Taak didactische excursie: herinneringseducatie

(1)

Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Lerarenopleiding

VAKDIDACTIEK POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN Academiejaar 2016- 2017

Taak Vakdidactiek II

Taak didactische excursie:

herinneringseducatie

Nele Vandael

Joke Bekaert Bart Broidioi Ellen Haerens Prof. Dr. T. Valcke

(2)

Inzagerecht in ‘taak didactische excursie: herinneringseducatie’

Ondergetekende, Nele Vandael geeft hierbij toelating / geen toelating aan derden, niet-behorend tot de vakdidactiek Politieke en Sociale Wetenschappen, om zijn/haar taak in te zien.

Datum en handtekening

24 mei 2017

……….

Deze toelating geeft aan derden tevens het recht om delen uit de taak te reproduceren of te citeren, uiteraard mits correcte bronvermelding.

(3)

I NHOUDSOPGAVE

Algemene inleiding - 6 -

Situering van de bouw van de commandobunker - 6 -

De koude oorlog - 6 -

Doel - 7 -

de hedendaagse commandobunker in Kemmel - 7 -

Inleiding - 8 -

Uiteenzetting leerkracht - 8 -

Uiteenzetting commandant - 9 -

Vervolg leerkracht - 9 -

Verwerking van de werkvorm - 10 -

Overzicht van de deelmissies - 10 -

Deelmissie 1: de commandobunker - 10 -

Deelmissie 2: het videofragment - 10 -

Deelmissie 3: spotprent - 10 -

Deelmissie 4: journalist - 11 -

Deelmissie 5: filmpje maken - 11 -

Evaluatie: presentatie - 11 -

Leerplandoelstellingen - 11 -

Bijlage: kruiswoordraadsel - 16 -

Oplossing kruiswoordraadsel - 17 -

De rondleiding in de commandobunker - 20 -

Luister goed naar wat de gids vertelt en beantwoordt onderstaande vragen. Ben

je niet zeker?! Vraag hulp aan de gids! - 20 -

Operatie Kemmel: Missie 1 - 22 -

Korte context - 22 -

Deelmissie A: Bekijk het videofragment en los op! - 22 -

Deelmissie B: wees een echte speurder! - 24 -

Wat met Europa? Los op! - 24 -

Deelmissie C: zoek je vlotte pen want je wordt een journalist! - 25 -

Overtuig de mensen! - 25 -

Deelmissie D: actualiteit - 27 -

Jihaa Hollywood! - 27 -

Slotmissie: tijdlijn - 28 -

Verspreid je kennis! - 29 -

Deel je kennis in de klas! - 29 -

Begrippenlijst - 30 -

Fasen 2 & 3 - 30 -

(4)

Korte context - 31 - Deelmissie A: Bekijk het videofragment en los op! - 31 -

Ontmasker de spotprent! - 33 -

Redenen om te vluchten? De verschillen! - 34 -

‘Ich bin ein Berliner’ - 35 -

Jihaa Hollywood! - 36 -

Begrippenlijst - 39 -

Operatie Kemmel: Missie 3 - 40 -

Korte context - 40 -

Deelmissie A: Bekijk het videofragment en los op! - 40 -

Ontmasker de spotprent! - 42 -

Beleef & herleef! - 43 -

De Duitse hereniging (1990) - 44 -

Jihaa Hollywood! - 45 -

Begrippenlijst - 48 -

Bibliografie - 49 -

(5)

I ^NLEIDING

Voor de taak herinneringseducatie heb ik een interactieve werkvormen ontwikkeld vanuit de politieke invalshoek van de geschiedenis van de Koude Oorlog. Dit sluit nauw aan bij de excursie naar de Commandobunker in Kemmel, aangezien deze is opgericht in de tijd van de Koude oorlog met een duidelijk politiek en militair doel.

Het hoofddoel van deze werkvorm is het kunnen beschrijven en begrijpen van de context van de Koude Oorlog, waarbinnen deze commandobunker is gebouwd. Daarenboven moeten de leerlingen kunnen aantonen en begrijpen wat de hedendaagse gevolgen van de Koude Oorlog zijn. Hiervoor is het belangrijk om de centrale concepten te begrijpen en m.b.v. deze concepten de actualiteit te kunnen analyseren.

Belangrijk bij deze excursie is dat de leerlingen vooraf alreeds geleerd hebben over de Koude Oorlog tijdens het vak geschiedenis. Hierbij worden de belangrijkste concepten toegelicht en maken ze kennis met het globale beeld van de Koude Oorlog in onze geschiedenis.

Concepten die ze in deze lessen geleerd hebben zijn onder andere ‘communisme’, ‘Koude Oorlog’, ‘Sovjet-Unie’, ‘Kapitalisme’, ‘Berlijnse Muur’ en ze moeten de context van de Koude Oorlog geschiedkundig en in de tijd kunnen beschrijven.

De kennis die ze in de lessen hebben geleerd wordt nadien geanalyseerd en toegepast in de interactieve werkvorm. De werkvorm genaamd ‘Operatie Kemmel’, wordt ter plekke uitgevoerd, waarbij in de bus al een introductie wordt gegeven zodat de leerlingen zich kunnen inleven in de opdracht. Hierbij krijgen ze een handleiding met de concepten die ze hebben geleerd in de les, en moeten ze enerzijds informatie opzoeken en anderzijds deze toepassen.

(6)

B EKNOPTE TOELICHTING OVER DE

C OMMANDOBUNKER TE K ^EMMEL

A LGEMENE INLEIDING

De Commandobunker bevindt zich op het hoogste punt van West-Vlaanderen, namelijk de Kemmelberg. Naast een mooi stukje natuur en een ware trekpleister voor wielertoeristen vindt men er ook een groot stuk geschiedenis dat lange tijd één groot geheim was! De Commandobunker van Kemmel, dat diverse taken heeft gehad van militair Europees en lokaal niveau tot een toeristisch event en dat momenteel beheerd wordt door het Koninklijk Museau van het Leger en de Krijgsgeschiedenis.

De Commandobunker in Kemmel betreft een grote militaire ondergrondse bunker die tijdens de Koude Oorlog in 1953 door België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Luxemburg en Nederland is gebouwd. Het is gebouwd in het kader van het Pact van Brussel met een coördinerend doel om het oprukkend communisme tegen te houden en terug te dringen.

Echter wanneer de bunker ontwikkeld is, heeft de NAVO alreeds een eigen systeem geïnstalleerd. Bijgevolg is de commandobunker nooit in werking getreden.

S ITUERING VAN DE BOUW VAN DE COMMANDOBUNKER

De bunker is 2164 m2 groot, is 15 meter diep en meet 30 meter op 30 meter. De muren van deze bunker zijn twee meter dik. Bovenaan is er een vlottend betonnen dak met een koperen omhulsel als afscherming tegen een elektromagnetische puls. Tussen dit dak en de feitelijke bunker bevindt zich ook nog een laag grond die fungeert als schokdemping tijdens bombardementen. Om het militair personeel te voorzien van water en elektriciteit was er ook nog een wateropslagtank en twee dieselgeneratoren. Op het terrein rond de bunker staan er vier ontvangstantesses waardoor men met de kazerne van Ieper kon communiceren. Binnengeraken als buitenstaander in deze bunker is dus niet zo makkelijk!

