Rotterdam begroet, de jaarvergadering van de V. V.D.

en

Zaterdag 18 maart 1961 - No. W'A

Wij spral-cen met mevr.

mr. E. A. }. Sch.eltema- Conradi (Zie pag. 3)

Rotterdam begroet, de jaarvergadering van de V. V.D.

H

b,eid en Democratie, sedert kort de grootste in den lande, een vreugde het congres van de partij binnen de muren van de stad harer vesti- ging te ktmen begroeten. -

Dat de in 194 7 door de samen-·

bundeling van de organisaties, waarin het liberalisme zich mani- festeerde, verjongde partij bijeen komt in deze herboren stad welke zich uit haar diepe verslagenheid heeft opgericht, is een merkwaar- dige coïncidentie, bijkans een sym- . bool.

Na de wereldoorlog, na de bezet- ting, heeft de stad aan de Maas al haar krachten gebundeld om op de puinhopen, die na het gruwza- me bombardeme11t van 14 mei 1940 waren overgebleven, een nieu- we, volkomen moderne stad te bouwen. Maar ze is begonnen met het werktuig, het instrument, waarmee ze haar brood moet ver- dienen, zoals onze partijvoorzitter mr. P.J. Oud- die aan het herstel van deze conglomeratie als burge- meester van Rotterdam, als hoog- ste functionaris, de leiding heeft gegeven - het eens heeft uitge- drukt, de haven weer in gereed- heid te brengen, om deze haar functie in de economie van ons va- derland weer te doen vervullen.

In zinloze razernij had de Bezet- ter onze kaden vernield, de vaar- geul naar de zee en de toegangs- wegen tot de havenbassins door schepen en dokken tot zinken te brengen, versperd.

Met onvermoeide ijver heeft de Diwero (Dienst Wederopbouw Rotterdam), zich gézet tot de ont- ruiming van de wrakken en de herbouw van kaden, loodsen en kranen.

* * *

H

gebracht hadden, aan de lijve on- dervonden. ·

Al heeft dan de spreekwoordelij- ke nuchtere zin der Rotterdam- mers zich het eerst geworpen op het havenherstel, ook de herbouw van de binnenstad heeft onderwijl niet stil gestaan. Stadsontwikke- ling, Gemeentewerken en al onze andere gemeentelijke diensten heb- ben hun uiterste krachten inge- spannen om in moderne geest e~n

hieuw Rotterdam in het leven te roepen. Experimenten heeft men niet geschuwd, een centrum is ontstaan uit moderne flats opge- trokken in het materiaal van deze tijd, glas beton en staal.

Als een olievlek heeft de conglo- meratie, die nog in 1945 door een juist beleid de omringde gemeen- ten er toe heeft weten te brengen, zich neer te leggen bij de in 1941 tot stand gekomen annexatie, zich op de noordelijke, zowel als de zui- delijke oever uitgebreid. En ook die buitenwijken op de rechter oe- ver van de rivier die bron van de voorspoed is van de havenstad, ge- tuigen van een moderne geest, die de bedoeling heeft de ganse stad

"leefbaar" te maken, ondanks een hardheid van haar uiterlijk.

* * *

B

De werven, de raffinaderijen der oliemaatschappijen, de chemische industrie getuigen er van, dat dit streven niet zonder succes is geble- ven. Onze havens strekken zich thans uit tot ver over het oude ei- land Rozenburg. Dat er bij een zo stormachtige ontwikkeling ook wel eens tegenslagen te incasseren val- len, ligt voor de hand. Tegensla- gen echter sterken de weerstand.

Men kan er van op aan, dat Rot- terdam ook in dit opzicht niet ver- sagen zal en dat er voor een groot probleem, als dat van een hoog- ovenbedrijf op een zo uitermate gunstig terrein als de Westpunt van Rozenburg, mettertijd ook een _oplossing zal gevonden worden.

Woningschaarste en personeels- tekort zijn vraagstukken, die hier even knellend zijn als elders. Daar- bij komt dan speciaal hier nog de kWestie van de bovengemeentelij- ke samenwerking in het waterweg- gebied.

Al slaat de stad zich, jong en overmoedig als ze meer lijkt dan is, wel eens wat luid op de borst en zijn er wel eens wrijvingen met de landsregering en, in wijde kring de aandacht trekkende verschillen van mening met een andere ha- venstad, ze is zich van haar tekort- komingen in bepaalde opzichten ook terdege bewust. Uit die ge- zichtshoek moet men haar verlan- gen verklaren naar meer culturele instellingen. Ze is trots op haar museum Boymans-Van Beunin- gen, met zijn vermaarde collecties,

·door stoere burgerzin telkens ver.

rijkt, maar ze wil verder. Ze wil een groots en aan de eisen van de tijd tegemoetkomend concertge- bouw. Daarvoor is n.l. 23 miljoen genoteerd, doch op de rijksgoed- keuring wordt nog gewacht.

::: * *

Erkentelijk voor wat gedaan is voor haar Economische Ho- geschool, de eerste in Nederland, die vim 1913 af in een semi-per- manent gebouw is gehuisvest;

maar straks een nieuwe woning

(Zie vervolg pag.? '

De verjongde partij komt bijeen in de herboren stad Rotterdam. Rotterdam.

dat zijn functie in de economie van ons vaderland vervuLt met zijn dntkke haven en uitgeb1·eide industrie. Op de foto een beeld van het dTukke veTkeeT dooT de MaastunneL Vanaf de EuTomast, die doo1· paTticuLie1· initiatief tot

sf'""l w·'·~ ·-·~n. ie li'·'"''S de FLoriade, heeft men een prachtig t<itzicht over de stad-en wijde omgeving.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 18 MAART 1961 - PAGINA !

at ^{ver valuatie 1n}

^{Tweede ,Kamer}

D insdag 7 maart heeft minister Ziji- stra in de Tweede Kamer een toe-

;.'.chting eegeven op de die dag reeds ingegane revaluatie van de gulden met 4.74 prócent. Volgens de bepalingen van het Internationale Monetaire Fonds mag geen re- of devaluatie word-en toegepast om conjuncturele verschijnselen te be- strijden. Het IMF verleent alleen goed- keuring indien er sprake is van een funda- mentele onevenwichtigheid als gevolg van over- of onderwaardering van de munt.

