B en W Adviesnota ADVIES. Gebiedsagenda: Procesbeschrijving en ervaringen pilot Landweert

B en W Adviesnota

1 Onderwerp Gebiedsagenda: Procesbeschrijving en ervaringen pilot Landweert

Zaaknummer Teammanager Henk Loonen

B & W datum 2 juni 2020 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Frontoffice SDW Naam steller Ingrid van Cleef, Dave Groenen

& Martine Bruinink

Portefeuillehouder Anne Thielen

Openbaarheid Deze adviesnota is direct openbaar Bevoegd orgaan B & W

ADVIES

Kennis te nemen van de procesbeschrijving van de Gebiedsagenda en de ervaringen van de pilot in Landweert.

B en W Adviesnota

2 Samenvatting

Het Coalitieakkoord zet de kracht van inwoners, verenigingen en ondernemers voorop. Zij weten het beste wat er speelt in hun buurt, wijk of dorp. “We zetten in op zelfredzame en leefbare wijken en dorpen, waarin we inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties alle ruimte geven hun eigen verantwoordelijkheid in te vullen. De relatie tussen wijk/dorp en gemeente is duidelijk

tweerichtingsverkeer”. Uitgangspunten die ook gelden voor de Toekomstvisie van Venray, de Kadernota Sociaal Domein en de Omgevingswet.

Een van de onderdelen uit het collegeprogramma is dat we gaan werken met gebiedsagenda’s. De gebiedsagenda is een gezamenlijke uitvoeringsagenda op basis van een met elkaar gedeelde analyse van een wijk of dorp. In de eerste plaats bepalen inwoners, conform de gedachte van het coalitieakkoord, welke thema’s worden opgenomen in de gebiedsagenda. Per thema wordt gekeken wie aan zet is.

Daarnaast worden ook de bestaande activiteiten van de inwoners, gemeente en partners in de gebiedsagenda opgenomen. De analyse van de wijk of dorp kan eveneens gebruikt worden door de medewerkers van de gemeente Venray en andere partners als informatiebron bij de uitvoering van hun (toekomstige) werkzaamheden. Kortom, het gaat om het verkrijgen en behouden van inzicht en overzicht van alle activiteiten in een wijk of dorp.

In 2019 is gestart met de pilot ‘gebiedsagenda’ voor de wijk Landweert. De ervaringen uit deze pilot hebben geleid tot een procesbeschrijving die in de toekomst wordt gebruikt bij het opstellen van gebiedsagenda’s in andere dorpen en wijken.

Beoogd resultaat

Een gezamenlijke uitvoeringsagenda op basis van een met elkaar gedeelde analyse van een wijk of dorp.

Het werk in de wijk of het dorp is nooit klaar, de gebiedsagenda dus ook niet: daarom noemen we de gebiedsagenda “dynamisch”.

Argumenten

1.1 Het werken met de gebiedsagenda vloeit voort uit het Collegeprogramma

In het Collegeprogramma is opgenomen dat er in de periode 2018 – 2022 vorm, inhoud en uitvoering gegeven gaat worden aan de gebiedsagenda’s. Met de pilot in de wijk Landweert zijn de eerste ervaringen opgedaan met de gebiedsagenda.

1.2 Het werken met de gebiedsagenda is betekenisvol in het kader van verwachtingenmanagement Het is van belang om per onderwerp, vóóraf te bepalen hoe inwoners en gemeente met elkaar omgaan en welke rol partijen hebben. De rol van de inwoners en die van de gemeente verschilt dus per onderwerp:

het kan gaan om informeren, raadplegen/ adviseren, co-produceren of zelfsturing. In de gebiedsagenda wordt concreet, per onderwerp, afspraken hierover gemaakt.

1.3 De gebiedsagenda sluit nauw aan bij de ontwikkelingen van de Omgevingsvisie en de WOP’s en DOP’s Voorheen werden de wijk- en dorpsontwikkelingsplannen (WOP’s en DOP’s) opgesteld door het

Gebiedspanel. Deze DOP’s en WOP’s hadden vooral een ruimtelijke insteek en werden vastgesteld als structuurvisie door de Gemeenteraad. Met de komst van de Omgevingsvisie worden, in overleg met de wijken en dorpen, ruimtelijke elementen uit deze WOP’s en DOP’s omgezet naar de Omgevingsvisie. De gebiedsagenda sluit hier op aan. Ook is de gebiedsagenda integraal: de agenda wordt gevuld door activiteiten van de inwoners, samen met de onderwerpen uit bestaande en toekomstige WOP’s en DOP’s.

Daarnaast wordt de gebiedsagenda aangevuld met de plannen van onze professionele partners, zodat de agenda een integraal overzicht geeft van alle activiteiten en projecten in de wijk of het dorp.

Risico’s

De gebiedscoördinator is aanjager van het proces, bewaakt de voortgang en betrekt alle partijen. Dat de aanjagende rol in eerste instantie bij de gemeente ligt, komt mede doordat het proces van de

gebiedsagenda start met de analyse van de betreffende wijk of het dorp (wat zeggen de cijfers over de

B en W Adviesnota

3 problematieken en aandachtsgebieden)? Het doel is om uiteindelijk de gebiedsagenda van de inwoners

zelf te laten worden. Het risico bestaat dat de inwoners het eigenaarschap onvoldoende zullen voelen.

Tijdens het proces dient hier voldoende aandacht voor te zijn. Het is belangrijk om gebiedsagenda’s op te stellen in de wijken en dorpen waar vanuit de inwoners eveneens de behoefte aanwezig is.

Kanttekeningen

De basis van de gebiedsagenda is een databestand met daarin leefbaarheidsgegevens van wijken en dorpen. Na analyse van deze gegevens worden beelden gevormd van leefbaarheid van een wijk waar mogelijk thema’s uit voortvloeien waar inwoners samen met professionals en andere partijen aan kunnen werken. Parallel aan de realisatie van de gebiedsagenda loopt momenteel een project (‘big data’) om deze leefbaarheidscijfers beschikbaar te maken voor Venray, bijvoorbeeld via de website. Tot die tijd wordt gebruik gemaakt van openbare databestanden, zoals die van het CBS, alsook van interne systemen zoals de arrangementenmonitor.

