it^;^xiif-xiiièsêimiksSiii^^SÉ-BiS£:^}ii^i-m!}-'j^^
Q
P . i l i t i n k Bfe!l#uT i e n a a n z i e n cl^r B u i lenT-H^^i l i l n ^ o n ,
M . H . D o ^ l van d ö z « v o u r c l r a c M . i.-* U in groote t r e k k e n .-en -" ' ' , , , ,,,, ,,.,:; r.. ,.,>sobT .M^.>ni <^ ,i(-r 1..- aaniiit^n v^n clci inlHn<l3c^«i ^.yr-^lar) en v o l k e n i n <U huilenh^vAitt/i^^^r^^'^^^ p o l i t1 e k . A?^2«2-i^n r^oliti*T< b e l o l ^ e s 2 e y ; ? - ^ ^ . . s b l r : i n ^ " u i I b r e i .lin v ^o.-r-i .-n.^^n.' . . , yTk^^n.l^er- h e b h e n I n - e -
^ e r k l . M e . f l d i t over^^i clvb t e v e n s e..n b . . . n . i van h o t v e r l o o p c^er v e s t i - 2 i n £ v . n o n ^ 2 e z a £ i n d..n In<ai3,QlM.n. Arr.t i p e l . I r ' ' v,yv:.n-T.r . a l Uw<.
. . r „ ^ . . V L i ^ ^ v r a a s d worden v o o r d i e t y d p e r k ^ n , v^aarin n i e u w e i n z i c V t e n oiu . t r . n t h o t t . v o l : : . n b e l e i d v e l d wonnen .: ' . r,.,i: ,'.' . ,..r.n.^^.z 1 - t ,.e l r ^ . n ^ . - t . v o r ^ ^ t . n d a a r v a n -i^n o n m x d d e l l y h e n i n v l o . , d o n d e r v u n . i ; ^ .
I n den l u . . p d « r d r i e l a a t s t e eeuv^r^n i s l u . l ^ . n a - . g c h # n , a r c h i : ' ' :-,M__,K „.-«/.-
f ( oir.ö'.v-<^r-t bc^f^i.uur r ^ e b r a c h t en v o o r Tiet o n d e r ön>-i recM.slry.^i^.^f'" nc-f^t'H u „
of-'Vi I r i i 1 - —
«n van o n s ^ e a a ^ ^ v o o r e^^n g e d e e l t e i s
, . l „ U i n . 62^VHr, t . t o p p e r v l a k en 2 2 4 d e r b . v o l M - f '^.
•/. e T fb e s t uu T, w a a r b y h «J t b e d r o e s d a t n,aar nr^ve s
, . , . , 1 . b u i t . . n b e 2 . i t t . - i n h e t h e s ^ i t g e b l e v e n van ^
a . u v . r n . a . . i c h e v . n . e l v o . s c h i p . n d e . # a t . . n n c t . . . t . e f t t o e . e k e n . , o T
;.,V>y d i . r u n o t i r ^ n aan b e t G o u v . . y n a f ^ e a t a a n . ( . . e M o r e . c o : ., b u o f d t r e k k e n van d.^ v e r b o u a i n i ci? i n .
. I P b . s t n r o n d e l a n d s c h a p p e n , t o t b . l N e d . O p p e r b o . t u . o ^ , . , . ..' ;•- 1 5 9 5 luet Banlö.'vH,
•^ T i 1-i ».k«rvi-^t^dri,^«n .•^edero U^>'L. • • ' • v i n i l t men ivi o.; pol 1 l ie*^ft^:V'-^''" • -
#i T II!en, -ii'ó.'-
p IJ 1
De
k o r t v i ' i g ^jl^^no.,^!
v o t k c n . t b r ^ n - ^
.;.•> ' ^ i i ; ! »-
. . . l o t e n v^rdruM " . ; o n t r a c t i U : p . n o « p d .
: ^ : ; . J^r 165-^ ^vn b v e . n - o b r n d t d..>r M . ' l ^ . - . r . . ^ i n D.? d0ff«P*Sten var. l ^ S - 1 5 5 ^ /.y- " .
, • T -Mtiouv, Ho'^ïe-i a b s o l u t e y o l l e d i s b e i d n i e t
^ r ./vro w n Car-iuf^ dipl^'Hi,ati'.ui...no..vc
. . i . o r de v - r ^ v . r e i d . ï v i n d p l a a t s e n , £ e e f t ^"e^e >
^^-. ^- ,„ > , - / . i . ' t t . B i n n e n o n ^ o een p r > ^ k t i « o h g e s p r o k e n v o . , e . . „. --
^. ^n ,1P de Handel i n a o n d e r S t . - l - ' r - G - i . ' j ' . = r e i k v a l l e n -^.n . e r . i . . e , ^ . a e .n ne - ^ " ^ ^ ^ ^ . . ^ . ^ i . . A ^ /^
Tuai drlel 1 yk b é -
^-n,^<^£,,ixu.e-vKL.fc-w^' Cytyy'i-"!
f
fSven die con traoten''se^c^-iledt UradtenH c;.rt.44 al.2 var\ hut R.R. 1 uidende:
van ^en inhoud dier verdra^'^n -ordL door den Ironing -n.^,..<^.-i in^ -e- daan aan de T.eid« Kamers der Saten-oeneraal, z.oudra hy oordeelt,dat >ot b«lan:i en de zekerheid van het ryk on van Nod^rland3cb-Indi'> . m v . toe |
lat«n['«rR^^yn geheel een-aw^end®m«B4^^te'<i aan het kamerlid, van Hoe- veil.- In '-ie bylagen der handeliPgen vindt nen dan ook steods^anbie- din. der contracter)^ door den ni'^isto .an d«n voorzitter der 2e -mer,
krachtens k.niniayku iaachti2lng,ter voldoening van crt.44 R.R.Die ver- iTagen .orden in h.nden gesteld .ener co:n.n.s3ie,wier verslag in de by-
lagen der Vandelingen .ordt opgenouen.-Belangryke gegevens ontrent ^et inzicht dor reguïring zyn soms vervat in de nota:'3 ..n inlichtingen va-
len rainister in ant.oord o':. de verslagen der genoemde commissie inge- diend.-De contracten zyn vergezeld van n o t a % van toelichtingen van ,S 61 -^59 van zoo vertrouv^elyken aard.dat zy ter griffie gedeponeerd
.erden.na dien zyn zy even.el in de bylagen opgenomen.-Na iaren van pry- zana.aardige werkzaamheid heeft de Kamer na de zitting van^08/^9 geen verslag moer uitgebracht-, in de zitting ^4/l5 werd weder besloten de
rkzaamheden te hervatten.CB.345 13/14).Over de mot de verdragen over :> leggen n o t a % van toelichting is eene correspondentie door de Re-
georing in Nederland met Indië gevoerd waarin er vooral op wordt aan- . .edron.en de nota"- s zoo ir^t enrich ten, dat zy voor mededeeling aan de S.G r^^r. A^LU 2^.3^,i^t worden'.'By byblad 6917 is de inhoud dier nota/s aangegeven/:.
w e ]
Li»)
/
^ ^ . & i , - De lyvlje vertandeXlngen.clU hl.rvan h . t jevola isullen .yn b e . a t t . n
^ ..eor V....1 « t , e n « a a r « 2 a ov.r j r e n . e n , s r . o t t e / . b e . o l M n a . b e r a . r . r i - vieren en kaïaponss.ov.r nyverheid, landbouw handel en bertuur van het,
land3=han,zy bevatten ecne ongave van de vroeger s e . l o t . n eontractan ^
en verwarlngen.maar j u l ^ t n i e t den . o l U l e k e n ondersrond der c o n t r a c t . .
3 . w y z i 2 i n j e n , d i f de coiaiaisaiefl blyken^s biiar b e r b a a l d verzoeK * 1860 zoo gaarn-j* virilden '<ennon. |
De c o n t r a c^Jen worden van d* ^yde van b.-t Guuv«rneiaent 2^^«loten d . o r den Guuv^'rneur G e n o r a a l , d i e zyne bevoegdheid d a i r t o e o n t l e e n / aan e r t l "
44 a l i n e a 1 van h e t R.R.van 1854,».-,in arhitrr-i , d 3 1 t-- b e g i n n e n met b * t c h a r t e r van 1305 ^^ n a l l e R.R.t.vn i s weer t e v i n d o n ; d e bevoegdV^eX^tot h e t v e r k l a r e n van o o r l o f en b e t s l u i i-'^n v-n sir^-i^^^ en a n d e r e v e r d r a s e n
in a r t . 4 4 v e r e e n i / ^ d , zyn in e^^ni^^ d e r v r o o - e r e R . R . i n afzonderTyVe ar- tiT^t^len op£enor.ia.n.ln de praUtyk voorden, 2;uo9T s U beT<end i 8 , d ^ con i.rP r-tr^r*.
o n d e - n . d . r e ^oedVeurin^ **« i w ^ J i ^ . d o o r de Hoofden van Gew . B e ^ t . 2'3-'^^''- ten-oiu i e l d i i ; t e v^yn behoeven zy a l l e ^3***^ T.ekrach i.io 1 ngy ^ ^ ^ ^^^^ ^ •ƒ • -
D<; G e n e r a l e N e d e r l a n d s c h e r^e-^ctroveerde 0 .1 . Covc-a^^n l-; • ' " -nd*
hac.r r e e b t e n t o t h e t s l u i t e n van contr-ccten laet de I n U n d s c b e v o r s t e n aan a r t . 3 5 van h e t h e a r door de S t a t e n Genera^^l in 16C2 v e r l e e n d e o c - t r o o y , l u i d e n d . * : o c t r o y e è r e n en a c c o r d e r e n d i e S t a t e n Genera-fl ^ e r V e r e e , nicVde N e d e r l a n d e n d a t d i e v«n de v o o r s / . . corapaVnie s u l l e n vermosen b e - o o s t e n de Cape w n bonne E s p e r a n c e . r a i t . s ^ a d e r s in ende d e u r de engste?
van M a g e l l a n e s n e t t e Pr in een ende P o t e n t a t e n v e r b i n t e n i s.^en ende con- t r a c t e n t e :i;iUen ;optenn3er./ van de S t a l e n Gen.-rarl d e r V e r e e n i c h d e Ne- 7-^- 2^— ""f-^ d e r l s n d e n o f t e hooae O v e r i c b e y t d e r i ^ e l v e . /
^•Ic;^ . ^ Jlvit^ ^^^ d ( ^ e v o e 2 d h e i d ,een s o u v e r V e i n \ i t e i t s r e c b t ,1" eef t de Coinn?gni-4 d i e in 1617 by b a r e i n s t r u c t i e b a r e n G.G.on raden m a c ^ t i g o e o n ^ m a l l e d i s c r e t i e en voor/,icV.t i g h e i d laet a l l e i-:onin2en,prin,=?en en/,, a l l l e n t i e t e houden"^ruiiu ^ebruiU - e m a s h t , /.ooels men kan l e z e ^ i n h e t encyc"! onedi*-?^
a r t i k e l „^^erdragen'i.-.uen zou som-^ -aBiiacio h a a a t zeggen ö^^t ?y -e'-- ^--^-^e voor c o n t r a c t e n had, h e t eene a c c o o r t was nog n i e t geinaeckt oP ref>d-? -^
werden onder-hendelin-^en aangeknoopt voor een volgend v erViond. "(;iag 516 1
/ ^ . o l i . ihny^.
