2 Bepaling van de toegestane omzet

Dienst uitvoering en toezicht Energie

BIJLAGE A ONTWERP-METHODEBESLUIT

Nummer: 101155- 39.

Betreft: Bijlage A bij het besluit tot vaststelling van de methode van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering voor de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet ingevolge artikel 41, vierde lid, van de Elektriciteitswet 1998.

1 Inleiding...1

2 Bepaling van de toegestane omzet ... 2

3 Schatting van de x-factor voor de tweede reguleringsperiode...3

4 Kapitaalskosten... 4

4.1 WACC... 4

4.1.1 Berekening reële WACC... 4

4.1.2 Berekening Bèta...5

4.2 GAW in 2003... 6

4.3 Afschrijvingen ...7

5 Operationele kosten ... 8

6 Bepaling van efficiëntiefactoren met internationale benchmark ... 9

7 Herberekening van de x-factor aan het einde van de tweede reguleringsperiode...10

8 Gebruikte symbolen ...10

1 Inleiding

1. Dit is de methode waarmee de doelmatigheidskorting (hierna: x-fator) voor de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet TenneT (hierna: TenneT) wordt berekend. Het is het technische onderdeel bij het besluit 101155-@@ van 22 september 2003.

2. Hieronder wordt bij ‘kosten’ steeds ‘gestandaardiseerde economische kosten’ bedoeld, dat is inclusief een kapitaalsvergoeding en afschrijvingen, beiden op basis van gestandaardiseerde activawaardes zoals vastgelegd in deze bijlage.

3. De x-factoren moeten in de onderstaande formules beschouwd worden als factoren. Dit is in afwijking van hetgeen in artikel 41 van de Elektriciteiswet ’98 (hierna: E-wet) staat waar de x-factor een percentage is. Hiermee verbetert de leesbaarheid van de formules. Waar in de wet staat x/ 100 staat hier x.

2 Bepaling van de toegestane omzet

4. DTe stelt ieder jaar t de tarieven (

p

TO

y

t t

t

p y

TO

5. De toegestane omzet in de tweede reguleringsperiode wordt als volgt berekend:

) 1

( _{2004 2004,2005,2006}

2003

2004 TO cpi x

TO = × + - ⁽²⁾

) 1

( _{2005 2004,2005,2006}

2004

2005 TO cpi x

TO = × + - ⁽³⁾

) 1

( _{2006 2004,2005,2006}

2005

2006 TO cpi x

TO = × + - ⁽⁴⁾

Hierin is

cpi

x

6. Aan het einde van de reguleringsperiode worden de volumeschattingsfouten

v

y¢

y¢

(

)

2004

2004

p y y

v

(5)

(

)

2005

2005

p y y

v

(6)

(

)

2006

2006

p y y

v

(7)

7. Aan het einde van de reguleringsperiode worden ook de schattingsfouten

s

2004 2004

2004

T O TO

s

2005 2005

2005

T O TO

s

2006 2006

2006

T O TO

s

8. Hierbij worden de aangepaste toegestane omzetten (

T O

) 1

( _{2004 2004,2005,2006}

2003

2004 TO cpi x

O

T ¢ = × + - ¢ ⁽¹¹⁾

) 1

( _{2005 2004,2005,2006}

2004

2005 TO cpi x

O

T ¢ = ¢ × + - ¢ ⁽¹²⁾

) 1

( _{2006 2004,2005,2006}

2005

2006 TO cpi x

O

T ¢ = ¢ × + - ¢ ⁽¹³⁾

9. Deze schattingsfouten leiden tot correcties in de toegestane omzet in de derde reguleringsperiode. Over deze correcties wordt de heffingsrente volgens artikel 30, vijfde lid van de Algemene Wet inzake de Rijksbelastingen berekend. De totale schattingsfout voor TenneT in 2004, 2005 en 2006 inclusief heffingsrente wordt berekend als:

( )

t

t

t v r

s

TS ^-

=

+

× +

= ²⁰⁰⁶

å

2004 2006

, 2005 ,

2004 (1 ) (14)

Deze schattingsfout zal in de nettarieven in de derde reguleringsperiode verwerkt worden. Tevens kunnen de tarieven jaarlijks worden aangepast. Die aanpassing wordt dan afgetrokken van

2006 , 2005 ,

TS2004 .

3 Schatting van de x-factor voor de tweede reguleringsperiode

10. De doelmatigheidskorting voor de tweede reguleringsperiode, x^{2004,2005,2006}

, wordt bepaald door:

( )

2003 3 2006 2006 , 2005 , 2004

ˆ

1 TO

O

x =T

- ⁽¹⁵⁾

Hierin geeft het ‘dakje’ in

T

( )

Õ

=

+

= ₂₀₀₆

2004 2006 2006

1 ˆ

t

cpi

O TO

T

11. De toegestane omzet voor Netbeheer bestaat uit een deel voor de kapitaalskosten (KK) en een deel voor de operationele kosten (OK).