D

E KOUDE OORLOG

De Koude Oorlog betrof een periode van gewapende vrede tussen de communistische wereld onder leiding van de Sovjet-Unie en het kapitalistische Westen onder leiding van de VS, na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Beide grootmachten probeerden elkaar op verschillende domeinen (technologisch, ideologisch, economisch, politiek, …) voorbij te streven. Dit resulteerde in een militaire competitie, namelijk de Wapenwedloop.

In 1948 werd het Verdrag van Brussel ondertekend door België, Frankrijk, Luxemburg, Verenigd Koninkrijk en Nederland met de ontwikkeling van een militaire samenwerking in West-Europa als doel. Hierdoor zou men, met behulp van het Marshallplan, meer

(7)

afhankelijk worden van de VS om zichzelf een veilige haven te vrijwaren. In dit verdrag werd ook de bouw van de commandobunker te Kemmel opgenomen, met een coördinerende functie te behoeve van de West-Europese luchtverdediging.

D OEL

De Commandobunker maakte deel uit van het defensieplan om op drie strategische punten in België een grote ondergrondse bunker te bouwen. Men wou er voor zorgen dat men bij de uitbraak van een nieuw conflict zeer snel zou kunnen klaar staan. Dit door middel van een reorganisatie van het Belgische leger na de Tweede Wereldoorlog en een nieuw strategisch plan.

De bunker was bedoeld als een commandopost voor een internationaal luchtverdedigingssysteem, maar omwille van een trage en niet-functionele bouw zou hij deze functie nooit bekleden. Wanneer de bunker volledig ontwikkeld was, was deze al technologisch achterhaald. Zo kon hij een mogelijke aanval met nucleaire, biologische of chemische wapens niet doorstaan. Tegelijkertijd had de NAVO alreeds een eigen systeem ontwikkeld dat wel technologisch op punt stond.

Desalniettemin ging men de bunker gebruiken voor militaire doeleinden. Tot midden de jaren ’90 werd de bunker gebruikt als commandopost tijdens grootschalige oefeningen.

Gedurende de Koude Oorlog bereidde het Belgische leger zich tot in de puntjes voor op een eventuele communistische invasie uit het oosten. Bij een eventuele aanval van het Rode Leger zou de bunker worden gebruikt als centraal knooppunt door de NAVO voor de Benelux. Dit wilt zeggen dat wanneer er een aanval zou plaatsvinden, alle militaire acties zouden worden gedelegeerd vanuit de commandobunker.

Belangrijk was dat het bestaan en de activiteiten van de bunker top secret was! Tot op vandaag is het één van de best bewaarde geheimen van de Belgische defensie!

DE HEDENDAAGSE COMMANDOBUNKER IN K EMMEL

Wanneer in 1989 de Berlijnse muur viel, betekende dit het einde van de Koude Oorlog. Hierdoor verloor de Commandobunker zijn grootste functie, namelijk het voorbereiden op een eventuele aanval van het Rode Leger. Nadat er lange tijd niets werd gedaan met deze historische site, besloot men in de periode 2004-2006 om de bunker in te richten als een getuigenmuseum. Het verduidelijkt nu het ontstaan van de NAVO en het Warschaupact en licht de rol van België in de Koude Oorlog toe!

(8)

W ^ERKVORM : O ^PERATIE K ^EMMEL

I NLEIDING

Nodig: top secret brief (zie bijlage)

Alvorens de klasuitstap hebben de leerlingen alreeds een geheime brief ontvangen via het online platform. Hierin staat vermeld welke rol ze hebben toegekregen (kolonel, officier, soldaat) en wat hun taken zijn. De hele missie is TOP SECRET, dus er mag hierover niet gecommuniceerd worden. Het is wel belangrijk dat de leerlingen weten wat van hun rol verwacht wordt! Deze rolverdeling geeft de leerlingen een duidelijke taak zodat de opdracht gestructureerd kan verlopen.

De introductie van de werkvorm start in de bus. De leerkracht geeft eerst een beknopte uitleg over de Commandobunker te Kemmel m.b.v. de tijdlijn en legt nadien de link met de Koude Oorlog bloot. Hierna komt commandant Vandaelskov op de bus en daagt de leerlingen uit. De leerlingen hebben alreeds les gehad over de Koude Oorlog. Wat kunnen ze zich nog herinneren?

U

ITEENZETTING LEERKRACHT

Nodig: prent van de Commandobunker

De Commandobunker bevindt zich op het hoogste punt van West-Vlaanderen, namelijk de Kemmelberg. Naast een mooi stukje natuur en een ware trekpleister voor wielertoeristen vindt men er ook een groot stuk geschiedenis dat lange tijd één groot geheim was! De Commandobunker van Kemmel, dat diverse taken heeft gehad van militair Europees en lokaal niveau tot een toeristisch event en dat momenteel beheerd wordt door het Koninklijk Museau van het Leger en de Krijgsgeschiedenis.

De Commandobunker in Kemmel betreft een grote militaire ondergrondse bunker die tijdens de Koude Oorlog in 1953 door België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Luxemburg en Nederland is gebouwd. Het is gebouwd in het kader van het Pact van Brussel met een coördinerend doel om het oprukkend communisme tegen te houden en terug te dringen.

Echter wanneer de bunker ontwikkeld is, heeft de NAVO alreeds een eigen systeem geïnstalleerd. Bijgevolg is de commandobunker nooit in werking getreden. Nadien heeft het gediend als commandopost voor grootschalige militaire oefeneningen en nu is het een museum. Straks krijgen jullie een interessante rondleiding!

(9)

U

ITEENZETTING COMMANDANT Nodig: kruiswoordraadsel (zie bijlage).

“Hallo iedereen! Ik ben commandant Vandaelskov. Ik ben een Russische commandant die probeert om de ideeën van het communisme te verspreiden in West-Europa haha. De Tweede Wereldoorlog is net gedaan en ik ben uitgeput. Dat komt misschien ook door de vele wodka’s hahaha. Jullie kunnen mij niet tegenhouden door wapens, want ik bezit 1 belangrijk element: een atoombom. En België bezit deze niet en het duurt te lang vooraleer de Amerikanen te weten komen dat jullie gegeizeld zijn…”

“Jullie kunnen alleen door 1 belangrijk ding mij tegen houden. Een wapen dat zeer belangrijk is momenteel. WAT IS DAT? Hahahaha, dat ga ik jullie niet vertellen, maar jullie kunnen dat te weten komen door dit kruiswoordraadsel te ontrafelen!“

“Inderdaad! Als jullie over de juiste informatie beschikken kunnen jullie me tegenhouden! In dit koffertje zit de atoombom, die het kapitalisme en heel het Westen gaat vernietigen! Als jullie erin slagen om de code te kraken, zijn jullie de helden van West-Europa!”