Minister Zijlstra kwam tot de conclu- sie. dat in Nederland de kenmerken van een fundamentele onderwaardering van de gulden aanwezig waren, waardoor na de devaluatie van 1949 de perioden van spanning en overspanning op de arbeids- markt en in het produktie-apparaat over- heersend waren.

Zonder het zo duidelijk te zeggen kwam de kern van het betoog van mi- nister Zijlstra er eigenlijk op neer, dat hij de foutieve beslissing van minister Lieftinck in 1949 (tegen het advies in van de Nederlandse Bank, die een lager devaluatie-percentage had voorgesteld) had moeten corrigeren. Toch heeft de socialistische oppositie tegen het kabi- net- De Quay altijd de indruk willen wekken, dat er in de vroegere kabinetten alleen maar ,,keien" van ministers zit- ting hadden. Maar zelfs zo'n socialisti- sche "kei" als prof Lieftinck blijkt een kei van een fout te hebben gemaakt.

11) oor de onderwaardering van de L gulden is de Nederlandse economie telkens overspannen. De bestedingsbe- perking, ter afkoeling van de verhitte conjunctuur, is nauwelijks achter de rug, of we zitten alweer in de overspanning.

Die toestand veroorzaakt voortdurend een opwaartse druk op de prijzen.

De overspanning zou aanzienlijk zijn vergroot, verklaarde minister Zijlstra, in- dien de revaluatie van de Duitse mark niet zou zijn gevolgd. Op zichzelf heeft de waardevermeerdering van de gulden een ontspannende werking op de binnen-

f

! ... ·

; Flitsen van Binnenhof (I)

- - - - -

landse economie. Daardoor kan tegen- druk worden uitgeoefend tegenover de krachten, die werkzaam zijn het Neder- landse prijspeil te verhogen.

Sinds 1936 heeft de gulden slechts waardeverminderingen ondergaan. De stap, die thans is genomen, roept daar- aan een bescheiden halt toe. Een bijdrage wordt aldus geleverd, zei de minister van Financiën, tot een werkelijke waar- devastheid van ons geld, die sociaal van zo uitnemend belang is. Hij was over- tuigd, dat het besluit, de zwaarste be- slissing waarvoor hij in zijn ministeriële loopbaan heeft gestaan, in het algemeen belang van Nederland is.

*

W oensdag 8 maart heeft de Tweede Kamer over de revaluatie een de- bat gevoerd, waarin onze geestverwan- ten mr. H. F. van Leeuwen en prof. S.

Korteweg zich onderscheidden door hun deskundig inzicht, op grond waarvan zij een besliste eigen mening verkondigden, in tegenstelling tot de andere sprekers, die in het vage bleven en in hoofdzaak nadere inlichtingen vroegen omtrent de omvang van de gevolgen van de reva- luatie.

Helderder misschien dan alle leden van het kabinet zich bewust zijn geweest, ana- lyseerde prof. Korteweg het besluit tot revaluatie als een logische consequentie van het beleid van het kabinet- De Quay, dat steeds met hardnekkige vasthoudend- heid heeft gestreefd naar vaste prijzen en waardevast geld. De revaluatie past volledig in het beleid van het kabinet en prof. Korteweg aanvaardde haar zon- der enige restrictie vanwege het sociale karakter.

Het kabinet was niet verplicht de Duit- se mark te volgen. Het had ook lonen en prijzen omhoog kunnen laten gaan.

De keuze was dus: of men de binnen- waarde van de gulden moest handhaven of de buitenwaarde moest volgen. Leven wij nog in een wereld van voortschrij- dende inflatie, of staan we internatio- naal op een keerpunt? Men kan echter niet tegelijk streven naar interne en ex-

~rne pariteit.

Prof. S. Korteweg volledig achter kabinetsbesluit - Logische eol'isequentie van het gevoerde beleid - Volkomen aanvaardliàar vanwege het sociale karakter~ Mr. H. F. van Leeuwen schat priis van dubieuze voordelen van revalu~tie op 1200 milioen gulden • Mogelijkheid van be!astingverlagin9 een tlkje ver9root, maar nog steeds onzeker - Revaluatie geeft rege11druk op priisstijging.

Prof. KORTEWFG ... heldere analyse ... .

Het kabinet heeft gekozen voor vaste prijzen en vast geld. Daar sta ik volle- dig achter, aldus prof. Korteweg, die vooral heeft gedacht aan de· sociale na- delen voor de vergeten groepen en an- dere trekkers van een vast inkomen als de prijzen voortdurend stijgen.

De gevolgen van de revaluatie zijn eigenlijk minder belangrijk dan de grondslag. De export zal een klap krij- gen, maar die zal de overheid niet moe- ten. opvangen met steunmaatregelen, want dan is zij niet consequent. De ande- re keuze was immers geweest lonen en prijzen te laten stijgen en dan zou de export daarvan op den duur ook nade- len hebben ondervonden.

Minister Zijlstra verklaarde, dat het niet in de bedoeling ligt, voor een of an- dere bedrijfstak, welke ook, enigerlei steunmaatregel te overwegen.

* *

M ^{r H. F.} van Leeuwen betoogde, dat de omvang van de devaluatie in 1949 een fout is geweest. Hij heeft er al- tijd zijn stem luid tegen verheven. Het terugdraaien van foutieve beslissingen, nadat die . ver doorgedrongen zijn, is ech- ter altijd een moeilijke zaak. Het is even netelig te hoog opgevoerde beloningen, als wisselkoersen naar beneden te zetten, zeker indien de samenleving zich er ver- regaand op heeft ingesteld.

