Waddenzee zal natuurlijke compensa­ tie door sedimentatie optreden en dit treedt op naast de reeds aanwezige natuurlijke zandhonger van de Waddenzee die op dit moment zelfs lokale bodemstij- gingen veroorzaakt. De zware noordwesterstormen hebben door de eeuwen heen hele delen van de Waddenzee verstoord, ja zelfs weggeslagen, maar de natuur heeft gecompenseerd. Niet identiek maar juist in alle grilligheid van de Waddenzee; en is dat niet precies een deel van de pracht van dezelfde Waddenzee? Zoals aangegeven, de bodemdaling is niet overal hetzelfde. Nog sterker, kijk naar wat er is gebeurd op die plaatsen waar al meer dan tien jaar in de Waddenzee wordt gewonnen. Men heeft mij verteld dat er zelfs verhoging is opgetreden. 7. Minister Wijers heeft in de vorige regering de gede-

vieerde, schuin, boring omarmcL We hoeven niet meer op het Wad te gaan. Hij zag alle ruimte aanwe­ zig om Waddengas te winnen zonder de ecologie te verstoren. Thans is ook nog door de NAM naar voren gebracht dat gaswinning op gecontroleerde wijze kan geschieden. Bij wijze van spreken met de meetpaal in ae hand wordt de winningsklep meer of minder open­ gezet of zelfs gesloten, als mocht blijken dat er door externe omstandigheden er tijdelijk onvoldoende natuurlijke compensatie door zanatoevoer is opgetre­ den.

8. In het begin heb ik al aangegeven dat de VVD staat voor zorg voor het milieu, maar wel met hart en verstand, met gevoel en redelijkheid. Dat geldt ook voor de Waddenzee en dat lees ik ook in de brief. Geen deur wordt voorgoed dichtgeslagen en met behoedzaamheid wordt begonnen aan nadere winning, waarbij de technologie en de wetenschap de helpende hand bieden. De Waddenzee is prachtig, internationaal erkend en dat wordt door de VVD niet lichtvaardig opzijgezet.