Inhoudsopgave
Leeswijzer ... 3
A. Jaarverslag ... 5
Kerngegevens... 7
Algemene beschouwing ... 11
Financieel verslag ... 19
Programmaverantwoording... 31
Pijler Sociaal ...33
Programma 1 Welzijn ... 36
Programma 2 Cultuur ... 40
Programma 3 Sport ... 43
Programma 4 Inburgering en integratie ... 50
Programma 5 Onderwijs en jeugd ... 53
Programma 6 Gezondheid en zorg... 66
Pijler Veiligheid ...83
Programma 7a Veiligheid ... 86
Programma 7b Brandweer... 94
Pijler Werk en Inkomen ...99
Programma 8 Dynamiseren economie ... 102
Programma 9 Toename arbeidsparticipatie... 110
Programma 10 Bijstandsverlening en armoedebestrijding ... 116
Pijler Fysiek ...123
Programma 11 Volkshuisvesting ... 126
Programma 12 Monumentenzorg ... 131
Programma 13 Recreatie... 134
Programma 14 Groen ... 136
Programma 15 Algemeen mobiliteitsbeleid en bereikbaarheid ... 140
Programma 16 Duurzaamheid en milieu ... 147
Programma 17 Integraal beheer openbare ruimte... 154
Programma 18 Ruimtelijke plannen... 167
Pijler Kwaliteit van Bestuur ...173
Programma 19 Raad en raadsgriffie... 176
Programma 20 Intensivering communicatie ... 179
Programma 21 Wijkgericht werken en leefbaarheid ... 183
Programma 22 Aanpassing bestuurstijl ... 186
Programma 23 Publieke dienstverlening ... 189
Programma 24 Kwaliteit van bedrijfsvoering ... 198
Programma 25a Exploitatie gronden ... 204
Programma 25b Vastgoedmanagement... 217
Programma 26 Financiering en algemene dekkingsmiddelen... 221
Paragrafen... 227
Paragraaf 1 Kapitaalgoederen ...230
Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risico´s...233
Paragraaf 3 Verbonden partijen ...242
Paragraaf 4 Lokale heffingen...245
Paragraaf 5 Financiering...247
Paragraaf 6 Grondbeleid...254
Paragraaf 7 Bedrijfsvoering...256
B. Jaarrekening... 257
1. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling... 259
2. Balans met toelichting ... 263
2.1 Balansontwikkelingen ...264
2.2 Balans ...266
2.3 Balanstoelichting ...268
3. Programmarekening met toelichting ... 287
3.1 Programmarekening over begrotingsjaar 2009...288
3.2 Toelichting op programmarekening...291
3.3 Belangrijkste verschillen in de staat van baten en lasten ...292
3.4 Incidentele baten en lasten ...298
3.5 Onvoorzien ...299
3.6 Analyse begrotings (on) rechtmatigheid ...300
3.7 SISA Bijlage...304
4. Accountantsverklaring... 321
Bijlagen... 323
Lijst met afkortingen ...325
Leeswijzer
Jaarstukken 2009
De jaarstukken 2009 kennen een andere lay out dan vorige uitgaven. Bij het opstellen van de jaarstukken hebben wij voor het eerst gebruik gemaakt van een nieuw automatiseringsprogramma waarmee een efficiencyslag is gemaakt en op termijn een verlaging van de productiekosten mogelijk kan maken.
Jaarstukken 2009
De jaarstukken omvatten drie onderdelen: Deel A, het jaarverslag, bestaande uit een algemene beschouwing, het financieel verslag, de programmaverantwoording en de verplichte paragrafen: deel B, de jaarrekening met de balans en de
programmarekening en het bijlagenboek.
Jaarverslag
De algemene beschouwing gaat in op de belangrijkste punten in de beleidsmatige uitvoering van de begroting 2009 en op de omvang en samenstelling van het jaarresultaat 2009.
Per programma wordt zowel een beleidsverantwoording als een financiële verantwoording gegeven.
Bij de beleidsverantwoording is gereageerd op datgene wat in de begroting onder ‘prestaties/activiteiten in 2009’ is aangekondigd. In de eerste kolom van de programmaverantwoording is dan ook dezelfde tekst als die uit de begroting opgenomen. In de tweede kolom is weergegeven de stand van zaken van de betreffende activiteit per 31 december 2009.
Indien toegezegde prestaties/activiteiten in 2009 niet zijn gerealiseerd zijn de redenen hiervoor zoveel mogelijk weergegeven.
Tevens wordt zoveel mogelijk vermeld wanneer realisatie verwacht wordt. In de derde kolom is de stand van zaken van meerjarige afspraken opgenomen. Deze zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op het MOP/GSB. Het GSB III loopt af en moet via deze jaarstukken verantwoord worden naar het rijk. Vandaar dat in de algemene beschouwing ook aan dit onderwerp aandacht is besteed.
Onder de financiële verantwoording zijn de over- en onderschrijdingen van de budgetten toegelicht. Beleidsmatige verklaringen treft u in de beleidsverantwoording aan.
De verplichte paragrafen gaan in op onderwerpen die te maken hebben met de beoordeling van de gemeentelijke financiële positie. Deze omvatten een dwarsdoorsnede van het jaarverslag en hebben betrekking op de lokale heffingen, het
weerstandsvermogen, de financiering en het grondbeleid.
Jaarrekening
De jaarrekening omvat de balans met toelichting, het totaal overzicht van de programmaresultaten voor bestemming van de reserves, de reserve mutaties per programma en het resultaat na bestemming. De jaarrekening bevat tevens een aantal bijlagen, zoals een verklaring voor de belangrijkste verschillen in de staat van baten en lasten en de SiSabijlage. ( Single information, Single audit) Deze bijlage is dit jaar van belang, omdat op basis hiervan een afrekening van het GSB III met het rijk zal plaats vinden.
De SiSabijlage omvat een verantwoording van een groot aantal rijksbijdragen. De gedachte hierachter is dat voor de
verantwoording richting het rijk volstaan kan worden met hetzelfde document ten behoeve van de verantwoording aan de raad.
Hiervoor heeft het ministerie van binnenlandse zaken een in te vullen document opgesteld dat in de jaarrekening moet worden opgenomen. Voorheen werden deze verantwoordingen apart bij de ministeries ingediend.
Bijlagenboek
Bij de jaarstukken behoort ook een bijlagenboek. Hierin wordt een gedetailleerde toelichting gegeven op diverse onderdelen van de jaarrekening zoals de reserves en voorzieningen.
Ook treft u hierin aan een overzicht van de eerder gemelde afwijkingen in de beleidsrapportage 2009. Voorheen maakte dit onderdeel deel uit van de financiële verantwoording per programma.
A. Jaarverslag
Kerngegevens
Kerngegevens
01-jan-09 01-jan-10 Zwolle G-27*) in % in % Sociale structuur
0 t/m 14 jaar 21.757 22.039 19 17
15 t/m 34 jaar 34.308 34.322 29 28
35 t/m 64 jaar 46.580 47.275 40 41
65 jaar e.o. 15.088 15.421 13 14
totaal 117.733 119.057 100 100
autochtonen 99.524 100.506 84 77
allochtonen 18.209 18.551 16 23
totaal 117.733 119.057 100 100
alleenstaand 16.706 16.745 33 42
1-ouderhuishouden 2.744 2.822 6 7
2 phh. zonder kinderen 14.966 15.091 30 27
overige huishoudens met kinderen 14.196 14.398 29 23
overige huishoudens zonder kinderen 1.369 1.421 3 1
totaal 49.981 50.477 100 100
% huishoudens onder 105% van het sociaal minimum 8 10
% van de bevolking (15-64) in de WAO (incl. WIA, WAZ en WAJONG) 7,7 8,0
% van de bevolking (15-64) in de bijstand (WWB) 2,8 3,6
% personen met 52 weken inkomen met een midden of hoog inkomen 61 58
Fysieke structuur
oppervlakte (ha) 11.928 11.928
woonruimten 53.182 53.947
% huurwoningen 48 49
% koopwoningen 52 51
Economische structuur
aantal bedrijfsvestigingen (medio 2008 en 2009) 5.956 6.342
aantal banen (medio 2008 en 2009) 85.037 85.573
netto arbeidsparticipatie (werkzame beroepsbevolking in % van 15-64 jarigen) 68 65
% niet-werkende werkzoekenden in de potentiële beroepsbevolking 4,6 5,9
netto oppervlakte bedrijventerreinen (ha) 586
v.v.o. kantorenvoorraad in m2 800.000
Kwaliteit van bestuur
opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen 2006 59,7 54,2
*) tot de G-27-gemeenten behoren:
Schiedam, Sittard-Geleen, Tilburg, Venlo, Zaanstad en Zwolle
Alkmaar, Almelo, Amersfoort, Arnhem, Breda, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, Helmond, Hengelo, Den Bosch, Leeuwarden, Leiden, Lelystad, Maastricht, Nijmegen
Jaarverslag
Algemene beschouwing
Algemene beschouwing
Algemene beschouwing
In de begroting 2009 schreven wij dat de effecten van de kredietcrisis op de economie en de gemeentefinanciën nog niet te overzien vielen, maar dat we negatieve ontwikkelingen verwachtten op bijvoorbeeld de woningmarkt, ten aanzien van de werkgelegenheid en bij vastgoed.
