Vraag nr. 195 van 26 juni 1998
van mevrouw MARIJKE DILLEN
Buitenlandse investeringen – Overeenkomst met VZW IMEC
In het kader van de beslissing van de Vlaamse regering om één groot en één klein bedrijf voor de productie van geïntegreerde circuits (chips) naar Vlaanderen te halen, heeft de Vlaamse regering een overeenkomst afgesloten met de VZW IMEC (Interuniversitair Micro-elektronicacentrum). 1. Wat zijn de concrete doelstellingen van de
afge-sloten overeenkomst tussen de Vlaamse rege-ring en de VZW IMEC ? Welke concrete afspraken werden gemaakt om de doelstellin-gen te realiseren ?
2. Belangrijk bij de opzet van dit initiatief is het tewerkstellingseffect. Welke doelstellingen wor-den terzake vooropgesteld ? Wat is de verant-woordelijkheid van de VZW IMEC terzake ? 3. Heeft de Vlaamse regering in het kader van
bovenvermelde beslissing reeds andere initiatie-ven genomen ? Zo ja, welke ?
4. Wat zijn de doorslaggevende redenen om aan de VZW IMEC deze opdracht toe te vertrou-wen ? Waren er nog andere kandidaten ? Zo ja, welke en op basis van welke criteria is de beslis-sing genomen ?
Antwoord
1. Om het project inzake het aantrekken van twee IC-fabs (integrated circuits) zo groot mogelijke kans op slagen te geven, werd in overleg tussen IMEC en de dienst met afzonderlijk beheer (DAB) Investeren in Vlaanderen (DIV) en met akkoord van de minister-president en van de Vlaamse minister van Economie beslist om dr. ir. Roger De Keersmaecker, adjunct-directeur bij het IMEC, aan te trekken als manager voor het project.
Roger De Keersmaecker werd volgens het akkoord tussen IMEC en DIV – goedgekeurd door de Vlaamse regering – gedetacheerd van-uit IMEC naar DIV, waar hij rapporteert aan de directeur. De opdracht van de heer De Keers-maecker ging in op 1 maart 1997 voor een duur van drie jaar.
Binnen de DIV wordt de leiding van het project "IC-fabs" opgenomen door dr. ir. R. De
Keers-maecker. Bij de uitvoering van dit project maakt hij gebruik van de diensten van DIV en doet hij een beroep op de DIV business deve-lopment managers wereldwijd.
Op deze wijze worden zowel de expertise als het contactnetwerk van DIV en van IMEC complementair en met maximale efficiëntie gebruikt, terwijl DIV het enige aanspreekpunt is.
De concrete uitvoering van het project "IC-fabs" heeft tot doel het voeren van een pro-actief aantrekkingsbeleid, gebruikmakend van een combinatie van maatregelen :
– het centraliseren van de actie van handelen en informatieverspreiding ;
– het voorstellen, documenteren en pro-actief "bouwrijp" maken van geschikte sites via de gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen (GOM) ;
– het bijeenbrengen van relevante informatie over een aantal cruciale federale elementen (arbeidswetgeving, fiscaliteit, loonkosten, sociale aspecten, nutsvoorziening ... ) ; – het bijeenbrengen van relevante informatie
inzake het arbeidsaanbod, het vereiste oplei-dingsniveau en de opleidingsmogelijkheden ; – het bijeenbrengen van relevante informatie betreffende de binding tussen een IC-produ-cent en toeleveranciers en klanten, maar ook betreffende lokale troeven zoals aanwezige infrastructuur van gevestigde bedrijven, uni-versiteiten en technologiecentra zoals IMEC ; – het uitwerken van een methodiek waardoor de nodige competitieve financiële hefbomen worden verkregen, binnen de grenzen door de EU vastgelegd ;
– en ten slotte – en zeker niet te verwaarlo-zen – het identificeren van en het onder-handelen met potentiële investeerders. 2. De beslissing werd ingegeven door het
verwach-te groverwach-te verwach-tewerksverwach-tellingseffect, de hoogwaardige techniciteit en de internationale kunde-uitstra-ling van dergelijke IC-fab-investering in Vlaan-deren.
koopkracht stijgen, met gunstige sociaal-econo-mische gevolgen.
