Vraag nr. 43 van 4 oktober 1996
van de heer PIETER HUYBRECHTS Bossen – Gezondheidstoestand
Het aantal beschadigde bomen in de Vlaamse bos-sen steeg in 1995 met 11 procent. Daarmee staat het schadeniveau van de Vlaamse bossen op zijn hoogste peil sinds de aanvang van de inventarisatie in 1987.
1. Welke factoren veroorzaken die verminderde bosgezondheidstoestand ?
2. Welke maatregelen zijn er reeds getroffen om deze bosverzwakking tegen te gaan ?
Antwoord
1. Uit bosgezondheidsinventarissen 1987-1995 en ander onderzoek (bosbodemmeetnet) blijkt dat de schade aan de bossen niet door één enkele factor kan worden verklaard. Traditionele scha-defactoren als ongunstige weersomstandighe-d e n , insectenaantastingen en schimmelinfecties liggen mee aan de basis van de verminderde bosvitaliteit :
– weersomstandigheden : o p e e n v o l g e n d e droogteperiodes al dan niet in combinatie met hoge temperaturen, late vorst in het voorjaar tijdens de voorbije jaren, hagelscha-de ;
– insecten : in 1996 onder andere sterke blad-vraat bij eik door Kleine en Grote winter-vlinder ;
– schimmels : bv. Sphaeropsis bij Pinus spec. Luchtverontreiniging wordt als "niet-traditione-le factor" tot het oorzakencomp"niet-traditione-lex gerekend.In dit verband wordt vooral gedacht aan zwavel-en stikstofdeposities, reczwavel-entelijk ook aan hoge o z o n c o n c e n t r a t i e s. Rechtstreekse schade door luchtvervuiling wordt in Vlaanderen zeer zelden v a s t g e s t e l d . Schade treedt waarschijnlijk onrechtstreeks op via beïnvloeding van de b o d e m p r o c e s s e n . Luchtverontreiniging wordt beschouwd als een stressfactor, die de bomen gevoeliger maakt voor andere schadefactoren. Verdroging draagt mogelijk bij tot de toegeno-men schade, maar motoegeno-menteel ontbreken vol-doende gegevens om dit te staven.
2. a) In het Vlaams Gewest wordt intensief onder-zoek verricht naar de oorzaken van bosver-zwakking via de bosgezondheidsinventarisaties en het bosbodemmeetnet (intensieve en doorlo-pende bewaking van het bosecosysteem). Beide projecten maken deel uit van internationale o n d e r z o e k s p r o g r a m m a ’s in Europa (Europese Unie en ICP Forests van de Verenigde Naties). Het meetnet-bosgezondheidsinventaris omvat 72 proefvlakken, en via het bodemmeetnet wor-den depositie (pollutie), b o d e m , b o s g e z o n d-heidstoestand,groei en voedingstoestand van de bomen, evolutie van de vegetatie en meteorolo-gische parameters gevolgd in de tijd.
b) Daarnaast worden verschillende andere onderzoeksprojecten uitgevoerd rond aanver-wante thema’s. Het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer coördineert de meeste van deze projecten. Het betreft onder andere :
– bodenverbeteringswerken – bekalking als curatieve mogelijke maatregel tegen verzu-ring (UG – Labo Bosbouw) ;
– invloed van hoge ozonconcentraties op bos-bomen (UIA / Instituut voor Scheikundig Onderzoek) ;
– Sphaeropsis-schade bij dennen (UG) ; – eikensterfte (KUL, UG, Koninklijk Museum
Midden Afrika).
c) Volgende bosbouwkundige maatregelen wor-den aangewend om de draagkracht van het bosecosysteem te vergroten, waardoor het bestand is tegen externe verstoringen :
– aangepaste boomsoortenkeuze : belang van secundaire boomsoorten en soorten met bodemverbeterend vermogen (goed verteer-baar strooisel) ;
– beperking van de kaalkap (potentieel gevaar voor verhoogde uitspoeling van nitraat) ; – omvorming van de homogene
naaldboombe-standen tot gemengde benaaldboombe-standen (= risico-spreiding).
d) Reductie van de luchtverontreiniging is noodzakelijk als "brongerichte" maatregel. Diverse voorstellen terzake werden onderzocht en voorbereid in het kader van de milieuplan-ning. Na goedkeuring van het Milieubeleidsplan
door de Vlaamse regering, zullen de geselec-teerde acties worden uitgevoerd.