2006 2006

2006

2003 2003

2003

ˆ ˆ

ˆ

O K K O K

T

OK KK

TO

+

=

+

=

4 Kapitaalskosten

12. De kapitaalskosten bestaan volgens artikel 3.2 TarievenCode uit:

a. afschrijvingslasten van de netinfrastructuur

b. een redelijk rendement op de het geïnvesteerde vermogen in de netinfrastructuur. Het geïnvesteerde vermogen in de netinfrastructuur wordt door DTe vastgesteld als de gestandaardiseerde

activawaarde (hierna: GAW).

13. Voor 2006 zijn de kapitaalskosten in prijzen 2003 gelijk aan:

2003

ˆ

K

K K

K

14. Het accent in

K K

reguleringsperiode geldt q_kapitaal = 1 omdat de huidige benchmark, waarmee qkapitaal wordt berekend, werkt met gegevens tot en met 2000.

15. De hoogte van de herberekende kapitaalskosten 2003 (

K K

2003 2003

2003

GAW WACC Afs

K

K

4.1.1 Berekening reële WACC

16. Over GAW2003 wordt een reële WACC vergoed. Om de reële WACC te berekenen wordt de nominale WACC als volgt gecorrigeerd voor een schatting van de cpi voor de reguleringsperiode:

( )

2006 , 2005 , 2004

min

1 1 1

cpi

WACC

WACC

+

= +

+ ⁽²¹⁾

17. Voor de tweede reguleringsperiode wordt cpi_{2004,2005,2006} geschat op 2,2 procent. Bij de bepaling van de benodigde nacalculatie wordt bepaald wat WACC_reeel had moeten zijn gegeven de dan bekende cpi’s. Zie hiervoor paragraaf 7 van deze bijlage.

(17) (18)

( )

( )

EV T VV

EV VV mrp T r

m s m Blume

activa

× - +

×

× - +

=

1 1

1 b

b

18. De nominale WACC wordt als volgt berekend volgens het Capital Asset Pricing Model (hierna: CAPM):

( )

T

EV T VV mrp

r WACC

activa f

aal

no -

÷ø ç ö

è æ - ×

×

× +

=

1

1

min

b

(22)

19. Hiervoor worden de volgende parameters gebruikt:

a. risicovrije rente voet (rf), deze wordt vastgesteld op de gemiddelde rente van de afgelopen vijf jaar voor een staatslening met 10 jaar looptijd, voor de tweede reguleringsperiode is dit @@ procent;

b. verhouding vreemd vermogen (VV) en eigen vermogen (EV), deze is vastgesteld op 60/ 40; en c. belastingvoet T die voor Nederland gelijk is aan 34,5 procent.

Voor de volgende parameters wordt een bereik genomen. De te gebruiken nominale WACC is het middelpunt tussen de uiterste waardes met deze parameters:

d. marktrisicopremie (mrp), hiervoor is een bereik gekozen van minimaal 4 procent en maximaal 7 procent; en

e. activa bèta (b).

4.1.2 Berekening Bèta

20. DTe bepaalt de activa bèta voor TenneT op basis van gemeten bèta’s van vergelijkbare bedrijven. Hierbij wordt rekening gehouden met de activiteiten mix van de bedrijven waarmee TenneT wordt vergeleken.

DTe gebruikt voor het bepalen van de activa bèta van deze bedrijven de volgende formule¹:

21. In bovenstaande formule is

r

T

22. In bovenstaande formule is de Blume bèta als volgt gedefinieerd:

34 , 0 66

,

0 × +

= ruw

Blume b

b (24)

1 Brealey and Myers, Principles of Corporate finance, 6th edition 2000, McGraw-Hill, pagina 230

(23)

De ruwe bèta, b_ruw, wordt is gelijk aan de covariantie tussen het aandelenrendement van een bepaald bedrijf en het marktrendement. Voor het berekenen van deze covariantie is gekozen voor de gangbare berekeningsmethode op basis van maandelijkse rendementen over een periode van 5 jaar en het marktrendement is gebaseerd op de Morgan Stanley wereld index.

23. Bovenstaande berekening vormt de basis voor de bepaling van de bèta van TenneT. Hierbij rekening worden gehouden met de activiteitenmix van de bedrijven in de vergelijkingsgroep.

