Bijbel - bij: Genesis 19:12-26
Levende legende
Iets ten zuiden van Jeruzalem ligt een groot zoutmeer, de Dode Zee. Door de hitte van eeuwen is veel water verdampt en is de concentratie zout zo hoog, dat je er bijna over het water kunt lopen.
Ook de oever is bezaaid met grote en kleine zoutvlokken en soms staat er zelfs een hele pilaar van hard geworden zout als een vinger die waarschuwend is opgestoken. De gids zal je vertellen dat dit de vrouw van Lot is, maar Lot moet dan wel meerdere vrouwen gehad hebben om dat aannemelijk te maken, want er staan verschillende zoutpilaren in de buurt van de Dode Zee.
Natuurlijk slaat die aanduiding op het verhaal dat bewaard is gebleven in het boek Genesis over de verwoesting van de stad Sodom waar het van kwaad tot erger is gegaan, met name omdat de gastvrijheid ernstig is geschonden. Zo zelfs dat God besloot dat de stad verwoest moest worden, Sodom samen met Gomorra, de spreekwoordelijk geworden steden van zonde en verderf.
Gastvrijheid beproefd
Op zich is de voorgeschiedenis (Genesis 18: 22-33) van het verhaal opvallend: Abraham is in gesprek met God die aankondigt dat de steden Sodom en Gomorra worden verwoest, omdat er klachten zijn. Abraham vraagt of God ook tot verwoesten overgaat als er nog 50 onschuldigen zijn. Dan zal God de stad sparen. En als het er nu 45 zijn? Of 40? Of 20?
En zo pleit Abraham ervoor dat de stad gespaard zal over blijven als er nog tien onschuldigen zijn.
Dan komt de grote lakmoesproef (Genesis 19:1-11): er komen twee engelen naar de stad om de gastvrijheid te beproeven want de aanklacht luidde dat zij vreemdelingen niet gastvrij opvangen.
De engelen komen engelen, dus namens God de gastvrijheid beproeven. Ze zijn nog druk aan het onderzoeken, maar op aandringen van Lot vinden ze bij hem onderdak. Deze wil dan weliswaar zijn gasten beschermen tegen de wellust van alle mannelijke bewoners van Sodom, maar hij doet dit door zijn dochters aan te bieden met de opmerking: Doe met hen wat je wilt.
het gaat er om, dat Lot de zorg voor en veiligheid van zijn gasten mijlenver boven alles zet in het kader van gastvrijheid.
En nee, dit is geen veroordeling van homoseksualiteit, want daar gaat het helemaal niet om. Betrouwbare gastvrijheid is in die tijd een vereiste en dus een belangrijk gebod.
Grote opruiming
Dit leerverhaal laat zien hoe belangrijk het is om die
gastvrijheid te bieden, zelfs als je daarvoor iets van jezelf moet inleveren (zoals Lot doet als hij zijn dochters in de aanbieding doet al zouden wij dat misschien anders hebben gedaan, en eigenlijk zou hij ook als ruim gebaar zichzelf hebben moeten aanbieden).
De andere inwoners van Sodom laten het op het gebied van die gastvrijheid liggen en daarop past maar één antwoord van Godswege: grote opruiming. Maar, zoals in verschillende van deze oude verhalen, het gaat God niet zozeer om een totale verwoesting, maar alleen om het uitroeien van het kwaad opdat er een nieuwe kans komt voor mensen en de rest van de schepping. Vergelijk het bijvoorbeeld met het verhaal van Noach met zijn familie en alle dieren die in de ark gered worden, opdat het leven op aarde kan doorgaan, maar dan zonder al het kwaad van de overige mensen. Een soort grote schoonmaak voor een frisse start. Nu is het kwaad daarmee niet echt definitief uitgeroeid, zoals wij weten, en het is de vraag of dat ooit gebeurt. Maar in bijbelverhalen stelt God er wel paal en perk aan als het de spuigaten uitloopt. Maar dan is er altijd ook plan B waarbij een handjevol wordt gered om opnieuw te beginnen.
Een rest blijft bewaard
Ter wille van zijn hoge principes (al zou ik zijn dochters meer bescherming van hun vader hebben gegund dus) wordt Lot uitgenodigd met zijn vrouw, dochters en hun verloofdes om de vernietiging te ontlopen. Aan Lots vrouw en dochters wordt niets gevraagd. De aanstaande schoonzonen blijken niet de waren en haken af, maar Lot aarzelt ook. Je weet wat je hebt, maar wat je krijgt, moet je nog maar afwachten. Hij is niet vooruit te branden en de engelen hebben er een hele klus aan. Met veel duwen en trekken gaat Lot dan met vrouw en dochters op pad, door de nacht kennelijk (zie vers 23).
Lees samen Genesis 19: 12-26 Genesis 19: 12-26
(vertaling Ineke Reinhold-Scheuermann)
www.jaarthema.doopsgezind.nl
12 En de mannen zeggen tot Lot: Wie heb je hier verder nog?
- schoonzoons, je zoons, je dochters en al de jouwen die in de stad zijn - laat hen uit deze plaats vertrekken.