MIMMIiMMÉaiiiÉ • %
4. De contracten beou^den uitsluitend de belanden yen den tand.o. en waer mogely'K.de handhavina van bet laonopolie.Ze '/rerden gesloten o-) voeZ^
van .TelyVteld als f^unst beboefde de cümna^nle de toezegsln^en der Inl vorsten niet te aanvaarden,daar -i'^j steeds op bandise wy2.e £ebruiu''ina|k^
im van oorlogen met naburige ryken of vaker,in de eerste belft der 17o eeuw vön vyandschap der Inlandso^e vorsten laet >(are concurrenten, de Portu'^'föï'.en en Sp&m/darden.H«-Zoo leaen v^y in het actjoodt, £,eiuyakt tusscb' e.
li.
Admiraal Curnelis Matel«4ff de Jon^^e van wegen en uyt de naine van Ib^?e- ren Staten Generaal der Vereentgbde Nederlandsobe Provintien ten eenre
•il
t
ende nen Koningh van Ternate ende syne Raden to» anderen sydeC25 Mei
j )
15C7)d^!t op voorwaarde van versterking en verdediging alsv.n>k van be- wapening van T4dopo door de «ornpagnie tegen Tldore en Pi.rtugal de Ter- natanen de Staten pannemen en kennen voor baeren beschermheer,en hear het monopolie van nagelverkoop verzekeren.Ieder üal voor eigen over- heid te recl't staan en godsdienstvry^-ei d wordt voor beide partyen ge- waerborgd •
Die wederzydschfi g^Tykheid komt o.a. ook goed uit in een contract van 1509 '"Tesloten net den ffrooti'if?':';!tigen koninck van Ternaten waarin eveneens hulp toegezegd wordt tegen den vyand (Tidure) en verder wordt be'oaald.dat Ternate eenerzyds en Hollanrl en Zeeland anderzvds geen recht ^.i^'öv elkaar mogen spr'jken voor zy elkander daarvan heV-lien kenris gegeven,elkaar In geloofszaken niet zullen berispen en partyen weder-
it
beluoven,*kt4> oen H o l l a n d e r d i e >iHt Moorsche g e l o o f zou aanneipen of een T e r n a t a a n d i e C h r i t e n zou wórden aan den r e c h t e r van zvnen l a n d a a r d ui
uUL^
J^
t e ' ^ l e v e r e n . O v e i ' i g e n s v e r k l a a r t men t e z u l l e n o n d e r h o u d e n : eeuwfghe ver
-" \ bindtenisse van vrien(3'sc''"appe*, conversatie,handel en commercie. •
Ook van den doori ug' tigon coninck ven Atjeh werd ir» 1607 het'mo^- nopolie verkregen op voorwaarde dt t de compagnie Atjeh s vyanden Span-
'JtSÊÊÊ
5. ;'e en Portusel eff^U0' reuk zou do-in.
Dat nlel nal^oraen v m 1-^:^1 in.,n.:,./iié Kr^o^^tig uplAen ten^evolse ^ had,waardoor voorwaarden werden verKre^en v,onder contradi enst van de
Compagnie ziet raen l,...uit het \r, 165C ^.,t .u.n sultan van Per.t. se- sloter contract.-Da.r "e Co^.nasnie in 1546 .een ^ooröooXer^ neer troV v.n het tin-onopolie in PeraV^l^to^n .on va^aT.t.at ven At;^e^-^oor den o-sesloorden handel v»n Voor-Indie uit^werd hy R.6oiut1e van 1647 de Perakriv^.r gesloten en ne reede v.n Atne^ bekru-.'.De sultan. ..n
Atjeh 2at; toen de Co^-pasnie voUaacht een contract net Perah te sluiten^
.a.rV.y v,eL timaonor.oli. werd gewaerborsd.Dit contract van^t net '^e vol Sende loffelyKe t.riaen aan:„wegens de onderlir^e aleence die de Neder- lr.n8c>e natie raet die van Aetchln -etrouwelyck onderi^oudt.heeft here
»
Mavt.Mamoelia Paducca Siry Zulltan,regerende conin^inre van t vermaer
» •'
de ryck Aetchin uyt expre^^se gene-ientheyb ende zonderlinge courtoisie
» • •'
de Naden.ntsche Co..pa2nie vergunt oen onbepaalde preiuinentie ven der vryen tinhandell uit Perasche 2'^'^'ic'^^--^-
Het eerste recht8treeT<s bestuurde ^ebèèd or, de bu^ tenbezittingen was Banda.waar de compagnie bezit van nam,nadat do bevolking ver 15-rC .i*l.ep.toa.chen 16C9 en 1919 o^ 1003 hielen was teruggebracht door don verdel2in2s^:ry£ ven J.P.Coen wegens den moord op admiraal Verhoeven.
In Valentyns Oud en Nieuw Oost-Indi.n vindt men^naer iV Taeen_^ den
eersten Afstand van gebied van de buitenb.venaeld in een in 1652 ..et Manders:-ah vorst van Ternate gesloten contract.wacrby deze 2.i^-^ ver^
bindt den trouweloozen stadhouder Madeira van Ambon te vervolgen en verder„daar in dU^ la'-^en nooit weder eenen stadhouder Cle) steVlen,
„maar die pla.ts in zyn Majosteitsnaam door den Nederlsndschen Gouver>
"neur te laten bekleeden.".Verder,.oo leest men daar za1 den Koning ^^.^
6. l y ' s 4000 Spasn.sche v i a t t j n r«.-al on b e t e a i d ,vurdon vo.^r b e t bonden der vreeT!,idel1-n£.:?n u i t iiyno l a n d e n en wönneer h e t u i t r o e i e n der n a ^ e l o n op
_
a l l e e l l e n d e n z a l zyn a f ^ e l o o p e n dan z a l de Koning no^ 12000 3 l « 2 t e r y T o d n a l d e r s iaarlyT^s o n t v e n s e n en zyn br.>eder en de T-yVs^ruuten ooi
een z e k e r e n s^jm. ' ]
Een der byleniirykate in de 17e eeuw aealuLen contracten, in 1824 Y.;rnie-Md d.>or den G.G.van der Ca'^pellen, is bet Bon£aalsob contract van 1557.Do.ir Boni raet Soppen^ In hunnen gtryd te^en den sultan vr.n Msbaaser bytestaan, slas^d^ de -^oiapa^nie er in z i d ouV M er bet Vgn-
delsHionopoiie te verzekeren.De belan^ryste bepalingen van dit contract .varen uit e<^^n .oMti^^k en handelsoogpunt de verwydering van Purtn-ze^^en on Enaolscben van Makasser iU.. Bai.1 ,**v^,»iU»*.^Um£ ^ a««>^,^«t bener- ken van de* Inlandsche*- v=u.rt vanui^Makassev-^en dan n^^/slec^tg .iet paV
sen door d^ compasnl c^anbtenaren c;fte£even.-De neeste der omliggende staaties werden aTlankelyk en y/erden bondgenootsr-ba v-elyke stater^ eore v.rloudinc. nie tot in de tweede belft van de 19e eeuw is blyven bestene 1
I De invloedssfeer van Makasser werd veriaindm^d ,di e v=an Ternate ten
o.
ko.te daarvan uitgebreid .terw^l '^e vorsten van Tidore .Bat^^^n ,Ternate, Boeton Makasser en de Boegine.scbe landen tensloti.e overeenkwamen hunne onderlinge geschillen aan het oordeel der /oiapagnie te zullen
onderwerpen.
De Hollandsche munt ;-erd ingevoerd,een eerste flauwe inmenging me t de inwendige aangelegenheden va n den Inlandschen staat.Als me'-k- waardigbeid dient nog te worden vermeld.dat de sultan moest beloven ICOO slagen en slavinnen te zullen lederen.
Voegt men hier by dat wat Atjèb betreft bet aanvankelyk bedongen monopolie niet gehandhaafd bleef,dan zien wy uit de enkele bovenge-
noemde voorbeelden.die cis algemeen beeld van de verhouding der O.I.C
^ ^ X ^ ^ ^ y . . . ^ ^ ' ^ - ^ ^ ^ - ^ j ^ ^ - ^ ^ ^ >n .elden.dat het .ebied.waer- Li(^J^J^ flL-^ii^ h<i^UUjt^ ^'^t-'^'^'-^ 9*^^ ^e te verdeden valt in direct
lu^ ^ t l L ^ ^ >-^^<^^^ -^"^T* ^ y ' ^ " ^ bestuur voerde zonder eenl^
/^ Q^JMJ , L</'r--t'C,h'-^ .ylfbesturend gebied, waarvan d-^
_ ^ . . . , . . ^.mpa.nl. »ereg.ia «a, .^our contracten .waarin « . o r - zy,,,,obe rechten .n v.r.M ichtln»en «ar./n on.cl.reven en t « n , 1 . t t e In volK.rnen .nafhankely.. gebied al « AtjeKffa. de 00P.pa»nl. > U,, „ < «t in
3taat baar .oel^:i^'fM2%r..ucten tc-jen v . . , , . . .rya t . verto.,-.en-W-.l>«-
^ . . i ^ « , . y t r a o . t t . '.cK door oprl=hti.ns van c.nourr»er«n.e ).antor.n ,3 v,are»..uUevland«o..«..ded,ncst.r« ..oveol ^ o . e l y . .fbreuV te ...«n.Mot
da handVavln. van bat ™onopollert.l«l in > et -ver^ga saMcd ,,a« ^ . - « r j .elfstanalgheia . i . r In:.an..»cba staot.^es te-enovar > et buitenland . ^ o -
„ 1 teIJver Eur.p.^acVe - .ndeLsllcV a,,,»n . f staten al,, in . « m i s e geval- len te.en.ver i;iand,cbe naburen4,.en den.e aan bet Bongaal,cb t r a c t a a t >
verloren sesaan .
inmanslng met bunnne blnnenlan-aobe cane.l^ganhed.n Y..^ nug - o b voor ten.y In aan en.el opzlcbt a l . Ie invoering der Holland.cVe nunt.
Ha
mo
ren tnvloedaaf eer brei\d^e de -rompagnle in da t^e.de > elft der lee eeu. nog uit door een bandel.contract ,„et BiaU in 1761 en door „en
nopolleoontraat uot Palenbang voor de tin van BangKa en Bllliton.
Bandöennaaxn « r d oen leenryU In 1707 door tus,oben.<o.ast by opvol- .ln.,t.lsten,enu ie .^aren ^ ^ - ^ = - = " ' " ' bet.^.l«a net Riouw
ten.envolge van .et g o e d ^ ^ ^ U ^ r l e e n d e bulp aan don Sultan teg.n ..eroovers van Hindanao.dle zicb .et do In Hiouw gevestigde Bo.glnee.o.
hadden verbonden.