Hoewel in de achter ons liggende tien jaren zich herhaaldelijk omstandigheden hebben voorgedaan, waaronder theore- tisch gesproken een revaluatie op haar plaats zou zijn geweest, heeft de heer Van Leeuwen zich van deze aanbeveling steeds gedistancieerd omdat zijns inziens de ge- volgen kwalijk zouden zijn en niet geheel te overzien. Bovendien zou de ve-rant- woordelijkheid moeilijk te dragen zijn wanneer het om een alleenstaande maat- regel van Nederland zou gaan.

Men zou nu kunnen zeggen, dat het thans geen alleenstaande maatregel be- treft. Maar de Duitse situatie verschilt aanmerkelijk van de onze. Ten eerste is de oververhitting daar sterker, maar bo- venal zijn de consequenties van een reva- luatie in een groot land, waar de interna- tionale handel een veel geringere rol speelt dan bij ons, totaal verschillend.

Niemand kan de draagwijdte en de ge- volgen van revaluatie voor ons land over- zien. Van een succesvolle revaluatie zijn in de wereld gêen voorbeelden te vinden.

Zweden heeft gerevalueerd in 1947, maar de Zweden hebben er spijt van gehad als haren op hun hoofd.

*

E nige kwalijke onmiddellijke gevol- gen zijn duidelijk. Er komen ver- liezen op vorderingen uit hoofde van uit- gezette gelden op handelsvorderingen en contracten, op voorraden, op buitenland- se investeringen. Deze zijn min of meer meetbaar .maar met enige nauwkeurig-

heid is niet te voorzien welke de gevolgen van de gewijzigde concurrentieverhou- dingen zullen zijn.

De goud- en deviezenvoorraad van de Nederlandse Bank bedraagt ruim 6 mil- jard. De vorderingen in vreemde valuta van handelsbanken belopen tenminste 2 miljard. Handelsvorderingen en lopende exportcontracten zijn minder gemakkelijk te .schatten. Hiervoor stelde de heer Van

··Leeuwen eveneens een bedrag van ten- minste 2 miljard. Het verlies op de tien miljard in totaal, zou. dus tenminste 500 miljoen bedragen.

Ook op voorraden, voorzover die gevoe- lig zijn voor de gewijzigde wisselkoers- verhouding, treden verliezen op in een orde van grootte van 200 à 250 miljoen.

De bedragen die gemoeid zijn met deel- nemingen in het buitenland en met beleg- gingen waarop verliezen worden geleden omdat zij lager moeten worden gewaar- deerd, zijn eveneens groot. Taxerende aan de hand van de opbrengst van bui- tenlandse beleggingen, moet hier een ge- voelig boekverlies optreden, naar schat- ting 500 miljoen.

De contante prijs voor de voordelen van de revaluatie moet dus op ongeveer 1250 miljoen gulden worden geschat.

Een tegenpost is slechts de buitenlandse schuld in vreemde valuta van ongeveer een miljard, waarop het Rijk dus 50 mil- i oen bespaart.

• *

Uit kringen van scheepvaart, lucht- vaart, diamantindustrie, klinken benarde geluiden. Ook uit de sector van de vrije praelukten van land- en tuin- bouw. De beschermde sectoren zullen een groter beroep op de schatkist doen.

Het geheel is niet te overzien. Wel is te voorzien, zei de heer Van Leeuwen, dat de winstmarge bij vele bedrijven lelijk in de knel zal komen. Ook te voorzien is, dat de schatkist de terugslag in ern- stige mate zal ondervinden, zowel uit hoofde van kapitaalsverliezen ineens, als uit hoofde van een mindere rentabiliteit en verliezen in het bedrijfsleven op lo- pende produktie.

,'rfr. VAN LEEUWEN . ... niet optimistisch ... .

Dat de betalingsbalans betreffende het lopende verkeer aanmerkelijk minder actief zal worden, ligt in de rede. Het lijkt waarschijnlijk, dat de liquiditeiten- massa zal afnemen en de rente zal stij- gen. De angst voor de druk van een te grote liquiditeitenmassa heeft ongetwij- feld tot de regeringsbeslissing bijgedra- . gen. Maar had die niet beter kunnen

worden afgeroomd door aflossing van buitenlandse schuld en door het toelaten van buitenlandse emissies?

De gunstige kant van de regeringsbe- slissing is, dat een stukje aanpassingsin- natie overbodig wordt. Voorzover er eni- ge prijsverlaging uit voortkomt, komt die allen ten goede. Het werkt als een loonsverhoging, waarin ook de vergeten groepen delen. Het is een bescherming van de koopkracht van de gulden, maar indien men wisselkoerswijzigingen wil- de, ware de heer Van Leeuwen een op- lossing liever geweest, waarbij een zeke- re schommeling van 2,5 proc.ent in de wisselkoers zou zijn toegelaten.

D e toon van de rede van de heer Van Leeuwen was niet optimis- tisch geweest, maar hij hoopte, dat hij ongelijk zou krijgen. Hij voorzag echter, dat de staatsfinanciën van de revaluatie een aanmerkelijke klap zullen ondervin- den, waardoor de financiële ruimte voor belastingverlaging zal zijn verdwenen.

Daarentegen was prof. Korteweg van mening, dat de mogelijkheid is vergroot de belastingen per 1 juli a.s. te verla-

·gen omdat de economische overspanning zal verminderen en dus minder het te- gen belastingverlaging aangevoerde be- zwaar kan gelden, dat daardoor de koop.- kracht te ·sterk zou toenemen, waardoor de spanning te groot zou worden.

De financiële ruimte voor belasting- verlaging zal misschien wel zijn ver- dwenen, zei prof. Korteweg, maar die zit in het verschiet. Men zal dus voor- lopig reeds de belastingen moeten ver- lagen en een deel van de rijksuitgaven moeten financieren uit leningen. Er wordt toch al tè veel gefinancierd uit be- lastingen.