13 Want wij staan op het punt deze plaats te vernietigen, want groot is de schreeuw die tegen hen is opgestegen voor het aangezicht van de Eeuwige
14 En Lot gaat naar buiten om met zijn toekomstige schoonzoons, die met zijn dochters zouden trouwen, te spreken: Sta op, trek weg uit deze plaats, want de Eeuwige staat op het punt de stad vernietigen! Maar in de ogen van de schoonzoons lijkt hij een grappenmaker.
15 En als de dageraad opkomt dringen de engelen er bij Lot op aan en zeggen: Sta op, neem je vrouw en je twee dochters die zich hier bevinden méé, we vrezen dat je anders wordt meegesleurd in de straf die de stad zal treffen.
16 En als hij draalt, grijpen de mannen zijn hand en de hand van zijn vrouw en de hand van zijn twee dochters vast, - omdat de Eeuwige medelijden met hem heeft .Ze doen hem uittrekken en leiden hem uit de stad naar buiten.
17 En het geschiedt - als ze naar buiten zijn geleid - zegt hij:
ontsnap, om je leven gaat het! kijk niet achter je en blijf in heel de vlakte niet stilstaan; ontsnap naar de berg, anders word je meegesleurd!
18 Lot zegt : O, nee, mijn Heer,
19 uw dienstknecht heeft genade gevonden in uw ogen en u hebt uw barmhartigheid ten opzichte van mij vergroot door mijn leven te redden. Maar ik ben niet in staat om naar de berg te ontsnappen zonder dat ongeluk me treft en ik sterf.
20 Zie toch: die stad, dicht genoeg bij om naartoe te vluchten en ze is gering. Sta me toe dat ik me daarheen red - is ze niet gering? - dat mijn ziel mag leven!
21 Hij zegt tot hem: Zie ook om deze zaak zie ik je genadig aan, door de stad waarover je hebt gesproken niet omver te werpen
22 Snel, ontsnap daarheen, want ik kan niets doen totdat je daar bent aangekomen! Daarom heeft men de stad Tsoar
genoemd: - geringe.
23 De zon is opgekomen over de aarde en Lot komt Tsoar binnen.
24 En de Eeuwige doet het zwavel en vuur regenen over Sodom en Gomorra, komend van de Eeuwige uit de hemelen.
25 Deze steden en heel de vlakte, alle ingezetenen van de steden en het gewas van de grond werpt hij omver.
26 En zijn vrouw kijkt achter zich terug en zij wordt een zuil van zout.
Ingangen voor gesprek:
Streep ieder drie (gedeelten van) zinnen of verzen aan die volgens jou de kern van het verhaal vormen. Wissel uit wat ieder heeft aangestreept.
Geef iedereen de gelegenheid uit te leggen waarom zij of hij juist die drie gedachten van belang vindt. Ga pas (eventueel) in discussie als iedereen haar of zijn zegje heeft gedaan.
Welk beeld krijg je van God in dit verhaal?
Waarom zou Lotte* omkijken?
* Zo noem ik de vrouw van Lot, want ik vind het al sneu genoeg dat ze deze rol krijgt toebedeeld en dan heeft ze ook nog geen naam!
Lot lijkt ook niet te staan popelen om een ander leven te beginnen. Hij stribbelt tegen, hij moet zon beetje bij de hand genomen worden en wil dan ook nog eens niet naar de bergen, maar liever naar het dorpje in de buurt. Hij is wel dankbaar (of zo), dat hij gered wordt, maar vertrouwt er ook niet helemaal op, want wie weet komt hij onderweg om.
Kortom, hij lijkt het een boel gedoe te vinden en is niet echt het type geloofsheld die vastberaden doorpakt, alleen hij kijkt niet om.
Waarom zou Lot zoveel coulanter behandeld worden dan Lotte?
Waarom denk je dat de (a.s.) schoonzoons Lot niet serieus zouden nemen?
Stel dat je de dochters van Lot en Lotte een vraag zou mogen stellen: wat zou je van hen willen weten?
Inventariseer eerst alle vragen. Welke antwoorden zou je hen willen geven?
Wat zou je Lot willen vragen? Hoe zou je als je Lot was deze vraag zelf beantwoorden?
Wat zou je Lotte willen vragen? Welke (goede) raad zou je haar willen meegeven?
Lot met zijn gezin moet alles achterlaten net als veel vluchtelingen nu met als beloning een toekomst die nog onzeker is.
Denk na of wissel van mening of discussieer over de volgende stelling: ER IS PAS EEN TOEKOMST ALS JE ALLES DURFT LOS TE LATEN
Christien Duhoux-Rueb
www.jaarthema.doopsgezind.nl
Overgenomen uit de jaarthemamap van de Gemeenschap voor Doopsgezind Broederschapswerk (GDB). GDB werkt het jaarthema uit voor gesprekskringen, bijbelkringen, jongeren in groepen en voor kinderen. De complete jaarthemamap Geef mij nu je angst kan besteld worden bij Margreet van der Schee: 0553-0153 85 | 06-135 21 723 | gdb@doopsgezind.nl ( 10,00 excl. verzendkosten).
