MICROSIMULATIEMODEL HOOFDWEGENNET GENT

(1)

MICROSIMULATIEMODEL HOOFDWEGENNET GENT

BASISJAAR 2015

(2)

COLOFON

Titel Microsimulatiemodel hoofdwegennet Gent – basisjaar 2015 Dossiernummer 15141

Dossierbeheerder Leen De Valck Opgesteld door Leen De Valck

Peter Vieren (Mint nv) Gereviseerd door Peter Mercelis

Katia Organe

Versie v0.1 Ontwerpversie 14/04/2016

v1.0 Definitieve versie 11/05/2016

(3)

Inhoudsopgave

1 Inleiding ... 2

2 Beschrijving microsimulatiemodel hoofdwegennet Gent (basisjaar 2015) ... 3

2.1 Opmaak netwerk ... 3

2.2 Herkomst-bestemmingsmatrices ... 4

3 Evaluatie microsimulatiemodel hoofdwegennet Gent (basisjaar 2015): methodiek ... 5

4 Evaluatie microsimulatiemodel hoofdwegennet Gent (basisjaar 2015): resultaten ... 8

4.1 Resultaten ochtendspits ... 8

4.1.1 E40 richting Brussel ... 8

4.1.2 E40 richting Oostende ... 10

4.1.3 E17 richting Antwerpen... 13

4.1.4 E17 richting Kortrijk ... 16

4.1.5 Parallelbaan E17 richting Kortrijk ... 18

4.1.6 R4 binnenring ... 20

4.1.7 R4 buitenring ... 22

4.2 Resultaten avondspits ... 24

4.2.1 E40 richting Brussel ... 24

4.2.2 E40 richting Oostende ... 28

4.2.3 E17 richting Antwerpen... 30

4.2.4 E17 richting Kortrijk ... 32

4.2.5 Parallelbaan E17 naar Zwijnaarde ... 35

4.2.6 R4 binnenring ... 37

4.2.7 R4 buitenring ... 39

5 Conclusies ... 41

(4)

1 INLEIDING

In dit rapport wordt de opbouw van de microsimulatie van het hoofdwegennet in de regio Gent beschreven.

In het verleden bestond er reeds een microsimulatie van de omgeving van Gent. Het basisjaar van deze simulatie was 2010. Naast de natuurlijke evolutie van het verkeer, zijn er in de omgeving van Gent ook een aantal infrastructurele aanpassingen uitgevoerd waardoor het noodzakelijk is deze simulatie te actualiseren naar het basisjaar 2015. De realisatie van de R4-zuid is hiervan het meest significante voorbeeld.

Er werd een microsimulatie opgebouwd die de E40, E17 en R4 in de omgeving van Gent bevat zodat alle files in die regio volledig in kaart gebracht worden voor een ruime ochtend- en avondspits gebaseerd op tellingen van een representatieve dag in 2015.

In dit rapport worden enerzijds de opmaak van het netwerk en de herkomst-bestemmingsmatrices en anderzijds de resultaten van de ochtend- en avondspits toegelicht.

(5)

2 BESCHRIJVING MICROSIMULATIEMODEL HOOFDWEGENNET GENT (BASISJAAR 2015)

2.1 OPMAAK NETWERK

Het gemodelleerde snelwegennetwerk omvat de E40 vanaf het complex Drongen tot en met het complex Wetteren. De E17 is opgenomen vanaf het complex De Pinte tot en met het knooppunt Destelbergen. Verder omvat het netwerk de R4 vanaf de aansluiting met de B402 tot en met knooppunt Destelbergen.

Bij de afbakening van het netwerk werd er voor gezorgd dat de filekop en de filestaart in beide spitsen volledig in de simulatie opgenomen worden.

Onderstaande figuur geeft een voorstelling van de omvang van het netwerk.

Figuur 1: Overzicht van het netwerk van de microsimulatie hoofdwegennet Gent (basisjaar 2015)

Op basis van luchtfoto’s, GIS-informatie en kennis van het terrein werd het netwerk in detail gemodelleerd.

Hierbij is bijzondere aandacht besteed aan volgende elementen:

• aantal rijstroken op elk wegsegment

• aansluiting en lengte van in- en uitvoegstroken

• belijning

• hellingsgraden

• inhaalverbod voor vrachtwagens

• snelheidsbeperkingen: ter hoogte van het viaduct van Gentbrugge geldt een snelheidsbeperking van 90 km/u die strikt nageleefd wordt omwille van de trajectcontrole.

Vervolgens werd het invoeggedrag, het volggedrag en het weefgedrag gekalibreerd in overeenstemming met de beschikbare verkeersmetingen.

(6)

De infrastructuur van het complex Wetteren op de E40 richting Brussel werd aangepast in juli 2015. Voor het uitvoegen naar de afrit Wetteren zijn in de nieuwe situatie twee rijstroken voorzien, waar er voordien slechts één uitvoegstrook was. De simulatie is gekalibreerd op de situatie van juni 2015, dat is voordat deze aanpassing plaats vond. Op deze afrit staat tijdens de avondspits een structurele file die veroorzaakt wordt door het onderliggend wegennet. Er is bovendien vastgesteld dat in de praktijk de pechstrook van de E40 gebruikt wordt als verlengde uitvoegstrook wanneer er file voorkomt op de afrit naar Wetteren. Om dit te simuleren is in de simulatie deze uitvoegstrook langer gemaakt (800 meter in plaats van 400 meter). Er zijn zodoende twee varianten van de simulatie opgemaakt, met verschillende infrastructuur aan de afrit van het complex Wetteren in de rijrichting naar Brussel:

- Variant 1: één uitvoegstrook met lengte 800 meter. Deze variant benadert het best het werkelijke rijgedrag op de beschouwde dagen in juni 2015, waarbij gebruik gemaakt wordt van de pechstrook in geval van file. Dit is dan ook de variant die gebruikt is ter kalibratie van de simulatie.

- Variant 2: twee uitvoegstroken met lengte 400 meter. Deze variant geeft de infrastructuur weer na de infrastructurele aanpassing in juli 2015. Deze zal gebruikt worden bij de evaluatie van scenario’s.

Bij de bespreking van de resultaten voor de E40 richting Brussel in de avondspits zullen de resultaten van deze twee varianten opgenomen worden. Tijdens de ochtendspits ontstaat er geen file op het onderliggend wegennet en is er dus geen impact van de gewijzigde infrastructuur.

