Zuidoost-Brabant aan het

Nieuw: Flevoland 2 Jonge Democraten:

" Anders links en geen zandbak"

2 Over wapenexporten en

vresdeseconomie 3

Zuidoost-Brabant aan het

woord 4

Parlementair nieuws 5 Nuis' column: indianenverbaal 5

Congresverslagen 6

Trudy Theuvenet over het project emancipatiewerkster 6

U vindt 7

Actueel nieuws van het Binnen-

hof 8

Lees vooral de advertenties op de achterpagina. Nu meteen maar!

1

Jaargang 17- nr. 3-22 februari 1984

Democraten '66: Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag. Telefoon: 070- 858303

Terug voorbij af

Feest vieren om de droom te vergeten?

.. Waar, in welk blijf-van-mijn-lijf-huis voor kleinere gemeenten, kunnen wij met onze zorgen en problemen terecht?" Een retorische vraag, recent door mij als inlei- der gesteld op een studiedag .. Bestuurlijke complexiteit en verstedelijkingsbeleid in Zuid-Oost Brabant". Dit soort studiedagen moest niet nodig zijn, maar kan geluk-·

kig niet verboden worden. Zolang er zo'n tachtig mensen op af komen, voorzien ze kennelijk in een behoefte.

In Zuid-Oost Brabant funktioneren naast elkaar een .. Openbaar Lichaam Agglomeratie Eindhoven", acht jaar geleden via een wet verwekt, en een tweetal gewes- ten, beide op basis van een gemeenschappelijke rege-

ling: Kempenland en Helmond. Dat maakt besturen com- plex. Het verstedelijkingsbeleid in dit gebied manifes- teert zich in het naast elkaar bestaan van de grote stad Eindhoven, een indertijd als zodanig aangewezen .. groeistad" Helmond, een aantal regionale groeikernen en een groot aantal niet-groeigemeenten. Het wat ach- terhaalde idee van Helmond-groeistad, de veranderende gedachten ten aanzien van regionale groeikernen en het nog niet uitgekristalliseerde begrip .,compacte stad", zoals Eindhoven dat momenteel hanteert, sporen niet met elkaar. En vanzelfsprekend hebben alle gemeenten hier thans ook te maken met een té actief gevoerd grond- beleid, met de bijstelling van woningbouwprogramma's en de geringer wordende contingenten in de gesubsidi- eerde bouw.

Maar bestuurders in Nuenen, met zijn 19.000 inwoners als dorp in het groen, een edelsteen tussen de steen- klomp Eindhoven en de Helmondse kei, hebben- net als bestuurders elders- andere dingen om van wakker te liggen, als ze tenminste nog aan liggen toekomen: de

werkgelegenheids- en sociale problemen; de gemeente- lijke financiële problemen onder meer door allerlei kor- tingen op rijksuitkeringen; de nieuwe comptabiliteits- voorschriften; de in te voeren Wet Voorzieningen Gezondheidszorg, waarbij Zuid-Oost Brabant proefge- bied is; de nieuwe politiewet; de centralisatie in het basisonderwijs; de afhouw van de net bijna ingevoerde Kaderwet Specifiek Welzijn; de onhanteerbaarheid van wetten op bijvoorbeeld milieu-, centraal antenne-, win- kelsluitings-en woonwagengebied; de kortingen ten aanzien van bibliotheek, bejaardenwerk, kinderdagver- blijf e.d; de stroom missives op onder meer het terrein van onderwijs en welzijn (gisteren uitvoeren!) ...

Pragmatisme en democratisering waren begrippen die aan de basis van D'66 lagen. Door regelgeverij en bureaucratie zijn ze verder weg dan ooit. Groeiende informatie-achterstand bij gekozenen (lees: raadsleden) en maximale desoriëntatie bij burgers in het algemeen zijn het gevolg. Mocht het alle meneren en mevrouwen in Den Haag gegeven zijn periodiek een gemeente te bestu- ren. Zij zouden ervaren hoe boeiend en enerverend dat is, maar ook hoe onhanteerbaar en ingewikkeld zij het systeem hebben gemaakt.

En mijn fraaie, gemoedelijke, nog overzienbare Nuenen is natuurlijk volstrekt niet maatgevend, omdat er vele, vele gemeenten zijn die het aanzienlijk moeilijker hebben .

Precies honderd jaar geleden schreef Vincent van Gogh

over Nuenen aan zijn broer Theo: , ,En het Brabant, dat

men gedroomd heeft, daar komt de werkelijkheid soms

al heel dicht bij ." Moeten we feestvieren om die droom te

vergeten?

DENilllAtl

mCBlN

De uitgave van de Democraat ge- schiedt onder verantwoordelijkheid van een door het Hoofdbestuur be- noemde redactieraad.

Samenstelling: Ellen Beek, Kees van den Brink. Ewout Cassee, Jan Goeij- enbier, Roe! Heskamp, Marie-Louise Tiesinga. Ed Veenstra, Stijn Ver- beeck, Martin Voorn, Mieke van Wa- genberg.

Kernredactie: Kees van den Brink.

Jan Goeijenbier, Roe! Heskamp, Stijn Verbeeck.

Eindredacteur: Roe! Heskamp.

Correspondentie, kopij e.d. richten aan het redactiesecretariaat:

Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag.

De Democraat

De Democraat wordt gratis toegezon- den aan de leden van D'66. Niet-le- den kunnen zich abonneren voor f 35,- per jaar. Losse nummers zijn à 2,50 per stuk verkrijgbaar bij het se- cretariaat.

De Democraat verschijnt 15 maal per jaar. De volgende nummers

(nr.

4-84 en 5-84) verschijnen respectieve- lijk 14 maart en 4 aprill984.

De sluitingsdata voor ALLE kopij voor deze nummers zijn dinsdag 28 febru- ari 12.00 uur, respectievelijk dinsdag 20 maart. 12.00 uur.

Advertentietarieven:

1/1 pagina: f 2000.- 112 pagina: f 1200,- 114 pagina: f 750,- 118 pagina: f 450,- 1116 pagina: f 275,- Oplage: 11.500 ex.

Druk: Brouwer Offset BV/Utrecht Vormgeving: Hans Hohmann Partij secretariaat

Bureau SWB D'66 Bureau PSVI D'66 Bezuidenhoutseweg 195 2594 AJ Den Haag Telefoon: 070-858303 giro 1477777

Partijvoorlichting: 070-858303/832468 Fractievoorlichting: 070-614911.

tst 3271

.. De Groene Lijn": 070-850788

2

ARV van de regio Limburg op 27 februari in ROERMOND: Hotel .. De la Station", Stationsplein;

19.30 uur. Gast: Doeke Eisma.

Louise Groenman spreekt op 27 februari in DE BILT, gebouw, ,De Schakel", over het onderwerp .. arbeid". Aanvang 20.00 uur.

ARV in Gelderland op 28 februa- ri: ARNHEM, café-rest ... Riche", Willemsplein 38; aanvang 19.30 uur. Gast: Wim Dik.

ARV in Drenthe op 28 februari:

WESTERBORK. hotel .. Meursin- ghe"; aanvang 20.00 uur. Thema:

.. arbeid".

Gast: Else Rose Kuiper.

ARV in Friesland op 28 februari:

HEERENVEEN ... Het Pesthuis", de Fok 78; aanvang 20.00 uur.

Thema's .. arbeid" en .. basisin- komen".

Gast: Suzanne Bischoff.

Op 28 februari houdt Doeke Eis- ma een inleiding voor de Europe- se Beweging, afd. Den Haag over .. het sociale en milieubeleid van de E.G." DEN HAAG. hotel .. Ba- bylon", 20.00 uur.

Informatie: mw. van Rooy, tel.

070-255662.

Henk Hoen is op 29 februari de gast van de afdeling ROSMA- LEN: .. De Kentering", Dorps- straat. Aanvang 20.30 uur; het gespreksonderwerp is ,,Perspec- tief '86".

Doeke Eisma spreekt op 29 febru- ari in AMSTELVEEN ... MOC", Lindenlaan 75. Aanvang: 20.00 uur.

ARV in de regio Groningen op l maart: GRONINGEN ... Rade- hoek", Herebinnensingel 39.

Aanvang 20.00 uur. Thema .. ar- beid";

Gast: Jacob Kohnstamm.

Vergadering van de RCPC'n op 1 maart in UTRECHT, café-rest.

.. Vredenburg". Aanvang: 19.30 uur.

Gecombineerde AA V-Am ster- dam/ARV-Noord-Holland op 1 maart: AMSTERDAM ... Vlaams Cultureel Centrum", Nes 45.

Aanvang 20.00 uur. Thema:

.. Adelt arbeid?" Tevens presen- tatie kandidaten Adviesraad.

D'66 RADIO-UITZENDING op 2 maart. 18.20 uur. Hilversum 2.

