BELEIDSPLAN ELZ WEST-LIMBURG Tandwiel tussen Burger, Zorg en Welzijn

(1)

BELEIDSPLAN ELZ WEST-LIMBURG 2020-2021

Tandwiel tussen

Burger, Zorg en Welzijn

(2)

ELZ West-Limburg Beleidsplan pagina 2 van 18

1 INLEIDING

Tijdens de eerstelijnsconferentie van 16 februari 2017 werd de reorganisatie van de eerstelijnszorg in Vlaanderen voorgesteld. De reorganisatie streeft naar een betere afstemming van gezondheids- en welzijnszorg en naar een optimale samenwerking tussen lokale overheden en zorgen hulpverleners.

De vorming van een geografisch afgebakende eerstelijnszones past binnen deze reorganisatie van de

eerstelijnszorg. In 2017 kwamen we tot de geografische afbakening van deze eerstelijnszone: Beringen, Ham, Leopoldsburg en Tessenderlo vormen de eerstelijnszone West-Limburg, kortweg ELZ West-Limburg.

In het voorjaar van 2018 vond er voor deze vier gemeenten een kick-off plaats waar we een 100-tal partners mochten verwelkomen om gezamenlijk het startschot te geven voor ELZ West-Limburg. Een ‘Veranderteam’ - een beperkte en diverse groep van lokale partners - (nu de ‘Voorlopige Zorgraad’) ging actief aan de slag met concrete input van het ‘veranderforum’ - een groot overlegplatform met een brede groep aanwezigen vanuit de achterban - (nu het ‘Breed Overlegplatform’) om te komen tot een breed gedragen beleidsplan.

Tijdens het veranderforum van 28 februari 2019 kwamen de eerstelijnszorg- en hulpverleners, vrijwilligers en mantelzorgers werkzaam binnen zorg, welzijn en lokale besturen van onze eerstelijnszone tot een gedragen missie en visie voor ELZ West-Limburg en tot de formulering van de waarden die we belangrijk achten bij samenwerkingen binnen de eerstelijnszone. Op het veranderforum van 26 september 2019 werden de prioriteiten voor het tweejarig beleidsplan 2020-2021 vastgelegd.

ELZ West-Limburg ambieert met alle partners binnen de zone te werken aan een effectieve en kwalitatieve eerste lijn waarin de burger centraal staat en die toegankelijk is voor iedereen.

(3)

2 SAMENVATTING

Beringen, Ham, Leopoldsburg en Tessenderlo vormen samen de geografische afbakening van de eerstelijnszone West-Limburg, kortweg ELZ West-Limburg.

Om vorm te geven aan ELZ West-Limburg als verankerd samenwerkingsverband tussen lokale besturen, welzijnsactoren, zorgprofessionals en patiënten-, mantelzorg- en vrijwilligersinitiatieven in zorg en welzijn, kwam een brede groep van partners uit het lokale zorgen welzijnslandschap bijeen tijdens verschillende netwerkmomenten en veranderfora.

Het veranderteam - een beperkte en diverse groep van lokale partners - ging met concrete input rond allerlei thema’s binnen zorg en welzijn op een constructieve en kritische manier aan de slag om een aanzet te geven voor de missie, visie en waarden van ELZ West-Limburg. Met feedback vanuit het veranderforum - een groot overlegplatform met een brede groep aanwezigen vanuit de achterban - werden missie, visie en waarden gefinaliseerd en uitgeschreven in het charter van de ELZ.

ELZ West-Limburg kiest voor een krachtgerichte en integrale benadering van zorg en welzijn, dit met een dynamisch en enthousiast netwerk van burgers, professionele zorgaanbieders, vrijwilligers en mantelzorgers waarbij de burger de regie in eigen handen neemt.

Om deze missie te realiseren en continuïteit te garanderen bij het verlenen van zorg en ondersteuning, hebben we bijzondere aandacht voor de burger, vrijwilligers en mantelzorgers en professionele zorgaanbieders.

We streven naar een doelgerichte werking in onze eerstelijnszone door concrete acties en projecten uit te werken die de zorgen hulpverlening en samenwerking ten goede komen en waarbij we elke partner beschouwen als evenwaardig.