Communicatie

Het DRO en het WRO zijn vanaf het begin geïnformeerd over de pilot in Landweert. Zij zullen ook op de hoogte worden gebracht van de ervaringen die zijn opgedaan. Uiteraard zijn alle betrokken partijen in Landweert continu geïnformeerd over de voortgang van het proces. Voor Landweert bleek tijdens de pilot dat het wijkteam nog geen ‘gezicht’ had in deze wijk, er is daarom gestart met promotie van het

wijkteam. Wegens het corona-virus is het niet mogelijk geweest om begin 2020 een bewonersavond te plannen waar de resultaten uit TOP-onderzoek aan de wijkbewoners gedeeld konden worden. Dit wordt ingepland wanneer de omstandigheden dit weer toelaten. Op dit moment wordt er, met de ervaringen van Landweert in het achterhoofd, gewerkt aan gebiedsagenda’s voor Centrum-West, Brukske, Veltum en Oirlo & Castenray.

Financiële gevolgen

Geen. Het werken met de gebiedsagenda maakt de huidige werkzaamheden en projecten in de wijken en dorpen zichtbaar en transparant. De bestaande werkzaamheden en projecten worden bekostigd uit de reguliere budgetten. De analysefase van de gebiedsagenda kan leiden tot nieuwe initiatieven. Deze initiatieven kunnen in eerste instantie gefinancierd worden uit reguliere budgetten. Indien nodig kan bij grote initiatieven een MUIP-aanvraag worden ingediend.

Personele/organisatorische gevolgen

Geen, sluit aan bij de werkwijze en gedachtengoed van de gemeente Venray.

Juridische gevolgen N.v.t.

Rechtmatigheid N.v.t.

Fatale termijnen N.v.t.

Vervolgtraject besluitvorming N.v.t.

Evaluatie

De pilotfase van de gebiedsagenda in Landweert is afgesloten. Maar aangezien het werken met een gebiedsagenda een dynamisch proces is (een gebiedsagenda is nooit af: er zijn altijd (nieuwe) activiteiten en projecten die doorgang vinden) blijft het werken met de gebiedsagenda een doorlopend proces.

B en W Adviesnota

4 Bijlagen

1. Gebiedsagenda en spiegel Landweert d.d. 14 mei 2020 Naslagwerk

Geen.

1

Procesbeschrijving Gebiedsagenda Venray & spiegel Landweert

In 2019 is gestart met de pilot ‘gebiedsagenda’ voor de wijk Landweert. Tijdens de pilot zijn ervaringen opgedaan. Deze ervaringen hebben geleid tot een procesbeschrijving die wordt gedeeld in dit document en in de toekomst wordt gebruikt bij het opstellen van gebiedsagenda’s in andere dorpen en wijken. Dit is een intern document en bedoeld voor bestuur, management en

medewerkers van de gemeente Venray. Voor de communicatie met de bewoners en partners worden andere kanalen gebruikt.

Het document is als volgt opgebouwd:

1. Context

2. Wat is een gebiedsagenda?

3. Het proces van totstandkoming van de gebiedsagenda 4. ‘Lessons learned’

5. Spiegel Landweert

- Gebiedsagenda Landweert - Wie, wat, waar in Landweert - Analyse van Landweert

1. Context

Het Coalitieakkoord zet de kracht van inwoners, verenigingen en ondernemers voorop. Zij weten het beste wat er speelt in hun buurt, wijk of dorp. “We zetten in op zelfredzame en leefbare wijken en dorpen, waarin we inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties alle ruimte geven hun eigen verantwoordelijkheid in te vullen. De relatie tussen wijk/dorp en gemeente is duidelijk tweerichtingsverkeer”. Uitgangspunten die ook gelden voor de Toekomstvisie van Venray, de Kadernota Sociaal Domein en de Omgevingswet.

Meervoudige overheid

In 2020 stellen we samen met onze partners de ambitie op het gebied van participatie en

zelfsturing vast. Het uitgangspunt is het schema “meervoudige overheid” op de volgende pagina.

In het schema wordt per kleur aangegeven wat de rollen zijn van de verschillende betrokkenen.

Figuur 1 schema meervoudige overheid

2 In het rode domein is de gemeente aan zet. Denk aan het verstrekken van paspoorten of heffing gemeentelijke belastingen. De participatie door inwoners bestaat uit voorlichting. In het blauwe domein is de gemeente eveneens aan zet, maar de participatie is breder, waarmee de rol en invloed van bewoners wordt vergroot. De uitvoering van civiele projecten, maar ook het opstellen van beleid (kadernota Sociaal Domein, omgevingsvisie etc.) vallen in het blauwe domein. Er is sprake van burgerparticipatie. In het groen/blauwe domein zijn bewoners de initiatiefnemers en de gemeente faciliteert of participeert. Een voorbeeld is een voedselbos, waarvoor de gemeente alleen de grond ter beschikking stelt. Hier is sprake overheidsparticipatie. In het groene domein zijn bewoners de initiatiefnemers en heeft de gemeente geen enkele rol. We noemen dit de zelfsturingsinitiatieven.

Het is van belang om per onderwerp, vóóraf te bepalen hoe inwoners en gemeente met elkaar omgaan en welke rol partijen hebben. De rol van de inwoners en die van de gemeente verschilt dus per onderwerp: het kan gaan om informeren, raadplegen/ adviseren, co-produceren of zelfsturing.

Gebiedsgericht werken

Door middel van het gebiedsgericht werken is de gemeente nadrukkelijk aanwezig in de wijken en dorpen. De gemeente informeert goed en tijdig, luistert naar wat wel en niet gezegd wordt en weet wat er leeft en speelt. Binnen de gemeente hebben we contact met de verschillende wijk- en

dorpsraden en organiseren we thema-avonden voor bewoners. Daarnaast is de gemeente actief betrokken in de wijkteams. De gemeente stimuleert gemeenschappelijke bijdragen van inwoners, ondernemers en partners vanuit de wetenschap dat we complementair zijn aan elkaar en dat daar waar initiatieven van onderop komen gemeenschappen sterker en zelfredzamer worden.

Samenwerken, loslaten, overdragen of –soms- zelf doen: het zijn strategieën die daarbij helpen.

Een belangrijke voorwaarde voor een goede en gelijkwaardige samenwerking op het gebied van leefbaarheid tussen wijk- of dorpsbewoners, gemeente en partners is het gezamenlijk bieden én houden van inzicht en overzicht van activiteiten in een wijk of dorp. De gebiedsagenda kan hierbij een grote rol spelen.