Minister Zijlstra verklaarde, dat de kans op belastingverlaging een tikje is vergroot. Vermindering van de spanning betekent echter niet, dat zij verdw·enen zal zijn. Nader moet dus worden beke- ken wat mogelijk is. Op grond van de ontwikkelingen in de eerste maanden van dit jaar zal het kabinet zich eind april beraden over de belastingverla-

ging.

De minister vestigde er nog de aan- dacht óp, dat in de toestand na de reva- luatie meer discipline nodig zal zijn om- dat de economische ruimte, die. er was, verdwenen is. De winstmarges zullen krapper worden, de geldruimte zal klei- ner worden, alles wordt wat krapper.

Nog meer dan totnutoe zullen daarom loonsverhogingen binnen de grenzen van de stijging van de produktiviteit moeten blijven.

De vermindering van het overschot op de betalingsbalans (dat over 1960 onge- veer 1200 miljoen bedroeg) zal naar schatting 170 miljoen bedragen als ge- volg van de revaluatie, indien verder al- les gelijk b1ijft.

*

Minister De Pous sprak de verwach- ting uit, dat onze export zich re- delijk zal kunnen handhaven omdat na de revaluatie de arbeidskosten in de in- dustrie ongeveer gelijk zullen zijn aan

die in het buitenland. Hij zal met voort- varendheid prijsverlaging bevorderen.

De norm is, dat prijsverlagingen, af- komstig uit het buitenland, ten volk aan de consument moeten worden de>orgege- ven. Tal van produkten zullen slechts goedkoper kunnen worden in verhouding tot de goedkopere buitenlandse grond- stoffen die er in zijri verwerkt.

Bij een beoordeling van het indexcijfer van de kosten van het levensonderhoud zal m~ er natuurlijk ook rekening mee moeten houden dat de revaluatie bij- voorbeeld niet leidt tot een verlaging van de ziekenfondspremie. Men moet dus allerminst verwachten, dat het indexcij- fer met 5 pct. zal dalen.

Zeker is echter, dat de revaluatie te- genover de sterke tendens tot prijsstij- ging die aanwezig is, tegendruk zal uit- oefenen en dat is in een tijd van hoog- conjunctûur zeer welkom.

V. v.D.

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage

I

(Advertentie)

ZONDER BROOD KAN DE MENS NIET LEVEN

Maar bij brood alleen al evenmin.

Het HUMANISTISCH VERBOND beoogt een geestelijk tehuis te zijn voor die bui- tenkerkelijken, die de verantwoordelijk- heid van de individuele mens in onze

moderne massa-san1enleving \Vezenlijk bedreigd achten.

Tal van liberalen verstonden dit door toe te treden. U OOK?

Inl. bij: HUMANISTISCH VERBOND,

OUDE GRACHT 152 UTRECHT.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Bekende persoonlijkheden in de V.V.D.

Mevrouw Mr. E.A. J. Scheltema-Conradi

Wethouder van de stad Haarlem Presidente "Vrou~en in de V. V.D."

Lid Dagelijk$ Bestuur en Hoofdbestuur V. V.D.

"Mevrouw Scheltema, U bent nu al vele jaren lid van de gemeenteraad van de vijfde stad van Nederland, hoe vindt U het nu wethouder te zijn?"

vroegen wij, toen wij rustig achter een kopje koffie in het gezellige huis aan de Zonnekade zaten.

"Och," zegt ze, "het is niet zo moei- lijk, als je al zo lang in de raad hebt gezeten, maar het eist wel veel tijd en vooral ~oewijding. Speciaal moet ik de meewerking van de ambtenaren heb- ben. Wij hebben hier een voortreffelijk ambtenarenkorps."

"En wat betreft de race om de vijfde plaats met Eindhoven: daar kun je zo weinig aan doen, dat hangt van toe- vallige omstandigheden af."

De volgende ochtend stond in de krant, dat Eindhoven met de aangifte van 38 geboorten, 169.546 inwoners had, terwijl Haarlem met 8 aangiften op 169.594 kwam. Het verschil is dus · uiterst gering en het kan iedere dag veranderen. *)

Dertig 1aar raadslid In september 1961 zal het 30 jaar geleden zijn, dat mevrouw Scheltema voor het eerst de Haarlemse raadszaal binnenkwam. Al die jaren haclden de liberalen geen geestverwant in het col- lege, ofschoon de burgemeester, de heer De Vos van Steenwijk, liberaal·

was.

_Vóór de oorlog waren er aanvanke- lijk drie leden van de Liberale Staats- partij "de Vrijheidsbond" in de raad, maar in '39 kwam mevrouw Scheltema alleen te zitten. Na de oorlog ging het van twee naar vier, tot in 1958 zeven

· liberalen gekozen werden.

Door de uitbreiding van het aantal wethouders van vier tot vijf, was het vanzelfsprekend, dat daar een liberaal bij moest zijn.

De verhouding in de raad werd nu:

13 PvdA, 11 KVP, 7 VVD, 3 ARP, 2 CHU, 2 PSP en 1 CPN.

De burgemeester is RK en verder zijn de wethouders: 2 PvdA, 1 KVP, 1 VVD en 1 van de Prot. Chr. groepe- ring.

"De verhouding in het. college is allerplezierigst," zegt mevrouw Schel- tema.

Mevrouw Scheltema is wethouder van Volksgezondheid en Sociale Za- ken. Daarbij komt dan ook de Stads- bibliotheek en -Leeszaal, het Archief en enkele kleinere zaken.

"Bij Sociale Zaken hoort ook de Volkskredietbank. Deze zal een nieuw gebouw krijgen in het Kenaupark Er zal nog veel meer gebouwd moeten worden, maar het wil nog niet erg vlot- ten. De stadsbibliotheek moet een an- dere plaats krijgen, om deze ruimte vrij te maken en bij het Stadhuis te trek- ken. Het ontwerp van ir. Bijvoet is gereed. Het komt aan de Raaks te staan."

