c: 11I
..
11I .c: IlO..
c: ti..
..
E o..
..
11I .Cl..
ti ADGEERS hoogleraar sociaal recht aan de Universiteit Maastricht :iUUSHEERMA VANVOSS hoogleraar sociaal recht aan de Universiteit Leiden 11I..
c: 11I..
::l..
Do..
::l-Oud nieuws
N
et terug vanvakantie blader ik wat doorkranten entijd-schriften. Opvallend is dat veel onderwerpen vorig jaar en het jaardaarvoor en soms nog langer, ooktoen al tot hetvaste nieuws behoorden. Zo blijken psychische ziek-ten de voornaamste oorzaak te zijn voor de WAO: één op de drie mensen diearbeidsongeschikt raken lijdt aanpsychische klachten. Depressies en andere psychische aandoeningen blijken bovendien een groeiende oorzaak voor een WAO-uitkering. Daarmee hangt samen het andere 'nieuws' dat de meeste Nederlanders werkdruk zien als de zwaarste last. Een gegeven datwatmij betreft ookweer wat gerelativeerd mag worden, omdat 67 procent van de onder-vraagden zich het lekkerst voelt als hij of zij hard heeft gewerkt. Nu kunje op deTilburgse universiteit doorleren voor vrijetijdswe-tenschapper. Een professor in deze wetenschap heeft de gegevens vanhetwerkdrukonderzoek geanalyseerd. Hij komt tot deconclu-sie datbeleving en besteding niet overeenkomen. 'Zovoelt demaan-dag als de drukste demaan-dag van de week, terwijl uit ander onderzoek blijkt dat de feitelijke werklast op dinsdag het zwaarst is', aldus de professor. Kijk dat is nu eens echt nieuws, ofniet? Hoe dit ookzij, van belang is - maardát wisten wetoch allang? - de mate waarin mensen zich baas voelen over hun eigen tijd, of niet. En wanneer depersoonlijke vrijheid hoog is,isdrukvaak prettig. Misschien dat ookeenKamermeerderheid op eenandere manier soelaas kanbie-den: dezondagsrust moet weer worden geheiligd. Werknemers moe-tenhetrecht krijgen omhetwerken opzondag teweigeren. Daarom zal de Arbeidstijdenwet worden gewijzigd.
DeWAO blijft degemoederen bezighouden. Ditkeer wordt erweer eens eenadviescommissie tegenaan gegooid onder leiding van pro-fessor Donner. De opnieuw groeiende arbeidsuitval door arbeids-ongeschiktheid vraagt ommaatregelen. Traditioneel is dit
eenpoli-Sociaal plan
I
n geval van reorganisatie en collectief ontslag onderhandelt de werkgever gewoonlijk metde vakorganisaties overeenso-ciaal plan, dat de gevolgen voor het personeel regelt. In een sociaal planworden afvloeiingsregelingen opgenomen en an-derevoorzieningen zoals hulpbij het vinden vananderwerk. De Wet Melding Collectief Ontslag verplicht de werkgever de vak-bonden te raadplegen en dit leidt meestal tot zulke onderhande-lingen. Ook de or eist vaak, in het kadervan de uitoefening van het adviesrecht, dat met de bonden over een sociaal planover-Ook een door de or afgesloten
sociaal plan kan rechterlijke
erkenning krijgen
eenstemming wordt bereikt. Zo hebben or en bonden iederhun eigen rol bij reorganisaties.
