EXCLUSIEVE FRIESE STOELKLOKKEN

H e:.t hr.e/pun:t ^VOO/I. po.li.:t.Uh.

In. JOÁelijk Oen HDD9 : hrafl.de. keuken. .in. ~~

f.in.tû...t.Lè.cl.A!.~.

~ :t/m VlliiJa9. : 1uu:A &

l4t all.un. diJwt

EXCLUSIEVE FRIESE STOELKLOKKEN

Schoonheid en Vakmanschap Distinctie en Betrouwbaarheid

Stijlprodukten uit de Meesterhanden van Klok- kenmaker CHRISTIAAN VAN DER KLAAUW.

Kruisstraat 5 te Joure (bij de Kolk), Friesland.

05138-4390

Open huis elke zaterdagmiddag van 14.00 uur tot 17.00 uur. Door de week op afspraak.

RESTAURANT LES ARCADES

gevestigd in 16e eeuwse Raadhuis van IJs- selstein.

Centraal gelegen 7 km onder Utrecht

Paul en Sylvia Udo, Weidstraat 1.

M

Tel.: 03408- 83901. !LY_!

Prins Hendrikstraat 10 24 11 CT Bodegraven Tel. 01726- 12737

• eiken en mahonie meubelen

• klokken

• koper

• olielampen

• porcelein etc.

Geopend: dinsdag t!m vrijdag van 10.00 tot 18.00 uur tevens vrijdag van 19.00 tot 2 1. 00 uur zaterdag van 10. 00 tot 1 7. 00 uur

Vrijbeid en Democratie

veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie

Nummer 1329 19 november 1985

Hoofdredacteur:

Reny Dijkman Algemeen redacteur:

Victor Hafkamp Parlementair redacteur:

Miehiel Krom Buitenland redacteur:

drs. Jan van de Ven Vormgeving:

Siem Willems Redactie-adres en abonnementenadres:

Petra Beijersbergen, Koninginnegracht 57, 2514 AE 's-Gravenhage Tel.: 070-614121 toest. i7 Telex 33564

Druk:

Ten Brink Meppel b.v.

Stichtingsbestuur:

Drs. H. B. Eenhoorn W. J. A. v.d. Berg Mr. J. de Monchy Redactieraad:

Drs. H. B. Eenhoorn, vz.

W. J. A. v.d. Berg, secr.

H. F. Heijmans H. A. M. Hoefnagels Drs. Th. H. Joekes J. van Lier Ir. D. Tuijnman Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet b.v.

Postbus 20,

2040 AA Zandvoort Tel.: 02507- 14745

Het volgende nummer verschijnt op 3 decem- ber.

lrina Grivnina bij aankomst op Schiphol

(foto: Hans van Dijk)

- Interview met Leity Wind, voorz.

Vrouwen in de VVD

- Irina Grivnina in Nederland

- Interview met oud- secretaris-generaal Vis (BiZa)

- Herhaalde oproep voor Nederlanders in den Vreemde - Joan van Dijk over

Middelburg - Europa: Jessica

bestrijdt relschop- pers

Inkomens toesla- gen in de land- bouw

DOCUMENT A TIECENTRUM

NED~RLANDSE POLITIEKE PARTIJEN

H

CDA-fractieleider De Vries had daartoe in zijn bijdrage aan de algemene beschou- wingen al een voorzet gegeven.

Voor de bewindslieden van de VVD was het die vrijdag echter wél een nieuw ge- luid in de ministerraad. Het algemeen gevoelen bij de liberale ministers was dat je . · zó geen zaken doet en de bijval was dus nul. Bovendien kwam Lubbers ook nog met een privéplannetje richting Moskou. Verbijstering bij zowel de liberale als CDA-be- windslieden, die hierdoor compleet overvallen werden. Lubbers op de solotoer. Door de liberale bewindslieden is die dagonder leidingvanjustitie-minister KorthalsAl- tes, die volledig in defensiezaken is ingewerkt, zware kritiek geleverd en stevig te- gengas gegeven.

Binnen de VVD betekende dit optreden van Lubbers een tweede deuk in het vertrouwen in de tot dan toe deskundig opererende CDA-premier. Want ook zijn uit- lating dat het bij de komende verkiezingen tussen Den Uyl en hem ging, heeft in de liberale hoek geen applaus geoogst.

Helaas is dergelijk optreden een bevestiging dat men met het CDA weer alle kanten uit kan. Resumerend: Lubbers, minister van Economische Zaken in het ká- binet Den Uyl, meewerkend aan een desastreus beleid; daarna Lubbers als CDA- fractieleider gaten schietend in het economisch herstelbeleid van het kabinet Van Agt-Wiegel en thans: Lubbers premier van een no nol')sens kabinet dat het finan-

cieel-economisch herstel fors ter hand neemt. Bovendien heeft de premier inmiddels verklaard dit beleid niet tot inzet van de verkiezingen te willen makeJZ. .Geeft Lub- bers daarmee indirect toe dat tijdens zijn premierschap de VVD een sterker stempel heeft kunnen drukken op het gevoerde beleid dan het CDA, dan hijzelf? Het lijkt erop dat hij met deze uitspraak die stelling van Ed Nijpels onderschrijft.

J0or mensen met een geheugen ligt straks de keuze niet tussen Lubbers en Den Uyl. Die zekerheid vindt men wel bij de liberalen. Daar zegt men: Dft is ons beleid geweest. Daar staan we achter. Dft is ons programma voor de komende vier jaar, ge- richt op een voortgaand economisch herstel dat leidt tot het verder terugdringen van de werkloosheid. Zonder gedraai en zeer duidelijk.

Tegen die achtergrond is voor degenen die voortzetting wensen van het huidig beleid een stemadvies overbodig.

1

·'="' ---

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

Nog vóór het Beleidsplan Emancipatie ter discussie is geko- men in het parlement zijn de gesprekken over de inhoud hoog opgelaaid. Men himlde aan uit de aanhalingen van an- deren. Pessimîstert schetsen een beeld alsof staatssecretaris mr.Annelien Kappeyne van de Coppello rofld 1990 met een · zweep iedereen naar de werkvloer zal jagen. Angst om te ver- liezen wat men heeft; angst voor de vloed van veranderingen die mogelijk over onze maatschappij komen; angst over het eind van de weg dat oningevuld open ligt .. . Al die angst is een slechte raadgever. De voorzitter van.de Organisatie Vrouwen in de VVD ligt van al die commotie geen moment wakker. Daar is Leity Wind veel te nuchter voor. De vraag die ieder zich in de toekomst moet stellen is volgens haar:

,,Welke richting geven liberale vrouwen aan de toekomst?''

2

Z

wen in d'e VVD wordt de laatste tijd scherp op de korrel ge- nomen. "Veel te militant ... " "veel te vooruitstrevend", wordt er vanuit de tegenkampen geroepen. De Organisa- tie vaart er wél bij. Leity Wind: "Zon- der dat we noembaar veel actie heb- ben gevoerd hebben zich nu al meer dan 3000 VVD-vrouwen gemeld als aangesJotene bij de Organisatie. Dat zijn vrouwen die zelf iets willen dóen.