2. Wat is een gebiedsagenda?

De gebiedsagenda is een gezamenlijke uitvoeringsagenda op basis van een met elkaar gedeelde analyse van een wijk of dorp. In de eerste plaats bepalen bewoners, conform de gedachte van het coalitieakkoord, welke thema’s worden opgenomen in de gebiedsagenda. Per thema wordt gekeken wie aan zet is. Zie het schema van de meervoudige overheid. Daarnaast worden ook de bestaande activiteiten van de bewoners, gemeente en partners in de gebiedsagenda opgenomen. De analyse van de wijk¹ of dorp kan eveneens gebruikt worden door de medewerkers van de gemeente Venray en andere partners als informatiebron bij de uitvoering van hun (toekomstige) werkzaamheden.

Kortom, het gaat om het verkrijgen en behouden van inzicht en overzicht van alle activiteiten in een wijk of dorp. In hoofdstuk 5 is de gebiedsagenda van Landweert opgenomen (pagina 12).

1 De cijfers uit de analyse dienen als basis voor het project ‘big data’ van de gemeente Venray. Dit project is inmiddels in voorbereiding. In de toekomst zullen de leefbaarheidsgegevens van een wijk of dorp standaard en voor iedereen te zien en beschikbaar zijn.

3 Integraal en dynamisch

Het werk in de wijk (of het dorp) is nooit klaar, de gebiedsagenda dus ook niet: daarom noemen we de gebiedsagenda “dynamisch”. In de wijk gaat het over leefbaarheid en veiligheid. Dit zijn algemene begrippen waar álle facetten van het leven in de wijk (sociaal, openbare ruimte, economie, veiligheid) onder vallen. De gebiedsagenda is “integraal”.

Figuur 2: De gebiedsagenda is een integraal document

Relatie gebiedsagenda met wijk- en dorpsontwikkelingsplannen

De gebiedsagenda heeft diverse raakvlakken met de vroegere wijk- en dorpsontwikkelingsplannen (WOP’s en DOP’s), met name in de aanpak (zie hoofdstuk 3). Beide starten met een analyse en ook de betrokken partners komen overeen. Er zijn ook verschillen. De analyse van de gebiedsagenda bevat meerdere domeinen en gebruikt meerdere (cijfermatige) bronnen. De gebiedsagenda is dynamisch en een uitvoeringsagenda, terwijl de vroegers WOP’s en DOP’s visiedocumenten waren voor de middellange en lange termijn met voornamelijk een ruimtelijke insteek. De WOP’s en DOP’s werden voorheen als structuurvisie vastgesteld. Dit geldt niet voor de gebiedsagenda die zoals vermeld een bredere insteek heeft. DOP’s en WOP’s, in de vorm van een structuurvisie, worden niet meer opgesteld of vernieuwd. Een aantal ruimtelijke aspecten uit deze WOP’s en DOP’s worden wel meegenomen in de Omgevingsvisie. Dorpen en wijken zijn wel zélf aan de slag met een aantal concrete plannen voor hun dorp of wijk, die zij noteren in een eigen DOP of WOP.

Hierbij is geen samenwerking met andere partners. Onderwerpen uit bestaande en toekomstige WOP’s en DOP’s worden in de gebiedsagenda opgenomen. Deze onderwerpen zijn namelijk onderdeel van de integrale dynamische gebiedsagenda.

3. Het proces van totstandkoming van de gebiedsagenda

De kern van een gebiedsagenda is dat deze dynamisch is. Het is een doorlopend proces. Er zijn globaal wel een aantal stappen te onderscheiden:

1. Er wordt gestart met een analyse van de betreffende wijk of het dorp: wat speelt er? Wat zeggen de cijfers over de problematieken en aandachtsgebieden? Hierbij wordt gebruik

4 gemaakt van verschillende informatie (zie onderstaande tabel). Het initiatief voor de analyse ligt bij de gemeente. Het doel is om uiteindelijk de gebiedsagenda van de bewoners zelf te laten worden.

2. De analyse wordt voorgelegd aan onze collega’s intern alsook aan de samenwerkingspartners. Er wordt stilgestaan bij:

 Kloppen de analyses met jullie kennis van het dorp of de wijk?

 Zijn de beelden nog actueel?

 Hebben jullie nog aanvullingen?

3. Welke activiteiten ondernemen bewoners en partners (nu al) in de wijk? Welke activiteiten staan er op stapel vanuit de gemeente? De partners geven aan waarom activiteiten worden gepland, wat die concreet inhouden, wie deze gaat uitvoeren en wanneer. We leggen de uitkomsten vast in de gebiedsagenda.

4. Er wordt informatie opgehaald bij de inwoners: wat zijn volgens hen aandachtspunten in de wijk? Bijvoorbeeld door middel van een bewonersbijeenkomst. Vragen die daar worden gesteld:

 Herkennen jullie de resultaten van TOP-onderzoek en andere thema’s die naar boven zijn gekomen uit de analyse?

 Welke thema’s en activiteiten moeten we gezien de gezamenlijke analyse opnemen in de gebiedsagenda? De praktijk wijst uit dat er vanzelf ideeën van wijkbewoners op tafel komen om situaties (preventief) aan te pakken;

 Zijn de gekozen activiteiten haalbaar en uitvoerbaar?

 Hoe, wanneer en met wie gaan we gekozen activiteiten uitvoeren? Wat pakken bewoners zelf op en wat doen de gemeente en de partners?

5. De informatie en plannen vanuit de partners en de gemeente worden gecombineerd met de informatie die is opgehaald bij de inwoners. Met het resultaat dat er een actueel en

dynamisch overzicht is van plannen en concrete activiteiten: van bewonersactiviteiten tot

2 Contactpersonen van de gemeente sluiten periodiek aan bij een dorps- en wijkraadvergadering.

Kwantitatieve informatie:

 Basisinformatie over de wijk, o.a.

Bevolking;

 Kerncijfers wijken en buurten 2018;

 Data politie en geregistreerde misdrijven wijken en buurten (beide CBS)

 Leef-barometer;

 Overzicht voorzieningen (winkels, wijkgebouwen etc.);

 Arrangementenmonitor Limburg Noord;

 GGD Monitor.

Kwalitatieve informatie:

 Koffiegesprekken met en inlopen voor inwoners door de Wijkteams;

 Bewonersavonden en – activiteiten;

 Informatie die via partners en gemeente- collega’s binnenkomt;

 Bewonersonderzoek Bureau “TOP onderzoek” op buurtniveau op de thema’s leefbaarheid en veiligheid (periode november / december 2018);

 signalen uit het wijknetwerk, ook uit casuïstiekbespreking

 Informatie vanuit de contactpersonen gemeente².