Mevrouw Scheltema is al ruim 25 jaar regentes van het Elisabeths Gast- huis. Thans is zij vice-voorzitter, vroe- ger had zij al het secretariaat. Er is een terrein gereserveerd voor de bouw van een nieuw ziekenhuis aan de Schiphol- weg, want het oude gebouw midden in de stad wordt veel te klein.

Bijzonder interessant is het voorzit- terschap van de Stichting tot Herstel van Antieke Textiel. Dit is een GS\X'- werkplaats. Thans worden hier de oude

Zeeuwse tapijten gerestaureerd. Maar. ..

er moet ook een beter gebouw voor ge- vonden worden.

"Er is zoveel te doen en je moet er altijd zelf achterheen zitten. Er is hier te weinig bouwcapaciteit om het in korte tijd te realiseren; en dan de wo- ningbouw nog. We hebben een grote achterstand en voor de beter gesitueer- den zijn er helemaal geen huizen. Hier- voor zouden we graag Schalkwijk annexeren. Dit stuk grond hebben we beslist nodig voor de woningbouw. In Haarlem-Noord komt een prachtig re- creatie-gebied. We willen in de Mooie Nel de eilanden afgraven en het water vergroten om er een watersportcen- trum te maken. Aan de oostelijke oever moet dan een strook grond wor- den geannexeerd om het geheel af te ronden en in één hand te krijgen,"

zegt mevrouw Scheltema.

"Hoe zijn nu de vergaderingen van de raad, nu U voor het eerst na zoveel jaren aan de andere kant van de tafel zit?" vroegen wij.

"Ik was vroeger een lastig raadslid, dat altijd de stukken goed bestudeer- de," was het antwoord. "Nu is het veel minder interessant geworden."

Uit de loop van het gesprek blijkt wel, dat mevrouw Scheltema de zaken van de gemeente bijzonder goed in het hoofd heeft en dat de raadsleden het haar niet al te lastig kunnen maken.

Geboren in Schoonhoven Mevrouw ·scheltema is in Schoon- hoven geboren als de dochter van een uit Suriname afkomstige predikant en is al op haar twaalfde jaar in Haarlem komen wonen, waar zij de MMS heeft afgelopen. Daarna kreeg zij les van de heer Spoelcler, de latere rector van het Gymnasium en voorzitter van HFC, om zich voor te bereiden voor het Staats- examen A. In 1920 getrouwd met de heer Scheltema, een tabaksimporte.ur,

heeft zij eerst met haar man gereisd door San Domingo, Cuba en Mexico, waarna zij in Haarlem ging wonen.

In 1922 ging 11J.evrouw Scheltema in Amsterdam rechten studeren, waarbij zij op het kantoor van haar man aan de O.Z. Voorburgwal iedere dag kon gaan koffiedrinken.

Na het behalen van haar titel van meester in de rechten, kwam mevrouw Scheltema op het advocatenkantoor van de heer Tideman te Haarlem. Dit kantoor is zij steeds trouw gebleven, ook na de dood van de heer Tideman.

Het bestaat nog wel, maar mevrouw Scheltema heeft een gedeelte onder- verhuurd en werkt alleen de nog lo- pende zaken af.

"Het wordt me te druk om alles bij te kunnen houden, want er is nog zo- veel meer, zoals het bestuurslidmaat- schap van de Huishoudschool en aller- lei andere zaken. Zo heb ik jarenlang in het bestuur van de Haarlemse Or- késtvereniging gezeten en daar kunnen meemaken, dat het werd uitgebreid tot het tegenwoordige Noord-Hollands Philharmonisch Orkest.

Zeilen als liefhebberij ,;Ik heb al tij cl veel gezeild, maar na de plotselinge dood van mijn man in '54 heb ik de grote boot verkocht. De kleine heb ik aangehouden; en het zomerhuisje aan de Kaag," zegt me- vrouw Scheltema.

Mevrouw Scheltema woont aan de Zonnekade, op een gedeelte, dat geen overburen heeft en kan dus uitkijken over het water van het Zuider Buiten- Spaarne. Zij heeft hiu altijd gewoond.

Geen wonder, dat zij altijd veel heeft gezeild!

Wel is het huis belangrijk verbouwd, maar het punt is te mooi om het ooit te verlaten.

In dit huis zijn ook de beide doch-

Mevrouw mr. E. A. J. Scheitema-Conradi in haa1· wethouderskamer (bij het afscheid van bode Meijer).

18 MAART 1961 - PAGINA 3

9 SEPTEMBER

IN SCHEVENINGEN

V.V.D.-dag 1961

25 Speciale toegangsbewiizen Op de feestavond van o..Ze Algemene Ledenvergadering.

welke ons door de afdeling Rotterdam der Partii wordt aangeboden, zullen door de voorzitter van de Landeliike Voorbereidingscommissie, de heer D. W. Dettmeiier, 25 spe·

ciale toegangsbewiizen, geldig voor middag- en avondbiieen- komst, worden verkocht.

Deze 25 speciale toegangs- bewiizen ziin in goud gedrukt op groot formaat houtvrii pa- pier. Zij ziin genummerd van 1 tot en met 25 en geven recht op een gereserveerde speciale plaats zowel bii middag- als avondbijeenkomst. ·

Deze speciale toegangsbe- .wiizen zullen door de heer Dett- meiier op Amerikaanse wijze worden verkocht. De opbrengst zal worden besteed ter dekking van de kosten, verbonden aan onze V.V.D.-dag.

ters opgegroeid. De oudste is getrouwd en woont in Maastricht, terwijl de jongste nog regelmatig thuis. komt.

Deze studeert in Leiden psychologie en zit nu juist voor haar cloctoraal-exa- men.

Hoofdbestuurslid Mevrouw Scheltema heeft altijd een belangrijke plaats ingenomen in het

·Hoofdbestuur. Het begon al in het Hoofdbestuur van de Liberale Staats- partij "de Vrijheidsbond".

Na de oorlog was zij een van de op- richtsters van de vrouwengroep. In feite is de groepering "V rouwen in de VVD" ouder dan de VVD.