Als je rekent dat je op het ledenbe- stand van een totale partij ongeveer 5 %actieve leden hebt, zitten we met deze groep vrouwen al aan het dubbele percentage. Het loopt goed ... ",con- stateert ze tevreden. "We willenook graag een levensteken van vrouwen die zich wel voor de organisatie inte- resseren maar er geen tijd in kunnen stoppen. Laat ze rustig die bon invul- len. Zij vormen de morele ondersteu- ning. En we willen óók," vervolgt ze zonder één spoor van terughoudend- heid "dfe vrouwen die zich vooralsnog tegen ons keren. Die ons te vooruitstre- vend, te revolutionair of wat dan ·ook vinden. Die vrouwen zouden zichjuist binnen de organisatie moeten laten ho- ren. Kernpunt voor ons is dat de vrouw niet alleen gelijkwaardig is, maar ook zelfstandig kan bestaan." Tegenover dat zo mooie, gevoelige beeld van de moeder om vier uur thuis bij het thee- lichtje (dat kan ze trouwens met een deeltijdbaan ook best halen) zo als ve- len van ons zich dat van vroeger herin- neren, schetst zij een ander beeld.

Dag en nacht ploeteren

"Als je naar het verleden kijkt," zegt

· Leity, "dan sloofden je ouders dag en nacht om de kinderen- het waren vaak grote gezinnen -te voeden en netjes in de kleren te houden. Mijn moeder maakte dagen van 's morgens half ze- ven tot tegen twaalven 's nachts. In die jaren, waarin de wasteil met het rib-

belbord en de kookwas in de soda nog doodnormaal waren, men kolen stook- te; niet over geysers, boilers en koel-

kasten beschikte, betekende een gezin dag en nacht werken. Voor die vrou- wen heb ik diep respect. Veel van het verzetswerk in de Tweede Wereldoor- log was zonder hun doorzettingsver- mogen en inventiviteit onmogelijk ge- weest.

De kinderen die toen opgroeiden in grote gezinnen konden zich echter net zo eenzaam voelen als de kinderen in de veel kleinere gezinnen nu. Dat kin- deren door hun broers en zussen wor- den opgevoed- ach, het zal wel eens voorkomen- is een mythe. De ouders hadden praktisch geen tijd. Wat be- langrijk was en is voor een kind is dat het één of twee vaste personen in zijn omgeving heeft oi:n zich aan te hech- ten en op terug te kunnen vallen. Dat kan de moeder of vader zijn (of bei- den), maar het kan ook één van de grootouders zijn of iemand van buiten het gezin.

Het huishouden is inmiddels zo geau- tomatiseerd dat veel vrouwen daar geen dagtaak meer aan hebben. Zij houden dus tijd over. Het meer betrek- ken van de man bij opvoeding en ver- zorging van kinderen, waarbij de.

vrouw ook buitenshuis betaald werk verricht, zal de huwelijksband én de opvoeding van de kinderen ten goede kunnen komen.

Laten we de zaken nog eens op een an- dere wijze bezien. Nederland besteedt

· kapitalen aan onderwijs. Iedereen, jon- gens en meisjes, krijgt de kans een vak te leren of door te studeren. De maat- schappij investeert ontzettend veel in de jeugd. Is het dan niet reëel om je eens af te vragen: wat geef jij die maat- schappij terug? Als enerzijds een nu- merus fixus moet worden ingesteld op tal van studierichtingen en anderzijds vrouwen als eerste-jaars of later afha- ken omdat ze een aardige man ont- moeten en ze liever thuisblijvend zijn sokken gaat wassen, dan is er wel mooi een plaats aa.n die universiteit naar de haaien. Dat is jammer, want zo'n vrouw zit met een halve opleiding; ter- wijl een man misschien door háár 10:.

ting achter het net viste. Daarnaast is het een economische noodzaak de in- vestering van de gemeenschap in het onderwijs aan vrouwen renderend te

maken. De gemeenschap betaalt de voorrechten van het thuisblijven en de keuze die daarvoor wordt gemaakt.

Dat dient men zich wel te realiseren.

Ander punt; één op de drie huwelijken loopt stuk. Dat is geen zonnig gegeven, maar wel een feit. Als je nu het gigan- tisch aantal bijstandmoeders ziet, heb je in feite al voldoende mo.tivatie om van ieder kind te verlangen dat het een behoorlijk vak leert, zodat het zichzelf kan onderhouden.'

Leity Wind'geeft nog een argument voor een zaak die voor haar zo vanzelf- sprekend is dat ze eigenlijk al die argu- mentenzoekerij onzin vindt. "In de toekomst kan Nederland zich de luxe piet meer permitteren om niet-werken- de volwassenen te tellen, want we gaan na 20 I 0 een periode vim vergrijzing te- gemoet. Er zullen voldoende werkende mensen moeten zijn die een minimaal sociaal zekerheidsstelsel, voor ouderen en voor hen die niet in staat zijn om te werken, veilig kunnen stellen."

Signalen

Wat doet nu onze staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid?

"Die reageert op de signalen die uit de samenleving komen, want een goed ka- binet luistert naar die samenleving. En dit kabinet heeft in 1982 in het regeer- accoord vastgelegd dat er tijdens deze kabinetsperiode een Beleidsplan Emancipatie het licht zou zien. En dan kan je als eenling of als groep wel gaan roepen: 0, wat is dat vreselijk! Dit plan is voorbij gegaan aan mijn inbreng!

Maar geef dan tegengas in de poli- tiek." Leity vervolgt "Om zich te rechtvaardigen zeggen dergelijke vrouwen dan ook nog: Mijn dochter van 17 is óók tegen. Die dochter zou ik nog wel eens willen spreken als ze zelf- standig woont. Het is vooral in de cate- gorie vrouwen van 40 tot 60datje de zwaarste weerstand ontmoet. Laten we toch even nuéhter blijven: Nie- mand wordt op dit moment iets opge- legd. Een liberaalláát zich niets opleg- gen. Wij willen dat de maatschappelij- ke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt opgehevèn; dat het rea-

liseren van economische zelfstandig- heid daar mede toe bijdraagt staat als een paal boven water. Dit houdt het · gezin als één van de hoekstenen van de samenleving heus wel in stand. En je kunt toch niet die investeringen in al die studies onbenut laten? Mi en heeft straks een dusdanige opleiding gehad dat ze niet alleen met boekjes uit de Bouquetreeks en gossipblaadjes tevre- den zal zijn."

Ze stelt zich keihard op met "gelijke rechten, dan ook gelijke plichten".

"En de dienstplicht voor vrouwen?"

vraag ik haar. Leity Wind weet veel van de VVD, maar nog aanzienlijk meer van de krijgsmacht ... "Zolang daar nog geen 25 tot 35% van het be- roepspersoneel uit vrouwen bestaat, waarom zou je dan ineens aan die vrouwen voor 100 %de dienstplicht opleggen. Daarmee haal je de zaken uit balans."

