Embargo tot donderdag 17 oktober 2019 tot 11.00 uur
Geachte heer, mevrouw,
In de zomer van 2018 hebben we, als één van de eerste gemeenten in Nederland, een nulmeting laten uitvoeren naar de essentaksterfte. Over de uitkomsten van deze nulmeting (eerste inspectie) en de te nemen
beheermaatregelen hebben wij u op 18 april 2019 geïnformeerd. Hieruit kwam naar voren dat we in 2019 945 essen zouden moeten kappen. In de voorbereiding voor de kap en herplant van de bomen hebben wij in juli 2019 alle 945 te kappen essen nogmaals laten inspecteren om te beoordelen of kap inderdaad de juiste beslissing is. Uit deze eindbeoordeling (tweede inspectie) blijkt dat de bomen in veel betere conditie zijn dan in 2018. Minder bomen zijn aangetast door de ziekte waardoor we minder bomen hoeven te kappen.
Via deze brief informeren wij u over de uitkomsten van de eindbeoordeling en de gevolgen die dit heeft voor de te nemen beheermaatregelen.
Uitkomsten nulmeting
Specialistisch onderzoeksbureau Terra Nostra heeft in de zomer van 2018 al onze geregistreerde essen beoordeeld op aanwezigheid van de
schimmelziekte. Bij dit onderzoek is gebruik gemaakt van het Nationaal Protocol Essentaksterfte. Dit is een landelijke richtlijn waarmee de essentaksterfte uniform beoordeeld wordt op onder andere de mate van ontbladering, algehele conditie en diameter van afgestorven takken.
Vervolgens heeft Terra Nostra alle inspectiegegevens geanalyseerd en hebben we het beheeradvies gekregen om uit veiligheidsoverwegingen 945 essen te kappen, 4.145 bomen extra te snoeien en de inspectiefrequentie bij 14.773 essen te verhogen van één keer in de vier jaar naar minimaal één keer per jaar. Vanuit het belang van de bomen en de grote omvang van het probleem hebben we boomtechnisch adviesbureau BTL Bomendienst in maart 2019
Onderwerp Eindbeoordeling inspectie essentaksterfte
Steller W.J. de Boer
De leden van de raad van de gemeente Groningen te
GRONINGEN
Telefoon (050) 367 89 08 Bijlage(n) - Onskenmerk
Datum 17-10-2019 Uwbriefvan Uwkenmerk -
Bladzijde 2
gevraagd om een second opinion uit te voeren. Het betrof hier een data- analyse van de inspectiegegevens van Terra Nostra en het vergelijken van de uitkomsten met de resultaten zoals omschreven in de rapportage van Terra Nostra. De second opinion heeft niet geleid tot aanpassing van de resultaten.
Uitkomsten eindbeoordeling
De mate van ontbladering is één van de kenmerken waarop de bomen beoordeeld worden tijdens de inspectie naar de essentaksterfte. De mate van ontbladering tussen inspectiemomenten kan sterk verschillen afhankelijk van seizoensinvloeden. Afgelopen zomer zijn we gestart met de voorbereiding van de kapwerkzaamheden. Omdat dit bijna een jaar later na de eerste inspectie betrof en het verloop van de boomziekte soms onvoorspelbaar is, hebben we de 945 te kappen bomen afgelopen juli nogmaals laten beoordelen door Terra Nostra. Dit om te bepalen of kap de juiste beheermaatregel is, of dat de boom nog kan worden gehandhaafd. Per boom is bepaald of op basis van de actuele ontbladering en gevaarzetting het behoud van de boom alsnog acceptabel is. Ook is de inzetbaarheid van snoei als alternatief voor kap en de mate van eventuele secundaire aantastingen (door schimmels en zwammen) daarin meegenomen. De eindbeoordeling geeft een totaal van 633 bomen waarbij ingrepen noodzakelijk zijn:
- kappen: 396 stuks - snoeien: 220 stuks - kandelaberen1: 17 stuks
Alle te kappen, te snoeien en te kandelaberen essen staan op locaties met een hoog tot matig risico. Wij vinden het daarom belangrijk om deze
beheermaatregelen uit te voeren omdat takken op of (zeer) dicht bij betreden gebied kunnen vallen. Bij de overig geïnspecteerde essen is geen
beheeringreep nodig omdat geen gevaarzetting is geconstateerd. Deze bomen hebben weer voldoende bladeren ontwikkeld en hebben weinig tot geen secundaire aantastingen.