24. De GAW in het jaar 2000 voor TenneT is vastgesteld op EUR 806 miljoen. Om tot de GAW 2003 te komen, wordt deze opgedeeld in twee delen:

nieuw

oud GAW

GAW

GAW₂₀₀₃ = ₂₀₀₃+ ₂₀₀₃ ⁽²⁵⁾

25. Het oude deel van GAW2003 is gebaseerd op GAW₂₀₀₀ en jaarlijkse afschrijvingen, beide inclusief een inflatiecorrectie met de cpi-indices in de tussenliggende jaren. Op de GAW₂₀₀₀ wordt jaarlijks 1/ 25 deel afgeschreven. Het oude deel van GAW₂₀₀₃ wordt uitgedrukt in prijzen van 2003²:

( )

ø çç ö

è

æ +

÷× ø ç ö

è æ -

×

=

Õ

= 2003

2001 2000

2003 1

25 1 3

t

t

oud

GAW cpi

GAW

26. De cpi waarmee de tarieven in een jaar t worden aangepast wordt berekend uit het quotiënt van deze prijsindex dat gepubliceerd wordt in de vierde maand voorafgaande aan jaar t en van deze prijsindex, gepubliceerd in de zestiende maand voorafgaande aan jaar t, zoals maandelijks wordt vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Op deze manier berekend was de cpi:

jaar cpi (procent) 2001 2,5 2002 4,7 2003 3,3

27. Het nieuwe deel van GAW2003 is gebaseerd op de investeringen in de eerste periode (Inv_t) en de afschrijvingen op deze investeringen. De investeringen die in de periode 2001 tot en met 2003 zijn gerealiseerd worden in GAW₂₀₀₃ opgenomen. Deze jaarlijkse afschrijving wordt geïnfleerd naar prijspeil 2003. Het nieuwe deel van GAW₂₀₀₃ wordt als volgt berekend:

(26)

( )

å Õ

= =+

úû ê ù

ë

é - × +

-

×

= ²⁰⁰³

2001

2003

1

2003 2003 ) 1

1 (

t s t

s t

t nieuw

AT cpi Inv t

GAW

28. Waarin

AT

å å

=

= = N

n tn

n t N

n n t t

at inv inv

AT

1 ,

, 1

,

(28)

Hierin zijn inv_t,n de investeringen in jaar t in activasoort n (n=1..N met N het totaal aantal

activasoorten) en at_t,n de bijbehorende afschrijvingstermijn zoals is vastgelegd in het onderzoek van KEMA naar de levensduur van verschillende soorten activa³, zie bijlage D voor de afschrijvingstermijnen.

29. Een toename in de GAW door de realisatie van een investering die door DTe op basis van artikel 40 lid 2 als aanmerkelijk is beoordeeld wordt niet bij het begin van een nieuwe reguleringsperiode in de GAW opgenomen. Eventuele tariefverhogingen hiervoor worden direct in het jaar waarin de investering gerealiseerd is, opgenomen.

30. De toegestane afschrijvingen in 2003 (Afs2003) bestaan uit een oud en een nieuw deel:

nieuw

oud Afs

Afs

Afs₂₀₀₃ = ₂₀₀₃ + ₂₀₀₃ ⁽²⁹⁾

31. Het oude deel van de afschrijvingen voor 2006 wordt bepaald door 1/ 25 deel van de GAW 2000 gecorrigeerd voor inflatie te nemen. Deze wordt als volgt berekend:

( )

Õ

=

+

×

=

2003

2001 2000

2003 1

25 _t ^t

oud RAB cpi

Afs (30)

32. Het nieuwe deel van de afschrijvingen bestaat uit 1/ de afschrijvingstermijn (AT) maal het bedrag aan investeringen dat in de periode 2001-2003 gerealiseerd is in prijzen 2003. Dit wordt als volgt berekend:

3 Troostwijk, Taxatierapport No. V01-N90251, betreffende de infrastructuren van het landelijk koppelnet van TenneT B.V., d.d. februari 2002.

( )

Õ å

+

=

=

+

×

=

2003

1 2003

2001

2003 1

t s

s

t t

t nieuw

AT cpi

Afs Inv

33. Iedere nieuwe reguleringsperiode zullen de afschrijvingen met bovenstaande methodiek opnieuw berekend worden en de omzet hierop aangepast worden.

34. Een toename in de afschrijvingen door de realisatie van een investering die door DTe op basis van artikel 40 lid 2 als aanmerkelijk is beoordeeld wordt niet bij het begin van een nieuwe reguleringsperiode in de omzet opgenomen, maar direct in het jaar dat de investering gerealiseerd is.

5 Operationele kosten

35. De operationele kosten bestaan volgens artikel 3.2 TarievenCode uit:

a. de kosten voor aanleg van de infrastructuur;

b. de kosten voor instandhouding van de infrastructuur;

c. de kosten van meteropname en databeheer ten behoeve van aangeslotenen;

d. de kosten bedoeld in 1.22 van de MeetCode; en e. de operationele kosten in verband met het voorgaande.