Kiesrecht

Volgens de voorzitter van de Vrouwen in de VVD zijn de Nederlandse vrou- wen verwend geweest. "Jarenlang hebben de vrouwenbewegingen in de twintiger jaren voor het kiesrecht ge- vochten. Na het verkrijgen hiervan dachten de vrouwen echter dat het niet meer nodig was in afzonderlijke verenigingen overleg te plegen en ac- ties te voeren. Als gelijke van de man zou de vrouw samen met hem alle maatschappelijke verbeteringen bera- men en uitvoeren. De economische cri- sis in de jaren '30 deed de vrouwenbe- langen weer op een tweede plaats be- landen. Het dieptepunt was het wets- ontwerp dat de KVP-voorman Romroe in 1937 indiende: "Eene gehuwde vrouw mag geert arbeid verrich- ten ... ". Wet werd het nooit, maar al- les bleef bij het oude na de Tweede Wereldoorlog. Pas in de jaren '60 ont- stond de tweede emancipatiegolf.

Dankzij het verdrag'van New York en de Europese Richtlijnen kunnen de za- ken nu niet zomaar worden terugge- draaid, zodra de economie wat tegen · zit. Dat proces is nu niet meer, te stop- pen. AJs je z}et wat er in de Verenigde

---~-3 ~~

Staten, de Scandinavische landen en Engeland aan de gang is, dan is Neder- land duidelijk behoudender. We zitten nu in Nederland met net zo'n contra- golfje als waarmee Amerika in de. zeven- tiger jaren te kampen had in de persoon van Anita Briant. Weinig meer van ge- hoord. Ik heb er niets tegen hoor, maar ik zou willen zeggen: Lieve dames, je schiet er w~inig mee op. Je houdt een bepaalde ontwikkeling niet tegen .. Het is veel belangrijker te proberen hier- aan richting te geven dan de hakken in de grond te zetten, want er wordt ge- werkt aan de weerbaarheid en de toe- komst vanjullie dochters en klein- dochters. Er is geen staatssecretaris, geen kabinet, ... er is niemand die zegt: "Met ingang van volgend jaar moeten jullie allemaal naar de ar- beidsmarkt. Maar vinden jullie het ook niet logisch dat de investeringen van de gemeenschap in jullie dochters, door hen goede opleidingen te geven

·die peperduur zijn, dat die dochters dan- als ze volwassen zijn - in staat zijn voor zichzelf te zorgen, en niet bij het minste of geringste terug moeten val- len op de overheid? Ik denk dat het heelliberaal is om mensen tot zelfred- zaamheid op te voeden .

. Processie

Leity Wind vindt het logisch dat de Organisatie Vrouwen in de VVD met haar bestuur vijf stappen vóór ligt op de maatschappelijke ontwikkelingen.

"Een processie," zo schreef Godfried Bomans eens, ₁,heeft het tempo van die ene man met hethouten been die daar in mee loopt. Het is logisch dat het bestuur de richting aangeeft en iets vóór ligt. Wij willen niet eens van die doordravers zijn, maar we moeten g_een pas op de ·plaats maken, daarmee komen we niet verder. Onze organisa- tie is bepaald nog niet overbodig. Op het moment dat ik zie dat we ons met een onnutte zaak bezig houden dan moeten we

er

Over het aantal vrouwelijke kandida- ten op de advieslijst van het ~oofdbe-

stuur is Leity Wind niet ontevreden.

"We moeten echter wel zoveel zetels zien te halen dat we regeringsverant- woordelijkheid krijgen. In dat geval hoeft de VVD zich niet te schamen ten opzichte van andere partijen. Maar voorlopig is het nog niet zover. De VVD heeft de afgelopen kabinetspe- riode geen slecht voorbeeld gegeven door met twee vrouwelijke ministers en twee, vrouwelijke staatssecretaris-

Te zenden aan:

sen te komen. Ik noem dit trendzet- tend beleid. Het CDA kon daar een voorbeeld aan nemen. In een interview ' met Jeltien Kraaijeveld-Wouters las ik

dat het CDA twee dagen voordat de kabinetsploeg rond was nog ijlings even op zoek ging Q.aar een vrouwelij- ke staatssecretaris.

We zitten nog steeds met een duidelij- ke achterstand op het gebied van bur- gemeestersbenoemingen en allerlei partij-vertegenwoordigingen, maar hierbij wijs ik voortdurend naar onze vrouwelijke achterban: Beste dames, waar blijven jullie? Laatje horen. Je zult zelf iets moeten doen ... de stuk- kèn lezen ... de kranten lezen! Vrou- wen die actief willen zijn, kunnen zich laten scholen. En als je de confrontatie met wat extremere vrouwenbewegin- gen niet aandurft, als je zo weinig zin- nige tekst in huis hebt, dan moetje er wel wat aan doen. En verder zijn we er ook mee gediend als vrouwen ons mo- reel steunen door het invullen van deze bon."

Reny Dijkman •

Algemeen secretariaat VVD, t.n:v. Organisatie Vrouwen in de VVD,

Antwoordnummer 1877, 2500 WB 's-Gravenhage

(postzegel overbodig)

On~erget~ke'n:'de: .. •~" ,., ... '":~ .... , l t . . . . ",~,>-. •• ~ .. ll"' .. , ,. • . ; ; , . • ,~ ^{. . . .• (} ~,, .. ' • . . . ~

'Adres: ·,~ ... ~:, ~ ·~· ~'·'·! ~c>_.2~ .:~~

..

..

:

•'• ... , .... ,

·· .l:'ostcode.:

·. l.w9o~ptaats:'":.: ... ~·· : ... ·•· .· .. · .. , ...

o weJtst a~ngeslot~nte ilj~ oijdeOrga~isatie "Vrouweninde VVD"

o wenst tevell$ actièfd~l tenémen aan het. werk voor dé' organisatie d. wenst informatie ovenie organis~tie ,^1, Vrouwen h{ de. VVD'~ . · .

', ~, ', '

.• :HaJtdtekening Datum.:c ... ·,,q_,, • , .•• • ••••• _: .

4

· . ...

)

Opheffing bejaardenverzekering

en vrijwillige ziekenfondsverzekering

Het regeerakkoord onder- streept de noodzaak om de _ enorme kostenstijging in de gezondheidszorgtegen te gaan. Dit dient ondermeer te gebeuren door zaken als beddenreductie, budgette- ring ziekenhuiskosten e.d.

Daarnaast dienen er ingrij- pende wijzigingen aange- bracht te worden in het stel- . se! van ziektekostenverzeke-

ringen. Er dienen met name meer kostenprikkels te ko- men in de verplichte zieken- fondsverzekering om de toe-

nemende medische con- sumptie tegen te gaan.

Het aanvankelijk voorstel van staatsse- cretaris Van der Reijden was om de zaak rigoureus aan te pakken.