OPRICHTINGSCONGRES JONGE DEMOCRATEN op zaterdag 3 maart in AMSTERDAM .. ,Eik en Linde". Plantage Middenlaan 22.

Aanvang 11.00 uur.

Gasten (o.a.): Maarten Engwirda enErwin Nypels.

De emancipatiewerkgroep Haar- lem e.o. organiseert (samen met de D'66-afdelingen in Zuid-Ken- nemerland) een discussieavond op 13 maart; 20.00 uur. Thema:

.. emancipatie in moeilijke tij- den"; leiding: Saskia van der Loo. Plaats: HAARLEM ... Peter Cuyper Taveerne", Kleine Hout- straat 70.

De afdeling DOETINCHEM ont- vangt op 14 maart Gerrit Jan Wolffensperger, die (o.a.) zal spreken over Centrale Antenne- systemen.

Informatie: Wim Lems, tel. 08340- 30390.

De afdelingen Mergelland, Meerssen en Maastricht organi- seren een gezamenlijke bijeen- komst op 15 maart: MAAS- TRICHT, .. 't Cannerplaotske", Cannerweg 134; aanvang 20.00 uur.

Gast: Marie-Louise Tiesinga.

Het HOOFDBESTUUR vergadert op 15 maart in UTRECHT: 19.30 uur in het Jaarbeurscongrescen- trum.

D'66 RADIO-UITZENDING op 16 maart, 18.30 uur. Hilversum 2.

Aad Nuis spreekt op 19 maart over .. cultuurbeleid in kleine ge- meenten". LEERSUM, 20.00 uur Informatie: Rie Zwart, tel. 03430- 15634.

Op 20 maart ontvangt de afde- ling DEN HELDER Gerrit Jan Wolffensperger, die zal spreken over: .. Lokale radio en TV".

Plaats: .. Chez Nicolas", Polder- weg 40; aanvang 20.00 uur.

PEAC organiseert op 24 maart een landelijke EMANCIPA- TIEDAG: inleidingen, workshops enz. over het thema: arbeid (vrouwen en arbeid; vrouwen en informatica). Let op de volgende Democraat met uitgebreide infor- matie.

Hot items

Informatiemaatschappij

De informatiemaatschappij is er al. Computers en microcompu- ters zijn zover ontwikkeld dat ze in een groot aantal systemen een rol vervullen. Bovendien zijn geautomatiseerde gegevens- en verwerkingssystemen al door middel van computers aan el- kaar gekoppeld. Hoe kunnen we de kansen die de informa- tiemaatschappij ons biedt be- nutten?

Het Hoofdbestuur wil in 1984 hierover de discussie starten in de partij. Het PSVI D'66 organi- seert avonden waarop deze za- ken aan de orde komen. Achter- grondmateriaal: Vingerwijzin- gen voor een Informatiebeleid (SWB D'66 OWT 6 f 6,-) en Leven en Werken in de Informatiemaat- schappij (SWB D'66 OWT 7 f 6,-).

De avonden worden opgezet in samenwerking met de SWB- werkgroep Informatiebeleid en Automatisering.

Leeuwarden: 12 maart; Gronin- gen: 13 maart; Assen: 14 maart;

Zwolle: 15 maart; Arnhem: 19 maart; Utrecht: 20 maart; Haar- lem: 21 maart; Den Haag: 22 maart; Middelburg: 26 maart; Til- burg: 27 maart; Maastricht: 28 maart.

Informatie bij PSVI D'66, Bezui- denhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag, 070-858303.

Bestellingen nota's door storting van vermelde bedragen op giro 33.222.13 t.n.v. penningmeester SWB D'66, Den Haag onder. ver- melding van gewenste nota's.

MEDEDELlEEN

Jongeren zijn na 29 oktober nog lang niet uitgestreden:

Nivon-jongeren, Jongeren tegen Kernwapens en Jongeren Vredes- groep Woensdrecht komen sa- men in actie.

Wij organiseren een groots acti- viteitenweekend voor alle jonge- ren die zich willen verzetten te- gen mogelijke plaatsing van de kernwapens in Nederland.

Op 9, 10, ll maart gaan we aan de gang in WOENSDRECHT.

De meeste activiteiten zullen waarschijnlijk in een tent bij het

Jonge democraten enthousiast van start

Na een soms moeizame, uitein- delijk toch vruchtbare discussie van vier jaar heeft D'66 een eigen jongerenorganisatie gekregen.

.. Bij eerdere gelegenheden bleek de partij nog niet rijp voor deze stap. De indruk bestaat dat het emancipatieproces van het , ,An- dere Links" inmiddels dusdanig gevorderd is, dat we er nu met z'n allen wèl aan toe zijn", zoals Hein Jaarsma het 21 januari in Biddinghuizen uitdrukte.

Het bestuur van de Jonge Demo- craten (JD) i.o. wil graag hierbij haar dank uitspreken voor de steun en het vertrouwen dat zij vanuit dè verschillende afdelin- gen en regio's in de spannende weken vóór Biddinghuizen heeft gekregen. De manier waarop de HE-resolutie Jongerenorganisa- tie in deze kleinere verbanden is besproken en uitgediept heeft ze- ker bijgedragen aan de hartelij- ke begroeting die het voorstel ten deel viel op het congres. Diverse Democraatjes ondersteunden in januari de wens van de , ,demo- craatjes" om tot een zelfstandige vereniging te komen.

Of de JD de pretentie heeft D'66 wel eens even te laten zien hoe het eigenlijk allemaal bedoeld was en hoe het nu zou moeten, zal nog moeten blijken. De kern van de zaak is: D'66 zit door een complex geheel van problemen in het dal. De Jonge Democraten dagen D'66 uit samen keihard te werken aan de come-back.

Geenzandbak

Eén van de dingen die we onder- weg zijn kwijtgeraakt zijn de jon- ge kiezers. En van de jonge kiezers heeft onze partij het altijd moeten hebben.

De uitdaging D'66 weer uit het dal te trekken is dan ook automa- tisch een uitdaging juist die kiezers terug te krijgen.

Door een goed en samenhan- gend jongerenbeleid. Door se- rieuze aandacht voor de speci- fieke problemen die deze groep momenteel in de maatschappij ondervindt. Door een volwaardi- ge jongerenorganisatie die jon- geren politiek bewust kan ma- ken, die D'66 ondersteunt bij het formuleren van het jongerenbe- leid en die jonge D'66-ers kan op- vangen en de gelegenheid biedt om, als zij daar voor kiezen, op een eigen niveau en vanuit een eigen leefwereld met gelijkge- stemden politiek te bedrijven.

Wij geloven daar in, en zijn vast van plan deze ambities waar te maken. De JD is bedoeld als eer- ste, zich niet als een ,,zandbak"

manifesterende politieke jonge- renorganisatie.

Dat te voorkomen is zeker ook

Vredesactiekamp gehouden wor- den. Voor slaapplaatsen wordt gezorgd. En de prijs voor deze drie te gekke dagen schatten we op slechts dertig piek!

De organisatiegroep roept alle jongeren op die hier wel zin in hebben, om te komen. Wel even vóór 2 maart opgeven bij het NI- VON-jongerenburo, tel. 020- 726003. Of schrijven naar P.C.

Hooftstraat 163, 1071 BV Amster- dam. Daar kun je ook terecht voor meer informatie.

mede een taak van D'66. Alleen door een serieuze benadering en een goede wederzijdse samen- werking kan datgene bereikt worden waar de Jonge Democra- ten voor zijn opgericht. De JD hoopt dan ook op begeleiding en belangstelling van en voor haar werk door Democraten te kunnen rekenen.

Tenslotte ...

Een volwaardige jongerenorga- nisatie opbouwen: dat lukt al- leen als alles op alles wordt ge- zet. Van twee kanten.

Echte Democraten, beneden en boven de dertig, doen er wat aan. D'66-ers onder die leeftijd, die nog geen JD lid zijn, worden dringend verzocht dit alsnog in orde te maken.

D'66-ers die tot hun (en onze!) spijt daar niet meer voor in aan- merking komen: breng de Jonge Democraten onder de aandacht van kinderen, vrienden en be- kenden en jongeren in Uw afde- ling. Alles op alles. Van twee kanten.

De Volkskrant voorspelde 23 ja- nuari j.l. de bijzetting van D'66 in het wassenbeelden museum. En:

De .. Jonge Democraten" gaan een even onzekere toekomst te- gemoet als de partij zelf. Wat om betreft is er geen reden voor der- gelijk doemdenken. Immers, in 1999 zal een D'66-premier ( .. Na eerst tien jaar de Jonge Democra·

ten te hebben gediend", aldus Jan Veldhuizen) meewarig de vi- deo-clip .. 1984" nog eens uit de kast trekken.

