A.
G.
VISSER
'N
VERTOLKINGSDIMENSIE
deur Paul Schutte
Verhandeling voorgel@ ter gedeeltelike vcldoening aan die ver= eistes vir die graad Magister Artium in Spraak- en Vertolkings= kunde aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoer Onderwys
POTCHEFSTROOM 1979
HieJtcUe. we.Jtk. waJtd met .Uende. e.n. dankba.alr.hud opge.dlt.a. aan my pa. e.n. aan cUe. n.a.ge.da.gte.n.i6 van my ma.
D A N K B E T U I G I N G S
Aan piton. dJr... TeUYI.i.6 Botha v-Ut J.Jfd vM_en.de.Uke en. vakkunc:U.ge lud.i.rtg. V.UZ. J.Jfd beJ.J on.deJte .£n.J.J.£g, J.Jke!tpJ.J.£n.n..£ge kM_.tiek en. a.anmoedi.g.,[n.g het ek di.e gltoaute ag.tin.g en waMdeJUn.g. Oak dank aan. hom v-Ut c:U.e gebJtuilz van boeke UtLt J.J y
goed toege~te pM_vaatb.-tblioteek.
Aan c:U.e velttolkeM en. tegn..£c..£ van Die sanger van die Suikerbosrand, J.Jon.delt w-te J.J e deeln.ame h-teJtcU.e J.J tudi.e a n.mo on.thl ¢au WeeJ.J •
Aan d-te peMon.eel van d-te Feltc:U.n.a.n.d Po.6:tma.-bib.Uoteek v-Ut hu.U.e vlt.£e.ndwke hulp en d-te bekwa.me tegn.-teJ.Je veMoJtg-tn.g van h-te!tcU.e velthandel.£n.g.
Aa.n. a.lma.l wa.t met gewa.MdeeJtde hul..p d-te weltk. moon.:tt.i.k gema.ak het, ..{.Yl. cU.e be-J.Jon.deJt a.an Netta. en my J.Jkoon.ma..
V 0 0 R A F
In hierdie studie word beweer dat die poesie en prosa van A. G. Visser by uitstek vir vertolking geskik is. Dit is inderdaad in die aanbieding van n vertolkingsprogram prakties verwesenlik. Die doel was om die aanbieding as n bewys vir die bogenoemde bewering te laat dien. Hierdie studie is dan tegelyk ook
n
weergawe van die beplanning, instudering en aanbieding vann
vertolkingsprogram, met die huldigingsprogram: Die sanger van die Suikerbosrand, as voorbeeld.Die hoofstukindeling sien kortliks soos volg daar uit:
In hoofstuk 1 word die titel uiteengesit en in meer besonderhede be= spreek. Dit dien meteen ook as die inleiding tot hierdie studie. In hoofstuk 2 word in meer besonderhede op die vertolking van die verskillende genres asook die vertolkingsaanbieding in al sy ver= skyningsvorme ingegaan.
Hoofstuk 3 is
n
bespreking van die proses wat deurloop word omn
vertolkingsaanbieding te realiseer, met Die sanger van die Suiker= bosrand as uitgangspunt.Hoofstuk 4 neem met n agtergrondstudie van Visser n aanvang. Vervolgens word die volledige teks met enkele aantekeninge asook
n
'skriftelike' weergawe van die aanbieding van elke nornrner weerge= gee.
In hoofstuk 5, wat ook die slot van hierdie studie is, word die gehoorreaksie ontleed om so tot n evaluering te kom: die mate van welslae wat met die aanbieding behaal is,word bepaal, en daar word vasgestel of die vertolkingsdimensie wat in die aanbieding gereali= seer is, n effektiewe metode was om die werk van A. G. Visser te ervaar.
I N H 0 U D S 0 P G A W E
HOOFSTUK
1
A. G. VISSER - 'N VERTOLKINGSDIMENSIE
1.1 INLEIDING 1 1.2 1 . 2. 1 1. 2. 2 1. 2. 3 1.3 1 • 3. 1 1. 3. 2 1. 3. 3 1.3.3.1 1.3.3.2 1.3.3.3 1 • 3. 4 1. 3. 5 1.3.5.1 A. G. VISSER Poesie Pros a Algemeen VERTOLKING Kuns Liter@re teks Ontleding Poesie Pros a Drama Totaliteit
Stem, gelaat en liggaam Stem en spraak 1 . 3 . 5 . 1 . 1 T e gn i e s 1.3.5.1.2 Esteties 1.3.5.2 Gelaat 1.3.5.3 Liggaam 1.3.6 Herskep 1.3.7 Oordrag 1.3.8 Drie slotopmerkings 1.4 VERTOLKINGSDIMENSIE 2 2 6 6 7 7 8 9 9 10 1Q 1 1 1 1 1 2 12 13 14 1 5 16 17 18 19 (i)
HOOFSTUK 2
DIE VERTOLKINGSAANBIEDING
2. 1 INLEIDING 2. 1 • 1 2. 1 • 2 2. 1 • 3 BenamingGroep- en individuele vertolking Suggestie
2.2 DIE VERTOLKING VAN DIE DRIE GENRES