5 aanpak openbare ruimte of armoede, van inbraakpreventie tot aanpak eenzaamheid onder bewoners met een GGZ-achtergrond, van aanpak obesitas tot verkeersmaatregelen. Per onderwerp en activiteit spreken de partijen af wie de trekker is en wanneer een resultaat verwacht kan worden. Per onderwerp bepalen zij de mate van inspraak, participatie en zelfsturing.

6. De gebiedsagenda kan meerdere vormen hebben, passend bij het dorp/ de wijk. De vorm moet draagvlak hebben in de wijk. Denk bijvoorbeeld aan het “aanp(l)akbord” op een (digitaal) dorps- of wijkplein, een televisiescherm met rolkrant in de wijksupermarkt, wijkwebsite, een wijkkrant, etc. Geef de informatie op een zo overzichtelijk mogelijke manier weer, om aan iedereen te laten zien wat er in een wijk of dorp is gedaan en bereikt.

Een mooi voorbeeld van de Gebiedsagenda is te zien op de website van de gemeente Nijmegen: https://swm.nijmegen.nl/p40841/wijken.

7. Monitoring, analyse en presentatie van resultaten en effecten: inwoners en partners houden de gebiedsagenda actueel. Hierbij horen monitoring, analyse en presentatie van resultaten en effecten. Inwoners en partners spreken af welke resultaten zij willen bereiken (indicatoren vaststellen) en kiezen passende methoden en momenten voor monitoring en analyse. Tenslotte spreken zij af hoe zij de uitkomsten terugkoppelen naar elkaar. Dit kan per wijk of dorp verschillen. We streven ernaar om dit door bewoners zelf te laten doen.

8. De gebiedsagenda’s worden periodiek ter informatie aangeboden aan het college van B&W en de brede werkgroep wijkteams. De gebiedsagenda’s worden periodiek gepresenteerd in de wijken en dorpen.

Algemene uitgangspunten

Naast bovenstaande stappen zijn er ook een aantal algemene uitgangspunten die gelden voor het doorlopen van het proces van de gebiedsagenda:

 Bottom up werken is uitgangspunt: alles begint principieel bij onze inwoners;

 Het schema “meervoudige overheid” (zie figuur 1) is leidend. Per initiatief en activiteit bepalen partijen welke vorm van participatie van toepassing moet zijn;

 De gebiedscoördinator is aanjager van het proces, bewaakt de voortgang en betrekt partijen indien nodig

 We hebben ervoor gekozen om te starten in de wijken waar een Wijkteam is, omdat hier de partners in teamvorm samenwerken en bij bewoners ophalen wat er speelt in de wijk. Het Wijkteam kan een van de uitvoerders zijn van een thema uit de gebiedsagenda, maar dit kan ook een partner afzonderlijk zijn. Het is belangrijk dat alle partners het belang van de gebiedsagenda onderschrijven;

 Inwoners en professionals in de dorpen en wijken werken samen aan een inclusieve, leefbare wijk. Ze vangen signalen op en zorgen dat signalen opgepakt worden (dit kan door verschillende partners, of inwoners zelf);

 Per initiatief en activiteit maken partijen duidelijk waarom die nodig is, wat die inhoudt en moet opleveren;

 Inwoners en Wijkteam zorgen voor doorlopende gezamenlijke communicatie over wat er gebeurt;

6

 De gebiedsagenda is dynamisch. Er komen thema’s bij en er gaan thema’s af. Bewoners en partners bepalen zo veel mogelijk samen de prioriteiten op basis van de ontwikkelingen in de wijken en dorpen. Het blijft een doorlopend samenspel van inwoners,

(wijkteam)partners en de gemeente.

Figuur 3: de gebiedsagenda is een dynamisch product dat samen met de partners wordt opgesteld

Valkuilen

 Soms bereiken het Wijkteam en/of partners geen of “onvoldoende” inwoners. Zij bespreken dan wat hen te doen staat. Hebben algemene oproepen niet het gewenste resultaat, dan komen andere benaderingen in beeld, bijvoorbeeld “aanbellen” of “posten bij de

supermarkt of de basisschool”. De praktijk wijst uit dat bewoners over het algemeen te bereiken zijn en bereid tot een gesprek.

 Met hun professionaliteit kunnen gemeenteambtenaren en partners het gesprek met wijkbewoners “doodslaan”. Het afkappen van ideeën van wijkbewoners is echter “not done”. Natuurlijk moeten wijkbewoners in overleg met partners wel een eerlijk beeld krijgen van de haalbaarheid en de kans op resultaat.

 Soms zijn activiteiten simpelweg nodig en voeren een of meer partners die uit. Denk aan het asfalteren van de weg. Tijdige en betrouwbare informatieverstrekking is dan geboden.

4. Lessons learned

Wat nemen we uit de pilot mee bij het opstellen van toekomstige gebiedsagenda’s?

- Tijdens de pilot is gebleken dat dit een langdurig proces is. Het is de bedoeling dat partijen (collega’s en partners, in- en extern) tijdens hun werkprocessen de gebiedsagenda mee gaan nemen en inzien dat zij baat hebben bij het proactief raadplegen van het en leveren

Inwoners &

ondernemers

(wijkteam) Partners Gebiedsagenda

Gemeente

7 van input in onderhoud van de gebiedsagenda. Dit vergt tijd. Het is daarin belangrijk dat de gebiedsagenda van iedereen is.

- Bij elk nieuw op te zetten activiteit of project dienen we ons af te vragen of dit wel een activiteit is waar de bewoners behoefte aan hebben. In Landweert hebben we gebruik gemaakt van het vriendenboekje. Dit is een idee wat te veel vanuit professionals is aangewakkerd, en om deze reden minder geslaagd is.

- In het gelopen traject zijn nog niet alle stappen op de manier genomen die we voor ogen hebben. Zo is onder andere de database nog niet ingericht waarmee we informatie kunnen raadplegen. Verder zijn we nog bezig met het betrekken van onze externe partners in de Wijkteams op verschillende niveaus (bestuur, management en operationeel).

- Bij de term gebiedsagenda dachten we aanvankelijk aan een concreet document met een analyse, een weging, conclusies en een plan van aanpak. Daar zijn we van af gestapt. De ontwikkelingen in de samenleving gaan daarvoor te snel. Aan de andere kant duurt het soms heel lang voordat sommige ideeën gerealiseerd kunnen worden. Dat frustreert en het is zonde van alle goede energie. We vinden het daarom beter om te werken vanuit het idee van een “dynamische agenda” die actueel wordt gehouden door de dialoog met bewoners, ondernemers en collega’s en door concrete activiteiten.