Het gehele jaar 2009 overziend zijn op een aantal fronten de ontwikkelingen minder negatief geweest dan wij vermoeden. ‘De Zwolse aanpak’ heeft in ieder geval resultaat afgeworpen. Wij hebben hierdoor de effecten van de crisis wat kunnen verzachten.
Hierover hebben wij uitgebreid gerapporteerd bij de’ derde monitor economische recessie gemeente Zwolle’.
Effecten kredietcrisis
Zo is de werkloosheid opgelopen, doch deze is minder sterk gestegen dan waarmee wij rekening hielden. Het
mobiliteitscentrum dat in 2009 is opgericht, is een nuttig instrument gebleken om vraag een aanbod op de arbeidsmarkt af te stemmen en om werklozen zo snel mogelijk weer op de arbeidsmarkt te doen terug keren. De bijstandverlening is echter meer toegenomen dan verwacht, wat wijst op de groter wordende problemen bij de minder draagkrachtigen.
De woningmarkt staat onder druk. Dit geldt met name voor de duurdere woningen en de nieuwbouwprojecten. Toch hebben wij door de maatregelen genomen in het kader van ‘de Zwolse aanpak’ verhoudingsgewijs een betere woningproductie gehad dan verwacht.
Aan de uitgifte van de bedrijventerreinen is cijfermatig nog weinig effect te merken. Op Hessenpoort is in 2009 meer verkocht dan in 2008. De vraag naar zowel kleine als grotere kavels is echter aanzienlijk gedaald. Dit betekent dat de markt minder in beweging is en dat investeringen die waren gepland, geëffectueerd zijn. Extra energie hebben wij in acquisitie gestoken, wat resulteerde in veel opiniërende contacten eind 2009.
Het toerisme heeft een groei van het aantal bestedingen in de stad te weeg gebracht. Hoewel de exacte cijfers over 2009 nog niet bekend zijn, veronderstellen wij dat het toerisme is toegenomen.
Naast deze meer positieve ontwikkelingen zijn er echter ook signalen dat de effecten van de crisis in 2010 groter zullen zijn.
De binnen gekomen bouwleges blijft achter bij de prognose. Met name bij de grote projecten zijn de vergunningaanvragen sterk gereduceerd. De ontwikkelingen op de kantorenmarkt zijn zorgelijk. De leegstand is in twee jaar toegenomen. (15 % van de voorraad) en verkoop van kantoorruimten is sterk gedaald.
Een aantal projecten hebben wij gegeven de omstandigheden moeten bijsturen. Zoals daar zijn Stadshagen en Voorsterpoort.
Prinsenpoort zal tot nader order niet worden gerealiseerd en ook Kraanbolwerk zal voorlopig niet ontwikkeld worden. Voor het eerst sinds jaren hebben wij extra voorzieningen in de MPV moeten treffen vanuit de algemene reserve. Daarnaast worden de risico’s die wij lopen groter, hetgeen maakt dat wij voorstellen in 2010 de algemene reserve te verhogen.
Mede door de verkoop van de Essent aandelen en andere algemene meevallers sluit de jaarrekening met een positief resultaat. Nog steeds is niet bekend welke bijdrage Zwolle moet leveren aan de rijksbezuinigingen. In 2009 zijn we tevens gestart met operatie 4+4. Inmiddels ligt er een resultaat op grond waarvan de nieuwe raad keuzes kan maken teneinde middelen beschikbaar te hebben voor speerpunten van beleid en het structureel sluitend houden van de begroting.
Kwaliteit
Het jaar 2009 was tevens het laatste volledige jaar van een raadsperiode. Over de bereikte resultaten in deze periode zijn wij tevreden. Bijna alle prestatieafspraken zijn gerealiseerd en sommige zijn zodanig ver gevorderd dat realisatie op korte termijn kan plaats vinden. De belangrijkste beslissing ter zake in 2009 ging over Hedon.
In 2009 hebben wij ingezet op kwaliteit in de wijken, de stad en in de organisatie. Op deze punten hebben wij voortgang geboekt. Op enkele belangrijke punten gaan wij in het onderstaande in.
Met behulp van de zogenaamde Vogelaargelden hebben wij de wijkbudgetten uit kunnen breiden. Veel ideeën zijn
aangedragen en de verkiezingsavonden ontmoetten veel enthousiasme. Zowel bij de herstructurering van de Kamperpoort als de Diezerpoort zijn bewoners nauw betrokken bij de ontwikkelingen in hun wijk. Tevens is een nieuwe intentieverklaring ondertekend die in 2010 moet leiden tot een samenwerkingconvenant voor het wijkgericht werken. Hiermee willen de partners enerzijds komen tot zakelijker verhoudingen en anderzijds tot een update van het instrumentarium ten behoeve van het wijkgericht werken.
Participatie stond eveneens centraal in ons beleid. Het nieuwe centrum voor Jeugd en gezin wordt in 2010 in het leven
geroepen.
Sport zien wij als een belangrijk beleidsterrein om de maatschappelijk participatie te verhogen. Sportvoorzieningen in
Stadshagen zijn gerealiseerd, het FC Zwolle stadion is in gebruik genomen en de afspraken met SSZ zijn nader vormgegeven.
2009 was het jaar van de gehandicaptensport. Wij kunnen van een succes spreken. Het jaar heeft veel inspiratie opgeleverd om de doelgroep in de naaste toekomst goed van dienst te kunnen zijn.
Met de opening van het Rode torenplein is een volgende stap gezet in de kwalitatieve verbetering van de binnenstad stad. De voorbereiding van het autoluw maken bevindt zich in een ver gevorderd stadium.
Met de raad hebben we aandacht besteed aan de ruimtelijke kwaliteit en samenhang. Speciale aandacht hebben we besteed aan de samenhang in de binnenstadschil en de mogelijkheden tot fasering van de projecten. Ook dit onderdeel ligt klaar voor besluitvorming van de nieuwe raad.
De bereikbaarheid van Zwolle stond centraal bij de verdere reconstructie van de Ceintuurbaan, de IJsselallee en de Kamperlijn.
De meeste aandacht is echter uitgegaan naar de Spoorzone met de aanleg van het busstation en de aanpassingen van het stationsgebied. Tevens is de planvorming voor de bereikbaarheid van de binnenstad in het kader van ‘in de ban van de ring’
gestart, een ontwikkeling die een nauwe relatie vertoont met Spoorzone.
Op het gebied van duurzaamheid en energie zijn verdere stappen gezet. Duurzaamheid is een vast onderdeel geworden bij het maken van diverse (stedenbouwkundige) plannen. Er zijn prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties gemaakt om in diverse ruimtelijke projecten duurzaamheid en energie een plek te geven.
Financiën
Financieel gezien eindigt de jaarrekening 2009 positief gezien het voordelige saldo van € 22,8 mln. Dit batig saldo komt boven op de “tussentijdse winstneming” van € 3,9 mln. in de Beleidsrapportage 2009.
Het batig saldo in de jaarrekening is in zeer grote mate, namelijk voor een bedrag van bijna € 20 mln. te danken aan de verwerkte eenmalige opbrengst in verband met de verkoop van Essent aandelen.
Wat betreft het resterende saldo van ca € 3 mln. positief laten de in de jaarstukken opgenomen financiële specificaties en analyses zien dat dit jaarresultaat voornamelijk tot stand is gekomen door per saldo opgetreden voordelen met een incidenteel karakter. De belangrijkste tegenvaller in dit verband was in 2009 het resultaat van de grondexploitaties. Er moest ruim € 5 mln.
worden bijgedragen vanuit de algemene middelen. Hiervoor waren deels al middelen gereserveerd. Als belangrijkste meevallers in 2009 zijn te noemen: rentevoordelen door met name de zeer lage rente voor financiering van kortgeld, gunstige
bedrijfsresultaten mede doordat de loonontwikkeling achterbleef bij de raming en een meevallende btw naheffing over de boekjaren 2003 t/m 2008.
Bij het opstellen van de Beleidsrapportage 2010 en de begroting 2011 wordt nader aandacht gegeven aan eventuele structurele doorwerkingen van het jaarresultaat 2009.