V

ERVOLG LEERKRACHT

Oké, jullie hebben het goed gehoord! Operatie Kemmel gaat van start met als doel het ontcijferen van de code van de tikkende atoombom! Om de code te kunnen ontcijferen wachten er verschillende opdrachten die jullie tot een goed einde moeten brengen!

De tijd tikt en tikt weg, hoe kunnen we snel én goed de opdrachten vervullen? Laten we ons onderverdelen volgens de militaire richtlijnen van de commandobunker. Jullie hebben allemaal alreeds een militaire rol toegestuurd gekregen via het topsecret mailverkeer. Ga op zoek naar jouw team via de kleuren en beraadslag al even over jullie tactiek!

Wanneer we aankomen op de cite is het de bedoeling dat jullie de ogen en oren goed openhouden! Gelukkig krijgen jullie hiervoor hulp! Eerst krijgen jullie een rondleiding in de bunker waar jullie al veel belangrijke informatie krijgen! Daarbovenop krijgen jullie allemaal een top-secret bundel die jullie helpt om de opdrachten op te lossen!

De leerlingen kunnen d.m.v. verschillende opdrachten te maken cijfers verdienen waarna ze een koffertje met de oplossing kunnen vinden. Elk groepje kan 1 cijfer ontdekken. Op het einde moeten ze de cijfers samenleggen, en kunnen ze het kistje openen en de bom neutraliseren.

(10)

V ERWERKING VAN DE WERKVORM

De klas wordt onderverdeeld in drie groepjes van ongeveer drie leerlingen. Afhankelijk van de klasgrootte kan men parallel twee hoofdgroepen vormen waarbij de leerlingen tegen elkaar strijden om zo snel en goed mogelijk de opdracht te vervullen. Hierdoor is de activiteitsgraad bij elke leerling groot.

Elk groepje van drie personen krijgt een fase van de Koude Oorlog die ze onder de loep moeten nemen. De fases zijn respectievelijk ‘Het begin van de Koude Oorlog’, waarbij ook de bouw en de toenmalige functie van de bunker moet worden geanalyseerd. De tweede fase betreft het hoogtepunt van de Koude Oorlog waarbij de bouw van de Berlijnse Muur en het communisme centrale elementen zijn. Ten slotte is ‘Het einde van de Koude Oorlog’ de laatste fase. In elke fase wordt bovendien de link gelegd met de hedendaagse geschiedenis d.m.v. actuele media.

Ten slotte heeft elke leerling binnen zijn groepje een taakgerichte functie d.m.v. de brief die ze op voorhand hebben ontvangen.

O VERZICHT VAN DE DEELMISSIES

Ze moeten d.m.v. het groepswerk zelfstandig de opdracht tot een goed einde brengen.

In elke bundel is eenzelfde opbouw, namelijk een aantal vragen m.b.t. de commandobunker, een analyse van een spotprent en een videofragment, zelf een stukje schrijven en een filmpje maken m.b.t. de actualiteit. Hieronder volgt een korte toelichting.

D

EELMISSIE

1:

DE COMMANDOBUNKER

De drie bundels hebben elk dezelfde vragen m.b.t. de commandobunker. Hierbij is het de bedoeling dat de leerlingen deze vragen oplossen gedurende de rondleiding en ook gerichte vragen stellen aan de gids om deze vragen te kunnen beantwoorden. Op deze manier is de rondleiding geen passief gebeuren, maar een interactieve rondleiding.

D

EELMISSIE

2:

HET VIDEOFRAGMENT

In elke bundel krijgen de leerlingen de opdracht om m.b.v. hun GSM een filmpje te bekijken die dient als ‘eyecatcher’ m.b.t. hun fase. Ze lezen hierbij eerst de vragen zodat ze weten naar welke informatie ze op zoek zijn. Door middel van het videofragment kunnen de leerlingen zich ook beter inbeelden in de politieke situatie van toen.

D

^EELMISSIE

3:

^SPOTPRENT

De leeringen moeten m.b.v. de spotprent een analyse van de geschiedenis of van een welbepaalde gebeurtenis kunnen maken. Om dit te kunnen doen, moeten ze de informatie die ze alreeds hebben verworven in de les en gedurende de dag kunnen gebruiken. Hier wordt er gewerkt aan de vaardigheden tot inzicht.

(11)

D

EELMISSIE

4:

JOURNALIST

Door zelf een stukje te schrijven beelden de leerlingen kunnen de leerlingen de gedachten en de beelden die ze hebben verworven over die geschiedkundige periode, omzetten tot woorden. Hierbij wordt er gewerkt aan het geschiedkundig inzicht enerzijds en aan het schrijven van een goed artikel anderzijds.

D

EELMISSIE

5:

FILMPJE MAKEN

De leerlingen moeten op een leuke manier de link leggen tussen de hedendaagse politieke situatie en de Koude Oorlog, waarbij elke bundel andere accenten heeft gekregen. Door zelf op zoek te gaan naar de actuele gevolgen van de Koude Oorlog wordt er meer inzicht verworven enerzijds en kunnen de leerlingen zich ook toespitsten op hun eigen interesseveld.

E

^VALUATIE

:

PRESENTATIE

Aangezien informatie een belangrijk machtsmiddel is, is het de bedoeling dat de leerlingen een presentatie maken over hun fase van de Koude Oorlog. Ze maken hierbij gebruik van een powerpointpresentatie, waarin ze de belangrijkste sleutelmomenten duidden aan hun medeleerlingen. Hierdoor kan men testen of de leerlingen de leerstof tot in de puntjes beheersen en worden ze uitgedaagd om hun kennis te delen met de andere leerlingen.

L EERPLANDOELSTELLINGEN

De excursie naar de commandobunker in Kemmel kadert binnen de lessen geschiedenis.

Centraal bij deze excursie staat de studie van de Westerse samenlevingen, waarbij tegemoet wordt gedaan aan de volgende leerplandoelstellingen volgens het leerplan van de derde graad ASO van GO!:

- 38: ‘De bestudeerde leerinhouden van de samenlevingen tussen 1939 en 1989 situeren in tijd en ruimte en het verband aangeven tussen beide.’

o Hierbij wordt gebruik gemaakt van het tijd-ruimte-domein kader en moeten de leerlingen de gebeurtenissen kunnen situeren op een tijdslijn.

- 39: ‘De fundamentele conflicten en breuklijnen waarmee de samenlevingen, met inbegrip van de Belgische, tussen 1939 en 1989 geconfronteerd worden, analyseren door minstens 1 ruim geformuleerde probleemstelling per bestudeerde leerinhoud uit te werken en beredeneerd in een bredere historische context te plaatsen.’

o De leerlingen ontdekken hoe gedurende de Koude Oorlog er een transitie ontstaat van bondgenoten naar vijanden. Daarenboven wordt er de nadruk gelegd op de gevolgen van de Koude Oorlog voor de bevolking en de consequenties voor de huidige politieke situatie.

- 40 t.e.m. 43: de leerlingen kunnen de relevante informatie vinden en zoeken uit informatie die ze hebben gekregen of die ze zelf moeten verschaffen.

o Uit de videofragmenten en de artikels moeten de leerlingen op zoek gaan naar centrale elementen.