De reden om te kiezen voor de vakbond als onderhandelings-partnerligtin het feitdat deze gewoonlijk onderhandelt overar-beidsvoorwaarden in het cao-overleg. Hij beschikt ook over de vereiste deskundigheid en onafhankelijkheid tegenover de on-dernemer. Het sociaal plan met de vakbond kan de status heb-ben van een cao, waardoor ook werkgevers en werknemers (in elk geval voor zover zij lid zijn van de vakbond) juridisch aan het plan zijn gebonden.
tiek heikel onderwerp. Dus deoplossingsrichting - zoals dat tegen-woordig heet-Jigtvoor dehand. Althans, geen èchte oplossing voor-alsnog, maar eenprocedurele. Daarna zien wewel weer verder. Hetgoede zomernieuws isdatdeArbeidsinspectie gelukkig ookdit jaarweer hetvakantiewerk gaat controleren. Vorig jaarbezocht de Arbeidsinspectie 1985 bedrijven. Bij 470 ervan werden 756 over-tredingen geconstateerd. In 29 gevallen was de overtreding zoern-stigdat een proces-verbaal is opgemaakt. En dreigend meldt de Arbeidsinspectie dat al die bedrijven die vorig jaar de fout
ingin-Ik betwijfel of controle van
vakantiewerk een prioriteit van
de Arbeidsinspectie moet zijn
gen, opnieuw bezoek kunnen verwachten.
Ik heb al eerder gezegd dat deze inspecties natuurlijk niet slecht zijn, maar of de prioriteit van de dienst nu bij het vakantiewerk moet liggen, betwijfel ik in het licht vanwat er allemaal nog meer tedoen is.Neem bijvoorbeeld deaanzienlijke toename vanhetaan-tal klachten over seksuele intimidatie in het onderwijs, zoals blijkt uit het overzicht 'Klachten seksuele intimidatie en seksueel mis-bruik 1999' dat staatssecretaris Adelmund naardeTweede Kamer heeft opgestuurd.
Ook vanuit Brussel komt beweging opditpunt. DeEurocommissaris met de mooiste naam, mevrouw Diamantopoulou van sociale za-ken, waarschuwde onlangs werkgevers dat zij verantwoordelijk kunnen worden gesteld als werknemers worden lastiggevallen. Maar
ookdat is - tenminste voor ons land - toch geen nieuws? _
In toenemende mateworden echterookwel sociale plannen met ondernemingsraden gesloten. Dat gebeurt met name in gevallen dat de or een stevige onderhandelingspartner is en weinig werk-nemers zijn georganiseerd bij een vakbond. Een dergelijke situ-atiedeed zich voorbij de Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen (NAK) te Emmeloord. Deor had het sociaal plangeaccepteerd. Eenwerk-neemster vocht de uitkering die zij op grond van dit plan kreeg aan in eenontslagprocedure, omdat zij vond dat dieuitkering ge-zien haar lange arbeidsverleden veel te laag was. Zij betwistte de geldigheid van het sociaal plan, omdat dit niet met de vakbon-den was gesloten. De Kantonrechter Lelystad overwoog, in een uitspraak op 3 mei 2000, dat de arbeidsvoorwaarden bij NAK altijd door de or werden vastgesteld. Het niet betrekken van de vakbonden bij het overleg over het sociaal plan maakt het ont-slag nog niet onredelijk. In beginsel is het sociaal plan toerei-kend. Bovendien bevatte het sociaal planvooreen andere NAK-vestiging, dat wel met de vakbonden was gesloten, geen bedui-dend betere voorzieningen.
Wel vond de kantonrechter dat de betreffende werkneemster recht had op een hogere vergoeding dan waarin het sociaal plan standaard voorzag, gezien de voorhaar geringe kansen om weer aan het werk te komen.
De uitspraak laat zien dat een sociaal plan met de or wel dege-lijk erkend kanworden in de rechtspraak. Dekantonrechter houdt altijd de bevoegdheid omeensociaal planin bijzondere gevallen te hard te achten voor de betrokken werknemer. De Kring van Kantonrechters heeft in aanbevelingen voor de ontslagvergoe-dingen bij ontbinding alleen sociale plannen met vakorganisaties erkend alsregelingen diein beginsel worden gevolgd. Ookeven-wichtige sociale plannen met or'en zouden die erkenning best
mogen krijgen. _
