PROGRAMMABEGROTING�PURMEREND
2017-2020
S A M E N S T E L L I N G � V A N � B E S T U U R
College
Zie onderstaande link voor portefeuilleverdeling:
College van Burgermeester en Wethouders
Toelichting op besluiten gemeenteraad
Voor u ligt de Programmabegroting 2017-2020 van de Gemeente Purmerend. De gemeenteraad heeft de
programmabegroting vastgesteld op 3 november 2015, met inachtneming van de aangenomen wijzigingsvoorstellen en de keuzes voor:
• het tweede team buurttoezicht, structureel € 130.000 vanaf 2017;
• het niet indexeren van de OZB-opbrengst, structureel € 100.000 vanaf 2017;
• een bedrag voor stadspromotie (Stad op de Kaart), incidenteel € 75.000;
• een werkbudget voor duurzaamheid, incidenteel € 30.000.
In de bijlage I, onderdeel B vindt u een nadere toelichting op de keuzes.
Jaarstukken 2015
Door de late vaststelling van de definitieve jaarstukken 2015 zijn er nog enkele wijzigingen in de programmabegroting 2017 doorgevoerd.
De belangrijkste is wijzigingen zijn:
• De lagere openingsstand 2016 van de algemene reserve. De verlaging is € 490.000 in verband met de in 2015 getroffen voorziening voor dubieuze debiteuren in de bijstand;
• Het omzetten van de egalisatiereserves afvalstoffenheffing en gemeentelijke watertaken naar voorzieningen;
• Het instellen van een bestemmingsreserve beheer openbare ruimte in plaats van de onderhoudsvoorziening;
Deze wijzigingen hebben gevolgen voor de ontwikkeling van de algemene reserve in 2016 en hiermee de beginstand voor 2017 (was € 13,4 miljoen) en eindstand 2020 (was € 16,1 miljoen).Tevens veranderen het resultaat van de programma’s 4 en 6 en de onttrekkingen en stortingen aan reserves.
Brief inzake ontwikkelingen Rijk
De begroting geeft een positief beeld en is sluitend. Wel werd de gemeente dit najaar onaangenaam verrast door een aangekondigde korting van het Rijk op het bijstandsbudget, een nadeel van € 2,6 miljoen voor Purmerend in 2017. De korting heeft effect op de programmabegroting, omdat de algemene reserve hierdoor meer afneemt.
Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen die voor tegenwicht zorgen, zoals het aantrekken van de woningmarkt en de woningbouw. De raad stemde in om het effect van de korting pas mee te nemen in de Kadernota 2018.
Wijzigingsvoorstellen en moties
Tijdens de behandeling van de programmabegroting zijn 14 wijzigingsvoorstellen en 5 moties ingediend.
Een groot deel is ingetrokken (soms na toezegging door het college van B&W of terugverwezen naar de commissievergadering), een klein deel na stemming afgewezen en/of aangenomen.
Hieronder staan vermeld de wijzigingsvoorstellen en moties die zijn aangenomen:
Proef vervanging bij overlast bomen (wijzigingsvoorstel nr.10 gewijzigd D66, CDA, GroenLinks, AOV en LVD) In meerdere straten en wijken in Purmerend ervaren bewoners hinder van bomen door voornamelijk honingdauw.
Auto’s komen onder een plaklaag te zitten en ook de straat zelf wordt glad. Door het warmere weer duurt de overlast steeds langer. Oplossingen zijn er niet of nauwelijks. Besloten is om als proef in de Dijckscampenlaan samen met omwonenden de meest overlastgevende bomen te inventariseren en te zoeken naar oplossingen. De
maatregelen worden dan voor de behandeling van de kadernota 2018 besproken in de raad en eventueel in 2017 uitgevoerd. Duidelijk moet worden wat deze werkwijze kan betekenen voor de hele gemeente.
Lokale zorgombudsman (motie PvdA)
Met algemene stemmen is aangenomen te onderzoeken of en hoe een lokale zorgombudsman kan bijdragen aan de kwaliteit van de dienstverlening en de wijze waarop met klachten wordt omgegaan op het gebied van de zorg.