B~ de oprichting van de Partij van de Vrijheid, met als voorzitter de heer D. U. Stikker, werd zij in het Hoofd- bestuur gekozen. Daarna maakte zij deel uit van de commissie, die bespre- kingen voerde met de groepering rond prof. Oud. Uit deze besprekingen is de VVD ontstaan in de vorm zoals wij die nu kennen.

Natuurlijk kwam mevrouw Schelte- ma weer in het Hoofdbestuur, terwijl zij gelijk met de heer Van Riel in het Dagelijks Bestuur kwam.

Verder is zij al jaren presidente van de ,.Vrouwen in de VVD", waarmede zij al een jaar of drie geleden het 10- jarig bestaan vierde.

Mevrouw Scheltema is altijd actief bezig. Zelden doet men tevergeefs een beroep op haar medewerking. Zo heeft zij in het afgelopen najaar in het con- ferentie-oord "Woudschoten", als con- ferentieleidster de voorzittershamer ge- hanteerd op een weekend van de Al- gemene Oriëntatie Cursus over de Po- litiek. De leiding van de besprekingen ging haar weer zo gemakkelijk af, dat velen daar een goede herinnering aan behouden.

Een voorbeeld yoor vde jongeren!

L. R.

*'J. Zoals men weet, is rlit inmiddels nol:

weer veranderd, maar rle Haarlemmers heh·

ben het zeer sportief opgcl'a/ ! -Red. V. en /).

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 13 MAART 1961- PAGINA'

Positie spijtoptanten nu volkomen onzeker

R ^{eeds vele jaren} achtereen, in steeds klemmender bewoordingen, heeft mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk als woordvoerder van onze fractie in de Eerste Kamer gepleit voor een ruimere en snellere toelating van spijtoptanten "voor het te laat is".

Vorig jaar heeft hij daarover bepaald onvriendelijke woorden gericht aan het adres van minister Beerman. Vorige week zei hij sarcastisch, dat de spijtoptan- ten die geen visum krijgen, er wellicht het beste aan zouden doen zo spoedig mogelijk dood te gaan; dat zou dan de humanitaire oplossing zijn, waarvan de minister zo gaarne spreekt. Dat was ook weer.niet vriendelijk.

Van bijna alle kanten verweet men trouwens de minister, dat hij zich niets had aangetrokken van de betogen in het parlement en zelfs geen uitvoering had gegeven aan de met algemene stemmen aangenomen motie-Van Doorn in de Twee- de Kamer, waarin om herziening van. de richtlijnen voor de toelating was verzocht.

Minister Beerman hield ook nu weer de boot met spijtoptanten af, hetgeen de heer De Vos van Steenwijk er toe bracht te verklaren, dat hij in het beleid van de minister ten aanzien van de spijtoptanten geen enkel vertrouwen meer bezit omdat er voor de spijtoptanten bij hem toch niets te bereiken valt. .

Onze woordvoerder heeft -"zijn scherpe kritiek geuit vóór Djakarta ook het laat- ste contact (via de Britse ambassade) met Nederland verbrak, waardoor de posi- tie van de spijtoptanten nu volkomen on- zeker is geworden.

B aron de Vos van Steenwijk heeft zich ook- verzet, evenals mr. dr. c.

Berkhouwer in de Tweede Kamer had gedaan, tegen eventuele verdere gratie- verlening aan en vrijlating van de laat- ste vier, ergste Duitse oorlogsmisdadi- gers: Lages, Aus der Fünten, Fischer en Kotälla. De woordvoerders van de CHU en de PvdA vielen hem bij.

r;~::-:::;-l i

... ^~~~

Minister Beerman heeft. in zijn ant- woord echter weer niet uitgesloten, dat verdere gratie wordt verleend. Hij zei wel niet op het standpunt te staan, dat Lages, omdat hij reeds eenmaal gratie heeft ge- kregen nu ook door verdere gratie vrij zal komen, maar hij wilde ook niet ver- klaren dat Lages nooit vrij zal komen.

Baron de Vcs van Steenwijk, in een ge- prikkelde stemming, had de indruk gekre- gen, dat de minister eigenlijk medelijden heeft met Lages en zijn trawanten. Als men deze oorlogsmisdadigers echter vrij- laat, waarschuwde hij, is dat een klap in het gezicht van het Nederlandse volk en vooral van onze Joodse landgenoten.

D e Tweede Kamer heeft vorige week een aanvang gemaakt met de behan- deling van de begroting van Defensie, waarbij nogal bezorgdheid werd uitge- sproken over de sterke vermindering van de Amerikaanse hulp. Voortzetting daar- van, in redelijke verhouding tot de Neder- landse bijdrage aan de NAVO, stelde de KVP-fractie bij monde van oud-staatsse- cretaris l\1oorman zelfs als voorwaarde, indien men niet wenst, dat de grondsla- gen van ons defensiebeleid worden her- zien.

Minister Visser maakte er nog eens op attent, dat de Amerikaanse hulp voor de Nederlandse defensie geen recht is, maar hij heeft zich voorgenomen alle mo- gelijke moeite te doen om de Amerikanen te overtuigen, dat het niet aangaat de hulpverlening abrupt te beëindigen, al is Amerika van oordeel, dat Europa meer 01:elf moet doen voor zijn defensie.

Voor het opstellen van onze defensie- plannen is het ook lastig dat het Ameri- kaanse Congres er op staat het bedrag van de hulpverlening telkens van jaar tot jaar vast te stellen. Daardoor kunnen zich weleens verrassingen voordoen. De mi- nister zal echter trachten meer zekerheid te verkrijgen op langere termijn.

Gelukkig is er zekerheid voor het lopen- de jaar. Schriftelijk is voor het fiscale jaar 1960-1961 financiële steun toegezegd tot een bedrag van 260 miljoen gulden, inbegrepen de tegenwaarde voor 25 Star- fighters. Minister Visser had tot het laatst toe gemeend op ruimere steun voor de aanschaffing voor de Starfighters te mo- gen rekenen. De definitieve beslissing, die hem pas op de NAVO-conferentie in Parijs werd meegedeeld, was daarom een teleurstelling.