Alle grote woorden, proefballonnen en

"drietrapsraketplannen" ten spijt; het is hem niet gelukt deze "grote" stelsel- wijziging te realiseren. Jammer, want dit had natuurlijk wel moeten gebeu- ren. Het is helaas niet anders. Daarom heeft hij medio dit jaar een beperkter voorstel naar de Kamer gestuurd, de zogenaamde "kleine" stelselwijziging.

Doel van dit voorstel is om in ieder ge- val de reeds lang bestaande knelpun- ten op het gebied van de ziekenfonds- bejaardenverzekering en de vrijwillige verzekering op te lossen. Deze twee verzekeringsvormen hebben veel rela- tief slechte risico's aangezogen waar- door de finan-ciering ervan een onop- losbaar en acuut probleem begon te worden. Er dreigde een faillissement waarvan de betrokken verzekerden de dupe zouden worden. Dit kon nog slechts voorkomen worden door een tijdelijke vrijwillige bijdrage van zelfs

f 180,- miljoen door de particulie- re verzekeraars. Dat deze ongezonde situatie niet langer zo kan doorgaan is volkomen duidelijk. Daarom dienden eindelijk knopen doorgehakt te wor- den. Er was immers a,I te lang gewacht met het verzetten van de bakens.

Het kabinet heeft daarom voorgesteld om zowel de bejaardenverzekering als de vrijwillige ziekenfondsverzekering op te heffen. De betrokkenen worden deels overgeheveld naar het verplichte ziekenfonds nl. diegenen die nu in de bejaardenverzekering zitten alsmede de 65-plussers die vrijwiiJig verzekerd zijn en die een gereduceerde premie betalen. Daardoor wordt tevens de zo- genaamde AOW-plus problematiek definitief opgelost voor 65-plussers met een klein pensioentje. Niet onbe- .Jangrijk! De VVD had daar immers

reeds lang op aangedrongen.

Het kabinet stelt tevens voor voortaan de 65-plussers ,verzekerd te laten waar deze vóór hun 65e verzekerd waren.

Op die manier worden de oudere ver- zekerden evenwichtiger gespreid over de verplichte ziekenfondsverzekerin- gen en de particuliere sector. Zo kan er op den duur weer een gezonde situa- tie ontstaan. Een goede aanpak, lijkt mij. Zolang dat evenwicht er nog niet is zullen de particuliere verzekeraars de oververtegenwoordiging van oude- re verzekerden in het ziekenfonds gaan meefinancieren. De vrijwillige bijdrage wordt daardoor een wettelij- ke. De overgebleven vrijwiiJig verze-

kerden, met name ambtenaren en zelf- standigen, zullen overgaan naar de particuliere markt. Om deze operatie goed te kunnen laten verlopen zullen er een aantal wettelijke regels gaan gelden voor de particulière verzeke- raars, zoals een acceptatieplicht en het vaststellen van een st.andaardpakket ·

voor een concurrerende dus betaalba- re premie. Toch zal dit voor velen lei- den tot behoorlijke inkomenseffecten.

Voor de ambtenaren is dat geen pro- bleem. Voor hen bestaan er reeds re- gels waardoor meer kosten gecompen- seerd zullen worden. Voor de zelfstan- digen heeft het kabinet voor een perio- de van drie jaar een compensatie voor- gesteld van/ 120 mln. per jaar.

Het gaat immers vooral om kleine zelf- standigen en boeren met lage inko- mens. Dus zullen die er volgens de VVD niet op achteruit mogen gaan.

De moeite waard om voor te knokken.

We hebben daarom kritiek geuit op de beperkte termijn en het beschikbare bedrag.

Het CDA heeft bezwaren geuit tegen de opheffing van de vrijwillige verze- kering. Het wil deze in afgeslankte vorm laten voortbestaan om daarmee een "proeftuin" te creëren voor een soort volksverzekering. Nu is een proeftuin natuurlijk alleen zinvol als het gewas kan gedijen. Dat is met dit CDA-voorstel beslist niet het geval.

Bovendien is een volksverzekering in de ogen van liberalen een erg rood en slecht verteerbaar gewas. Is hier ech- ter sprake van een "proeftuin" of van een "proefballon"? Laten we hopen het laatste zodat die snel kan worden doorgeprikt. Is dat namelijk niet het gevai'dan stort het kabinetsvoorstel als een kaartenhuis in elkaar, het regeer- akkoord wordt niet waargemaakt en 1 miljard aan ombuigingen wordt niet gerealiseerd. Bovendien handelt het CDA in strijd met het eigen, zojuist vastgestelde verkiezingsprogramma.

Dat moet zelfs voor het CDA te veel van het kwade zijn.

AdNijhuis • 8 november 1985

Irina Grivnina vrtJ • •

\

,,Het is voor mij de mooiste dag van mijn leven. Ik had nooit durven hopen en dromen dat dit zou gebeuren", aldus Ed Nijpels gelijk na aankomst van lrina Grivnina op Schiphol.

Het had een eerste reactie van Irina kunnen zijn. De bleekwitte en zichtbaar vermoeide vrouw begon echter met het vragen van aandacht voorde vele dissidenten die nog in de Sovjet-Unie

leven. Dit kenmerkt deze vrouw, die zelf dissidente werd, omdat zij zich het lot van psychiatrische patiënten aantrok. Zij maakte deel uit van een werkgroep, die zich keerde tegen het opsluiten en behandelen van mensen met een andere mening .. dan in de Sovjet-Unie

is toegestaan.

H

Neplechovitsz en hun twee dochters ₁ Mars ja (13) en Jana (2) werden harte- lijk verwelkomd met blo€;men door on- der meer mensen van de Boekbvski · Stichting, Tweede Kamervoorzitter Dolman en VVD-leider Nijpels.

Terwijl een twintigtal fotografen el- kaar verdrong voor een eerste foto stapte het gezin uit het vliegtuig. Ba- gage had men vanwege het vrij plotse- linge vertrek nauwelijks mee kunnen nemen. De Russische douane had als afscheidsgeschenk een aantal cadeaus voor mensen in Nederland uit de basa- ge gehaald. Mars ja bracht nog wel de kat van het gezin mee. Net gearriveerd in ons land nam het gezin meteen plaats in het perscentrum van Schip- hol om de aanwezige journalisten te woord te staan. Irina Grivnina dankte iedereen in Nederland die haar steun had gegeven. Zij liet weten in Neder- land te willen blijven. De Boekovski Stichting had voor haar al een woning

\

in Amsterdam gezocht en gevonden.

Door haar politiek te adopteren zorgde Ed Nijpels al veel eerder voor de beno- digde papieren. Voorlopig krijgt het gezin de vluchtelingenstatus.

Vladiroir Nepfechovitsz zal volgens de Boekovski Stichting zijn beroep als computerdeskundige in Nederland kunnen gaan beoefenen. Irina Grivni- na wil haar journalistieke werkzaam- heden voor Elseviers Magazine voort- zetten. Vanuit Moskou schreef zij al voor dit Nederlandse weekblad. Daar- naast wil zij schrijven: "Vqor alle Ne- derlandse bladen die mijn artikelen willen publiceren."