- 44: ‘De aanwezige standpunten en hiervoor gebruikte argumentatie(s) halen uit de hierboven geselecteerde en geanalyseerde informatie, eventuele verschillende

(12)

standpunten tegen elkaar afwegen en vanuit een historische redenering een eigen standpunt innemen.’

o Vanuit de rol als journalist moeten de leerlingen standpunten innemen en die d.m.v. gegronde argumenten verdedigen.

- 47: ‘Minstens 4 aspecten van de samenlevingen tussen 1939 en 1989 historiseren en/of actualiseren.’

o De leerlingen moeten a.d.h.v. een zelfgemaakt videofragment de link met de actualiteit duiden.

(13)

B ^IJLAGEN

O ^PERATIE KEMMEL (3)

Hallo jij daar!

De NAVO heeft vertrouwen in jou! Daarom moet jij proberen deze uiterst geheime operatie te vervullen tot een goed einde. Denk eraan, de toekomst van onze wereld ligt in jouw handen!

Om te beginnen mag jij met niemand praten over deze operatie. Doe je dit toch, wacht je enkel op de eliminatie! Ga dus uiterst discreet te werk en hou jouw opdrachtenpakket altijd in jouw achterhoofd!

Identificatie

Naam:

Gender: Man Rang: Officier Geboortedatum:

Functie

Als officier is het jouw taak om ervoor te zorgen alles binnen de afgesproken tijdslimiet verloopt. Jij bent als het ware de time-manager van de groep.

Daarenboven zorg jij ervoor dat iedereen van de groep aan het woord komt en zo inbreng heeft in de opdracht! Iemand die niets doet, is voor jouw geen optie!

(14)

O ^PERATIE KEMMEL (3)

Hallo jij daar!

Identificatie

Naam:

Gender: Man Rang: Soldaat Geboortedatum:

Functie

Als soldaat is het jouw taak om alles netjes op te schrijven. Er mag zeker geen belangrijke informatie verloren gaan! Zorg ervoor dat alles duidelijk blijft, zodat de hogere rangen jouw aanbevelingen kunnen lezen en opvolgen!

Daarnaast zorg je ervoor dat jullie zeker geen militaire rekwisieten zoals afvalpapiertjes, of kogels achter laten!

(15)

O ^PERATIE KEMMEL (3)

Hallo jij daar!

Identificatie

Naam:

Gender: Vrouw Rang: Kolonel Geboortedatum:

Functie

Als Kolonel is het jouw taak om ervoor te zorgen dat de opdracht vlot verloopt.

Jij neemt de leiding en zorgt ervoor dat iedereen zijn deel van de opdracht tot een goed einde brengt. Op het einde van de opdracht ben jij verantwoordelijk om een afgewerkte taak af te geven.

(16)

B IJLAGE : KRUISWOORDRAADSEL

Opmerking: erbij zeggen dat Sovjet-Unie wordt gedefinieerd onder de huidige naam.

Welk woord kan je vormen m.b.v. de kleuren? Puzzelen maar! Informatie

(17)

O

PLOSSING KRUISWOORDRAADSEL

2) BRD 1) Frankrijk 11) WOtwee

5) Warschaupact 3) Marshallplan 12) VS

8) communisme 4) NAVO 13) atoombom

9) DDR 6) Rusland

10) Kemmel 7) kapitalisme

(18)

OPERATIE KEMMEL

Naam & functie:

(19)

W HAT TO DO ?!

Hallo daar!

Jullie hebben de belangrijke opdracht van de NAVO gekregen om de atoombom te neutraliseren! Jullie moeten hiervoor een belangrijk machtsmiddel gebruiken…

Jawel, ook jullie hebben macht! En meer als jullie denken! Jullie kunnen jullie eigen kennis gebruiken om informatie los te krijgen zodat jullie de code kunnen kraken!

Wat mogen jullie gebruiken?!

Jullie krijgen een interessante rondleiding in de commandobunker. Noteer de belangrijke informatie die jullie te horen krijgen over de commandobunker in het kader van de Koude Oorlog! Verder in deze handleiding vinden jullie de belangrijkste vragen die jullie zouden moeten kunnen oplossen!

Vervolgens vinden jullie achteraan een beknopt begrippenlijst van o.a. de vetgedrukte woorden. Deze begrippen hebben jullie al geleerd tijdens de les geschiedenis en kunnen jullie helpen om de belangrijke informatie te vinden!

Ten slotte mogen jullie bij sommigen opdrachten jullie GSM gebruiken. Enkel bij de opdrachten waarbij dit duidelijk vermelt staat, mogen jullie het wereldwijde web gebruiken!

Oh ja, in het leger kan je als commandant, officier of soldaat niet altijd doen wat je wil!

Hou daarvoor onderstaande afspraken hoog in het vaandel!!

VEEL SUCCES!

Afspraken

- Wij tonen respect voor iedereen

(medeleerlingen, begeleiders, gidsen, …) - Tijdens de excursie zijn we rustig: we volgen

de aanwijzingen en ruimen op wat we achter laten!

- Stiptheid is belangrijk! We houden ons steeds aan het uur en de plaats van de afspraak.

- We zorgen ervoor dat andere mensen zich niet ergeren aan ons gedrag!

(20)

M ISSIE 1: B EGIN VAN DE K OUDE O ORLOG & DE BOUW VAN DE BUNKER

D

E RONDLEIDING IN DE COMMANDOBUNKER

L

UISTER GOED NAAR WAT DE GIDS VERTELT EN BEANTWOORDT ONDERSTAANDE VRAGEN

. B

EN JE NIET ZEKER

?! V

RAAG HULP AAN DE GIDS

!

1. Wanneer is de commandobunker gebouwd (jaartal)?

………1953………

a. Wat is er speciaal aan deze periode?

……Koude Oorlog………

b. Kan je iets meer vertellen over deze periode?

Na WOII was er een gewapende vrede tussen de VS en USSR, waarbij er steeds angst was tot escallatie.

Waarom is de commandobunker gebouwd?

Het is gebouwd als strategisch centrum ingeval het Rode Leger zou aanvallen.

………

c. Wie heeft hem gebouwd?

Benelux, Frankrijk en VK.

d. Wat was de functie van de commandobunker toen hij klaar was?

De bunker was bedoeld als een commandopost voor een internationaal luchtverdedigingssysteem.

e. Heeft hij deze functie kunnen vervullen? (Verklaar!)

Neen, alreeds achterhaald en de NAVO had een nieuw systeem ontwikkeld.

………

(21)

2. Waarvoor werd de commandobunker nog gebruikt?

a. Vroeger:

Oefeningen aangestuurd door de NAVO.

………

b. Nu:

Museum

3. Vul het referentiekader in!

T

R

D POLITIEK SOCIAAL ECONOMISCH CULTUUR wet gods kunst

(22)

O

PERATIE

K

EMMEL

: M

ISSIE

1 K

ORTE CONTEXT

In de Tweede Wereldoorlog waren de Amerikanen en de Sovjets bondgenoten in hun strijd tegen nazi-Duitsland en Japan. Na de Tweede Wereldoorlog (1945) waren Amerika en de Sovjet-Unie de belangrijkste overwinnaars en werden ze de nieuwe supermachten. Er ontstond een bipolaire wereldorde.