Bebalve H.ndelallcbaan ..-a. de ca,.nagnie .^ deze «y.e ooV souve-
r e m ge,orden.Ni.t bet minst door bet .ebled.dat .y on Java v.d verUre, ,en maar ooK door bare bemoeiingen met de Inlandsohe staatjes dacr-
r f
f-}
t o t do Inla'--^.sc^-e v o r s t e n en volken kunnen 2 e l d e n , d a t h e t g e b i e d , w a e r - o v e r de coinpasnie h a r e n i n v l o e d u i t s t r e k t e t e v e r d e d e n v a l t in d i r e c t g e b i e d zooel-- Banda, v/i^arover ^-.y z e l f h e t b e s t u u r v o e r d e zonder e e n i g
c o n t r a c t of o//-ereenkoiast; in ivx«vvN*Ui iAk« z e l f b e s t u r e n d ^ ö b i e d , w a a r v a n d-^
verhoud i n £ t o t de / o i n p a ^ n i e geregislcJi was door c o n t r a c t e n , ' . v e a r i n ^ e d e r - z y d s c h e r e c h t e n '--n v ^ i r p l i c h t i n g e n //are/n onpjchreven en t e n s T u t l e in volkoraen onafhankelyk g e b i e d a l s Atjèh.Vïas de corapagnie h i e r n^'et in s t a a t h a a r d o e l : w e i n i g p r o d u c t e n t e s e n huoger o r y s t e v e r k o o ^ e n J^.4>-e-
^aiW©«»,zy t r a c h t t e ^-óc'-v door o p r i c h t i n g van c o n c u r r e e r e n d e k a n t o r e n Q h a r e ^ x b u i t e - l a n d s c h e r t i i i e d e d i n g s t e r s z o o v e e l Ttiogelyk e f b r e u k t e doen.Met
de h a n d h a v i n g van h e t m o n o p o l i e s t e l s e l in h e t -'ver^ge g e b i e d '.vas de e l f s t a n d i g h e i d d i e r I n l a n d s c h e s t a s t . ^ e s t e g e n o v e r > e t b u i t e n l a n d z ^ o - ze
wel tegover Europeesche ^-cndelslichaiu^n of staten als in soitmige geval-J^
len tegenover Inlandsche naburen4men denke can het Bongaaisch tractaaV- verloren gegaan .
Inmencrfri:' met hunnne binnenlan'sche cangelegenheden kwam nog niet
-ffi* %^
voor.tenzy in een enkel opzicht als de invoering der Hollandsche nunt.
Haren invloedssfeer brei^dde de compagnie in de tweede >elft ''•er ISe eeuw nog uit door een handelscontract luet Siak in 1751 en door -.en monopoliecontri.ct uot Paleiabang voor de tin van Bangka en Billiton.
Bandjermasin .verd oen leenryk in 1707 door tusschenkoiast by opvol- gingstwisten-, enk Ie jaren daarvoor geschiedde hetzi^elfde met Riouw tengenvolge van met zo^J^a-^j^^^irloi^n^Q Vulp aan don Sultan tegen
zeeroovers van Mindanao,die zich met de in Riouw gevestigde Boegineeze^.
hadden verbonden.
Behalve handelslichaam .vas de com-oagnie op deze vr/^;c ook souve- rein <^e;forden.Niet het minst door het gebied,dat ^y op Java >cd verkre^
ge- , n marr ook door hare bemoeiingen met do Inlandsche staatjes dacr-
.,iten en vo.r .. >.n«.vlns ven .ar. da.r ...on.en .an.el.r.c.ten >ad .y v.l. ultï.v.n.D. tuc.tl2ln.«xpe<lltle,.de by.tan. ..r vorat.n ven
„ l . « . han..l3e.bl».en t...n .unn. vyan.en,..r. a.btenar.n,.orto.^^alI.
ult2av«n.«e t«n l a . U d.r: t.r,a.nl« al3 souv.roln . « . . n . ^Injan .ar.
inkomsten uv*r-taï-eïfen.
ï i e l in . , t H l M . n d . r 1 7 . e . u . f * « toppunt van . a a r „ a c . t . r e e a s to»en . . t . i n d e d a a r v a n . b e . o n n . n do u l t j a v . n d. i n . . . , b e n der C o ^ . a s n i ê t . o v . r t r e f f . n . m d. 2o h e l f t dor 18^* e.u» . o . „ t . y op . e a r c r e d i . t
X 3 V . n , . . . t d. opbrenast der convoyon «erd de r e n t . der „ t e o d , . a ^ . e n d . a e h u l d . n l a s t b.taaXd. T.en d. r . t o u r v l o t . n In d.n Kn.eXso.en z e . o o r - lo»van 173C b u l t « r d e n semaaW,.oe3t zy . a r e b e t a l i n g e n 3 t . l . . n .
' „ e t b e s t u u r ven de l o ^ p a . n l e « r d l n y 9 5 door een , t a a t , = O B . l t t e e v e r v a n . o n . l n - 9 8 « . r d ^ e b e z i t t i n g e n van d. U a . n l e . e t . a r e s C u l -
a.n d i e in ^96 r e e d , l.C n l l l i o e n bedroeden door den . t a a t overseno^en
„ . o o a l a O be.end l s . . i e l d . e t de I n s t e t l l n . van d.n RaW der A / l a t l -
• 4r, 10-0 on t e bestaan,Haar s t e l s e l i s gche b e z i t t i n g e n de Compagnie m l o . o or^ t .
door de uitkomst v e r o o r d e e l d .
0„ „ . . r e n b e . l n d . e b b e r ^ . . b b e n ^ u n i n . i o . t e n « t e n d . o r t e v o e r . n , .
• i n de e e r s t e en de l a a t s t e P l a a t s ' . e t ^ e . a l e n van . a n d e l s w l n s t e n , , o . r
. . n s t . l s e l *an b.atun^«aardoor v e l . ^ l t . a v e n , o o r . o « n en vereoedlne• ^ r ' ^ M ^ r e n i e t d i r e c t In ^ b e l a n ï ' i a a a r In dat^van de b e v o l M n , ^
^ ^ , U o n v . r . r . B . n „orden^^as daarin .een p l a a t , ; / o o a l s Mr.He.res '—' ' . ^ 4 • ^^.v. n T r 'de 'ollcT'ten van '^
. . . t m zyn a r t i k e l over de a d m i n i s t r a t i e de. O . I . C . ..^^pi
^ . ^+ Tnot r!e> belan'-^en.die ïiv sl'-^^ koopman
souverein heeft de /ompa£nie n o o i t met de b e i a n ^ , ,pa 1062,overeen weten t e brengen,
" r " H l ^ . d . .yn «e e e . o . e n aan . . t b e . l n van de XO-e eeuw en , U 1 .
\,, u d . o n t « l v ^ e l t n . van d. v e r . o u d l n . van d. I n l a n d s C e r y . J e s t o t
J^' >üt GouYornement in de in 180Q aansevan^en periode vtm hnl staet^bo- 3tuur beachryven.Wy zuTlen darrby zien dat de grootst iQU2t>lyl<e ont^ou- dins van beraoeienis is overgegaan In een vérgaand Ingrypen in de Inwen dlge aangelegenheden der Inlandacbe staatjes.
ftvv«^ Daendels hief verschillende nederzettingen in Borneo en Pale/«- w ban- die ?e.in voordeel r.eer opleverden en den i<M* reeds ongunstigen e,,iiy««*Ke^toe3tand der finantiè'n verzwaarden,op;/e compagnie was daanaede reeds begonnen in 1791 door hare T<antoren in W.Borneo te verlaten.De overname onzer bezittingen na het Engelsch tusschenbestuur bracht als
vanzelf raeerdere bemoeienis met de buitenposten mede,niet het minst m e ^ ,i. tegen wier o v . r ^ ^ ^e EngelschenJuist .^ grond van het op^e^^en onzer betrel<Mngen 1n den tyd van Daendels bezwaar maakten.
in e.n in 1817 met den sultan van Bandjermasin-wien de Engelschen zyn grondgebied hadden teruggegeven aangezien zy deze bezitting niet a aan feet Ned.Gouv.wilden overdragen.gesloten contract^^ werd het grootste
" ^ n diens rvK in vollen eigendom aan 4 ^ het Gouvernement afgestaan,^^
de souveVreinlteit van Nederland erKend. Afstand van het ryT. aan v^rim.
,e mogendheden en het onderhouden van politie.e betre.Mngen wordt ver boden, inmenging met de inwJ^ige aangelegenheden bly.t hier uit de/^ft-
stand ïan het Gouvernement van de rechtspraak over de inwoners van het .yV, niet uit Band^ermasin af.omstig^en uit het heffen van in-en uit-
.oerrechten.Het Gouvernement Ure.g tevens recht op mynontginning in aommlae sedoel.ten van het sultanent.
Aan a. v.ortduren.o „.oellyVbeden „.t En.el.n.l „»a.. althen, vo.,,- ,.0M... een einae ...r het hen.elsvera.a, v.n 1.2. («n..SV,a3.5 no.X9).
B.n.oelen wena ont.n<-l a„or ae Kn^el.cV en ,ao vertogen v,n « e n
hpnt tê^en onze inlw^itna-me van Billiton werd,.n 2e3taal-t,waar te^renove ne protesten van on^-.e zyde te^en de vestisinE der Engelschen in Singa- pore einrlirrden.
In verband laet de moelly^beden, dio dö Inbezitnane van Sinsanor*
door Raffles,ronder vooraf-aande machtiglns van de En-elsc^e rögeerlns gebaard had,werd in art.5 van het verdra2 bepaald,dat zonde- ^.-...eiyke raachtisin- officieren noch a£enLen van een v^.n beide partyen Hi nieu-
we kantoren ^•:) een der Oostersche eilanden zouden raogen o ^richten. Art.
6t R.R.dit verbod eveneens inhoudende,is*een onmlddellyk uitvloeisel van het ^enoeiude verdragsartikel.
Het hec^ft volgens LIr.Kleintjes (Staatsrecht van F.I. 1 bi.69) by de bestaande omlyni^. van ons koloniarl gebied zyn bete.k^nis verloren Even.el in de praktyk wordt dat artikel nu2 steeds toegepast by de in-
lyvinü van zei rbestut'.*4*32ebied by h.t rechtstreeks bestuurde, en be-
schouwt de/e.eerin. een der^elyke verandering van bestuursvorm, als oe nieuwe vestiging van ons bestuur.
In 1S50 werd er door der minister in een schryven .a^n de Indische
rese.rin. aan herinnerd.d.L in ^êen geval ouder nadere soedkeuring nieuwe ^^«"t^isirgen^J^^^t l.ver mo^en worden .eroepen,
inderdaad vindt men^i^b. v . ^ e Staatsbladen/^ 66-69-^, 1008-253 en 1913 -1^^
handelende over de Inlyvin. van Ban.kal..Laikan^ en Riouw dat die £ou\.
verneTaentsbe.luiten.krachtens koninklyke machtiEing zyn uits^vaardigd.
Slechts in dringende gevallen wordt op die nachti.in. vooruit.eloop.n.
(N. P.B.ir'^.19).
M t e.n politiek oogpunt is ook van belang art.3 van het contract
waarin het beding gemaakt wordt dat in geen der door een der partyen t inland«Cche vorsten te sluiten contracten,ongelyke rechten ten
ra e'
11 nadc'tfle van der kocpb^ndel van de wedor.^arty iiouden worden o-ogenomen, terwyl alinea 2 van dab artikel ter verzekering v-an de nakoming dier hepeling medode^rllng der gesloten contracten over en weer voor.SCT-reef.
Het is voural bv^t argument door bet kamerlid van Hoé'ven,aan deze bepaling ontleend ten gunste van de overlegging van de contracten aan de S.G. dat zyn zooeven genoemd amendement ondanks den tegenstand van den i^ilnister bt-eft doen slagen.