In een rapport van Dataquest/Gartner ("Fab Marketing Strategy", Dataquest/Gartner rap-port 17022651 voor FFIO – feb.1998) wordt de invloed van een IC-fab (voor 200 mm-Si-plak-ken) op de regionale tewerkstelling onderzocht, gebaseerd op gegevens die in 1996 via inter-views in de halfgeleiderindustrie werden verza-meld. In tabel 1 wordt een overzicht van de resultaten gegeven.
Kostprijs van de IC-fab (USD) 860 M Constructieduur 18 maanden Projectduur (incl. installatie,
tot eerste Si geproduceerd) 18-24 maanden Directe tewerkstelling, D 1.200 Jobs in productie, 65 % 780 Jobs in support, 20 % 240 Jobs in R&D, 15 % 180 Secundaire tewerkstelling, S 2.400 % lokale tewerkstelling in de indirecte jobs 85 Multiplicator-factor (D+S/D) 3
Tabel 1 – Typische karakteristieken van een IC-fab (gegevens uit 1996)
Het niveau van de rechtstreekse of directe tewerkstelling is afhankelijk van de technologi-sche generatie en van de hoeveelheid plakken die worden geproduceerd. Het cijfer van 1.200 dat hier wordt gehanteerd, slaat op de situatie in 1996, voor een 0.5 µm-technologie en voor een typische productie-output van 20.000 plakken per maand. Voor meer moderne fabs zal niet alleen de kostprijs stijgen (op dit ogenblik typisch 1,5 miljard USD), maar zal ook de direc-te direc-tewerksdirec-telling in productie licht dalen (gezien de trend naar toenemende automatisatie). Anderzijds zullen er meer jobs ontstaan in sup-port (onderhoud, controle). De gegeven cijfers zijn dus richtwaarden.
De verantwoordelijkheid van IMEC terzake beperkt zich tot het uitvoeren van de diensten-overeenkomst DIV-IMEC.
3. Er kan in dit verband worden verwezen naar een reeks acties die vanuit de GOM Limburg worden genomen – in samenwerking met de betrokken administraties – om pro-actief de mogelijke sites voor een IC-fab voor te berei-den. Dit werk loopt in samenwerking met IMEC en onder leiding van de projectleider R. De Keersmaecker.
4. Het Interuniversitair Micro-elektronica
Cen-trum, IMEC, opgericht in 1984, is uitgegroeid tot een expertisecentrum in de micro-elektroni-ca met internationale reputatie, en zijn senior-medewerkers hebben op wetenschappelijk, technisch en managementsvlak een grote erva-ring. Het vermelde project betreft een belangrij-ke investering, waarvoor inzicht vereist is, zowel in de productie van IC’s (ontwerp, procestech-nologie, apparatuur, clean room), als in de marktdeterminanten van IC-productie en de aanverwante elektronicasystemen.
Als gevolg van zijn talrijke internationale onderzoekprojecten en contracten heeft het IMEC een netwerk van contacten in de IC-wereld opgebouwd dat uniek is in Vlaande-ren. Zijn stafleden hebben sinds vele jaren een netwerk van persoonlijke relaties binnen de internationale IC-wereld dat uiterst waardevol is voor het project.
Het IMEC neemt in de IC-wereld een onafhan-kelijke positie in ten opzichte van commerciële of andere belangengroepen en wordt daarom door alle internationale bedrijven erkend als een objectieve gesprekspartner, wat van belang is om snel een vertrouwensrelatie op te bouwen met potentiële investeerders.
Hoewel het contract werd toegekend aan het IMEC, kan dit niet los gezien worden van per-sonen. De heer dr. ir. Roger De Keersmaecker, die zich bereid had verklaard om het project te leiden, is adjunct-directeur van het IMEC, heeft 25 jaar ervaring in de IC-technologie, doceert een cursus VLSI-procestechnologie aan de KULeuven, heeft internationale ervaring, repu-tatie en contacten via onderzoek en via het management van grote onderzoeksprojecten, en heeft bovendien een MBA behaald met Bedrijfseconomie als "major".