2. 2. 1 2.2.2 2.2.2.1 2.2.2.2 2.2.2.3 2.2.2.4 2.2.2.5 2.2.2.6 2.2.2.6.1 2.2.2.6.2 2.2.2.6.3 2.2.2.7 2.2.2.7.1 2.2.2.7.2 2.2.2.7.3 2.2.2.7.4 2.2.3 2.2.3.1 2.2.3.2 2.2.3.2.1 2.2.3.2.2 2.2.3.2.3 2.2.3.2.4 2.2.3.2.5 Inleiding Poesie Ritme Klank Beeldspraak Die strofe Perspektief Digsoorte Liries Epies en Drama ties Beweging Liries Epies Drama ties Algemeen Pros a vers Individuele vertolking Groepvertolking Materiaal Verteller Dialoog Tyd Algemeen 20 20 22 23 26 26 27 27 28 29 30 31 32 32 33 ~4 35 36 37 38 39 40 40 41 41 42 45 46 47 (ii)
2. 2. 3. 3 Verkorting van materiaal 2.2.4 Drama 2.2.4.1 Individuele vertolking 2.2.4.2 Groepvertolking 2.2.4.2.1 Doel 2.2.4.2.2 Keuse 2.2.4.2.3 Aanbiedingsmoontlikhede 2.2.4.2.3.1 Teks 2.2.4.2.3.2 2.2.4.2.3.3 2.2.4.2.3.4 2.2.4.2.3.5 2.2.4.2.3.6 2.2.4.2.3.7 2.2.4.2.3.8 2.2.4.3 Rolverdeling
Plasing van vertolkers Fokuspunt
Empatie, gebare en beweging Verteller
Die in- en uitgaan van vertolkers Hulpmiddels Slotopmerkings 2.3 DIE VERTOLKINGSPROGRAM 2.3.1 2. 3. 2 2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3 2.3.2.4 2.3.2.5 2.3.2.5.1 2.3.2.5.2 2.3.2.5.2.1 2.3.2.5.3 2.3.2.6 2.3.3 Inleiding Die kunsprogram Titel Geleentheid en gehoor Tydsduur
Keuse van materiaal Ordening van materiaal
Begin Liggaam Oorgange Slot Voorbeelde Die huldigingsprogram 49
so
so
51 51 52 53 53 53 53 54 55 56 56 57 57 58 58 59 59 59 60 60 62 62 63 63 64 65 69 (iii)2.3.3.1 Doel 69 2.3.3.2 Aard en omvang 69 2.3.3.3 Keuse 70 2.3.3.4 Ordening 70 2.3.4 Die lesingprogram 70 2.3.4.1 Boekbekendstelling 72 2.3.4.1.1 Doel 72
2.3.4.1.2 Bespreking van die werk 73
2.3.4.1.3 Voorlees uit die werk 74
2.3.4.1.4 Algemeen 74
2.3.4.2 Slotopmerkings 75
2.3.4.3 Voorbeeld 75
HOOFSTUK 3
DIE
SAMESTELLING~INSTUDERING
EN
AANBIEDING
VAN
'N VERTOLKINGSPROGRAM
3.1 SAMESTELLING
3.1.1 Liefdesgedigte 3.1.2 Geestige werk
3.1.3 Gedigte oor volk en vaderland
3.2 INSTUDERING 3.2.1 Voorbereiding 3.2.2 Instuderingsfases 3.2.2.1 Orientering 3.2.2.2 Beplanning en herhaling 3.2.2.3 Aaneenskakeling 3.2.2.4 Tegnies
3.2.3 Die rol van die regisseur tydens instudering 3.2.4 Instudering van formele koorwerk
3.2.4.1 Probleme by koorwerk
3.2.5 Instudering van koorwerk met beweging
83 85 86 88 89 89 90 91 91 95 95 96 97 100 103 (i v)
3.2.6 Instudering van individuele vertolking
3.2.7 Instudering van pros a
3.2.8 Instudering van epigrarnrne
3.2.9 Die vertolking van korniese rnateriaal
3.3 AANBIEDING (tegnies) 3. 3. 1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.3.5 3.3.5.1 HOOFSTUK 4. 1 A. 4. 1 • 1 4. 1. 2 4.1.2.1 4.1.2.2 4.1.2.3 4.1.2.4 4.1.2.5 4. 1 • 3 4.2 DIE 4. 2 . 1 4.2.1.1 4.2.1.2 4. 2. 2 Dekor Kostuurns Beligting Klank Program
Verklaring van rnusiekterrne
4
DIE SANGER VAN
DIE SUIKERBOSRAND
-TEKS~
AANTEKENINGE
EN
AANBIEDING
(ALGEMEEN)
G. VISSER Inleiding Poesie Liefdespoesie Vaderlandse poesie Geestige poesie Kinderpoesie Besluit Pros aSANGER VAN DIE SUIKERBOSRAND
Inleiding
Die sleutel tot die teks Die styl van die aanbieding Teks, aantekeninge en aanbieding
104 104 105 106 11 0 11 0 11 2 116 118 120 129 130 130 132 139 143 145 149 151 1 51 152 1 52 152 157 159 e.v. (v)
HOOFSTUK
5
GEHOORREAKSIE
5.1 INLEIDING 300 5.2 VRAELYS 301 5.3 5.3.1 5.3.2 5.4 5. 4. 1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 5.4.7 5.4.8 5.4.9 5.4.105.5
5.5.1 5.5.2 5.5.2.1 5.5.2.2 5.5.2.3ONTLEDING VAN ANTWOORDE Algemeen
Visserprogram GEHOORKOMMENTAAR
A. G. Visser
Lees versus vertolking Vertolking en beweging Spraak Sang Kostuum Dekor Beligting Klank
Aanbieding in die algemeen BESLUIT A. G. Visser Algemeen Regisseur Vertolkers Gehoor
