Bosbranden in Portugal
Duur: 22 augustus – 7 september 2005 Aantal militairen: 21
Dodelijke slachtoffers: geen Dapperheidsonderscheidingen: geen
Achtergronden
In de zomer van 2005 woedden in grote delen van Portugal flinke bosbranden. Daarbij kwamen vijf- tien mensen om het leven en werd meer dan 180.000 hectare natuurgebied in de as gelegd. Portugal leed onder de ernstigste droogte in zestig jaar en bezat onvoldoende middelen om de brandhaarden onder controle te krijgen. Daarom riep het land de hulp in van de Europese Unie. Een van de lidstaten die het verzoek honoreerde, was Nederland.
Het Nederlandse aandeel
Nederland stuurde twee Cougar-helikopters en 21 militairen om te helpen met de bluswerkzaamheden.
De Nederlandse Cougars van 300 Squadron (gestationeerd op vliegbasis Soesterberg) vlogen in twee dagen tijd, met crew en technische dienst, op eigen kracht naar Portugal. Dit gebeurde met een korte tussenstop in het noorden van Frankrijk en een overnachting in de buurt van Mont-de-Marsan in het zuiden van dat land. Tijdens de laatste etappe van Frankrijk naar Portugal kreeg het detachement te horen dat het koers mocht zetten naar de vliegbasis Ovar bij Porto. Toen de Cougars boven Portugees grondgebied vlogen, zagen de Nederlanders de omvang van de branden. In de lucht hingen enorme zwarte rookwolken en op de grond waren vele percelen natuurgebied verschroeid.
Eenmaal geland op Ovar werden de Nederlanders hartelijk ontvangen door de Bombeiros (de Portuge- se brandweer), waarna de Cougar-crews al snel hun eerste briefing kregen. De eerste sortie vond plaats tegen de avond. Het was deze eerste vlucht die op adjudant loadmaster R. Saak de grootste indruk maakte. “Er was een groot meer en op het heuvelachtige terrein daar omheen stonden huizen die om- ringd waren door hevige branden. Je zag de mensen vanuit hun eigen zwembad met een tuinslag bran- den proberen te blussen die zo groot waren als de huizen zelf. Je kon hun gezichtsuitdrukkingen niet zien, maar ze zagen ons als engelen uit de hemel.”
Van de Portugese brandweer kreeg het detachement twee liaisons toegewezen die de brandbestrijding met de brandweer op de grond coördineerden. In de eerste week hadden beide Nederlandse helikopters een liaison aan boord. Toen de Cougars in de tweede week minder vluchten uitvoerden, werd dit te- ruggebracht naar één liaison. Het gebied waarin het detachement actief was, strekte zich globaal uit van Braga tot Vila Real, Viseu en Aveiro.
Met de zogeheten bambi-bucket, een grote zak voor 2500 liter water, stortten de Cougars meer dan 710.000 liter water op de brandhaarden uit. De bucket hing met een longline van twintig meter onder het toestel, zodat de bemanning zo min mogelijk last had van de hitte en smog. Tijdens het blussen moest de bemanning rekening houden met de wind, de eigen snelheid en de mensen op de grond. De
1
Cougars vlogen zo veel als mogelijk bovenwinds, zodat de rookwolken voor het merendeel konden worden ontweken. De helikopters blusten tevens zogeheten countervuren. Deze werden bewust door de Bombeiros aangestoken in het traject van de bosbranden, zodat het vuur zich door brandstofgebrek niet verder kon verspreiden.
Vooral in de eerste week vlogen de helikopters af en aan naar de branden. In het midden en zuiden van Portugal waren de toestellen negen uur per dag bezig met de bluswerkzaamheden. De tweede week werd het detachement alleen ingezet als branden echt uit de hand liepen. De Cougars konden bijna continu worden ingezet, aangezien reserveonderdelen, wanneer nodig, snel vanuit Nederland konden werden aangevoerd. Na twee weken zat de missie erop en keerden de helikopters terug naar Soester- berg.
Geactualiseerd op: 7 april 2011
2
