Europese verkiezingen

1

Europese verkiezingen 2019

Unieke EU: nationale én supranationale impulsen

2

Europese Raad en Permanente

Vertegenwoordigers.

Europese Commissie, Europees Parlement,

Europese Hof van Justitie,

Europese Raad van Ministers, Europese Rekenkamer.

Werkwijze

•Informeren

•Consulteren

•Harmoniseren

•Integreren

3

Maar ……..

niet altijd.

Rechtsgrondslag

1) Europese Verdragen met Protocollen.

2) Verordeningen en richtlijnen (algemeen bindend); besluiten en beschikkingen (gericht bindend) en aanbevelingen.

3) Internationale overeenkomsten.

De Gemeenschap is een rechtsorde die haar doeleinden nastreeft door middel van het recht. Het Europees recht gaat boven nationaal recht.

4

Europese integratie heeft geleid tot:

• Enorme welvaartgroei

• Spectaculaire toename interne handel

• Politieke stabiliteit en onderling begrip

• Economische, sociale en territoriale samenhang

• Verbetering levenskwaliteit door instelling hoge normen:

• Voor milieubescherming

• Arbeidsomstandigheden en sociale grondrechten

• Consumentenbescherming

• Gegevensbescherming

• Energiezekerheid

• Voedselzekerheid, -veiligheid en -kwaliteit

• Gezondheidsbescherming

5

15 00

17 00

18 00

19 00

20 00

jaar duurzame vrede

70

Vre de Oorlo

g

Wie is bevoegd?

• EU is exclusief bevoegd voor:

• Douane-unie, Handel, Concurrentiebeleid, Internationale Verdragen, Biologische rijkdom van de zee.

• EU deelt met lidstaten gedeelde bevoegdheid voor:

• Interne markt, Sociaal beleid, Economische en sociale samenhang,

Landbouw en Visserij, Milieu, Consumentenbescherming, Vervoer, trans- Europese netwerken, Energie, Ruimte voor vrijheid en veiligheid en recht, Veiligheid bij volksgezondheid, Onderzoek en Technologische Ontwikkeling, Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire hulp.

• EU heeft ondersteunende, aanvullende en coördinerende bevoegdheden voor:

• Volksgezondheid, Industrie, Cultuur, Toerisme, Onderwijs, Jeugd, Civiele

bescherming, Administratieve samenwerking. ⁶

7

8

Medebeslissingsrecht in besluitvorming Europees Parlement.

9

CDA in EPP PvdA in S&D CU-SGP en Forum in ECR VVD en D66 in ALDE Groen Links in Greens/EFA SP en PvdD in GUE/NGL PVV in ENF

Volt 50Plus DENK Jezus Leeft De Groenen Van de regio/piratenpartij niet in Parlement

Afbakening Europese samenwerking

• Beginselen van subsidiariteit en evenredigheid.

• Nationale bevoegdheid:

• Zorg (CDA/D66)

• Sociale Zekerheid (CDA)

• Pensioenen (CDA/SP)

• Sociale woningbouw (PvdA)

• Werkgelegenheidspolitiek (SP)

• Eigen begroting en eigen sociaaleconomisch beleid (SP)

• Belastingheffing (CU/SGP)

• Gezinsbeleid (CU/SGP)

• EU alleen voor grensoverschrijdende uitdagingen (VVD/CU/SGP)

• Tegen idee van verdere integratie (“an ever closing union”) (Forum/CU/SGP)

• Nederland uit de EU (PVV)

1 0

Verkiezingsthema’s 2019

• Interne Markt en digitale markt

• Mededinging

• Vervoer en Energie

• Landbouw en Visserij

• Milieu

• Verdieping EMU

• Sociaal Europa

• Democratisch Europa

• Migratie en Justitie

• Handel

• Buitenlands beleid

- Ontwikkelingssamenwerking - Veiligheid en Defensie

• Financiering

11

EU als Waardengemeenschap

• In september 2018 stemt Parlement in met rapport Sargentini om een artikel 7-procedure te starten tegen Hongarije wegens ernstige schending van de democratie, fundamentele rechten en rechtsstaat.

• Juncker: “artikel 7 moet worden toegepast wanneer de rechtsstaat wordt bedreigd”.

• Jerzy Buzek, oud-voorzitter Europees Parlement: “De EU moet zich realiseren dat vrede, stabiliteit, welvaart en een open samenleving niet vanzelfsprekend zijn”.

• Frans Timmermans: “De EU stoelt op de driepoot democratie, rechtsstaat en mensenrechten. Deze rechten zijn aan individuen toegekend. We zijn ze als vanzelfsprekend gaan beschouwen.”

12

• Waardengemeenschap van goed bestuur, rechtsstaat, democratie, markteconomie, pluralisme, duurzaamheid, mensenrechten en fundamentele vrijheden.

• Schending democratie/rechtsstaat in Polen en Hongarije leidt tot artikel 7 procedure.

Veroordeling Hongarije kan leiden tot intrekking stemrecht in de Raad.

• Krachtiger gebruik inbreukprocedures. (CDA/PvdA)

• Aanpassen unanimiteitsregel voor blokkade artikel 7. (CDA/Groen Links)

• Jaarlijkse onafhankelijke controle lidstaten. (PvdA/Groen Links/SP/D66/CU/SGP) Sancties: - Beperken of stopzetting financiering uit cohesie- en structuurfondsen.

- Ontneming stemrecht.

• Automatisch verlies controle over Europese fondsen. (Groen Links)

• EU steun aan maatschappelijke organisaties in betrokken lidstaat, die zich tegen schending verzetten. (Groen Links)

13

Bevorderen van de economische groei

• Bevorderen particuliere investeringen door:

- Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI).

• Verdieping van de Interne Markt

• Digitale interne markt

14

Tekortkomingen (2)

Vrijheid van Diensten:

• Niet volledig. In EU bestaan 5000 beschermde beroepen. Dat zijn 50 miljoen mensen, 22% van alle werkenden.

• Opheffing nationale belemmeringen digitale diensten, premies en belastingen.

• Europese dienstenkaart voor werken over de grens. (VVD)

• Belasten digitale economie met efficiënte btw-inning.

• Vennootschapsbelasting ontwikkelt zich tot “race to the bottom”.

• Minimumtarief en minimumgrondslag in EU. (SP/D66)

• Belastingontduiking en belastingontwijking ondergraaft gelijke speelveld.

• Verschillen in productiviteit, prijs, productbenadering en opvattingen over gezondheid en veiligheid blijven bestaan.

15

• Matthijs van Miltenburg (D66): Harmonisatie regelgeving moet eenvoudiger.

• Ivo Belet en Esther de Lange: Verdieping interne markt vraagt om handhaving van regels en op voorkomen van een doorgeschoten detaillering. De nadruk dient te liggen op richtlijnen. (CDA/CU-SGP)

• Niet altijd duidelijk waarvoor regelgeving dient en welke toegevoegde waarde zij heeft. (CU-SGP)

• Strengere aanpak niet op tijd of onjuist invoeren Europese wetgeving. (CDA/CU- SGP)

16

Aanpassing en voorstellen vrij dienstenverkeer

• Rapporteur Agnes Jongerius (PvdA): “Bij detacheringsrichtlijn, m.u.v. de

transportsector, vindt de CAO toepassing plaats op werknemers van buiten.

Extra vergoedingen voor reizen en kost & inwoning mogen niet meer van het loon worden afgetrokken”.