Het batig saldo wordt voorlopig gestald in de algemene concernreserve. Na vaststelling van de jaarrekening zal – als onderdeel van de besluitvorming over de eerstvolgende Perspectiefnota en de begroting- worden bepaald welk bedrag in de algemene concernreserve beschikbaar moet blijven als weerstandsreservering voor het afdekken van financiële risico´s. Wat betreft het laatste is van belang dat in de weerstands- en risicoparagraaf in het jaarverslag is geconcludeerd dat sprake is van een verslechterd risicoprofiel m.b.t. met name de uitstaande geldleningen en de grondexploitaties. De uitkomsten zijn zodanig dat –getoetst aan de beleidskaders vastgelegd in de in 2007 door de raad vastgestelde nota Weerstandsvermogen en risicomanagement- een aanvullende weerstandsreservering boven het aangehouden minimumbedrag van € 10 mln.
noodzakelijk is. De benodigde aanvulling is gekwantificeerd op € 1,5 mln. nog exclusief een eventuele extra weerstandsreservering gerelateerd aan (korte termijn) verliesrisico´s m.b.t. grondexploitaties.
De niet benodigde middelen voor weerstandsreservering zullen deels noodzakelijk zijn voor compensatie van het structureel vervallen dividend vanwege de verkoop van Essent aandelen en voor het overige ingezet kunnen worden voor nieuwe
bestedingen bij voorkeur in cofinanciering met derden. De nadere uitwerking hiervan volgt in de eerstvolgende Perspectiefnota en begroting. Wat betreft de mogelijkheden voor cofinanciering is onder meer te melden dat intensief overleg gaande is met de provincie gericht op het vaststellen van een gezamenlijke investeringsagenda.
Grotestedenbeleid III : 2005 – 2009
Bij de start van GSBIII hebben Zwolle en het rijk een convenant getekend waarin afrekenbare prestaties zijn vastgelegd. Basis voor deze prestaties vormde het Meerjarig OntwikkelingsProgramma ( MOP) waarin Zwolle binnen het gezamenlijk vastgestelde beleidskader eigen ambities had geformuleerd.
Voor het realiseren van deze prestaties bood het rijk financiële zekerheid voor de hele periode door de inzet van drie brede doeluitkeringen (BDU’s). De BDU´s betreffen ’fysiek’, ‘economie’ en de trits ‘sociaal,integratie en veiligheid’.Binnen het kader van een BDU kon een stad het geld vrij besteden om daarmee beter in te kunnen spelen op lokale omstandigheden. De BDU´s vervingen tientallen specifieke regelingen waardoor ook de bureaucratie teruggedrongen werd.
Met de invoering van de BDU´s zijn veel verantwoordingen en monitors verdwenen. De ‘dubbele verantwoording’ is daardoor komen te vervallen. Via de rekening zijn de uitgaven in het kader van GSB III jaarlijks verantwoord. Nu de GSBIII periode beëindigd is, hebben wij de resultaten van het MOP die met behulp van GSB middelen mede zijn mogelijk gemaakt hieronder samengevat. (zie ook de SiSabijlage)
BDU economie
Met het ministerie van EZ hebben wij een zestal prestatieafspraken gemaakt. Een groot deel van de afgesproken prestaties zijn
verbeteren dienstverlening aan ondernemers moet nog gewacht worden op de resultaten van de benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat. Dit geldt ook voor de prestatieafspraak op het gebied van toerisme. Gezien de halfjaarsresulten, de resultaten van vorig jaar en de toename de jaren ervoor wat betreft het aantal toeristische bezoekers mag verwacht worden dat we deze doelstelling ook zullen halen. Onderstaand de prestatieafspraken en een toelichting. (zie ook programma 8)
Prestatieafspraak: Eind 2009 is het aantal verouderde bedrijventerreinen afgenomen met 55 ha bruto (Voorst 40 ha en Marslanden 15 ha)
Voor bedrijventerrein Marslanden is de revitalisering afgerond. Het ging hierbij fysiek om ca 44 ha.
Het proces en overleg om te komen tot een aanpak voor bedrijventerrein Voorst duurde om verschillende redenen veel langer.
Wel is na vaststelling van de uitvoeringsagenda eind 2009 direct begonnen met de uitvoering. Deze zal nog wel enkele jaren vergen. Het betreft hier en mix van fysieke en niet fysiek maatregelen.
Voor bedrijventerrein de Vrolijkheid wordt de ontwikkelingsvisie uitgevoerd. In 2008 is naar schatting ongeveer 8 ha
´vrijgekomen´ voor nieuwe ontwikkelingen. Een belangrijk deel hiervan zal ingevuld worden met bedrijfsverzamelgebouwen.
Deze 8 ha kunnen we ook opvoeren bij de verantwoording van het GSB beleid.
Belangrijke partijen bij bovenstaande projecten zijn/ waren de gemeente, de ondernemersverenigingen op de bedrijventerreinen en de provincie Overijssel.
Prestatieafspraak verbeteren innovatief vermogen bedrijfsleven: 6 kenniskringen in 2009
In 2009 hebben 9 verschillende kenniskringen plaatsgevonden, wat voor de periode 2005-2009 het totaal op 50 kenniskringen brengt. Onze doelstelling is dan ook ruimschoots gehaald. Belangrijkste samenwerkende partijen zijn: gemeente, provincie, hogeschool Windesheim, Kamer van Koophandel.
Prestatieafspraak: Breedband vraagbundelingstraject, gericht op het aansluiten van (semi-)publieke instellingen op breedband, afgerond met een aanbestedingsronde is eind 2009 gereed.
De ontwikkeling van Breedband Zwolle (BBZ) is voorspoedig gelopen. Al snel na het afsluiten van het MOPconvenant in 2005 bleek dat twee grote aanbieders, KPN en Essent (inmiddels Ziggo), beiden bereid waren samen te participeren in
BreedbandZwolle. Tot en met 2009 (de looptijd van de samenwerking) was er een open marktplaats voor Breedband in Zwolle.
De gemeente Zwolle vervulde de rol van marktmeester. Samen met KPN en Essent is het vraagbundelingstraject gestart en uitgevoerd. De afspraak met KPN en Essent was dat de gemeente voor 100 leads in 5 jaar tijd zou zorgen. Deze afspraak hebben we gehaald. Eind 2009 waren er naar schatting ongeveer 150 aansluitingen. Naast de marktpartijen was/is de provincie een zeer belangrijke samnewerkingspartner.
Prestatieafspraak verbeteren dienstverlening aan ondernemers: Eind 2009 is het rapportcijfer voor de dienstverlening een 6,3 De resultaten van de eindmeting van de benchamrk gemeentelijk ondernemingklimaat zijn waarschijnlijk net voor de zomer 2010 gereed. In 2008 kregen we rapportcijfer 6,2. We zullen dus net iets hoger moeten scoren.
Onderdeel van de prestatieafspraak is tevens deelname aan het landelijke bedrijvenloket
Zwolle is al sinds 2005 gelinkt aan het landelijke bedrijvenloket van het Ministerie van EZ. In Zwolle zelf hebben we de
afgelopen jaren veel energie gestoken in ‘mijn bedrijvenloket’ . Dit is eind 2009 in de lucht gegaan. Ondernemers kunnen nu via een persoonlijke internetpagina direct inloggen bij de gemeente. Hierdoor worden ondernemers in staat gesteld sneller zaken te doen met de gemeente en een overzicht te krijgen van de stand van zaken van bijvoorbeeld een vergunning. Met de invoering van dit persoonlijke digitale bedrijvenloket geven wij ook invulling aan de prestatieafspraak in het collegeakkoord.
Prestatieafspraak versterken positie Zwolle als toeristische stad: het aantal bezoekers aan Zwolle is eind 2009 met 5%
gestegen tot 1.369.200.
De laatst bekende resultaten zijn van het jaar 2008: 1.438.000 bezoekers. Cijfers voor 2009 zijn nog niet bekend. Op basis van de halfjaarcijfers is de verwachting dat we de doelstelling halen.
Zeer veel partijen waren en zijn betrokken bij het versterken van de positie van Zwolle als toeristische stad: gemeente, Zwolle Marketing, provincie, tal van evenementenorganisatoren, Hanzestedenorganisatie, toeristische ondernemers etc.
BDU-Fysiek (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing)
Binnen de BDU-fysiek zijn dertien prestatieafspraken gemaakt met het Rijk rondom de thema´s wonen en omgevingskwaliteit.
Bij wonen zijn de prestatieafspraken gericht op:
- mutaties in de woningvoorraad (nieuwbouw op uitleglocaties en nieuwbouw binnen bestaand stedelijk gebied)
- aantallen omzettingen van huurwoningen in koopwoningen - aantallen vernietigde woningen
- aantallen ingrijpende woningverbeteringen - toename aantal volledig toegankelijke woningen.