Vanuit het charter, dat door het brede veranderforum werd goedgekeurd, formuleren we volgende strategische doelstellingen:

• ELZ West-Limburg heeft een goed zicht op het diensten hulpverleningsaanbod binnen de zone

• ELZ West-Limburg is een sterk netwerk, zodat samenwerking en toeleiding beter kan verlopen

• ELZ West-Limburg zet in op preventie én gezondheidsbevordering

Het tweejarig beleidsplan 2020-2021, dat de uitwerking van deze strategische doelstellingen bevat, is gericht op de ontwikkeling van de eerstelijnszone als sterk netwerk waarbinnen verschillende actoren elkaar en elkaars aanbod, ervaringen en expertise uitwisselen en samenwerkingen aangaan, ten einde het zorgen welzijnsaanbod beter te laten aansluiten op de ondersteuningsvragen en noden van elke burger.

(4)

3 CONTEXT EN OMGEVINGSANALYSE

3.1 Populatie

De Eerstelijnszone West-Limburg beslaat, als geografisch afgelijnde zone, een gebied met een

bevolkingsdichtheid van 185 inwoners/km², een oppervlakte van 493km² en telt 91.083 inwoners (cijfers 2018).

Beringen telt volgens de cijfers van 2018 46.107 inwoners, Ham 10.824 inwoners, Leopoldsburg 15.640 inwoners en Tessenderlo 18.512 inwoners.

In ELZ West-Limburg heeft 61,6% van de inwoners een leeftijd tussen de 18 en 64 jaar en 18,4% heeft een leeftijd van 65 jaar of hoger.

Het Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid ontwikkelde een screeningsinstrument om de risicofactoren in Vlaamse gemeentes in kaart te brengen die bijdragen aan de zorgzwaarte van de populatie. Aan de hand van dit screeningsinstrument werd op het vlak van negen populatiekarakteristieken of indicatoren (verhoogde tegemoetkoming, alleenstaande ouders, kansarmoede index, zeer lage werkintensiteit, niet- EU afkomst, betalingsachterstand, budgetmeter, alleenstaande 75+, chronische aandoening) de kwetsbaarheden van gemeentes in kaart gebracht.

Bron: Limburg in Cijfers (2018)

(5)

Tabel 1: Percentage van de bevolking dat voldoet aan een bepaalde populatiekarakteristiek of indicator

INDICATOREN

Beringen Ham Leopoldsburg Tessenderlo

Verhoogde tegemoetkoming 14,9%* 12,4% 14,2%* 11,6%

Alleenstaande ouders 7,6% 7,7% 8,0% 8,1%

Kansarmoedeindex 14,5%* 9,8% 17,6%* 12,3%*

Zeer lage werkintensiteit 13,5%* 10,% 13,8%* 9,0%

Niet EU-herkomst 22,4%* 6,8% 18,1%* 6,9%

Betalingsachterstand 2,9%* 2,2% 3,7%* 2,2%

Budgetmeter 1,6%* 1,1% 1,9%* 1,3%

Alleenstaanden 75+ 2,5% 2,9% 3,0% 2,9%

Chronische aandoening 9,92% 11,00% 10,92% 11,14%

TOTALE RISICOFACTOR** 6 0 6 1

* Score > Pc75: gemeente behoort bij de 25% hoogst scorende/meest kwetsbare gemeentes.

** Totale risicofactor bepaald op basis van de 9 indicatoren: 1 punt voor elke indicator waarbij men score > Pc75.

3.2 Regionale Samenwerkingen

In de aanvraag tot erkenning van de eerstelijnszone werden verschillende bestaande vormen van intersectorale samenwerking met lokale besturen, welzijns- en gezondheidsorganisaties geformuleerd:

De regio van de eerstelijnszone (ELZ) komt overeen met de regio van het Plaatselijk Overleg Platform (POP) Beringen – Ham – Leopoldsburg – Tessenderlo.

Het POP (deel Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg of SEL /deel-Samenwerkingsinitiatieven in de Thuiszorg of SIT) is de lokale deelwerking van SEL Hasselt/LISTEL vzw. De zorgtrajectpromotor en de

voorzitter van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk (LMN) West-Limburg, huisarts, zijn lid van de kerngroep van POP Beringen. Medewerkers van het SEL zijn betrokken bij de stuurgroep van LMN West-Limburg. Hiernaast zijn er een aantal organisaties en disciplines die zowel betrokken zijn bij het POP, het LMN en SEL Hasselt – LISTEL vzw.

Binnen West-Limburg is er een goede samenwerking tussen de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) van Beringen, Ham, Leopoldsburg en Tessenderlo in het kader van algemeen welzijn en

armoedebestrijding. Ook met Kind en Gezin wordt vlot samengewerkt rond welzijn en gezondheid van jonge kinderen en hun gezinnen, kansarmoedebestrijding en dergelijke projecten.