• Sociale rechten en milieu-eisen niet langer ondergeschikt maken. (SP)

• Stoppen met liberalisering publieke dienstverlening en privatisering van

nutsbedrijven. Afschaffing marktwerking in de publieke sector: woningmarkt, zorg en in het onderwijs. (Groen Links/SP)

• Drinkwatervoorziening blijft in publieke handen. (Groen Links)

• Beschermingsniveau vitale infrastructuur wordt verhoogd tegen digitale aanvallen. (VVD)

• Bescherming strategische digitale sectoren in EU tegen buitenlandse overnames. (D66)

• Één licentie voor startups voor gehele EU. (VVD/D66)

17

Voorstellen vrije overheidsaanbestedingen

• Verhoging drempelbedragen Europese aanbesteding. (CDA/CU-SGP)

• Zorg, sociaal domein en basis- en voortgezet onderwijs uitsluiten van Europese aanbesteding. (CDA/Groen Links/ SP/ CU-SGP)

• Kleinere en lokale diensten uitsluiten van Europese aanbesteding.(Groen Links)

• Circulariteit wordt belangrijk in Europese aanbestedingen. (VVD)

• 100% duurzaam inkopen door overheden. (D66) VRIJ VERKEER VAN PERSONEN:

• Opstellen exit-strategie met criteria en draaiboek voor opzeggen Schengen Verdrag (=opheffen binnengrenzen). (CU/SGP)

• Landen uit Schengen Verdrag zetten die geen vluchtelingen opnemen. (Hoekstra)

• Opzeggen Schengen Verdrag en invoeren grenscontroles. (Forum/PVV)

18

Voorgestelde aanpassingen vrij kapitaalverkeer

• EU stimuleert investeringsfondsen in bedrijven voor verzekeraars en pensioenbedrijven. (VVD/Groen Links)

• EU-belasting op speculatieve financiële transacties flitskapitaal. (SP/Groen Links)

• Ieder financieel product wordt getoetst op maatschappelijk effect en op het risico voor de consument (Begrijpelijkheidstoets). (SP)

• Scheiding tussen banken met een nutsfunctie en zakenbanken. Ieder land kan een staatsbank creëren voor betalingsverkeer en sparen. (Groen Links/SP)

• EU maakt definities voor duurzame en niet-duurzame aandelen, obligaties en spaarrekeningen. (Groen Links)

• EU dringt toekende rol kredietbeoordelaars terug in regelgeving. (Groen Links)

• Europese wet voor collectieve schadeclaims door consumenten. (D66)

19

Voorstellen digitale interne markt

• Vrij verkeer van data wordt 5^e vrijheid op interne markt. (VVD)

• EU stimuleert ontwikkeling nieuwe data-infrastructuren, die privacy, veiligheid en controle van de eindgebruiker centraal stellen. (Groen Links)

• De EU stelt grenzen aan beslissingen door algoritmen. Zij mogen niet discriminerend zij en moeten transparant zijn. (Groen Links/D66)

• Iedereen krijgt eigen data-ID waar men kan aangeven welke data mag worden gedeeld, met wie en met welk doel. (VVD)

• Strengere e-Privacy regels op Europees niveau. (D66)

• Browserinstellingen zoals ‘Do not track’ moeten juridisch bindend worden. Het offline volgen van locatiegegevens moet verboden worden. (D66/Groen Links)

• Klachtenprocedure voor verkeerd gebruik van persoonlijke gegevens. (VVD)

• Uniforme verplichte standaard voor opladers. (Groen Links)

20

Voorstellen digitale markt (2)

• Betere regulering digitale markten. Maatschappelijke data is beschikbaar voor innovatie. (VVD)

• Software ontwikkeld of medegefinancierd door de overheid altijd onder vrije en open licenties. (Groen Links)

• Stimuleren digitale innovatie door nieuwe belastingregels voor startkapitaal.

(D66)

• Certificeringssysteem voor veilige soft- en hardware, minimale levensduur en ondersteuning van deze producten. (D66)

• Certificeringssysteem voor online aangesloten apparaten. (VVD)

• Fabrikanten zijn verantwoordelijk en aansprakelijk voor de beveiliging van hun producten met internetaansluiting. (Groen Links)

• De EU voert scherpe exportcontroles in voor aftap– en censuurtechnologie.

(Groen Links)

21

Voorstellen Economische en Monetaire Unie

• Nakomen afspraken stabiliteits- en groeipact begrotingstekort (maximaal 3%) en staatsschuld (maximaal 60%) en doorvoeren van hervormingen.

• Ruimte voor anticyclisch beleid en nadruk op houdbaarheid staatsschuld. (Groen links/D66)

• Langdurig hoog tekort en hoge staatsschuld en de economie niet moderniseren, omdat dit eindigt in een transferunie.

• Gezamenlijke begroting voor de Eurozone vanaf 2021, dat investeringen mogelijk en de economie crisisbestendiger moet maken.

• Stabiliteit eurozone versterkt met euro-obligaties en eurozonebegroting. (D66/Groen Links)

• Tegen eurobonds (VVD), tegen eurozonebudget (SP/CU-SGP)

22

Naleving gemaakte afspraken

• Peter van Dalen (CU-SGP): “De bepalingen van het Stabiliteits- en Groei Pact zijn inmiddels 150 keer geschonden”.

• Toetsen of uitgaven worden gedaan in het kader van investeringen en

hervormingen. In uitzonderlijk geval meer flexibiliteit door besluit Europese Raad.

(CU-SGP)

• Paul Tang (PvdA): “Het schuldniveau moet leidend zijn”.

• Europese norm van 5% maximale werkloosheid, waarbij overheden in actie moeten komen. (PvdA)

• Rekenkamer: Commissie ziet onvoldoende toe op schuldvermindering.

• Caroline Nagtegaal (VVD): “De Commissie moet veel meer dan nu het geval is onafhankelijk en zonder aanziens des lidstaat haar afweging maken”.

• Eurocommissaris Pierre Moscovici heeft aangegeven niet te willen straffen, maar te willen verleiden.

• Recht op gezamenlijke financiering schulden als landen hun staatsschuld afbouwen. (D66/Groen Links)

23

Voorstellen Economische en Monetaire Unie

• Inzetten Europese fondsen als laatste uitweg. Allereerst dienen de houders van staatsobligaties zelf mee te betalen aan de redding van de lidstaat.

• Omvorming Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) tot Intergouvernementeel Europees Monetair Fonds (EMF).

• EMF dat besluit op basis van unanimiteit.

• Schuldhoudbaarheidsanalyse door EMF. (Nederland)

• Hoe hoger en langduriger de tekorten des te strenger opgelegde maatregelen. Landen die regels schenden worden gekort op structuurfondsen. (VVD)

• Europese Minister van Financiën. (Frankrijk) (Volt)

24

Naleving gemaakte afspraken (2)

• Esther de Lange (CDA): “De EU heeft geen superminister nodig, maar een handhaver. Iemand die scherp toezicht houdt op het economisch en fiscaal beleid van de lidstaten en de

houdbaarheid daarvan”.

• Herstellen parlementaire en financiële controle door het

Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) en het Begrotingspact binnen het normale democratische raamwerk van de EU te

brengen. Europese burgers en bedrijven krijgen dan de mogelijkheid om naar het Europese Hof te stappen.

• Bas Eickhout (Groenen): Het cruciale probleem blijft bestaan dat financiële noodsteun en hervormingsprogramma’s zonder goede democratische controle tot stand komen.

25

Voorgestelde maatregelen

• Formele status Eurogroep en meer openbaarheid over besluitvorming. (D66)

• Striktere toetredingseisen voor de euro. Inclusief overheidsfunctioneren, mate van corruptie en economische concurrentiekracht. (VVD)

• Dwingende verplichting om euro in te voeren verdwijnt. (SP/CU-SGP)

• Ontwerpen exit-strategie eurozone wanneer een lidstaat kiest voor vrijwillig vertrek. Inclusief economische en financiële ‘Marshall-steun’. (CU-SGP)

• Jaarlijkse verrekening target2-balans bij ECB om verliezen te vermijden. (CU-SGP)

• Meer bevoegdheden ECB bij crisisvoorkoming en groeistimulering (Volt)

• Referendum over de euro. (Forum)

• Nederland uit de eurozone. (PVV)

• De EU onderzoekt uitgifte crypto-euro door de Europese Centrale Bank. (VVD)

• Om Griekenland perspectief te bieden wordt een deel van de Europese leningen

kwijtgescholden. (Groen Links) ²⁶

Voorstellen sociale beleid

• Vaststelling sociale minimumnormen in EU om sociale dumping te voorkomen.

1/4e deel van de Europeanen loopt risico op armoede en sociale uitsluiting.

• Minimumrechten voor ouders en mantelzorgers op verlof en flexibele werkregelingen.

• Ondersteuning evenwicht tussen werk en privéleven. Veranderde arbeidsmarkt vraagt om nieuwe sociale rechten, zoals het recht op rust tegenover het altijd en overal beschikbaar zijn door technologische ontwikkelingen.