Bij het thema omgevingskwaliteit richten de prestatieafspraken zich op:
- de verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte - de verbetering van grootschalig groen in de stad
- het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving door het integraal benutten en borgen van culturele kwaliteiten in de praktijk van de stedelijke vernieuwing (cultuurimpuls)
- bodemsanering - geluidsanering.
Aan de lijst met afspraken zijn in de loop van deze GSB periode nog een aantal afspraken toegevoegd. Daarbij gaat het om
doorgeschoven doelstellingen uit de eerste ISV-periode (2000 t/m 2004) en om afspraken over de rijksbijdrage stimulering
volkstuinen en een extra geld voor het project Wezenlanden
Uit de SiSa-rapportage per prestatieafspraak kan worden geconcludeerd dat Zwolle nagenoeg alle prestaties heeft gerealiseerd.
Met het rijk hebben wij afgesproken dat er in de periode 2005 t/m 2009 in totaal 4450 nieuwe woningen worden gebouwd, in een bepaalde prijs- en eigendomsdifferentiatie.
Op basis van de cijfers kan worden gesteld dat wij, ondanks de crisis in de woningbouw, deze afspraak zijn nagekomen. Er zijn in totaal 4434 woningen gerealiseerd, dat is 99,6% van het afgesproken aantal.
Grotere verschillen zijn er als het gaat om de gerealiseerde differentiaties. Zo zijn er ruim 200 goedkope woningen méér gebouwd dan afgesproken, en ca 380 dure woningen minder dan afgesproken. Op binnenstedelijke locaties zouden we 860 woningen bouwen, maar het zijn er ruim twee maal zo veel (1830) geworden. Het aantal gebouwde huurwoningen is 1860, terwijl destijds 1250 was afgesproken
De afspraken over toegankelijkheid van woningen, verkoop van huurwoningen, woningsloop en ingrijpende woningverbetering zijn ruimschoots gehaald.
Bij omgevingskwaliteit is het afgesproken aantal vierkante meters openbare ruimte waarbij sprake is van een kwaliteitsimpuls gerealiseerd. Ook het aantal afgesproken projecten in het kader van de verbetering van grootschalig groen in de stad en in het kader van de cultuurimpuls zijn uitgevoerd. De geluidsanering bij het afgesproken aantal woningen is afgerond. Dit geldt ook voor het afgesproken aantal locaties voor bodemsanering.
BDU Sociaal ( sociaal,integratie en veiligheid, SIV)
In het kader van GSB III zijn met het Rijk voor de periode 2005-2009 24 prestatieafspraken gemaakt verdeeld over vijf
‘dossiers’:
- inburgering en integratie - onderwijsachterstanden - gezondheidsachterstanden
- maatschappelijke opvang, verslavingsbeleid en vrouwenopvang (incl. aanpak huiselijk geweld) - veiligheid
Van de 24 afspraken zijn er 22 gerealiseerd. De uitkomsten zijn opgenomen in de SiSa bijlage bij de jaarrekening 2009.
Binnen het dossier ‘inburgering en integratie’ zijn afspraken gemaakt over aantallen in te burgeren personen. De afgesproken prestaties (periode 2007-2009) zijn niet gehaald. Er zijn twee belangrijke oorzaken te noemen. In de eerste plaats is de doelgroep toen de afspraken werden gemaakt te groot ingeschat waardoor ook de prestatieafspraken te hoog zijn gesteld. Dit probleem doet zich bij vrijwel alle GSB-steden voor. In de tweede plaats heeft Zwolle te maken gehad met de wet van de remmende voorsprong. Vooruitlopend op het Wet Participatiebudget – waarin de geldstromen voor WWB werkdeel, inburgering en educatie zijn samengevoegd – hebben wij vroegtijdig gekozen voor een integrale aanpak. Om die reden was een groot deel van de potentiële doelgroep al bereikt toen voor de periode 2007-2009 bijgestelde afspraken met het Rijk werden gemaakt. De vijver was dus al deels leeg. Ondanks bijstelling van het beleid om alsnog de afgesproken prestaties te realiseren, is dit niet gelukt.
Wel mogen voor inburgering alle in 2007-2009 gestarte, maar nog niet afgeronde trajecten worden meegenomen in de verantwoording. Trajecten die in 2010 en 2011 alsnog worden afgerond, moeten worden verantwoord in de betreffende jaarrekeningen.
De afspraak over integratie van allochtone inwoners is wel gehaald. Voor 4 grote groepen van allochtone herkomst in Zwolle (Turken, Marokkanen, Surinamers, Antillianen/Arubanen) is hun mate van integratie verbeterd.
Binnen het dossier ‘onderwijsachterstanden’ zijn de afspraken over voor- en vroegschoolse educatie en voortijdig schoolverlaten gerealiseerd. Voor VSV heeft dit geresulteerd in een veel intensievere samenwerking met de
onderwijsinstellingen in de stad. Daarmee is een grote stap gezet naar een sluitende aanpak van voortijdig schoolverlaten en daarmee een beter toekomstperspectief voor veel jongeren.
Ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie hebben de activiteiten die onder GSB III zijn uitgevoerd geleid tot een groter bereik van kinderen die een ontwikkelingsachterstand hebben waardoor vroegtijdig ondersteuning kan worden en vergroting van achterstand kan worden voorkomen.
Alleen de afgesproken aantallen trajecten educatie voor de periode 2007-2009 zijn niet gehaald. Er is ambitieus ingezet op succesvol afgeronde trajecten voor de doelgroepen laagopgeleide en laaggeletterde volwassenen, voortijdig schoolverlaters en inburgeraars. In de loop van 2007 werd echter duidelijk dat het wenselijk was om vooral in te zetten op het starten van
duurzame trajecten die mensen ook echt verder zouden helpen en niet op succesvol afgeronde trajecten zonder duidelijk maatschappelijk doel (b.v. een korte computercursus). In de praktijk bleek het lastig om de doelgroep te bereiken. Ook was de gemiddelde duur van de trajecten veel langer dan verwacht. Dankzij beleidsinspanningen, zoals het Zwolse aanvalsplan laaggeletterden, is de afgelopen periode wel een inhaalslag gemaakt. Het positieve effect hiervan – in termen van succesvol afgeronde trajecten – wordt echter pas vanaf 2010 zichtbaar en dus nog niet per 31 december 2009.
In het dossier ‘gezondheidsachterstanden’ richtte de inzet zich op het voorkomen en tegengaan van overgewicht. Afgesproken werd om tijdens GSB III een collectief preventieprogramma te ontwikkelen dat kan worden ingezet in wijken waar meer dan gemiddeld sprake is van overgewicht onder 0-19 jarigen. Dit programma ‘Samen gezond’ is inmiddels beschikbaar. De daarin opgenomen interventies worden weer gebruikt voor de in 2010 ingezette JOGG-aanpak: Jongeren Op Gezond Gewicht.
Daarnaast is de doelstelling om voor alle kinderen en jongeren waarbij (dreigend) overgewicht wordt gesignaleerd een
individuele interventie in te zetten gehaald. Daarmee zijn belangrijke stappen gezet naar een sluitende keten voor de aanpak
In het dossier ‘maatschappelijke opvang, verslavingsbeleid en vrouwenopvang (inclusief aanpak huiselijk geweld) is onder GSB III voor het onderdeel Maatschappelijk opvang en verslavingszorg de slag gemaakt naar een meerjarige aanpak op basis van’
Stedelijk Kompas Zwolle’. De gemiddelde verblijfsduur in de maatschappelijk opvang is aanzienlijk teruggedrongen, onder meer door het stroomlijnen van de ketenaanpak van dak- en thuislozen. Verder is het aantal plaatsen in de vrouwenopvang flink uitgebreid van 11 naar 17. Ook is voor vrouwen die uitstromen uit de vrouwenopvang nazorg beschikbaar. Voor slachtoffers van huiselijk geweld is het Aware-systeem permanent beschikbaar. Ten slotte is de doelstelling om het aantal cliënten in de zorg bij de verslavingszorg per 1000 inwoners te vergroten door effectievere en efficiëntere hulpverlening gerealiseerd.
Binnen het dossier ‘veiligheid’ is het aantal overlastgevenden teruggedrongen. Alle personen waarvoor maatschappelijke opvang nodig was, konden ook worden geplaatst. Alle lokale partijen betrokken bij de aanpak van huiselijk geweld hebben in 2007 hun handtekening gezet onder een gezamenlijke aanpak (convenant). Op dit gebied is daarnaast ook een advies- en meldpunt huiselijk geweld gerealiseerd, zowel voor de regio IJssel-Vecht als voor de regio Noord-Veluwe. De criminaliteit in risicogebieden en in de woonomgeving mede door een gebiedsgerichte aanpak is blijkens politiecijfers de afgelopen jaren verminderd. Daarnaast laten cijfers uit eigen jeugdonderzoeken en politieregistratie een aanzienlijke verbetering zien op het gebied van jeugd en veiligheid. De gecoördineerde inzet op basis van het programma jeugdcriminaliteit heeft aan dit goede resultaat bijgedragen.