- Permanent in gesprek blijven is belangrijk. Zo spreken de wijkteamleden elkaar bijna wekelijks en houden elkaar ‘in focus’ door ervaringen van de afgelopen week te delen. Dit maakt dat er een permanente horizontale communicatie is tussen partijen in de wijk met als doel zo vroeg mogelijk van elkaar te weten wat er speelt, zo snel mogelijk met elkaar te bepalen wat er moet gebeuren en er samen voor te zorgen dat zaken zo snel en goed mogelijk worden uitgevoerd. Korte lijnen maakt dat dit efficiënt verloopt. Daarnaast hebben de gebiedscoördinatoren periodiek gesprekken met de collega’s van diverse beleidsterreinen van de gemeente.

- Afbakening: we moeten bedenken dat “de wijk” zeker niet de enige schaal is waarop geagendeerd en geprogrammeerd wordt. Dat kan ook niet omdat een bepaald type inwoners hun oriëntatie niet alleen in hun eigen wijk hebben. In sommige buurten hebben mensen behoefte aan hulp en nabuurschap, in andere buurten heeft men hun sociale contacten elders. Door toegenomen mobiliteit en digitalisering oriënteren zij zich over de grenzen van de wijk, de gemeente en zelfs het land heen. Kortom: we kijken wel naar het niveau van de wijk maar zijn ons voortdurend bewust van de wereld daarbuiten. Een wereld die náást de eigen wijk, buurt of straat van grote waarde kan zijn voor een zelfredzaam leven.

- Bepaalde problematieken zijn verborgen voor het wijkteam. De analyse maakte zichtbaar dat armoede een belangrijk item is in deze wijk. Dit was bekend bij de collega’s van schulddienstverlening maar waren zich er niet van bewust dat dit belangrijke informatie voor een wijkteam kan zijn en we elkaar kunnen helpen in preventie. Een signaal dat de baten van het wijkteam nog niet voldoende zichtbaar zijn in het gemeentehuis.

- We hebben ingezien dat je geen bewonersavond moet organiseren omdat je ‘een

bewonersavond moet organiseren’. Wanneer zich een thema aandient is het belangrijk om met partijen te bespreken hoe je inwoners erbij betrekt. De ene keer is het een

bewonersavond, andere keer het verspreiden van een flyer in de wijk, dan spreek je mensen proactief op plekken waar zij zich bevinden zoals de supermarkt.

8 5. Spiegel Landweert

Figuur 4. Graphic Landweert (bron: wijkplatform Landweert).

Landweert is gekozen als pilotwijk. Vanaf medio 2019 heeft het Wijkteam Landweert aan het

“proces gebiedsagenda” gewerkt. De ervaringen uit de praktijk worden gedeeld.

Start van het proces

 Het Wijkteam omarmt de uitgangspunten: “learning by doing” en “trial and error”. Na enkele gesprekken trekt het team de conclusie, dat een “Gebiedsagenda” vraagt om een permanent proces van ophalen, reflecteren, doen en nabeschouwen met inwoners, collega’s en partners. Zie figuur 3. Alleen dan kan het proces volgens het Wijkteam meer betrokkenheid en participatie van inwoners opleveren. De noodzaak te werken aan preventie geeft inhoudelijk sturing aan het proces, al is nog niet precies duidelijk hoe dat vorm moet krijgen.

Verkenning en insteek

 Bij de eerste – informele - thematische verkenning in het Wijkteam zijn financiële problematiek, eenzaamheid en GGZ- problematiek benoemd als voornaamste problemen van huishoudens in Landweert. Op deze punten zou met een preventieve insteek het beste resultaat te halen zijn.

9

 Als proef wordt informatie verzameld over financiële problematiek van huishoudens in Landweert. En over het aanbod schuldhulpverlening in Venray. Die informatie blijkt snel voorhanden.

 De analysefase heeft zich beperkt tot de gegevens over financiële problematieken en het TOP onderzoek. Er zijn nog meer gegevens voorhanden. De analyse op de overige gegevens volgt in een later stadium.

 Vanuit de praktijk is er enige twijfel over de juistheid van de informatie. Veel achtertuinen zien er niet onderhouden uit. Dit zou onder meer wijzen op verborgen armoede en

schulden. Het voorstel voor een schouw van de achtertuinen haalt het nog niet, maar komt op de agenda.

 Het Wijkteam besluit statistische informatie en analyses over de wijk parallel aan het praktische proces in te voegen in de Gebiedsagenda.

Afbakening/ Schaal

 Het Wijkteam gaat bij de start uit van drie buurten, te weten Landweert 1, 2 en 3. In het onderlinge gesprek blijkt, dat inwoners sociale verbindingen zoeken over de grenzen van de eigen buurt heen. Hun sociale oriëntatie is, behalve familie, vrienden/ vereniging e.d.., met name gericht op de eigen straat/ het eigen hofje.

 Het Wijkteam vraagt zich daarom af waar ze zich op moet richten? Een eerste keuze wordt gemaakt voor Landweert 1. Het Wijkteam heeft de focus sowieso het meest op deze buurt gericht, want er wonen nogal wat mensen, soms geclusterd, met individuele problematiek die niet zelden meervoudig van aard is.

 Tegelijk is het de vraag, of collectieve oplossingen voor individuele problematiek juist in Landweert 1 gevonden moeten worden ? Het Wijkteam overweegt hierbij, dat het aantal inactieven in de drie buurten van Landweert nogal groot is. Zijn mensen uit deze groep te activeren om inwoners in een andere buurt van Landweert te ondersteunen? Het Wijkteam denkt dat dit nog een brug te ver is maar zet deze ambitie wel op de agenda.

 Daarnaast vraagt het Wijkteam zich af hoe zij andere inwoners kan enthousiasmeren voor het opzetten van nieuwe activiteiten. Welke methode kan hierbij helpen? Het Wijkteam vermoedt, dat veel inwoners van Landweert 1, 2 en 3 tevreden zijn met het woon- en leefklimaat zoals dat nu is. Dit wordt bevestigd in het TOP- onderzoek. Vanuit die

tevredenheid ervaren veel bewoners niet de noodzaak om in (gezamenlijk) actie te komen.

 Het Wijkteam denkt met het benaderen van de meer of minder “tevreden bewoners” van Landweert 1, 2 en 3 betere resultaten te boeken zijn dan met het focussen op problemen.

