MAANDBLAD Orgaan van de Vereeniging

MAANDBLAD

Orgaan van de Vereeniging

ECRETARIS-PENNINGMEESTER N o . 10 - O C T O B E R 1 9 3 6 ER VEREENIGING TtQtN DE KWAKZALVERIJ2^ E N VIJFTIGSTE JAARGANG

TEGEN DE KWAKZALVERIJ

REDACTIE: DR PH. A. COPPENS

B e s t u u r d e r V e r e e n i g i n g : DR C. J. BRENKMAN, Arts te Amsterdam, voorzitter; MR M. D. K. S. VAN LIER, Hechter te Amsterdam, Lid van het Dagelijksch bestuur; C. G. BAERT, Inspecteur van de Volksgezondheid te 'sGraven- hage; MRW. P. R. BOUMAN, Oud-Officier van Justitie te 's G ravenhage; N. KEULEMANS, Apotheker, Binnen Gasthuis, Amsterdam; DR P H . A. COPPENS, Apotheker Gem. Ziekenhuis, Bergweg, Rotterdam; MR A. VAN DER ELST, oud- Ambtenaar van het OM. bij Kantongerecht te Leiden, te Noordwijk aan Zee; MR J. J. PLUGGE, Subst. Griffier te Rotterdam; Mej. J. C. RESSING te Delden; MR H. B. DE BRUYES TACK, Ambtenaar O.M. te Alkmaar; G.E.WINDE- MÜLLER, Arts te Vaassen; H. J. A. TER WEE, Apotheker Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam, S eer.-Penningmeester.

Lidmaatschap der Vereeniging ƒ 3.—

Secr.-Penningmeester: H. J. A. TER WEE - Zoomstraat 30 - Amsterdam - Postgiro der Vereeni- ging 32237 - Gem. Giro K 1672

Het nadrukken van artikelen uit dit blad is niet al- leen geoorloofd doch wordt zelfs dringend verzocht, Redactie: Bergschelaan 167a - Rotterdam

H.J.PARIS

UITGEVER

Abonnement per jaar f r. p. p. bij vooruitbetaling ƒ 2.- Adres voor het opgeven van Leden en Abonné's:

H. J. A. TER WEE - Apotheker - Wilhelmina Gast- huis.

Advertentiën: Men vrage inlichtingen bij den Uit- gever - Keizersgracht 104 - Amsterdam C. - Post- bus 909 - Telefoon 49122 - Postgiro 78536.

M E D E D E E L I N G E N

van h e t Rijksinstituut voor P h a r m a c o - T h e r a p e u t i s c h Onderzoek (No. 29) Ouder gewoonte nemen wij in ons Maandblad ook thans weer een aantal der in de, velen be- kende, Mededeelingen van het Rijks Instituut* ge^

publiceerde analyses over.

Om te beginnen geven we een gedeelte weer van eenige uitlatingen, voorkomende in de inleiding.

Deze interesseeren ons dit keer al bijzonder, zoo- als direct duidelijk zal zijn.

Men leest daar n.1. het volgende:

Het aantal kwakzalversmiddelen, dat werd on- derzocht, is, in vergelijking met een vroegere verslags-periode, weer toegenomen. Hier wordt slechts een deel gepubliceerd van alles wat aan het Instituut door artsen en apothekers ter on- derzoek werd ingezonden.

Het aantal kruidenmengsels was vooral zeer groot.

De uitkomsten der onderzoekingen, hierop be- trekking hebbende, werden tabellarisch vermeld.

In verband met hetgeen in den laatsten tijd over de praktijken der kwakzalvers in sommige dag- bladen werd opgenomen kan deze tabel voor de met het toezicht op de uitoefening der genees- en artsenijbereidkunst belaste ambtenaren haar nut hebben.

De kwakzalverij bloeit door over het land ver- spreide personen, die onbevoegd de geneeskunde uitoefenen, ze vindt haar centra in het Oosten des lands waar Duitsche, zoogenaamde natuurheel- kundigen, hun practijk op de. goedgeloovige Ne- derlandsche burgers los laten. Het is uit de dag-

bladen bekend, dat een paar sterfgevallen zijn voorgekomen doordat inplaats van bevoegde en deskundige hulp de bij stand (?) van een kwak- zalver werd ingeroepen.

Het zal ook de aandacht van de deskundigen niet zijn ontgaan, dat de advertenties in de dag- bladen van de aanprijzing van geneesmiddelen soms een vorm hebben aangenomen, die niet kan worden verdedigd, en dat dit zelfs geschiedt voor middelen, die in sommige landen wegens de scha- de, die zij aan de gezondheid berokkenen, zijn verboden.

Tot zoover een gedeelte uit de inleiding. Onze lezers komen hier, nu eens van een andere zijde toegelicht, een beschrijving tegen omtrent de al- gemeene toestand op het gebied der kwakzalverij, zooals deze momenteel in ons land heerscht. Het is duidelijk, dat er nog heel wat veranderen moet, en dat niet alleen door verandering der bestaan- de wet maar zeer zeker ook door een verhooging der belangstelling van allen, die uit hoofde van hun beroep met de verzorging en verbetering der volksgezondheid te maken hebben. Deze belang- stelling laat voorloopig nog zeer veel te wenschen ! Wij hopen, dat een ieder, die zich maar eenigs- zins hierbij betrokken voelt, deze opmerking eens ter. harte neemt.