Zoals in de begroting 2010 al is aangegeven, zien wij dit jaar als een overgangsjaar voor de sociale pijler. Hiervoor hebben wij
van het restant GSB middelen € 842.000 gereserveerd. Tevens houden wij rekening met het risico dat we lopen dat GSB
middelen terugbetaald moeten worden het niet halen van de doelstellingen bij integratie en educatie (€ 3,55 mln.)
Jaarverslag
Financieel verslag
Financieel verslag
3.1 Omvang en samenstelling uitkomsten jaarrekening 2009
Het voordelige resultaat na bestemming bedraagt € 22.842.150 . Dat is het batig saldo ten opzichte van de laatst gewijzigde begroting 2009. In de cijfers van de laatst gewijzigde begroting zijn de uitkomsten van de Beleidsrapportage 2009 al verwerkt, evenals de per saldo neutrale budgettaire gevolgen van de nadien t/m Raad van 15 december genomen raadsbesluiten. Het in de gewijzigde begroting verwerkte resultaat van de Beleidsrapportage 2009 was € 3,9 mln.
Ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting 2009 is dus sprake van een voordelig resultaat ter grootte van ca .
€ 26,7 mln.
Onderstaand gaan wij kort in op de samenstelling van het voordelig resultaat van de jaarrekening ad € 22,8 mln. vanuit de volgende invalshoeken:
- uitsplitsing resultaat: resultaat vóór en na bestemming (mutatie eigen vermogen) - specificatie resultaten per pijler (= cluster van programma´s ).
Resultaat vóór en na bestemming
Het feitelijke resultaat van de jaarrekening 2009 komt overeen met de mutatie in het eigen vermogen in het boekjaar.
(bedragen x € 1.000) Saldo eigen vermogen per 1-1-2009 (inclusief resultaat bestemming 2008) € 187.818 Saldo eigen vermogen per 31-12-2009 inclusief resultaat 2009
€ 193.052Resultaat voor bestemming 2009 € 5.234
In de exploitatie zijn resultaatbestemmingen verwerkt volgens bestaand beleid:
Het saldo van toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves bedraagt : € 17.608 Per saldo een voordelig resultaat inclusief toegestane verrekeningen met reserves € 22.842 Specificatie resultaat (na bestemming) naar pijler
De samenstelling van de concernuitkomst 2009 blijkt uit onderstaand overzicht:
+ meevallende uitkomst rekening 2009 t.o.v. laatst gewijzigde begroting 2009 - tegenvallende uitkomst rekening 2009 t.o.v. laatst gewijzigde begroting 2009
Pijler Bedragen x€.1000
Sociaal 285
Veiligheid -185
Werk en Economie 19.680
Fysiek -1.653
Kwaliteit van bestuur inclusief financiering en algemene dekking 4.715
Concernuitkomst na bestemming 22.842
In de programmaverantwoording zijn de diverse financiële afwijkingen ten opzichte van de laatst gewijzigde begroting gespecificeerd en toegelicht. De afwijkingen passen binnen de door de raad vastgestelde beleidskaders en voldoen daarmee aan het criterium van begrotingsrechtmatigheid.
Hierna geven wij een samengevat inzicht in de belangrijkste verschillen.
3.2 Belangrijkste verschillen in de staat van baten en lasten.
Voor een uitvoerige toelichting van de verschillen tussen de rekening en de laatst gewijzigde begroting verwijzen wij naar de verantwoording per programma. Hierin worden ook de verschillen voor- en na resultaatbestemming toegelicht en wordt ook nader ingegaan op het structurele dan wel incidentele karakter van ontstane verschillen. Wij volstaan op deze plek met
vermelding van de belangrijkste verschillen (verschillen op productniveau > € 100.000) waarbij uitgegaan is van het resultaat na bestemming, dus in deze verschillen zijn de onttrekkingen aan c.q. stortingen in de diverse reserves al meegenomen.
Aansluitend volgt een summiere toelichting met de bedoeling om op hoofdlijnen een beeld te krijgen van de belangrijkste verschillen.
Verschillen > € 100.000 (bedragen x € 1.000)
Voordelige verschillen (+) Nadelige verschillen (-) Pijler sociaal
Programma 3 Sport
Sportaccommodaties 723
Programma 2 Cultuur inburgering en integratie
Zelforganisatie minderheden -106
Programma 5 Onderwijs en jeugd
Onderwijshuisvesting -274
Beleid bewegingsonderwijs -115
Programma 6 Gezondheid en zorg
WMO Woonvoorzieningen -378
WMO Externe advisering 114
Maats.opv/Verslav.bel 263
Pijler Veiligheid Programma 7a Veiligheid
APV openbare orde 103
Gebruiksvergunning -262
Pijler Werk en inkomen
Programma 8 Dynamiseren economie
Economisch beleid en progr -712
Economische deelnemingen 20.161
Programma 9 toename arbeidsparticipatie
Sociale werkvoorziening -277
Trajecten 905
Programma 10 Bijstandsverl. en armoedebestr.
Algemene bijstand -433
Pijler Fysiek
Programma 17 Integraal beh. openbare ruimte
Stedelijke beplanting 85
Stedelijke tuinen 114
Gras en water 294
Spelen 54
Voorzieningen in het groen 87
Wegen -467
Straatmeubilair 89
Programma 18 ruimtelijke plannen
Visies, programma"s en projecten -2000
Pijler Kwaliteit van Bestuur Programma 23 Publ. dienstverlening
Bouw -484
Programma 24 Kwaliteit van bedrijfsvoering
Beleidscyclus 82
Organisatie ontwikkeling -392
Saldi kostenplaatsen 479
Werken voor derden 77
Programma 25a Exploiatie gronden
Voorbereidingsprojecten af te sluiten projecten -5.130
Programma 25b Vastgoedmgt
Verhuurde panden eindbeheer 120
Programma 26 Fin. en algemene dekkingsmdl
Uitkering gemeentefonds 399
Bel. OZB, precario 280
Stelposten 3.175
Overige financiering 1.256
reserveverrekeningen 4.927
Totaal 33.787 -11.030
Overige verschillen 85
Totaal 33.872 -11.030
Resultaat na bestemming 22.842
Toelichting op hoofdlijnen van de belangrijkste verschillen Pijler sociaal
Sportaccommodaties +723
Ontvangst van € 256.000 van de belastingdienst:
- € 46.000 BTW compensatiefonds stadion 2003-2008 rentevergoeding.
-
€ 91.000 BTW teruggaaf deprivatisering kleedkamers 2006-2008. Voorzichtigheidshalve was hier geen rekening mee gehouden. Belastingdienst heeft toch positief beschikt.
-
€ 119.000 BTW ingebruikgeving sportaccommodaties 2006-2008 rentevergoeding
.Overige deel van de onderschrijding is t.g.v.:
- Vrijval te hoog opgenomen post huur gebouwen 2007-2008 € 60.000 - Restitutie subsidie 2008 Stichting SEZZ € 96.000
- Restant stelpost stadsuitbreiding Stadshagen € 40.000
- Lagere kapitaallast voor de component afschrijving van het Sportpark Stadshagen, Stadion en kunstgrasvelden € 271.000 Zelforganisatie minderheden -106
Het nadeel wordt veroorzaakt door een tekort op de uitvoering DATO/DATO+, zoals aangekondigd in de Berap, ad - € 323.000.
De voordelen zijn te verklaren door:
•
een extra budget van het COA van € 157.000 ten behoeve van de uitvoering van de ‘Tijdelijke regeling afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet’
•
door een beroep op de BDU-SIV van BZK t.b.v. een uitvoeringsbijdrage (€ 60.000) aan de stichting Vluchtelingenwerk
.Onderwijshuisvesting -274
Uiteindelijke overschrijding ná verrekening met reserves bedraagt € 274.000 en wordt o.a. veroorzaakt door:
- 159.000 extra huur schoolgebouwen en –lokalen; gemeld bij Firap II 2009;
- 59.000 extra aan OZB;
- 39.000 extra aan waterschaps-, zuiverings- en overige lasten;
- 30.000 extra aan betaalde schadevergoedingen
Beleid bewegingsonderwijs -115
Overschrijding wordt voor € 60.000 veroorzaakt door het feit dat energieleveranciers bepaalde kosten van gasverbruik, die betrekking hebben op voorgaande jaren, eerst in 2009 in rekening hebben gebracht. Waardoor de werkelijke energiekosten in 2009 hoger zijn uitgevallen dan geraamd.
Daarnaast zijn als gevolg van mutaties in het schoolgebouwenbestand exploitatiekosten gemaakt voor meer gymzalen dan waarmee bij het opstellen van de begroting rekening was gehouden - nadeel ca € 50.000.