"~p de naleving van artikel 3 van onze •ivde i^ door Engeland steed«^
• gelet, zooals .-.a.blykt uit de berbaelde vertogen tegen de slotbepaling van de acte van verboerd van de leenvi^rstin van Tanette,waarby ï/erd
bepaald dat vreemdelingen zicb niet dan met voorkennis van het be.=^tuur in te bavenplaatsen mocbten vestigen. Die bepaling,weerin de Eng.regee i-incr een belemmering^ voor den Britsc>en handel ^ag.werd ^e^fvzigd en
/-
/, ^-j.,^ oU. T^iet voor Britse^-e vreomdelingen van toepassing verklaard.Na korten c ^ - L J Z ^ ^ tyd ./erden in '59 de gunstige bandelsbepalingen van v,ei tractaat van ' ^ ^ ^ ^ H y •' ''24 toepasselyk verklaard op alle Westersc^e vreemdelingen,VM>*rr ^ e**^
j Zorgvuldig werden door onze ^egeering alle contracten overgelegd, vooral wordt da&rby gelet o^y de ccten van eerste onderwerping,zelfs ee^
eenzydige verklaring als het proces-verbaal v;aarby het verzoek van den a el f bestuurder van Gieniar op Bali om inlyving van v.yn gebied by > et rechtstreeks bestuurde werd vastgesteld,werd in afschrift cangeboden aan de Engelsche ^egeering.
In de nota''s gewis,eld by het sluiten ven het verdrag va«- "* 24 wer den de junstige handelsbeoalingen niet toepasselyk verklaerd op de Mo- lukken.
Deze nawerking ven het monopoliestelsel hier door het were^ van
12 »ii%5%i^«^ elders door ^ct afbreuk doen E an Engeland, waar hot niet te '.re ren v/as,heeft van die zyde vele niet ^esronde protesten uitaelokt te^c<»i onze sezagsuitbreiding over Sumatra onstreeks 1840,protesten,die zooal<r uit een nota van de EngelscVi^, regeering acge^aald o-^) blz.2/ >oofdstuk^
van de note, over ?.B. en. B. blykt, ergernis over de belemraeringen in de-'*
handel ondervènden,tot ondergrond hadden. Van zyn kent bond Engeland ons door in de genoemde bylagen vsn het verdrag van"^24 waarborging van
•dl.
de onafhankelykheid var Atjèh te vorderen,maar tevens de verzering van vailigheid van handel en scheepvaart in de Atjèhsche wateren.De^e voot de erkenning van ons gezag belemmerende bepaling werd oogeheven by het verdrag van 1871 opgenomen in Stbl. 72 no.94,waarby aan den Brltschen handel en de Britsche scheepvcart in Siak en elders op Sumatra dezelfde rechten en voordeolen als aan den Ned.handel en scheepvaart werden toe gekend,
/ Zoo was na 1324 het Nederlandscb gezag op de eilanden buiten Java ,/ ^ voorloopig verzekerd.
De zeer ongunstige finantieele toestand van onze bezittingen leid de tot de aannam*^ van het cultiuurstelsel van van den Bosch,dat deze ge- durende zyn aoeverneurgeneraalschap invoerde.In zyn verslag omtrent
zyne verrichtingen in Indie gedurende de jaren 1830,31.en 33 geeft van den Bosch als zyne meening,dat de b e z U ü n g e n der posten in de buiten- bezittingen tot den minst mogelyken omslag en de geringste kosten moes ten worden ingekrompen.
Uitgezonderd daarvan worden Banka,Banda en Sumatra.Het voordeelig sia^do ad f.454.0C0 afkomstig van Banda.Menado en ^ ^ ^ ^ ^ ^ *^ ^^^^ ^•
S-^O.OOO.opbrengst jaarlyks van het Bankatin.werden,blykens eene bere- Keninl van den Heer Colyn in zyn N.P.B.en B.in-34 teniet gedaan door
het nadeelis aaldo van 9.5 ton der overij® buitenbezlttinsen .
Dit beginsel van inkrimping onzer bemoeiingen door den Koning goedgekeurd,werd richtsnoer voor ons optreden buiten Java en Madoera.
Voor de onderwerping van Sumatra bulten Atjeh steld.rj van den B.
e..n termyn van 25 jaren.Het bleek evenwel al spoedig dat de door v.d.B daarvoor toereikend geachte krachten niet voldoend v/aren,een kortston- dige opleving van den Padrioorlog door den opstand in Batipo in in41 deed meerdere moellykheden en grooter^g uitgaven vreezen,zoodat zeer
tegen het advies ven deSj autoriteit én Sumatrazaken den kolonel Mlchl©^
naar de regeering aanvankelyk deed voorkovien^tengevolge van de verto- gen van Engeland tegen onze gezagsuitbrelding in die stre'-en ,die even wel werden ingetrokken op de mededeeling dat zy niet eigenmachtig
maar met goedkeuring van den Koning waren geschied,doch in werkelyk- heid uit vrees voor hooge bestuur3uitgcven,de vestigingen in Panel^
Bila en Indragiri werden opge'-oven,Padang Lawas werd ontruimd de voor- genomen uitbreiding van ons gezag tot Korintjl niet plaats had en ook de betrekkingen met Slak werden prysgegeven.Het beginsel van gezagsuit breiding over Sumatra bleef op papier bestaan,veillgheidshslve maakte men van evenwel van de 25 jaren,100 jaren..
Het /faren invloeden van bitten,het was de vrees voor raogelyke In- menging N^an andÉ*re mogendheden,die wyziging bracht in de onthoudings- politiek.
De vestiging van James Brooke in Borneo,zyne aanstelling in 1041 door den gemachtigde van den sultan van Bro.nel tot Gouverneur van Serawak was aanleiding voor den minister van koloniën Baud om een onderzoek inteBtellen naar onze gouverreinltelts«*^ rechten in dtn IndisOen archipel.Spoe^Uge vestiging van onze rechten zoodanig,dat
wv er ons op konden beroepen werd wegens de zucht van sommige Euro-
l:,. p . e s o b . m.2.rJV„d.n t o t b.L •^tlo^tcn vs>. tolo.iiyn.nuwrtlj s e . o b t .
D. m i n i s t e r b « a l d a a r t o . .on «ndor v . n w M n . van a l l . op.,i>raa\..«t, doKo.n van W . l n c o n l u s t e n , h . t r e s . l e n van > n t . t a n . e e . c M l l e n . n a t . u r - k™,Hïe upsporlnsen . . d . V o r t „ u «en r..l<3 maatrez.-len n i e t v ^ r e e n l s h a a r ,„.t de m alen tyrl t o t r . ï e o r i n . s p r u ï r a i r , g o o r d e n o n t b o u d l n s ^ p o l t t i o h .
o:, l a s t van .'..n m i n i s t e r «erd een £ouv*>-n,..„ent Borneo ,n on.i.rhoorl^heaen »e,or,.,d .waar v o l e e n , de b e . l n « . l e n van J . B r o o . e t e r b e , c V . . r . l » ^
,n b e s c ^ a v l n j van den Da.^ak bestuurd „>oe.t «orden.On, der Bngel,ohe r e j e o r l n , n i e t den indru)< t e j e v e n . d a l .ucM. n a . r s e . a . s u l t b r e l d l n s * ^
M e r aan b e t «oord . a . . . o r d t In een , e m o f f l e l o e l e n b r i e f van den mi-
n i s t e r Baud de volgende . o s t e l y X e dlplo.,atieV.e opdracbt g e g e v e n :
,n i e t
„ i n d e r u i t aamn.rUlng van b e t waaracbtlg doel der t e nenen „ a a t r e g e l ,n ' r d T t ; ^ n : . l e , » d e bescler™lng en beseba,vlng)ver.oe. « Uwe E x c e l l e n t i e
" o . m bet u i t t e vaardigen o f f l o l ë e . l e s t u U . n l e t Uarlg t e zyn „ e t . b l V
< „ t b r o . l 3 c V e u l t d r u K . m z e n - . w a a r v a n -W M n l s t e r er dan e . n l g e t e r . e u -
ze aan den G.G. ^^eft.rce.e vestl.mg bestond .eer oP papier dan wel In „er.ol,y--^eld .be^.
geen blerult My.t.dat do eerste resident na 2 jaren ™et verlo. ging e ^ V «Ticic,ina eersL vervansen zou worden,wanneer ae plaatselyke toestanden vestiging In bet binnenland gedoogden.^
^- .-n ^Afi de irstftlline van twee gouverneiierten o. Sumatra .n een oP Celebes voorsteldll^yn voorstel betreffende 3,-
„,tra werd evenwel n.et door den minister ov^ergenomenTscbreef In een r ^ ^ X .eer »ebel,..n brief van 48 aan den „Unlster. .waar wy ons bewust .,n
^••^''- • niet ster. genoeg to .yn om on.e beerscbaPPy bulten .ava .racbtdad.g . „. ».„r .-.eescbe aeemügendV eld.daar moeten wy in te verdedigen tegen eene Europe^sc
^ v,t middel zoei'en om onze beerseia-py te wettige titels van eigendom bet middel
, . ,• n"ilttb-«idin- v.n ^e-^a^ over Celeb.« w«rd Yoorseatüld.iaits ^ul^s ^uu Uun .n .e
nt ^n kostbar* oorlosen te -bikkelen.
r«n of bet Gouvernement m kostuai
n ,r oeriodo der ontboudin.spoUtieK werden In 33 in ^ et b e ^ m van d« perioa-
.V. •«nieidincr van bet verlèonen v s ^
aewet>ende nuip uoo_
' ' v>>pnrtP ven bun ambt aen^escbreven vaUen van vyandi^e neburen on verbeurte van
, ...tie van bet .ouvernonent tot offen.x.- o. .i..er .onder 3.ecial. autorisatie van ^^ ^^^^
.. ..atre.e.en te.en .nlandscbe vorsten en vol.en over .-
. .d.ebied .ewelddadi.lyt'. .erd aangevallen, nec^r bet ^ouv.rneraentsarondsebied ge
. ^, van d.ze resolutie .et den .e.st v a ^ Kenmerkend i. bet onderscheid van
,-n vrordt aanbevolen va^t kalmte,
^ ,,,, ^3P den a.G.Rocbussen waarin wordt
eon besluit van , , -, ,et .ouvornemnt verKre-
-^ v«r,r!hEvin'7 d e r a o o r neT. „ouv o- i^T ir.Tn v o o r n® n8nu.i'c.V il'^
a-"" S'*-'''"^'' '''•'° ' " ,,. „,,„ te ver,nvden,«.t ean , lUi..'. -o.ton te waV.n «n .ors.uldx» a H - t^ - -
aen Toiix-i^'-'" ^' •'
.. n hetzelve zou Kunnen te l^ort doen. ^ de onnermacht van betzeivc -
V .r-.r-rit -en vredelievende stast ,r.^ -Tc5 voor bem.worax- -en vi-
onder Rocbus-.n,zoowel .Is voor
- -> -, ,.it vrees voor uitbreiding an ge
« „r, «Y- 45 evenwel uit vrewn kunde voor2estacn,voor ^o
KuiuAw w .,^ + v,r«ei dlnu van . >v> c\a verl<rv>^ln2 van uitbrein.i> „
o^ ,.n invloed,daarna voor de vei^vj.»
bied c^ezas en invLo»>a,
'^"1- . . . o . . . va. a...K.eV... .. .^o. a..o...l.^e ...- i ^ , t nu toe alleen door het Bongaa-
. ^« verschillende vorsten tot nu toe
A _ ^ - - ^"°^^^^ ™" ""^ \ .,„ . . „ a. .an..av.n. van .et . o , t a .
i>4v4l ÜJ-'
i„„ï, t r a c t a a t m . t - ' » „ „ „ . . a v l n . van . e l b o s t a r - .
