Vraag nr. 73 van 21 januari 2000
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN B i j s cholingen gezondheid en welzijn – Multicultu-rele maatschappij
Integratie – wat dit ook concreet mag betekenen – van allochtonen-migranten blijft een belangrijke hefboom voor de totstandkoming van een multi-culturele samenleving, met respect voor elk-ander. Wanneer allochtonen-migranten ziek of ouder w o r d e n , in onverwachte omstandigheden terecht-k o m e n , . . . is het niet alleen belangrijterecht-k dat zij onze taal kennen, maar ook dat artsen, v e r p l e e g k u n d i-g e n , verzori-genden en alle moi-gelijke hulpverleners de culturele achtergrond en het denken van deze groep juist kunnen inschatten. Daarom werden in-dertijd interculturele bemiddelaars aangesteld. Toch blijft het essentieel, zeker in regio's waar veel mensen met een eigen culturele achtergrond leven, dat alle zorgverstrekkers in hun bijscholing met deze problematiek worden geconfronteerd.
Wordt in het kader van de (verplichte) bijscholin-gen in de gezondheids- en welzijnssector aan deze problematiek systematisch aandacht besteed ? Zo ja, op welke manier ?
Antwoord Algemeen
Over het uitgangspunt dat zorgverstrekkers, z e k e r in regio's waar veel mensen met uiteenlopende cul-turele achtergrond leven, op de hoogte zouden moeten zijn of worden gebracht over de culturele achtergrond en het denken van allochtonen bestaat e e n s g e z i n d h e i d . Over de wijze waarop dit in de praktijk moet worden gerealiseerd, bestaan er ver-schillende meningen.
Moet men in specifieke functies voor specifieke doelgroepen voorzien (categoriale benadering), zoals de interculturele bemiddelaars, of moet men ervoor zorgen dat de problematiek aan bod komt in de al dan niet verplichte bijscholing van alle zorgverstrekkers (inclusieve benadering)? A l l i c h t zal het om een combinatie van beide dienen te g a a n , waarbij moet worden nagegaan voor welke diensten en in welke situaties wat nodig is. I d e a l i t e r wordt aan deze problematiek in de toekomst aan-dacht besteed in de basisopleidingen.
Binnen de welzijnssector wordt momenteel in een samenwerkingsverband tussen de universiteiten en onder coördinatie van het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) een project "Ondersteuningsstruc-tuur toegankelijkheid van algemene welzijnsvoor-zieningen voor armen en etnisch-culturele minder-heden" uitgevoerd, waarbij ook dit onderwerp aan bod zal komen. Alvorens nieuwe initiatieven te o n t w i k k e l e n , is het goed om de resultaten van dit project af te wachten.
Inmiddels wordt hieronder een overzicht gegeven van de initiatieven dit op dit ogenblik lopen. Gezondheidszorg
– Vanuit de zorgverstrekkers leeft de behoefte aan dergelijke bijscholing. Vanuit deze behoefte hebben tot op heden reeds een aantal studieda-gen plaatsgevonden waar de problematiek aan bod kwam. De bijscholing van bijvoorbeeld de huisartsen in het kader van de accreditering is hierbij een federale bevoegdheid.
– De interculturele bemiddelaars in de gezond-heidszorg worden vanaf 1 januari 1999 tewerk-gesteld binnen het medisch schooltoezicht (MST) in een reguliere tewerkstelling.
Vanaf 1 september 2000 worden zij in principe ingeschakeld in de centra voor leerlingenbege-leiding (CLB). De Vlaamse regering engageer-de zich ervoor om een oplossing uit te werken indien zou blijken dat deze inschakeling bij de personeelsoverdracht onvolledig zou gebeuren. – De structuren die ontwikkeld zijn binnen het
gezondheidsbeleid laten toe meer aandacht te besteden aan de toegankelijkheid van de ge-zondheidsvoorzieningen voor allochtonen. B i j de uitbouw van de LOGO's (lokaal gezond-heidsoverleg) gaat speciale aandacht uit naar de a l l o c h t o n e n . De beleidsplannen zullen aantonen dat de LOGO's speciale inspanningen hiervoor ondernemen.
De inspectie gaat alleen na of bijscholing wordt geboden en of eraan wordt deelgenomen. H e t opleggen van verplichtingen inzake bijscholing en het voorzien in middelen hiervoor zijn fede-rale bevoegdheid.
– Het programma van de basisopleidingen is een onderwijsbevoegdheid.
Welzijn
– Bijzondere Jeugdbijstand
Ondersteuningsteams worden gesubsidieerd voor hun specifieke opdrachten, namelijk om in concrete situaties de hulpverlener bij te staan in zijn contacten met allochtonen-migranten en hun alle nuttige informatie te bezorgen.
Momenteel zijn er vier ondersteuningsteams werkzaam voor V l a a n d e r e n , namelijk in Gent voor Oost- en We s t - V l a a n d e r e n , A n t w e r p e n , L i m b u r g, en sinds 1999 in Leuven voor V l a a m s -Brabant en Brussel.
– Vlaams Instituut ter Bevordering en Ondersteu-ning van de Samenlevingsopbouw (Viboso) De confrontatie met de problematiek wordt in-gebouwd wanneer binnen het gegeven program-ma deze theprogram-matiek aan bod komt. Dit komt vrij frequent voor en meestal op vraag van de cur-s i cur-s t e n . Men cur-stelt hierbij vacur-st dat deze themata grondiger zouden moeten kunnen worden aan-gepakt en behandeld. Men werkt een specifieke opleiding uit.
– Afdeling Welzijnszorg, team Gezinszorg
In de opleidingssector worden volgende items binnen het vak "omgangsdeskundigheid" van de opleidingen voor verzorgenden vermeld in verband met integratie van allochtonen en mi-granten : de verschillende (multiculturele) in-vloeden op het gedrag van de zorgvrager, d e eerbied voor de eigenheid van het individu, r e s-pect voor een andere levensvisie. Binnen het vak "familiehulp" organiseert men een oplei-ding voor laaggeschoolde en langdurig werkloze m i g r a n t e n v r o u w e n . Dit is enerzijds een integra-tietegemoetkoming en anderzijds zullen de af-gestudeerden de integratie kunnen bevorderen bij de allochtone zorgvragers waar zij zullen werken.
Gezinszorg Villers organiseerde in 1999 een bij-scholing rond culturele communicatie met vol-gende inhoud : hoe communiceren wij met
men-sen uit andere culturen, wat houdt ons geschei-d e n , wat verbingeschei-dt ons, hoe gaan wij hiermee om als hulpverlener?
Globaal kan worden gesteld dat de bijscholing in de diensten voor gezinszorg sporadisch (niet systematisch) verloopt, dit niet wordt vereist binnen de regelgeving. Dit gebeurt meestal in de regio's waar men geregeld met allochtone klanten te maken heeft.
– Afdeling Gemeenschapsinstellingen
Geregeld worden studiedagen georganiseerd of neemt het personeel deel aan studiedagen rond interculturele communicatie binnen de gemeen-schapsinstellingen ; een studiedag trefpunt voor voorzieningen ; een studiedag voor alle diensten binnen de Bijzondere Jeugdbijstand rond het begeleiden van migrantenjongeren binnen deze bijstand.