2.2 HERKOMST-BESTEMMINGSMATRICES

De herkomst-bestemmingsmatrices zijn afgeleid uit het provinciaal verkeersmodel Oost-Vlaanderen. Uit het provinciaal verkeersmodel werden voor een gemiddelde werkdag de uurmatrices van 8u-9u (voor de ochtendspits) en 17u-18u (voor de avondspits) geëxporteerd.

Het beschouwde snelwegennetwerk is volledig uitgerust met dubbele lussen op de op- en afritten en op de doorgaande richtingen in de complexen en knooppunten. Het gedeelte van de R4 tussen de B402 en de B403 is voor het grootste gedeelte niet uitgerust met dubbele lussen waardoor de microsimulatie op dat deel minder nauwkeurig is. Aan de hand van de telgegevens is een representatieve dag geselecteerd: dit is een ‘normale’

werkdag, waarop het filebeeld overeenkomt met dat van een gemiddelde werkdag en er dus geen (groot) ongeval gebeurde. Deze referentiedag is voor de ochtendspits dinsdag 16 juni 2015 en voor de avondspits vrijdag 12 juni 2015. Om de volledige opbouw en afbouw van de file in het volledige netwerk te kunnen weergeven, wordt de ochtendspits gesimuleerd van 7u tot 10u en de avondspits van 15u tot 19u30.

Aan de hand van de uurmatrix en de verkeerstellingen worden 5-minuten-matrices opgesteld voor drie voertuigcategorieën: personenwagens, lichte vrachtwagens en zware vrachtwagens.

De voertuigcategorie ‘personenwagens’ is verder onderverdeeld in drie subcategorieën: trage auto’s, gewone auto’s en snelle auto’s naargelang het gedrag (volggedrag en invoeggedrag) en de voertuigeigenschappen (gewenste snelheid, acceleratievermogen), iets meer of minder bedragen dan de gemiddelde waarden voor deze parameters.

(7)

3 EVALUATIE MICROSIMULATIEMODEL HOOFDWEGENNET GENT (BASISJAAR 2015): METHODIEK

In het volgende hoofdstuk worden de resultaten besproken van het microsimulatiemodel hoofdwegennet Gent (basisjaar 2015) respectievelijk voor de ochtendspits en de avondspits. Hieronder wordt eerst toegelicht op basis van welke methodiek het microsimulatiemodel beoordeeld wordt.

De resultaten worden weergegeven per snelweg:

• E40 tussen het complex Drongen en het complex Wetteren in beide rijrichtingen

• E17 tussen het knooppunt Destelbergen en het complex De Pinte in beide rijrichtingen

• Parallelbaan van de E17 tussen knooppunt Gent-Centrum en knooppunt Zwijnaarde richting Kortrijk

• R4 tussen de B403 en het knooppunt Destelbergen in beide rijrichtingen

De resultaten van de microsimulatie worden beschreven aan de hand van XT-plots, intensiteiten, reistijden en voertuigverliesuren.

XT-plots

De resultaten worden geëvalueerd op basis van figuren (XT-plots) waarin de snelheid (kleur) wordt weergegeven in functie van de tijd (x-as) en de plaats (y-as). Op deze manier zijn de knelpunten zichtbaar, zowel begroot in tijd, plaats als amplitude. Groene kleuren duiden op hoge snelheden terwijl lage snelheden met rood-paars-zwarte kleuren worden aangegeven. De voertuigen rijden van linksonder in de figuur schuin naar rechtsboven. File ontstaat op een bepaalde locatie en groeit vervolgens stroomopwaarts aan, tegen de rijrichting in (van linksboven schuin naar rechtsonder).

Het waargenomen verkeersbeeld wordt telkens links weergegeven en het verkeersbeeld uit de microsimulatie rechts. Een voorbeeld van dergelijke XT-plots is terug te vinden in onderstaande figuur.

Figuur 2: voorbeeld van een XT-plot

In de microsimulatie wordt om de 500m een meetpunt aangebracht zodat om de 500m de snelheid bemeten wordt. In de geobserveerde situatie zijn er meestal slechts meetpunten ter hoogte van de complexen en knooppunten. Daarom wordt de snelheid in de geobserveerde toestand geïnterpoleerd tussen de verschillende meetpunten. Hierdoor krijgt de XT-plot van de geobserveerde situatie een veel meer uitgemiddeld beeld dan een XT-plot van de simulatie.

Bovendien is er een verschil in de manier waarop de gemiddelde snelheden berekend worden. In de geobserveerde toestand wordt de gemiddelde snelheid berekend als het harmonisch gemiddelde, waardoor er

Wetteren Merelbeke Zwijnaarde Sint-Denijs-Westrem Drongen

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

E40 richting Oostende

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

(8)

meer belang gehecht wordt aan de lagere snelheden. In de microsimulatie wordt gebruik gemaakt van het rekenkundig gemiddelde om de gemiddelde snelheid te bepalen. Hieruit volgt dat de resultaten weergegeven in de observaties steeds lagere snelheden zullen weergeven dan deze berekend in de simulatie (waarbij het verschil toeneemt naarmate er grotere snelheidsfluctuaties zijn binnenin het 5 minuten interval waarover de snelheden uitgemiddeld worden). Het gaat dan echter enkel om een verschillende verwerking van de resultaten, niet (noodzakelijk) om de resultaten zelf. Hier dient rekening mee gehouden te worden bij de evaluatie van de resultaten.

Intensiteiten

Naast XT-plots is ook voor alle wegvakken een vergelijking van de intensiteiten op 5 minuutbasis in de simulatie ten opzichte van de geobserveerde toestand gemaakt. Een voorbeeld (op het wegvak op de E40 richting Brussel ter hoogte van het complex Drongen) is terug te vinden in onderstaande grafiek.

Grafiek 1: voorbeeld van een vergelijking van intensiteiten tussen telling en simulatie op E40 richting Brussel ter hoogte van het complex Drongen

Reistijden

Verder wordt ook telkens een overzicht gegeven van de reistijden en worden deze vergeleken met geobserveerde reistijden. De geobserveerde reistijden worden bepaald uit de gemeten snelheden aan de hand van dubbele lussen. De reistijden uit de simulatie zijn een gevolg van de verkeersafwikkeling die zelf een gevolg is van de verkeersdrukte en parameterinstellingen. Deze resultaten dienen louter ter validatie van de simulatie.