Daar de ruimte het dit keer niet zal toelaten, zullen we de vrij lange tabel thans nog niet op- nemen; een andere, maal hopen we deze echter in haar geheel te kunnen weergeven.

Bij de kruidenmengsels treffen wij de volgende opmerkingen aan:

Terwijl vroeger in de geneeskunde een ruim ge- bruik van kruiden werd gemaakt, zijn deze voor

TEGEN DE KWAKZALVERIJ

len van de chemische industrie. Of deze vervan- ging steeds ten voordele der lijdende menschheid is geweest, kan op dit oogenblik buiten beschou- wing gelaten worden. Zooveel is zeker, dat de meeste artsen van den tegenwoordigen tijd, min- der bekend dan hun voorgangers met plantaar- dige geneesmiddelen, veel minder van deze na- tuurproducten gebruik maken.

Er is echter een kentering. Van verschillende zij- den wordt meer en meer aandacht gegeven aan plantaardige geneesmiddelen.

Hier willen wij op deze plaats het volgende aan toevoegen :

Dat deze veranderde beschouwingen meer en meer veld winnen is niet alleen volkomen juist maar ook heel begrijpelijk. In de moderne keu- kens vindt de bereiding van spijzen volgens het rauwkost-systeem allengs meer toepassing. Het is hier niet de plaats om besprekingen te voeren over het al of niet juiste van te uitgebreide toe- passing van dit systeem. Voldoende is, dat men een oogenblik inziet dàt het gebeurt. Een der gevolgen van deze thans dus alom verspreide me- thode van voedsel-toebereiding onder vrijwel alle lagen der bevolking is deze: Men ziet op een ge- geven oogenblik het groote verschil met de wijze waarop aftreksels van geneeskruiden worden ge- maakt; men heeft algemeen genomen een bree- dere kijk op het aanwezig-zijn van belangrijke voedingsstoffen in onze planten gekregen (vita- minen). Door dit alles is de belangstelling van het publiek weer sterk verschoven naar de oude kruiden. Dit kan dus als een der motieven aan- gemerkt worden. Het veranderde inzicht van me- dische zijde zien we nu verder in het hier ge- citeerde verslag o.a. aangegeven.

Men komt tot het besef, dat naast de niet over- troffen Digitalis, Opium, e.a. nog vele andere pharmaca bestaan, waarmede de therapie haar voordeel kan doen. Ook worden de plantaardige geneesmiddelen van Ned. Oost-Indie gebruikt: Fo- lia Orthosiphonis en Rhizoma Curcuma Javanen- sis hebben een plaats veroverd in de genees- kunde ook buiten Nederland.

Deze vermeerderde belangstelling voor natuur- producten kan niet anders dan verblijdend zijn.

Helaas heeft ook de genezing door plantendeelen meer dan gewone verspreiding gevonden onder hen, die zonder behoorlijke voorbereiding als ge- neeskundigen optreden.

(Het is heel begrijpelijk, dat de kwakzalvers de verhoogde belangstelling bij het publiek hebben aangevoeld, en deze natuurlijk trachten uit te buiten. Red.). Naast de gebruikelijke huismiddel- tjes van gewonen aard worden min of meer samengestelde mengsels aan den man gebracht, die, ze mogen op zich zelf geen schadelijke wer-

Mededeelingen van het Bestuur

NIEUWE LEDEN:

B. ADAM, Wetensch. Vertegenw. der Ciba te Am- sterdam.

Dr. E. H. LA CHAPELLE, Arts te Amsterdam.

C. W. HEUSSE, Apotheker te Amersfoort.

Mr P. H. SMITS, Rechter te Amsterdam.

LEDENVERGADERING

De Ledenvergadering zal worden gehouden op Zaterdag 14 November a.s., 's namiddags 2% uur, in het American-Hotel, Leidsche Plein te A'dam.

A g e n d a : 1 - Opening.

2 - Notulen.

3 - Verslag over het jaar 1935. (Zie maandblad April 1936).

Rekening en verantwoording over 1935 (zie maandblad April 1935) met r a p p o r t van de Commissie tot het nazien der rekening.

5 - Verkiezing bestuursleden wegens periodieke aftreding:

a - C. G. BAERT, te Den Haag (aftr., zich niet herkiesbaar stellend),

A. H. VAN DE VELDE, apotheker, Oud-Insp.

van Volksgez. te Den Haag,

Dr E. C. M. J. HOLLMAN, apotheker, Oud- Insp. van Volksgez. te Heerlen.

b - Mr W. P . R. BOUMAN te Den Haag (aftr., zich niet herkiesbaar stellend),

Mr J. MOOLENBURGH, Kantonrechter te Mid- delburg,

Mr G. VAN ITALLIE, Subst.-Griffier te Dor- drecht.

c - Dr C. J. BRENKMAN te Amsterdam (aftr.), J. H. VERHAVE, Arts te Amsterdam.

6 - Wijzigingen Huishoudelijk Reglement.

Voorgesteld w o r d t :

Art. 1 : „31 J a n u a r i " in „1 J a n u a r i "

Bijvoegen: bij kennisgeving na dien datum betaalt men ook de contribu- tie voor het volgend jaar.

Art. 5: „in September" in „in Art. 8 al. 1 ge- noemd".