Onverwacht bezoek

Waarom het gezin de Sovjet-Unie kon verlaten is niet duidelijk. Vanuit een aantal westerse landen werd al gerui- me tijd aandacht gevraagd voor Irina Grivnina. Het was de Sovjet-autoritei- ten bekend dat Nederland het gezin wilde opvangen. Een paar w~ken voor-

dat de familie irt Nederland arriveerde werd het gezin onverwacht het staats- burgerschap van de Sovjet-Unie ont- nomen. Dit terwijl voor Irina verban- ning of opsluiting tot het laatste mo- ment dreigde. Een poging om de dissi- dente te bezoeken, werd in juni door de Russische autoriteiten tegengehou- den. Zowel het PvdA-Tweede Kamer- lid Re lus ter Beek als Ed Nijpels werd een visum geweigerd. Nijpels vertelde tijdens de persconferentie op Schiphol dat de visa een paar weken voordat be- kend werd dat Irina Grivnina de Sov- jet-Unie moest verlaten opeens wel werden verstrekt. "Relus ter Beek en ik hadden al gepland om alsnog begin december naar Moskou af te reizen.

Achteraf konden wij vermoeden dat er iets ging gebeuren. Overigens is het nog onzeker of de reis nu niet meer doorgaat. Als de Boekovski Stichting meent dat het misschien voor anderen goed is om te gaan, dan ga ik."

Hiermee gaf Nijpels direct gevolg aan de aandacht die Grivnina opriep voor de vele anderen in haar geboorteland,

Persconferentie na aankomst op Schiphol. v.l.n.r. Ed Ni} pels, Tweede-Kamervoorzitter Dick Dolman, lrina Grivnina, Mars ja, Jana en Vladimir

Nijpels: "In overleg met de Boekovski Stichting zal ik mij blijven inzetten voor mensen die in hun land in de pro- blemen zijn gekomen."

Ontmoeting

. Grivnina en Nijpels hadden elkaar al eerder ontmoet. Zo'n t_wee jaar gele- den kreeg de VVD-fractieleider het adres van de Russische dissidente via de Boekovski Stichting. Hij was toen samen met andere fractievoorzitters in Moskou om te praten over de bewape- ningswedloop. Nijpels week van het of- ficiële programma af om het gezin te bezoeken. Over haar behuizing zei Nijpels destijds: "Zij woont in een flat waarin men in Nederland nog geen kippen zou willen houden." Dat Griv- nina voortdurend werd bedreigd straalde van het gezin af: "Ik voelde tijdens dat bezoek de drukkende angst waar deze mensen dag in dag uit mee moesten leven." Vanaf dat moment bleef Nijpels contact houden met Grivnina. De dissidente stelde steeds dat bekendheid van haar situatie de beste waarborg was om niet te worden opgepakt. In overleg metalweer de Boekovski Stichting werden diverse acties georganiseerd om aan haar

· wens, bekendheid, te voldoen.

Vrijwel alle politieke partijen in de Tweede Kamer liepen warm voor Irina Grivnina. Zo hielden parlementariërs vorig jaar een unieke actie voor de Russische ambassade.

Nijpels en Dolman waren dan ook na- mens alle partijen op Schiphol aanwe- zig. "Dergelijke acties hebben alleen kans van slagen als inderdaad ieder- een, van links tot rechts, zich ervoor inzet", aldus Nijpels. Irina Grivnina dankte alle politici die hun medewer- king hebben verleend en noemde nog speciaal Ina Brouwer (CPN): "Haar inzet bewijst mij dat onder communis- ten ook goede mensen zijn."

Overigens liet Nijpels aàn Vrijheid en Democratie weten dat het grootste compliment naar de Boekovski Stich- ting in Amsterdam moet gaan. "Het is deze stichting die vaak achter de schermen het vele werk doet. Ik zie de aankomst van Irina Grivnina met haar gezin als een bekroning op het werk van de medewerkers van de stichting.

Ik denk dat ik voor veel politici spreek als ik zeg: Op mij kunnen ze blijven re- kenen."

Receptie

Op 7 november werd in het gebouw van de Tweede Kamer een receptie ge-

geven voor iedereen die zich heeft in- gezet voor Irina Grivnina. Onder de vele aanwezigen bevonden zich politi- ci van alle partijen en een aantal mi- nisters. Centraal stond uiteraard het Russische gezin.

Ook hier vroeg Irina Grivnina weer aandacht voor haar Russische vrien- den. Wat dat betreft zullen wij nog veel van haar horen.

Het leek wel of de familie al veellan- ger in Nederland was, dan anderhalve week. De oudste dochter Mars ja zit al op een Nederlandse school en krijgt een intensieve begeleiding om de taal van ons land te leren. In de Sovjet- Unie waren voor Marsja geen medicij- nen te krijgen om een oogkwaal te be- handelen. Nu gaat zij naar een Neder- landse oogarts. Vladimir héeft werk bij een computercentrum in Amster- dam en gaat op een talencursus. De · jongste dochter Jana blijft zoveel mo- l?.elijk bij Irina in hun Amsterdamse woning. En Irina Grivnina weet nu ze- ker dat zij als journaliste kan blijven

werken. '

Miéhiel Krom • Foto's: Hans van Dijk

Loek Hermans:

,,Burgemeesters moeten actiever zijn binnen de VVD''

Sinds enkele maanden heeft

l

hij van vice-fractievoorzitter

I

Albert-Jan Evenhuis de bur- gemeestersbenoemingen en de deskundigenbank van de VVD overgenomen. Daar- mee heeft hij er een zeer in- tensieve taak bij gekregen, maar dat wil hij ook. Want het VVD- Tweede-Kamerlid Loek Hermans wenst zoveel mogelijk maatschappelijke contacten aan te houden.

Hij wil zich niet beperken tot het pure Kamerge beuren. Dat risico loopt hij trouwens niet gezien de vele contacten . met het bedrijfsleven, de mediawereld en de binnenlandse bestuurslagen.

Daarnaast houdt hij zich sterk bezig met het partijgebeuren. Als voorzitter van de topkadercursussen van de Haya van Somerenstichting heeft hij grote kennis opgebouwd over tal van onderwerpen. Veel Staten- en Raadsle- den weten hem te vinden en hij ont- breekt op praktisch geen partijraad of congres.