Bram van Uchelen Secretaris Publiciteit JD

FLEVOLAND

De ARV van de regio Zuidelijke IJsselmeerpoldersheeft op 13 de·

cernher 1983 besloten zichzelf op te heffen en een regio in te stel- len, die behalve het gebied van de Flevopolders, nu ook dat van de Noordoostpolder en Urk om- vat. De (voorlopige) nieuwe naam las U al: Flevoland.

Totdat de nieuwe provincie echt zal zijn ingesteld, houden dele- den van de afd. Noordoostpolder

hun stemrecht op de ARV'en van Overijssel voor alle zaken die hun polder betreffen.

Het nieuwe regiobestuur ziet er

als volgt uit: Luuk v.d. Wal (vz.),

Han Kiviet (secr. a.i.), Paul Ver-

meuien (penningm.), Job Leber

(vice-voorz.), Agnes Boetes-Teu-

nissen (lid), John Halff (PSVI *

RCPC). Len v. Wingerden-Visser

(lid).

MINDER KERNWAPENS?

Debatten over kernwapens gaan als het goed is over minder kernwapens.

Tenminste, dat ligt zoals dat heet in de rede. Hoofdzaak bij de Navo-be- groting vormden inderdaad de nieuwe middellange afstandswa- pens.

Het kabinet staat nog steeds op het standpunt dat daarover in de maand juni een beslissing genomen moet

worden.

Hoe liggen de standpunten? VVD-ka- merleden rekenden definitief af met het idee, dat hun partij haar stand- punt zou laten afhangen van de Ge- neefse onderhandelingen. Die zijn Immers mislukt. Conclusie van die partij: plaatsen zonder nadere pogin- gen de partijen weer aan de onder- handelingstafel te krijgen.

De PvdA maakte in het debat duide- lijk consequent te zijn: onder geen enkele omstandigheid plaatsen. Die .. duidelijkheid" bleek ook in dit de- bat haar nadelen te hebben. Wat is immers het effect van dat standpunt

0

P de Russen, die op dit moment toch met onderhandelen?

Het CDA toonde zich eveneens stand- vastig. Tenminste,, als het ware".

Woordvoerder Joep de Boer zei als het ware namens het CDA te spre- ken. Eerdere opmerkingen van een gewone meneer De Boer op een spreekbeurt in Alphen a/d Rijn over Ulfstel van de beslissing om de on- derhandelingen weer op gang te

~rengen, bleken volgens De Boer in et debat over de Navo-begroting toch minder bruikbaar.

Zelfs een D'66-motie over een "nul- plus"-oplossing (geen nieuwe kern- wapens in het westen en enkele

IJ

entallen in Oost-Europa) leek voor de CDA-fractie na het fronsen der

;enkbrauwen van minster Van den roek teveel van het goede.

3

Wapenexporten:

De koopman wint hetvan de dominee

door Kees Klompenhouwer

De export van wapens roept negatieve reacties op. Het dilemma: je verdient er geld aan, maar je kunt er gevechten in andere landen mee in de hand werken.

Het is zo langzamerhand wel duidelijk wat exporterende overheden door wa- penleveranties proberen na te streven:

in de eerste plaats het beter renderend maken van de nationale wapenindus- trie, die zonder exporten economisch niet levensvatbaar zou zijn én het uitoe- fenen van invloed op politieke gebeurte- nissen.

Als inwoners van een klein land hebben wij Nederlanders er weinig moeite mee te wijzen op de gevaren en bezwaren die aan de tweede doelstelling kleven. In plaats van een oorlog te voorkomen lei- den wapenleveranties als gauw tot een verdere escalatie en nog meer ellende voor de mensen.

Met de eerste doelstelling hebben Ne- derlanders doorgaans veel minder moei- te, zoals we ons van de eerste duikboot- beslissing kunnen herinneren. Neder- land leverde toen duikboten aan Tai- wan, een land dat géén democratisch gekozen regering heeft.

"Werkgelegenheid" heet het dan, waar- bij de domineespruik gauw wordt afge- rukt om het kloeke koopliedengezicht dat daaronder schuil gaat beter te doen uitkomen.

Dit is overigens geen pleidooi voor een rein geweten en schone handen. Maar het terugdringen van wapenexporten, met name naar instabiele gebieden in de Derde Wereld, vereist een bezinning op het nationale defensiematerieelbe- leid.

Hier is nog veel te weinig sprake van bijvoorbeeld samenwerking op Europees gebied. Die samenwerking zou namelijk

Demonstratie van werknemers bij Wilton-Fijenoord, eind vorig jaar.

kunnen leiden tot normen en regels en daarmee tot een uitdunning van de be- staande defensie-industrie. De voorde- len van de wapenexport hoeven dan niet meer in de Derde Wereld te worden gere- aliseerd, maar zouden allereerst kunnen worden verwezenlijkt op een Europese markt en daarna in het hele NAVO-ge- bied.

Maar zolang de Europese samenwerking bij het bepalen van de defensiebehoefte en de planning van aanschaffingen nog niet voldoende tot stand is gekomen zal het tegengaan van wapenexporten bui- ten het NAVO-gebied een vrome wens blijven. De regering zal dan keer op keer zwichten voor het werkgelegenheidsar- gument

Het niet doorgaan van de tweede duik-

bootorder voor Taiwan moet dan ook als een grote uitzondering worden be- schouwd, die uitsluitend onder grote po- litieke druk van buitenaf- van China- tot stand is gekomen.

Kees Klompenhouwer was coördinator van de SWB-sectie buitenland en is thans voorzitter van de Programmacommissie.

Hij werkt op het ministerie van buitenlandse zaken waar hij zich vooral bezighoudt met de EG-indus- triepolitiek.

Kansen voor een vredeseconomie

door Dolf Grunwald

De relatie tussen Macht en Afschrikking blokkeert de geneigdheid tot toenade- ring. Want: vermindering van wapenar- senalen wordt gezien als concessie of als zwakheid, én als overwinning van de een op de ander. De angstvraag wordt:

kom ik onder te liggen, of kan ik hem de baas?

Het volk, de stemmers, houden van ver- toon van kracht, van het verslaan van de ander (voorbeeld: Engeland, lees That- cher, en de oorlog om de Falklandeilan- den). Machtspolitici weten dat maar al te goed, en spelen er graag op in.

De gedachte aan vrede, aan voorwaar- den voor vrede en vredesmogelijkheden wordt daarom steeds onmogelijker voor machtspolitici en hun onderhandelaren.

Daardoor gaat het steeds verder in de richting van krachtsvertoon, nieuwe wa- pens, nóg groter dreiging.

Aan deze vicieuze cirkel moet een halt worden toegeroepen. En dat is volgens

mij ook mogelijk. Daartoe stel ik voor om harde feiten te verzamelen over demo- gelijkheden van een vredeseconomie te- genover die van een oorlogseconomie.

Dit zou als voorwaarde aan de onder- handelingstafel zijn in te brengen. Naast overleg over wapenbeheersing zou van- uit EG-zijde het voorstel kunnen worden gedaan, een gemengde commissie on- derzoek te laten doen naar de concrete mogelijkheden van vredeseconomie en de daaraan verbonden consequenties.

Die commissie zou samengesteld moe- ten zijn uit Russen, Amerikanen en Euro- peanen. Wetenschapsinstellingen zou- den moeten meewerken, evenals men- sen uit het bedrijfsleven en de gezond- heidszorg.

Door publiciteit hierover wordt de pu- blieke opinie op een andere manier ge- confronteerd met de problemen rond macht en be(ont)wapening. De gebruike- lijke is de relatie tussen Macht en Af- schrikking. Haaks daarop staat nu:

macht over mijn eigen toekomst en die van mijn kinderen- vrede en veiligheid.

Door in te gaan op deze andere dimensie ontstaat de kans op andere soorten cha- risma en op andere verwachtingen van machthebbers. Mensen als Mahatma Gandhi en Martin Luther King trokken immers óók het volk en de stemmers aan.

De dimensie persoonlijke macht-veilig- heid wortelt minstens even sterk in de menselijke instincten als die van macht- afschrikking. Alleen, de ene wekt zelf- vertrouwen op, en de andere angst, agressie en de toenemende bereidheid om het er maar op aan te laten komen.

Op grond hiervan pleit ik ervoor, dat D'66 een inbreng gaat leveren die in lijn is met het bovenstaande. Misschien kan een D'66-werkgroep een ontwerpstudie maken?

Dolf Grun waldis psycholoog en directeur van een organisatie-adviesbureau.

Hij is actief lid van de D'66-afdeling in Amsterdam.

Kiesrecht niet-Nederlandse ingeze- tenen

In januari besloot het kabinet actief en passief kiesrecht te gaan verlenen aan niet-Nederlandse ingezetenen.

Het betreft kiesrecht voor de gemeen- teraadsverkiezingen. Het wetsont- werp ter wijziging van de Kieswet moet nog in de Tweede Kamer be- handeld worden, maar het ziet er naar uit dat dit geen problemen op zal leveren.