Bij. de beoordeling wat een land voor cle defensie doet, moet men niet alleen

Mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk zegt vertrouwen in minister Beerman op • Voor spiitoptanten niets te bereiken • De Amerikaanse defensiehulp is geen recht • Oordeel van onze de- fensie-specialist lt.-gen. J. H. Couzy • Westeuropese bondgeno- ten hebben te lang vertrouwd op Am.erika ·Verzuimd eigen mili·

taire inspanning te vergroten overeenkomstig gestegen welvaart

• Mei. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra: wetgeving volksgezonda heid te traag • Verpleegsters beter salariëren.

BARON DE VOS VAN STEENWIJK __ •. niet vriendelijk .... _

kijken naar het percentage van het natio- nale inkomen dat er voor wordt besteed.

Het is niet alleen een kwestie van geld.

Het gaat er ook om wat men er mee dóet.

Men moet ook in aanmerking nemen, dat Nederland de diensttijd niet heeft ver- kort, bereid is geweest kernwapenen op te slaan en voortdurend heeft getuigd van zijn praktische wil tot samenwerking.

· D e West-Europese bondgenoten, be- toogde onze defensie-specialist lui- tenant-generaal J. · H. Couzy, hebben te- veel en vooral te lang vertrouwd op de grote macht van Amerika, waardoor zij economische en militaire hulp gaarne hebben aanvaard, zonder hun eigen mi- litaire inspanning te vergroten en voor- al te bundelen overeenkomstig hun stij- gende welvaart.

Nu de Verenigde Staten niet meer het monopolie bezitten van de nucleaire de- terrent, terwijl zij hun steun in wape- nen en andere militaire goederen niet meer op het oude niveau zullen kunnen handhaven, treden die nalatigheden der andere bondgenoten te sterker als zwak- te in het geheel aan het licht.

Ook wij hebben, zij het misschien in iets mindere mate dan andere landen, nog nimmer ten volle voldaan aan de op ons genomen verplichtingen. Tengevolge

·van de drastische vermindering (in de toekomst wellicht het geheel wegvallen) van de Amerikaanse hulp, zullen ook wij hoe langer hoe minder aan die ver- plichtingen kunnen voldoen.

We bevinden ons op een hellend vlak, waarschuwde de heer Couzy. Het mar- chanderen met de eisen, die de militaire veiligheid stelt, het betalen van een on- voldoende premie; maakt niet alleen die veiligheid illusoir, het maakt ook de uit- gegeven gelden nutteloos.

D e PvdA had blijkens de rede van de heer Wierda bezwaar tegen de om- vang van de begrotingsposten voor de verdediging van Nieuw-Guinea. Hij had het totaalbedrag niet kunnen vinden, maar hij schatte het op 120 à 150 -mil- joen gulden. Een- groot deel daarvan acht de PvdA onnut besteed, vooral in ver- band met de aanwezigheid op Nieuw- Guinea van jachtvliegtuigen en lucht- doelartillerie. De PvdA zou daarom slechts aarzelend met de defensiebegro- ting kunnen instemmen.

Op grond van militaire overwegingen kon minister Visser niet de mening de- len, dat jachtvliegtuigen en luchtdoelar- tillerie in Nieuw-Guinea overbodig zijn.

Als ze er niet zouden zijn, zou de vijand daarvan gebruik maken en zouden situ- aties ontstaan, die dan niet meer onge- daan te maken zijn.

Op de verdere behandeling deze week van de defensiebegroting komen we nog terug· omdat ook nog aandacht moet worden besteed aan de behandeling van de afdeling Volksgezondheid van de be- g_roting van Sociale Zaken.

Ü nze geestverwante, mej. mr. J. J.

Th. ten Broecke Hoekstra, klaag- de erover, dat er dikwijls teveel tijd ver- loopt tussen de ontvangst van ingewon- nen wetenschappelijke adviezen en het

moment waarop een wetswijziging, wets- ontwerp enz. bij de Kamer wordt inge- diend. Als voorbeeld noemde zij de to- taal verouderde drankwet, waarvan de tijdelijke noodvoorziening volgens de wet van 14 april 1960, nu weer tot 1 mei 1962 moet worden verlengd.

Ook mr. W. J. Geertsema zag met enig ongeduld een beleidslijn van de minis- ter tegemoet. Het duizelt ons van de gro- te hoeveelheid vraagstukken die in studie zijn, waarover overleg gaande is, die we- tenschappelijk worden onderzocht enz.

Hij sprak ook zijn verontrusting uit over de richting waarin de gedachten van de geneeskundige hoofdinspectie be·

wegen. Als het Rijk zich gaat beperken tot het subsidieren van een aantal func- tionarissen op de onderscheidene ^terrei~

nen van gezondheidszorg met een leiding- gevende; stimulerende en coördinerende taak, dan is het duidelijk, dat het Rijk op die functionarissen een sterke greep zal hebben en via deze mensen op de regionale en plaatselijke activiteiten.

Dan is dat in feite, hoewel het de schijn heeft decentraliserend te zijn, een sterk centraliserende tendens.

Minister Van Rooy verklaarde, dat aan de wetgeving constant wordt gewerkt, maar dat hij geen knopen kan doorhakken omdat hem dan later zou worden verweten geen aandacht te heb- ben besteed aan adviezen.

LUITENANT-GENERAAL COUZY _ .... hellend vlak ...

II et tekort aan verplegend perso- neel wordt met de dag nijpender.

De vijfdaagse werkweek maakt de situ- atie nog veel ernstiger. Daarom vond mej. Ten Broecke Hoekstra het des te onbegrijpelijker, dat nu juist het ver- plegend personeel nog geen salarisverho- ging heeft gekregen en tot de achterge- bleven groepen behoort. Al zal salaris- verhoging geen afdoende oplossing zijn voor het tekort, het is onbillijk en on- rechtvaardig, dat deze hardwerkende ar- beidskrachten, ,veelal overbelast door het tekort aan hulp, nog geen salarisverbete- ring hebben gekregen.