WMO Woonvoorzieningen -378
De hogere kosten worden veroorzaakt door meer complexe woningaanpassingen. Deze waren voorheen compensabel bij het Rijk en komen nu volledig ten laste van de gemeente. Ook is er minder verhuisbeweging, vanwege de kredietcrisis. Daardoor worden er meer aanpassingen aan de bestaande woningen gedaan.
WMO Externe advisering +114
De lagere kosten zijn het effect van de aanbesteding van 2007. Consulenten zijn steeds beter in staat zelf te indiceren, waardoor er minder externe advisering benodigd is.
Maatschappelijke opvang/ Verslavingsbeleid +263
Per 31-12-09 is het Grote Stedenbeleid voor de periode 2005-2009 beëindigd. Ondanks alle verrichte inspanningen zijn de prestaties voor inburgering en educatie niet gehaald. Hiervoor hebben wij verplichtingen opgenomen in de balans. Uiteindelijk is
€ 1.045.000 vrijgevallen in de diverse programma’s ten gunste van de algemene middelen.
Aangezien nieuwe financieringsstromen niet toereikend zijn om alle activiteiten binnen de diverse programma’s die in 2009 in het kader van het GSB III werden uitgevoerd ook in 2010 uit te voeren, wordt hiervoor € 842.000 in een stelpost op dit product opgenomen. Zodoende kan in 2010 via aanvullende voorstellen over de concrete inzet worden besloten.
Pijler Veiligheid
APV openbare orde +103
Het voordeel bestaat voor € 81.000,-- uit minder uren Toezicht & Handhaving. De integrale horeca controles zijn geschreven op Gebruiksvergunningen waardoor daar een overschrijding is ontstaan.
Daarnaast zijn er nog inkomsten binnengekomen over 2008 waardoor er een voordeel ontstaat van € 22.000.
Gebruiksvergunning -262
Het is niet gelukt om de geplande leges over het jaar 2009 binnen te halen omdat er minder gebruiksvergunningsplichtige bedrijven waren dan verwacht. Ook in 2010 zal dit een probleem zijn. Nadeel € 87.000.
Door de inhaalslag gebruiksvergunningen heeft Toezicht & Handhaving aanzienlijk meer tijd besteed dan begroot, nadeel
€ 230.000. Dit is in lijn met de benodigde inzet zoals die is meegenomen in het vastgestelde voorstel over het knelpunt gebruiksvergunningen.
Pijler Werk en inkomen
Economisch beleid en progr -712
Door de lage rente is in 2009 sprake van een rentemeevaller van ca € 100.000 m.b.t. de deelneming in de Zuiderzeehaven.
Ten behoeve van eenmalig in 2009 ontvangen gelden via het gemeentefonds voor de uitvoering van een bepaalde taak is er voor netwerkkantoren een bedrag ad. € 806.000 gereserveerd. In de begroting is dit bedrag niet geraamd bij programma dynamiseren economie. De raming is opgenomen bij programma 26. Bij dit programma ontstaat hierdoor een voordeel.
Economische deelnemingen +20.161
Betreft een hogere dividenduitkering van Essent (€ 395.000) en Vitens (€ 109.000). Het overige voordeel heeft te maken met de verkoop van de aandelen Essent.. in de eerste plaats is dit de contante verkoopopbrengst ad € 15, 4 mln. (inclusief € 135.000- aan rentebaten). Daarnaast is € 4,3 mln. verantwoord als winst op de verkoop deelneming Essent. Hier staat een vordering tegenover op de balans (vordering Enexis BV).
Trajecten + 905
Niet bestede middelen uit het participatiebudget 2008 is aangewend om de personele inzet in 2008 van de eigen medewerkers te financieren. Hierdoor is 2009 een voordeel ontstaan.
Sociale werkvoorziening -277
Voornamelijk veroorzaakt doordat de bijdragen in het nadelig resultaat van de Wezo NV (- € 150.000) en de Wezo GR (- € 95.000) hoger waren dan begroot
Bijstandsverlening en armoedebestrijding -433
Voornamelijk als gevolg van hogere bijstandskosten door een hogere gemiddelde uitkering, een hoger aantal cliënten en
hogere algemene lasten.
Pijler Fysiek
Groenbeheer +677:
Stedelijke beplanting +85
-€ 337.000 hogere kosten voor onderhoud bomen, door veroudering van het bomenbestand, vergt het onderhoud de laatste jaren een hoger bedrag van het budget.
+€ 251.000 minder uitgaven voor onderhoud heesters;
+€ 131.000 minder uitgaven voor onderhoud hagen, het aantal snoeibeurten per jaar Is verminderd;
+€ 25.000 minder uitgaven voor reconstructies;
+€ 15.000 saldo van enkele kleine verschillen op overige onderdelen Stedelijke tuinen +114
+€ 59.000 minder uitgaven voor Dierenwelzijn, in 2009 zijn door diverse partijen afspraken hierover gemaakt , waarvoor het budget vanaf 2010 ingezet gaat worden.
+€ 55.000 minder uitgaven voor natuureducatie en stedelijke tuinen.
Gras en water +294
+€ 135.000 minder uitgaven voor gras extensief
+€ 69.000 minder uitgaven voor gras intensief. Het maaiselafval is minder geweest door de
weersomstandigheden en de verwerking van het maaiselafval heeft minder gekost i.v.m. voortschrijdende technieken.
+€ 90.000 minder uitgaven voor onderhoud watergangen, schouw en sloten.
Spelen + 97
+€ 54.000 minder uitgaven voor speeltoestellen en onderhoud Voorzieningen in het groen +87
+€ 87.000 saldo van 127.000 lagere uitgaven voor onderhoud diverse onderdelen en 40.000 hogere kosten voor verwijderen zwerfvuil.
Civiel beheer -378:
Wegen -467
-€ 289.000 hogere kosten voor gladheidbestrijding, 2500 mensuren meer ingezet en 2000 ton meer strooizout verbruikt t.o.v. begroting.
-€ 18.000 hogere kosten voor straatreiniging, 16% meer aan veegvuil afgevoerd dan begroot.
-€ 36.000 hogere kosten voor recognities
-€ 124.000 per saldo meer uitgaven voor onderhoud van de wegen.
Straatmeubilair +89
+€ 89.000 lagere uitgaven diverse posten betrekking hebbende op vervanging en onderhoud van verkeersborden en straatnaamborden en lagere investeringen
Visies, programma’s en projecten -2.000
Ten behoeve van eenmalig in 2009 ontvangen gelden via het gemeentefonds voor de uitvoering van een bepaalde taak is er voor 40+ wijk Diezerpoort € 2.000.000 gereserveerd. In de begroting is dit bedrag niet geraamd bij programma Ruimtelijke plannen. De raming is opgenomen bij programma 26. Bij dit programma ontstaat hierdoor een voordeel.
Pijler Kwaliteit van Bestuur
Bouw -484
Het grootste deel van dit nadeel wordt veroorzaakt door extra inzet door Toezicht & Handhaving. Door het hoge aantal (grote) bouwvergunningen die de afgelopen jaren zijn afgegeven en die nu in uitvoering zijn of binnenkort in uitvoering worden
genomen is er veel werk. Daarnaast is er meer tijd besteed aan het afdoen van klachten. Hierdoor ontstaat er een nadeel van € 165.000,--. De afdeling Vergunningen laat een nadeel zien van € 57.000,--. Er zijn meer uren besteed aan het verminderen van de werkvoorraad en er zijn een groot aantal kleine aanvragen verwerkt die relatief veel werk met zich meebrengen. Het
Expertisecentrum heeft meer uren moeten besteden aan het wegwerken van oude procedures. Dit is nu nagenoeg afgerond. Dit brengt een nadeel met zich mee van € 47.000,--. Daarnaast laten de Brandweer de Welstand en de overige kosten een
voordeel zien van € 50.000,--.
In 2009 is het aantal aanvragen met gemiddeld 27% teruggelopen. Vooral de grotere aanvragen zijn uitgebleven. Omdat we in 2009 nog wel een aantal grote plannen, die al eerder waren aangevraagd, hebben kunnen afronden, en door het terugdringen van de werkvoorraad zijn de begrootte legesopbrengsten nog wel deels gerealiseerd, nadeel € 234.000.
Beleidscyclus +82
Betreft met name de niet bestede gelden voor arbeidsvoorwaarden lokale CAO.