Het blijkt dat inwoners van Purmerend soms de weg naar de verschillende instanties niet weten te vinden of niet weten waar zij terecht kunnen met klachten over de aanvraag van en de uiteindelijk verleende zorg. Een lokale ombudsman kan als onafhankelijke schakel tussen bewoner en gemeente fungeren en aan de gemeente gevraagd en ongevraagd advies geven. Het college doet in april 2017 tijdens de commissie Samenleving verslag van het onderzoek, waarbij de voor- en nadelen van een lokale zorgombudsman op een rij worden gezet.
Experimenteren met Participatiewet (motie PvdA, AOV en CDA)
Aangenomen is een motie om Purmerend bij het Rijk aan te melden voor deelname aan een experiment waarbij flexibel kan worden omgegaan met de verplichtingen van de Participatiewet. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het voor een beperkt aantal gemeenten mogelijk gemaakt om binnen de Participatiewet te experimenteren met bijvoorbeeld tijdelijke ontheffingen, intensivering van verplichtingen of het ophogen van de maximale ‘bijverdien-grens’. De flexibiliteit kan bijdragen aan innovatie en daarmee aan verbetering van de werking van de Participatiewet. Deelname aan de experimenten door bijstandsgerechtigden gebeurt op vrijwillige basis.
Daarnaast zijn de volgende toezeggingen aan de raad gedaan:
• Op initiatief van GroenLinks gaat het college onderzoeken of het mogelijk is om uit de daarvoor beschikbare budgetten mantelzorgers een vergoeding te geven voor gemaakte reiskosten;
• Het college gaat op initiatief van GroenLinks uitzoeken wat het extra kost om gratis openbaar vervoer in daluren voor een bredere doelgroep mogelijk te maken. Nu wordt er namelijk gestart met een proef om dit mogelijk te maken voor alleen minder draagkrachtige ouderen.;
• Op initiatief van de PvdA gaat het college de voor- en nadelen op een rij zetten van de zogenoemde
‘blijversleningen’ en de raad uiterlijk in de eerste helft van 2017 van de uitkomst van dat onderzoek op de hoogte te stellen. De leningen zijn bedoeld om woningen levensloopbestendig te maken, zodat ouderen in Purmerend zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen;
• Op initiatief van D66, GroenLinks en LVD zal het college de raad op de hoogte houden van de stand van zaken van kastanjebomen en essen in de stad. In de begroting is de toename van ziektes in het bomenbestand van Purmerend ook als een risico opgenomen.
• Naar aanleiding van een wijzigingsvoorstel van D66 over een structureel budget voor duurzaamheid is uitgesproken dit te regelen in het Uitvoeringsprogramma duurzaamheid, dat nog voor de volgende kadernota (uiterlijk februari 2017) wordt behandeld in de raad.
Aanbiedingsbrief
Met genoegen biedt het college u hierbij de meerjarenbegroting 2017-2020 aan. In deze brief leest u een aantal opvallende zaken uit de voorstellen die wij u doen in deze begroting.
Het college ziet gunstige financiële ontwikkelingen, zeker voor de lange termijn. De gunstige financiële
ontwikkelingen maken het mogelijk om de onderwerpen uit de midtermreview een plaats te geven in de begroting.
Ook aan initiatieven in de stad merken we dat de economie in de lift zit. Er wordt meer gebouwd en er zijn ook nieuwe initiatieven om te bouwen. Daarbij neemt ook de verkoop van kavels op de Baanstee Noord toe.
Noemenswaardig zijn de start van de realisatie van Klein Where en de multifunctionele sporthal die in 2017 wordt geopend. Ook in het sociale domein gaan de ontwikkelingen verder. Zo vraagt de opvang van statushouders aandacht en wordt verder gewerkt aan de invulling van taken op gebied van participatie. Ook voor de lange termijn is het college positief gestemd. Wij zien mogelijkheden om ambities te realiseren. Daarbij hecht het college er aan dat de financiële huishouding ook in de toekomst op orde blijft. Deze gunstige ontwikkelingen doen zich voor in een tijd waarin de samenleving in beweging is. Het college hecht er aan dat de ambtelijke organisatie goed met deze beweging kan omgaan en daarop kan inspelen. Aanpassing van de organisatie is daarvoor nodig.
WONINGBOUW
Belangrijke ambitie van het college is de realisatie van woningen. Het college realiseert zich dat hieraan in
Purmerend grote behoefte is. De uitkomsten van het woondebat, dat in de stad is gevoerd, onderstrepen dit. Met de nieuwe woningen wordt ook draagvlak gerealiseerd voor bestaande en nieuwe voorzieningen in de stad. Binnenkort spreekt het college met de raad over de focus die bij deze ambitie moet worden aangebracht. Dit gebeurt aan de hand van een nota over Purmerend richting 2040.