Onderstaande figuur geeft een voorbeeld weer van de reistijdresultaten. In het blauw worden de waargenomen reistijden weergegeven en in het oranje de overeenkomstige waarde uit de microsimulatie.

Grafiek 2: voorbeeld van een vergelijking van de waargenomen reistijden en de simulatie

(9)

Voertuigverliesuren

Ten slotte worden ook nog de voertuigverliesuren op de verschillende trajecten weergegeven. Hiermee wordt bepaald hoeveel tijd er ingevolge vertraagd verkeer of file (snelheid lager dan 90% van de toegelaten snelheid in de bestaande toestand) wordt verloren door alle voertuigen samen. Hiermee wordt zowel de lengte als de duur van de files in rekening gebracht, alsook het aantal betrokken voertuigen en hun snelheid in de file.

Deze resultaten worden enkel weergegeven ter informatie voor de vergelijking met toekomstige scenario’s.

Grafiek 3: voorbeeld van voorstelling voertuigverliesuren

De reistijden en voertuigverliesuren worden voorgesteld voor volgende trajecten:

• = Drongen ↔ Zwijnaarde in beide richtingen

• = Zwijnaarde ↔ Wetteren in beide richtingen

• = De Pinte ↔ Zwijnaarde in beide richtingen

• = Zwijnaarde ↔ Destelbergen in beide richtingen

• = U.Z. Gent → Zwijnaarde op de parallelweg

• = Ledeberg → Zwijnaarde op de B401 en de parallelweg

• = Merelbeke ↔ Destelbergen in beide richtingen

Figuur 3: beschouwde trajecten voor de reistijden en voertuigverliesuren

(10)

4 EVALUATIE MICROSIMULATIEMODEL HOOFDWEGENNET GENT (BASISJAAR 2015): RESULTATEN

4.1 RESULTATEN OCHTENDSPITS

4.1.1 E40 RICHTING BRUSSEL

a) XT-plot

Figuur 4: Resultaten E40 richting Brussel ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts) In de geobserveerde toestand is de E40 richting Brussel zo goed als filevrij. Tussen 9u15 en 9u30 was er kortstondig file tussen Merelbeke en Wetteren, maar deze ontstond door uitzonderlijke omstandigheden.

Enkel bij het uitvoegen naar Zwijnaarde is er lichte vertraging.

De simulatie toont eveneens wat vertraging bij het uitvoegen aan Zwijnaarde. Verder rijdt het verkeer vrijwel volledig in free flow.

b) Intensiteiten

De verkeersintensiteiten in de simulatie komen over het algemeen goed overeen met de gemeten waarden.

Een voorbeeld hiervan wordt gegeven in onderstaande figuur voor het wegvak in het knooppunt Merelbeke.

Grafiek 4: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel ter hoogte van het knooppunt Merelbeke

Drongen Sint-Denijs-Westrem Zwijnaarde Merelbeke Wetteren

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

E40 richting Brussel

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(11)

c) Reistijden

Grafiek 5: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel tussen Drongen en Zwijnaarde

Grafiek 6: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel tussen Zwijnaarde en Wetteren

Op beide trajecten is er geen sprake van grote vertragingen. De geobserveerde vertraging tussen 9u15 en 9u30 op het tweede traject is geen structurele file, waardoor deze in de simulatie niet aanwezig is.

d) Voertuigverliesuren

Grafiek 7: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Brussel tussen Drongen en Zwijnaarde

(12)

Grafiek 8: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Brussel tussen Zwijnaarde en Wetteren

Er zijn minder dan 100 voertuigverliesuren berekend voor de E40 richting Brussel tijdens de ochtendspits.

4.1.2 E40 RICHTING OOSTENDE

a) XT-plot

Figuur 5: Resultaten E40 richting Oostende ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts) In de geobserveerde toestand zijn drie plaatsen met file te zien. De eerste file ontstaat rond 7u20 ter hoogte van het complex Wetteren omwille van het invoegen van de drukke oprit Wetteren. De file duurt tot bijna 8u.

De tweede file ontstaat na het oplossen van de file ter hoogte van oprit Wetteren omwille van het voorsorteren ter hoogte van knooppunt Merelbeke. De andere file ontstaat als gevolg van het voorsorteren nabij het complex Sint-Denijs-Westrem rond 8u en slaat terug naar Zwijnaarde. Rond 8u30 is deze file opgelost.

Voordien is ook al vertraging te zien net stroomafwaarts van Sint-Denijs-Westrem, maar dit is veroorzaakt door een RSS-scenario waarbij de linkerrijstrook afgekruist werd tussen 7u en 8u15.

De simulatie geeft de drie waargenomen files behoorlijk goed weer. De file ter hoogte van het complex Wetteren begint op hetzelfde moment als in de geobserveerde toestand, maar is in de simulatie iets korter zowel in filelengte als duur. Na het oplossen van de file ter hoogte van complex Wetteren ontstaat er file ter hoogte van het voorsorteren aan knooppunt Merelbeke. De file ter hoogte van het complex Sint-Denijs- Westrem ontstaat iets later (rond 8u15) en duurt langer. Enkele kleinere vertragingen ter hoogte van knooppunt Zwijnaarde tussen 7u30 en 8u15 komen iets nadrukkelijker in beeld op de XT-plot van de simulatie, maar ook in de geobserveerde toestand wijzen de kleurverschillen op dit moment op lichte hinder. Over het algemeen geeft de XT-plot van de simulatie een realistisch beeld van de E40 richting Oostende tijdens de ochtendspits.

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(13)

b) Intensiteiten

De intensiteiten tonen voor de volledige E40 richting Oostende een zeer goede overeenkomst tussen de simulatie en de tellingen op de referentiedag. Op geen enkel punt zijn er noemenswaardige afwijkingen te zien.

Een voorbeeld hiervan wordt weergegeven in onderstaande figuur, welke de vergelijking van de gemeten intensiteiten met de intensiteiten in de simulatie weergeeft ter hoogte van het complex Sint-Denijs-Westrem.

