Vraag nr. 167
van 16 september 2003
van de heer JOHAN SAUWENS
E S R-r i chtlijnen – Kapitaalinjecties in publieke on-dernemingen
Op 21 augustus 2003 publiceerde Eurostat een me-dedeling m.b. t . een nieuwe beslissing over de be-handeling van kapitaalinjecties van de overheid in publieke ondernemingen. Deze past in het kader van de ESR-richtlijnen voor het opstellen van de overheidsrekeningen (ESR: Europees Systeem van Nationale en Regionale Rekeningen).
Wat zijn de gevolgen van deze beslissing op de re-latie tussen enerzijds Aquafin en de Beheersmaat-schappij Antwerpen Mobiel (BAM) en anderzijds de Vlaamse overheidsfinanciën (ESR-g e c o n s o l i-deerd) ?
Antwoord
Eurostat heeft de reeds bestaande regels m.b. t . k a-pitaalparticipaties of leningen aan publieke onder-nemingen uitgebreid en verder gepreciseerd aan de hand van de richtlijn die op 21 augustus jongstle-den werd goedgekeurd.
In de meeste gevallen worden de kapitaalinjecties beschouwd als steunverlening en bijgevolg als een n i e t-financiële transactie, die een impact hebben op het vorderingensaldo. Wanneer tegenover de kapi-taalinjectie in hoofde van de overheid de verwer-ving staat van waardevolle actiefbestanddelen (bv. door het verwerven van aandelen of het ontstaan van een vordering op de publieke onderneming), kan de transactie beschouwd worden als een finan-ciële transactie die het vorderingensaldo niet beïn-vloedt.
Aangezien de lidstaten in het verleden praktische problemen ondervonden bij de classificatie van deze types van transacties, werd de genoemde aan-vullende richtlijn uitgevaardigd. Eurostat onder-scheidt daarbij een aantal verschillende mogelijk-heden.
Bij kapitaalinjecties in bestaande ondernemingen waarbij de overheid alleen handelt (en andere aan-deelhouders niet bijdragen) en de onderneming verliezen heeft opgebouwd, wordt de injectie enkel als een financiële transactie beschouwd voor het gedeelte van het ingebrachte bedrag dat de gecu-muleerde verliezen te boven gaat en waarvan aan-getoond wordt dat het exclusief wordt geïnvesteerd
in winstgevende takken binnen het werkveld van de onderneming.
Wanneer de kapitaalinjectie plaatsvindt in het kader van een ingrijpende herstructurering van de onderneming die tot doel heeft het winstgevend karakter te herstellen, en met een hoge waarschijn-lijkheidsgraad kan worden gesteld dat de onderne-ming daarin in de nabije toekomst ten gevolge van de herstructurering zal slagen, kan het volledige bedrag als financiële transactie worden beschouwd. Blijft het herstel van de winstgevendheid in het on-z e k e r e, dan geldt ook hier dat de inbreng tot het bedrag van de gecumuleerde verliezen als een niet-financiële transactie moet worden beschouwd. In het geval dat naast de overheid ook de private aandeelhouders op een significante wijze deelne-men aan de kapitaalinjectie in een verlieslatende onderneming en hetzelfde risico wordt gedragen door de overheid en de private aandeelhouders, kan de kapitaalinbreng eveneens voor het volledi-ge bedrag als een financiële transactie worden be-schouwd.
Wanneer de onderneming niet verlieslatend is in de recente boekjaren (de periode wordt niet gespe-c i f i gespe-c e e r d ) , kan de kapitaalinjegespe-ctie over het alge-meen als een financiële transactie worden be-s c h o u w d . Enkel in het geval dat de overheid een verandering oplegt in de voorwaarden waaronder de onderneming haar bedrijfsactiviteit uitoefent waardoor het winstgevend karakter in het gedrang k o m t , heeft deze transactie invloed op het vorde-ringensaldo.
Een laatste casus betreft nieuwe publieke onderne-mingen die worden opgestart op het moment van de kapitaalinjectie. Als verschillende elementen (er wordt niet verbijzonderd welke) aantonen dat, n a een normale periode van opstartverliezen, de on-derneming op structurele basis marktconform zal werken en dus de facto winstgevend zou moeten z i j n , wordt de kapitaalinjectie ook beschouwd als een financiële transactie. Is dit niet het geval, d a n heeft de uitgave voor het volledige bedrag impact op de primaire uitgaven en dus ook op het deficit/surplus.
vervaldata en betaling van rente over het geleende bedrag.
Concreet houdt het voorgaande in dat de lening aan Aquafin ontegensprekelijk als een financiële transactie moet worden beschouwd. Aquafin werkt immers niet verlieslatend en er werden aan de on-derneming geen voorwaarden opgelegd die tot ge-volg zouden hebben dat de NV in de toekomst ver-lieslatend zou worden.
Wat de NV BAM betreft, wordt aan de hand van het financieel plan en van een vergelijking met soortgelijke ondernemingen in een gelijkaardige sector nagegaan of het winstgevend potentieel bin-nen een aanvaardbaar en vergelijkbaar tijdsbestek kan worden gerealiseerd. Het spreekt hier uiter-aard vanzelf dat er nog gedurende geruime tijd grote investeringen nodig zijn vooraleer de voor-opgestelde marktactiviteit (= tolrijden) kan wor-den ontplooid. Dit laatste is evenwel geen beletsel, het finale doel is determinerend.