(6)

Er is voor heel de regio West-Limburg een samenwerking met Centrum Geestelijke Gezondheidszorg/Limburgs Initiatief voor Therapie en integrale Personenzorg (CGG/LITP) waar Kind in Nood (KIN) zich inzet voor kinderen en jongeren met ernstige psychosociale problemen. KIN wordt aangestuurd door het zorgcircuit Kinderen en Jongeren waarin gemeentes uit West-Limburg participeren en een samenwerkingsverband vormen met meerdere welzijnsactoren. Via de lokale besturen in de regio is er ook een samenwerking met de Huizen van het Kind in Beringen, Ham, Tessenderlo en Leopoldsburg. Binnen de ELZ West-Limburg wordt er

samengewerkt met het project “Thuiscompagnie”. Dit project staat voor versterkende en verbindende

gezinszorg in kwetsbare gezinnen met kinderen en is eveneens gericht op het verhogen van de levenskwaliteit en drempelverlagend naar toegankelijkheid van de zorg. Ook opvoedingswinkel West-Limburg krijgt opvolging vanuit het zorgcircuit.

Er bestaan in de regio vele samenwerkingsverbanden tussen partners binnen de eerste lijn rond diverse vormen van zorgafstemming.

De ELZ maakt deel uit van het regionaal overleg Reling (regionaal Limburgs geestelijke gezondheidszorg) West.

Binnen het netwerkcomité van Reling is er een principeakkoord om de sub-regionale overlegstructuur van Reling te laten samenvallen met de eerstelijnszones. Verder wenst het netwerk RELING het aanbod GGZ verder te vermaatschappelijken door o.a. ondersteuning en intense samenwerking met de eerstelijnsactoren georganiseerd volgens de eerstelijnszones.

De ELZ maakt deel uit van het Overlegplatform Dementielink West van het Expertisecentrum Dementie Contact (ECD). Door een vrijwillige samenwerking van een aantal diensten en alle betrokken lokale besturen in de ELZ, wordt het praatcafé ‘Vergeet me nietje’ georganiseerd in de verschillende gemeenten van de ELZ West-Limburg.

Provinciaal zijn er verschillende overlegfora die lokaal ingebed worden:

Overeenkomst ziekenhuizen (SEL Hasselt – LISTEL vzw)

Overeenkomst dagverzorgingscentra en woonzorgcentra (SEL Hasselt – LISTEL vzw)

Deze worden op provinciaal niveau georganiseerd en nadien lokaal ingebed via het POP Beringen – Ham – Leopoldsburg – Tessenderlo.

Door alle partners binnen de ELZ West-Limburg wordt gestreefd naar integrale zorgverlening. Hierbij gaat men steeds uit van de doelen van de persoon met een zorgen ondersteuningsnood (PZON) en een goede

afstemming tussen gezondheid en welzijn.

(7)

3.3 SWOT-analyse

STERKTES

• Vinger aan de pols bij uitwerken strategische doelstellingen door actieve participatie Veranderteam/Voorlopige Zorgraad en Veranderforum/Breed overlegplatform

• Expertise van de Eerstelijnszorg

• Huidige samenwerkingsverbanden Eerstelijnszorg

• Afstemming regionale overlegtafels van Reling op ELZ West-Limburg

• Huidige tevredenheid over bestaande werking zoals Plaatselijk Overleg Platform, Multidisciplinair Overleg, multidisciplinaire opleidingen en

projecten …

ZWAKTES

• www.desocialekaart.be blijkt vaak – en vooral bij degenen die ze het meest nodig hebben - niet voldoende gekend. Deze digitale weg om elkaar te vinden blijkt niet voor iedereen toegankelijk en/of bruikbaar;

• Kennis huidig zorgaanbod blijkt onvolledig.

• Overaanbod aan niet-gekaderde informatie (doolhof).

• Doorverwijzing heeft af te rekenen met de nadelen van ‘onbekend is onbemind’.

• Communicatievrijheid binnen GDPR is onduidelijk.

• Geen zicht op subsidiëringsaanbod en -mogelijkheden.

• Onderlinge afstemming binnen werkveld kan beter

OPPORTUNITEITEN

• Bestaand overleg en netwerken Eerstelijnszorg

• Aanbod zorg en welzijn binnen onze ELZ vervolledigen binnen www.desocialekaart.be

• Eén transparante en bruikbare sociale kaart.