Doordat de Amerikaanse oorlogsindustrie veel geld verdiend had aan de oorlog en er niet was gevochten op hun territorium, werd de VS steeds machtiger en machtiger. Dit in tegenstelling tot de Sovjet-Unie die grote financiële problemen had en ook veel soldaten was verloren tijdens de oorlog.

Zoals jullie geleerd hebben bij de lessen over de Tweede Wereldoorlog, zijn Amerika en de Sovjet-Unie er samen in geslaagd om nazi-Duitsland ten val te brengen. Maar al snel bleek dat ze geen bondgenoten gingen blijven! Ook al richtte men in 1945 de VN op en in 1947 de NAVO om te zorgen voor wereldvrede, al snel ontstond er veel wrevel! Op zowel militair als politiek en cultureel vlak verschilden de VS en de Sovjet-Unie enorm van elkaar!

D

EELMISSIE

A: B

EKIJK HET VIDEOFRAGMENT EN LOS OP

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar https://www.youtube.com/watch?v=3oydL2M4bO4.

Jullie bekijken enkel het videofragment vanaf 0.46 tot 2.02.

1. Waarom kwam er meteen na de Tweede Wereldoorlog een einde aan de samenwerking tussen de VS en de Sovjet-Unie? Tegenstrijdige wereldideeën.

………

………

(23)

2. Zet onderstaande begrippen en beschrijvingen op de juiste plaats in de tabel!

- Kapitalisme. 1

- Iedereen is gelijkwaardig. 2

- Er is een verschil tussen rijke en arme mensen. 1 - Communisme. 2

- De regering bemoeit zich met alles. Ze verdeelt o.a. de producten eerlijk. 2 - Niet iedereen heeft dezelfde rechten. 1

- Alles is van elkaar. Je hebt geen eigen bezit. 2 - De regering bemoeit zich met niets. 1

Amerika Sovjet-Unie

3. Tot welk kamp behoorde/behoort België? Verklaar! Kapitalisme

………

………

a. Zie je nu nog elementen hiervan terug? Ja, goede samenwerking VS, NAVO.

………

………

(24)

D

EELMISSIE

B:

WEES EEN ECHTE SPEURDER

!

Europa kwam het meest verzwakt uit de oorlog. Aan de ene kant was de economie helemaal in elkaar gevallen en aan de andere kant was er ook veel schade aan de infrastructuur. De oorlog had voor veel ellende gezorgd in Europa en er ontstond armoede.

De mensen in Europa geloofden niet meer in de politiek, want ook na de oorlog leefde ze in een grote chaos zonder zekerheid. Hierdoor ontstonden er vele opstanden en protesten, mensen wilden verandering!

Om ervoor te zorgen dat de Europese bevolking niet zou kiezen voor de communistische ideeën had de VS een plan bedacht dat de toenmalige president van de VS verkondigde in de legendarische Truman-speech.

W

AT MET

E

UROPA

? L

OS OP

!

Denk terug aan de lessen geschiedenis!

Dit is een spotprent uit de westelijke bezettingszone van 17 juli 1947. Rechts op de tekening zie je Stalin in gesprek met een groepje kinderen. Het bijschrift luidt: Van de Amerikaanse oom mag je niets aannemen.

1. Waarover gaat deze spotprent? Verklaar! Over het Marshallplan (geld uitgedeeld)

………

………

2. De tekenaar tekent twee groepjes kinderen. Wat wordt hiermee bedoeld? Kindjes van Westen en het Oosten.

………

………

3. Waarom verbiedt Stalin ‘zijn’ kinderen iets aan te nemen? Men heeft angst dat de wereldideeën van de andere zouden winnen.

………

………

(25)

D

^EELMISSIE

C:

ZOEK JE VLOTTE PEN WANT JE WORDT EEN JOURNALIST

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar http://www.americanrhetoric.com/speeches /harrystrumantrumandoctrine.html. Bekijk het fragment aandachtig voor inspiratie, want daarna is het jullie toer!

O

VERTUIG DE MENSEN

!

1. Wat was de Truman-doctrine? Verklaar a.d.h.v. het videofragment! Iedereen wordt gesteund in zijn strijd tegen het communisme (angst voor domino-effect).

………

………

2. Truman moest Europa overtuigen. Schrijf zelf een speech waarin jij de Belgische bevolking toespreekt en probeert te overtuigen van de Trumandoctrine.

a. Je moet de Belgische bevolking duidelijk uitleggen wat de Trumandoctrine en het Marshallplan inhouden en ze proberen te overtuigen van de

ideeën.

b. Je moet ze waarschuwen voor de gevaren (waarom en welke?) als ze niet ingaan op de hulp.

c. Je begint met een aanspreking van de Belgische bevolking, gevolgd door een speech van maximum 15 regels. Wees origineel en correct!

………

(26)

De Sovjets konden het hier natuurlijk niet bij laten! In 1949 reageerden ze uiteindelijk met een eigen economische samenwerking, namelijk de Comecon!

(27)

D

EELMISSIE

D:

ACTUALITEIT

De Koude Oorlog is ontstaan omwille van verschillende én tegenstrijdige wereldbeelden tussen twee supermachten, de VS en de Sovjet-Unie. Ondertussen is het begin van de Koude Oorlog al meer dan 70 jaar geleden. Zijn de VS en de Sovjet- Unie nog altijd vijanden of zijn ze ondertussen dikke vriendjes geworden?

J

IHAA

H

OLLYWOOD

!

Maak een filmpje van 2 minuten waarin de relatie tussen de VS en de Sovjet-Unie (Rusland) duidelijk wordt. Jullie zorgen ervoor dat er eerst duidelijk wordt weergegeven hoe de relatie was aan het begin van de Koude Oorlog en hoe de relatie nu is.

- Verdeel de rollen onder jullie drie in:

o De Sovjet-Unie/Rusland;

o De VS;

o Een verteller en cameraman.

- Wat moet er zeker in zitten?

o Relatie vroeger en nu;

o Trumandoctrine en het Marshallplan – reactie Sovjet-Unie;

- Jullie krijgen 15 minuten de tijd (opletten officier!) om jullie filmpje voor te bereiden.

- Jullie mogen de artikels gebruiken die jullie hebben gekregen.

- Jullie mogen alles gebruiken in de omgeving als jullie dit met respect behandelen.

- Nadien sturen jullie het filmpje door naar het online platform.

- Wees origineel!

(28)

S

LOTMISSIE

:

TIJDLIJN

Bij de start van de Koude Oorlog is er veel gebeurd! Laat zien dat jij beschikt over de juiste kennis en informatie!

Plaats volgende begrippen en jaartallen op de juiste plaats bij de tijdlijn!

Begin en einde van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) – Trumandoctrine (1947) – oprichting VN (1945) – bouw van de commandobunker in Kemmel (1953) – Marshallplan (1947) – start Koude Oorlog (1945)– oprichting NAVO (1949) – COMECON (1949)

1940 – 1945 – 1953 – 1947 – 1949

(29)

V ERSPREID JE KENNIS !