» V^ •!
.1 \r^ri de handnaviiiü ^'^ .
^7^...n. .«.c..t.Oe " ^ - - - ; ^^^^ ^^^^,, ,...^..^^
. ^ rins van de onthoudmsspoli
ti«A^
de s t e l s e l dus Vu.n ,.^,,^incT ven den G.G, T,rvinldende a a n s c h r y v m s ven
vor.^ k;i>w«JMwte met een ^ely^luiaenu
" ' — - ~ ^ ^^^ ^^„ , , , , . . . , . . U e . . . t aan . e . n ,,-
. a e . ™ l t b . . . i . l n s . . d a o . t V.on . o r a e n . . . . l a n e B . I .
v . . f i a t ^ y v . n e . n i e e T ü i l l i o * n e n ^ u l d ^ n s t « n * ^ 1 5 M ö e f j a a r l y k s e e n i s ^ n . b a t l E * « * ^
" t f t S ; >^et l a o e d e r l a n d a f t o w e r n e n . |
. . i n ^ 5 5 by K B . v a . t . e s t e l d e i n s t r u c t i e v a n den a . a . b e v a t t e e v e n . - . • T . n dan ^len b l y k e n s b e t v o u r s e a n d e i n d i e ^ e r i wel v e e l r u i m e r e b e g i n s e l e n ^ dan .aen oxy
^ i ^^ ^ ^ i r h p q + i i r f » n i s >iet e e r s t e 2,e o d e z o u v . r v a c h t e n . M e t b . t r e k M n j t o t de . . l f b e . t « r . n
, e t t e v a n c r t . 4 < i 5 a l e r I n s t r u c t l . h e t b . l a n 3 r y . s t . . H . t l u i d t :
H . t . e = . t « n . e x n . e . t , n . b y o v e r . . n . . ™ . , t e a n I n X . v . r . t . n on v o l - , , . ; : . l . t . n . s t . U n i e t u i t . . v o . . X i = . t i n . . . . . t « . X . . n . . . v o « . t . 'j " V. .r. fwi - e e r o o f en s l a v e n i - a n - . „ o r . e r . n . o , a . . t r e c . t v . a r d i e ^ . i a ^ ^ r e . . - r . n , » - « r o
"" T, ,-^ «c,r.rïei en S c V i « e p v a s r t t e -^t^^
. a t . b e l e t t . n =n .>B L . u d b o u « . N y v . r . . i d . H a n d . l -_ol!nir rn- -i^^-^^-^t^-'»'*—•'-'-""
. , , , , t - n d i e v e r p l i c v ^ t i n g w o r d e v o l d a a n en d e t de De G . a . z i e t t o e , d a t ^.an a i e
. « + + « n w o r d e n u i t d e n weg g e r u i m d , b e l e t s e l e n . d i e . i o h d a a r t e g e n v e r . . t t e n , w . r . e n
•^•Ko-T' Tnf>t e e n p o l i t i e k v e n n e . 0 - s t v a n d i t a r t i l ^ e l i s o n v e r e o n x g b a . r m e t
• u i l e n . i e n . o u h o t d a n u . l . n o g . l a r e n d u r e n v o o r o n t h o u d i n s . Z ü o a l s wy n u l l e n . i e n . / .
^nnrrfl i n orfektvk w e r d e n ^ e b r a c b t , d . b e r r i n s e l e n d a a r i r n e e r g e l e g d , m p r a K L .
^"' " v> '•T'+ AT d e r rrenoem- f V T ^^ -.nn b e t n i e t o p v o l g e n v a n £ r t . 4 . 5 acx . ^
' B e n t r e f f e n d v o o r b e s l o . / a n ^ e ^ n i
..„.Mr- '•- bet Gouv.t.^t Timor . >^adat_^
• t te vermelden-redenen er in toegestaan v««^
V kortbeidsbalve bier m e t te vermei . ,,,.,,,eid , T ^« minflere cfescb^K^rlei'-^
j- cT,,-ïtc>n en boewei de rainati c „ ..n+racten met Timor te sluiten en ^
geen contracten m<, ,^.nister van Koloft- . voor ^ zelfbestuur was erUend.vond de minister
der vorsten voor ^ - ^ ^ ^ . . . d e r e bemoeienis.In^75
•• • V ^ daarin geen reden voor ons tot meerdei e
ni«»n m 60 aaai j-u Ü"*^ . -lo •
. , i„3t.u.ti. van d.n R.s.van Tl.or oP.eno..n als a.t.X2
" - « - ^ " " ^" , „ , , , ,,, bet aan.noopen van nieu«e o . * ae Resident vermydt all. aanlotame
" . , M « n of vernieuwen van oude b e t r e m n s . n .
het bevesoigen 01 v -Roscb weer.Naar . T^tipV van van den Boscr w^v
M \^ vorleoft de ontboudinjspolitiek
. ,,.. .esloten contract i n ' ^ n o o d i , .e.o.den * . ..nl.idin, van een .et .e ^^,,,^,,,,„, ,.„ binnenland,
^ ^ e tussoben.o^st door Sla. In.eroepen ter
16
U>
u ^ o .,ui + a n e e r s t ^ e b r u i ^ V a d gemaaT^t v a n d e 3CV.0 o n l u s t e n , v/aarby d e s u l t a n eersT. „ ^^^^^
w ^ T . n vraarsc^uvfde d e Tainister*^te2en n e i g i n g b u l p v a n d e n E n a e l s c h m a n W i l d o n , vraarsc uvr
is^ T^ ^-i^n brief valt de vol- r,=. r.af>htqtreek»^2eza2.In di^n Driei.
t.t uitbreiding van ons rechLstre-
TT,.. ,H+breidinf^ van ons gezag in den .ende zinanede op:„Ik beschouw elke uitbreid .
M . e l ais een scV.ede nader tot onzen val .n zulks te .eo .
Indiscben archipel ais eeti av. ^
• >.+ ver boven onze krachten gegroeid zyn.
daar v.y nu reeds, in dit opzxcht ver
" ' ..nc^ohrvvinc. van de Ind.Regeering wacr Ben gevolg hiervan v^as een aanschryvin^
. .under dringende en gebiedende noodzakelykv.id .1-
bv aanbevolen werd,,zonder a m ^ ^
. Kunnen ^even om ons rechtstreeks/ge les te vermyden,.at aanleidm, zou kunnen geve
• . .f- .^ annexation onvermydelyk te maken
.ag uittobrexden or om annexa ^ ^ ^ ^ ...^^t^BO in Celebes 1 pie noodzakelykveid ^ s t o n d .^..^^ ^ «e . ^ - - ^ % ^ ^ _ i l _ ^ ^ fl6.< . ^ ^ W ^ .x^editie en eone expeditie in *• W * * ^ -
^ ^Palembang,zoodat na de Bonx expe ixx.
J ..cVill-de .ebieden onder nadere goedkeuring werden xnge ,
^ \ \m^m verschxll^nac „ |
.. ^, net de buitenbezittingen' zien HJ J onvipn van do bemoeiingen met ae
Ten aanzien ^a^
1 vfd.
dus: .,. ,ot .ouvernementzoowel tegen uitbreiding ,.n 4C-45 e.n periode,waarm het .ouv
1^ ^• arrort ü X ' O O d i t i e ^ ^^'
van gezag als t e > n cxp ^^^^ expeditie , .S d i s men voor uitbreiding van gezag zuo mogel.
van 45-.^is me handhaving van on , .vin«nde «xneditles nuodlg ter
van 51-50 eerden verschillende ex.
Tr nMbr*od1ncr van ons gebied.
ceza- met als gevolg uiLbr*.n -. ^^
\ e^ 71 e.n .eriode overeenkomende met de eerste.j
' ... ,.t meerdere bemoeiing in deze .aren.vormde De directe aenieiain„
V, =iö vrÉ^vs voor Engeland. -
O., tot . . M e . . « . ™ . a . ..t ..u,«r.e™»nt no. .
« . , . o „ . . . t . . . . . . n n o . . . . .. .^ a. . . . . ..-et + Tj^T-ï aesloten contracten.
^ r.}. -^«n '^o in 39 met Balx gesxoo«
denK aan ••''
i^—
^ct
Do blu^iende htmdel m^t Singapore
kon duur het verdra5,.,,„VjaR 24„..»«•«»«"
niüt te niet worden 2e<3.aan,maEr ie erkenB.;iïir'"^'ê'h den vorab van B a n
. , , . , _ u , * * ^ ^ 1 ' • " ^ ' ' "
werd verkregen,dat^^yn-retiïed een deel uitmaakte vsn NerlÊIndie en a l 3 ,^j.;*Ki^rri'fi"2eplas-t3t was onder de on-perheersc^appy ven Nederland.
I
De A t j è ^ ' - r ^ - i : ^^^'^-^^^^ i * . . ^ . . ^ . . . ^ ^ » ? ^ ^ '^^^<^^^^ t e be^rypen v a l t+ >nv..,tr^n bv h.--' Ov-.-r^beatuur v e r s c h e r p i n g van de onthou-
düor de groute onKugtf;n,n/ r-^.,, u .„ n . « o n t V . . u „ i n , , l d , . , ; ; ï S - . n . 3 e d . r 1S64 d o . r . y n , ^ o u j . b e t r o . M n e e n
^y « „ n . I . B óaron llcl en 5 ó a r > . l « n . e , i a . n t van den Raad van Indlo
3 „,ax«n l i d van d.n S U t . n Gon,..raal.,.lni,te,- v . U . l o n i e n en G.O.voelinvlu«d h . . n uits«..-fc.nd « « do heer O.ïan Roes.J
'^ - 4V. ^iö -iaren wa.s:cna t r o n erabras3e,iual **- De leuze der /e^e.^rina in die j a r e n wa . . i ^ ^ i ^ . _ * ^ . * . ^ . ^ | ^ •
, , . , , n t . " H . t « . t . . . n d, .n.,cv,.en ven d,n ...r v . K . e , ; d , e er In , . n .rede ln^73 vn de S.a.,oho„den o , «ee,,.dat . e t U«cad . . l . n t e t a l l e e n
s c . u U d . m de u i i b r e i a m s van , . M e d . « . a r e v e n . e . r . ja nog ™eer in de
, „ U . r . l d l n s van den .rln. on.er be..eienl,,enTeene »eenin.,dle .et o.^.
,, -i"r'-„ r r T-,nsher"e zloh verzette door op te loerKen nerbe'ïtuur deelde,dat co Q.S.Lan.soer.e ^lo
".et V.et de vraaj « 3 of e»ne nominale heer„oV,a,ry, .ooal, door o n , »erd
„evoerd over een .edeelte van den Xnd.arehipe, ..el a l , een beletsel om
^tov daar te vesttjen.zou worden erkend.Hy , o e , er o,.dat uit de vest..
, . .in.on van vree,ndeltn.en on de Hapla eilanden en de AshmoresXoal M e e . x,oe « i n l j o n , je.as aan de sren.en seirbledljd «erd en dat do omstan.
„l.tedon.o.K al dreigde meerdere bemoeienis on., kracbten te boven te aean ona or toe houden dwinson.