• Meer mogelijkheden tot kennismaking met partners binnen het werkveld – inclusief PZON

• Meer mogelijkheden tot onderlinge afstemming en mogelijke samenwerking (ook op wijkniveau)

• Kennisverruiming (intern en intra)

• Rechtenverkenner (rechten/zorg kansarmen)

• T.a.v. Vlaamse overheid vanuit werkveld informeren en signaleren

• Grote diversiteit binnen de populatie (cultuur, leeftijd, riscofactoren, taal, …)

VALKUILEN

• Hoge werkdruk zorgen hulpverleners

• Misverstand “GBO is hét doorverwijsloket”

(één centraal oproeppunt) leeft

• Grote diversiteit binnen de populatie (cultuur, leeftijd, riscofactoren, taal, …)

(8)

4 BELEIDSPLAN

4.1 Missie en visie

MISSIE

Eerstelijnszone West-Limburg kiest in de regio Beringen, Leopoldsburg, Ham en Tessenderlo voor een krachtgerichte en integrale benadering van zorg en welzijn.

ELZ West-Limburg ambieert een dynamisch en enthousiast netwerk van burgers, professionele

zorgaanbieders, vrijwilligers en mantelzorgers dat een kwalitatieve geïntegreerde zorg realiseert met het oog op de hele bevolking van de regio.

De burger in en met zijn context, staat centraal.

(9)

De burger neemt de regie in eigen handen. Ondersteund door een team van mantelzorgers, vrijwilligers en/of professionele zorgen hulpverleners worden zijn zorgen ondersteuningsdoelen geformuleerd in functie van de levenskwaliteit die de burger wenst.

Lokale besturen, formele en informele zorgen welzijnsactoren werken samen met de burger in een netwerk.

Binnen dat netwerk staan we voor:

- toegankelijke eerstelijnszorg, - kwaliteit van totale eerstelijnszorg,

- eerstelijnszorg op maat afgestemd op de doelstelling van de burger, - preventieve acties.

Eerstelijnszone West-Limburg werkt innovatief en binnen een voortdurend veranderend kader. Flexibel inspelen op het steeds veranderende zorglandschap vraagt de juiste randvoorwaarden. Zorg- en hulpverleners in onze eerstelijnszone zijn overtuigd dat we beter scoren in vlotte samenwerking als we extra inzetten op bijvoorbeeld een duidelijke communicatielijn en een volledige sociale kaart. Dit ondersteunt, samen met de uitbouw van een lerend netwerk, de interdisciplinaire én monodisciplinaire kringwerkingen.

Met de input van eerstelijnspartners brachten we de actiepunten, die nodig zijn voor de betrokken burgers en professionelen om de werking te versterken, samen in een beweegbaar radar. Het radar functioneert

optimaal als de genomen actiepunten een positieve invloed hebben op de anderen binnen het ELZ- netwerk.

VISIE

(10)

Om onze missie te realiseren en continuïteit te garanderen bij het verlenen van zorg en ondersteuning hebben we bijzondere aandacht voor de burger, vrijwilligers, mantelzorgers en zorgen hulpverleners. Dit alles is enkel realiseerbaar mits het beschikbaar stellen van duidelijke en laagdrempelige wegwijzers in de zorg.

Onze missie realiseren we door:

- Te werken vanuit het idee positieve gezondheid,

- Samenwerking en afstemming tussen de verschillende zorg- hulp- en dienstverleningspartners te optimaliseren,

- In te zetten op preventie, curatie, rehabilitatie tot palliatie volgens het principe van concentrische cirkels.

- De burger en zijn omgeving centraal te plaatsen,

- Community building (netwerk): informeren, verbinden, belangen behartigen, vormen en tot actie aanzetten,

- De uitbouw van een sterk samenhangend en integraal netwerk.

Binnen eerstelijnszone West-Limburg richten we onze focus op:

- Een duidelijke, gebruiksvriendelijke sociale kaart

- Afstemming van het zorgaanbod op de zorgnoden in onze eerstelijnszone - Interdisciplinair overleg

- Gegevensdeling (binnen het kader beroepsgeheim en digitaal) - Wijkwerking en buurtgerichte zorg

- Tevredenheidsonderzoek bij burgers

(11)

4.2 Centrale waarden en principes

De zorgen hulpverlening in onze regio vertrekt vanuit de burger.

We zetten hierbij de burger centraal en benaderen hem evenwaardig.

We beschouwen elke partner in ons netwerk ook als evenwaardig.

We organiseren ons met respect voor elkaar, voor de burger, zijn mantelzorgers en elkaars expertise.

Wij werken doelgericht samen als netwerk om kwaliteitsvolle zorg te bieden.

We streven naar een doelgerichte werking in onze eerstelijnszone door concrete acties en projecten uit te werken die de zorgen hulpverlening en samenwerking ten goede komen.