TARIEVEN EN OZB
Daarnaast wil het college de lasten voor de inwoners verlagen door de tarieven in 2017 met circa € 25 naar beneden te brengen. Efficiënter werken en de lage rente maken dit mogelijk. Maar ook inspanning van de bewoners zelf door beter het huisvuil te scheiden. Dit werkt allemaal door in de tarieven voor burgers. De tarieven in Purmerend verschuiven hierdoor naar bedragen onder het landelijk gemiddelde.
Ook ziet het college voor 2017 mogelijkheden om invulling te geven aan de afspraak in het coalitieakkoord om de OZB opbrengst niet te indexeren. We hebben dit in de begroting verwerkt en voorgelegd als keuze aan uw raad.
FINANCIËLE POSITIE
Voor de zomer is de kadernota door uw raad vastgesteld. Sindsdien zijn de financiële vooruitzichten van de gemeente verbeterd. De belangrijkste verbetering is dat daling van de inkomsten uit het gemeentefonds minder groot zal zijn. Hiermee ontstaat ongeveer € 0,3 miljoen structurele ruimte.
Een deel van de ruimte gaat op aan onvermijdelijke ontwikkelingen en een deel kan worden ingezet voor de dekking van het tweede team buurttoezicht en het niet indexeren van de OZB opbrengst. Voor de korte termijn is er nog wel sprake van een dip in de omvang van de algemene reserve. In 2019 en 2020 zal de algemene reserve hoger zijn dan nodig voor de afdekking van de risico’s.
Belangrijk voor de stad is dat de de structurele begrotingsruimte in 2020 ruim € 0,3 miljoen bedraagt. Op de korte termijn is het echt noodzakelijk dat de algemene reserve wordt aangevuld. Voor de volgende bestuursperiode is er met het huidige inzicht, ruimte om te kiezen. Als de woningbouwproductie wordt verhoogd kan deze ruimte nog verder toenemen. De eerst volgende kadernota is een goed moment om het financiële beeld te actualiseren.
In 2017 daalt de algemene reserve naar € 12,1 miljoen. In de jaren daarna groeit deze naar € 15,6 miljoen. Naar het oordeel van het college wordt hiermee het belang van een gezonde de financiële positie goed vorm en inhoud gegeven en tegelijkertijd wordt ook extra inzet op de korte termijn mogelijk gemaakt. In bijlage 1 van de begroting treft u het uitgebreide overzicht van de financiële ontwikkelingen met de daarbij horende toelichting aan.
MIDTERMREVIEW
Het college ziet mogelijkheden om de wensen uit de midtermreview te realiseren, zoals een experiment met openbaar vervoer dat gratis wordt voor minder draagkrachtige ouderen, verbetering van sportaccomodaties bij Purmersteyn, Mixed Hockey Club Purmerend en het Leeghwaterbad, de aanpak van fietspaden, uitbreiding van het cameratoezicht en handhaving.
Specifiek benoemen wij hier twee van de onderwerpen uit de midtermreview, namelijk de extra middelen voor onderhoud van de openbare ruimte en de inzet van een tweede team buurttoezicht. Een verzorgde openbare ruimte is een belangrijke opgave. Een kwalitatief goed ogende stad heeft een uitwerking op de kracht van inwoners en hoe de stad wordt beleefd. Het college is blij met initiatieven die zijn ontstaan waarbij burgers zijn betrokken bij het uiterlijk van de stad. De openbare ruimte krijgt aandacht. Er wordt € 1 miljoen uitgetrokken voor het aanpakken en verbeteren van fietspaden.
Bij de kadernota zagen wij nog geen financiële ruimte om over te gaan tot het instellen van een tweede team Buurttoezicht. De inzet van het huidige team Buurttoezicht blijkt zeer effectief bij het terugdringen van overlast door jongeren op verschillende plaatsen in de stad. Daarom gaven wij aan dat wanneer financiële ruimte zou ontstaan, wij alsnog tot het instellen van een tweede team Buurttoezicht wilden overgaan. Het college is blij dat de ontwikkeling van de financiële positie van Purmerend hier de mogelijkheden voor biedt. De raad wordt voorgesteld om hiervoor structureel € 130.000 in de begroting op te nemen.