Art. 8: „in de maand September of October"

in „in het najaar".

Art. 10: „Ook punten, die niet op de agenda zyn geplaatst, enz." laten vervallen.

Art. 1 1 : „minsten" in „minstens".

Art. 13: Dit geheel voegen bij Art. 12.

7 - Rondvraag.

8 - Sluiting. H. J. A. T E R WEE, Secr.

king uitoefenen, ten onrechte voor de genezing van verschillende kwalen aanbevolen.

De reclame-biljetten van zoogenaamde kruiden- huizen kunnen ter staving van deze bewering worden aangehaald. De bezitter van een dezer huizen, die zijn zaken met behulp van verschil- lende filialen in een groot gedeelte van'óns land

56ste Jrg. T E G E N D E K W A K Z A L V E R I J heeft gedreven, dupeerde niet alleen de arme

patiënten, die voor veel geld genezing van hun kwaal zochten, doch heeft blijkbaar ook zijn depothouders benadeeld en bevindt zich thans in hechtenis.

De kruidenmengsels worden op verschillende manieren aan den man gebracht. Ze worden in kruidenhuizen verkocht (een enkele maal gedre- ven door de vrouw van een arts), waarbij op be- paalde dagen „de dokter" advies geeft, die bij nader onderzoek geen arts blijkt te zijn. Op de

•kruiden-paketten, die met bijzondere nummers worden aangeduid, zijn de ziekten vermeld waar- tegen ze moeten dienen.

Een ander maal is het een helderziende, die na een diagnose van de patiënten in persoon of na betasting van een portret, de middelen voor- schrijft, die dan in het kruidenhuis van haar zoon worden afgeleverd. De zaak bloeit blijkbaar meer dan van den faillieten, boven vermelden, krui- denhandelaar, want men heeft onlangs de mooie villa van de helderziende in een onzer dagbladen in afbeelding kunnen zien. De dame vraagt ƒ 2.50 per consult (met voorkeur-nummer ƒ4.—).

In andere gevallen zijn het de erfgenamen van een overleden wonderdokter, die naast kruiden ook poeder-mengsels aan patiënten verstrekken.

In eenvoudige boerenwoningen komen de pa- tiënten van uren ver genezing zoeken. De om- geving onderscheidt zich in niets van die van een gewoon woonvertrek. In de residentie practiseert een kwakzalver, tevens kruidendokter, die door de aanwezigheid van medische instrumenten de goede gemeente zand in de oogen strooit.

De vaak ingewikkelde combinaties, geven meest- al geen hoogen dunk van de medische kennis der kruiden-doctoren.

TAUROSAN EN VACCASAN Fabrikant: G. Bol-Raap, Rotterdam.

Volgens bijgevoegde reclame zijn beide prepara- ten bereid met gedroogd bloed. Vaccasan is slechts geschikt voor vrouwen en meisjes en wordt aan- bevolen o.a. bij bloedarmoede, groeistoornissen, chronische hoofdpijnen en constipatie. Taurosan is slechts geschikt voor het mannelijk geslacht en wordt aanbevolen na een ongeval, maag- of longbloeding, tegen asthma en hoofdpijnen.

Uitkomsten van het onderzoek: De tabletten be- vatten gedroogd bloed, suiker en chocolade. De bloedkleurstof werd spectroscopisch aangetoond.

De katalase- en peroxydasereacties waren in bei- de preparaten positief (katalase-reactie bij Tau- rosan zwak). Het aschgehalte bedraagt ongeveer 2,5 %. In de asch konden ijzer, natrium en phos- phaat worden aangetoond. Het verschil in de ta- bletjes (en misschien voor dengene, die het ge- bruik "ervan aanbeveelt, ook de therapeutische

waarde) is wellicht gebonden aan stoffen, die zich aan een eenvoudig chemisch onderzoek ont- trekken.

AUDIGENINE

Fabrikant: Maison L. Frère, 19 Rue Jacob, Paris.

Samenstelling: Di-jodo-antipyrine 2,5 %, kalium- bromide32,5 %, natriumbromide 30 %, strontium- bromide (watervrij) 10%, ammoniumbromide 20% en talk 5 % .

Uitkomsten van het onderzoek: De hygroscopi- sche tabletjes wegen plm. 950 mg. Na drogen kon met aether een fraai gekristalliseerde orga- nische verbinding worden uitgetrokken, met een smeltpunt van 157°-158°. Deze verbinding, waar- van plm. 2,5% in de tabletjes aanwezig was, bleek een jodiumhoudend derivaat van antipyri- ne te zijn.

In de literatuur is van antipyrine wel een mono- jood-verbinding bekend; over het bestaan van een di-jood-verbinding werd niets gevonden. Een opzettelijk ter vergelijking gemaakt preparaat van mono-jood-antipyrine had een smeltpunt van 159°. Beide preparaten, het gemaakte en het uit de tabletjes geïsoleerde, splitsen zeer gemakke- lijk jodium af. Voor het jodiumgehalte van de stof uit de tabletjes werd gevonden 38,5%, ter- wijl mono-jood-antipyrine volgens dezelfde me- thode een uitkomst gaf van 39,7 %. Theoretisch zou de mono-jood-verbinding 40,4 en de di-jood- verbinding 57,7 % jodium bevatten. Mede in ver- band met het smeltpunt, is het dus zeer waar- schijnlijk, dat we hier te doen hebben met mono- j ood-antipyrine.