Grafiek 9: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende ter hoogte van het complex Sint-Denijs-Westrem c) Reistijden

Grafiek 10: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende tussen Wetteren en Zwijnaarde

Grafiek 11: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende tussen Zwijnaarde en Drongen

Op het traject op de E40 richting Oostende tussen knooppunt Wetteren en knooppunt Zwijnaarde komt de reistijdcurve uit de simulatie goed overeen met de gemeten toestand. De reistijd neemt op hetzelfde moment

(14)

toe, bereikt wel iets later de maximale reistijd en neemt iets later opnieuw weer af. De maximale reistijd op dit traject bedraagt 5.5 minuut in de geobserveerde toestand en 6 minuten in de simulatie.

Op het traject tussen knooppunt Zwijnaarde en complex Drongen begint de file aan Sint-Denijs-Westrem in de simulatie wat later en duurt ze langer, wat ook terug komt in de vergelijking van de reistijden van de geobserveerde en de gesimuleerde toestand. De maximale reistijd in simulatie is ook iets hoger dan in de bestaande toestand: 6 minuten in de simulatie ten opzichte van 5 minuten in de geobserveerde toestand. De hogere waarde van de geobserveerde reistijdmeting voor 8u is te wijten aan het RSS-scenario.

Grafiek 12: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Oostende tussen Wetteren en Zwijnaarde

Grafiek 13: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Oostende tussen Zwijnaarde en Drongen De totale voertuigverliesuren op de E40 richting Oostende bedragen ongeveer 300 voertuigverliesuren voor personenwagens en 30 voertuigverliesuren voor vrachtwagens.

(15)

4.1.3 E17 RICHTING ANTWERPEN

a) XT-plot

Figuur 6: Resultaten E17 richting Antwerpen ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts) In de geobserveerde toestand is er zowel rond 8u als tussen 8u15 en 9u30 file ter hoogte van het invoegen aan het complex De Pinte. Deze laatste file is echter niet structureel. Zowel de duur als de afname van de snelheid waren op de referentiedag veel groter dan normaal als gevolg van een (klein) ongeval. Ten gevolge hiervan, was er ter hoogte van het uitvoegen aan knooppunt Zwijnaarde op deze dag dan weer minder vertraging dan op een gemiddelde dag. Hiermee werd rekening gehouden bij het kalibreren van de simulatie.

Op het viaduct van Gentbrugge ligt de snelheid lager ten gevolge van de trajectcontrole.

De simulatie verschilt van de geobserveerde toestand met een kortere file ter hoogte van het invoegen aan complex De Pinte en meer hinder bij het uitvoegen aan knooppunt Zwijnaarde. Zoals vermeld was de referentiedag op dit traject wat verstoord. Het filebeeld van de simulatie komt goed overeen met een gemiddelde ochtendspits voor de E17 richting Antwerpen.

De Pinte Zwijnaarde U.Z. Gent Gentbrugge Destelbergen

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

E17 richting Antwerpen

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(16)

b) Intensiteiten

Over het algemeen volgt de grafiek van de simulatie overal vrij goed de grafiek van de gemeten intensiteiten.

Er zijn enkele verschillen rond 8u30, waar de intensiteiten in de simulatie minder afnemen dan in de metingen, zoals onderstaande grafiek met een vergelijking van de intensiteiten in de geobserveerde toestand en in de simulatie in het complex De Pinte weergeeft. Dit is een gevolg van de zware incidentele file die zich op dat moment voordeed aan het complex De Pinte.

Grafiek 14: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen ter hoogte van het complex De Pinte c) Reistijden

Grafiek 15: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen tussen De Pinte en Zwijnaarde

Grafiek 16: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen tussen Zwijnaarde en Destelbergen

(17)

Voor 8u20 is de reistijd tussen complex De Pinte en knooppunt Zwijnaarde in de simulatie hoger dan in de geobserveerde toestand doordat de hinder aan Zwijnaarde wat groter is. Vanaf 8u30 toont de geobserveerde toestand een iets hogere reistijd als gevolg van de file die op die dag voorkwam ter hoogte van De Pinte omwille van het ongeval. De maximale reistijd bedraagt zowel in de geobserveerde toestand als in de bestaande toestand 5 minuten.

Tussen knooppunt Zwijnaarde en knooppunt Destelbergen was er op de dag van de meting een beperkte vertraging tussen 8u en 8u30 die niet voorkomt in de simulatie. Deze was echter ook niet zichtbaar op de XT- plot van die dag.

De verschillen in reistijden blijven evenwel steeds vrij beperkt en de overeenkomst tussen simulatie en gemeten toestand is dan ook voldoende groot.

Grafiek 17: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Antwerpen tussen De Pinte en Zwijnaarde

Grafiek 18: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Antwerpen tussen Zwijnaarde en Destelbergen

Op de hele E17 richting Antwerpen bedraagt het aantal voertuigverliesuren ongeveer 220 voor personenwagens en 25 voor vrachtwagens. Het merendeel daarvan wordt opgelopen tussen complex De Pinte en knooppunt Zwijnaarde.

(18)

4.1.4 E17 RICHTING KORTRIJK

a) XT-plot

Figuur 7: Resultaten E17 richting Kortrijk ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

Ook in deze richting op de E17 is in de geobserveerde toestand de afgedwongen lagere snelheid op het viaduct van Gentbrugge te zien. Rond 8u neemt de snelheid er nog wat verder af omwille van druk verkeer, en tegen 8u15 is er fileterugslag richting Destelbergen, met een kortstondige maar vrij zware filegolf tot gevolg.

In de simulatie is er een vertraging tussen knooppunt Destelbergen en complex Gentbrugge op hetzelfde tijdstip te zien. Het gaat om een verstoring van iets langere duur die minder ver terugslaat, maar over het algemeen komt deze file zowel naar tijdstip, locatie als ernst goed overeen met de werkelijkheid.

b) Intensiteiten

Er is over het algemeen een goede overeenkomst tussen de curve van de getelde intensiteiten en deze van intensiteiten in de simulatie. Omstreeks 7u40 vertonen de intensiteiten in de tellingen een piekwaarde die in de simulatie net niet gehaald wordt. Dit valt vooral op ter hoogte van het complex Gentbrugge, zoals op onderstaande figuur weergegeven wordt en waar dan 7000 pae/u gemeten is.