Goed zo! Jullie zijn al op het einde geraakt van jullie missie!

De grote vraag is of jullie missie wel gelukt is! Zijn jullie erin geslaagd om met jullie kennis en informatie een code te bemachtigen om de atoombom te ontmantelen?

De kolonel geeft het boekje af aan commandant Vandaelskov. Zal hij jullie een code geven?

Wanneer missie 1, 2 & 3 geslaagd zijn, kunnen jullie proberen de bom te ontmantelen met de gevonden code.

D

EEL JE KENNIS IN DE KLAS

!

Ook al is in 1991 de Koude Oorlog afgelopen, informatie en kennis blijft zeer belangrijk!

Jullie missie zit er dus nog niet helemaal op! Jullie gaan een presentatie voorbereiden van 10 minuten die jullie de volgende les moeten geven.

Wat moet er zeker in?

- De kernelementen van jullie missie:

o Wat is er gebeurd en wie speelde hierin een rol?

o Wat waren de factoren die hiertoe aanleiding gaven?

o Wat zijn de gevolgen?

- Jullie maken gebruik van een powerpointpresentatie;

- Nadien testen jullie de medeleerlingen d.m.v. een quiz.

(30)

B EGRIPPENLIJST

Koude Oorlog: dit was een periode (1945-1991) van gewapende vrede, na de Tweede Wereldoorlog, tussen de VS en de Sovjet-Unie, en hun verschillende bondgenoten.

Bipolaire wereldorde: tijdens de Koude Oorlog was de wereld in twee kampen verdeeld (het communistische en kapitalistische kamp). Dit noemt men een bipolaire wereldorde.

Supermacht: wijst op landen of naties die zoveel macht hebben dat zij de loop van de wereldgeschiedenis min of meer beslissend kunnen beïnvloeden.

Trumandoctrine: de Truman-doctrine was gericht op het bijeenhouden van het Westblok, terwijl de Brezjnev-doctrine gericht was op het bijeenhouden van het Oostblok.

Comecon: dit was een economisch samenwerkingsverband tussen de Oost-Europese communistische landen, Cuba, Mongolië en Vietnam o.l.v. de Sovjet-Unie. Het is ontstaan als reactie op het Marshallplan.

Kapitalisme: het kapitalisme is een economisch systeem waarin private ondernemers goederen produceren en verkopen. Het grootste doel is hierbij winst! De overheid bemoeit zich met niets.

Communisme: het communisme streeft naar een ‘klasseloze’ maatschappij waarin er geen politieke en economische verschillen bestaan. Hierbij bestaat er geen private eigendom, maar is alles gemeenschappelijk.

Stalin: was de leider van de Sovjet-Unie vanaf de jaren ’20 tot 1953. Hij voerde een dictatoriaal beleid.

F ASEN 2 & 3

Opmerking: eerste deel is hetzelfde!

(31)

O

PERATIE

K

EMMEL

: M

ISSIE

2 K

ORTE CONTEXT

De toekomst van het naoorlogse Duitsland verhitte de gemoederen. Duitsland was na WOII bezet door de verschillende grootmachten. Het westelijke deel van Duitsland werd bezet door Fransen, Britten en Amerikanen, het oostelijke door de Sovjets. Het begin van de Koude Oorlog!

Omdat de VS en de Sovjet-Unie maar geen akkoord bereikten over het naoorlogse Duitsland, begonnen de Amerikanen met de uitbouw van een echte staat in West- Duitsland, genaamd de Bondsrepubliek (BRD).

Daar konden de Sovjets het natuurlijk niet bij laten! Als reactie deden de Sovjets hetzelfde in Oost-Duitsland met de oprichting van de Duitse Democratische Republiek (DDR).

Dikke vriendjes werden ze niet! In 1948 kwam het tot een eerste confrontatie, toen de Sovjets de landwegen naar West-Berlijn blokkeerden. Het westen reageerde met een luchtbrug voor de bevolking in de BRD met voedsel te voorzien.

De confrontaties bleven volgen! Uiteindelijk zette het Westen nog een stap verder! Ontdek zelf hieronder wat er precies allemaal gebeurde!

D

EELMISSIE

A: B

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar https://www.youtube.com/watch?v=Yiz0XTFr3O4. Jullie bekijken enkel het videofragment vanaf 7.06 tot 9.25.

4. Waarover wat gaat dit videofragment? Ontstaan vd NAVO

………

(32)

5. Waarom is het ontstaan? wederzijdse verdediging en samenwerking van de legers van de westerse landen regelt, aanvankelijk vooral als tegenkracht tegen de communistische landen in het Oostblok.

………

………

a. Wat is de functie van dit orgaan? Leg uit!

………

………

b. Wie was hier lid van? Het westen

………

………

c. Wat betekent het bekende verdrag nr. 5? Wat beloofden ze elkaar? Als iemand wordt aangevallen, wordt dit beschouwd als een aanval tegen allen en treedt iedereen op.

………

d. Wat doet dit orgaan nu, nadat de Koude Oorlog gedaan is? Militaire samenwerking + buitenlandse operaties

………

………

De Sovjet-Unie kon het hierbij natuurlijk niet laten!

Zoek zelf op het internet wat de reactie van de Sovjet-Unie was op de NAVO. Wat deed de Sovjet-Unie en wat was de functie ervan?

Oprichting Warschaupact.

………

………

e. Wie was hier lid van? Oosterse communistische landen.

………

………

(33)

D

EELMISSIE

B:

!

Europa raakte steeds meer verdeeld in twee blokken die werden gescheiden door prikkeldraad. Winston Churchill symboliseerde deze Europese splitsing met de naam ‘Het IJzeren Gordijn’.

Tot 1961 slaagden veel Oost-Europeanen er toch in om te vluchten richting het Westen. Dit wou de Sovjet-Unie tegenhouden door Oost-Europa letterlijk ‘op te sluiten’

O

NTMASKER DE SPOTPRENT

!

In 1961 besloot de Oost-Duitse regeringsleider (o.l.v. de Sovjet-Unie) om een muur te bouwen tussen Oost- en West-Berlijn.

Waarom, Hoe, Wat?! Los onderstaande vragen op!

1. Wat zien jullie allemaal op de spotprent? Bouw van de Muur.

………

………

2. Welke bevolking wordt er opgesloten? Oost-Berlijnse bevolking.

………

………

(34)

3. Waarom werd de Berlijnse Muur gebouwd? (Duid 1 uitspraak aan!)

a. De Sovjet-Unie was bang dat de inwoners van Oost-Duitsland naar West- Duitsland zouden vluchten.

b. De Sovjet-Unie wilde niet dat de inwoners van West-Duitsland de welvaart in Oost-Duitsland zouden zien.

c. De VS waren bang dat de inwoners van Oost-Duitsland naar West-Duitsland zouden vluchten.

d. De VS wilden niet dat de inwoners van West-Duitsland de welvaart in Oost- Duitsland zouden zien.

4. Waarom waren de VS of de Sovjet-Unie bang als de inwoners de ‘andere kant’

zouden zien? Dat men zich ging verzetten.