Natrium, kalium, strontium en bromide konden in de waterige oplossing worden aangetoond. Het totaal gehalte aan bromide bedroeg 68,3%, dit komt overeen met de opgegeven samenstelling.

Conclusie: De gevonden samenstelling komt, be- houdens het boven omtrent mono-joodantipyrine vermelde, met de opgegeven samenstelling over- een.

Een bij de tabletjes gevoegde aanbeveling geeft een te mooi gekleurd beeld van hunne uitwerking bij toepassing tegen „otosclerose" en bevat ver-

schillende uitspraken, die de toets der kritiek niet kunnen doorstaan.

WORTELBOER'S PILLEN

Fabrikant : Jacoba Maria Wortelboer, Oude Pekela.

Samenstelling volgens Gehe's Codex: Extr. Aloes, Radix Alth., Ol. Foenic, Sapo med., Carb. calcius, Oxydum magnesicum.

Uitkomsten van het onderzoek: Het hoofdbe- standdeel van de pillen is Extr. Aloes. Het asch- gehalte bedraagt 6 %. In de asch konden calcium en magnesium worden aangetoond, naast sporen kalium en natrium. Verder is in de pillenmassa 3

T E G E N D E K W A K Z A L V E R I J No. 10 - October '36 nog aanwezig carbonaat, Succus Liquiritiae, Ra-

dix Althaeae en amylum. Te oordeelen naar den reuk is ook een weinig venkelolie toegevoegd.

DRUPPELS VAN BOERTJE VAN STAPHORST De druppels werden verstrekt aan een patiënt

De Pamfletten van de

Vennootschap V. d. Graaf & Co.

Het gezonde Lichaam

Onder bovenstaand hoofd schrijft de Zuid-Lim- burger een en ander over de drukwerken, die op zoo ruime schaal door den opvolger van Jonkers verspreid worden. Velen uwer zullen ongetwijfeld meermalen een verstopte brievenbus thuis aan- getroffen hebben, die veroorzaakt bleek te zijn door de meer dan dombrutale geschriften van kwasi-weldoeners, die onder den schijn van non- chalant populair wetenschappelijk gezwets, trach- ten de aandacht van het publiek op zich te vesti- gen met het kennelijk doel hun kruiden of andere geneesmiddelen aan den man te brengen. Wij kunnen niet genoeg op deze onjuiste toestanden wijzen en wij juichen het daarom ten zeerste toe, als ook eens door anderen in de pers de aandacht erop gevestigd wordt. Dit is dan ook de reden, dat wij het hierboven aangehaalde artikel uit de Zuid-Limburger hier in zijn geheel overnemen.

Meermalen reeds hebben wij dankbaar gewag gemaakt van de moeite, welke deze courant zich geeft haar lezers te waarschuwen tegen kwak- zalverspraktijken. Dit streven kan niet genoeg gewaardeerd worden. De euvelen, die men er- mede wenscht te bestrijden zijn van zeer groot algemeen belang. Het is meer dan bekend, dat vooral in deze kwestie het „frappez toujours" het eenige middel is waarvan succes verwacht kan worden. Voor de zooveelste keer moeten wij er- op wijzen, dat men niet genoeg doordrongen kan zijn van de noodzakelijkheid om steeds, waar men kan, bekendheid te geven aan de ernstige gevol- gen, die de kwakzalverij voor de bevolking in het algemeen en voor de zieken in het bijzonder op kan leveren. Thans laten wij het Limburgsche blad aan het woord:

Het verlangen naar het bezit van een gezond lichaam leeft zó sterk in ieder en mens, dat hij bij ziekte bereid is zelfs de meest vreemdsoortige behandelingen te ondergaan, waarvan men hem voorspelt, dat zij in staat zijn hem de verloren gezondheid terug te geyen. De onbekendheid met de wetenschap der geneeskunde is vaak de oor- zaak, dat velen critiekloos staan tegenover ge- neesmethoden, die worden aanbevolen en het lijkt er vaak op, dat men meer vertrouwen heeft in geneesmiddelen, naarmate men de werking en

lijdende aan spondilitis rhizomelica.

Uitkomsten van het onderzoek: De ingezonden hoeveelheid liet slechts een oppervlakkig onder- zoek toe. Herkend werden anijsolie en terpentijn.

De analyse is niet volledig.

(Wordt vervolgd) de geschiktheid tot bestrijding der ziekte, waar- aan men lijdt, minder kan bevroeden.

Het bestaan van deze onwetendheid is de bodem, waarop de kwakzalverij woekert, de kwakzal- verij, die met haar geheimzinnige poespas of- soms ook met grote tam-tam indruk weet te ma- ken, niet alleen op de eenvoudigen van geest, maar ook soms op hen, die krachtens hun ontwikkeling beter moesten weten en zich niet moesten inlaten met allerlei raadgevers op geneeskundig terrein.

Zeker, wij weten wel dat een doctorsbul van de medische faculteit der universiteit nog lang niet altijd een bewijs is, dat de gegradueerde persoon in kwestie het onvoorwaardelijk vertrouwen der mensheid verdient op geneeskundig terrein, maar.

wij zouden toch allerminst de mening ingang wil- len doen vinden bij het publiek, dat men zich beter tot niet-gegradueerden kan wenden, die zich bezig houden met de geneeskunde. En toch dit laatste wordt wèl aangeraden door sommige in- stellingen, die zich op geneeskundig terrein ten hevigste keren tegen de vertegenwoordigers der officiële universiteitswetenschap der geneeskunde.