• Ondersteuning nationale hervormingen gericht op minder belasting op arbeid.

• Modernisering en afstemming pensioenstelsels op levensverwachting.

• Europees pensioenspaarproduct. (D66)

• Onderwijs voor een leven lang leren.

• Koppeling lonen aan productiviteit.

27

Voorstellen sociale beleid (2)

• Europese pijler van sociale rechten. (Macron/Sanchez)

• Ondersteuning Europese burger in alle levensfasen om bij te dragen aan en toegang te hebben tot de moderne maatschappij.

• Europees kindergarantieplan voor toegang tot zorg, onderwijs, kinderopvang, fatsoenlijk huis en goede voeding. (PvdA)

• Europese coördinatie sociale zekerheid met voor alle burgers één enkel socialezekerheidsnummer.

• Sociaal minimum en minimumloon in alle lidstaten. (PvdA/SP/Groen Links)

• Arbeidsbescherming werknemers van digitale platforms.(D66/Groen Links)

• Europese identiteitskaart voor mensen met een handicap.

• Aanpak sociale dumping. Vanaf 2021 moet een buitenlandse werknemer uit een andere lidstaat hetzelfde verdienen als zijn binnenlandse collega.

28

Voorgestelde maatregelen sociaal beleid (3)

• Handhaving gelijk loon voor gelijk werk. (D66/Groen Links/PvdA/SP)

• Stoppen oneerlijke concurrentie vrachtwagenchauffeurs. (D66/PvdA)

• EU treedt op tegen schijnzelfstandigheid door definitie criteria. (D66/Groen Links)

• Versterken positie zzp’ers en flexwerkers om zich te organiseren. (PvdA)

• Verbod op nulurencontracten. (PvdA).

• Sociale rechten dezelfde status als de 4 vrijheden. (PvdA/Groen Links)

• Zeggenschap werknemers in hun bedrijven bij fusie, overname en strategische beslissingen en recht op winstdeling. (SP)

• Minimumrechten scholing werknemers grote bedrijven. (Groen Links)

• Opheffen ineffectieve agentschappen op het gebied van sociale zaken. (CU/SGP)

• Betere afstemming sociale zekerheid in grensregio’s. (CDA/D66)

• EU steunt grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling en stages. (Groen Links)²⁹

Voorstellen sociaal beleid voor gelijke kansen

• Volt – Geef ieder individu toegang tot dezelfde rechten, procedures en samenlevingsvormen.

• Volt – Verbeter de aansluiting tussen vraag en aanbod op de

gemeenschappelijke arbeidsmarkt, door uitwisseling van werkgelegenheid en capaciteit tussen Europese landen makkelijker te maken.

• Volt – Verbeter afstemming en geldigheid van diploma’s en certificaten in heel Europa.

• Volt – stem werkgerelateerde sociale, juridische en medische voorzieningen af binnen Europa voor een eerlijke arbeidsmarkt.

• Volt – Doorbreek glazen plafond en verplicht vrouwelijke bestuursleden in ieder groot bedrijf vanaf 2025.

• Volt – Garandeer recht op abortus tot minimaal 14 weken en beschikbaarheid van anticonceptie in elk Europees land.

30

Ketenversterking in Europese Landbouw

• Versterking positie van boeren en tuinders ten opzichte van supermarktketens voor eerlijke prijsvorming.

• Eurocommissaris Phil Hogan komt met ketenwetgeving waardoor late betalingen (>30 dagen), annulering door supermarkten en het laten opdraaien van boeren voor onverkochte producten wordt verboden.

• Producentenorganisaties mogen vaker gezamenlijke afspraken maken over productieplanning of leveringscontracten.

• Lidstaten moeten verplicht een autoriteit opzetten die toeziet op naleving van de regels.

• Wet geldt ook voor producten van buiten de EU in richtlijn (2019/633).

• EU bevordert termijncontracten om boeren zekerheid te geven over afzetprijzen. (Groen Links)

31

GLB-hervorming: vergroening

• Annie Schreijer-Pierik (CDA): “De vrije prijsvorming op de

wereldmarkt vergoedt nauwelijks de milieu inspanningen van onze voedselproducenten”.

• Eerlijke markt met eerlijke concurrentie en een eerlijke prijs. (CDA)

• Bart Staes (Groenen): pleit voor vermindering voedselverspilling; het lokaal of regionaal verbouwen van voedsel; agro-ecologische

productie die bodem en watervoorziening niet uitputten, met

hergebruik van afval; minder dieren per hectare; gewasrotatie en biologische technieken en natuurlijke bemesting, in plaats van

monoculturen, pesticiden en kunstmest, uitgeputte bodems en minder biodiversiteit.

• Voor 2021-2027 omschakeling naar duurzame landbouw. Met

beperking tot 50.000 € van directe betalingen aan individuele boer.

32

GLB-hervormingen

• Bas Eickhout (Groenen): “Op dit moment bestaat er een ongezonde relatie tussen producenten van gewasbeschermingsmiddelen en de

industriële landbouw”. Deze afhankelijkheid moet worden doorbroken.

• Gerben-Jan Gerbrandy (D66) pleit voor het versterken van de

marktpositie van de boeren, radicale vergroening en het stimuleren van innovatie in de landbouwsector. We moeten inzetten op

kringlooplandbouw, met hergebruik van afval uit voedsel- en

landbouwproductie, en duurzame omgang met bodem en gewassen.

• Bas Belder (CU-SGP) pleit voor minder regeldruk. “Innovatieve

oplossingen moeten voor iedere boer binnen handbereik komen”. De regels voor producentenorganisaties moeten worden gemoderniseerd.

33

GLB-hervormingen (2)

• Jan Huitema (VVD): “Precisielandbouw om de voedselproductie te optimaliseren en de milieudruk verlagen. Een gezonde bodem = een gezond product”.

• Huitema: De inkomenssteun wordt in veel Europese landen gebruikt als basisinkomen, in plaats van als investering in het boerenbedrijf.

• Huitema pleit voor innovatie. Insectenteelt om reststromen om te zetten in hoogwaardige eiwitten. Door de invoer van multicropping beschermen soorten elkaar. Biodiversiteit door meer landgebruik te vermijden per eenheid voedsel en natuur-inclusieve landbouw met hogere prijzen.

34

GLB-hervormingen

• Huitema (VVD): Commissievoorstel voor ketenversterking sluit aan bij het Nederlandse coöperatiemodel.

• De sector moet crisisbestendiger worden gemaakt.

• Crisisvangnet (ziekte-uitbraken, fipronil, weer). (CU-SGP)

• “Op het ecologisch vlak dient op EU en nationaal niveau een plan van aanpak te worden opgesteld”. Bij de gewasbescherming moeten we inzetten op het bieden van alternatieven en aanpassing van het

beloningssysteem. We moeten wet- en regelgeving aanpassen voor chemische middelen met een laag risico.

• Annie Schreijer-Pierik (CDA): We moeten het platteland leefbaar

houden. We moeten voorkomen dat multinationals de eigendom van vele landbouwgronden verwerven door beperking van gelden.

• Plattelandsontwikkeling is een lokale taak en hoeft niet langer Europees gefinancierd te worden. (VVD)

35

GLB-hervormingen (6)

• Scheijer-Pierik (CDA): De grootste belemmering voor jonge boeren vormt de huur of koop van landbouwgrond, slechte toegang tot kapitaal, gebrek aan ondernemersvaardigheden en grote administratieve lasten. Het Parlement wil meer dan 2% van de directe betalingen aan jonge

boeren toekennen.

• Jan Huitema (VVD): Bij plattelandsontwikkeling

moeten we meer verantwoordelijkheid geven aan de lidstaten, ook financieel.

• “Europees beleid zou meer doelgericht moeten zijn en minder maatregel gestuurd”.

36

Jonge boeren (<35) in EU in 2013, Gemiddeld 6%. Donkergroen > 10%

Hervorming Europese Landbouw

• Richten op veilig en gezond voedsel, nutriëntenbeheer, klimaatverandering, milieubescherming en bijdrage aan de circulaire economie.