Organisatie ontwikkeling -392 Betreft met name:
• Storting in de voorziening rechtspositionele concernverplichtingen om op termijn te kunnen voldoen aan de verwachte verplichtingen. Deze storting is noodzakelijk door lagere eigen inkomsten en hogere uitkeringen aan betrokkenen dan geraamd. -434.000
• De gemeente is eigen risicodrager voor de WIA/WGA. Door een gedegen uitvoering van het ziekteverzuimbeleid en het
gezondheidsbeleid en door een aantal gewonnen beroepszaken tegen beslissingen van de UWV is er in 2009 geen nieuwe
instroom geweest. 86.000
Saldi kostenplaatsen +479
Het voordeel op de saldi kostenplaatsen ad € 479.000 (inclusief reservemutaties) is - naast diverse andere oorzaken- in belangrijke mate te danken aan:
- gerealiseerde organisatiebrede meevallers op loonsombudgetten;
- het feit dat meer dan verwacht eigen uitvoeringskosten konden worden afgedekt door rijksbijdragen. "
Werken voor derden +77
Het incidentele voordeel van € 76.000 komt voort uit de afrekening van twee projecten Voorbereidingsprojecten/ Af te sluiten projecten -5.130
Het negatieve resultaat Meerjaren Prognose Vastgoed (MPV) is onttrokken aan de algemene reserve. Voor nadere informatie over het resultaat wordt verwezen naar de programmatoelichting
Inkomsten en uitgaven verhuurde panden +112
Op verzekeringspremies meevaller van ca. € 60.000. Voor een pand dat aangekocht was per 1 februari is geen premie over 2009 doorberekend terwijl dit wel was begroot.
Reserve kapitaalslasten Jongerencentrum Stadshagen meevaller van € 60.000. Door meevallende investeringskosten, kan ook een gedeelte van deze reserve vrijvallen
Uitkering gemeentefonds +399
Als gevolg van actuelere gegevens omtrent de verdeelmaatstaven. Met name de hogere OZB-waarde werkt nadelig uit op de gemeentefondsuitkering. Naar aanleiding van de economische recessie zijn het Rijk en de VNG overeengekomen om de behoedzaamheidreserve (zijnde de verrekening van de onderuitputting op de rijksuitgaven) in de jaren 2009 t/m 2011 buiten werking te stellen. Daarom hoeft er dit jaar geen balanspost voor de behoedzaamheidreserve te worden opgenomen.
Bel. OZB, precario +280
Dit betreft met name de opbrengsten OZB. Deze opbrengsten laten een voordeel zien van € 262.000,--.
Dit voordeel wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er minder bezwaren zijn en de gemiddelde waardevermindering per bezwaar lager is dan wij in de begroting rekening mee hebben gehouden. Het lagere aantal bezwaren was bij de Beleidsrapportage al wel aangekondigd maar kon toen nog niet financieel vertaald worden.
Stelposten +3175
Als twee belangrijkste oorzaken kunnen worden genoemd:
- ca € 2,5 mln aan uitgaven die in de begroting op deze stelpost waren geraamd zijn in de jaarrekening onder andere programma´s verantwoord (met name op programma Dynamiseren economie en programma Visies, programma’s en projecten). Dit boekhoudkundig verschil met de begroting leidt ertoe dat op deze stelpost geen uitgaven worden geboekt en dus een voordeel ontstaat.
- de loonkosten vielen in 2009 lager uit dan geraamd. Het in de begroting voor loonkostenstijging op deze stelpost geraamde bedrag ad bijna € 0,74 mln valt daarom in de jaarrekening vrij.
Overige financiering +1.256
€ 345.000 heeft betrekking op het verschil tussen de toe te rekenen rente en de werkelijk hoger doorberekende rente aan de boekwaarde van investeringen en projecten.
Het Treasuryresultaat is ruim € 800.000 voordeliger dan geraamd. De werkelijke rentelasten zijn ruim € 600.000 lager dan geraamd wegens de, in historisch perspectief, uitzonderlijk lage rentepercentages voor kortlopende financieringsmiddelen waarvan we in ruime mate gebruik maakten. Verder rekenden we ca. € 200.000 meer rente toe aan investeringen dan in de begroting geraamd.
reserve mutaties:
Algemene reserve +3.511
Er is € 5,1 mln. onttrokken aan de algemene reserve in verband met het resultaat Meerjaren Prognose Vastgoed (MPV).
Daarnaast is er ten laste van het positieve rekeningresultaat 2009 € 1,6 mln. gestort in de algemene reserve, zodat deze de stand bereikt van € 11,4 mln. per ultimo 2009. Deze € 11,4 mln. betreft € 10 mln. normstand en € 1,4 mln. Specifiek gereserveerd voor afwikkeling sociaal plan zwembaden..
Reserve BCF/BTW +1.439
Inmiddels is de naheffingsaanslag over de jaren 2003 t/m 2008 van de belastingdienst ontvangen en via de reserve verrekend.
Per saldo moet € 1,06 mln. worden terugbetaald; dat is ca. € 2 mln. gunstiger dan de inschatting medio 2009.
In de reserve blijft € 0,5 mln beschikbaar voor de toekomstige afhandeling van de belastingcontroles. Het resterende bedrag van € 1,44 mln.
valt vrij ten gunste van de algemene middelen/rekeningresultaat 2009.
3.3 Uitkomsten Meerjaren Prognose Vastgoed
Samengevat laat de vermogenspositie van Vastgoed het volgende resultaat zien:
Resultaten complexen en gronden €. 54,41 mln.
Risico’s Vastgoedontwikkelingen -/- €. 93,84 mln.
Stand Reserve en Voorziening Vastgoed € 58.71 mln.
Subtotaal €. 19,28 mln.
Bijdrage Concernreserve €. 5,13 mln.
Totale vermogenspositie per 31-12-2009 (positief resultaat) €. 24,41 mln.
De vermogenspositie van Vastgoed laat vooralsnog een geprognosticeerd overschot zien van afgerond €. 19,28 miljoen. Na bijdrage van de concernreserve ad. €. 5,13 mln. wordt het saldo €. 24,41 mln.
Hierbij kunnen de navolgende opmerkingen worden geplaatst:
Het becijferde resultaat van de vermogenspositie is gebaseerd op voorcalculatorische en dus nog niet geheel gerealiseerde (exploitatie)resultaten, die gaande de exploitatieperiode nog aan verandering onderhevig kunnen zijn;
Zo zijn ook de risico´s voor dit moment gekwantificeerd. De hoogte ervan wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld, en kan dus nog danig fluctueren;
Desondanks kan worden geconcludeerd, dat Vastgoed met het opnemen van het gecalculeerde resultaat (in de vorm van een voorziening) van het stedelijke kantorenprogramma van €. 10,05 miljoen, de tekortplannen ad. €.4,30 miljoen, Stadshagen II
€.9,35 mln., Voorsterpoort 14,10 mln., het (exploitatie)resultaat van de Nnieg-gronden ad. €.8,98 mln. en de bestemmingsreserve Nnieg-gronden ad. €.13,89 mln. een gunstig financieel resultaat te zien geeft.
De totale vermogenspositie per 31-12-2009 is ten opzichte van 31-12-2008 met € 19,7 mln. gedaald.
Onderstaand bedrag geeft beknopt het resultaat weer van de MPV 2009 in vergelijking met de MPV 2010 (bedragen in miljoenen euro’s)
MPV-2009 MPV-2010
Resultaatgrondexploitaties en beheer gronden € 66,64 € 54,41 Risico’s Vastgoedontwikkelingen -/- € 91,01 -/- € 93,84 Stand Reserve en Voorziening Vastgoed € 73,45 € 58,71
Subtotaal € 49,08 € 19,28
Afdracht naar/uit Concernreserve -/- € 4,99 -/- € 5,13 Totale vermogenspositie (positief resultaat) € 44,09 € 24,41
De belangrijkste verklaring van de verschillen in de vermogenspositie op de lange termijn, hangt samen met de onderstaande combinatie van factoren:
De economische terugslag heeft net zoals in de MPV 2009 gevolgen voor de resultaten van de projecten en de totale vermogenspositie.
De belangrijkste verschillen worden veroorzaakt door de projecten Voorsterpoort en Hessenpoort II. Van deze projecten is het resultaat afgenomen.
Het bevriezen van de grondprijzen in 2010 (effect grondprijzennota).
Projecten met voorbereidingskredieten leiden niet per definitie tot grondexploitaties en/of soms kunnen niet alle kosten worden verhaald. De reeds gemaakte kosten zullen dan ten laste van de reserve Vastgoed moeten worden gebracht. Hiervoor zijn middelen gereserveerd. Het gaat onder andere om de projecten Rood voor Rood en Schaapman/Kraenbolwerk.
Het treffen van een voorziening voor plannen met een exploitatietekort. Hierbij gaat het met name om de projecten Stadshagen II en Voorsterpoort.
De projectgebonden risico’s zijn fors toegenomen door met name het project Voorsterpoort.
Voor de kantorenprogrammering Deltion is de voorziening afgenomen. De reden hiervan is dat er een bedrag is onttrokken aan
de reserve Vastgoed, waardoor rekening gehouden kan worden met een lager bedrag aan voorziening.