STAD OP DE KAART
Purmerend biedt veel mogelijkheden voor ondernemers en inwoners. Denk bijvoorbeeld aan de goede ontsluiting van de stad, de centrale ligging in Waterland, het initiatief op gebied van ICT Purmer Valley, mogelijkheden voor recreatie, sportfaciliteiten, diversiteit aan onderwijs, het bedrijventerrein Baanstee Noord en de ontwikkeling van de kom A7. Voor de groei en ontwikkeling van de stad vinden wij het van belang dat de mogelijkheden die Purmerend biedt, worden gedeeld en onder de aandacht worden gebracht. In dit kader wordt voorgesteld voor 2017 een incidenteel bedrag van € 75.000 in de begroting op te nemen, om de stad op de kaart te zetten.
DUURZAAMHEID
Ook op het gebied van duurzaamheid is het nodig dat er ruimte is om kleine initiatieven te kunnen ontplooien en direct te ondersteunen. Voor de duurzaamheidsagenda wordt een notitie opgesteld om de inspanningen voor de komende jaren samen te bespreken en vast te stellen. Vooruitlopend daarop vraagt het college om voor 2017 € 30.000 in de begroting op te nemen als werkbudget.
SOCIAAL DOMEIN
Zoals aangegeven gaan ook in het sociaal domein de ontwikkelingen verder. 2015 was het jaar dat we de impact van onze nieuwe verantwoordelijkheden hebben ervaren. We zijn er in geslaagd de zorg voor mensen zo goed mogelijk door te laten lopen. Niemand is 'buiten de boot gevallen'. 2016 is het jaar van de doorontwikkeling. We zien veel kansen binnen het zorglandschap om de zorg beter op elkaar aan te laten sluiten om zo sneller en betere zorg te verlenen aan mensen die het nodig hebben. Hierbij hoort dat we kijken naar het ontschotten van zorg en het ontschotten van budgetten. Onze manier van inkoop bij WMO en Jeugdzorg sluit hierbij aan en we kijken daarbij kritisch naar hoe we onze subsidies aanvullend inzetten. In 2016 hebben we ook een belangrijke stap gezet op het gebied van participatie. We gaan het huidige SW-bedrijf omvormen tot participatiebedrijf. Dit doen we samen met Zaanstad. Het participatiebedrijf zal in de toekomst een belangrijke rol spelen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt toe te leiden naar werk. Het vormgeven van het participatiebedrijf zal in 2017 één van de belangrijkste taken zijn op dit gebied. Bovenstaande vraagt dat we in 2017 goed kijken naar onze eigen loketten, zodat we voorsorteren op het werken met het participatiebedrijf en dat we een integrale toegang zijn voor WMO en Jeugd.
Ook hebben we in het sociale domein te maken met ontwikkelingen vanuit Den Haag. Eind augustus is bekend geworden dat er landelijk een correctie op de budgetten wordt doorgevoerd onder andere omdat een deel van de doelgroep heeft gekozen voor de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Voor Purmerend betekent de korting dat de vrije ruimte in het budget naar verwachting met circa € 1 miljoen afneemt. Dit houdt in dat we zorgvuldige keuzes moeten maken om de innovatie van de zorg te continueren.
TOT SLOT
Het college meent u met deze begroting een goed gewogen inzet van middelen voor te leggen. Wij hebben de trend van tellen naar vertellen daarbij doorgezet. Ook dit jaar is de begroting beknopter dan voorheen. In de begroting is ook zichtbaar dat er landelijk nieuwe voorschriften zijn waaraan wij ons moeten houden. De overhead is vanaf heden geconcentreerd zichtbaar in een apart overzicht na de afzonderlijke programma’s en ook is verplichting op het vlak van vennootschapsbelasting uitgewerkt.
Achtergrondinformatie kunt u vinden in de vermelde relevante beleidsnota’s. Wanneer de raad dieper op bepaalde informatie wil ingaan, dan organiseren wij samen met u bijvoorbeeld een presentatie of werkbezoek.
Wij vernemen dan ook graag hoe en wanneer wij u van dienst kunnen zijn bij uw verdere besluitvorming over de meerjarenbegroting 2017-2020.
Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Purmerend,
de secretaris, de burgemeester,
RAADSBESLUIT 1322570
De raad van de gemeente Purmerend,
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 8 september 2015, kenmerk 1322571 met inachtneming van de aangenomen wijzigingsvoorstellen;
gelet op de artikelen 189, 190 en 191 van de Gemeentewet, BESLUIT
1. De programmabegroting 2017-2020 vast te stellen, inclusief de keuzes voor:
a. een tweede team buurt toezicht, € 130.000 per jaar vanaf 2017;
b. het niet indexeren van de OZB-opbrengst 2017;
c. een incidenteel bedrag voor Stad op de kaart van € 75.000;
d. een incidenteel werkbudget van € 30.000 inzake duurzaamheid
2. De vervangingsinvesteringen vast te stellen zoals die zijn opgenomen in bijlage III;
3. Tot het aantrekken in 2017 van maximaal € 47 miljoen voor de herfinanciering van leningen en de financiering van investeringen;
4. De fractievergoedingen 2017 vast te stellen op € 1.000 per fractie en € 400 per raadslid;
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 3 november 2016,
de griffier de voorzitter
L E E S W I J Z E R
INDELING BEGROTING
De begroting 2017 ontleent haar indeling aan het Besluit begroting en verantwoording (BBV) en bestaat uit:
• een beleidsbegroting bestaande uit een programmaplan en een aantal paragrafen;
• een financiële begroting bestaande uit het overzicht van baten en lasten en de uiteenzetting van de financiële positie.
Deze onderdelen worden hieronder globaal toegelicht en in de volgende hoofdstukken uitgewerkt. Het BBV schrijft naast een programmabegroting ook een productenraming voor. Voor Purmerend zijn de programmabegroting en productenraming identiek.
WIJZIGING TEN OPZICHTE VAN VOORGAANDE JAREN
Door Het Rijk zijn voorstellen gedaan om het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten te wijzigen. Voor de gemeenteraad, maar ook voor de inwoner, is het van belang dat de informatievoorziening in de begroting en het jaarverslag inzichtelijk, transparant en uniform is. De wijzigingen worden gedaan naar aanleiding van de bevindingen van de adviescommissie vernieuwing BBV (commissie Depla). Derhalve dient hiermee in de begroting 2017 rekening te worden gehouden.
De wijzigingen van het BBV betreffen de volgende onderwerpen:
1. een uniforme indeling in taakvelden;
2. een uniforme set van beleidsindicatoren;
3. verbeterde informatie over verbonden partijen;
4. inzicht in overhead en kosten(toerekening);
5. aanpassen van het stelsel van baten en lasten (waaronder investeringen met maatschappelijk nut, EMU saldo).
Deze wijzigingen maken een directe vergelijking tussen 2016 en 2017 in financiële zin lastig. In het onderdeel 'Wat heeft het gekost' wordt dit effect niet steeds seperaat toegelicht.
Alle kosten voor overhead en management zijn op basis van deze voorschriften uit de afzonderlijke programma's gehaald en worden nu gepresenteerd in het overzicht 'overhead'. Een tweede belangrijke wijziging is de keuze voor een aantal vaste beleidsindicatoren in alle gemeentebegrotingen. Deze indicatoren zijn in de begroting 2017 opgenomen in een aparte bijlage zodat het overzicht makkelijk gevonden kan worden. Een derde wijziging is de wijze waarop de informatie van derden wordt voorgeschreven en welke taakvelden gemeenten moeten gebruiken voor het opstellen van de uitvoeringsinformatie. De baten en lasten per taakveld en het verdelingsprincipe van de taakvelden over de programma's is opgenomen als aparte (verplichte) bijlage. Naast deze wijzigingen is getracht de begroting in zijn vorm en inhoud zoveel mogelijk te behouden. Hieronder staat de beschrijving van de opbouw.
DE PROGRAMMA'S
De programma’s zijn als volgt opgebouwd:
Inleiding
In de inleiding wordt in het kort het thema van het programma uitgewerkt.
Ambities coalitieakkoord
In deze paragraaf worden de ambities uit het coalitieakkoord 2014 opgesomd. De ambities worden verder uitgewerkt gedurende de bestuursperiode.
Relevante beleidsnota's
Deze paragraaf geeft een opsomming van het recent vastgestelde beleid voor het betreffende programma.