Acties

 We gaan uit van wat er is: spreekuren, koffietenten, samen aan tafel e.d. blijven vaste momenten voor ontmoeting van inwoners en professionals.

 Reguliere activiteiten: De reguliere wijkinloop maandagmiddag voor inwoners is verplaatst naar woensdagmiddag, dit komt overeen met het moment dat het Wijkteam in het Stekske aanwezig is. Inwoners kunnen tussen 14.00u en 17.00u vragen aan de wijkteammedewerkers stellen maar ook elkaar ontmoeten met daarbij een kop koffie.

 Vriendenboek: We starten met het opzetten van een ‘vriendenboek’. In dit

“vriendenboek” stellen bewoners van een bepaalde straat zich aan elkaar voor en

benoemen zij zaken waar zij verandering of verbetering in willen. Daarnaast geven ze aan wat zij zelf willen doen. Voor een aantrekkelijk ontwerp wordt een vormgever benaderd.

10 Het “vriendenboek” wordt vervolgens als proef ingezet in Weegbree, Wederik en Wijnruit 14-28.

o Weinig huishoudens leveren het “straatboek” voor de gestelde datum in. Er is een

“rondgang” nodig om het ingevulde boek van de meeste huishoudens terug te krijgen. Tijdens de “rondgang” blijkt men in deze buurt vooral het buurtfeest te waarderen, er rustig en gezellig te wonen met veel kinderen. Actief meedoen levert gemengde maar overwegend terughoudende reacties op.

o Een tweede rondgang in Bingelkruid (los van het experiment met het

vriendenboek) levert op dat inwoners graag daar wonen, men elkaar weet te vinden als dat nodig is en de buurt als fijn ervaren. Bovendien dat er “weinig actie”

in zit.

 Buurtonderzoek: In relatie met de prestatie- afspraken met Wonen Limburg wordt in Landweert een buurtonderzoek opgestart middels huis-aan-huis bezoeken (vergelijkbaar met Brukske begin 2019). Bij het onderzoek worden naar verwachting het Wijkteam en gemeentemedewerkers betrokken. De bezoeken kunnen daarnaast leiden tot het concreet inschakelen van het Wijkteam en gemeentemedewerkers. Voorbereidende gesprekken met management van Wijkteampartners en het gemeentebestuur zijn ingepland. Het is de verwachting dat het Wijkteam een aantal uitkomsten van het onderzoek oppakt.

o We combineren tijdens het onderzoek lopende en komende zaken. Zo spreken we tijdens het onderzoek met bewoners over een komende pilot in Landweert in het kader van klimaatadaptatie en operatie Steenbreek.

 Ouderen: Het wijkplatform Landweert vermoedt dat ouderen in de wijk behoefte hebben aan meer/betere voorzieningen die aansluiten bij hun omstandigheden. Het wijkplatform heeft samen met opbouwwerk van Synthese (tevens lid van het Wijkteam), inwoners gevraagd om zich aan te sluiten bij een werkgroep die dit punt uitwerkt. Dit heeft vooralsnog één aanmelding opgeleverd.

o De gemeente wil, zo blijkt, een soortgelijk onderzoek over de gehele gemeente uitvoeren. Het Wijkteam en de beleidscollega’s sluiten v.w.b. Landweert bij elkaar aan.

o Momenteel bevragen we de inwoners van Landweert op een andere manier. Dat levert meer succes op.

o De wijkverpleegkundige neemt namelijk tijdens haar reguliere werk vragenlijsten mee naar ouderen, deze worden nu ingevuld. Er is inmiddels informatie

inwonersavond geweest.

o We hebben alle deelnemers gevraagd om in ieder geval één persoon extra mee te nemen om zo een olievlekwerking te bewerkstelligen. We hopen dat hiermee een degelijke werkgroep van inwoners ontstaat.

 Schulddienstverlening: Volgens de professionals is sprake van financiële problematiek in Landweert. De cijfers van schulddienstverlening laten zien dat er uit Landweert nauwelijks hulpvragen zijn. Daarom sluit Schulddienstverlening ingaande januari maandelijks aan bij de reguliere inloop van het Wijkteam. Hierover worden de inwoners van Landweert nadrukkelijk geïnformeerd.

 Veiligheid: Woninginbraak is een veelvoorkomende vorm van criminaliteit die veel impact heeft op mensen die ermee te maken krijgen. Inwoners kunnen zelf veel doen om inbraak te voorkomen. Daarom organiseert het Wijkteam Landweert samen met de gemeente en de politie Venray- Noord een informatiebijeenkomst over dit onderwerp. Tijdens de

11 bijeenkomst geeft de wijkagent tips. Ook is er een ex-inbreker aanwezig om te laten zien hoe je het inbrekers moeilijk kunt maken. De uitnodiging is naar alle adressen in de wijk gestuurd en verspreid via Facebook en Twitter.

Communicatie

 Het Wijkteam heeft in juni 2019 advies gevraagd aan de afdeling Communicatie van de gemeente over de aanpak gebiedsagenda. Het advies luidt:

o zelf voorafgaand aan alle activiteiten een scherp beeld hebben bij het doel daarvan;

o nieuwe teksten voor oproepen gebruiken;

o investeren in “echte gesprekken, ontmoetingen en bijeenkomsten”;

o “klein beginnen met het vriendenboek” gezien de geringe animo van wijkbewoners (volgens sommige partners) om “overal over mee te denken”;

o een “factsheet” van de wijk beschikbaar hebben voor bewonersbijeenkomsten.

o en komt tot de hoofdconclusie dat “klein beginnen” het devies moet zijn. Op straatniveau en niet op het niveau van een gebiedsagenda voor de gehele wijk.

 Het Wijkteam besluit n.a.v. dit advies onder meer om het “vriendenboek” klein te beginnen.

 Het is bij aanvang van de pilot gebleken dat het wijkteam niet zichtbaar genoeg voor de wijkbewoners was en dat men het wijkteam nog niet voldoende kende.

Daarom zijn alle mogelijke kanalen gebruikt om het wijkteam en de gebiedsagenda voor een breder voetlicht te brengen. Concreet worden genoemd:

o Wijkinfo (Wijkblad);

o Beeldscherm Plus- markt: de advertentie is inmiddels zichtbaar, de supermarkteigenaar is enthousiast;

o De website van het Wijkteam wordt momenteel aangepast aan de actuele situatie;

o Er komen Landweert- posters op drukbezochte plekken;

o Rondgangen door de wijk zijn vast bestanddeel van de aanpak;

Social Media (FB) worden ingezet.Vanwege het corona-virus is het niet mogelijk geweest om begin 2020 een bewonersavond te plannen waar de resultaten uit TOP-onderzoek aan de wijkbewoners gedeeld konden worden. Dit wordt ingepland wanneer de omstandigheden dit weer toelaten.