Qe begeleiding van de procedures rond de burgemeestersbenoemingen en het actieve beheer van de VVD-des- kundigen bank is dan ook bij hem in goede handen. De grote activiteit die hijzelf ten toon spreidt, verwacht Loek Hermans echter ook van anderen. Zo is hij van mening dat burgemeesters actiever moeten worden binnen de VVD. "Natuurlijk is al een aantal ac- tief in de partij, maar er zijn er veel meer die best een grotere rol binnen de VVD zouden kunnen spelen. Maar na- tuurlijk niet in hun eigen gemeente."

v.l.n.r. Miriam Haase, lneke Horst en Loek Hermans aan het werk met de computer

Geen arbeidsbureau

Hij wil een eind maken aan een hard- nekkig levend misverstand met be- trekking tot de kandidaat-burgemees-

ters en de deskundigenbank. "Wij zijn natuurlijk geen politiek arbeidsbu-

reau, waar je onder de vlag van je be- kwame VVD-schap tevredenjouw lot in onze handen legt en in stilte afwacht wat er uit de hoge hoed te voorschijn komt. Zoals bekend zijn wij zeer ge- porteerd voorhet dragen van eigen verantwoordelijkheid. Wat iedereen die in deze sectoren met mij te maken krijgt wèl van mij kan verwachten, is mijn inzet en mijn hulp als intermedi- air.

Ik wil de zaak rond de burgemeesters- benoemingen, de lobby en de aanmel- dingen als volgt organiseren. Zodra er- gens een vakature ontstaat, verzoek ik de betrokken VVD-raadsfractie met mij contact op te nemen. Weet ik het toevallig eerder dan neem ik contact op. We hebben elkaars informatie no-

8

dig. De raadsleden bijvoorbeeld over de vraag hoe zij een profielschets moe- ten maken en ik wil weten wat voor een persoon men zoekt. Het gaat mij er niet om welke VVD-er op die plek komt, maar dat- als het mogelijk is- er een VVD-er komt, die op de stoel hoort. Ik werk beslist niet op persoon- lijke voorkeuren. Het zou natuurlijk het mooiste zijnals ik met alle VVD- raadsfracties een goede wederzijdse signaleringssituatie zou kunnen op- bouwen. Daar ga ik hard aan werken.

De vraag of een VVD-burgemeesters- zetel in een bepaalde gemeente te clai- men is, hangt vaak heel nauw samen met andere benoemingen. Ook als men zeker weet dat de kans op een li- berale burgemeester nihil is, dan wil ik

toch gr:aag contact met de VVD-raads- fractie. De beïnvloeding .van die keuze mag via de profielschets best een libe- raal tintje hebben. Ik wil die VVD in de raad zo sterk mogelijk wapenen. Ik wil ze ook helpen met de wijze waarop zij kandidaten tegemoet moeten tre- den. Aan de andere kant wil ik onder- steunend werken in de richting van de burgemeesterssollicitanten. Dat wil zeggen: ze kunnen van mij informatie krijgen omtrent de profielschets, naar welke gemeente ze kunnen solliciteren en welke gemeenten op korte termijn

"vrij" komen. Daarn.aast is het voor hen natuurlijk van groot belang om te.

weten of wij ons voor een bepaalde ge- meente plaatselijk en landelijk "sterk"

maken om daar een VVD-burgemees- ter te krijgen.

Sinds hij bij de fractie met de burge- meestersbenoemingen is belast (de be- slissing is de zaak van de minister van Binnenlandse Zaken), heeft hij al vele gesprekken met kandidaten gevoerd.

Hij heeft voor dit werk er een aparte medewerkster bijgekregen.

Deskundigenbank

Kan men niet betrekking tot de burge- meesterskandidaten een tastbaar be- wijs van Hermans' activiteiten consta- teren, het begrip "deskundigenbank"

komt bij de meeste leden vrij abstract over.

Loek Hermans ziet het nut van die deskundigenbank als tweeledig.

"Enerzijds kijkje waar zich posities voordoen om een VVD-er op een be- paalde plaats te krijgen. Anderzijds hebben we deskundigen nodig ter on- dersteuning van de kennis van Kamer- leden, commissies, provinciale en ge- meentebestuurders. Dat laatste, die

"vraag" -kant, wordt volgens mij nog veel te weinig benut. Zelf werk ik het liefst via het raadplegen van zoveel mogelijk deskundigen. Op mediage- bied doe ik niet anders. Je moet ervoor waken datje als Kamerlidje informa- 'tie slechts uit één hoek krijgt." Loek

wij~t er nog eens nadrukkelijk op dat ook die deskundigenbank niet primair is opgericht om mensen aan een baan

Wijziging postadres algemeen secretariaat van de VVD

Vanaf heden ondergaat het postadres van de VVD een wijziging.

Alle stukken dienen te worden voorzien van de volgende aànduiding: post- adres: VVD, Postbus 30836, 2500 GV 's-Gravenhage.Ais bezoekadres blijft vermeld: VVD, Koninginnegracht 57, 25I4AE 's-Gravenh:age.

Gedurende een periode van ca. I ~jaar zullen nog de poststukken de VVD betreffend die geadresseerd zijn volgens het oude systeem door ons kunnen worden ontvàngen.

Na deze I~ jaar dient rekening te worden gehouden met een ernstige ver- traging in 'de bezorging.

de algemeèn secretaris.

Brochure "Door Vrijheid Verbonden", vijfde druk

In de brochure Door Vrijheid Verbonden wordt op bondige wijze het func- tioneren van de VVD beschreven.

Voor bestuursleden die nauw betrokken zijn bij de partijorganisatie is deze

brochure onmisbaar. -

Sedert de vierde druk die in 1983 werd gepubliceerd, is een aantal regle- menten drastisch gewijzigd. Ook op andere punten hebben zich in de partij- organisatie veranderingen voorgedaan. Die wijzigingen zijn verwerkt in de nieuwe, vijfde druk van Door Vrijheid Verbonden.

De brochure is na 23 november a.s. verkrijgbaar en kan besteld worden door een bedrag van/ 3,50 per exemplaar over te maken op gironummer 4018232 t.n.v. VVD-informatierekening 's-Gravenhage, onder vermelding van Door Vrijheid Verbonden.

Bij een afname van I 0 exemplaren kan f 25,- worden overgemaakt.

te helpen. De mogelijkheid is nooit uit- gesloten, maar voorop staat het bunde- len van kennis en deskundigheid bin- nen de VVD.

Hij sluit het niet uit dat in de nabije toekomst een aantal burgemeesters- kandidaten ook in de deskundigen- bank terecht kan komen. Voorlopig zijn het Kamerlid en twee medewerk-·

sters druk in de weer om alles in de computer op te slaan.

Ineke Horst is speciaal voor de burge-

meesterssollicitanten en de deskundi- genbank aangetrokken. Zij is van maandag tjm donderdag van 10.00 uur tot 14.00 uur bereikbaar op 070- 614121 toestel2670.

Reny Dijkman • Foto's: TheoMeijer

Inkomenstoeslagen in de landbouw

Een visie zonder perspectief

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond in Europa een toe- nemende behoefte aan nade- re samenwerking. Een sa- menwerking tussen de diver- se landen, alswel een samen- werking binnen bepaalde sectoren van het bedrijfsle- ven. Men had met twee we- reldoorlogen achter de rug losgeld betaald.