We gaan open en transparant met elkaar om.

We zetten in op communicatie tussen alle partners omdat we ervan overtuigd zijn dat als we elkaar kennen we ook warm en gericht kunnen doorverwijzen.

We zijn betrokken bij de eerstelijnszone en zijn loyaal ten opzicht van de visie en de missie.

We willen vernieuwend zijn en out of the box denken maar met respect voor datgene dat goed loopt.

(12)

4.3 Strategische en operationele doelen

Strategische doelstelling 1: ELZ West-Limburg heeft een goed zicht op het diensten hulpverleningsaanbod binnen de zone

Operationele doelstelling 1.1

Optimalisatie van en streven naar één sociale kaart voor ELZ West-Limburg:

www.desocialekaart.be

Indicatoren Extra informatie en update van informatie voor www.desocialekaart.be

Mogelijke acties - Actualisatie van info m.b.t reeds opgenomen actoren in www.desocialekaart.be - Aanvullen met ontbrekende actoren in www.desocialekaart.be

Bekendmaking van het diensten hulpverleningsaanbod binnen ELZ West-Limburg

Indicatoren Plaatsvinden van bekendmakingsinitiatieven

Mogelijke acties - Communicatieplan uitwerken om www.desocialekaart.be bekend te maken bij alle partners en burgers binnen de zone

- Verwijzing naar www.desocialekaart.be op ELZ-website en bij ELZ overlegstructuren - Inventarisatie en bekendmaking van initiatieven rond buurtgerichte zorg.

Strategische doelstelling 2: ELZ West-Limburg is een sterk netwerk, zodat samenwerking en toeleiding beter kan verlopen

Mono- en multidisciplinaire (kring)werking stimuleren en ondersteunen

Indicatoren Inventarisatie kringwerkingen en multidisciplinaire samenwerkingen Mogelijke acties - Mono- en multidisciplinaire overlegtafel aanbieden

- Informatievergaderingen rond kringwerking organiseren: vb m.b.t. opstart - Afstemming samenwerking tussen de beroepsgroepen

- Afstemming wachtdiensten - Regionaal overleg Reling - Overleg Reling en LIGANT

- Overleg en samenwerkingen van /met gebruikers- en vrijwilligersorganisaties stimuleren

Een lerend netwerk uitbouwen

Indicatoren Er is een transparant overzicht van netwerkactiviteiten

Een groei in deelname aan netwerkactiviteiten: in aantal en in diversiteit

Mogelijke acties - Multidisciplinaire vormingen en netwerkmomenten organiseren voor professionele en informele hulpverleners

- Een transparant overzicht van netwerkactiviteiten en opleidingsaanbod in en voor het netwerk voorzien (vb. via ELZ nieuwsbrief en/of website)

- Communicatiemogelijkheden binnen de nieuwe GDPR-richtlijnen

Versterking ELZ-netwerk in samenwerking tussen de clusters en binnen de clusters Indicatoren Elke cluster heeft een gestructureerde aanpak die een vlotte informatiedoorstroming

naar zijn achterban garandeert.

(13)

Er is een informatieplatform voor ELZ West-Limburg toegankelijk voor alle partners en burgers binnen de regio.

Groei in clusterbetrokkenheid: aantal en/of diversiteit.

Mogelijke acties - Afsprakennota op niveau van cluster

- Communicatiestrategieën ontwikkelen voor informatie-uitwisseling tussen VZR/clusteroverleg - brede achterban

- Nieuwsbrief, website, … Operationele

doelstelling 2.4

ELZ-overstijgende samenwerkingsinitiatieven bestendigen of aangaan Indicatoren Overzicht ELZ overstijgende samenwerkingsinitiatieven

Mogelijke acties - Participatie in transmuraal overleg eerstelijn – regionaal ziekenhuis - Afstemming met partners gehandicaptenzorg in de regio

- Afstemmen met Regionaal ZorgPlatform 7

- Bekendmaking van één gezamenlijke website van Huizen van het Kind West- Limburg (waaronder ELZ West-Limburg en ELZ MidWestLim)

Projectaanvragen en subsidieoproepen coördineren en doordacht aanpakken om voor ELZ West-Limburg een maximaal aan hefboommiddelen aan te trekken voor de geformuleerde doelstellingen

Indicatoren Ontwikkelde sleutel/beslisboom om vlot te kunnen beslissen over (on)geschiktheid van subsidie- en projectoproepen voor de ELZ