•» ^
• ^ r,o a^T^^a in v.n-^chillende streken der buit«n- Boe bitter weinig ons ge^-as m v.i ^^< J-
,- , -r.^ ,111 PL:=.n naar voorbeelden blyken.
bezittingen te beteekenen had,moge uit e^n paar v
ln^^69 werd de controleur van Melolo op Timor wegEej.asd.omdat de bevolking niets met hem te maken wll^e hebben.in het gevel .e.-^ ^
J}
/l.«-e. (:.^dE-^.-«.«--
13 b e r u s t . i n SI ^ r 4 . . r v 5 d « . ResMont van T l « r « . „ 8 < « * i V « ^ .n eon
t^i.M.^U^ t o u r n e / r a . j a ' , ao.n z i z ^ b e b o e t . T e . e n ^ p r . . X v.n . . n Re.sL^.nt b . ^ v . n .h o . ï l n » v.n b . « t . u n s e v o l . a . d l e .™ « r . e r o . H l l y K b ^ d . n t e v o o r . o . e n b . t . . I . « r d . A a n V,et ver.u.T, « n . . n R..M,vnt o,, b e . t r a r f l n s van . e * , boof.en v o . r . I t f . l t . n . n . e r e on^opaste el.,=v,„p „ r . n i e t v o l . a . n . » e /
vol»ae .n>,.1.2 van .en R e . l . e n t . o . d a t . o z e aen de o . b e . u H . e o e f e n . . p r e s - l e had t o e i . - e v e n . D e h e r t r a f f l n j MeéJi a o b t e r w e j e .
o-, B a l l had de . e l j o r i n » ;Jan den R o M d e n t ' . y n , e « e , , t t e b e r e l . e n , , „ „ de onthouding van I n u e n ^ l n s . t e ^ e n w e r . l n ^ an g e r i n g s c h a t t e n d o p t r e -
„ , „ , , n « « ^ ^ o r . t van Karan, Ase. t e n . e v o l s e . E^en . . a r l t l . e d e . , o n „ t r a \ -
„ . en eene »eer Ule.nvoXle houden, doon de . e j e e r l n , voon.esohreven ,„aaUte„hl A - f n einde aan.Do e r v a r l n . l e e r d e h l e r . d a t de O . a . L a n . b e r . e
v , e «oschreven v a d . d a t u i t onthoudlnj s t e e d s toen,,>nendo n i e t t e n onrechte S'J^cri evisn a ,
verwarring v o o r t v l o e i t .
JT -,-,,v--5r,o Viare ont^^oud inpsnol i - Toch .OU. V.et t o t 1387 duren,ee;. r^e ^ . . e o r i n . h a r e
. . ror huitenlEndHche redenen d a a r t o e deP
! t i e k ^ou bBf^i.P.Oo!^. nu wed.r £a.en b u i t . n i c n .
' . V -. v.T->a-<:tctpher)en san eilanden by ^ s t o o t . Het be.oeK van twee Russiacbe oorlo.a.schenen
„„^v4-£.n n"> vt^rschillend©
S u n a t r . ' s WesW-nst . a f a a n l e l d . n o dat on.e reehten o . v ,r
. , „ , r c h l v . , l n o . eens In b e t by.onder « r d e n n a . e . a a n en t.^
deel en van den arcMp^i uo_
. . ^ . t o'.-erbestuur in Nederland van bet o-.-e^en ^ het voorscbryven door bot o.^p^i^^
• Ac. . n t r a c t e n met de Inlandscbe v o r s t e n .
^ n e r .ebledsoiuscbryvin^ ^r^ de c n t r a c t ^ - n
, • . t de im.n^Bcbe staat.nes werd voorje^cV reve
Gererrelde a£nraJ^ln2 met. de Inic-noia.
^ _ , , ^ . - , t wa« aesloten,i.o«Bt eene a c t e van en van die waarmede n o . . . e n contr- et
e r k e n n i p . worden sevrae^d.
V e s l i s s i n . .anden a.G.Loudon in^TB^do.r bet o p . e r -
Blyken.s eene besHssinL, vc?..V ^ , , T . d ' i nW
w e r d e n o . a . d e z . n . o n a f b a n b e l y -
L-^ D, J v.ostunr in Nederland be'Kracbtx.d^in 88^^-^cZ. Q^^w-A^^^^^ Iprlie adv , , e . r d e . 4 * . . ^ ^ - ' 1 8 9 0 ^ e , e n 3 de v e s t i b i n , van een buU.en-
10 l a n d s d ^ - a v o n t u r i e r in b..t k u s L - e b i ^ d van S i ^ i ir. de T o i a i n i b u c b t .
Den ^ e n . r a a l t e S i n . . : . o r e werd t u t fnuiVina van d e r ^ e l y V . n ^ i ^ i n g e n r a s v e r z o c h t t e will.^n bukendraeken.dat .^y m e e s t e r waren van g e h e e l Ce- l e b e 3 . -
H * t ' v o r i 2 e s t a n d p u n t v;erd e c h t e r door den i . i n i s t e r van VoVv ^ .n M8cT<ay g e h a n d h a a f d , w a a r b y werd a a n a e t e ^ k e n d , d a t . y ur.s - s * * a ^ r , . a r de b i n n e n l a n d e n zouden u l t b r . i d ^ n . z o o d r a d . t y d d a a r t . e was .ekuinen.
Afwykend h i e r v a n b e s l i s t e de G. G.Roos.b.orn d a t d e r ^ a l y k e landscha:o:.en t o t N e d . l n d i e b e h u . r d e n en a l s z o . d a n i , In z e K . r e n z i n under o n z . s . ^ - p r e m a t i e stonden.Hunne o n a f h a n k e l y k h e i d t . a . v a n h e t b u i t e n l a n d werd
daarmede o n t k e n d .
D.,or b u i t e n l a n d , o v e lnn..«.1«> «^r<J*,n z . . a t ^ . y i=a:CT,tut, In a .
l a a t , t e j a r . T O g g v . n ^« 1 9 . . . u » r l = v , t , n s en . r a a d v . n o n z . h e . o . l l n j
„ e t de Inland,cV,e rtaatje, b e - , . . l d . Co.al , D r . M . r e a a o i n eene l e . l n » . • 1 . t Tnr^ '^..n ze*-*^ \ i ^ '^^ ' ^ l o t a c t e van h e t B e r l y n s c h e Q van 1903 m h e t I n d . ^ e n . ^e*?* ^ " ^ ^ , ^
. , + -. V V,. .r Afrika de v e r n l i c h t i n c r d e r k o - c o n a r e s van 1B85,-ta; rin^^zy h e t ouk vuur A t r i K a . a e
i>..^^n <.r-kpnd werd om i n freannexeerde l a n d s t r i ^ k e n Vet b e - l u n j a l © mo^^-^ndhedv^n erKena weiu um
•• . a a n , a n e . n e . . e . . . . . ^ ^ ^ ^ 2 - ^ : : ^ - ^ . . „ . . „ . ^ n ^ n , . . . . e e e n ^ r e c h t o n / m h e t . « . o n a . r . a n ^ f Z T e n „ r . e e r . . n , e t ' n a l . t e n ^ . . . c,y o n -
e b e „ t u u r a e . 3 h e t b e . u . t . y n , e , „ r t e v . n , M e . , n . d a t U . X o n i a l e a a n s . r a . e n z o n a e , u l t o e r e n i n , van j e n o . . . T e t t e l y U a n I n v l o e d o. h a n d e l en v e r d e e r ^^
t e . e v e n l . a n . l l c h t t o t . o . l l y . h e d e n en v e n . l V - . e l l n ^ . n v..„^en X e . d e n . Voor Nederland Kon zyn poXitleX b e l e i d ten a a n z i e n van N e d . l n d i e , e e n zaaU van h i ; n e n l a n d „ o h e b ^ o e l l n ^ b l y . e n . w a a r h e t b n l t . n l a n d o n -
+ .nr! Y e r a n t w o o r d e l y k h e i d s ^ e v - e l ouV voor de v e r s c h i l l i j t e g e n o v e r s t o n d . verani^wuu
, t-^at-^nr^en irioest d a a r d u u r o n t s t a a n , in z e l f b e s t u y ^ n d g e b i e d b e s t a a n d e t o o s t a n o e n
V . . . i c h a l l e r e e r s t duor h e t i n ^ r y p e n in h e t w a n b e s t u u r van h ö t u p e n b a a r d e z i e n aiierewx--^-•
den v o r s t van Lombok in 1894.
3
z
r
\ \
/'' oitA.
20 In d. h8n.U.lin2en van de eerste karper der S.G. .ittinE 1894; bTz.^
12-19'vindt lüen als v^rdedl.ln. v.n den lainlster tc-enover de opmer- king dat het iouverneiaent zich by het contract laet den vorst van bom- bok^verbunden T.ad .ioh ni.t met het inv^endl^e bo.tuur v.n het lends.l.;»
t. zuil on inlaten.li dat ../anbeatuur 2«en bestuur J ^ en dus bemoeitnE daanned. .eo.rloufd';2/ dat aan.e.len do vorst van Lombuk by art.lven bet contract v.rkl.ard Vad.dat zyn gebied eigendom .as van Vet N.I.Gou vernement..rt.55 van h.t R.R.de boscherming d«r inlandsche bevolking door den G.G.tegen willekeur inhoudende,hier toepasselyk was.zoodat
aan de onderdrukking der sJsaKs eon einde gesmaakt moest worden en ten^_
S l o t t e ^ .en ber.ep .p William Lea W a r n e r O . ^ ^ . ^ ^ ^ ^ ^ ^ 2 X 1
1 ' Ju^^^-tt^ JJ^U^'^
^ ^Mi4H^'rec>-'t geeft om integrypen.i
^-.r,+ «n vn aelukki-T bevonden,raö?r zooals U ray De twce^-^rste argumenten ^yn geiuKKi^ „^ ,
. . V IV V, H^t laatste sr^ument toont duidelyk.dït zult toestemmen^ntet houdbaar. Het laatste c.r.u
. ' •.>. «fvroe'^ wat eischt het buitenlend,welke plichten het opperbestuur zich afvroeg v/a-o
. .n -^ niet onder ons rechtstree^sch gezag *- hebben n^ ^oK ten aanzien van de m e t onn«r
9 Staande onderdanen.
. .-n b.clnsel -ebroken met de onthoudingspolitiek.
Hiermede was dus m beginsel _.«
. ^. Tnlandsche zelfbesturen in de 19 e eeuw r^yn De contracten met ae Inlandscne
« . „ . . , ...-a...^ va. . J . : ö . . 4 i ^ o . ™ W i . , t . u o « . .oor .e. 0.0.
" " T o l ov.rr.«n. en 1... v.ue..,Xoo„ .oo. . o . , . « o . n . . .u.sc.on- ,.,,, ... .. „ U « . o... van .a.en ...en ..,=.«ven .n « n . ac..
inhoudende:
21 ip de vouruitzetting van h«t berins^l van het Nod.oppergezagu^.4^'ge~
vmt-s,c^te-bewys voor onze ^aanspraken tegenover het buitenland.]