Grafiek 19: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk ter hoogte van het complex Gentbrugge

Destelbergen Gentbrugge U.Z. Gent Zwijnaarde De Pinte

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

E17 richting Kortrijk

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(19)

c) Reistijden

Grafiek 20: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk tussen Destelbergen en Zwijnaarde

Grafiek 21: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk tussen Zwijnaarde en De Pinte

De simulatie toont een lichte overschatting van de reistijd tijdens de congestie. De maximale reistijd op het traject Destelbergen-Zwijnaarde bedraagt 5.5 à 6 minuten in de simulatie, terwijl de metingen een waarde rond de 5 minuten aangeven. De file doet zich wel op het juiste tijdstip voor.

Grafiek 22 Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Kortrijk tussen Destelbergen en Zwijnaarde

(20)

Grafiek 23: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Kortrijk tussen Zwijnaarde en De Pinte

Het totaal aantal voertuigverliesuren op de E17 richting Kortrijk bedraagt ongeveer 100 voor personenwagens en 20 voor vrachtwagens. Deze zijn bijna uitsluitend afkomstig van het traject tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Zwijnaarde.

4.1.5 PARALLELBAAN E17 RICHTING KORTRIJK

a) XT-plot

Figuur 8: Resultaten parallelbaan E17 richting Kortrijk ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts) In de geobserveerde toestand is op de parallelbaan een file te zien tussen 8u15 en 8u30. Deze reikt tot aan het complex U.Z. Gent. Voor de geobserveerde dag in juni 2015 gaat het om terugslag van de file die op de E40 aan Sint-Denijs-Westrem ontstaan is. Verdere analyse van de filebeelden op andere dagen toont aan dat deze terugslag zich soms, maar niet altijd, voordoet, en dat er tijdens de ochtendspits ook (beperkte) hinder op de parallelbaan kan voorkomen zonder deze terugslag.

De simulatie toont al wat vertraging voordat de file vanaf de E40 terugslaat. De terugslag zelf doet zich iets later en minder hevig voor (rond 8u40). De oorzaak hiervan is dat in werkelijkheid er in begin van de ochtendspits een RSS-scenario actief is, wat in de simulatie ontbreekt.

parallelweg E17 richting Kortrijk parallelweg E17 richting Kortrijk

U.Z. Gent Zwijnaarde

700 715 730 745 800 815 830 845 900 915 930 945

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(21)

b) Intensiteiten

Grafiek 24: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op parallelbaan van E17 richting Kortrijk ter hoogte van het complex U.Z. Gent

De verkeersintensiteiten op de parallelbaan in de simulatie komen goed overeen met de gemeten waarden.

c) Reistijden

Grafiek 25: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op parallelbaan van E17 richting Kortrijk tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde

Op de figuur met de reistijden is te zien dat de maximale reistijd in simulatie iets later bereikt wordt dan in de geobserveerde toestand. De maximale reistijd en de duur van de toename van de reistijd in de simulatie komen ongeveer overeen met de waargenomen maximale reistijd en de waargenomen duur van de toename van de reistijden.

Grafiek 26: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op parallelbaan van E17 richting Kortrijk tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde

(22)

Het aantal voertuigverliesuren op de parallelbaan richting Kortrijk bedraagt tijdens de ochtendspits ongeveer 30 voertuigverliesuren.

4.1.6

R4 BINNENRING

a) XT-plot

Figuur 9: Resultaten R4 binnenring ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

In de bestaande toestand is er steeds vlot verkeer op de R4 binnenring tijdens de ochtendspits. Ter hoogte van Merelbeke is er een snelheidsbeperking van 70 km/u, wat te zien is aan de blauwe band in de XT-plot.

De XT-plot van de simulatie van de binnenring toont eveneens vlot verkeer op de R4 binnenring. Ter hoogte van het knooppunt Merelbeke ligt de snelheid lager omwille van de bocht die hier genomen dient te worden.

b) Intensiteiten

De intensiteiten die gemeten zijn op de referentiedag komen op de R4 binnenring zeer goed overeen met de intensiteiten in de simulatie.

Grafiek 27: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op R4 binnenring ter hoogte van het complex Melle

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(23)

c) Reistijden

Grafiek 28: Reistijden in de gesimuleerde toestand op R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke

Bovenstaande grafiek toont de reistijden uit de simulatie op de R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke. Gedurende de volledige ochtendspits bedraagt de reistijd de free-flow reistijd van ongeveer 5.5 minuut zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie.

Grafiek 29: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke

Het aantal voertuigverliesuren op de R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke bedraagt tijdens de ochtendspits ongeveer 50 voertuigverliesuren.

(24)

4.1.7

R4 BUITENRING

a) XT-plot

Figuur 10: Resultaten R4 buitenring ochtendspits geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

De XT-plot van de geobserveerde toestand op de R4 buitenring vertoont gedurende de hele ochtendspits een free-flow snelheidsbeeld. Enkel ter hoogte van Merelbeke is er een afname van de snelheid merkbaar omwille van de snelheidsbeperking in de bocht.

Ook in de simulatie verloopt het verkeer op de R4 binnenring tijdens de ochtendspits vlot met een kleine snelheidsafname ter hoogte van Merelbeke.

b) Intensiteiten

Grafiek 30: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op R4 buitenring ter hoogte van het complex Melle De verkeersintensiteiten in de simulatie vertonen op elk meetpunt een goede overeenkomst met de gemeten waarden.

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(25)

c) Reistijden

Grafiek 28: Reistijden in de gesimuleerde toestand op R4 binnenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen

Bovenstaande grafiek toont de reistijden op de R4 buitenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen. Gedurende de volledige ochtendspits bedraagt de reistijd de free-flow reistijd van ongeveer 5 minuut, zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie.

Grafiek 29: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op R4 binnenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen

Het aantal voertuigverliesuren op de R4 buitenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen bedraagt tijdens de ochtendspits ongeveer 100 voertuigverliesuren.

(26)

4.2 RESULTATEN AVONDSPITS

4.2.1 E40 RICHTING BRUSSEL

a) XT-plot

Figuur 11: Resultaten E40 richting Brussel avondspits geobserveerde toestand (links) en simulatie variant 1 (rechts)

Figuur 12: Resultaten E40 richting Brussel avondspits geobserveerde toestand (links) en simulatie variant 2 (rechts) Zoals eerder werd aangegeven zijn er voor de avondspits twee varianten, die onderling verschillen in de infrastructuur van de afrit Wetteren van de E40 richting Brussel.