Mogelijke acties - Werkgroep om een sleutel/beslisboom op te maken om vlot te kunnen beslissen over (on)geschiktheid van subsidie- en projectoproepen voor de eerstelijnszone

Strategische doelstelling 3: ELZ West-Limburg zet in op preventie én gezondheidsbevordering Operationele

Ondersteunen en versterken van preventief aanbod

Indicatoren De zorgraad bundelt vraag en aanbod m.b.t. preventie-initiatieven Aanpak om brede partnerschappen op te zetten

Mogelijke acties - Project intergemeentelijke samenwerking preventie ondersteunen - Sensibilisatie m.b.t. 10-daagse van de GGZ

- Promotie bewegen en gezond eten voor meerdere doelgroepen - Obesitasproject Samen Gezonder coördineren

- Sensibilisatie m.b.t. rechten van de cliënt - Praatcafé Dementie faciliteren

- Uitrol project Halt2Diabetes in samenwerking met Diabetes Liga faciliteren Operationele

Samen sociale gezondheidsongelijkheid in kaart brengen

Indicatoren Een goed zicht hebben op kwetsbare groepen binnen de ELZ Mogelijke acties - Verdere verkenning indicatoren kansarmoede ELZ West-Limburg

- Multidisciplinaire aanpak valpreventie voor kwetsbare senioren.

(14)

5 BIJLAGE: Lexicon Beleidsplan ELZ West-Limburg

TERM BESCHRIJVING

Buurtgerichte zorg Een model dat de zorg- en ondersteuning voor PZON efficiënter wil organiseren door in te zetten op een actieve samenwerking op lokaal vlak. Het uitgangspunt is om een netwerk op lokaal niveau uit te bouwen en te versterken.

Curatie genezing

Concentrische cirkels (principe van)

Dit model visualiseert de zorg en ondersteuning aan personen met een zorg- en ondersteuningsnood door middel van een dynamisch ondersteuningssysteem dat dus bestaat uit vijf concentrische cirkels. Elke cirkel staat voor een partij die een rol kan opnemen in de zorg en ondersteuning aan personen met een zorg- en ondersteuningsnood/-vraag:

1. Zelfzorg: de zorg en ondersteuning die de persoon met een handicap zelf opneemt

2. Gebruikelijke zorg: de normale dagelijkse zorg en

ondersteuning die gezinsleden die onder hetzelfde dak wonen geacht worden voor elkaar op te nemen

3. Informele zorg en ondersteuning die geboden worden door familie, vrienden en/of informele contacten

4. Professionele zorg en ondersteuning vanuit reguliere diensten: diensten maatschappelijk werk, centra algemeen welzijnswerk, diensten gezinszorg, initiatieven kinderopvang...

Deze vorm van ondersteuning is voor alle burgers toegankelijk.

5. Professionele zorg en ondersteuning Cirkel 1: zelfzorg

Cirkel 2: gebruikelijke zorg & ondersteuning binnen gezin Cirkel 3: vrijwillige ondersteuning door familie, vrienden, buren Cirkel 4: ondersteuning door reguliere diensten

Cirkel 5: Professionele zorg en ondersteuning, rechtstreeks en niet rechtstreeks toegankelijk

De ondersteuning vanuit de buitenste cirkels moet worden aangeboord wanneer:

- Er ondersteuning vanuit het gezin of het sociale netwerk ontbreekt;

- De gebruikelijke zorg of ondersteuning vanuit het sociale netwerk ontoereikend is om voldoende tegemoet te komen aan de zorg- en ondersteuningsnoden van de persoon met een beperking;

- De zorg- en ondersteuningsnoden de mogelijkheden en

draagkracht van de binnenste ondersteuningssystemen

overschrijden.

(15)

Het concentrische ondersteuningsmodel vertrekt vanuit twee centrale uitgangspunten: complementariteit en dynamiek.

Eerstelijnspsycholoog Een eerstelijnspsycholoog werkt samen met huisartsen of in wijkgezondheidscentra en geeft advies en kortdurende hulp. In de loop van één à twee gesprekken brengt de

eerstelijnspsycholoog uw klacht en/of problemen helder in kaart, en bekijkt met u wat u kunt doen om ze te overwinnen.

Als meer ondersteuning nodig is, zal

worden doorverwezen naar andere hulpverleners (centra geestelijke gezondheidszorg, psychiater, ...).

Eerstelijnszone Een afgebakend gebied waarbij samenwerkingsinitiatieven worden genomen tussen verschillende partners (welzijn, gezondheid, lokale besturen), gericht op het bevorderen van welzijn & zorg van iedereen die zich binnen dit gebied bevindt.