Verklaring
De bomen bleken in 2019 in betere conditie te zijn dan in 2018. De mate van ontbladering bleek bij de eindbeoordeling in juli 2019 veel geringer dan bij de opname in 2018 is geregistreerd. De verklaring hiervoor is de extreem droge en warme zomer van 2018, waardoor essen tijdens de zomer van 2018
vroegtijdig blad hebben laten vallen om afsterving te voorkomen. Het verschil tussen ontbladering als gevolg van essentaksterfte of van droogte is vanaf de grond niet goed te zien. Ook is vanaf de grond niet 100% te bepalen of hoog in de kroon dunnere takken en/of bladknoppen daadwerkelijk dood zijn.
1 Dit is een snoeitechniek, waarbij de takken van een boom worden afgezaagd waardoor de boom het uiterlijk van een kandelaar krijgt.
Bladzijde 3
Aanpassing protocol
Het Nationaal Protocol Essentaksterfte is een hulpmiddel voor opname van essentaksterfte. Gebleken is dat de invloed van extreme klimaatverschijnselen zoals droogte invloed hebben op de inspecties. We moeten daarmee rekening houden bij het nemen van beheermaatregelen. Om de reactie van de bomen op met name het bladverlies goed te bepalen is een extra inspectie
noodzakelijk in het voorjaar, het jaar na de eerste inspectie. Daarom zullen wij voortaan de eindbeoordeling in de periode mei-juni als vast onderdeel van het werkprotocol opnemen. Terra Nostra adviseert om deze werkwijze ook op landelijk niveau toe te passen.
Uitvoering beheermaatregelen
Dit najaar zullen we een kapvergunning aanvragen voor het kappen van 396 bomen en het kandelaberen van 17 bomen. We streven ernaar om al deze essen voor het broedseizoen in 2020 te hebben gekapt. In de tussentijd houden wij de te kappen bomen goed in de gaten zodat we het risico op het ontstaan van schade of letsel bij een vallende tak of boom minimaliseren. De snoeiwerkzaamheden hebben we inmiddels afgerond.
Herplant
De essentaksterfte is een calamiteit en vergt een omvangrijke investering in de herplant van bomen. Binnen het bestaande onderhoudsbudget zijn hiervoor geen middelen beschikbaar. Conform het kapbeleid streven we ernaar om voor iedere gekapte boom een nieuwe boom op dezelfde plek terug te planten.
Echter is dit niet overal mogelijk omdat een gedeelte van de bomen in bosverband staat waardoor geen ruimte is voor herplant. Ook geldt voor een deel van de bomen dat er te weinig ondergrondse ruimte is. We vinden het belangrijk om te investeren in een goede aanplant van bomen en streven daarom naar kwaliteit boven kwantiteit.Kwaliteit betekent bomen die gezond kunnen uitgroeien en oud kunnen worden. Daarom planten we liever minder bomen in een ruime groeiplaats dan meer bomen in een kleine groeiplaats.
We verwachten, conform ons kapbeleid, dat voor 75% van de te kappen essen een herplantplicht wordt opgelegd. Voor de rest van de bomen geldt geen herplantverplichting omdat deze bomen onder de tenzij regeling vallen (kwaliteit boven kwantiteit).
De herplant voeren we gefaseerd uit omdat we rekening houden met de (verblijfplaatsen van) dieren en het plantseizoen (vanaf circa oktober tot en met maart). We stellen 150 duizend euro beschikbaar in 2020 voor de herplant van de gekapte essen. De jaren daaropvolgend kijken we op welke wijze we de herplant verder vormgeven.
Vervolg
Afgelopen zomer zijn alle essen opnieuw geïnspecteerd. Volgens ons aangepaste protocol zullen we volgend voorjaar in mei-juni de
Bladzijde 4
eindbeoordeling van deze inspectie uitvoeren en de beheermaatregelen voor 2021 bepalen. Zodra de resultaten hiervan bekend zijn, zullen wij u daarover opnieuw informeren. Wij komen dan ook terug op de herplant van bomen.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Met vriendelijke groet,
burgemeester en wethouders van Groningen,
de burgemeester, de secretaris,
Koen Schuiling Diana Starmans
Deze brief is elektronisch aangemaakt en daarom niet ondertekend.