- Variant 1: één uitvoegstrook met lengte 800 meter. Deze variant benadert het best het werkelijke rijgedrag in de situatie voor de aanpassing van juli 2015, waarbij gebruik gemaakt wordt van de pechstrook in geval van file. Dit is dan ook de variant die gebruikt is ter kalibratie van de simulatie.

- Variant 2: twee uitvoegstroken met lengte 400 meter. Deze variant geeft de infrastructuur weer na de infrastructurele aanpassing van juli 2015. Deze zal gebruikt worden bij de evaluatie van scenario’s.

Op de XT-plot van de geobserveerde toestand is te zien dat er beperkte hinder is tussen Sint-Denijs-Westrem en knooppunt Zwijnaarde. Het verkeer rijdt er trager vanaf het begin van de simulatie tot ongeveer 18u30, met vooral tussen 16u30 en 17u30 wat grotere vertragingen. Tussen Merelbeke en Wetteren is er filevorming van 15u45 tot 17u30. Rond 16u15 is er fileterugslag van de afrit Wetteren op de autosnelweg. Er ontstaat file bij de aansluiting op het onderliggend wegennet, waardoor de afrit en uiteindelijk ook de uitvoegstrook naar de afrit gedurende zo’n 30 minuten in file staan. Doordat de verkeerintensiteiten tussen Merelbeke en Wetteren op dit tijdstip zich dicht bij de maximumcapaciteit bevinden, heeft deze terugslag een versterkend effect op de filevorming.

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(27)

Bij de simulatie moet in de eerste plaats naar variant 1 gekeken worden om de vergelijking met de geobserveerde toestand te maken. Dit is immers de variant die het werkelijke rijgedrag, met gebruik van de pechstrook, zo goed mogelijk benadert. De hinder tussen Sint-Denijs-Westrem en knooppunt Zwijnaarde is in de simulatie eveneens aanwezig vanaf het begin van de simulatie tot ongeveer 18u30. Tussen Merelbeke en Wetteren is er in de simulatie filevorming tussen 15u40 en 18u15 met omstreeks 16u20 fileterugslag vanaf afrit Wetteren. Ter hoogte van Merelbeke blijft de hinder bij het invoegen iets langer duren dan in de geobserveerde toestand.

In variant 2 (huidige situatie na juli 2015) zijn er twee uitvoegstroken ter hoogte van Wetteren, waardoor de fileterugslag van afrit Wetteren beperkt blijft tot de uitvoegstroken. Er is weinig hinder voor het verkeer dat op de E40 blijft en er treedt geen fileterugslag naar Merelbeke op. Hierdoor wordt de zwaarste file bij het uitvoegen omstreeks 16u30 vermeden. Het verkeer rijdt dus iets vlotter dan in variant 1, maar er is nog steeds vertraging in dit gebied.

In de rest van deze paragraaf worden enkel de grafieken van variant 1 getoond, aangezien deze geldt als de situatie op de referentiedag.

b) Intensiteiten

Grafiek 30: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel ter hoogte van het complex Wetteren De intensiteiten in de simulatie komen goed overeen met de tellingen.

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat er in de simulatie rond 18u iets te veel verkeer rijdt ter hoogte van het complex Wetteren. Dit komt door het laattijdig oplossen van de hinder aan het knooppunt Merelbeke. De verschillen blijven wel beperkt.

c) Reistijden

Grafiek 31: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel tussen Drongen en Zwijnaarde

(28)

Grafiek 32: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Brussel tussen Zwijnaarde en Wetteren

De reistijd tussen Drongen en Zwijnaarde kent weinig variatie in de loop van de avondspits. De reistijd tussen Zwijnaarde en Wetteren neemt vanaf 15u45 toe tot maximaal 6 minuten in de geobserveerde toestand en 7 minuten in de gesimuleerde toestand. De pieken in de reistijd worden in de simulatie iets overschat, maar verder komt het reistijdverloop in de simulatie goed overeen met het geobserveerde reistijdverloop.

Ter validatie kan ook de reistijd in variant 2, de nieuwe situatie vanaf juli 2015, vergeleken worden met de reistijd op een representatieve dag na de aanpassingen aan afrit Wetteren. Uit een vergelijking van de verkeerstoestand tijdens de periode van 1 tot 14 oktober 2015 bleek 1 oktober 2015 een representatieve dag te zijn. Onderstaande grafiek toont de vergelijking van de reistijd gemeten op 1 oktober 2015 met de reistijd uit de simulatie van variant 2. De grafiek bevestigt dat de E40 door de aanpassingen aan afrit Wetteren op dit traject grotendeels filevrij blijft tijdens de avondspits tot 16u30. Later ontstaat er nog steeds hinder. Tussen 16u30 en 18u is er zowel in de simulatie als in de geobserveerde toestand vertraging met een maximale reistijd van 5.5 à 6 minuten.

Grafiek 33: Reistijden in de geobserveerde toestand op donderdag 1 oktober 2015 en de gesimuleerde toestand (variant 2 met nieuwe situatie afrit Wetteren) op E40 richting Brussel tussen Zwijnaarde en Wetteren

(29)

Grafiek 34: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Brussel tussen Drongen en Zwijnaarde

Grafiek 35: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Brussel tussen Zwijnaarde en Wetteren Het totaal aantal voertuigverliesuren op de E40 richting Brussel tijdens de avondspits bedraagt 400 voertuigverliesuren, welke voornamelijk veroorzaakt worden door de personenwagens.

(30)

4.2.2 E40 RICHTING OOSTENDE

a) XT-plot

Figuur 13: Resultaten E40 richting Oostende geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

Zowel de geobserveerde toestand als de simulatie tonen grotendeels vlot verkeer gedurende de hele simulatie.

In de geobserveerde toestand zijn er enkele kortstondige vertragingen tussen Wetteren en Merelbeke, welke niet in de simulatie zichtbaar zijn. Deze vertragingen zijn occasioneel en behoren niet tot de structurele files.