Zo werd ons dezer dagen een heel pak brochures, vlugschriften, open brieven e.d. toegezonden door een zekere „Venn. v. d. Graaf en Co." die zich schijnt te bewegen, naar wij uit de nogal luid- ruchtige publicaties vernamen, op het terrein der natuurgeneeskunde. Daar blijft het niet bij, maar de bedoelde vennootschap keert zich tegen de officiële geneeskunde der doctoren, welke laat- ste categorie zich in ongunstige zin zou hebben uitgelaten over het door de Vennootschap voor- gestane systeem der geneeskunde, welk systeem voornamelijk met natuurlijke kruiden „werkt".

De krant lijkt ons niet de meest geschikte plaats om medische vraagstukken te behandelen, maar

Ons Streven = iil

behoeft steun! Lezing van dit No zal U ter- stond overtuigen dat die steun niet groot genoeg kan zijn, teneinde het omvangrijk heerschend onheil dep Kwakzalverij te beperken. Daad- werkelijk steunt U reeds, indien U zich thans abonneert tegen per jaar slechts

(Adm. Keizersgracht 10b - A'dam C.) ~ ,-v

56ste Jrg. T E G E N D E K W A K Z A L V E R I J w a n n e e r de personen in kwestie zich m e t h u n

publicaties r i c h t e n tot de k r a n t , d a n ligt d a a r wel in opgesloten een verzoek om h e t b e k e n d m a k e n v a n een opinie.

E n d a n moet het ons in h e t onderhavige geval v a n h e t h a r t , d a t de r e e k s v a n p a p i e r e n v a n de Venn. v. d. Graaf ons weinig v e r t r o u w e n in de o n d e r n e m i n g vermogen in te boezemen. Voor- eerst om h e t feit, dat het ons verderfelijk voor- komt, d a t een geneeskundig instituut w e r k t on- der het schild e n e r Vennootschap, zonder d a t m e n ergens in de publicaties de n a m e n aantreft v a n personen, die a c h t e r h e t z a a k j e zitten. W a t de medische w e r k z a a m h e i d betreft, doet de eenzij- digheid, w e l k e m e n huldigt, v r e e m d a a n . Nie- m a n d zal de geneeskracht v a n b e p a a l d e k r u i d e n o n t k e n n e n , o o k de m e d i s c h e universiteitsweten- s c h a p niet, die zich bij tal v a n p r e p a r a t e n bedient v a n kruiden-stoffen, m a a r w a n n e e r m e n de in- jectie, d e o p e r a t i e e n i e d e r e klinische b e h a n d e - ling v e r w e r p t om alleen heil te v e r w a c h t e n v a n k r u i d e n t h e e , d a n bezondigt m e n zich a a n een n i m m e r goed te k e u r e n eenzijdigheid.

De Vennootschap, die h a a r systeem doet schuil- g a a n a c h t e r een r e e k s v a n t e r m e n , die m e n bij een zo „ n a t u u r - g e t r o u w e " instelling niet zou ver- wachten, k e e r t zich fel tegen de kwakzalverij, zó fel, d a t m e n even moet d e n k e n a a n de b e k e n d e dief, die zo l u i d r u c h t i g : „Houdt d e dief" roept.

H a a r vurig pleidooi voor de leken-geneeskunde m a a k t pns w a n t r o u w e n z e k e r niet kleiner. Met politiek heeft de Vennootschap niets te m a k e n , zegt ze zelf, m a a r alweer zegt zij dit zo v a a k en zo n a d r u k k e l i j k , d a t m e n a a n h e t tegendeel gaat geloven. I n i e d e r geval doen sommige uitlatingen, die de b r o c h u r e s m e t welgevallen a a n h a l e n , ook in dit opzicht v r e e m d a a n . Zo citeert m e n een w o o r d v a n D r A. Schilling uit Breda, w a a r i n deze schrijft:

Zo doet zich in het Germaanse ras een zeer sterke af- keer gevoelen tegen de injectie-spuit, in het Romaan- se echter bestaat er een bepaalde voorliefde voor. De inenting, door het Germaanse ras op meerdere gronden weg gewenst, wordt door het Romaanse warm voor- gestaan. Toepassing van kruiden en water zijn sche- ring en inslag in de volksgeneeskunde van het Ger- maanse. Grote aanhankelijkheid aan de lekengenees- kunde bij het Germaanse, vindt haar antipode, haar tegenvoeter in grote verering van de school-genees- kunde bij het Romaanse.

E n w a n n e e r m e n v e r d e r nog leest in een brief v a n d e Vennootschap a a n h e t hoofdbestuur d e r N e d e r l a n d s e m a a t s c h a p p i j ter b e v o r d e r i n g d e r geneeskunst te A m s t e r d a m de volgende zinsnede :

Onze vijanden zullen als ondergravers van de Natio- naal-Staat van de Kerk en Troon, hun Noodlotjaar in sneller.tempo tegemoet gaan,

INHOUD

•Bic z.