Het is kortgeleden voorgekomen, dat in een gemeentelijk ziekenhuis al het niet-verplegend personeel (huishoudelijk personeel, analysten, laboranten enz.) een onregelmatigheidstoeslag kreeg met terugwerkende kracht over 1960. Maar aan de verplegenden, die het grootste aantal uren op zaterdagmiddag, zondag;

of 's avonds na 7 uur maken, moest worden meegedeeld, dat deze uren al in hun salaris waren verdisconteerd! De rijksregeling sluit nu eenmaal verple- genden uit.

Op korte termijn zal verbetering van deze salarissen moeten worden bevor- derd met als uitgangspunt de denkbeel- den van de federatie, die aandringt op uitbreiding van het huidige drierangen- stelsel en salarisverhoging op grond van de steeds hogere eisen waaraan verple- genden moeten voldoen tengevolge van de enorme ontwikkeling van de medi- sche wetenschap en vooral op grond van de wel zeer onregelmatige werktijden.

Met algemene stemmen heeft de Ka- nler een motie aangenomen, waar-

·in er op wordt aangedrongen na afwer-

king van het tienjarenplan voor de on- rendabele aansluiting op de drinkwateP.

leiding van verafgelegen boerderijen en woningen, direct voort te gaan met het nieuwe tienjarenplan voor de super-on- rendabele aansluitingen.

De minister had voorbehoud gemaakt omdat het nieuwe program voor tien ja- ren vrij aanzienlijke joaarlijkse investe- ringen vergt. Hij zou het heel ongeluk- kig vinden als er in 1963 stagnatie op- treedt omdat er talloze waterleiding~

maatschappijen zijn, die een heel bouw- apparaat hebben opgezet, maar vanwe- ge de investeringen moet het program nader worden bekeken in het kader van de financiële mogelijkheden.

Met de motie heeft de Kamer de mi- nister steun in de rug gegeven. Een ex- cursie naar de zogenaamde super-on- rendabele gebieden in Gelderland (er zijn er meer) heeft mej. Ten Broecke Hoekstra diep onder de indruk gebracht van de dringende noodzaak aan deze

· voor mens en dier onwaardige toestan- den zo spoedig mogelijk een einde te maken, al zijn er inderdaad zeer grote financiële kosten aan verbonden.

Onze geestverwante heeft ook gespro•

ken over de fluoridering van het drink- water, over de zogenaamde paranormaal begaafden (de ministers van Sociale Za- ken en Justitie zijn het er over eens, dat de toestand onbevredigend is, maar er gebeurt niets), over de vivisectie, . over de schooltandverzorging en zij heeft ooR gepleit voor het revalidatiecentrum De Hoogstraat, waarna minister Van Rooy zich bereid verklaarde met welwillend- heid nogeens te bezien in hoeverre de oude subsidieregeling ervoor nog enige tijd kan worden voortgezet. V. v. D.

NOGMAALS HET GEVAL·

ZONDERLAND

Heemstede (I)

Wij ontvingen van het dagelijks bestuur van de Centrale Haarlem het navolgende schrijven:

Betreft: mr. P. Zonderland, Heemstede Naar aanleiding van desbetreffenae pu.

blikaties delen wij U mede, dat de zin- snede in het door U overgenomen arti- kel van "Het Vaderland" als zou mr. P.

Zonderland vergeefs getracht hebben zich te Heemstede een leidende functie in de VVD te veroveren, onjuist is. Het tegen- deel is het geval: Mr. Zonderland voor- noemd is aangezocht om een functie in het bestuur van de afdeling Heemstede te vervullen. Het initiatief is de-rhalve niet van hem uitgegaan.

Wij verzoeken U beleefd deze rectifica- tie zo spoedig mogelijk in Uw blad te willen opnemen.

Met de meeste hoogachtig,

Het Dagelijks Bestuur van de Centrale Haarlem.

Heemstede (II)

Mr. J. W. Rutgers, te Heemstede, schrijft ons:

Het bestuur van de afd. Amersfoort van de VVD heeft in Uw blad van 4 dezer enige kanttekeningen geplaatst bij het door U op 28 januari j.l. overgenomen artikel uit "Het Vaderland" over de Amersfoortse rede van mr. Zonderland.

In aansluiting hierop heb ik U te melden, dat in dit door U overgenomen artikel een aperte onjuistheid staat, welke in het orgaan van de VVD niet ongerectificeerd mag blijven.

"Het Vaderland" bericht, dat mr. Zon- derland te Heemstede, waar hij woont, .... "vergeefs getracht heeft zich een lei- dende functie in de VVD te veroveren .. "

Dit nu is bepaald onwaar. Wij zijn in Heemstede niet gewend om de "leidende functies" te veroveren en ook de heer Zonderland heeft een dergelijke daad van agressie geenszins gepleegd! Integendeel:

de heer Zonderland is een meelevend lid van de afdeling Heemstede van de VVD en is destijds door het bestuur van de af- deling benaderd voor een bestuursfunctie.

Het bestuur van de afdeling Heemstede zal U dit ongetwijfeld willen bevestigen.

Men behoeft het niet in alle opzichten eens te zijn met de denkbeelden van de heer Zonderland, noch met de wijze waarop hij deze soms lanceert, om uit- drukkelijk bezwaar te maken indien een meelevend lid van de VVD ook in het partij-orgaan in een onjuist daglicht wordt gesteld. Hetgeen ik hierbij doe.

Reda.ctionelé aantekening

Na de Amersfoortse rede van mr. Zon- derland, hebben wij de afgelopen weken, zowel het daaraan gewijde hoofdartikel van "Het Vaderland" als de tot nu toe ontvangen reacties daarop, gepubliceerd.

Wij menen de discussie over een zaak, die niet van dusdanig gewicht is om haar eindeloos voort te· zetten, tha.ns te moe- ten sluiten,