• Europa zoveel mogelijk zelfvoorzienend. (CDA)

• Hergebruik van grondstoffen en meer veevoer zelf verbouwen. (CU-SGP)

• Regionale voedselvoorziening. (Groen Links/SP)

• Vermindering van rechtstreekse betalingen aan grote landbouwbedrijven.

• Afbouwen directe betalingen. (VVD-D66-PvdA)

• Koppelen inkomenssteun aan biodiversiteit, water- en grondkwaliteit en dierenwelzijn.

(CU-SGP/D66/Groen Links)

• Koppelen aan minder verbruik van grondstoffen. (VVD/D66)

37

• Investeringen in nieuwe technologie en milieubescherming.

• Europees innovatiefonds voor duurzame landbouwtechnieken. (D66)

• Onderzoek naar biologische, diervriendelijke en duurzame productiemethoden.

(D66/SP/Groen Links/PvdD)

• Onderzoek naar productie van nieuwe en plantaardige eiwitten. (CU-SGP/ D66)

• Klimaatvriendelijk.

• EU stimuleert natuurinclusieve kringlooplandbouw. (CU-SGP/PvdD/Groen Links)

• Snelle toelating van biologische gewasbescherming. (CU-SGP/ Groen Links)

• Uitfasering chemische bestrijdingsmiddelen. (CU-SGP/Groen Links)

• Verbod op glyfosaat en neo-nicotinoïden. (PvdA/SP/Groen Links)

• Grondgebonden veeteelt en beperken veetransport tot maximaal 3 uur. (Groen Links)

• Verbod op generiek toevoegen van antibiotica in vee- en visvoer. (Groen Links/SP/VVD)

• Meer gebruik van dierlijke mest i.p.v. kunstmest. (VVD/CU-SGP/Groen Links)

• Verbod op patenteren van natuurlijke eigenschappen van gewassen. (PvdA/SP)

• Uitfasering megastallen en intensieve, grootschalige veehouderij. (SP/Groen

Links/PvdD) ³⁸

Visserijvoorstellen

• Toestaan pulsvisserij. (VVD/Forum/CU-SGP/D66)

• Uitfasering destructieve vismethoden met bodemberoerende sleepnetten in 2030. (D66)

• Afschaffen aanlandplicht. (VVD/Forum/CU-SGP)

• EU financiering onderzoek om bijvangst te voorkomen of levend terug te zetten. (CU-SGP)

• Strengere regels voor duurzame visserij ook buiten EU-wateren.

(CDA/D66/Groen Links/CU-SGP)

• Compensatieheffing op niet-duurzaam gevangen of gekweekte vis buiten Europa. (CDA)

39

Voorstellen milieubeleid

• Europese koolstofbelasting. (Frankrijk)

• En verhoging CO2-prijs. (PvdA/VVD/SP/D66/Groen Links/Volt)

• Luchtvaart, scheepvaart en landbouw niet langer ontzien. (PvdA/SP/D66)

• Vermindering emissierechten met 4% per jaar. (Groen Links)

• Aanscherping CO2-reductie van 40% in 2030 t.o.v. 1990 naar 55% CO2-reductie in 2030 in EU om maximale opwarming van 2 graden te bereiken. (Nederland)

• Strategie voor langetermijnreductie van broeikasuitstoot in de EU in 2019.

(Europese Raad)

• Nederland trekt zich terug uit Klimaatakkoord. Doorgaan met fossiel. (Forum)

• Uitwisseling van kentekengegevens Europese vrachtwagens voor effectieve

controle op overtredingen in milieuzones. (Nederlandse transportorganisaties)

• Innoveren in energiezuinige, duurzame en circulaire economie. (Nederland)

40

Voorgestelde maatregelen milieubeleid

• Vanaf 2020 dragen de EU en haar lidstaten jaarlijks 30 miljard € bij aan het internationaal klimaatfonds voor ontwikkelingslanden, betaald uit opbrengst van de emissierechten. (Groen Links)

• Europees Klimaatfonds voor omscholing werknemers van fossiele naar de groene industrie. (PvdA)

• Inzetten van structuurfondsen in landen met kolencentrales om te helpen bij het maken van de overstap naar duurzame alternatieven. (VVD)

• Inzetten van structuurfondsen en onderzoeksbudgetten voor circulariteit. (VVD)

• Stappenplan EU in 2025 om verlies aan biodiversiteit te stoppen. (Groen Links)

• Natuurgebieden beter met elkaar verbinden. (Groen Links)

• Internationale totstandbrenging van een samenhangend netwerk van

zeereservaten (1/3^e van de oceanen), waar mijnbouw en grootschalige visserij

wordt verboden. (D66/Groen Links) ⁴¹

Commissievoorstellen vermindering plastic afval

• Uitbannen wegwerpplastic. Verbod op wattenstaafjes, snoepwikkels en plastic bestek.

• Fabrikanten laten meebetalen. Vermindering aantal soorten en toegevoegde stoffen in plastic. (PvdA/VVD/D66/Groen Links/Volt)

• Verbod op microplastics. (Groen Links)

• Binnen 7 jaar een statiegeldsysteem voor plastic flessen in EU. In 2025 moet 30% plastic drankflessen worden ingezameld.

• Gerbrandy (D66): “Veel oplossingen zitten in een slimmer ontwerp van producten, die Europa een sterkere

concurrentiepositie op de wereldmarkt zal bezorgen.”

• Rapporteur Bas Eickhout (Groenen): Verplichte heffing voor

afvalverwerking voor schepen, een verbod op afvaldumping in zee, statiegeld en registratie van verloren visnetten, toepassing op offshore boorplatforms, en korting voor groene schepen.

42

Voorgestelde aanscherping milieunormen

• Invoering normen Wereldgezondheidsorganisatie voor luchtkwaliteit. Elk jaar 400.000 vroegtijdige sterfgevallen in EU. (PvdA/SP/Groen Links)

• Aanscherping controle en normering waterbeheer. 60% van alle wateren in EU zijn niet gezond. (SP/Groen Links/CU-SGP)

• Ketenaanspraak medicijnresten uit oppervlaktewateren. (D66/PvdA)

• Hogere kwaliteitsnormen schone natuur, oppervlaktewater en fijn stof. (VVD)

• Hogere milieueisen voor vervoersmiddelen. (VVD/CU-SGP)

• Verhoging milieustandaarden van producten en strengere controle. (VVD)

• Verscherping controle en handhaving op afvaltransporten. (SP/Groen Links/Volt)

• EU neemt het voortouw bij het voorkomen en opruimen van ruimteschroot.

(Groen Links)

43

Voorstellen grondstoffenbeleid

• Verplicht grondstoffenpaspoort voor producten. (Groen Links)

• Vermijden en verwijderen van giftige en gevaarlijke stoffen uit materialen die gerecycled worden. (Groen Links)

• Terugdringen gebruik gevaarlijke chemische stoffen. Uitfasering van stoffen die menselijke hormoonhuishouding verstoren. (SP/Groen Links)

• Europese regels voor ecodesign, langere levensduur, repareerbaarheid en recyclebaarheid van producten. (Groen Links/SP/CU-SGP/D66)

• Investeer in onderzoek en ontwikkeling van duurzaam verpakkingsmateriaal, recycling en duurzame manier van afvalverwerking. (Volt)

• Europese belasting op schaarse primaire grondstoffen. (Groen Links)

• Maximaal hergebruik van grondstoffen. Halvering verbruik van ruwe grondstoffen in 2030. (Groen Links/ CU-SGP)

• Terugwinning grondstoffen en energie uit afvalwater. (PvdA/ Groen Links)⁴⁴

Wat is nodig op Europees Vervoersmarkt?

• Europese wetgeving voor bijmenging van stookolie.

• Europese infrastructuur voor duurzaam stadsvervoer en hoogwaardig openbaar vervoer betekent vermindering van geluidsbelasting en van CO²-uitstoot.

• Uitbouwen verkeersgeleiding m.b.v. Galileo en eSafety en geconnecteerde auto’s voor verbetering doorstroming en verkeersveiligheid.

• Congestievermijding door spreiding vakantie, werk- en schooltijden.