De eerstvolgende gemeenteraads- verkiezingen zijn in 1986 en dus is het zaak dat D'66 zich intensief gaat voorbereiden op het toegankelijk ma- ken van partijstandpunten en van de partij zelf voor deze nieuwe groep kiezers.

D'66 heeft zich van meet af aan sterk gemaakt voor het verlenen van kiesrecht aan niet-Nederlandse inge- zetenen (n.n.i.). Het is een volgende stap op weg naar gelijkwaardigheid in rechtspositie en het verschaft hen de mogelijkheid zich actief te be- moeien met zaken die hen net zo aan- gaan als autochtonen: de vertimme- ring van de buurt. de omlegging van een weg, de noodzaak van sociaal- culturele voorzieningen.

Het Hoofdbestuur heeft een werk- groep ingesteld die zich gaat bezig- houden met de kiesrechtverlening aan n.n.i. ten behoeve van de regio's en de afdelingen van D'66. Het toe- gankelijk maken van de partij en par- tijstandpunten vereist gedegen voor- lichtingswerk en wij beseffen dat ve- len in het land behoefte hebben aan een coördinatiepunt en aan informa- tie. Binnenkort kunnen afdelingsbe- sturen een brief van deze werkgroep verwachten waarin dieper op de ma- terie wordt ingegaan. De werkgroep rekent op een grote respons en op een grote inzet op lokaal niveau.

Diegenen die nu reeds met vragen zitten kunnen contact opnemen met ondergetekende. Aanbevolen litera- tuur is het in november 1983 versche- nen rapport .. Minderheden meer toe- komst, een onderzoek verricht voor de Commissie Kiesrecht niet-Neder- landse ingezetenen", verricht in op- dracht van de Rijksvoorlichtings- dienst en te bestellen bij het Over- heidsvoorlichtingscentrum, Hof- straat 8 te Den Haag.

Roger van Boxtel. HB-lid en voorzitter werkgroep kiesrecht n.n.i.

Tel. 020-769106 (na 19.00 uur)

4

HEIJIFRD

De sub-regio Zuidoost-Brabant

Noord-Brabant is van oudsher een grote provincie. De afstand naar het .,gouver- nement" is niet altijd gemakkelijk te overbruggen geweest, met name niet omdat deze provincie bestaat uit vier min of meer duidelijk af te bakenen regi- o's, met een typisch eigen karakter en een eigen problematiek. De regio's con- centreren zich rond de vier , ,grote" ste- den van Brabant: Breda, Tilburg, Den Bosch en Eindhoven. Toen de ideeën rond de mini- of doe-provincies nog vol- op in ontwikkeling waren, was er sprake van het opdelen van Brabant in ge- bieden die ongeveer gelijk waren aan de genoemde regio's. Het zaL naar alle waarschijnlijkheid, nooit zover komen.

Toch zullen de problemen blijven en zo ook de afstand naar de provinciehoofd- stad, Den Bosch.

Omdat het brengen van het bestuur dichterbij de burger één van de vele kern-thema's is binnen D'66, heeft onze partij in Brabant dit ideaal in praktijk gebracht door de bovengen_oemde vier

Het subregiobestuur (v.l.n.r.): Mathieu van Hagen (penningmeester). El Peters-Dirker (secretaris), Ad Rampen (contacten raadsleden), Eddy Honig (voor- zitter), Rosemary van der Avort-Lier (contacten Agglomeratie Eindhoven en toegevoegd secre- taris).

Ni coLinssen (contacten regio- en afdelingsbestu- ren) maakte de foto.

regio's binnen D'66 tot subregio's te ver- heffen. Ook de D'66-subregio's hebben ieder een eigen karakter. Met name de subregio Zuidoost-Brabant wordt geken- merkt door haar enthousiasme en leven- digheid. Het gebied bestrijkt de Agglo- meratie Eindhoven, het gewest Helmond en het !?ewest Kempenland plus drie .,losse gemeenten.

Activiteiten van 0'66 in de subregio Zuid·

oost-Bra bant

Het subregiobestuur organiseert, res- pectievelijk bemoeit zich met de volgen- de zaken:

-twee maal per jaar een bijeenkomst rond een centraal thema voor de 12 raadsleden, 5 Agglomeratieraadsleden en de 2 Statenleden uit de Subregio;

-drie maal per jaar een bijeenkomst voor bestuursleden uit de 16 afdelingen, ten dele om over organisatorische zaken en ten dele om over politiek te babbelen;

-drie maal jaarlijks een algemene sub- regio-ledenvergadering. Op deze bijeen- komsten wordt maximaal een kwartier aan huishoudelijke zaken besteed. De rest van de tijd wordt gewijd aan een centraal (landelijk) onderwerp, zoals het

.,Manifest", het basisinkomen, bestuur- lijke herindeling, het milieu, enz.

-Contacten onderhouden met de afde- lingen en waar nodig helpen. De grote zorg voor het subregiobestuur is om de leden en de afdelingsbesturen in bewe- ging te houden. In sommige afdelingen loopt het uitstekend, helaas in een aan- tal andere niet zo goed.

-De onderlinge bestuursvergaderingen (ca. 8 per jaar) verlopen niet altijd even efficiënt, maar het zijn gezellige bijeen- komsten, waar iedereen altijd aanwezig is. Gek dat het altijd weer veel moeite kost om vacatures in het bestuur te vullen.

De agglomeratie Eindhoven

De regio Zuidoost-Brabant neemt, poli- tiek gezien, een bijzondere positie in op het gebied van de bestuurlijke (her-)in- deling van ons land. De behoefte van gemeenten, groot en klein, om ten be- hoeve van een aantal taken samen te werken is overal evident. Dit uit zich in

gewestvorming en samenwerking d.m.v. gemeenschappelijke regelingen.

De gemeente Eindhoven en 10 omliggen- de gemeenten hebben ook eens de be- kende weg van de gemeenschappelijke regeling bewandeld, maar zijn tot de conclusie gekomen dat een dergelijke regeling een te wankele basis vormde voor de behartiging van de regionale problematiek. In 1976 is er een speciale wettelijke regeling gekomen, die niet al- leen gericht was op het behartigen van intergemeentelijke taken, maar die ook door het aanwenden van eigen midde- len (geld en mankracht) een extra waar- de kon geven aan regionaal bestuur: de wet ,,Openbaar Lichaam Agglomeratie Eindhoven". Deze wet draagt het karak- ter van een vierde bestuurslaag en wordt beschouwd als een experiment m.b.t. de reorganisatie van het binnen- lands bestuur.

Inmiddels ziet het ernaar uit dat de Agg- lomeratie geen lang leven meer bescho- ren is. De compententiestrijd tussen de reeds sinds jaar en dag bestaande be- stuurslagen en de Agglomeratie en de geringe prioriteit in Den Haag voor be- stuurlijke herindeling, zijn hieraan de- bet. Het onlangs uitgebrachte, voor de Agglomeratie negatieve, rapport van de Commissie Toxopeus zal waarschijnlijk het doodvonnis voor dit bestuurlijk expe- riment betekenen.

Sinds 2 juni 1982 bezet D'66 5 zetels in de 55 zetels tellende Agglomeratieraad.

Onze partij is zelfs vertegenwoordigd in

het dagelijks bestuur: Jan Fontijne heeft maatschappelijke aangelegenheden, re- creatie en (technische) milieuzaken in zijn portefeuille.

Milieuaangelegenheden

Zuidoost-Brabant kampt met talrijke, be- nauwende milieuproblemen. Onze regio heeft een agrarische traditie, maar mo- derne landbouwmethodieken hebben veellandbouwgebieden tot .,indus- triegebieden" omgetoverd. De groot- schalige kippenlegbatterijen en var- kensmesterijen, die enerzijds een be- langrijke poot van de Brabantse econo- mie vormen, maar anderzijds een groot overschot aan mest veroorzaken, zijn hieraan debet. De ontstane drijfmest zou d.m.v. een daartoe aan te leggen lei- dingnet kunnen worden weggepompt.

een maatregel waar D'66 sterk voor ge- pleit heeft. echter een dergelijke oplos- sing kost veel geld zodat men meer ge- neigd is de mest gewoon op eigen grond te dumpen. Het in de mest aanwezige koper en de fosfaten zullen op lange termijn de grond ernstig vervuilen. Ook het grondwater wordt hierdoor bedreigd en daarmee belangrijke natuurge- bieden. Hoewel dit probleem van alle kanten wordt onderkend, schijnt de poli- tieke wil niet echt aanwezig te zijn, zo- dat noodzakelijke maatregelen achter- wege gelaten worden.