2o dat h«t inwendig bestuur zonder tussch^nkomst van dat oppergezag
zal kunnen ./orden g^^o^r^^^^^^^^-^^^^^^^:;^^^^^ .-,aanrak,ingen„h«t,. gouve^ - nement geun verplichtingen oplegt.v/aaruan het niet kan voldoen.j
30 de bepaling der voorvraaraen waarop het oppergezag van zyn tus^che.- kom.st afziet en
4. fl. a.n»,.ln2 fl.r Bl.i.l.Jen v.et ™e.rt j.soMkt aan « e voor.aara.n 1.-
v.n en ulUocrin, te ï«en,m,t » e « a h . « e laatate punt.n ^edoel. mo,t .yn:a« vcrpllchtin. tot op..f«n» van al «at In d.n wej «taat aan de X uUhreldin. van «Ivaarl .n t.e..c„av1n. ,n In h.t by.onü.r tot .ot t.
^- .-f aiowöY'nv osndelinrrscVap en wlll«~
keer eaan of afaohaffon van zeeroof,alav«rny,panaei . keuris... bescMkklna ov«r personen en luederer^
• U - , — ,-^,rder vallen M e r ook onder alle r^ohten.dle het jouverneMent ,,,!, v„ het sluUen van het contract bedingt ten aanzien van de recht-
spraak het recht tot het uitgeven van conoe„,lïn.de bepaling van de
„,n»l,are .unt.de rejelln. van de lnko,:,.,t.n van het zelfbestuur enz.
werd m het contract van 1017 aan den sultan van Band.er.asln noe bystand te.en Mnn.n en bu.tenlandsche vyanden beloofd.ln art.40 van a .
instructie van^B Is bepaald dat die belofte « t uitzondering van byzo.- ,.re .evallen niet .eer In de verdragen .;.. «orden oP.eno.en.
B..r de « i e lee.ten en gebreken en de on.elykluldendhe, d der ,-. ir,^7.i een modeloontraot vastje- nlaatselyk/ opgestelde contracten l- m 75
. .9 artlkelen.aezlen m verband »et de heerschende steld van ongeveer 30 artiKci' u.u
r. ri',+ in .^p bv dat model gevew^f-
o.vattm. m die jaren Is het te be^rypen.dat xn ,. , /
• , , „tie ultdrukkel»vk « r d t seze^d.dat de re.eerlna »,et de vast
yde instructie uiuax u"'. > - ^-v. _ . . geenszins de bedoelln. had.om daardoor het sin, .
,telllni ven dat model geenszins
22 t..^n van nieuvïe v e r d r a g e n u i t t e lo'KT<en of aan t e nioed^^en.
s
In 1390 wa^ de al^emeene toestand onzer verhouding tot de bui- ' bezitLin^en zoo,dat rfy hier en daar in f^tr^ken met onbeperl<t zelfbe-
stuur .waarmede wy ijeen of ongeregel/de betrekkingen onderhielden In het zey>eel geen invloed hadden. Die landen, zooels Midden Stimatra .Mid- den Borneo,Korintji,de To Radia landen,Flores en Nieuw Guinea behoor- den volgens eenié officieele uitspraak van het opperbestuur.die ik zoo- even aanhaalde nietltot Ned.IndiS>.Overigens waren er m..t de verschille?».- de zelfbesturen hier met de rad^g-^ s alleen ,eïiders weder met radias en rvks^rooten contracten r^esloten en ambtenaren ter controleering van de O gesloten overeenkomsten aangesteld of »«i bleven die contracten onge-
controleerd, zuiver formeele,nietszeggende documenten.
Waar een vyandige geest heerschte daar bleef die ook met feet con- tract bestaan,daar bl^eef een gespannen verhouding en moest meermalen * tot .wapengeweld worden overgegaan.
- Dat in werkelykheid de schriftelyke overeenkomst nooit een maat- staf is geweest voor onzen invloed is zeer helder uiteengezet door Dr.
C.Snouck «.i'^^^Ift nota over Diambische aangelegenheden van het neer 1900.waaruit hier eenige aanhalingen mogen volgen.:
^ H..t politiek;;^ GontractChier wordt bedoeld dat met Djambi/.dat nie2^
^^gezegd kan worden de verhouding te beheerschen.lydt a.n dezelfde gebre-
^J<en als .oovele andere contract-^n met Inlandsche vorsten.Het bedingt
^met grooten omhaal van woorden een a a n * ^ ^ voordeelen ^oor het gouver- .nement.die ..n voor eon ook zonder vermelding op napier^geheel ver-
r. -tr.,,! ...r! on pen Inlapelschen staat krachtig zekerd zyn,waar wy onzen invloed op een j.iii.rti
,•+ «.n ^nUpi lot werkelykheid buiten het
^,doen gelden, waarvan echter nooit e^^n enkel L O ^ wei ne y
nanier .eraakte.wanne.r wy passieve onthouding betrachtten/ eh verder
& C(yi-voLlK~
23 „ y^Y weten ze y ^^ed.dat de mate ven onder2e.3c.i-'iT<tT-.eid nooit ar^an^t van den inhoud aQV artikelen maar '<?el van de vfv^e '^^laron het TiH^ttnur
jt - » ••
zyn jyil /reet Le doen e.^rbledlgen. "
Dr.SnuuckH. keurt ouk ir het byy,onder het artikel af,waerin unt- houding niet de binnenlandsci'e aanj^elesenheden ven den Inlcmd^chen ataa^
Yirordt beloofd,omdaL daardour de knevelary en de tyrannie der Inlandsch-fi- hoofden ongerept wordt gelaten.
Wat hier vov^r Dianibi in > et byzonder werd or)f7eiaerkt .geldt voor e l ^
De Inlander beziet de verhouding van het Inlandsche rykie tot de laachti^e koiaoani/ op zyn manier en gebruikte daarvoor b.v.in de Boegi- neeschl londen een geliefd door Dr.Matthes genoemd beeld-,wy z.yn als de blasdies het f'uuvernem«nt els de wind,die ze meevoert.„Moeten -y daar- bv ou^< lan de^verand^rlykheid van den .rind denken. We ./eten het m e t
^u^ar .eker heeft de Boeginee. niet ,edacht aan ^-\;=^,!J^J^^^^^J,^ ^ ^ l " ^ , . voor die verhouding. Dat vreemde.geheimzinnige ^'^^"^^^'^^'f J*J"", " ^ ; ' : r .aren van onthouding van - - : J - : ^ > - j r e f Sn^^edr kï. ^bor ^ f fluweel.satyn of gele zydo.iaet ^^f ,^^^^; 1'^;,'J^,^f,^ ^eTli^^ beiaard en cf- .erd in een kistje - n .a onie f ^ J ^ - I ^ ^ J . ^ t L t ^ wórden ont.ien a«gloten cis symbool van ^t.^ i'..n-,i^-i^
in a.oX 1 « n a. baret j p r _^^ ^^^ ^_^^^ ^^ ^^^^^
ao.r Dr.Il.Mriar.1 ^«'^,.f ""'^j;^J;,^', I B 9 0 «et ie lands=v.an:e3 Todjo.
Saó«.soe en P a m i m de ' ^ ' ^ " ' " ? , ° " „ - „ , „ , , 3^,^ in .Un r>«rTO.,n van ^en
^'" ^^„"«./."l^ncnt-ir";;;' n':iirarn:;ra.en overtuig. sC.en te
e v e n g e n o e m a e n avonuui.-L«-J
*
^^'* wat er in die blyVbaar haastig --^^^^^^:^rv rb e:d ^^^e '^v't^
.en dl betrokken hoofden volstrekt nxet en hoogst v - ^
;erne:.en.dat al hun land van hel Ned Ind .ou^.^^ ^^^ ^^^ ^^^^^^^ ^^^ ^^^^^
den zy.toen hun dit werd verteld ^et i^ ^^^ ^^ ,^^ ^atoe maar
woe,maar. dft moeten die groote "^^^l^'J\flJ:^^l'l, vae. verder.dat zy mee.*- :3am;n uitmaken." Het b.ste zfrnrK^^^ ^ ^ ^ ' L boven hunne slaapplaats
^'den te kunnen maken van die ^-^^;;'^^^J'J;'^V Dr.Adriani vertelde my,dat op te hangen als een " - ^ ^ ^ ' ^ ^ ^^^^J^o.^.r^l^^^^ vroeg.of *y va,*
e^n dier hoofden hem e.ns ^l^^fJ^^^^Zl^^^,, .o^^kunnen laten maVen/
de omslagen van den band ^een gouden kno ^^^^ ^^^^^^ var^Bada.een ber;.
De tyden .yn ^^^^f^^.^-'f,,'^:'.,,:;, ,e op eon dubbel vel gedrukte j landschap je, ev.n^e.ns in ^^^ "^^ J^^^\ ^^/,^ ^^t kistje waren verdwenen . W t e verklaring voor,de Z^^^^^^^^ ^ ^ Z . ^ebied doorreisden.wat i ^ - ^ ^ ,aar de ambtenaren ^-r^^-^^Z^^tt T/zendelingen vermocht te doen/
1^9001 n
:nr:-:-Xn''riranrrulï:n L-..n,U.T.n..n .e™.»,., te .oen.
23 „ i'^y vifeten ZQ y 2oed,dat de mate ven ondergegchiktheid nooit af^-an^t van den inhoud der artikelen maar iïel van de -/iryze '^/faron het Tje.stuur zyn wil '^eel Le dAjen e.^-rbiedlgen. "
Dr.SnouckH. keurt ook ir het byzonder het artikel af,v/aarln unt—
houding met de binnenlandse^'e aangelegenheden van den Inlandschen staat wordt beloofd,omdaL daardoor de knevelary en de tyrannie der Inlandsch-é- hoofden ongerept wordt ;3elateno
Wat hier voor Djanibi in >el byzonder 'fferd opgemerkt,gelift voor el-«
zelfbe3tur«nd gebied In overeenkomstige omatandigheden.
^ Kon het gouvernemert by contracts^vyzlglng al nieuwe rechten voor zich bedingen,zooal3 1 v. het recht tot het uitgeven van mynbouff en and re conc®33le/l Maar,waar de zelfbesturen dat nog niet deden, in AtTeh,;^' wear na het afdoende gewapend optreden van 1898 het gouvernement van zyn overmacht gebruik makende,elke bepaling aan de contracten kon toe- a gevoegd krygen,die>y wilde,scheen een dergelyke uitbreiding van bevoe^-
heden v*ft W t sw*.«*.»»**«MM**«t,waarvoor steeds met een honderdtal zelfbestu- ren zou moeten worden onderhandeld,zeer onpraktisch. De toenmalige gouverneur van At::eh^generaal van Heutz^stelde daarom den G.G. v. d.VJyck voor.in eene korte verklaring waerby de hoofden zouden uitspreken,dat hun landschap volledig tot het grondgebied van Ned.Indie behoort en zy
,t de bevolking volkomen onderworpen .yn a.n ons gezag en in alles on- bevelen en voorschriften als wettig erkennen.de verhouding tot het mei
Z é
gouvernement vastteleggen.
De al»eme.,ne ,,eoretarl. .ehttc i..t plan onuvtvuerb..r.0...^.nl„ rUt
«fU.ur.n., rapport .af de G.B. opdracht tot . . . offlclëet voorstel...ar o,, a... 2ouv„rn*ur »an At.^ih in e.vn .»or uUvoori «..l.or Dr.S.H.2..t.ia
sctryv.n d« nood-aV.! y:-v,e1. heto02.U.verander1n2 in de„ b,.Bt.rn..„ toe-
II
n ^n de .ebrul^elevke verklaring in 18 artl'xelen .d^ e 24 stand te brengen «n ae gehruiKCLc,
. . vnd maar In ^eon enkel opzlcVt een beold van 3l0cht,H waarde < ) papier had.maar m .