45

Voorgestelde Europese vervoersmaatregelen

• Vliegtaks op kerosine. (CDA/PvdA/SP/D66/CU-SGP/Groen Links)

• Btw-heffing op vliegtickets + CO2 opnemen in de prijs. (Groen Links/D66/CU-SGP)

• Gemeenschappelijk Europees luchtruim. Maakt vliegen veiliger, efficiënter en met minder CO2-vervuiling. (CU-SGP/D66)

• Ontmoedigen van vliegverkeer van minder dan 750 km in 2030. (Groen Links)

• EU-spoorplan voor snelle verbindingen tussen hoofdsteden. Comeback van de nachttrein. (Groen Links/D66/CU-SGP)

• Online boeken internationale reis gelijk aan binnenlandse reis in elk land. (CU- SGP/Groen Links)

• Verlaging tarieven grensoverschrijdend vervoer door tijdelijke afschaffing btw op internationale treintickets. (D66/CU-SGP)

• EU stimuleert goederenvervoer per spoor en via schone binnenvaart. (Groen

Links/CU-SGP) ⁴⁶

Voorgestelde vervoersmaatregelen (2)

• Aanbesteden openbaar vervoer via duurzaamheidscriteria in EU. (D66)

• Harmonisatie handhaving sociale wetgeving voor wegvervoer. (CU-SGP)

• Slimme snelheidsaanpassingen en herkenning van afleiding door mobiele telefoons om verkeersdoden in 2050 met 90% te verminderen. (D66)

• Digitale vrachtbrief. (Benelux-experiment) (VVD)

• Digitale infrastructuur die lege ritten minimaliseert en rijden in kolonnes mogelijk maakt met langere en zwaardere vrachtauto’s. (D66)

• Één uniform systeem voor tol en elektrisch laden in Europa. (D66)

• Betere en veiligere parkeerplaatsen langs Europese wegen. (CU-SGP)

• Stimuleren hybride en elektronische vormen van transport en rijden op waterstof en uitbouw laadinfrastructuur. (PvdA/D66/CU-SGP)

• Stimuleren van fietsen, veilige fietsroutes en fietsvervoer. (Groen

Links/D66/Volt) ⁴⁷

Strengere emissienormen vervoer

• Stookolie vrije vracht- en cruiseschepen. (PvdA/Groen Links/D66/CU—SGP)

• Europese CO2—belasting op bunkerolie voor scheepvaart. (Groen Links)

• Europese prijs op CO2-uitstoot. (CDA/Groen Links/CU-SGP)

• Strengere emissienormen voor scheepsstookolie in EU-havens. (Groen Links)

• Aanscherping normen fijnstof van voer- en vaartuigen. (Groen Links/D66)

• Strenge normen voor CO2, NO2 en fijnstof voor vervuilende voertuigen. (D66)

• Verkoop van verbrandingsmotoren voor nieuwe auto’s en vrachtauto’s tot uiterlijk 2030 in Europa. (D66)

• Uitfasering biodiesels. (Groen Links)

• Beëindiging subsidie voor biomassa. (CU-SGP)

• Investeer in schonere mobiliteitsoplossingen en het verbeteren van infrastructuur. (Volt)

48

Hervorming in Europees energiebeleid

• Vermindering afhankelijkheid olie- en gasinvoer.

• Meer Liquefied Natural Gas. (CDA)

• Investeren in gasinfrastructuur voor waterstof. (Groen Links)

• Waterstof als vervanger van aardgas en opslagmedium voor energie. (Groen Links)

• EU stimuleert ontwikkeling van ‘groene’ en ‘blauwe waterstof’. (Groen Links)

• Bevoorrading veilig stellen en schaaleffecten met interne energiemarkt.

• EU supernet voor groene stroom, dat schommelingen opvangt in aanbod. (Groen links)

• Mogelijkheid om snel over te schakelen op andere aanvoerkanalen.

• Koppeling aan energienetwerken levert een forse besparing op voor energierekening.

• Verbetering energie-efficiëntie met minimaal 27% in 2030.

• Bindende energiebesparing datacenters. (Groen Links)

• Interconnectie van elektriciteit van 15% in 2030.

49

Hervorming energiebeleid (2)

• Intelligente netwerken en decentrale stroomopwekking.

• Doel: 32% hernieuwbare energieaandeel in totale verbruik in 2030.

• 45% hernieuwbaar en 40% energiebesparing in 2030. (Groen Links)

• 40% hernieuwbaar en 40% energiebesparing in 2030. (D66)

• Opbouw infrastructuurknooppunten voor omzetting stroom uit windmolenparken en uit zonne-energie centrales in gelijkstroom, waarbij minder energie verloren gaat. (Tennet)

• Ontwikkelingskans duurzame energieproductie arealen als

structurele inkomstenbron voor versterking economisch draagvlak in Zuid en Zuidoost-Europa.

• Kernfusie (ITER2) als lange termijn visie voor de Europese

energievoorziening, waarbij volgens Europarlementariër Caroline Nagtegaal (VVD) de veiligheid altijd voorop moet staan.

50

Energievoorstellen

• Hogere eisen aan energielabels (A+++). (PvdA/SP)

• Hogere prestatienormen en isolatie-eisen aan gebouwen. (SP)

• Ontwikkeling ultraefficiënte chips en halfgeleiders. (Groen Links)

• Onderzoek naar milieuvriendelijke Europese superbatterij. (PvdA/D66)

• Onderzoek naar thorium en waterstof als alternatieve energiebronnen. (CU-SGP)

• Uitbannen subsidies fossiele brandstoffen. (PvdA/Groen Links/SP/D66)

• De Europese Investeringsbank stopt met investeringen in de fossiele industrie.

(Groen Links)

• CO2-beprijzing vervuilende energiecentrales. (CU-SGP)

• Duurzaamheidscriteria gebruik biomassa in energiecentrales. (Groen Links)

• Sluiting alle kolencentrales in EU in 2030. (Groen Links/D66)

• Sluiting bestaande Europese kerncentrales. (SP/Groen Links)

51

Immigratieverwachtingen en beleidsvoorstellen

• De mobiliteit zal in de toekomst alleen maar toenemen door bevolkingsaanwas, instabiliteit en toenemende klimaatdruk.

• Nodig is versterking controle aan EU-buitengrenzen (voordeur) door oprichting Agentschap voor terrorismebestrijding en migratiebeheer met kustwacht.

• Frontex neemt grensbewaking over als land tekortschiet. (VVD)

• Belet en De Lange (CDA): “Als we onze Europese waarden overeind willen houden en echte vluchtelingen willen beschermen, dan moet de EU snel stappen zetten voor betere grensbescherming en een snelle scheiding van vluchtelingen en migranten”.

• Migranten op zee naar dichtstbijzijnde haven, ook naar Afrika. (CDA)

• Faciliteren door ngo’s bestraffen. (VVD)

52

Voorstellen immigratie- en asielbeleid (2)

• Stikte handhaving asiel- en migratiewetten. (D66)

• Koppeling migratie aan Europese fondsen. (CDA/PvdA/Groen Links/SP)

• EU-landen die geen vluchtelingen opnemen uit Schengen zetten. (CDA-Minister Hoekstra)

• Herstel controle op buitengrenzen met invoering inreis-uitreissysteem en een Europees Systeem voor reisinformatie en –autorisatie (Etias).

• Migratieaanpak in overeenstemming met onze beginselen en waarden.

• Opvoeren steun voor Sahelregio, Libische kustwacht, de kust- en zuidelijke

gemeenschappen, humane opvangvoorzieningen, vrijwillige humanitaire terugkeer, herkomst- en doorreislanden, en vrijwillige hervestiging.

• Migratiepartnerschappen alleen met landen die VN Vluchtelingenverdrag respecteren.

(PvdA/D66)

• Geen mensen terugsturen naar onveilige landen. (PvdA/Groen Links)

• Opvang overeenkomstig internationaal recht.

• Opvang in regio van herkomst. (VVD)

• 10.000 extra grenswachten in 2020. (Juncker)

• Tegen Europees grensleger. (CU-SGP)

53

Voorstellen immigratiebeleid (3)

• Migratiedruk vraagt om Europese solidariteit met lidstaten van eerste opvang.