In Zuidoost-Brabant vormen zwaveldi- oxide en stikstofdioxides, afkomstig uit het Ruhrgebied en de regio Antwerpen een voortdurende bedreiging, mede doo:

de verzuring van de vennen. Ook op een ander milieuterrein vormt België voor ons een bedreiging. In het plaatsje Mol, vlak over de grens, zal over enkele jaren een opwerkingsfabriek voor splijtstof- staven in werking worden gesteld. Een dergelijke fabriek vormt een nog groter risico dan een .,gewone" kerncentrale.

Toch hebben onze zuiderburen nog geen rampenplan ontworpen.

Een zeer kwalijke en omvangrijke vorm van bodemverontreiniging vindt men in de Kempen: de zgn. cadmiumvervuiling het gevolg van schoorsteenlozingen doo zinkfabrieken in Budel en België, gedu- rende bijna een eeuw. In Budel en Luyksgestel is er sprake van een zo sted vervuilde grond dat de Inspecteur voor de Volksgezondheid een onderzoek nam het mogelijke verband tussen nierafwij- kingen en de hoeveelheid cadmium in de voeding noodzakelijk heeft geacht.

Ondanks krachtig aandringen van o.a.

D'66 zullen er voor 1985 geen maatrege- len worden genomen.

Uiteraard zijn er ook in deze regio pro- blemen met een veel te groot aantal plannen voor wegenaanleg, de meeste door of langs natuurgebieden.

Tot slot nog een lichtpuntje: er is een

begin gemaakt met een regionale mi-

lieudienst. De goed uitgeruste mi-

lieudienst van de gemeente Eindhoven

zaL op basis van een gentleman's

agreement met 19 van de 33 gemeenten

in onze regio, aan die gemeenten zijn

diensten mogen aanbieden gedurende

de komende drie jaren. Dit zal de uitvoe

ring van de milieuwetten zeker ten goe-

de komen, denken wij.

~ OEIW I BtJ

WILDWESTVERHAAL

Twee pioniers sloten vriendschap. Ze hadden elkaarontmoet bij een door- waadbare plaats, elk met een stoet huifkarren vol aanhangers en provi- and. De een wou naar het westen vanwege het geloof, maar ook omdat hij voor de vrijheid was. De ander wou naar het westen vanwege de vrijheid, maar ook hij was voor het geloof. Samen trokken ze de wijde prairie in.

Overdag bespeurden zij geen on- raad, maar

's

nachts weerklonk over- al het krijgsgehuil der roodhuiden.

Het land werd onherbergzamer. Dus bouwden ze van gepunte boomstam- men een omheining en noemden die een fort. Er werden wachtposten uit- gezet, en elke avond werd het vee naar binnen gedreven.

Een nederzetting vraagt om een she- riff. Beide pioniers waren kandidaat.

Ze bekeken elkaar nu met andere ogen. Nijdig blaften ze elkaar af, en als hun ncrvragers meldden dat de aanhang van de ander groeide, ging de een nog harder tekeer. Alleen

's

nachts kropen ze dicht bij elkaar voor het gehuil daarbuiten.

Hun jongere aanhangers werden on- gedurig van het stilzitten en het ge- krakeel. Ze gingen op onderzoek uit, en merkten dat er met roodhuiden te praten viel. Sommigen waren trou- wens geen roodhuiden, maar mi- lieuvriendelijke bleekgezichten. Eén zei zelfs dat hij de zoon was van de vroegere linkerbuurman van de ene pionier. Twee zoons van de andere pionier werden het fort uitgezet we- gens hun omgang met slecht volk.

Vrolijk galoppeerden ze weg, maar ze hielden contact met broers daar- binnen.

Zo brak de donkerste nacht aan.

Geen krijgsgehuiL geen tak die kraakte. De pioniers stonden bij het vuur, de handen losjes bij de heupen, en keken elkaar dreigend aan. Bui- ten de lichtkring zat hun aanhang. Ze merkten niet dat die nu bij beiden

was

geslonken. Ook niet dat de Wacht sliep. Was daar gerucht bij de omheining? Het werd weer stil. Nog even ...

AadNuis

5

"Europese verkiezingen graadmeter voor Mifferrand en Lubbers''

door Aar de Goede

De mislukking van de Europese top in Athene, waarmede het oude jaar eindig- de, heeft tot een soort stilte in de Europe- se politiek geleid. Gelukkig niet tot stil- stand. Na de soms zeer eigenwijze ma- nier van optreden van het Griekse voor- zitterschap tijdens het tweede halfjaar

1983 is toch ook opgevallen de energieke en ook wel tactvolle manier waarmee de Griekse Minister-President Papandreou in Athene opereerde.

Helaas: de politieke wil ontbrak bij een aantalleden-landen om er door middel van compromissen uit te komen.

Vanaf l januari berust het halfjaarlijks voorzitterschap bij Frankrijk. De Franse diplomatie heeft zich in de geschiedenis vele malen gekenmerkt door het dienen van bij voorrang en uitsluitend Franse deelbelangen. Nog altijd is de verlam- ming in de Europese besluitvorming voornamelijk het gevolg van de halsstar- rige, in strijd met de Verdragen van Ro- me gevolgde, Franse politiek in het ver- leden. Voor met name de Fransen moet de Britse houding dus wel zeer herken- baar zijn. Al met al een weinig opwek- kend perspectief voor de komende maanden?

Ik meen van niet. Het Franse voorzitter- schap is bij monde van Claude Cheys- son, Minister van Buitenlandse Zaken (vroeger Europees Commissaris voor ontwikkelingssamenwerking), in de ja-

Toetssteen voor de democratie Elida Wessel-Tuinstravond het in het debat over de minderhedennota een goede zaak dat de Kamer apart over het minderhedenbeleid vergadertijd inruim- de. De D'66-woordvoerdster waarschuw- de voor een gevaar, dat zij in de maat- schappij signaleerde. Zij doelde daarbij op de mening, dat minderheden in Ne- derland alleen maar voor problemen zor- gen. D'66 ziet in de aanwezigheid van culturele minderheden eerder een verrij- king van de Nederlandse cultuur, ten- minste voor iedereen die daarvoor open wil staan.

Tolerantie en gastvrijheid zijn volgens D'66 mede een toetssteen voor onze de- mocratie ... Deze eigenschappen zijn eeuwenlang in ons land geprezen. Nu blijken zij toch minder geworteld dan wij dachten. Nederland bleek de afgelopen jaren grote moeite te hebben respect voor nieuwe bevolkingsgroepen op te brengen", aldus Elida Wessel.

Zij stelde verder, dat de Nederlandse regering emancipatie van minderheden mogelijk moet maken, zodat het niet no- dig zal zijn dat de Nederlanders straks voor de minderheden moeten gaan zorgen.

"Volwasseneneducatie is nog te versnip·

perd"

Drie ministeries hebben elk tegenstrijdi- ge belangen als het om de volwassenen- educatie gaat. Daardoor is een kracht- tig onderwijsbeleid voor volwassenen onmogelijk.

Dat stelde Louise Groenman in een ver- gadering over dit onderwerp. Bij deze vorm van onderwijs zijn vooral vrouwen

nuari-zitting van het Europees Parle- ment goed van start gegaan met een intelligente analyse en inventarisatie van de problemen. Duidelijk is ook dat Frankrijk grote belangen blijft houden

bij het instandhouden van de Gemeen- schap- politiek en economisch- en dat de a.s. Europese verkiezingen- juni 1984 -in Frankrijk een belangrijke graadme- ter voor Mitterrand zullen vormen (zoals

betrokken, die kinderen hebben. Vrou- wen die op een zinnige manier iets wil- len bijleren kunnen dat alleen als er opvangmogelijkheden zijn voor hun klei- ne kinderen. Om die reden betrok D'66 in het debat de stelling .,Geen volwasse- neneducatie zonder kinderopvang".

Over die kwestie diende Louise Groen- man een motie in, die een meerderheid in de Kamer zal verwerven.

Zij diende ook een motie in over het educatief verlof. D'66 is daarover niet tevreden omdat minister Deetman de mensen die met educatief verlof gaan wil vervangen door uitkeringsgerechtig- den. Die mensen zouden dat vervangen- de werk met behoud van uitkering doen, maar zonder loon en rechtspositie.

"Opstelling CDA in Navo-debat wankel·

moedig"

Bij de Navo-begroting stelde Maarten Engwirda dat er maar één mogelijkheid is om uit de impasse rond de onderhan- delingen over de middellange cristands- wapens te komen: de rigide uitgangs- punten die aan beide kanten gehanteerd zijn, zullen versoepeld moeten worden.

In het debat zei Engwirda daar het vol- gende over: .,Het lijkt mij, dat een aantal principiële uitgangspunten van zowel de Verenigde Staten als de Sowjet-Unie het tot nu toe onmogelijk hebben ge- maakt om een akkoord te sluiten over de middellange afstandswapens: de VS willen in principe evenveel kernkoppen op de eigen raketten als de Sowjet-Unie heeft; deNavo kan dus alleen afzien (in deze redenering althans) van plaatsing als alle SS-20-raketten verdwijnen. De Navoweigert de aanzienlijke Britse en

bij ons voor wat betreft de positie van het kabinet Lubbers). Een succes maken van het Franse voorzitterschap is welis- waar een grote opgave, maar ook een grote behoefte voor de Franse Regering.