Bovendien blijkt uit de licht vertraagde snelheden in de simulatie dat het een druk wegvak betreft.

b) Intensiteiten

Grafiek 36: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende ter hoogte van het complex Sint-Denijs-Westrem

De intensiteiten in de simulatie volgen goed de gemeten waarden. Een voorbeeld hiervan wordt getoond in bovenstaande grafiek, welke de vergelijking van de intensiteiten in de geobserveerde en de gesimuleerde toestand weergeeft op de E40 richting Oostende ter hoogte van het complex Sint-Denijs-Westrem.

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(31)

c) Reistijden

Grafiek 37: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende tussen Wetteren en Zwijnaarde

Grafiek 38: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E40 richting Oostende tussen Zwijnaarde en Drongen

Aangezien er zich zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie geen file voordoet, tonen de curves van de reistijden weinig variatie op de free-flow reistijd.

Grafiek 39: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Oostende tussen Wetteren en Zwijnaarde

(32)

Grafiek 40: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E40 richting Oostende tussen Zwijnaarde en Drongen Hoewel er geen files zijn, toont de grafiek van de voertuigverliesuren dat het verkeer op de E40 richting Oostende over het algemeen wel wat trager rijdt. Dit leidt tot een totaal van ongeveer 200 voertuigverliesuren tussen Wetteren en Drongen.

4.2.3 E17 RICHTING ANTWERPEN

a) XT-plot

Figuur 14: Resultaten E17 richting Antwerpen geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

De geobserveerde toestand en de simulatie vertonen gedurende de hele simulatie vlot verkeer op de E17 richting Antwerpen. In de geobserveerde toestand is er enkel rond 17u30 wat vertraagd verkeer tussen complex U.Z. Gent en complex Gentbrugge, welke werd veroorzaakt door een hevige regenbui op dat tijdstip.

In de simulatie is deze vertraging dan ook niet aanwezig.

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(33)

b) Intensiteiten

Grafiek 41: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen ter hoogte van het complex Gentbrugge

De intensiteiten in de simulatie zijn een correcte weergave van de werkelijke waarden. Bovenstaande figuur geeft hiervan een voorbeeld aan de hand van de geobserveerde en gesimuleerde intensiteiten op de E17 richting Antwerpen ter hoogte van het complex Gentbrugge.

c) Reistijden

Grafiek 42: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen tussen complex De Pinte en knooppunt Zwijnaarde

Grafiek 43: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Antwerpen tussen knooppunt Zwijnaarde en knooppunt Destelbergen

Aangezien er zich zowel in de metingen als in de simulatie geen file voordoet, zijn de reistijden gedurende de volledige simulatie gelijk aan de free flow reistijden.

(34)

Grafiek 44: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Antwerpen tussen complex De Pinte en knooppunt Zwijnaarde

Grafiek 45: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Antwerpen tussen knooppunt Zwijnaarde en knooppunt Destelbergen

De totale verliestijd op de E17 richting Antwerpen bedraagt ongeveer 60 voertuigverliesuren.

4.2.4 E17 RICHTING KORTRIJK

a) XT-plot

Figuur 15: Resultaten E17 richting Kortrijk geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

Ook in deze richting is de E17 zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie filevrij. In de geobserveerde toestand is er omstreeks 17u30 tussen knooppunt Zwijnaarde en Gentbrugge een vertraging te merken, maar deze is het gevolg van een hevige regenbui.

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(35)

b) Intensiteiten

Grafiek 46: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk ter hoogte van het complex Gentbrugge

De grafiek van de verkeersintensiteiten in de simulatie volgt zeer goed deze van de tellingen. Bovenstaande figuur geeft hiervan een voorbeeld aan de hand van de geobserveerde en gesimuleerde intensiteiten op de E17 richting Kortrijk ter hoogte van het complex Gentbrugge.

c) Reistijden

Grafiek 47: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Zwijnaarde

Grafiek 48: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op E17 richting Kortrijk tussen knooppunt Zwijnaarde en complex De Pinte

Het verkeer heeft zowel in de simulatie als in de geobserveerde toestand geen noemenswaardige vertraging ten opzichte van een free flow-toestand.

(36)

Grafiek 49: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Kortrijk tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Zwijnaarde

Grafiek 50: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op E17 richting Kortrijk tussen knooppunt Zwijnaarde en complex De Pinte

Op het traject tussen knooppunt Zwijnaarde en complex De Pinte wordt een totale verliestijd van bijna 100 voertuigverliesuren gemeten. Tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Zwijnaarde zijn er bijna geen voertuigverliesuren.

(37)

4.2.5 PARALLELBAAN E17 NAAR ZWIJNAARDE

a) XT-plot

Figuur 16: Resultaten parallelbaan E17 richting Zwijnaarde geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

Figuur 17: Resultaten B401 en parallelbaan E17 richting Zwijnaarde: simulatie

De geobserveerde toestand vertoont tijdens de volledige simulatie hinder op de parallelbaan tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde. De file is het langst rond 16u45 en rond 17u30. Om 17u30 was er wel een regenbui die wellicht de hinder op dit moment versterkt heeft.

De simulatie toont een gelijkaardig beeld, met algemeen vertraagd verkeer tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde en tussen 16u05 en 17u40 file tot aan U.Z. Gent. Om een duidelijker beeld van de volledige file te krijgen, is ook een XT-plot afgebeeld die naast de parallelbaan ook de B401 toont. De hinder op de parallelbaan slaat immers vooral terug richting B401, zoals op het terrein is waargenomen¹ en ook zichtbaar wordt op de grafiek. De maximale filelengte wordt bereikt tussen 17u en 17u30. Op dit moment reikt de file ongeveer tot op het keuzepunt waar de B401 splitst in rijbanen richting Kortrijk en richting Antwerpen.

b) Intensiteiten

Grafiek 51: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op parallelbaan van E17 richting Zwijnaarde ter hoogte van het complex U.Z. Gent

De intensiteiten op de parallelbaan van de E17 komen goed overeen met de tellingen, zoals bovenstaande grafiek toont voor de intensiteiten ter hoogte van het complex U.Z Gent.