ELZ West-Limburg omvat de gemeenten/steden: Beringen, Ham, Leopoldsburg, Tessenderlo.

Eerstelijnszorg Laagdrempelige zorg, die onmiddellijk toegankelijk is en zo dicht mogelijk of thuis bij de personen met een zorg- of ondersteuningsnood (PZON) wordt verleend.

Geïntegreerd breed onthaal afgekort GBO

Het geïntegreerd breed onthaal (GBO) is een

samenwerkingsverband tussen minimaal het OCMW, het centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW) en de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen (DMW). Deze samenwerking is gericht op twee belangrijke doelstellingen:

enerzijds het realiseren van een toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening en anderzijds het tegengaan van

onderbescherming.

Om deze doelstellingen te realiseren stemt het

samenwerkingsverband ook af met lokale basis- of faciliterende actoren (o.a. samenlevingsopbouw, armoedeverenigingen, huisartsen, thuiszorgdiensten …) én met het meer

gespecialiseerde begeleidingsaanbod.

Gezondheid De mate waarin iemand verkeert in een toestand van lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden

Gezondheidsvaardigheid De mate waarin mensen beschikken over de kennis en de vaardigheden om fundamentele diensten en informatie op het gebied van zorg en welzijn te verkrijgen,

Informele zorg De zorg die verleend wordt door personen met een sociale of familiale band met de persoon met een zorg- en/of

ondersteuningsnood of door een burger die de

zorgbehoevende niet op voorhand kent. Dit gebeurt op vrijwillige basis en de zorg wordt niet beroepshalve verleend.

Integrale zorg- en ondersteuning

Een zorg- & ondersteuningsbenadering die vertrekt vanuit de persoon als geheel, met al zijn mogelijkheden, capaciteiten en vaardigheden over alle levensdomeinen heen.

Interdisciplinaire samenwerking

Het integreren van inzichten uit meerdere vakgebieden en

daardoor ontwikkelt zich nieuwe kennis.

(16)

Mantelzorg Alle zorg en ondersteuning die geboden wordt door mantelzorgers

Mantelzorger Ieder persoon die vanuit een sociale en/of familiale band, niet beroepsmatig en op regelmatige basis, hulp en ondersteuning biedt in het dagelijkse leven van een PZON.

Multidisciplinair Het samenwerken van professionele zorgaanbieders van verschillende disciplines rond een persoon met een zorg- en ondersteuningsnood. Elke professional heeft zijn eigen expertise en inbreng.

PZON: Persoon met een zorg- en/of

ondersteuningsnood

iedere persoon die een nood heeft aan zorg- en hulpverlening

Preventie is het geheel van doelbewuste initiatieven die anticiperen op risicofactoren (= handelen voordat het probleem ontstaat) en ageren wanneer eerste signalen zich ontwikkelen en de problematiek aan het ontstaan is. Concreet kan dit vorm gegeven worden door de brede bevolking te informeren, te sensibiliseren en vaardig te maken in het aanhouden en aanleren van een gezonde levensstijl.

Rechtenverkenner De rechtenverkenner geeft u een online overzicht van sociale rechten:

- premies en andere voordelen op het vlak van onderwijs, arbeid, wonen, welzijn, energie ...

- voor kwetsbare groepen: ouderen, chronisch zieken, personen met een handicap, werkzoekenden, ...

-door verschillende overheden: federale, Vlaamse, provinciale en lokale overheid

Regionaal

dienstencentrum, afgekort RDC

In een RDC kan je terecht voor informatie en hulp als je geconfronteerd wordt met ziekte, handicap of

hulpbehoevendheid. Een RDC biedt advies bij woningaanpassingen, hulpmiddelen en geeft ergotherapeutische begeleiding.

Naast info en advies kan je er ook terecht voor ontmoeting en vorming.

Voor complexe thuiszorgsituaties waar zorgafstemming noodzakelijk is kan vanuit het RDC een zorgoverleg met alle betrokkenen georganiseerd worden.

Thuiszorg en/of ondersteuning

De hulp en ondersteuning geboden door professionelen, vrijwilligers en/of mantelzorgers, zodat de PZON zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen.

Toegankelijkheid Toegankelijke zorg betekent dat de PZON op tijd en zonder drempel de juiste zorg - en ondersteuning kan verkrijgen.

Transmuraal Over de grenzen van de verschillende sectoren heen (thuiszorg, woonzorgcentra, ziekenhuis…)

Tweede lijn Zorgverleners die werkzaam zijn in algemene ziekenhuizen of zorgcentra. De zorg is meestal enkel toegankelijk na

doorverwijzing van een andere zorgverlener.