36. De toegestane omzet ter dekking van de operationele kosten wordt als volgt bepaald:

2003

2006

O K

K

O

37. OK’2003 wordt bepaald door de operationele kosten 2000 voor de jaren 2001, 2002 en 2003 te infleren met de cpi voor die jaren, te verhogen met volume groei en te verminderen met de X-factor van de eerste reguleringsperiode:

( )

Õ

=

- + +

×

¢ =

2003

2001

2003 , 2002 , 2001 2000

2003 1

t

t

t cpi x

q OK

K

O (33)

38. De groei in volume in jaar t, qt, waarmee in dit besluit gerekend wordt is de werkelijke volume groei in 2001 en 2002, en een schatting voor 2003. Deze groei zal worden vastgelegd in het x-factor besluit.

39. Het meenemen van de groei is een overgangsbepaling omdat TenneT in de eerste reguleringsperiode is toegezegd dat ze volume groei mag behouden. Normaliter zouden de operationele kosten voor 2003 bepaald worden op de volgende wijze:

2000 1

,

2003 OK

OK =q_{operationeelperiode-} × ₍₃₄₎

40. De efficiëntiefactor qoperationeel wordt bepaald op basis van een internationale benchmark zoals besproken in paragraaf 6. Deze efficiëntiefactor staat voor de gehele tweede reguleringsperiode vast.

6 Bepaling van efficiëntiefactoren met internationale benchmark

41. Voor de bepaling van de efficiëntieparameters q_{operationeel en}

kapitaal

q wordt een internationale benchmark van Transmissin System Operators (hierna: TSO) uit Noorwegen, Denemarken, Oostenrijk en Nederland gebruikt. Deze benchmark is een voortzetting van de benchmark systematiek zoals beschreven in het “ Efficiency of Construction, Operation and Maintenance” – model (hierna: ECOM model)⁴. De resultaten van de benchmark zullen in het x-factor besluit worden vastgelegd.

42. De outputparameter voor deze benchmark is een maat voor de omvang van het netwerk van de TSO’s, deze parameter OmvangNetwerk is gedefinieerd in het ECOM model.⁵ De belangrijkste elementen hiervan zijn dat de verschillende soorten activa een eigen gewicht wordt toegekend, en dat correcties voor landspecifieke factoren mogelijk zijn. De landspecifieke correctiefactoren worden in het x-factor besluit TenneT vastgelegd en bepalen mede de x-factor voor de tweede reguleringsperiode.

43. De kosten zijn, voor iedere TSO i, onderverdeeld in kapitaalkosten KKi en operationele kosten OK_i. Hiermee worden de kosten per eenheid omvang van het netwerk voor iedere deelnemende TSO als volgt bepaald:

i i i

OmvangNetw erk

ok = OK

en

i i i

OmvangNetw erk

kk = KK

44. De uitkomsten van de benchmark worden op de volgende wijze uitgedrukt in de efficiëntieparameters voor TenneT⁶:

( )

TenneT i el

operatione

ok ok

q = ₍₃₇₎

en

( )

TenneT i kapitaal

kk kk

q = ₍₃₈₎

4 Zie voor een volledige beschrijving van het ECOM-model: ECON (2002) ECOM-model, ECON-Memo no 24/ 02, Project no.35790, zie ook consultatiedocument.

5 Zie paragraaf 3.2.3 van de ECON-memo voor de standaardformule voor het bepalen van OmvangNetwerk.

6 Deze parameters volgen niet mechanisch uit de benchmark, zie randnummer 48 en 49 van Bijlage B van dit besluit.

waarbij de functie min() het minimum van de parameter over alle deelnemende TSO’s bepaalt.

7 Herberekening van de x-factor aan het einde van de tweede reguleringsperiode

45. Ten behoeve van het bepalen van de schattingsfouten wordt aan het einde van de tweede reguleringsperiode de herberekende x-factor (x¢_{2004,2005,2006}) als volgt, analoog aan formule (18), herberekend:

( )

2003 3 2006 2006 , 2005 , 2004

ˆ

1 TO

O

x T ¢

¢ =

- ⁽³⁹⁾

46. Hierin is de herberekende toegestane omzet voor 2006,

T

( ) Õ ( )

=

+

¢ = -

2006

2004 3

2006 , 2005 ,

2004 1

1

t

cpit

i

cp (40)

waarin

cpi

8 Gebruikte symbolen

TO

vectoraanduiding

p

y

p

xp de x-factor voor periode p

x'p de x-factor voor periode p zoals gemeten

cpi

v

s

TSp de totale schattingsfout in periode p

r

^ afwijkend prijspeil

KK

OK

kapitaal

q efficiëntieparameter kapitaal

GAW

reeel

WACC

aal

WACC

rf risicovrije rente

activa

b activa bèta

blume

b blume bèta

mrp markt risico premie

r

T

VV vreemd vermogen

EV eigen vermogen

bruw ruwe bèta

Inv

AT

Afs

OK

el operatione

q efficiëntieparameter operationeel

q