En aangezien de buitenlandse en dus ook de Europese politiek tot het domein bij uitstek van de Franse President beho- ren, is Mitterrand hoogstpersoonlijk be- zig slagen voor te bereiden (en zo moge- lijk te winnen) op het Europese strijdto- neel. Het staatsbezoek aan Nederland is daar één van de uitingen van. Persoon- lijk denk ik dat er het komende halfjaar veel interessante dingen gaan gebeu- ren, waarbij de Franse diplomatie wel eens voor verrassingen zou kunnen gaan zorgen.

In de januari-zitting kwamen verder en- kele belangrijke onderwerpen aan de or- de, waarbij in het bijzonder de Nederlan- ders actief waren. De positie van de vrouw, de zure regen en de vervuiling van de Noordzee zijn immers onderwer- pen die bepaalde landen, waaronder Nederland, meer aangaan, althans meer interesseren, dan andere landen. Dat komt tot uitdrukking in Nederlandse rap- porteurschappen en vele Nederlandse sprekers. Overigens mag best eens ge- zegd worden dat de Nederlandse afge- vaardigden, van welke partij ook, tot de actiefste in het Europees parlement mo- gen worden gerekend.

Als dat eens tot uitdrukking mocht ko- men in de opkomst voor de Europese verkiezingen in juni a.s.!

Franse kernmachten (de Kamer nam daarover vorig jaar een motie-Engwirda aan; red.) mee te wegen in die onderhan- delingen en weigert ook uitzicht te bieden om deze wapens in te brengen in het START (strategische wapens; red.)- overleg. Daar tegenover wil de Sowjet- Unie volledige compensatie voor de Brit- se en Franse kernmachten en absoluut geen enkele Amerikaanse raket in Euro- pa. Dat is de huidige patstelling".

Volgens de D'66-fractie is het noodzake- lijk datdeNavo de zogenaamde .. nul- plus" bij de hervatting van de onderhan- delingen moet invullen. Wat houdt dat in? DeNavo zou moeten voorstellen, dat als de Sowjet-Unie het aantal SS-20-ra- ketten rigoreus vermindert, (tot enkele tientallen bijvoorbeeld) deNavo de ver- dere modernisering zal stopzetten en de nu al geplaatste systemen zal terug- trekken.

Engwirda diende daarover een motie in.

Gezien de uitlatingen van CDA-politici de afgelopen tijd zou deze motie het moeten halen. Dat is niet het geval; dat typeert de wankelmoedige opstelling van het CDA weer eens.

Een andere D'66-motie haalde het wel.

Die vroeg om een wereldwijd verdrag,

dat de ontwikkeling, het testen en het

stationeren van wapensystemen be-

stemd voor het gebruik in de ruimte ver-

biedt.

SWB

Werkgroep Staatsrecht en Binnen- landse Zaken

De vergaderdata voor de plenaire werkgroep in de eerste helft van dit jaar zijn:

22 maart - over de reorganisatie rijksdienst; 23 mei- over het beleids- programma; 6 juni- reservedatum.

De vergaderingen beginnen om 19.30 uur (in principe tot 22.00 uur) en vin- den plaats in de Tweede Kamer, Bin- nenhof 7.

Subgroepen vergaderen op 29 febru- ari- over het decentralisatieplan- en op 26 april- over de wet gemeen- schappelijke regelingen.

Voor inlichtingen: Ronald Verhagen, Bleulandweg 134, Gouda.

Werkgroep Kunsten

De Werkgroep Kunsten heeft mensen nodig.

Wie belangstelling heeft voor het kunstenbeleid of een onderdeel daar- van en tot dusver niet met de werk- groep heeft meegedaan, of daarmee om enigerlei reden ooit is opgehou- den, wordt hierbij verzocht mij een briefje te schrijven. Graag hoor ik van u hoe het zou moeten met het kunstenbeleid in het algemeen, of bepaalde onderdelen ervan in het bijzonder. En ook wat u er in D'66 aan zou kunnen en willen doen: werk- groepvergaderingen bijwonen, of liever in subgroepen aan een notitie of advies werken bijvoorbeeld. Of al- lebei en nog meer. Als op grond van uw reacties de balans is opgemaakt.

zult u met een plan van actie worden benaderd.

Aad Nuis. nr. 94. 7116 TC Kotten.

6

Besluitvorming rond beleidsvoor·

stellen organisatie

De beleidsvoorstellen organisa- tie, die ten grondslag liggen aan de wijzigingen in het Huishoude- lijk Reglement, die u in oktober ter besluitvorming zullen worden voorgelegd, werden door de AL V in Biddinghuizen op een aantal punten gewijzigd, respectievelijk aangevuld.

Zo is de basisvoorwaarde dat een kandidaat verplicht is om opgave te doen van alle van be- lang zijnde lidmaatschappen en publicaties, komen te vervallen (Am. 5002), terwijl ook informatie over de kandidaat. die van be- lang kan zijn voor de politieke kwetsbaarheid, niet verplicht is gesteld (Am. 5009 A). Het insti- tuut . ,onverkiesbare plaats" blijft bestaan (Am. 5003 B).

Voorts neemt een kandidaat de verplichting op zich, zijn of haar zetel ter beschikking te stellen, wanneer het lidmaatschap ein- digt (Am. 5004 B). De onverenig- baarheid van functies gaat in, op het moment van benoeming (Am.

5007 B) en niet op het moment van kandidaatstelling, zoals door het HB voorgesteld.

De maximale, aaneengesloten,

zittingsduur bij functies in de partij is vastgesteld op 6 jaar (Am. 5008).

Het bestuur kan, aldus de ALV, een stemadvies aan de leden doen toekomen (Am. 5010).

De motie 501 ten slotte, die een aantal aandachtspunten noemt, waaraan bij de definitieve voor- stellen moet worden gedacht.

werd aangenomen.

De weerslag van deze besluiten zult U kunnen terugvinden in de voorstellen voor de oktober-AL V.

Aanduiding

Door Jan Veldhuizen was ter be- sluitvorming een motie inge- diend met als hoofdstrekking, dat D'66 voortaan als links-libe- rale groepering kan worden aan- geduid.

Aan de bespreking op het con- gres was een uitgebreide partij- discussie voorafgegaan in de de- mocraat. Jan Veldhuizen en eni- ge andere sprekers met hem, be- nadrukten dat D'66 het op dit mo- ment aan duidelijke herkenning ontbreekt en dat de partij zowel in theorie als op grond van de praktijk in wezen links-liberaal

is. Namens het Hoofdbestuur be- streed de vice-voorzitter politiek, Bob van den Bos. achtereenvol- gens de argumenten van de voor- standers als herkenbaarheid, voorspelbaarheid, richtlijn voor eigen handelen en behoefte aan ideologische fundering. Hij er- kende dat D-66 links-liberale ele- menten bevat, maar noemde dit slechts een deel van de waar- heid, die onvoldoende de hele lading dekt. Na een uitvoerig en dikwijls geestig gevoerd debat werd de aanduidingsmotie uit- eindelijk met ruime meerderheid verworpen. Ook de motie van Aad Nuis, waarin een korte ka- rakteristiek van de partij werd gegeven, trof dit lot.

Jongeren

De AL V name een belangrijk be- sluit door (met zeer grote meer- derheid) de RB-resolutie aan te nemen op grond waarvan er nu een aparte jongerenorganisatie wordt opgericht.

Op advies van HB en JOAC is gekozen voor de verenigings- structuur. De motie om de nieuwe organisatie .. Jonge De- mocraten" (met weglating van '66) te noemen, werd, zij het met

EfNINCIPAIIE

een kleinere meerderheid, even- eens aangenomen. Namens het HB werd het woord gevoerd door Bob van den Bos en namens de jongeren (JOAC) door Hein Jaars- ma, die JOAC-voorzitter Paul Hulst verving.

Actuele politieke moties

De door het HB ingediende actue- le politieke motie (1301) werd door de ALV .. aangehouden", aangezien men vond dat het ka- rakter van deze tekst de procedu- re vergt. die voor een RB-resolu- tie geldt. Met andere woorden, de AL V was van oordeel dat de partij onvoldoende tijd had ge- kregen zich op de tekst voor te bereiden en bovendien ten on- rechte nu niet in de gelegenheid was amendementen in te dienen.

Tenslotte werden de moties 1302 en 1303 betreffende het D'66- standpunt over de medianota van deze regering aangenomen.