12

Gebiedsagenda Landweert

Activiteiten

Wat Wanneer Door wie Extra informatie

Wijkinloop ‘t Stekske Iedere woensdag

14.00u-17.00u Wijkteam (planning) Reguliere activiteit, alle inwoners zijn welkom voor gezelligheid en vragen voor wijkteam. Locatie het Stekske

Medisch Centrum

Buitenlust Iedere woensdag

14.00u – 15.00u Zorgpartners Wijkteam (volgens planning)

Vooralsnog tot zomervakantie, daarna evalueren.

Nieuws en activiteiten via digitale kanalen

Regulier Beheerder website/FB wijk, communicatie medewerker gebiedsregie

Afspraken gemaakt met communicatie gemeente Venray https://www.landweert.nl/

https://www.facebook.com/landweert/

Advertentie in huis- aan-huis blad (analoog)

regulier Team communicatie

Aanpassen/bijhouden

website wijkteam Regulier Team gebiedsregie Er was een inhaalslag nodig, deze is voor Wijkteam Landweert bijgewerkt.

Overige communicatie Regulier Wijkteam Advertentie op banner supermarkt, posters in de wijk. Ontwerpbureau ingeschakeld voor uniforme uitstraling.

Spreekuur Wijkagent Iedere woensdag

14.00u-17.00u Wijkagent (bij afwezigheid nemen wijkteamleden contactgegevens op)

De wijkagent is dicht bij inwoners en ondernemers, om gemakkelijk contact te leggen en snel op te treden als dat nodig is. De wijkagent is een ervaren

politieagent die samen met collega’s werkt aan een veilige wijk door handhaving en opsporing. Vaak is de wijkagent een eerste aanspreekpunt in de wijk en een bekend gezicht. Door al die contacten weet hij wat er speelt in de wijk en kan hij in een vroeg stadium problemen oplossen en liever nog, voorkomen. Daarvoor werkt hij samen met het wijkteam Landweert.

Project

schulddienstverlening Spreekuur in wijkgebouw, 4 wekelijks op woensdag tussen 14.00u en 17.00u

Vriendenboekje Tweede helft 2019 Opbouwwerker Synthese

Doel: Buurten in beeld brengen, ontwikkelen nabuurschap.

Buurtonderzoek Planning: 1^e helft

2020 Wijkteam/Wonen

Limburg/gemeente Naar aanleiding van prestatieafspraken Operatie Steenbreek Planning: 1^e helft

2020 (combineren met buurtonderzoek)

Wijkteam/Wonen

Limburg/gemeente Ikv klimaatadaptatie

13 Schoon door de Poort

traject t Stekske

Planning: Bestuur van ’t

Stekske, gemeente, …

Thema’s

Wat Wanneer Door wie Extra informatie

Uitbreiding met Smakterheide

loopt Wijkteam (METggz en

Proteion)

Nav onderzoek Venray-dekkend Wijkteam

Eenzaamheid Iedere

woensdagmiddag tussen 14.00u en 17.00u

Wijkteam/wijkcentrum Wijkteamleden wijzen tijdens regulier werk cliënten op de wijkinloop op woensdagmiddag. Zo nodig nemen ze mensen aan de arm mee

(drempelverlagend)

Armoede Medio 2019 Gebiedscoördinator Beschikbare trajecten voor schulddienstverlening in beeld gebracht 1^e helft 2020 Team

schulddienstverlening

Spreekuur op woensdagmiddag in het Stekske (drempelverlagend), 4 wekelijks Veiligheid (inbraak) Nov 2019 Wijkagent,

gebiedscoördinator Infoavond: waak voor inbraak Medio 2019 wijkagent Traject boef in de wijk

Ouderen in de wijk Loopt Wijkplatform gemeente,

wijkverpleegkundige

Inwoners betrekken bij het ouder worden in de wijk in relatie tot beschikbare voorzieningen

GGZ problematiek Nog oppakken

De kleuren van dit schema verwijzen naar figuur 1 (meervoudige overheid) op de eerste pagina van dit document.

14 Wie, wat en waar in Landweert

In Landweert zijn organisaties van bewoners, vrijwilligers en professionele organisaties en instellingen werkzaam. Hieronder een overzicht.

Bewoners- en vrijwilligersorganisaties in Landweert

De wijkwebsite van Landweert geeft actuele en uitvoerige informatie over alle organisaties van bewoners en vrijwilligers in de wijk. Het is overbodig om deze informatie ook nog een keer in de Gebiedsagenda over te nemen. Daarom volstaan we met een korte lijst. Voor de complete

informatie verwijzen we u naar de wijkwebsite: https://www.landweert.nl/organisaties/;Op deze website zijn in ieder geval onderstaande organisaties en hun contactgegevens en -formulieren te vinden.

 Stichting Wijkcentrum Landweert (beheer, verhuur wijkcentrum ‘t Stekske)

 Wijkplatform Landweert (verbinding met gemeente, subsidies bewonersactiviteiten, leefbaarheid, veiligheid)

 Wijkvereniging Landweert (activiteiten voor inwoners)

 Oudervereniging “Ons Genot” (activiteiten voor ouderen)

 Carnavalsvereniging de Piëlhaan (activiteiten, m.n. voor jeugd)

 Smile Landweert (veilig verkeer in de wijk door de bewoners)

 Landweert Leeft (samen eten en burenhulp)

 Hondenspeelvelden Venray

a. Organisaties in Landweert Organisatie Beschrijving Wijkplatform

Landweert Bestuurslid Wim Vievermans Wijkteam Landweert, Aanspreekpunt voor inwoners

van Landweert; bestaat uit gemeente, wijkplatform, politie, Wonen Limburg, Synthese (welzijn, jeugd en

maatschappelijk werk), Proteion thuiszorg, Metggz, MEE Limburg.