Mededeelingen v. h. Rijksinstituut voor Phar- maco-Therapeutisch Onderzoek (No. 29) blz. 1 Mededeelingen van het Bestuur 2 De Pamfletten

& Co. (Het g

van de Vennootschap V ezonde Lichaam)

d. Graaf 4

Correspondentie 6

Rechtszaken 6

d a n weet m e n zo ongeveer wel uit w e l k e hoek de w i n d waait. Laatstbedoeld schrijven, dat een overvloed v a n protesten i n h o u d t tegen de (ove- rigens volkomen juiste) h o u d i n g d e r Maatschap- pij« ter bevordering der geneeskunst, w e k t op- nieuw de i n d r u k , d a t het m e t de m e e r g e n o e m d e vennootschap d e r kruiden-geneeskunde niet h e e - l e m a a l pluis is. Vooreerst is h e t Nederlands, w a a r i n het schrijven gesteld is abominabel en het a a n t a l taalfouten, doet niet d e minste twijfel rij- zen over het feit, d a t hier i e m a n d a a n h e t woord is m e t een afkeer v a n „wetenschap". Het gehele d r u k w e r k trouwens doet d e n k e n a a n een lichte- lijk a b n o r m a l e geest.

Men is even verbaasd, w a n n e e r de kruiden-ven- nootschap i n een bijgevoegd p a p i e r een gunstig oordeel af k a n d r u k k e n v a n verschillende m e n - sen, w a a r o n d e r enkele m e t k l i n k e n d e n a m e n . W a n n e e r deze getuigenissen echt zijn, d a n k a n m e n zich alleen m a a r verbazen over h e t feit, dat o p n i e u w blijkt, d a t overigens respectabele m e n - sen, op geneeskundig gebied een beginsel h u l d i - gen, d a t weinig hoger staat, d a n hetgeen nie in- boorling koestert ten opzichte v a n zijn medicijn- m a n . H e t is overigens goed op te m e r k e n , d a t d e getuigschriften in kwestie niet afkomstig zijn uit medische kringen.

Onze conclusie is deze: de publicatie v a n deze Vennootschap, die de k r u i d e n g e n e e s k u n d e er- kend wil zien, n a a s t de „allopathie", de t h a n s officiële geneeskunde, w e k t geen vertrouwen.

Mocht die vennootschap ook de brievenbussen v a n onze lezers g a a n belasten m e t reclame-druk- w e r k e n , d a n zouden wij willen a a n r a d e n , deze d r u k w e r k e n te d e p o n e r e n daar, w a a r ze thuis- h o r e n : in de p r u l l e m a n d .

5

TEGEN DE KWAKZALVERIJ No. 10 - October '36

• Correspondentie •

Alvorens op deze plaats de gewone correspondentie af te doen, zullen wij enkele algemeene opmerkingen moe- ten maken.

In de eerste plaats deze: wij zijn steeds zeer dankbaar te mogen constateeren, dat zooveel lezers zich de moeite geven allerlei geschriften aan ons op te zenden. Men verlieze echter niet uit het oog, dat het voor ons niet doenlijk is bericht van ontvangst over alles te zenden.

Wij hopen dan ook, dat men ons dit niet kwalijk neemt.

In de tweede plaats: Vele lezers schijnen te denken, dat wij in staat zijn aan wantoestanden waarop door hen gewezen wordt direct een eind te kunnen maken. Dit nu zou al een heel ideale toestand zijn, d.w.z. binnen zekere grenzen. De werkelijkheid is echter, dat wij slechts po- gingen aan kunnen wenden om met behulp van de ge- gevens, die men ons verschaft, eenerzijds anderen bij- tijds en op een goede manier te waarschuwen, ander- zijds, dat wy, gebruik makende van een en ander, be- voegde instanties nog eens met nadruk op de groote wenschelijkheid en noodzaak wijzen, bepalingen in het leven te roepen waardoor de mogelijkheden verruimd worden met grooter kans op succes tegen wantoestan- den op te treden. Dit alles echter eischt een groote dosis geduld, d.w.z. het is uitgesloten, op dit gebied iets goeds te bereiken zonder slag of stoot. Voorloopig is van mede- werking van hoogerhand nog niet zoo heel veel geble- ken. Men late zich daardoor niet ontmoedigen, immers de kwestie waar het om gaat is te belangrijk en blijft om zoo te zeggen steeds up to date. Uw medewerking is dringend noodig. Laat dit thans voldoende zijn. BIJ- DRAGEN ZIJN ALTIJD WELKOM.

J. H. van S. te R. — Door de vacanties is uw schrijven eerst thans aan de beurt gekomen. Aan deze toestand is momenteel niets te doen. U kunt de menschen waar- schuwen, hetgeen U in voorkomende gevallen vanzelf zult doen. Het door U genoemde diploma schijnt inder- daad verschaft te worden maar geeft den houders na- tuurlijk niet de minste bevoegdheid. Dit zijn gewoon- weg brutaal overgenomen dingen, die o.a. in de Ver- Staten officieel zijn.

A. M. te U. — Het is merkwaardig, dat de meeste men- schen bij ons advies komen vragen als het gewoonlijk in sommige opzichten te laat is. Men zal waarschijnlijk trachten U te houden aan de verklaring, die door U onderteekend is, en waarin voorkomt, dat U als kooper van het (voor U nuttelooze) voorwerp wordt beschouwd.