(17)

Vrijwilliger Iemand die onbezoldigd hulp en/of ondersteuning biedt aan anderen, al dan niet binnen een organisatie

Woonzorgcentrum Een instelling waar ouderen tijdelijk of definitief wonen omdat ze verzorging of verpleging nodig hebben, die in hun

thuissituatie niet of onvoldoende kan geboden worden.

www.socialekaart.be De databank van de Vlaamse Overheid waarin alle gegevens over het zorg- en welzijnsaanbod in Vlaanderen beschikbaar zijn.

Zorgaanbieder Een persoon die zorg of ondersteuning in de eerste lijn verleent aan een persoon met een zorg- en/of ondersteuningsvraag.

Zelfmanagement De PZON bepaalt zelf hoe zijn/haar zorg en/of ondersteuning eruit zal zien.

Zelfredzaamheid Iemand in staat stellen om voor zichzelf op te komen en voor zichzelf te zorgen op alle vlakken.

Zorg- en

ondersteuningsdoel

Een doel dat gesteld wordt rond de zorg en ondersteuning van de PZON, waarbij rekening gehouden wordt met de persoon en zijn omgeving

Zorg- en

ondersteuningsplan

Samen met de PZON worden zorg- en ondersteuningsdoelen geformuleerd. (rekening houdend met de levensdoelen van de PZON)

In een plan worden hieraan afspraken, acties neergeschreven.

Belangrijk is dat deze acties regelmatig geëvalueerd en bijgestuurd worden door alle betrokkenen.

Zorg- en/of

ondersteuningsgarantie

Het garanderen van het zorg- en/of ondersteuningsaanbod.

Zorgbehoefte/zorgnood De nood van een persoon aan ondersteuning en zorg Zorgbemiddelaar Een vertrouwenspersoon van de PZON, die de noden en

belangen van deze persoon goed kan verdedigen.

Zorgcontinuïteit De mate waarin zorg en ondersteuning doorlopend en niet onderbroken aangeboden worden.

Zorgcoördinatie Dit betreft het afstemmen en de continue opvolging en evaluatie van alle medische, paramedische en welzijnszorgen die vastgelegd zijn op basis van de zorg- en/of

ondersteuningsnoden van de persoon. Als de persoon met een zorg- en/of ondersteuningsnood zelf deze coördinatie

opneemt, spreken we van zelfmanagement. Dit zelfmanagement vormt altijd het uitgangspunt en kan eventueel ondersteund worden door informele zorg. In gevallen waarin de persoon met een zorg- en/of

ondersteuningsnood of zijn informele zorg de coördinatie niet

kan of wil opnemen, de zorg- en/of ondersteuningsnood

complex is en er binnen het zorg- en/of ondersteuningsteam

aanbieders van verschillende disciplines aanwezig zijn, neemt

een aanbieder van het zorg- en/of ondersteuningsteam deze

zorgcoördinatie op. Deze persoon (de persoon met een

zorgnood, informele zorg of zorgaanbieder) wordt aangeduid

als 'zorgcoördinator' van het zorgteam.

(18)

Zorgplan Een plan van aanpak waarin schriftelijk afspraken worden vastgelegd door de betrokken zorg - en hulpverleners. Dit plan wordt bijgestuurd afhankelijk van behoeften van de PZON.

Zorginnovatie Vernieuwing in de zorg om tegemoet de komen aan de

toekomstige zorg - en ondersteuningsnoden en doelen van de gehele bevolking.

Zorgteam Iedereen (inclusief PZON, informele netwerk en alle zorg - en hulpverleners) die actief betrokken is bij de zorg en/of ondersteuning van de PZON

Zorgtraject Een zorgtraject organiseert de aanpak, de behandeling en de opvolging van een patiënt met een chronische ziekte. Een zorgtraject berust op de samenwerking tussen 3 partijen, namelijk de PZON, de huisarts en de specialist. Het zorgtraject begint na ondertekening van een zorgtrajectcontract door de 3 partijen en loopt gedurende 4 jaar.

Zorgverlener Iemand die (para)medische zorg verleent. zorgberoepen worden limitatief bepaald in de RIZIV wetgeving en zijn de volgende: apothekers, artsen, audiciens, bandagisten, diëtisten, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, klinisch orthopedagogen, klinisch psychologen, logopedisten, opticiens, orthopedisten, orthoptisten, podologen, tandartsen, verpleegkundigen, vertrekkers van implantaten, vroedvrouwen, zorgkundigen.