"" ^ /!,:. ,>n,iprhuori pv eden va<^
V ^.-v^rr a-^f te veranderen en oi n« onaernooi .^
de vjerkelyke v e r ^ o u d m s saf te voxc
, • ^ + .r r-VT^r^n met behoud van zelfbe«tuu.&
At^r^l-- tut r.c^tstr.ek.scv^ ^ebx.d te vorklar.n
^ i^XKiw^'van ^^en ^ouvorneur een instruct- n ..a.rby de hoofden -i*^ u^vi.-^'*--.^^^
/' ^ c > ^ tie .ouden ontvangenden de v.^r*..r:^.-^^^^^^
.1.^ wv«d»^***«-^'^ ^^»^ landachpp by de ac_n-
....»="".'- • • - " - " • • " : • • • : ; : ; : : : ; : : : .
.-, ir^Y'l^T a n n f en xn x-wew cu
, . . t . , v,r de oude v.rtlarlns.nieu».. v . r t l . r , r , .
. n nieuwe ».n.telUn2Bacte . . u ,,or.en . , t . , o . r te.,.Uener.,«.rby t.un dan «.-n nieuwe
c r e r e i k t . j. ^v, ur.+ o^oi^vi.
" 0. V + Tnp-t=5te b f e S l a t e n . H G T . o j , ^
0 , , r ^ . i n d l - v - r e ^ e e r i n . werd t o t W t l . . t » t e
Uoor -»- ^ „v^viprinp inV>oude^-, «^ o ..n d e r d e s r ci»**'' »^^^ J ^ V H V P I de v e r K i a r i i ' ü -'•
, . 3 t u u r e l - V , t e t o e . o . S . n . , „ , , , „ a . e d . n . . d „ t V^et - . o M . l e v , m . e o n e r l e l . a n r a U . n » - . . t
d e , d a ^ rn.^ ,-,r->Y«deel en ouk i r r . 4--./,V, «!•««^ van ooruWSJ-
, . , , , n De « i n l . t e r . = n « o l o n i e n t o o ^ « -
^ou s t e l l e n . __ Buroneeaohe naburen - -
. , „ Ko..,t d„ .edac.te te voor.C.n-.oe .ullen de K ^ ^ ^ ^ ^ , - ^«+ door het wftS^-aten van
. -. tA , ^ , l r • d e e l e n . d a t a o o i u's -
« ^ d l t nieuwe beleid oorde ^ ^ ^ ^ ^^^^^^^^^ ^_^^ ^^ ^^
, . „eenm. .ou .unnen ontstaan dat d e . . . , ^
„ , e l e n voor...«ende bepaUnj.wa. vervallen.- , , , , , . , . r^a.-stelde model der n.v.k,
W.rd het oorsi^r.nK»!-. - ^ , , , „et vr«eT»de mojend- , t verbod van «taatKundije aanraVxn. ™et
. o e . i n s van bet v.rbod , , „ , , a v i n e b.loofd werd
. -1 T u r « « r i n nakoTOino e n ' «
, , . . n vet l a a t s t e art,,.el .«aarin , „ , , , , . . , , „ verVlaard V. i ^ n uit^-^evaardiga of toepa -
V - - - — " " -^ ' - ' ^ ^ : , , , , . ,erd vervan.en d.or de be-
. . .eeeven door den .ouv.rneur ^ ^ ' , . , . 0 . d i e n s t , ^r^rr vfjn regelingen door - - , ^^j
. o . t e v a n ^ ^ W , ^ ^ ^ : - . . o i : i n ^ ^ ^ , r L - - ^ - - - - ^ ^ ^ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' O ,,X../v.rte.enwoordi.er en ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ .ood.akelyk ,o.dat
,,H.e.enwoordig.r.Do.e . y ^ i ^ - ^ - ^ ' ^ ^ ' ^ ^ 5y re-elingen^door den gouv.
, + +.>n r-en^^ien van ov Rtieb cteriaakt ten -<
erneur van A^je . ,
ond«r«erpen U t de b,v.eïd>..W var, den G.G. ^ f ,U Kroon be^oor«n„o , . i o * . « t t i » a c n t e . D« .elft,..«turc.n :.yn bevo.gd door d . b e l o f t e de h e -
v . l . n v = n .•„„ G.G.of h . t ^oofd v»n 2 e « r t op t . v o l « . n
. v e r p H o^t d l .o n a . r « r p o n t e r e . e l . n ^ d i . b e t ï0uv.rne,.ent n i e t . . n . i o b beeft , e - boud.n of , « r v a r de r e j e l i n , bun wordt o p . e d r a ^ . n . Alle obderwerr^en r . l e t door b . t Z . b e s t u u r . e r e j e l d - - r d e n ^ ^ t , o i a . n , de h e v o . j d b e l d
• „.„v*,+ ro<.;<^ob "oebied. H e e r e n d l e n n t r e g e l l n s e n
ïan olV.en wetgever in recbtatreeKsor. _e..i« • j
^m . . b e s t . , e b l = d door een B . v . C . B o . t . zyn d u , ' e v e n . . e r onwettig • * « - * * .
^ . ^ i ^ . a l s .y d a t kraobtena a r t . 5 7 R.R. In r e c b t s t r e e K s e b g . b l . d . o u - v . t 7 Tin^t «orden ult:;e»oardigd en b e b o e -
den iyn.wel kunnen zy door "-et Z . B c s t . «oraen
.en dan s l e = b t , b . k r a c b t l g l n g v.n het H.v.Gewest..
Zooals h e t Taet enkele « o o r d e n In H. ^ van de nota van P.B. en B
i , , e . . » d : d e u i t a r t i k e l 3 K.Y.voortvloelende bevoeedbeld der a u t o r i -
t e i t e n . a / ^ u n „el v o r ^ r o o t l n g van r e c h t s g e b i e d . a a r n l . t v.n r e e ^ t . -laac^'t.
,.^-. V ri-. vG -larir- vrerd in 1907 a l ^ uniform m o -
eel korte verklaring vastgesteld. Behoorde by de oorapronkelyke ver- Klaring eene af.onderlyke acte van erkenning.de.e 1, tbans vervallen
.n de erkenning en bevestiging wordt behalve voor bestuurdors.dle by vroegere contracten r e e d , erkend en bevestigd .yn opgenomen In de
<^ ^- rKc cTHPf^kGurine en bekracVtiging er formule onder^K.V. 2eschreven.die de goedkeuring
van door den G.G.inhoudt.
r«.t d, g e n o » d e K.V.ko.en overeen de Oo.no.ng B<^llan verkla- r e n , .e::;^e~n .>U,tenlge landschappen ter S.O.ult twee .rtlkelen b e -
• . . H e t artikel over'-ft-^taatkundlge aanrakingen ,net vreemde m o - stasnde.Het artinei. uv«x """'*,*^
^.+"'"l>r-^v^rbod in vroegere contracten .^^ A r, i<^ hier we<ïvTelaten,omdat dit-v^rooa
fTcndheden is nier v»w.„.,«-^« i ^ ^ » Ï « » ^ , ,
L t d ^ t a a t ö e s niet voorkwa..de Slgl-verklarlng.dle slechts weinig verschilt van de Atje'h verklaring,de Ternate en TidoreverKlaï"^^2.
^ w V mfei bvvoef^in^T van «en vi«.--^de artiV.èèyf in n a - 2©l,x^luidend aan de K.V.myt iDyvoeiJ-i ^
"^''***v . ^ v,+.y^^f>tön waarbY het güuvernement de b e - vol^inr. van art. der oude contracten,waaroy .
' " , i T . tvde he^o zelfbestuur eeheel of eedeeltelyk voec^dheid bedingt ten allo tyde n«o ^
^ "" . K4 0.1 in te lyven en tenslotte de T i m o ^ - by h«t r.cVt5treok3cb bestuurd .ebxed m te lyve
. -n door het hoofd van dat .«^..^t onderteuUend proces-ver- verklaring, e^^n door ne^ noox
n d«n nieuw oo-etreden bestuurder,wsarin deze on bael van b e e e d i - m g van den nieuw op«
T..ld a.n de door het N.I. SOi^verneiaent omnv hem derwerping en gehoorzaamheid aan
te stellen machten belooft.
T^-i,i*>Tvk evenwel voor Ternat M 4 , .eno^md. ve.Harlneer, «orden «.IcHélyl.
,<!.« in rt«n vorm d^r model K.Ï.E-'V.racV.t.j
„et b.V,.ud van V.et vlerd. a r t l U « , i n
V „^«t^.7incr van den nieuwen b e - door de daaraan .ehechtc- er.ennin, en b e v e a t i . m .
^ . 4n 4^•/H^r^ art.44 R.R.Kven-
«i , . . 1 . ^ oolitiek^verdras in den zin y^^Z/'van
suurder alb •*?:?« ?oi- o „.v^rSpn . n «-n de En^elsche re^eerins,women
, 1 , ^ in afschrift aan.boden worden a^n de E .
a i ö JTJ. ^ , ^ „ o n «^Q i s o^">—
f • • + .y.TOi^i gchrvven van oy i ^ ^-
^ - c! r XJ\ e.n lüinist^irieGi- rtsi^ ^ ^ » zv aan^^eboden aan d^ S.G.,I4:\ ^-^-n
^ ' •. w y^ . . v i « r i n . ^ e n van I n l .v o r s t e n op --U « l i e eenzvdi2)^,.e0 v e r k l a r i n i ^ ^ n
••^ _ ^.V.+ A1 van de irisx.i.voii - , . . e n d . n m . t v e r ^ y . l n » n a . r a r t . 4 4 R . R . « . r t . 4 1
. „ a a t . e e n v e r d r « W 2 . 3 l o t e n ™o.en wordon a . a . , . a H n i . v o o r . e s c . r . v e n . d a t . e e , ' X n l , t . r ^ ^ t e c d , « e t
=i^r> rv Pr en den ml-mA»!'*^/^^
, , „ . . „ . . e n a d e r e . o . d . . u H n . « n den . . a . e / ^
„ . d e n . . d e . o d e e « o . . y v o o . o , e . l e . . . n . aan den S . a . . . . o
, .oi-..id van de b e l a n i r y k h e i d ,^**- i . a . i n a wordt n i e t afkanKelyk :2esteld van
^=» de r e c e o r l n o met ac m v o e r i n ,
BleeK d u , b o v e n g a a t de r ^ . c . , „ l „ , . l m den , , . . . e l f b e s t . u r b e o o . d e . u l t i n » vond d a t b e g x n s . l
h a n d h a v m s v . n h o t . e l f b ^ „ , , „ , r t v K b e s t u u r In , , r a a l v H e u t . E e j . v e n l e l d d r a . d voor b e t b u r . e r .
o n d e r s e n e r a a l v . n e u . i„ n d s o b a i n e n
- ^ - i n d . e . . a a r . a n de a r t d V . e n . 3 t/m . 0 - - - " X : ^ ^ ^ - ^ ' . ^ ^ ^ v ; TH Pt z l f b e s t u n r . ^ > ^ '^•^
. , , , . v mei de h i e r i n op^enoinen b e - D. Ra.d van I n d i e v e r e o n i ^ d e z i c h