Indien U ons een en ander ter inzage wilt zenden willen wij trachten voor U uit te maken of er nog iets aan is te verhelpen.

Onbekende te A. - - Anoniem geschrijf is bij ons niet erg welkom. U\tf brief kunnen we hier niet beantwoor- den.

H: • • i

RECHTSZAKEN

K A N T O N G E R E C H T T E HOORN EEN „SPECIALIST-KWAKZALVER" EN EEN

MAGNETISEUR STAAN TERECHT

Voor den kantonrechter, jhr mr dr Van den Brandeler, heeft terechtgestaan iemand uit Vlaardingen, thans ge- detineerd te Alkmaar, zich noemende „reiziger in zalf- geschiedenis", die in West-Friesland de praktijk van wónder-esculaap had uitgeoefend.

Verdachte was specialist-kwakzalver op het gebied van exceem, echter waren getuigen nimmer door den won- derdokter genezen. De man, die tot een half jaar ver- oordeeld is door de rechtbank te Alkmaar wegens op- lichting, beweerde dat zijn zalf een geheim procédé was, hetwelk niet universeel was. Naar gelang van den ernst der ziekte stelde hij het smeersel samen.

Met kruiden had hij een patiënt behandeld, die „zenu- wen op de maag had". Met zulk een succes, dat deze nog steeds in het ziekenhuis vertoeft... lijdende aan een maagkwaal.

Verdachte gaf de feiten toe. Hij zeide door familie- omstandigheden zijn patiënten in den steek gelaten te hebben en niet — zooals eerder door hem verklaard — dat de grond hem te warm werd. De Ambtenaar van het O.M. mr de Bruyes Tack merkte op, dat de kwakzalverij zeer toeneemt. Spr. eischte ƒ100 of 60 dagen.

Uitspraak ƒ 50 of 25 dagen, waarmede verdachte ac- coord ging.

Verder stond terecht een magnetiseur te Sneek. Hij had eenige personen behandeld, waarvan een tweetal als getuigen gehoord werden. Iemand uit Enkhuizen, die door de officieele wetenschap niet genezen was, had na 4 behandelingen veel verlichting verkregen. Een inwo- ner van Apeldoorn, die sukkelde aan algemeene klach- ten en o.a. 11 maanden zonder verbetering in zijn ge- zondheidstoestand in een ziekenhuis te Amsterdam had doorgebracht, was met 4 behandelingen geheel genezen.

De verdachte noemde verschillende namen van perso- nen van de rechterlijke macht, die hij genezen had. En een dokter, die patiënten naar hem toegezonden zou hebben.

De Ambtenaar hield zich aan de jurisprudentie, welke ook het uitoefenen van geneeskunde verbiedt, indien dit inderdaad met succes geschiedt en eischte 15 gulden of 10 dagen.

Verdachte bracht hier niets tegen in, waarop de veroor- deeling conform geschiedde.

MAGNETISEUR T E GRONINGEN STAAT IN HOOGER R E R O E P T E R E C H T

250 GULDEN BOETE GEËISCHT

Voor de rechtbank te Groningen stond 25 Juni j.1. in hooger beroep terecht de 53-jarige magnetiseur H. H. te Groningen. De Groningsche kantonrechter had hem we- gens onbevoegd uitoefenen van !de geneeskunst veroor- deeld tot ƒ 250.- boete subs. 50 dagen Hechtenis. Voor de

56ste Jrg. TEGEN DE KWAKZALVERIJ

rechtbank werden gisteren allereerst enkele getuigen verhoord, die onder behandeling van H. waren geweest.

Zonder uitzondering verklaarden zij, dat zij door zijn behandeling volkomen waren genezen.

Verd. vertelde de rechtbank, dat hy levenskracht van zichzelf afstaat aan zieke menschen. Hij kan die kracht overbrengen door de patiënten aan te raken. De officier van Justitie herinnerde eraan, dat het beoefenen van de geneeskunst alleen is toegestaan, wanneer de betrokken persoon voldoet aan wettelijk gestelde eischen. H. is niet bevoegd. De officier betoogde, dat hij niet kon beoordee- len in welk mate H.'s magnetisme geneeskracht bezit of suggestief werkte, dan wel gevaarlijk is voor hen, die

GLASFABRIEKEN A. J, BAKKER

Opgericht 1838 NIEUW BUINEN Wij l e v e r e n u i t o n d e r s t a a n d e m a g a z i j n e n :

Amsterdam Prima qualiteit Rotterdam Geldersche Kade97/99 A/ir? r*Tr»T TXT Haringvliet 27/29

Tel. 40054 M Ü I J I C U I M - T e l # 1 2i o i

Groningen G L A S Zwolle Ged. Zuiderdiep 39 verder in zeer Diezerstraat 5

Tel. 793 ruime sorteering: Tel. 477

ziekenverplegingsarükelen, apotheek' en laboratoriumbenoodigdheden als koorts-, bad' en chemische thermometers, bedpannen. urinalen. Irrigatoren, spuiten, inneem' glaasjes, maatglazen, trechters, personen- en babyweegschalen, balansen, Jena

kookglas, object' en dekglaasjes, zalfpotten, doozen etc.

Geïll. prijscourant wordt op aanvrage gaarne toegezonden.