• Solidariteitsmechanisme voor ondersteuning opvang asielzoekers. (CU-SGP)

• Europese asielzoekerscentra. Dublin-verordening niet houdbaar. (Groen Links/SP)

• Vasthouden aan Dublin systeem. Nederland moet zelf beslissen over eigen immigratiebeleid. (Forum)

• Totale asielstop en sluiten grenzen voor islamitische immigranten. (PVV)

• Harmonisatie toelatingsprocedures, eerlijke verdeling lasten opvang en

verblijf, en gezamenlijke organisatie terugkeer. (Groen Links/CU-SGP/D66/Volt)

• Gezamenlijke Europese lijst van veilige landen. (CU-SGP/D66)

• Indamming illegale immigratie.

• Illegaliteit strafbaar stellen en illegalen onmiddellijk uitzetten. (Forum)

• Coördinatie aanpak en uitzetting gewelddadige asielzoekers, die hun recht op een verblijfsstatus verliezen. (CU-SGP)

• Verkorten procedures in eerste aanleg tot maximaal 1 jaar, waarbinnen asielzoekers al taallessen volgen of mogen werken. (Groen Links) ₅₄

Voorstellen immigratie- en asielbeleid (4)

• Rapporteur Sophie in ‘t Veld: Door principeakkoord over de opvangrichtlijn

krijgen asielzoekers taalles vanaf dag één, snellere toegang tot de arbeidsmarkt en bescherming voor kinderen en LHBTT’ers. Kinderen moeten meteen naar school. Minderjarigen die alleen reizen worden gekoppeld aan een begeleider.

Asielzoekers krijgen recht op gezondheidszorg. Asielzoekers die zich niet aan de regels houden of die gaan asielshoppen kunnen sancties opgelegd krijgen of in detentie worden geplaatst.

55

Voorstellen legale arbeidsmigratie

• Arbeidsmigratie alleen reguleren en toestaan bij aantoonbare vacatures. (PvdA)

• Bedrijven kunnen makkelijker arbeids- en kennismigranten aantrekken. (VVD)

• Lidstaten houden zelf controle over arbeidsmigratie. (CU-SGP)

• Toestroom Oost-Europese arbeidsmigranten beperken en invoering van tewerkstellingsvergunningen. (PVV)

• Legale migratie door verstrekking van tijdelijke visa met heldere regels en strenge naleving. (D66)

• Migranten verkrijgen na 2 jaar het recht op vrij verkeer van werknemers binnen de EU als ze in hun eigen onderhoud voorzien. (Groen Links)

• Legale migranten krijgen na 5 jaar verblijf dezelfde rechten als EU-burgers, waaronder kiesrecht. (Groen Links)

56

Voorstellen Justitiële samenwerking

• Europese terrorismebestrijding met informatiedeling en -samenwerking.

• Taak Europees Openbaar Ministerie. (Groen Links)

• Oprichting European Intelligence Agency. (Frankrijk)

• Europese instelling die optreedt tegen witwassen en financiering van terrorisme. (Groen Links)

• Samenwerking tussen arbeidsinspectiediensten om fraude en misbruik tegen te gaan. (Nederland)

• Verdieping Europese rechtsruimte in burgerlijke en in strafzaken. (EC)

• Onafhankelijke justitie voor bewaken eerlijke besteding EU-fondsen. (CU-SGP)

• Koppeling naleving beginselen van de rechtsstaat aan steun uit de structuur- en cohesiefondsen. (EC/EP)

57

Bestrijding van corruptie in de EU

• Aanbevelingen corruptiebestrijding krijgen een bindend karakter. (Groen Links)

• Invoeren jaarlijks corruptierapport. (D66)

• Terugvorderen corruptiegelden. (Europese Commissie)

• Aanpak fraude met EU-gelden door stopzetting van subsidies. (SP)

• Oprichting Europees Openbaar Ministerie (vanaf 2020 operationeel)

• Verplichte deelname lidstaten om fraude met Europese fondsen aan te pakken.

(Groen Links/CDA)

• Geen Europees Openbaar Ministerie. (PVV/SP)

• Aanpak btw-fraude door btw-plicht te verleggen naar afnemer. (Groen Links)

• Vergroot bevoegdheden Europol. (Volt)

• In Malta en in Slowakije zijn journalisten vermoord die onderzoek deden naar corruptie.

• In Roemenië (huidige Raadsvoorzitter) is sprake van fraude met EU-gelden (Dragnia) en is wetgeving opgesteld die corruptievervolging moeilijker maakt.

• In Nederland is registratiefraude met mest en koeien.

• De Tsjechische premier wordt verdacht van misbruik met EU-gelden.

• In Bulgarije , en op de Westelijke Balkan is sprake van corruptie met EU-fondsen.

• Ernstige onregelmatigheden in Hongarije volgens OLAF. ⁵⁸

Voorstellen justitiële samenwerking

• Nauwere samenwerking en gegevensuitwisseling tussen politie, justitie,

Openbaar Ministerie en veiligheidsdiensten.(CDA/Groen Links/CU-SGP/VVD/Volt)

• Letten op zorgvuldigheid, doelmatigheid, proportionaliteit en wettelijke bewaartermijn.

(CU-SGP)

• Verlenging bewaartermijn data en toegang tot buitenlandse DNA-databanken. (VVD)

• Stoppen ongerichte massasurveillance. (SP/Groen Links)

• Meer samenwerking bij rampenbestrijding. (SP)

• Hervorming Europees arrestatiebevel. (SP/Groen Links)

• Niet voor lichte vergrijpen en garanties om buitensporig lang voorarrest te voorkomen.

• Schrappen vingerafdrukken in reisdocumenten en verplichte seksregistratie op Europese identiteitskaarten. (Groen Links)

• Legalisering softdrugs afweging lidstaat. (SP)

• In drugsbeleid centraal stellen risico’s voor gebruikers en hun omgeving. (Groen

Links) 59

Volksgezondheid: Antibioticagebruik en vaccinatie

• ‘One Health’ EU-actieplan uit 2018 voorziet in het verminderen van antibioticaresistentie en in preventiemaatregelen als vast onderdeel in de handelsverdragen met ontwikkelingslanden.

• Jan Huitema (VVD): “Dit houdt in dat in landen buiten de EU geen preventieve antibiotica worden gebruikt en er strenge hygiëne

eisen zijn ingevoerd als het gaat om veehouderij”.

• Annie Schreyer-Pierik (CDA): De afnemende vaccinatiegraad in de EU is volstrekt onaanvaardbaar: "Met alle respect voor principes van gewetensvrijheid en onaantastbaarheid van het menselijk lichaam is nu actie geboden. Dat in Europa opnieuw kinderen en zelfs volwassenen overlijden door mazelen is niet meer van deze tijd en volledig onnodig”.

60

Voorstellen volksgezondheid

• Meer Europese inkoop van medicijnen. (D66)

• De EU moet voorwaarden stellen aan de prijs van medicijnen, die met Europees onderzoeksgeld

ontwikkeld zijn. (Groen Links)

• De EU vergroot de betrouwbaarheid van

medicijntests door bij onderzoek rekening te houden met geslacht en leeftijdsverschillen.

(Groen Links)

• Modernisering regels voor het reizen met

medicijnen die onder drugswetgeving vallen, met 1 jarig certificaat door lidstaten. (Groen Links)

• Verbetering toegang tot informatie voor patiënten en meer controle over hun eigen zorg. (D66)

61

Onderzoeksvoorstellen

• De EU is in 2017 verantwoordelijk voor 24% van de werelduitgaven voor

onderzoek, 32% van hoge input publicaties en 32% van de patentaanvragen.

Toch is meer durfkapitaal nodig voor verhoging van startups.

• Opbouw van sterke regio’s. Specialisaties, startups en MKB aantrekken. (CDA)

• Europese aanpak voor artificiële intelligentie en robotica.

• EU stelt een ethische code vast voor automatisering, digitalisering en kunstmatige intelligentie gebaseerd op ‘do not harm’ en ‘human in command’. (Groen Links)

• Investeer meer in kunstmatige intelligentie, verbeter samenwerking en kennisuitwisseling en maak het voor iedereen toegankelijk. (Volt)

• Caroline Nagtegaal (ALDE): Versterking industriële basis door focus op

ontwikkeling en innovatie. Creëren van de banen van de toekomst in de EU.