(Derde net; verkleinen zendtijd- verschillen omroepen; ontkoppe- ling abonnement blad en lid- maatschap omroepvereniging;

stimulering nieuwe media, zoals abonneetelevisie, zodanig dat de omroeporganisaties daarop geen invloed hebben).

Het project emancipatie-werkster

.. Politiek is een mannenzaak":

nog maar weinig mensen zullen dat als norm accepteren, maar als men naar de werkelijkheid kijkt. is het helaas nog maar al te waar.

Vrouwen schitteren in ,,de poli- tiek" voornamelijk door afwezig- heid. Vroeger was het ons poli- tieke systeem zèlf dat vrouwen uitsloot: vrouwen mochten niet kiezen en konden evenmin geko- zen worden. Pas in 1917 ver- wierven vrouwen het passieve en later het actieve kiesrecht. De formele en legale gelijkstelling met mannen voor wat betreft hun politieke rechten was daarmee een feit. Hoe anders verliep het echter in de politieke praktijk.

Hoewel vrouwen tegenwoordig ongeveer evenveel stemmen als mannen, gebruiken ze hun stem allerminst om vrouwen te kiezen.

Enerzijds hebben ze daar ook weinig mogelijkheden toe: er zijn vaak weinig of geen vrouwelijke kandidaten. Anderzijds willen ze het blijkbaar ook niet. Vrouwelij- ke kandidaten worden niet mas- saal gesteund door het vrouwe- lijke deel van de bevolking. De meeste vrouwen hebben daar kennelijk geen behoefte aan, of zien er het belang niet van in.

De laatste vijftien jaar zijn onder invloed van de tweede feministi- sche golf wel enige veranderin- gen op gang gebracht. Er heeft een zekere bewustwording plaatsgevonden inzake de maat- schappelijke positie van vrou- wen. Het onvoldoende aan bod komen van vrouwen in de poli- tiek is zelf een politiek issue ge- worden, althans in de meeste partijen.

Waarom is het zo belangrijk dat

vrouwèn participeren binnen po- litieke organisaties

In de eerste plaats omdat ze het terrein der politiek willen ver- breden.

De tweede feministische golf heeft een nieuwe definitie aan politiek gegeven: het persoonlij- ke is politiek. Zij heeft daarmee voor een uitbreiding van de tra- ditionele politieke terreinen ge- zorgd, zoals lijfpolitiek, sexueel geweld (verkrachting, pornogra- fie), roldeling binnen het gezin.

Om deze onderwerpen op de po- litieke agenda te krijgen en te houden en om aldus het beleid te beïnvloeden, zijn vrouwen nodig.

Er zijn vrouwen nodig om de .. vrouwenkant" van traditionele politieke onderwerpen als onder- wijs, werkgelegenheid, gezond- heidszorg. huisvesting e.d. te la- ten zien. Werkloosheid b.v. treft alle mensen, mannen en vrou- wen, maar het treft vrouwen dub- bel: het treft de buitenshuis wer- kende vrouw, omdat zij bij in- krimping het eerst ontslagen zal worden en het treft de huis- vrouw, omdat zij de gevolgen van minder inkomsten zal moe- ten opvangen.

De ervaring heeft ons geleerd dat mannelijke politici de belangen van vrouwen niet zo snel verte- genwoordigen; niet zo snel, om- dat door de huidige roldeling mannen en vrouwen andere be- langen hebben. Daarom moeten het vrouwen zijn die de belangen van vrouwen behartigen.

D'66 en emancipatie

D'66 is een emancipatiepartij bij uitstek, gelijkwaardigheid tus- sen mannen en vrouwen staat centraal en emancipatie is dan

ook één van de prioriteiten van de partij.

Wat is er de afgelopen jaren zoal gebeurd? Nadat in 1979 het PEAC, het Politiek Emancipatie Aktiveringscentrum, was opge- richt en een aanvraag om in aan- merking te komen voor een emancipatiewerkster door CRM was gehonoreerd, kreeg emanci- patie alle aandacht binnen de partij. Er werden studiedagen georganiseerd, discussienota's geschreven, cursussen opgezet enz. Er kwamen regionale/subre- gionale emancipatiewerkgroe- pen en tijdens de verkiezingen werden er werkgroepjes opge- richt om de verkiezingsprogram- ma's door te spitten op emanci- patiepunten en ervoor te zorgen dat emancipatie alle aandacht zou krijgen.

Er werd hard gewerkt en emanci- patie ging, hoewel heel lang- zaam, leven binnen D'66. Op 31 december 1982 liep het Proefpro- ject Emancipatiewerkster af en bij de evaluatie kon worden ge- constateerd dat het Proefproject was geslaagd. Uit een enquête bleek dat wanneer de emancipa- tiewerkster zou wegvallen, ook emancipatie minder aandacht zou krijgen. Verder kon worden geconstateerd dat emancipatie welleefde binnen D'66, maar nog te weinig draagvlak had.

Dat was dan ook de reden om opnieuw een emancipatiewerk- ster aan te vragen, nu in het ka- der van het Vervolgproject en ge- subsidieerd door het Min. van Sociale Zaken en Werkgelegen- heid. Dit lukte en op l januari 1983 kon ik als emancipatiewerk- ster verder gaan, voor een perio- de van 3 jaar.

Het vervolgproject Wat houdt dit project in?

Het uitbouwen van een actief netwerk van emancipatie-gezin- de leden van D'66 en het verster- ken van het proces om politieke vorm en inhoud te geven aan het emancipatiestreven. Het doel is om uiteindelijk in elke D'66-afde- ling, een contactpersoon met emancipatie in haar/zijn porte- feuille te krijgen.

Ook het bevorderen van de emancipatie-deskundigheid van het netwerk-leden en vrouwelij- ke gemeente- en stotenleden is een onderdeel van het project.

Wat is er tot nu toe gerealiseerd?

Er werd een begin gemaakt met het opzetten van het actief net- werk en op dit moment zijn er zo'n 200 steunpunten en een aan- tal kleine werkgroepen.

Het werd duidelijk dat, ondanks de inspanningen, het draagvlak nog veel te smal was. Emancipa- tie wordt nog steeds gezien als een luxe, een leuke hobby voor vrouwen. Het werd daarom tijd de bakens te gaan verzetten. Op 19 mei 1983 heb ik, tijdens een RB-vergadering het project toe- gelicht en erop aangedrongen dat het emancipatiebeleid niet alleen een zaak zou zijn van de emancipatiewerkgroepen, maar ook van de regiobesturen.

Wat is de bedoeling?

Elk regiobestuur stelt een be- stuurslid aan die emancipatie in haar of zijn portefeuille heeft. Dit lid, de emancipatiecoördinator, volgt het beleid van het regio- bestuur kritisch, inzake emanci- patie. De coördinator legt contact

Vervolg op pagina 7

7

IK VIND

De rubriek "Ik vind" staat open voor de lezers van de Democraat.

Een korte, getypte brief over een onderwerp dat niet alleen de schrijver interesseert, maakt gro·

te kans snel geplaatst te worden.

De redactie beslist- zonder be- roepsmogelijkheid- over al dan niet plaatsing van brieven, be- kort dan wel integraal.

EEN DROOM EEN EEN DAAD Met het voorstel van Frans Ho- gier, binnen de partij een refe- rendum te houden over een zo belangrijke zaak als de plaat- sing van kruisraketten in ons land, ben ik het van harte eens!

Het is democratischer en verant- woordelijker dan de procedure op een congres! Nàg democrati- scher zou het m.i. zijn, als de gehele bevolking zou kunnen stemmen over dit onderwerp, waarbij dan wellicht jonge stem- men zwaarder zouden moeten wegen dan oude. Het gaat im- mers om hûn toekomst!

En wat ons aller veiligheid be- treft nog het volgende:

l. de oude Romeinse kreet: "als ge vrede wilt, bereidt de oorlog voor", is toch volledig verou- derd? Dat gold tàèn (en nog lang daarna) voor een (opgelegde) vrede in een bepaald gebied. Nû verklaren we elkaar over de hele wereld de oorlog ( = collectieve zelfmoord) àf ... de vrede, nl.

door de oorlog te verklaren aan het nucleaire wapentuig, dat ons niet meer beschermt, maar al- leen maar steeds meer bedreigt!

Z. de kwetsbaarheid van ons la- ge landje aan de zee is nog net zo groot als in de laatste wereldoor- log. Dr. L. de Jong schrijft in zijn bekende werk: "Het Kon. der Ned. in de Ze W.O." (deel lOb, Ze helft, blz. l3Z9): "Het onder de zeespiegel liggende, dichtbe- volkte Westen des lands was (en is) in een moderne oorlogvoering het misschien wel kwetsbaarste gebied in heel Europa."