F I R M A P . L . S T R A A T M A N — E N S C H E D E Postbus 65 — Gevestigd 1889

E t i k e t t e n - , P a p i e r w a r e n - e n C a r t o n n a g e f a b r i e k UW ADRES VOOR

V O U W D O O Z E N E N F O N D S E T I K E T T E N Het beste adres voor mooi uitgevoerde

P A R T I C U L I E R E D O O Z E N E N E T I K E T T E N

Verschenen ZESDE DRUK:

Inleiding tot de

Physische Chemie

DE KOLLOIDCHEMIE IN HET BIZONDER VOOR BIOLOGEN EN MEDICI

DOOR PROF. DR

H. R. KRUYT

IN DEZEN NIEUWEN DRUK:

o.m. belangrijke omwerking van het kolloid- chemisch gedeelte en toevoeging van nieuwe onderwerpen (b.v. redox-potentialen)

I N G E N A A I D ƒ 3 . 7 5 G E B O N D E N ƒ 4 . 5 0

VRAAGT UW BOEKHANDELAAR

onder behandeling worden genomen. De officier meen- de niet anders te kunnen doen dan de rechtbank te vra- gen het vonnis van den kantonrechter te bevestigen.

Mr Wolthuis, verdachte's raadsman, deelde mede, dat verd. direct na het vonnis van den kantonrechter is op- gehouden patiënten onder behandeling te nemen. Verd.

is alleen in hooger beroep gekomen omdat hij meent recht te hebben op clementie, in de eerste plaats omdat hij niet meer als magnetiseur werkt en in de tweede plaats omdat er toch vele menschen zijn geweest, die hij heeft genezen.

Uitspraak 4 Juli.

(Telegraaf)

In dit Blad worden uitsluitend annonces op- genomen, die door de Vereeniging Tegen de

Kwakzalverij zijn goedgekeurd N.V. A'DAMSCHE VERBANDSTOFFEN FABRIEK

FABRIKANTE van alle soorten

V E R B A N D S T O F F E N V E R B A N D T R O M M E L S

GROSSIER in ZIEKENVERPLEGINGSARTIKELEN H A R T M A N N ' s P L E I S T E R S

Z I N K O C O L L e n K O S M O P L A S T V BROUWERSGRACHT 180 — TELEF. 44213-43213

Dr M. G. NEURDENBURG:

DOODSOORZAAK EN j ^# „ STATISTIEK

VRAAGT UW BOEKHANDELAAR

3 4 8 Blz. m e t vele tabellen, formulieren, uitgebr.

register enz. — Prijs f 7.50

NEDERLANDSCH FABRIKAAT

BROMOCALM

een voortreffelijke Nervinum en Se- dativum. Naar keuze en inzicht van den geneesheer in drie verschillende samenstellingen en vormen, n.l. als vloeistof, als bouillionblokjes en als tabletten.

N.V. PHARMACEUTISCH-CHEMISCHE INDUSTRIE AMSTERDAM „PHIA"

Brouwersgracht 115 - Amsterdam-C. - Telef. 42131 -42331

7

MAANDBLAD

TEGEN DE KWAKZALVERIJ

DELIUS

AMSTERDAM

B e n o o d i g d h e d e n v o o r :

APOTHEKEN ZIEKENHUIZEN LABORATORIA DROGISTEN ONDERWIJS

VttfiKOTl

N.V. ORGANON oss

strijdt mede tegen het misbruik van genees- middelen, doordat zij uitsluitend bij medici p r o p a g a n d a maakt voor haar preparaten.

NITROGLYCERINE CAPSULES CFA

klinisch beproefd, voor de Ziekenfondspraktijk toegestaan CHEMIFA — Chemische Fabriek Amsterdam N.V.

In dit Blad worden uitsluitend annonces pp- genomen, die door de Vereeniging Tegen de

Kwakzalverij zijn goedgekeurd Caoutchouc

HECHTPLEISTI

op rollen en spoe in diverse af metingen

OOK in ELASTISCHE

u i t v o e r i n g , zooals-

BROCAPLAST

TISCH WONDVERBAND Drukverband Trek- en Steenpuistenpleister, enz.

BROCAPLAST,

ZUIVER NEDERLANDSCH FABRIKAAT

ASCAL-CALQUINAL- HEPREX

F a b r i k a n t e n

zijn GENEESmiddelen

N.V. A M S T E R D A M S C H E G H I N I N E F A B R I E K

ALUCOL

Colloidaal aluminiumhydroxyde De verlaagde prijzen zijn:

36 tabletten f 0.80 60 „ f 1.25 50 gr. poeder f 0.75 100,, „ 11.50 N.V. Pharm. Handelsafdeeling v.h. KERKH0FF & Co.

Nassaukade 370 - Amsterdam

HET NEDERLANDSE KALKVOEDSEL

NOURICAL

,

NOURICAL

4 ^ i '°

NOURICAL CHOC. HAGELSLAG EN GESTAMPTE ANIJSMUISJES bevatten 5 % calciumgluconaat en 5°/0 calciumphosphaat. "Prijs voor het publiek: f 0.60 per busje van 200 gram.

N O U R I C A L P A P P O E D E R bevat 25u/0 calciumgluconaat, 25"/„

droog moutextract, 50% suiker. Prijs voor het publiek: f 0.95 per busje van 180 gram.

N. V. N O U R Y - P H A R M A

D E V E N T E R - H O L L A N D