1 Omdat er geen meetpunten beschikbaar zijn op de B401, kan er geen XT-plot van de werkelijke toestand gemaakt worden.

parallelweg E17 richting Kortrijk parallelweg E17 richting Kortrijk

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10 U.Z. Gent

Zwijnaarde

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

parallelweg E17 richting Kortrijk + B401

1500 1515 1530 1545 1600 1615 1630 1645 1700 1715 1730 1745 1800 1815 1830 1845 1900 1915

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(38)

c) Reistijden

Grafiek 52: Reistijden in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op parallelbaan van E17 richting Zwijnaarde tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde

Grafiek 53: Reistijden in de gesimuleerde toestand op B401 en parallelbaan van E17 richting Zwijnaarde tussen Ledeberg en Zwijnaarde

De reistijd op de parallelbaan in de simulatie toont een vertraging van ongeveer 1 minuut, wat overeenkomt met de meting.

Ook hier is een grafiek met de reistijd komende van de B401 opgenomen, hoewel deze niet met een meting vergeleken kan worden. Daarop is te zien dat de maximale reistijd op dit traject sterk kan oplopen, tot een piek van bijna 10 minuten. Ervaringen op het terrein hebben aangetoond dat dergelijke pieken realistisch zijn.

Grafiek 54: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op parallelbaan van E17 richting Zwijnaarde tussen U.Z. Gent en Zwijnaarde

(39)

Grafiek 55: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op B401 en parallelbaan van E17 richting Zwijnaarde tussen Ledeberg en Zwijnaarde

Op de parallelbaan van de E17 richting Zwijnaarde worden in totaal 95 voertuigverliesuren opgelopen. Op het traject op de B401 en de parallelbaan ligt het aantal voertuigverliesuren met 235 voertuigverliesuren beduidend hoger.

4.2.6 R4 BINNENRING

a) XT-plot

Figuur 18: Resultaten R4 binnenring geobserveerde toestand (links) en simulatie (rechts)

Zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie vertoont de XT-plot van de R4 binnenring enkel vertraging bij het nemen van de bocht ter hoogte van het knooppunt Merelbeke. In de geobserveerde toestand ontstaat er tussen 16u en 17u30 een beperkte fileterugslag. In de simulatie is in die periode wel druk verkeer waar te nemen, maar is er geen fileterugslag te zien.

b) Intensiteiten

Grafiek 56: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op R4 binnenring ter hoogte van het complex Melle De waarden van de verkeersintensiteiten in de simulatie vertonen geen afwijkingen ten opzichte van de gemeten waarden op de referentiedag. Een voorbeeld hiervan wordt gegeven in bovenstaande grafiek voor de intensiteiten op de R4 binnenring ter hoogte van Melle.

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(40)

c) Reistijden

Grafiek 57: Reistijden in de gesimuleerde toestand op R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke

Bovenstaande grafiek toont de reistijden op de R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke, zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie. Gedurende de volledige avondspits bedraagt de reistijd de free-flow reistijd van ongeveer 5.5 minuut. Enkel omstreeks 17u30 neemt de reistijd in de simulatie licht toe tot 6.5 minuut omwille van het iets drukkere verkeer ter hoogte van Merelbeke.

Grafiek 58: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke

Het aantal voertuigverliesuren op de R4 binnenring tussen knooppunt Destelbergen en knooppunt Merelbeke bedraagt tijdens de avondspits ongeveer 50 voertuigverliesuren.

(41)

4.2.7 R4 BUITENRING

a) XT-plot

Figuur 19: Resultaten R4 buitenring avondspits geobserveerde toestand (links) en simulatie(rechts)

Zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie is er op de R4 buitenring gedurende de volledige avondspits vlot verkeer. Enkel ter hoogte van Merelbeke is er een afname van de snelheid omwille van de snelheidsbeperking in de bocht.

b) Intensiteiten

Grafiek 59: Intensiteiten in de geobserveerde en gesimuleerde toestand op R4 buitenring ter hoogte van het complex Melle De grafiek van de verkeersintensiteiten in de simulatie komt nauwkeurig overeen met de gemeten intensiteiten.

c) Reistijden

Grafiek 60: Reistijden in de gesimuleerde toestand op R4 binnenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen

110-120 100-110 90-100 80-90 70-80 60-70 50-60 40-50 30-40 20-30 10-20 0-10

(42)

Bovenstaande grafiek toont de reistijden uit de simulatie op de R4 buitenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen zowel in de geobserveerde toestand als in de simulatie. Gedurende de volledige avondspits bedraagt de reistijd de free-flow reistijd van ongeveer 5 minuut.

Grafiek 61: Aantal voertuigverliesuren berekend uit de simulatie op R4 binnenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen

Het aantal voertuigverliesuren op de R4 buitenring tussen knooppunt Merelbeke en knooppunt Destelbergen bedraagt tijdens de avondspits ongeveer 20 voertuigverliesuren.

(43)

5 CONCLUSIES

Er werd een simulatie van het hoofdwegennet in de regio Gent opgebouwd in overeenstemming met verkeerstellingen van juni 2015. Zowel in de ochtendspits als in de avondspits komt de simulatie in grote mate overeen met de waarnemingen.

Tijdens de ochtendspits komen op verschillende plaatsen files voor, die wel eerder beperkt zijn in duur en lengte: op de E40 richting Oostende ter hoogte van complex Wetteren en tussen knooppunt Zwijnaarde en complex Sint-Denijs-Westrem, op de E17 richting Antwerpen ter hoogte van complex De Pinte en bij het uitvoegen naar knooppunt Zwijnaarde, en op de E17 richting Kortrijk tussen Destelbergen en Gentbrugge. Op de parallelbaan van de E17 richting Kortrijk is er op sommige dagen fileterugslag van de E40, maar kan er ook beperkte hinder zijn zonder filterugslag. Al deze punten komen ook voor in de simulatie.

Tijdens de avondspits is er vooral hinder op de E40 richting Brussel. Er is een kleine vertraging ter hoogte van knooppunt Zwijnaarde en iets heviger tussen Merelbeke en Wetteren. Daarnaast is er filevorming op de parallelbaan van de E17 richting Kortrijk. De simulatie geeft al deze vertragingen accuraat weer en toont dat de file op de parallelbaan terugslaat naar de B401 met een vrij hoge verliestijd als gevolg.

Over het algemeen kan gesteld worden dat de simulatie een herkenbare spitssituatie oplevert en de werkelijkheid goed benaderd wordt. De gekalibreerde toestand levert een bruikbare simulatie op die gebruikt kan worden voor de evaluaties van scenario’s ter beoordeling van de doorstroming op het hoofdwegennet.