3. hoe méér landen van de NAVO bezwaren maken tegen plaat- sing, hoe meer landen van het Warschau-Pact wellicht óók kriti- scher worden. Als beide groepen landen gaan beseffen, hun .. gro- te broer" voor hun veiligheid niet meer zo nodig te hebben (inte- gendeel!), hoe meer kans er is, dat er in de toekomst een echte verenigd Europa ontstaat (wie

Vervolg van pagina 6

met de afdelingen en zorgt er- voor dat elke D'66-afdeling een steunpunt of contactpersoon aanstelt, die op haar/zijn beurt het plaatselijk beleid ten aan- zien van emancipatie, kritisch volgt. (de z.g. horzelfunktie).

Een keer per Z à 3 maanden orga- niseert de emancipatiecoördina- tor een regionaal emancipa- tieplatform, waar ervaringen en

weet, van Ierland tot Oeral!) 4. moeten wij in onze eigen partij (die toch zo progressief. hervor- mingsgezind en pragmatisch zegt te zijn) niet durven optornen tegen gevestigde meningen in die partij (is dat "bedrijfsblind- heid" van sommige ouwe rotten in het vak??), als we vinden, dat die verouderd zijn (b.v. het NA- VO-dubbelbesluit)? Het alterna- tief kan misschien op het eerste gehoor niet zo redelijk klinken, maar noodzakelijk zijn!

Ik hoop, dat er tussen deze droom en deze daad niet al te veel men- sen in de weg zullen staan (èn hun bezwaren .... )!

Ali de Haan, Nieuw Vennep (bekort, Red.)

NOGMAALS HET REFERENDUM Ik vind het niet zo gek, dat motie lZ4Z (op de najaars-AL V, over re- ferendum, Red.) is afgewezen.

Hoewel het zinvoller geweest zou zijn hem terug te verwijzen en eerst onder de leden eens een referendum te houden. In de vorm van een poststemming of via de Democraat. Niet elk lid is geneigd en in de mogelijkheid congressen te bezoeken.

Verder moet Frans Rogier oppas- sen met te verwijzen naar 500.000 landgenoten die gedemonstreerd hebben. Uit onderzoeken is ge- bleken dat deze 500.000 toch niet die afspiegeling van de bevol- king waren, die het zou moeten

·zijn.

Hij moet ook oppassen met de stelling:" was de besluitvorming op het congres wel zo democra- tisch". Voor de aanwezigen wel- licht wel. Ik stel voor dat het HB het initiatief neemt onder de D'66-leden een referendum te houden. Eventueel aanvullend commentaar te leveren en dit te verwerken. Ik denk dat je met , , ja" of , , nee" tegen kruisraketten er niet bent.

Jan Holsteyn, Spijkenisse (bekort, Red.)

KOMEN GEEF!

Van 14 maart tot Zl april wordt in Den Haag een "El Salvador Maand" georganiseerd, voorna- melijk in het Latijns-Amerika Centrum.

Video, foto-tentoonstelling, boe- kenbeurs, kunstveiling, informa- tie- en discussieavonden.

De in te zamelen gelden zijn be- stemd voor primaire, preventieve medicijnen voor kinderen in de

bevrijde gebieden: van iedere 1000 geboren kinderen overleven maar lZO het eerste jaar, van de kinderen onder de 5 jaar sterven er 50 per 1000 inwoners! Dat is ongeveer 100 keer zoveel als in Nederland! Daarom: Kom en geef!

Bernard Aris, Den Haag.

GROEN SCHEPT VERPLICHTING Op een gegeven ogenblik is de maat voL als ik steeds maar weer lees- vooral in de Demo- craat, en zeker in nr. 7 het ver- haal van Doeke Eis ma- dat D'66 zo'n goede, groene partij is.

Het is allang niet meer zoals in de beginjaren van de partij, toen de belangen van het milieu in- derdaad nog voorop stonden.

Daarover mag ik meepraten, om- dat ik al vanaf het begin lid ben geweest en gebleven en ik vooral terwille van het milieubelang vier jaar lang al m'n vrije tijd aan gemeenteraadswerk heb be- steed.

Helaas is het , ,groene" van D'66 alleen nog maar terug te vinden op de omslag van de Democraat en er zal heel veel moeten wor- den veranderd om D'66 die ere- naam weer te laten voeren. D'66- bewindslieden hebben afbreuk gedaan en schade veroorzaakt aan het groene gezicht van D'66, maar vooral aan het Nederlands milieubeleid. Met name door het besluit om bij de ombouw tot ko- lencentrales te Borssele slechts de helft van de rookgasstroom te laten entzwavelen en dit in Bug- genurn maar helemaal achterwe- ge te laten, is dit op milieuge- bied een miskleun van de eerste orde van D'66 mensen op Econo- mische Zaken en Milieuhygiëne.

De fraaie woorden van Doeke Eisma over een internationale aanpak van de zure-regen-pro- blematiek klinken dus nogal hol.

Ook het laten sneuvelen van Amelisweerd verdient voor D'66 zeker geen groene ereprijs, eer- der een brevet van onvermogen tot milieubehoud. Zo is ook de terugkerende slappe, tweeslach- tige houding met slagen om de arm af te keuren, waarmee D'66 niets voor het CDA onderdoet, in- zake het plaatsen van kernwa- pens in Nederland. Waarom neemt D'66 geen duidelijk princi- piële standpunten meer in?

Waar anders schuilt het verlies van de kiezersaandacht in, denkt u?

Ik eindig bij het begin van deze

EfNINCIPAIIE

knelpunten worden besproken.

Daarnaast zullen landelijke ont- wikkelingen aan de orde komen.

De emancipatiecoördinator be- zoekt het landelijk coördinato- renoverleg.

Op dit coördinatorenoverleg wor- den ervaringen, knelpunten en ontwikkelingen besproken, waardoor de scheiding tussen de basis en de landelijke top wordt doorbroken. Daarnaast zijn er cursussen van het PSVI en een

informatiestroom via de ,,Nieuwsbrief".

Wil deze opzet slagen dan is de inzet van de afdelingen nodig, zonder deze inzet lukt het niet!!!

Tot nu toe hebben er vijf gesprek- ken met regiobesturen plaats ge- vonden: Limburg, Noord-Bra- bant, Utrecht, Gelderland en Groningen.

Tijdens de gesprekken kreeg ik de toezegging dat men gaarne

brief. Nog steeds heeft D'66 mijn steun, maar niet meer van harte.

Dat is een teleurstelling, die naar mijn mening reeds teveel leden heeft doen afhaken. Ik gun D'66 graag groene kaders, maar dat schept wel verplichtingen om ze ook wáár te maken, daar ont- breekt het steeds meer aan.

Hans Bannink, Vlissingen.

ONVERENIGBAAR

In Biddinghuizen heeft de ALV op Zl januari j.l. de beleidsvoorstel- len van het HB met betrekking tot de kandidaatstellings-en ver- kiezingsprocedures tot mijn ge- noegen grotendeels overgeno- men. Daarmee brengen wij in on- ze partij in de praktijk, wat wij in de politiek beleiden, nl. decen- tralisatie van bestuur, de verant- woordelijkheid daar leggen, waar hij thuishoort. Prima.

De verantwoordelijkheid voor kandidaatstellings- en ver- kiezingsprocedures berust nu dus ook bij de verschillende be- stuurslagen. Deze besturen heb- ben veel meer bevoegdheden ge- kregen dan zij tot nu toe hadden.

Heeft iedereen zich dat voldoen- de gerealiseerd? Ik hoop het, maar ik betwijfel het.

Immers, om deze bevoegdheden zorgvuldig te kunnen uitoefenen, is onverenigbaarheid van funk- ties op overeenkomstig niveau nodig, vanaf het moment van kandidaatstelling. Hoe kunnen kandidaat -gemeenteraadsleden als zittend bestuurslid een stem- advies uitbrengen over zichzelf?

Hoe kan de voorzitter van het (af- delings)bestuur zijn verantwoor- delijkheid dragen tegenover de fractievoorzitter bij de college- onderhandelingen wanneer dat één en dezelfde persoon is? Wij zijn toch voor dualisme?

Ik betwijfel dan ook of het HB en het congres zich realiseerden, wat zij aannamen bij amende- ment 5007B. Daardoor is verenig- baarheid van functies mogelijk geworden tot aan het moment van benoeming (het aantreden als bestuurslid, de installatie als GR-lid, enz.) Mijns inziens staat die verenigbaarheid van functies op overeenkomstig niveau een verantwoord besturen behoorlijk in de weg. Zoals uit bovenstaan- de blijkt. kan het tot een onaan- vaardbare verwevenheid van be- langen leiden. Ik stel voor dat wij op dit besluit terugkomen.

Mieke van Wagenberg, Oegst- geest

bereid was mee te werken.

Een aantal e-coördinatoren zijn reeds aangesteld t.w. in Lim- burg, Noord-Brabant, Utrecht en Groningen.

Tot zover het project, er zal nog

heel veel moeten gebeuren,

maar ik heb er het volste vertrou-

wen in dat het lukt!