3.4 Ontwikkelingen reserves en voorzieningen
Per 31 december 2009 waren de totaalstanden van de algemene reserves, egalisatiereserves, bestemmingsreserves en voorzieningen als volgt, gespecificeerd per eenheid.
Bedragen x €.1 mln.
Algemene Bestemmings- Voor-
reserve reserves zieningen1)
Raad(sgriffie) 0,0 0,1
Concernstaf 11,4 30,8 0,8
Brandweer 0,0
Sociale zaken 7,0
Advies & faciliteiten 2,3 1,8
Publiekszaken 1,4
Wijkzaken 16,6
Expertise centrum 0,9
Ontwikkeling ____ 99,8 2,0
EINDSTANDEN 2009 11,4 158.8 4,7
EINDSTANDEN 2008 15,2 169,9 4,0
Afname/toename in 2009 -3,8 -11,1 0,7
1) vanaf 2004 alleen voorzieningen die in de balans onder passiva worden verantwoord. Daarnaast zijn vanaf 2004 aan de activakant van de balans enige posten opgenomen na afwaardering vanwege te treffen voorzieningen voor verwachte verliezen (zie
balanstoelichting vorderingen en grondvoorraden)
In het bijlagenboek is voor elke reserve en voorziening afzonderlijk aangegeven welke mutaties in 2009 hebben plaatsgevonden.
Hierna gaan we in op het karakter van de onderscheiden soorten reserves/voorzieningen en geven we een toelichting op de mutaties in 2009 voor zover deze groter dan €.1,0 mln. zijn.
A.Algemene reserve
Reserves kunnen worden omschreven als eigen vermogen zonder of met een aangegeven bestemming.
Ontbreekt een bestemming dat spreken we van algemene reserves. Algemene reserves hebben het karakter van
"weerstandsvermogen" dat is bedoeld voor het opvangen van calamiteiten, rekeningstekorten of meer algemeen voor slechte tijden.
Wij beschikken per eind 2009 over één algemene reserve tot een totaalbedrag van €.11,4 mln.: de algemene concernreserve.
De algemene reserve van het concern is bedoeld als algemene weerstandscapaciteit voor het opvangen van verliezen door calamiteiten en andere eenmalige financiële tegenvallers. In de weerstandsparagraaf wordt de functie en normering van de algemene concernreserve nader uiteengezet. Ten aanzien van de algemene reserve geldt als basisafspraak een normatieve omvang van € 10 mln. Met het bedrag moet wel minimaal 50% en maximaal 100% van het in de risicomatrix berekende netto risicobedrag zijn afgedekt. Voor verdere informatie wordt verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen en risico’s (5.1) in deze rekening.
Bij de behandeling van de perspectiefnota en begroting in 2009 vindt besluitvorming plaats over het waar te nemen verschil ten opzichte van het normbedrag.
De daling van de algemene reserve in 2009 met € 3,8 mln. wordt met name veroorzaakt door :
• Toevoeging van € 3,9 mln. als uitkomst beleidsrapportage 2009
• Toevoeging van € 2,7 mln. rekeningresultaat 2008
• Toevoeging van € 1,6 mln. ten behoeve het op peil brengen van de reserve tot 11,4 mln.
• Onttrekking van € 7,9 mln. in het kader van de reservedoorlichting
• Onttrekking van € 5.1 mln. gerelateerd aan de uitkomst van de MPV 2009 B. Bestemmingsreserves
Een groot deel van het gereserveerd eigen vermogen heeft op basis van besluitvorming een bepaalde bestemming gekregen.
We spreken dan van bestemmingsreserves. Per eind 2009 beschikken we in totaal over ca 70 bestemmingsreserves met een totaalstand van ca. € 159 mln.
Binnen het totaal van bestemmingsreserves zijn diverse groepen te onderkennen: risicoreservering voor specifieke taken;
bestemmingsreserves met een directe bestedingsfunctie; onderhoudsreserveringen; bedrijfsvoeringreserves e.a..
Onderstaand geven we een korte toelichting op de verschillen > € 1,0 mln. tussen de eindstanden 2009 en 2008.
Egalisatiereserve BCF
Deze reserve is in 2003 ingesteld met het doel de budgettaire effecten die de invoering van het btw-compensatiefonds met zich
meebrengt op te vangen.
De mutatie van € 2,1 mln. bestaat met name uit een toevoeging van 0,9 mln. via besluitvorming beleidsrapportage en twee onttrekkingen van beide € 1,4 mln. voor zowel de betaalde kosten naheffing Belastingdienst 2003-2008 als een vrijval t.g.v. het rekeningresultaat 2009.
Reserve MIB (Meerjarige Investeringen en Bestedingen)
Deze reserve is per saldo met € 13,6 mln. afgenomen naar € 28,2 mln. eind 2009.
De toename van ca € 12 mln. is met name ontstaan door de storting in deze reserve van de opbrengst reservedoorlichting 2010 (verwerkt in 2009) ad € 8 mln., de toevoeging uit rente- aftoppingsgelden ad € 1,1 mln. en een toevoeging vanwege het
begrotingsoverschot van 2009
ad. € 2,9 mln. De afname van ca. € 25 mln. betreft m.n. onttrekkingen voor het (meerjarig) incidenteel nieuw beleid ad
€ 20 mln. en extra afschrijving ad € 5 mln.
Egalisatiereserve tarieven rioleringen.
De storting en onttrekking aan deze reserve is rechtstreeks gekoppeld aan het product riolering. Deze reserve is met € 1,8 mln.
toegenomen naar 5,8 mln. In het Gemeentelijk rioleringsplan 2006-2010 zijn een fors aantal investeringen opgenomen om aan de wettelijke eisen voor rioleringen te voldoen. In verband met de vertraging van de uitvoering van het rioleringsplan zijn de kapitaallasten aanzienlijk minder. De toename is met name hierdoor ontstaan.
Reserve toekomstige exploitatie gronden:
Voor de geraamde gekapitaliseerde uitgaven betreffende Niegg gronden wordt conform geldende verantwoordingsregels gereserveerd. Deze reserve is met € 1 mln. afgenomen naar € 13,9 mln. eind 2009, met name door de vrijval van € 1,3 mln.
t.g.v. reserve vastgoed. Voor een nadere toelichting op vastgoed wordt verwezen naar programma 25a en de MPV . Reserve Grote Podiumaccommodatie
Deze reserve dient ter dekking van een deel van de jaarlijkse kapitaallasten van met name de investeringen in het theatergebouw.
De toename van deze reserve met ca. € 1 mln. tot het eindsaldo van € 15 mln. wordt met name veroorzaakt doordat in de periode 2005-2008 te veel subsidie is verstrekt. In 2009 is dit gecorrigeerd en als bate verantwoord op programma 2. Deze bate is gestort in de reserve Grote Podiumaccommodatie.
Reserve Parkeren (vh bereikbaarheidsfonds)
Doel van deze reserve is het dekken van de investerings- en exploitatiekosten van het parkeren in het centrumgebied van Zwolle alsmede het flankerend beleid.
De reserve is in 2009 met € 2 mln. gestegen tot € 4,9 mln. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat het voordelig
exploitatieresultaat bij programma 15 Algemeen Mobiliteitsbeleid en Bereikbaarheid met betrekking tot het onderdeel parkeren is toegevoegd aan de reserve.
Reserve Hoofdinfrastructuur Stadshagen
Doel van deze reserve is bundeling van alle middelen voor de aanleg van de hoofdinfrastructuur Stadshagen.
In 2009 is per saldo € 3,4 mln. onttrokken zodat het saldo van deze reserve eind 2009 nog € 24,2 mln. bedraagt.
Aan de reserve is weer toegevoegd de voorfinanciering Ceintuurbaan/IJsselallee ad € 7 mln.
Daarnaast is onttrokken op basis van raadsbesluit 08/092 de bijdrage aan krediet 1
een 2
efase € 6,5 mln. en de bijdrage aan krediet fase 2 deel 3 € 5,5 mln.
Reserveringen nog uit te voeren werken
De stand van deze reserves bedroegen eind 2009 24,2 mln. De eindstand 2008 was 19,9 mln.. De reserves zijn derhalve met
€ 4,3 mln. toegenomen. Iedere eenheid beschikt over een reserve nog uit te voeren werken waarin nog niet bestede restanten van toegekende (hoofdzakelijk) eenmalige budgetten en kredieten worden gereserveerd, althans voor zover de doelen waarvoor het geld is toegekend nog actueel zijn. Zoals gebruikelijk worden deze reserves in het kader van de
begrotingsopstelling jaarlijks doorgelicht.
Conform de toezegging bij de behandeling van de jaarrekening 2007 tonen wij onderstaand het meerjarige verloop van deze reserves en gaan wij aansluitend nader in op omvang en samenstelling van de in de jaarrekening 2009 verwerkte reserveringen nog uit te voeren werken.