62

Onderzoeksvoorstellen (2)

• Instelling Europese Innovatieraad voor disruptieve technologieën in 2020.

• Europese dataruimte waarbinnen niet-persoonsgebonden gegevens vrij kunnen circuleren.

• EU wordt koploper in het delen van kennis door open data van wetenschappelijk onderzoek beschikbaar te stellen. (Groen Links)

• Open access bij alle Europese universiteiten zodat onderzoek vrij toegankelijk is voor iedereen die er kennis van wil nemen. (D66)

• Geen EU-gelden naar startups die data van burgers doorverkopen. (Groen Links)

• Europese steun om universiteiten en onderzoeksinstellingen ondernemender te maken bij omzetting van ideeën in economische activiteiten.

• Voorwaarde bij EU-onderzoeksprojecten, dat mensen waarvan het bestaan geraakt wordt van meet af aan betrokken worden. (Groen Links)

• Geen Europese gelden voor embryonaal stamcelonderzoek. (CU-SGP)

• Verdubbel uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling tot 4% in 2025 in alle lidstaten. (Volt)

63

Onderwijsvoorstellen

• D66 – Verhoging beroepsmobiliteit met Eures fonds om werknemers uit andere lidstaten voor te bereiden en te ondersteunen met taallessen en huisvesting.

• D66 – Digitale leermiddelen in de EU onder lage btw-tarief.

• D66 – Verhoging beroepsmobiliteit met Eures fonds om werknemers uit andere lidstaten voor te bereiden en te ondersteunen met taallessen en huisvesting.

• Volt – Iedereen mogelijkheid voor een leven lang leren, zodat vaardigheden mee ontwikkelen met de samenleving.

• Volt – Investeer in passend onderwijs dat aansluit bij de moderne maatschappij door onderzoek en ontwikkeling van nieuwe bestaande onderwijsmethodes.

• Volt – Maak werken in het onderwijs aantrekkelijker in Europa door goede arbeidsvoorwaarden en mogelijkheden tot bijscholing.

• Volt – Geef studenten van ieder opleidingsniveau de mogelijkheid om te

studeren in een ander Europees land. ₆₄

Culturele voorstellen

• Video- en audiostreams van omroepen worden bevrijd van tijdsloten en geografische blokkades. (Groen Links)

• Europese museumkaart. (D66)

• De EU gaat de persvrijheid en de mediapluriformiteit beter beschermen tegen belangenverstrengeling en tegen mediaconcentratie. (Groen Links)

• Geen Europese dienst om nepnieuws te bestrijden. (SP/Groen Links)

• Verbeteren digitale- en mediageletterdheid. (D66)

• Europese klokkenluidersregeling om journalisten en hun bronnen beter te beschermen. (D66/SP)

• Europees persvrijheidsfonds om bedreigde journalisten te ondersteunen.

(D66)

65

Mededingingsvoorstellen

• Europees masterplan om concurrentie aan te kunnen met ‘triljoen-bedrijven’, die de wereld domineren. Meer made in Europe. (CDA)

• Herziening mededingingsregels om effectiever op te treden tegen marktmisbruik van gebruiksgegevens en gesloten standaarden. (Groen Links)

• Controle of big data en kunstmatige intelligentie niet worden ingezet voor kartelvorming, prijsafspraken of ander machtsmisbruik. (D66)

• Consumenten(organisaties) krijgen het recht collectief schadevergoeding te eisen wanneer bedrijven mededingings- of consumentenregels overtreden. (Groen

Links/D66)

• Actiever aanpakken en inperken van machtsconcentraties van grote bedrijven.

(Groen Links/D66/SP)

• Ingrijpen om monopolies op de digitale markt open te breken. (Groen Links/D66)

66

Voorstellen auteursrecht en octrooien

• Één Europese vergunningverlener en toezichthouder voor auteursrecht. (VVD)

• Kosteloze digitale registratie auteursrecht in centraal register. (D66)

• Herziening auteursrecht richten op beschermen van informatievrijheid,

beëindiging downloadverbod, thuiskopie-uitzondering, vrijstelling voor fair use en ruimte voor creatief hergebruik (remixen). (Groen Links)

• Afwijzen filters op internetplatforms vanwege auteursrechten. (SP)

• Vrijstelling gebruik beschermd materiaal door onderwijzers, scholen, bibliotheken, remixers en kunstenaars. (D66)

• EU verkort de termijnen voor auteursrecht, die momenteel loopt tot 70 jaar na de dood van de maker. (D66/Groen Links)

• Octrooieren van software, genen, etenswaren en levende organismen wordt verboden. (Groen Links)

• EU maatregelen tegen misbruik van octrooi op medicijnen. (Groen Links) ₆₇

Aanpak tekortkomingen in Concurrentiebeleid

• Nodig is een verbod op geheime afspraken tussen lidstaten en multinationals in

“fiscal rulings”, voor behoud van gelijke concurrentievoorwaarden.

• Eurocommissaris Margrethe Vestager is tegen belastingafspraken die bedrijven bevoordelen boven anderen. In dat geval is er sprake van staatssteun.

• Aanbevelingen Europees Parlement in 2015:

• Ministers van Financiën informeren elkaar over hun speciale belastingafspraken met bedrijven.

• Grote bedrijven moeten betaalde belasting per land aangeven.

• Gemeenschappelijke heffingsgrondslag winstbelasting.

• Klokkenluiders worden beter beschermd.

• Winst belasten in het land waar ze gemaakt wordt.

68

• Bestrijding belastingontwijkingspraktijken in richtlijn (2016/1164).

• Automatische uitwisseling gegevens lege bv’s.

• Eurocommissaris Moskovici: “lokale ondernemingen betalen 30% meer

belasting door de belastingontwijking van multinationals. Het jaarlijks verlies wordt geschat op 50-70 miljard €”.

• Beperking maximum renteaftrek bedrijven vanaf 2019 door OESO-afspraken.

• rapport Paul Tang (PvdA) in 2018 aangenomen voor nieuwe grondslag van winstbelasting. Bedrijven moeten belasting gaan betalen in het land waar zij hun winst maken.

69

Stappen in bestrijding belastingontwijking

• Publieke land per land verslaglegging door multinationale ondernemingen

(omzet > 40 miljoen €) over hun belastingafdrachten, economische activiteiten en subsidies.

• Banken, accountants en belastingadvocaten krijgen de plicht om bij een vermoeden belastingontduiking te melden bij grensoverschrijdende

constructies, uitgewerkt in richtlijn (2018/822).

• Harmonisatie berekening belastbare winst in de Unie vanaf 2022.

70

Bestrijding belastingontwijking

• Toezicht op belastingstelsel nationaal. (CDA)

• Voorkomen ontwijking via OESO en mondiale maatregelen. (VVD/CDA)

• Het vetorecht van lidstaten wordt afgeschaft bij belastingen met een sterk grensoverschrijdend karakter. (Groen Links/PvdA)

• Medebeslissingsrecht Europees Parlement bij belastingen. (Groen Links)

• Gemeenschappelijke Europese winstbelasting met besluitvorming op basis van meerderheid. (PvdA/Groen Links/Volt)

• Europees minimumbelastingtarief voor bedrijfswinsten en vennootschapsbelasting. (SP/Groen Links/D66/Volt)

• Europese afspraken over het tegengaan van het verkleinen van de

belastinggrondslag en het schuiven met bedrijfswinsten. (CU-SGP)

• Invoering minimumtarief op dividendbelasting, op bronbelasting voor rente en royalty’s in de Europese lidstaten. (PvdA/SP/Groen Links/D66) ⁷¹

Bestrijding belastingontwijking (2)

• De EU verbiedt misbruik met belastingaftrek voor intellectueel eigendom (patentboxen). (Groen Links)

• Wanneer de Commissie staatssteun in de vorm van belastingvoordelen

constateert legt zij een belastingheffing op en substantiële boete. (Groen Links)

• Belastingparadijzen op de zwarte lijst worden uitgesloten van vrij verkeer van kapitaal. (PvdA/Groen Links)

• Nederland ontmantelt brievenbusmaatschappijen door het opstellen van echte vestigingsregels. (SP)

• De EU werkt aan registratie van ondernemingen in een transparant Europees bedrijven- en trustregister om brievenbusbedrijven te bestrijden. (Groen Links)

• Op lange termijn worden belastingverdragen met landen buiten de EU namens de hele EU afgesloten. (Groen Links)

• De EU ondersteunt de belastinginning van ontwikkelingslanden. (Groen Links)

72

De handel als hefboom

• EU gebruikt handelsinstrumenten om haar eigen waarden en beleid uit te

dragen, en om globale toepassing eigen regelgevingspraktijken te stimuleren.