Gemeente Venray Algemeen nummer Gebiedscoördinator Dave Groenen

Handhaver Jeanine Noij Politie Venray Wijkagent Harry van de Kruijs Wonen Limburg Medewerker Leefbaarheid,

Richard Jacobs

Complexbeheerder Wilco Lucassen

Synthese Opbouwwerker

Maatschappelijk werker Jolanda van der Weiden

Schoolmaatschappelijk werker Wijkverpleegkundige Anita Janssen

Metggz Cliëntbegeleider psychisch kwetsbare mensen, Josephine van Els

Mee Noord en Midden Limburg

Cliëntondersteuner mensen met een beperking, Lisa Waltmans

15 GGD Limburg Noord Consultatiebureau

Zorg 0-4 jr

Schoolgezondheid 4/18 jr Huisartsenpraktijk

Buitenlust & partners (apotheek,

fysiotherapie, logopedie,

podotherapie etc.)

Peuterspeelzalen Blokkendoos 1 (Kruidenlaan 161A)

Blokkendoos 2 (Boterbloem 45) Kinderdagverblijven

Buitenschoolse Opvang (BSO)

BSO Stip

(Klimboom, Kruudwis, Montessori)

Montessorischool Venray

Basisschool Bs de Klimboom Basisschool Bs de Kruudwis Basisschool

16 Analyse van Landweert

In deze bijlage vindt u:

o TOP- onderzoek, waarderingen door inwoners o Leeftijdsopbouw Landweert

Korte beschrijving

Landweert is uitgekozen als pilotgebied. In deze wijk is een wijkteam actief waarin prima wordt samengewerkt. Het is een typisch jaren 70-90 woongebied met plm. 6.500 inwoners en plm. 2.500 woningen, waarvan een groot aantal sociale huurwoningen. De stedenbouwkundige structuur is voor die jaren kenmerkend. Het gaat om kleinere buurten en hofjes, die (soms groepsgewijze) ontsluiten op een bochtige ontsluitingsweg. Een langgerekt groengebied doorkruist de centrale ontsluitingsweg.

TOP onderzoek

Eind 2018 is het Top onderzoek uitgevoerd. Het levert een beeld op van de leefbaarheid in de wijken van Venray. Landweert is daarbij ingedeeld in drie buurten. Zie hiervoor het overzicht op de laatste pagina van dit document.

Vraag Landweert 1 Landweert 2 Landweert 3

1. Omschrijving straat en

omliggende straten rustig, groen,

Veilig/ Druk rustig, druk,

gezellig rustig, groen, mooi 2. Hoe waardeert u uw

straat en omliggende straten? Gemiddeld 7,2

onder gemiddeld onder gemiddeld boven gemiddeld

3. Top 3 van problemen in Landweert

achterstallig onderhoud groen en wegen, verkeersoverlast, drugsoverlast en parkeerproblemen

achterstallig onderhoud groen en wegen, verkeersoverlast, drugsoverlast en parkeerproble- men

achterstallig

onderhoud groen en wegen,

verkeersoverlast, drugsoverlast en parkeerproblemen 4. Ik voel mij veilig in mijn

straat en omliggende straten. Gemiddeld 64%

eens

gemiddeld onder gemiddeld boven gemiddeld

5. Ik ervaar mijn straat en omliggende straten als verkeersveilig. 51%

(zeer) mee eens

(zeer) mee oneens (zeer) mee oneens

zeer mee eens

6. er is voldoende groen in mijn straat en

omliggende straten.

75% (zeer) mee eens

gemiddeld onder gemiddeld boven gemiddeld

7. Mijn straat en

omliggende straten zijn schoon. 64% (zeer) mee eens

(zeer) mee oneens (zeer) mee oneens

(zeer) mee eens

8. Er zijn voldoende voorzieningen in mijn straat en omliggende straten. 65 % (zeer) mee eens.

gemiddeld (zeer) mee

oneens (zeer) mee eens

9. Welke regel is bij u het

meest van toepassing negatief gemiddeld positief

17 v.w.b. contact met

buren? Goede dag zeggen (43%) ; regelmatig spreken (41%), geen contact (2%)

10. Ik voel mij thuis in mijn straat en omliggende straten. 83 % (zeer) mee eens

Negatief Top 3 niet thuis voelen: overlast alcohol en drugs;

saamhorigheid van de buurt;

rondhangende personen.

gemiddeld positief

Top 3 thuis voelen:

aardige omwonenden en goede sociale contacten; lang woonachtig

(opgegroeid); voel me hier thuis/ prettig 11. Ik voel me

verantwoordelijk voor mijn eigen straat en omliggende straten. 60

% (zeer) mee eens. 20

% (zeer) mee oneens.

gemiddeld gemiddeld onder gemiddeld

12. wat zou je wensen als je de baas zou zijn?

Top 3: snelheden in wijken

aanpakken (naar 30 km zones en overtreders bekeuren);

groenvoorziening aanpakken; meer parkeergelegen- heid maken

Top 3: snelheden in wijken

aanpakken (naar 30 km zones en overtreders bekeuren);

groenvoorziening aanpakken; meer parkeergelegen- heid maken

Top 3: snelheden in wijken aanpakken (naar 30 km zones en overtreders

bekeuren);

groenvoorziening aanpakken; meer parkeergelegenheid maken

13. zou je mee willen werken in een project om uw straat en omliggende straten verder te verbeteren?

16% wel, 70 % niet.

16% wel, 70 %

niet. 16% wel, 70 %

niet. 16% wel, 70 % niet.

De oranje arcering wijst op een ondergemiddelde uitkomst, ten opzichte van de andere wijken³ en dorpen waar het TOP onderzoek heeft plaatsgevonden. De groene arcering op bovengemiddeld. De blauwe arcering wijst op oplossingen. De onderwaardering voor schoon, groen,

veiligheid/drugsproblemen en verkeerssnelheid springen er uit. De inwoners van Landweert 2 lijken het meest ontevreden. Desondanks voelt 83% van de geënquêteerde bewoners zich thuis in de eigen en omliggende straten.

3 Het TOP onderzoek heeft plaatsgevonden in de wijken Brukske, Centrum en Centrum-West, Veltum, Landweert, en de dorpen Oirlo en Castenray.

18 Leeftijdsopbouw Landweert

De leeftijdsverdeling, grafisch weergegeven: de oranje lijn geeft de cijfers aan van Venray als geheel. De grijze staven laten zien hoe het in Landweert is.

Landweert in vergelijking met Venray als geheel:

 Ontgroening en vergrijzing slaan (op dit moment) minder hard toe t.o.v. Venray (zie oranje lijn).

 Het aandeel ongehuwden is ietsje hoger

 Het aandeel niet westerse allochtone mede- inwoners ietsje lager.

19 Onderverdeling Landweert in drie gebieden volgens CBS:

1

3

2