………

………

R

EDENEN OM TE VLUCHTEN

? D

E VERSCHILLEN

!

Vraag aan de leerkracht de artikels ‘Verschillen tijdens de Muur’ en

‘Kloof tussen Oost en West-Duitsland blijft’ en los onderstaande vragen op.

1. Geef 3 verschillen tussen Oost- en West-Duitsland welvaart minder in Oost-Duitsland

………

………

a. Aan welke ideeën zijn deze verschillen onder andere te wijten? C-K

………

………

2. Zijn er vandaag ook nog verschillen? Verklaar! Ja, nog steeds gevolgen.

………

………

3. Waar zou jij willen wonen? Verklaar!

………

………..

(35)

D

EELMISSIE

C:

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar https://www.youtube.com/watch?v=ex00CinsExs.

Bekijk het fragment aandachtig voor inspiratie, want daarna is het jullie toer!

‘I

CH BIN EIN

B

ERLINER

’

Hoe zou jij reageren op de bouw van de Berlijnse Muur als je in Oost-Duitsland woonde?

Schrijf hierover een artikel voor in de lokale krant, waarbij je mensen verteld over wat er is gebeurd en wat jij allemaal hierbij ervaart. Enkele richtlijnen:

d. Je moet de Belgische bevolking duidelijk uitleggen wat er aan de hand is en waarom de Berlijnse Muur is gebouwd.

e. Je woont in Oost-Duitsland en heel je familie woont in West-Duitsland. Je vertelt wat je ervaringen hierover zijn.

f. Je begint met een aanspreking van de Belgische bevolking, gevolgd door een artikel van maximum 15 regels. Wees origineel en correct!

………

………

(36)

D

EELMISSIE

D:

ACTUALITEIT

J

IHAA

H

OLLYWOOD

!

Maak een filmpje van 2 minuten waarin de hedendaagse relatie tussen de VS en de Sovjet-Unie (Rusland) duidelijk wordt. Jullie zorgen ervoor dat er duidelijk wordt weergegeven dat er verschillende confrontaties zijn geweest en hoe beiden hierop hebben gereageerd. Daarenboven kijken jullie of dit invloed heeft gehad op de hedendaagse relatie tussen beiden.

Verdeel de rollen onder jullie drie in:

o De VS;

Wat moet er zeker in zitten?

o Ontstaan van de NAVO en het Warschaupact;

o Hoogtepunt van de Koude Oorlog;

o Confrontaties;

o Bouw van de Berlijnse Muur en het lot van de bevolking.

- Wees origineel!

(37)

S

LOTMISSIE

:

TIJDLIJN

Bij de start van de Koude Oorlog en de bouw van de Berlijnse Muur is er veel gebeurd! Laat zien dat jij beschikt over de juiste kennis en informatie! Plaats volgende begrippen en jaartallen op de juiste plaats bij de tijdlijn!

Begin en einde van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) – oprichting VN (1945) – bouw van de commandobunker in Kemmel (1953)– start Koude Oorlog (1945) – oprichting NAVO (1949) – oprichting Warshaupact (1949) – bouw van de Berlijnse Muur (1961) – BRD (1949) – DDR (1949)

1940 – 1945 – 1953 – 1949 – 1961

(38)

V ERSPREID JE KENNIS !

D

!

- Jullie maken gebruik van een PowerPointpresentatie;

(39)

B

EGRIPPENLIJST

IJzeren gordijn: dit was een grens door Europa, een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok o.l.v. de Sovjet-Unie en het kapitalistische Westen o.l.v. de VS.

Winston Churchill: was de Britse premier van 1940-1945 en heeft een beslissende rol gespeeld in de oorlog tegen nazi-Duitsland.

Bondsrepubliek Duitsland (BRD): was het Westelijke deel van Duitsland gedurende de Koude Oorlog en stond onder invloed van de VS.

Duitse Democratische Republiek (DDR): was het Oostelijke deel van Duitsland gedurende de Koude Oorlog en stond onder invloed van de Sovjet-Unie.

(40)

O

PERATIE

K

EMMEL

: M

ISSIE

3 K

ORTE CONTEXT

De VS en de Sovjet-Unie deden er alles aan om zoveel mogelijk landen in hun kamp te houden. De VS was bang voor de zogenaamde dominotheorie. Elk land dat voor het communisme viel zou ook andere landen besmetten. De Sovjet-Unie dacht net hetzelfde over het Westen en aarzelde niet om militair tussen te komen in de Oostbloklanden waar een zekere democratisering op gang kwam.

Jullie zien Kennedy en Chroesjtsjov op deze spotprent.

En dat was niet alles! De DDR stond op losse wieltjes! Burgers waren teleurgesteld door het uitblijven door de aan hen beloofde welvaart. In plaats daarvan raakte de DDR steeds meer in de schulden, de economie stagneerde en het ging alleen maar bergafwaarts.

Wie de kans kreeg, vertrok naar het buitenland.

De strijd tussen de VS en de Sovjet-Unie leidde ook tot een aantal oorlogen waarbij de grootmachten elkaar niet rechtstreeks bekampten, maar dit deden via lokale actoren.

Denk maar aan de oorlog in Korea of Vietnam dat we uitvoerig hebben gezien in les 10!

D

^EELMISSIE

A: B

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar http://www.schooltv.nl/video/de-val-van-de-

berlijnse-muur-het-einde-van-de-koude- oorlog/playlist/213/. Jullie bekijken het videofragment en lossen onderstaande vragen op.

6. Waarover wat gaat dit videofragment? Protesten aan de Berlijnse Muur.

………

(41)

7. Waar werd er geprotesteerd?

………

………

a. Waarom werd er geprotesteerd? Tegen de slechte levensomstandigheden en politiek systeem.

………

………

8. Wat was de rol van Gorbatsjov in dit

videofragment? Hij wilde het oosten moderniseren om zo de protesten tegen te gaan.

………

………

a. Waarvoor staat ‘glasnost’ en ‘perestrojka’? Verklaar! Openheid &

staatkundige + economische hervormingen.

………

………

b. Wat wou Gorbatsjov veranderen op vlak van het politiek beleid van de Oostbloklanden? Iets meer politieke vrijheid.

………

………

c. Wat was de eerste toegeving van de DDR? In beperkte mate reisen tussen West en Oost.

………

………

d. De Berlijnse Muur was het symbool van de Koude Oorlog. Wat is het symbool van het einde van de Koude Oorlog? Vereniging van Duitsland.

………

(42)

D

EELMISSIE

B:

!

De kritiek op het communistische systeem klonk steeds luider. Een voor een namen de Oost-Europese landen afstand van het Oostblok. Wat gebeurde er toen? Ontdek het zelf!

O

NTMASKER DE SPOTPRENT

!

5. Wat zien jullie allemaal op de spotprent? Men maakt opening naar Oost-Duitsland.

………

………

6. Op de hand staat ‘Western Allies’, wie wordt hiermee bedoeld? VS + bondgenoten.

………

………

7. Wat staat er op de vlag? Euroteken.

………

………

(43)

a. Wat wordt hiermee bedoeld? Oostbloklanden namen afstand van communisme.