• EU-handelsstrategie, “Trade for All” bevordert mensenrechten, duurzame ontwikkeling, goed bestuur en milieubescherming.

• Gebruik van culturele uitwisselingen en contacten tussen mensen.

• De EU maakt zich sterk voor open en op regels gebaseerde vrijhandel op basis van een gelijk speelveld en met inachtneming en bevordering van normen op sociaal, milieu-, gezondheids- en consumentengebied.

• Nederland uit douane-unie en zelf handelsverdragen afsluiten. (Forum)

73

Voorstellen Handelsbeleid EU

• Verbeteren sociale en arbeidsnormen in de mondiale economie, in nauwe samenwerking met de Internationale Arbeidsorganisatie.

• De Unie moet zorgen voor de naleving van handelsovereenkomsten.

Multilateraal via geschillenbeslechting van de Wereldhandelsorganisatie, en bilateraal in afgesloten handels- en investeringsovereenkomsten.

• Géén handelsverdragen met investeerder-staatsarbitrage. (Groen Links/CU-SGP/D66/SP)

• “In Europese handelswetgeving wordt sinds november 2017 rekening

gehouden met de naleving van arbeids- en milieunormen”. Bernd Lange (S&D)

• EU moet meer investeren in douanerisicobeheer. Gevaarlijke en namaakgoederen moeten op de interne markt worden geweerd.

74

Voorstellen voor Wereldhandelsorganisatie/ Parlement

• Aanpassing handelsregels WTO bij wederkerigheid en bij inbreuken op intellectueel eigendom.

• Strenger optreden tegen staatssteun en ontbreken van wederkerigheid voor het doen van investeringen (China). (CDA)

• Afscherming markt door China betekent géén status als vrije markteconomie. (VVD)

• Op basis van WTO kunnen landen importproducten alleen tegenhouden als er een gevaar dreigt voor de openbare orde of de volksgezondheid. Landen

kunnen daarnaast invoerheffingen invoeren op basis van nationale veiligheid.

• Verankering van milieu- en natuurbescherming, arbeidsnormen, mensenrechten, voedselzekerheid, voedselveiligheid en dierenwelzijn in de regels WTO. (Groen Links)

---

• Openbaar onderhandelingsmandaat voor nieuwe handelsverdragen in de EU.

• Medebeslissingsrecht voor Europees Parlement. (Groen Links)

• Europees Parlement krijgt controle over antidumpingmaatregelen. (Groen Links)

75

Voorstellen Handelsbeleid (4)

• Handhaving van de Europese normen door de Europese Commissie op het

gebied van veiligheid, gezondheid, sociale bescherming, gegevensbescherming of inzake onze culturele diversiteit blijft centraal staan.

• Eerbiediging werknemersrechten, dierenwelzijn en milieu in overeenkomsten. (PvdA)

• Eerbiediging mensenrechten, waaronder godsdienstvrijheid, en een eerlijke rechtsgang standaard onderdeel handelsverdragen. (CU-SGP)

• EU als beschermer van de infrastructuur van het vrije internet met hoge standaarden van databescherming en privacy. (D66)

• In internationale handelsverdragen stimuleert de EU gelijke toegang tot het internet (netneutraliteit) en vrijheid van online meningsuiting. (D66)

• In alle handelsverdragen harde afspraken opnemen om belastingontwijking tegen te gaan. (PvdA)

• Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal stellen bij Europese handel en investeringen. (PvdA/Groen Links)

• Met Japan zijn ambitieuze mondiale standaarden vastgesteld voor strengste handelsnormen inzake arbeid, milieu, consumenten- en databescherming.⁷⁶

Voorstellen Institutionele hervormingen

• Europese lijst en Europese politieke partijen (Europees Parlement/Frankrijk).

• Invoering Europese kieslijsten met lijsttrekkers op alle stembiljetten. (D66/Groen Links/Volt)

• Instelling van Euregionale kieskringen voor het Europees Parlement om band met de burger te versterken.

• Jaarlijkse vrije dag op 9 mei voor Europese burgers. (D66)

• Aanwijzing lijsttrekkers voor functie van Commissievoorzitter. (EP/EC) (D66)

• Tegen proces van Spitzenkandidaten. (CU-SGP)

• Europese Commissaris voor Defensie. (CDA/VVD/D66)

77

Versterking transparantie

• Betere toegang en beschikbaarstelling documenten Raad en trialogen.

(CDA/D66/Groen Links/Volt)

• Transparantie Europees wetgevingsproces in de Raad. (Groen Links/SP)

• Uitbreiding Europese wet openbaarheid van bestuur naar alle EU-instellingen.

(Groen Links)

• Maak Europese besluitvorming transparant door achterkamertjespolitiek te bestrijden. (Volt)

• Betere controle en invloed op besluitvorming en effectievere handhaving regelgeving. (D66)

• Splitsen wetgevings- en handhavingstaken Commissie. (VVD)

• Standaard democratische verantwoording standpunt door minister-president in de Tweede Kamer vooraf en achteraf een Europese Top. (D66)

78

Versterking transparantie (2)

• Verplicht openbaarmaking van partijstandpunten over actuele onderwerpen.

(Volt)

• Maak stemmingen in het Europees Parlement en hun resultaten openbaar.

(Volt)

• Maak Europa een federale unie waarin beslissingen worden genomen door Europees Parlement. (Volt)

• ECB moet verantwoordelijkheid afleggen aan Europees Parlement en aan de Raad. Europese Rekenkamer krijgt toegang tot ECB. (SP)

• Betere toegang tot het Hof voor maatschappelijke organisaties. (Groen Links)

• Gedragscode voor Europarlementariërs en verbod op bijbanen. (Groen Links)

• Verplicht lobbyregister voor Parlement, Commissie en Raad. (Groen Links/Volt)

• Verlaging aantal en beperking rol expertgroepen. (SP)

79

Institutionele hervormingsvoorstellen (3)

• Versterking besluitvormingsbevoegdheden Eurogroep, het met één stem

spreken in internationale financiële instellingen, omvorming in Raadsformatie, en formalisering dialoog met Europees Parlement over semester en

stabiliteits- en groeipact, en vastlegging democratische verantwoordingsplicht Eurogroep in de Europese verdragen.

• Besluitvorming Eurogroep transparant en controleerbaar. (SP)

• Meer ruimte Eurolanden om te investeren in hun economie voor sociaal beleid. (SP)

• Versterking democratische controle op aanvullende begrotingsinstrumenten uit oogpunt van transparantie en goed bestuur. (EC)

• Brexit leidt tot een machtsverschuiving binnen de Europese Raad en de Raad tussen de noordelijke en zuidelijke lidstaten, ten gunste van de laatsten.

Balansverstoring heeft grote gevolgen voor vorming van blokkerende minderheid (35% van de bevolking).

80

Voorstel institutionele hervormingen

• Samenvoeging functies voorzitter Europese Raad en Commissie in 2024. (EC)

• Kleinere Commissie (18) met minder commissarissen. (Lenaarts) (CDA/VVD/D66)

• Gekozen voorzitter Europese Commissie. (taak minister-president) (D66/Volt)

• Gekwalificeerde meerderheidsbesluitvorming voor onderdelen buitenlands beleid, te weten mensenrechten aangelegenheden en civiele missies ^(CDA/VVD), en voor bepaalde belastingmaatregelen. (Jean-Claude Juncker: “Staat van de Unie 2018”) , en

sanctiebeleid (Marc Rutte) en bij energiebeleid. (D66/PvdA/Groen Links)

• Bas Eickhout (Groenen): Strikte beoordeling van Agentschappen door Europees Parlement op onafhankelijkheid en transparantie.

81