Enkele duidelijke momenten in deze ontwikkeling waren de totstandko- ming van de Kolen- en Staalgemeen- schap en de Benelux. Op het terrein van de landbouw en voedselvoorzie- ning is een nauwe samenwerking in Europa begonnen bij de totstandko-, mingvan de E.G., nu inmiddels ruim 25 jaar geleden.

Individuele lidstaten zagen af van het principe van nationale voorziening ten gunste van Europese ontwikkelingen.

Dat heeft ertoe geleid, dat er in de landbouw een vernieuwingsproces op gang kwam, dat op dit moment bij lan- ge na niet is afgerond. De ontwikkelin- gen op het terrein van genetische ma- nipulatie en informatica staan beide borg voor een toenemende structurele stijging van de produktie. Men zou kunnen zeggen dat de stimulans, ruim 25 jaar terug in gang gezet, hàast niet meer te stuiten is, terwijl de enigszins koopkrachtige vraag op dit moment min of meer stabiel is. Uiteraard met inachtneming van de traditionele golf- bewegingen inherent aan het markt- mechanisme.

Ik spreek bewust over "enigszins koopkrachtige vraag", omdat de be- hoefte mondiaal gezien aan voedsel nog verontrustend groot is. De progno- ses tot aan het jaar 2000 zijn zonder meer rampzalig te noemen; in die zin, dat er sprake is van een toenemend te- kort en daaruit voortvloeiend een toe- nemende dreiging van verpaupering in grqte delen van de wereld, waar koopkracht ontbreekt.

Teveel

De actualiteit in de landbouw wordt bepaald door één begrip van twee woorden, nl., "te veel"; te vee1 melk, te veel graan, te veel rundvlees, te veel wijn en nationaarte veel mest.

Om aan dit probleem het hoofd te bie- den heeft de Nederlandse Commissa- ris van landbouw, Andriessen, samen met de liberaal Troyan het Groenboek geproduceerd. Het Groenboek is een discussiestuk, waarmee bèlangheb- benden in Europa opgeroepen worden zich te bezinnen over de nabije toe- komst van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Zonder meer een positieve daad, die een nadere be- schouwing verdient.

In de eerste plaats wordt de wens uit- gesproken, meer marktconform te gaan produceren. Dit wordt als uit- gangspunt vah te voeren beleid onder- steund. Als gewenste bedrijfsvorm staat het gezinsbedrijf centraal. Hier is de aanwezigheid van de Christen- Democraat Andriessen voelbaar. Ik ben van mening, dat het gezinsbedrijf een algemeen erkend feit is, echter, in- dien de toevallige aanwezigheid van.

gezinsleden gebruikt wordt om de elasticiteit en de continuïteit van het landbouwbedrijf te bevorderen, dan is dit in strijd met de individualisering van de arbeid en tevens anti-emanci- patoir.

Deze bedrijfsvorm is enkel maar ver- dedigl:>aar, indien full-time ofwel part- time arbeid onafhankelijk van elkaar worden gehonoreerd. Uiteraard met inachtneming van het ondernemersri- sico. Als sturend mechanisme wordt

gedacht aan el(nviertal opties. Name- lijk: een vervroegde uittredingsrege- ling, een opkoopregeling, een structu- rele aanpak, en een inkomenstoesla- genregeling. Hoewel verdere discus- · sies in de komende periode nog voor nadere verduidelijking zullen zorgen, wat de invulling van deze opties be- treft, staat nu reeds vast dat wij geen behoefte hebben aan een landbouwbe- leid dat via inkomenstoeslagen vorm krijgt. Immers, de noodzakelijke in- grijpende maatregelen, die genomen zullen moeten worden, om meer marktconform te produceren- over- schotten zijn immers te duur en niet functioneel- worden via inkomenstoe- slagen tenietgedaan, omdat hierdoor juist produktie in stand wordt gehou- den.

Bovendien werkt het concurrentiever- valsend binnen de sectoren. Een ver- snelling van het afvloeiingsproces via een mogelijke VUT-regeling of een Europese opkoopregeling van produk- tierecht, zoals in het Groenboek voor- gesteld, wotdt positief ervaren.

Ik denk relatief gesproken ook goed- koop qua uitvoering; omdat 25 %van de werkers in de Europese landbouw 60 jaar en ouder is, terwijl37% als hoofdberoeper te boek staat.

ln het kader van het structuurbeleid zal onder meer aandacht moeten wor- den besteed aan de nieuwe bestem- ming, die de door eerder genoemde maatregelen vrijgekomen grond krijgt.

· Ik denk hierbij aan een viertal catego- rieën, die als doelstelling van struc- tuurbeleid zullen moeten dienen.

10

1. Hout-c.q. cellulose-produktie 2. Plantaardig eiwit, olie en vetpro- duktie

3. Bedrijfsvergroting 4. Natuurbehoud

Met name dit laatste kan betekenen, dat marginale produktiegrond geheel of gedeeltelijkuit produktie genomen moet worden. Onlosmakelijk hiermee verbonden betekent dit dat er meer aandacht moet komen voor hoogwaar- dige multi-functionele grond, om daar- mee de ondernemer de voorwaarde te geven om zich aan te passen aan het vernieuwingsproces.

De landbouw staat op de drempel- ze- ker nu ook Nederland nog voorzitter is van de diverse raden- van een nieuwe periode. Voor een verdere uitbouwvan de E.G. is een aàngepast beleid een absolute noodzaak. Ik roep u op om op basis van het Groenboek mee te dis- cu'ssiëreri.

Piet Blauw •

Vorige maand nam de secretaris-generaal van het ministe- rie van Binnenlandse Zaken, dr. A. J. Vis, afscheid van zijn departement. Hij ging met pensioen. De heer Vis heeft aan de wieg gestaan van de VVD. In 1947 nam hij zitting in het comité-Oud, dat samen met de Partij van de Vrijheid van Stikker tot de oprièhting kwam van de Volkspartij voor

Vrijheid en Democratie. Voor de VVD is hij gedurende lange tijd gemeenteraadslid geweest, wethouder, kort statenlid en binnen de club was hij twintig jaar lid van de partijraad, zes jaar lid van het hoofdbestuur, waarvan vijf jaar tevens van

het dagelijks bestuur. Toen hij in 1971 burgemeester te Lei- den werd, legde hij deze functies neer. In 1980 benoemde de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Wiegel, hem tot secretaris-generaal. Een gesprek met een van de mensen van het eerste VVD-uur.

Dr._A. J. Vis: Gemeentelijke herindeling primair taak

• •

van ^prOVInCI~

R: Hoe is men aan de naam Volkspar- tij voor Vrijheid en Democratie geko- men? Zo'n vólkspartij was het toch in die jaren niet ...

hang erbij willen houden vanwege de · numerieke behoefte, maar inhoudelijk heeft hij dat altijd zoveel mogelijk weggedrukt. Kijk maar naar zijn hou- ding ten aanzien van het zelfstandig worden van Indonesië. Ik heb vergade-

ringen meegemaakt ... Nou, ze gooi- den nog net niet met stoelen, maar het scheelde niet veel. Oud heeft toen doorgedrukt dat de VVD vóór zou stemmen, maar het heeft praktisch bij de splitsing van de partij gezeten. Er zïjn toen vergaderingen geweest, waarop we dachten: Zou aan het eind van de avond de VVD nog heelhuids bestaan of gehalveerd."