………

………

b. Aan welke kant staat de vlag?

………

………

B

ELEEF

&

HERLEEF

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar https://www.youtube.com/watch?v

=bLaSc2eD0og.

Jullie bekijken het videofragment van 52.06 tot 54.33 en lossen onderstaande vragen op.

1. Beschrijf de reacties van de mensen in dit fragment. Wat valt jullie op? Emotioneel, boos, moe, gefrustreerd.

………

………

2. Wat bedoelt de spreker met de laatste zin: ‘De Muur is open en het Westen heeft er een ander vraagstuk bij? KO gaf stabiliteit, wat nu?

………

………

(44)

D

EELMISSIE

C:

!

De soldaat neemt zijn GSM en surft naar https://www.youtube.com/watch?v=QP61u_8nIr0&t=92s.

Bekijk het fragment aandachtig voor inspiratie, want daarna is het jullie toer!

D

E

D

UITSE HERENIGING

(1990)

Door de val van de Berlijnse Muur in 1989 werd het symbool van de Koude Oorlog vernietigd. Een nieuw tijdperk ontstond door het einde van de Koude Oorlog. Hoe zou jij reageren op het einde van de Koude Oorlog? Denk jij dat de wereld veiliger of onveiliger is geworden?

Enkele richtlijnen:

g. Je moet de lezer duidelijk uitleggen wat er is gebeurd en waarom de Berlijnse Muur is gevallen.

h. Je woont in Oost-Duitsland en heel je familie woonde in West-Duitsland. Je vertelt wat je ervaringen hierover zijn/waren.

i. Geef een politiek en geen emotioneel argument waarom jij denkt dat de wereld (on)veiliger is geworden.

j. Je begint met een aanspreking, gevolgd door een artikel van maximum 15 regels. Wees origineel en correct!

………

………

(45)

D

EELMISSIE

D:

ACTUALITEIT

J

IHAA

H

OLLYWOOD

!

Maak een filmpje van 2 minuten waarin de hedendaagse relatie tussen de VS en de Sovjet-Unie (Rusland) duidelijk wordt. Jullie zorgen ervoor dat er duidelijk wordt weergegeven dat er verschillende confrontaties zijn geweest en hoe beiden hierop hebben gereageerd en hoe dit uiteindelijk heeft geleid tot het einde van de Koude Oorlog.

Verdeel de rollen onder jullie drie in:

o De VS;

Wat moet er zeker in zitten?

o Opstanden in het Oostblok;

o Val van de Muur;

o Einde van de Koude Oorlog.

- Wees origineel!

(46)

S

LOTMISSIE

:

TIJDLIJN

Gedurende de Koude Oorlog is er veel gebeurd! Laat zien dat jij beschikt over de juiste kennis en informatie! Plaats volgende begrippen en jaartallen op de juiste plaats bij de tijdlijn!

Begin en einde van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) – bouw van de commandobunker in Kemmel (1953) – start Koude Oorlog (1945) – oprichting NAVO (1949) – bouw van de Berlijnse Muur (1961) – val van de Muur (1989) – Duitse hereniging (1990) – einde Koude Oorlog

1940 – 1945 – 1953 – 1949 – 1990 – 1989 - 1961

(47)

V ERSPREID JE KENNIS !

D

!

- Jullie maken gebruik van een PowerPointpresentatie;

(48)

B

EGRIPPENLIJST

IJzeren gordijn: dit was een grens door Europa, een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok o.l.v. de Sovjet-Unie en het kapitalistische Westen o.l.v. de VS.

Bondsrepubliek Duitsland (BRD): was het Westelijke deel van Duitsland gedurende de Koude Oorlog en stond onder invloed van de VS.

Duitse Democratische Republiek (DDR): was het Oostelijke deel van Duitsland gedurende de Koude Oorlog en stond onder invloed van de Sovjet-Unie.

Dominotheorie: theorie die inhoudt dat een gebeurtenis een domino-effect teweeg kan brengen. De ene gebeurtenis brengt dus de andere op gang.

Democratisering: het bestuur van een land democratischer maken zodat de burgers meer invloed op de besluitvorming hebben, er meer rekening wordt gehouden met de mensenrechten etc.

(49)

B IBLIOGRAFIE

Boston, F., & Hosten, F. & Simoens, T. (2014). De korte twinstigste eeuw 1914-1991. Tielt:

Lannoo Campus.

Het Televisiehuis (producent). (2010). Publiek geheim: de Kemmelberg. Brussel: Canvas.

Mason, J. (1996). De koude oorlog (1945-1991) [The Cold War 1945-1991] (P. Schouten Trans.). Amsterdam: Babel Boeken.

Morris, N. (2010). 1945 tot de koude oorlog. Geschiedenis van Versaillles en de tweede wereldoorlog tot de koude oorlog (pp. 120-210). Brussel: Het Laatste Nieuws.

Tijdlijn Koude Oorlog. Geraadpleegd op het worldwide web op https://prezi.com/mv9x_q9ch55w/tijdlijn-koude- oorlog/ op 5 april 2017

Vanden Berghe, Y. (2002). De koude oorlog. Leuven: Acco.

Westhoek toerisme. (2010). Een unieke erfenis van de koude oorlog. Commandobunker Kemmel (informatiebrochure).

Taak didactische excursie: herinneringseducatie

Taak Vakdidactiek II

Taak didactische excursie:

herinneringseducatie

Nele Vandael

I NHOUDSOPGAVE

I NLEIDING

B EKNOPTE TOELICHTING OVER DE

C OMMANDOBUNKER TE K EMMEL

A LGEMENE INLEIDING

S ITUERING VAN DE BOUW VAN DE COMMANDOBUNKER

D

D OEL

DE HEDENDAAGSE COMMANDOBUNKER IN K EMMEL

W ERKVORM : O PERATIE K EMMEL

I NLEIDING

U

U

V

V ERWERKING VAN DE WERKVORM

O VERZICHT VAN DE DEELMISSIES

D

1:

D

2:

D

3:

D

4:

D

5:

E

:

L EERPLANDOELSTELLINGEN

B IJLAGEN

O PERATIE KEMMEL (3)

Identificatie

Functie

O PERATIE KEMMEL (3)

Identificatie

Functie

O PERATIE KEMMEL (3)

Identificatie

Functie

B IJLAGE : KRUISWOORDRAADSEL

O

OPERATIE KEMMEL

Naam & functie:

W HAT TO DO ?!

M ISSIE 1: B EGIN VAN DE K OUDE O ORLOG & DE BOUW VAN DE BUNKER

D

L

. B

?! V

!

O

K

: M

1 K

D

A: B

!

Amerika Sovjet-Unie

D

B:

!

W

E

? L

!

D

C:

!

O

!

D

D:

J

H

!

I ^NLEIDING

C OMMANDOBUNKER TE K ^EMMEL

W ^ERKVORM : O ^PERATIE K ^EMMEL

B ^IJLAGEN

O ^PERATIE KEMMEL (3)

O ^PERATIE KEMMEL (3)

O ^PERATIE KEMMEL (3)