R: Wanneer is de term .. liberaal" op- gedoken?

Vis: "Je moet je realiseren dat vóór de oorlog liberaal en conservatief prak- tisch synoniem waren. Vandaar dus ook het nadrukkelijk vermijden van het woord "liberaal" in de democrati- sche hoek waar Oud vandaan kwam.

Pas na de oorlog heeft'het woord "libe- raal" ve_el sterker het stempel gekre- gen van de essentie van vrijheidsbe- hoefte, die niet pdt definitie naar con- servatief hoefde te wijzen. Zelfs het te- gendeel af en toe. Daardoor kon het · woord liberaal weer vrij openlijk wor- den gehanteerd zonder: die bijsmaak . De heer Vis: "Beslissingen die toen

werden genomen, waren praktisch alle beslissingen van de heer Oud, waarbij hij een klankbord hanteerde als hij dat nuttig vond en dat niet hanteerde als hem dat niet uit kwam. Ik denk- en ik heb Oud tamelijk goed gekend- dat de term "liberaal" voor hem niet in aan- merking kwam. Hij kwam uitde vrij- zinnig democratische hoek en zag de liberale staatspartij totaal niet zitten.

Met het woord liberaal zal hij dus wel emotionele problemen hebben gehad.

Minister Rietkerkfeliciteert secretaris-generaal Vis met zijn benoeming tot · Commandeur in de Orde van Oranje Nassau

Ik denk dat hij in het woord "volkspar- tij" die vrijzinnig-democratische ach- tergrond heeft willen laten doorklin- ken. Niet voor niets is hij tenslotte eerst lid van de PvdA geweest, omdat hij dacht dat dat een brede volkspartij zou worden. Toen de PvdA duidelijk een socialistische kleur ging krijgen, is hij er teleurgesteld uitgestapt, maal' hij heeft dat ideaal van die brede volkspartij meegenomen. Oud heeft altijd geweigerd om ook maar in enig opzicht als conservatief te worden be- schouwd. Voor hem was dat vreselijk als dat tegen hem werd gezegd. Als po- liticus heeft hij die conservatieve aan- .

19 november 1985

11 _,....,_

. . . . . I

van conservatisme. Overigens speelt bij politieke tegenstanders dat ele- ment nog altijd een rol. Voor iemand uit de uiterst linkse hoek klinkt libe- raal nog altijd bijna synoniem met conservatief."

Verschillen

R: Wat zijn nu de verschillen tussen die VVJ) van 1948 en die van 1985? · Vis: "Het belangrijkste verschil is, dat

'

het nu een grote partij is. Destijds was het een klein, vreselijk gezellig clubje.

Iedereen kende elkaar. De VVD dreef op de goede verhoudingen in de top van de partij. De wisselwerking van de top van de partij met de achterban was -omdat dat er nu eenmaal bij hoorde- wel aanwezig, maar nou niet direct prioriteit nummer één. Ik geioof dat dit een duidelijk veilSchil is mettegen- woordig. Doordat het een veel grotere partij is geworden, is langzamerhand in toenemende mate het probleem van de organisatie een rol gaan spelen. Dát is het grote werk van Frits Korthals Altes geweest. Hij is in de 60-er jaren heel rustig van onder af aan tot hele- maal bovenaan gaan organiseren. Dat maakte een geweldig verschil. Omdat de VVD een massale aangelegenheid werd, is er een stuk noodzakelijke

bureaucratie bijgekomen.

In de tijd dat ik in het dagelijks be- stuur zat, was Frits Korthals Altes se- cretaris. Hij hield zich intensief met reglementen bezig en met dat razend ingewikkelde gedoe van de verkiezin- gen van de Eerste Kamer. Dan zeiden we altijd: "Frits, joh, we horen het wel van jou. liet was voor ons een verve- lend getob met al die regels, omdat we dat niet gewend waren. Maar hij had gelijk. Het moest wel op een gegeven moment en gelukkig heeft hij dat toen gedaan."

Gemeentelijke herindeling

l

R:Ais secretaris-generaal van Binnen- landse Zaken zult u vaak de opmer- king hebben gehoord: Dat departe-

Tijdens één van de vele toespraken op zijn aftcheidsrecepti.e luistert de heer Vis gèamuseetd toe. Links op de foto zijn opvolger Joshuas van Aart sen, daarnaast mevrouw Vis, de heer Vis, mevrouw Rietkerk en minister Rietkerk

ment blijft maar herindelen en ge- meenten samenvoegen. Dat wordt niet in dank afgenomen. Ook de VVD niet.

Waarom is dat zo noodzakelijk en . waarom wordt dat niet meer aan de

provincies overgelaten?

Vis: "Bij de nieuwe regelingen zijn we er heel nadrukkelijk vanuit gegaan dat bij de gemeentelijke herindelingen een veel zwaardere rol aan de provincies wordt toebedeeld. Het is de bedoe\ing dat in de Tweede Kamer alleen maar de allerbelangrijkste principiële kan- ten aan de orde komen. In de nieuwe wetgeving wordt de praktische herin- . deling helemaal naat de proviqcie toe-

geschoven: Dat is, dacht ik, ook heel juist. De provincie kent in het àlge- meen de problemen van die typische gemeenten het best.

Het nadeel van gemeentelijke herinde- lingen is dat je op de korte termijn haast niet met het vingertje naar de voordelen kan wijzen. Alleen op de langere terinijn krijg je iets, dat nog niet helemaal-een bewijs is, maar er naar zweemt. Als je nu tegen bepaalde gemeenten die zo'n twintigjaar gele- den zijn samengevoegd zou zeggen:

12

Willen jullie nou weer uit elkaar? Dan zouden ze zeggen: Geen sprake van.

Dat vindt men nog erger dan vroeger die gemeentelijke herindeling."

R: Wordt het dan ook gedaan om tot een beter bestuursniveau in de ge- meenten te komen? Want hoe krijg je kwaliteit in het gemeentebestuur voor een dergelijk lage salariëring?

De Heer .Vis: Ik beantwoord die vraag niet helemaal rechtstreeks, want ik ge- loof dat die herindeling als één van de belangrijkste positieve resultaten heeft dat je in staat bent beter gekwali- ficeerde ambtenaren aan te stellen door het bredere draagvlak en dus door de mogelijkheid tot een betere sa- lariëring (dus hogere rangen). Verder geloof ik niet dat er qua samenstelling zoveel verschil is tussen gemeentera- den met 20 tot 30.000 inwoners en ge- meenten van boven de 100.000 zielen.

De problemen die zich in kleinere ge- meenten voordoen zijn misschien in aantal wel geringer, maar hetsoort problemen verschilt niet zoveel van el- kaar. Voor de raadsleden, ook in de kleinere gemeenten, is een heel zware